ABOUT THE SPEAKER
Andrew Connolly - Astronomer
Andrew Connolly is helping to build the Large Synoptic Survey Telescope -- as well as tools to handle the massive datasets it will send our way.

Why you should listen
Andrew Connolly's research focuses on understanding the evolution of our universe, by studying how structure forms and evolves on small and large scales -- from the search for asteroids to the clustering of distant galaxies. He's a ten-year veteran of the Large Synoptic Sky Survey, and is now prepping for the unprecedented data streams we could expect from the under-construction Large Synoptic Survey Telescope.
 
Set on an 8,800-foot peak in northern Chile, the LSST will have an 8.4-meter primary mirror, a 10-square-degree field of view and a 3.2 gigapixel camera. It will survey half the sky every three nights, creating about 100 terabytes of data every week. Astronomers, Connolly suggests, will need wholly new tools to wrangle this amount of data -- so he has been helping bring together computer scientists, statisticians and astronomers to develop scalable algorithms for processing massive data streams.
 
On sabbatical from the University of Washington, Connolly led the development of Google Sky, and he's now working with Microsoft to develop affordable digital planetariums.
More profile about the speaker
Andrew Connolly | Speaker | TED.com
TED2014

Andrew Connolly: What's the next window into our universe?

Άντριου Κόνολι: Ποιο είναι το επόμενο παράθυρο στο σύμπαν μας;

Filmed:
1,261,423 views

Τα μεγάλα δεδομένα είναι παντού--ακόμα και στον ουρανό. Σε μια πληροφοριακή ομιλία, ο αστρονόμος Άντριου Κόνολι δείχνει πώς μεγάλες ποσότητες δεδομένων συγκεντρώνονται για το σύμπαν, καταγράφοντας τις συνεχόμενες αλλαγές του. Πώς οι επιστήμονες αιχμαλωτίζουν τόσες πολλές εικόνες σε κλίμακα; Όλα ξεκινούν με ένα τεράστιο τηλεσκόπιο...
- Astronomer
Andrew Connolly is helping to build the Large Synoptic Survey Telescope -- as well as tools to handle the massive datasets it will send our way. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
So in 1781, an EnglishΑγγλικά composerσυνθέτης,
0
1119
3471
Το 1781, ένας Άγγλος συνθέτης,
τεχνολόγος και αστρονόμος,
που ονομαζόταν Γουίλιαμ Χέρσελ,
00:16
technologistΤεχνολόγος and astronomerαστρονόμος calledπου ονομάζεται WilliamWilliam HerschelΧέρσελ
1
4590
3139
00:19
noticedπαρατήρησα an objectαντικείμενο on the skyουρανός that
2
7729
1743
παρατήρησε ένα αντικείμενο στον ουρανό
00:21
didn't quiteαρκετά moveκίνηση the way the restυπόλοιπο of the starsαστέρια did.
3
9472
2868
που δεν κουνιόταν
όπως τα υπόλοιπα αστέρια.
00:24
And Herschel'sΤου Χέρσελ recognitionαναγνώριση
that something was differentδιαφορετικός,
4
12340
3094
Η αναγνώριση του Χέρσελ
ότι κάτι ήταν διαφορετικό,
00:27
that something wasn'tδεν ήταν quiteαρκετά right,
5
15434
1867
ότι κάτι δεν ήταν όπως θα έπρεπε,
00:29
was the discoveryανακάλυψη of a planetπλανήτης,
6
17301
1822
ήταν η ανακάλυψη ενός πλανήτη,
00:31
the planetπλανήτης UranusΟυρανός,
7
19123
2077
του πλανήτη Ουρανού,
ένα όνομα που έχει ψυχαγωγήσει
00:33
a nameόνομα that has entertainedδιασκεδάσει
8
21200
1355
00:34
countlessαμέτρητος generationsγενεών of childrenπαιδιά,
9
22555
3160
αμέτρητες γενιές παιδιών,
00:37
but a planetπλανήτης that overnightδιανυκτέρευση
10
25715
2335
αλλά ένας πλανήτης που σε μια νύχτα
διπλασίασε το μέγεθος
του τότε γνωστού ηλιακού συστήματος.
00:40
doubledδιπλασιάστηκε the sizeμέγεθος of our knownγνωστός solarηλιακός systemΣύστημα.
11
28050
2616
00:42
Just last monthμήνας, NASANASA announcedανακοίνωσε the discoveryανακάλυψη
12
30666
1855
Μόλις τον προηγούμενο μήνα,
η ΝΑΣΑ ανακοίνωσε
00:44
of 517 newνέος planetsπλανήτες
13
32521
2329
την ανακάλυψη 517 καινούριων πλανητών
σε τροχιά γύρω από κοντινούς αστέρες,
00:46
in orbitτροχιά around nearbyπλησίον starsαστέρια,
14
34850
2126
σχεδόν διπλασιάζοντας εν μία νυκτί
τον αριθμό των πλανητών
00:48
almostσχεδόν doublingδιπλασιάζοντας overnightδιανυκτέρευση the numberαριθμός of planetsπλανήτες
15
36976
2251
00:51
we know about withinστα πλαίσια our galaxyγαλαξίας.
16
39227
2598
που γνωρίζουμε μέσα στον γαλαξία μας.
00:53
So astronomyαστρονομία is constantlyσυνεχώς beingνα εισαι transformedμεταμορφώθηκε by this
17
41825
2632
Έτσι η αστρονομία συνεχώς αλλάζει
00:56
capacityχωρητικότητα to collectσυλλέγω dataδεδομένα,
18
44457
2138
από αυτή την ιδιότητα συλλογής δεδομένων,
00:58
and with dataδεδομένα almostσχεδόν doublingδιπλασιάζοντας everyκάθε yearέτος,
19
46595
2545
και με τα δεδομένα σχεδόν
να διπλασιάζονται κάθε χρόνο,
01:01
withinστα πλαίσια the nextεπόμενος two decadesδεκαετίες, me mayενδέχεται even
20
49140
1808
μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες,
01:02
reachφθάνω the pointσημείο for the first time in historyιστορία
21
50948
2318
ίσως φτάσουμε για πρώτη φορά στην ιστορία
01:05
where we'veέχουμε discoveredανακαλύφθηκε the majorityη πλειοψηφία of the galaxiesτους γαλαξίες
22
53266
2854
να έχουμε ανακαλύψει
την πλειοψηφία των γαλαξιών
01:08
withinστα πλαίσια the universeσύμπαν.
23
56120
1724
μέσα στο σύμπαν.
01:09
But as we enterεισαγω this eraεποχή of bigμεγάλο dataδεδομένα,
24
57844
2284
Ωστόσο, στην εποχή
των μεγάλων δεδομένων,
01:12
what we're beginningαρχή to find is there's a differenceδιαφορά
25
60128
1980
ανακαλύπτουμε ότι υπάρχει διαφορά
01:14
betweenμεταξύ more dataδεδομένα beingνα εισαι just better
26
62108
3161
μεταξύ πληθώρας δεδομένων
που απλά μας διευκολύνουν
01:17
and more dataδεδομένα beingνα εισαι differentδιαφορετικός,
27
65269
1980
και πληθώρας δεδομένων που λόγω ποικιλίας
01:19
capableικανός of changingαλλάζοντας the questionsερωτήσεις we want to askπαρακαλώ,
28
67249
2891
είναι ικανά να αλλάξουν τις ερωτήσεις
που θέλουμε να κάνουμε,
01:22
and this differenceδιαφορά is not about
how much dataδεδομένα we collectσυλλέγω,
29
70140
3320
και αυτή η διαφορά δεν έχει να κάνει
με το πόσα δεδομένα συλλέγουμε,
αλλά με το αν αυτά τα δεδομένα
01:25
it's whetherκατά πόσο those dataδεδομένα openΆνοιξε newνέος windowsπαράθυρα
30
73460
1689
ανοίγουν νέα παράθυρα στο σύμπαν μας,
01:27
into our universeσύμπαν,
31
75149
1378
01:28
whetherκατά πόσο they changeαλλαγή the way we viewθέα the skyουρανός.
32
76527
2885
αν αλλάζουν το τρόπο
που βλέπουμε τον ουρανό.
01:31
So what is the nextεπόμενος windowπαράθυρο into our universeσύμπαν?
33
79412
3439
Έτσι ποιο είναι το επόμενο
παράθυρο στο σύμπαν μας;
01:34
What is the nextεπόμενος chapterκεφάλαιο for astronomyαστρονομία?
34
82851
2791
Ποιο είναι το επόμενο στάδιο
για την αστρονομία;
01:37
Well, I'm going to showπροβολή you some
of the toolsεργαλεία and the technologiesτεχνολογίες
35
85642
2655
Θέλω να σας δείξω
κάποια εργαλεία και τεχνολογίες
01:40
that we're going to developαναπτύσσω over the nextεπόμενος decadeδεκαετία,
36
88297
2564
που θα αναπτύξουμε
μέσα στην επόμενη δεκαετία,
01:42
and how these technologiesτεχνολογίες,
37
90861
1473
και πώς αυτές οι τεχνολογίες,
01:44
togetherμαζί with the smartέξυπνος use of dataδεδομένα,
38
92334
1868
μαζί με την έξυπνη χρήση των δεδομένων,
01:46
mayενδέχεται onceμια φορά again transformμεταμορφώνω astronomyαστρονομία
39
94202
2970
ίσως αλλάξει για άλλη
μία φορά την αστρονομία
01:49
by openingάνοιγμα up a windowπαράθυρο into our universeσύμπαν,
40
97172
2047
ανοίγοντας ένα παράθυρο στο σύμπαν μας,
01:51
the windowπαράθυρο of time.
41
99219
1781
το παράθυρο του χρόνου.
Γιατί τον χρόνο;
Ο χρόνος έχει να κάνει με την προέλευση
01:53
Why time? Well, time is about originsπροέλευση,
42
101000
2584
01:55
and it's about evolutionεξέλιξη.
43
103584
1890
και με την εξέλιξη.
Την προέλευση του ηλιακού συστήματος,
01:57
The originsπροέλευση of our solarηλιακός systemΣύστημα,
44
105474
1496
01:58
how our solarηλιακός systemΣύστημα cameήρθε into beingνα εισαι,
45
106970
2204
πώς δημιουργήθηκε το ηλιακό μας σύστημα,
02:01
is it unusualασυνήθης or specialειδικός in any way?
46
109174
3409
αν είναι ασυνήθιστο ή ξεχωριστό;
02:04
About the evolutionεξέλιξη of our universeσύμπαν.
47
112583
1991
Σχετικά με την εξέλιξη του σύμπαντός μας.
02:06
Why our universeσύμπαν is continuingσυνεχίζοντας to expandεπεκτείνουν,
48
114574
3006
Γιατί το σύμπαν συνεχίζει να διαστέλλεται
και ποια είναι
η μυστηριώδης σκοτεινή ενέργεια
02:09
and what is this mysteriousμυστηριώδης darkσκοτάδι energyενέργεια
49
117580
1933
02:11
that drivesδίσκους that expansionεπέκταση?
50
119513
2615
που κινεί αυτή τη διαστολή;
02:14
But first, I want to showπροβολή you how technologyτεχνολογία
51
122128
2764
Αλλά πρώτα, θέλω να σας δείξω
πώς η τεχνολογία πρόκειται να αλλάξει
τον τρόπο που βλέπουμε τον ουρανό.
02:16
is going to changeαλλαγή the way we viewθέα the skyουρανός.
52
124892
2771
02:19
So imagineφαντάζομαι if you were sittingσυνεδρίαση
53
127663
1507
Φανταστείτε να κάθεστε
02:21
in the mountainsβουνά of northernβόρειος ChileΧιλή
54
129170
2092
στα βουνά της βόρεια Χιλής
02:23
looking out to the westδυτικά
55
131262
1407
κοιτάζοντας δυτικά
02:24
towardsπρος the PacificΕιρηνικού OceanΩκεανός
56
132669
2048
προς τον Ειρηνικό Ωκεανό
02:26
a fewλίγοι hoursώρες before sunriseΑνατολή ηλίου.
57
134717
2564
λίγες ώρες πριν την ανατολή του ήλιου.
02:29
This is the viewθέα of the night skyουρανός that you would see,
58
137281
3237
Αυτή είναι η θέα του νυχτερινού
ουρανού που θα βλέπατε,
02:32
and it's a beautifulπανεμορφη viewθέα,
59
140518
1671
και η θέα είναι πανέμορφη
02:34
with the MilkyΓαλακτώδες Way just peekingκρυφοκοιτάζουν out over the horizonορίζοντας.
60
142189
2913
με τον γαλαξία
να ξεπετάγεται στον ορίζοντα.
02:37
but it's alsoεπίσης a staticστατική viewθέα,
61
145102
2160
Αλλά είναι επίσης μια στατική θέα,
02:39
and in manyΠολλά waysτρόπους, this is the
way we think of our universeσύμπαν:
62
147262
2758
και από πολλές απόψεις,
έτσι βλέπουμε το σύμπαν μας:
02:42
eternalαιώνια and unchangingαμετάβλητο.
63
150020
2394
αιώνιο και αμετάβλητο.
Αλλά το σύμπαν
κάθε άλλο παρά στατικό είναι.
02:44
But the universeσύμπαν is anything but staticστατική.
64
152414
1991
02:46
It constantlyσυνεχώς changesαλλαγές on timescalesχρονοδιαγράμματα of secondsδευτερολέπτων
65
154405
2531
Αλλάζει διαρκώς, σε διαστήματα
κλάσματος δευτερολέπτου
02:48
to billionsδισεκατομμύρια of yearsχρόνια.
66
156936
1845
έως και δισεκατομμυρίων χρόνων.
02:50
GalaxiesΓαλαξίες mergeσυγχώνευση, they collideσυγκρούονται
67
158781
1744
Οι γαλαξίες συγχωνεύονται,
02:52
at hundredsεκατοντάδες of thousandsχιλιάδες of milesμίλια perανά hourώρα.
68
160525
2655
συγκρούονται με ασύλληπτες ταχύτητες.
02:55
StarsΑστέρια are bornγεννημένος, they dieκαλούπι,
69
163180
2070
Αστέρια γεννιούνται, πεθαίνουν,
02:57
they explodeεκραγεί in these extravagantεξωφρενικές displaysοθόνες.
70
165250
3150
ανατινάσσονται με θεαματικό τρόπο.
Αν μπορούσαμε να πάμε πίσω
03:00
In factγεγονός, if we could go back
71
168400
1270
03:01
to our tranquilήσυχο skiesουρανοί aboveπανω ChileΧιλή,
72
169670
2599
στους γαλήνιους ουρανούς μας
πάνω από τη Χιλή,
03:04
and we allowεπιτρέπω time to moveκίνηση forwardπρος τα εμπρός
73
172269
2465
και επιτρέπαμε στον χρόνο να κυλήσει
03:06
to see how the skyουρανός mightθα μπορούσε changeαλλαγή over the nextεπόμενος yearέτος,
74
174734
4393
για να δούμε πώς ο ουρανός μπορεί
ν' αλλάξει μέσα στην επόμενη χρονιά,
03:11
the pulsationsδονήσεων that you see
75
179127
2290
οι παλμοί που βλέπετε είναι σουπερνόβα,
03:13
are supernovaeοι σουπερνόβα, the finalτελικός remnantsυπολείμματα of a dyingβαφή starαστέρι
76
181417
4409
τα τελευταία κατάλοιπα
από ένα αστέρι που πεθαίνει,
03:17
explodingέκρηξη, brighteningφωτίζοντας and then fadingξεθώριασμα from viewθέα,
77
185826
3747
εκρήγνυται, λάμπει και μετά εξαφανίζεται,
03:21
eachκαθε one of these supernovaeοι σουπερνόβα
78
189573
1890
κάθε ένα από αυτά τα σουπερνόβα
03:23
fiveπέντε billionδισεκατομμύριο timesφορές the brightnessφωτεινότητα of our sunήλιος,
79
191463
3003
είναι πέντε δισεκατομμύρια φορές
λαμπρότερα από τον ήλιο μας,
έτσι μπορούμε να τα βλέπουμε
από μεγάλες αποστάσεις
03:26
so we can see them to great distancesαποστάσεις
80
194466
2340
03:28
but only for a shortμικρός amountποσό of time.
81
196806
2496
αλλά μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα.
03:31
TenΔέκα supernovaσουπερνόβα perανά secondδεύτερος explodeεκραγεί somewhereκάπου
82
199302
2577
Δέκα σουπερνόβα εκρήγνυνται
ανά δευτερόλεπτο
03:33
in our universeσύμπαν.
83
201879
1417
κάπου στο σύμπαν μας.
03:35
If we could hearακούω it,
84
203296
1420
Αν το ακούγαμε,
03:36
it would be poppingανατριχιάζοντας like a bagτσάντα of popcornποπ-κορν.
85
204716
3699
θα έκανε σαν μια σακούλα
με ποπ κορν που σκάει.
03:40
Now, if we fadeξεθωριάζει out the supernovaeοι σουπερνόβα,
86
208415
3127
Τώρα, αν ζουμάρουμε στα σούπερ νόβα,
03:43
it's not just brightnessφωτεινότητα that changesαλλαγές.
87
211542
3229
δεν αλλάζει μόνο η λαμπρότητα.
03:46
Our skyουρανός is in constantσυνεχής motionκίνηση.
88
214771
2339
Ο ουρανός μας είναι σε διαρκή κίνηση.
03:49
This swarmσμήνος of objectsαντικείμενα you
see streamingstreaming acrossαπέναντι the skyουρανός
89
217110
3170
Αυτό το πλήθος αντικειμένων
που βλέπετε να διασχίζουν τον ουρανό
03:52
are asteroidsαστεροειδείς as they orbitτροχιά our sunήλιος,
90
220280
2658
είναι αστεροειδείς σε τροχιά
γύρω από τον ήλιο μας,
03:54
and it's these changesαλλαγές and the motionκίνηση
91
222938
1972
και είναι αυτές οι αλλαγές και η κίνηση
03:56
and it's the dynamicsδυναμική of the systemΣύστημα
92
224910
2324
και οι δυναμικές του συστήματος
που μας επιτρέπουν να φτιάξουμε
μοντέλα του σύμπαντος,
03:59
that allowεπιτρέπω us to buildχτίζω our modelsμοντέλα for our universeσύμπαν,
93
227234
2373
04:01
to predictπρολέγω its futureμελλοντικός and to explainεξηγώ its pastτο παρελθόν.
94
229607
4073
να προβλέψουμε το μέλλον του
και να εξηγήσουμε το παρελθόν του.
04:05
But the telescopesτηλεσκόπια we'veέχουμε used over the last decadeδεκαετία
95
233680
3094
Αλλά τα τηλεσκόπια που χρησιμοποιούμε
την τελευταία δεκαετία
04:08
are not designedσχεδιασμένο to captureπιάνω the dataδεδομένα at this scaleκλίμακα.
96
236774
4015
δεν είναι σχεδιασμένα να καταγράφουν
δεδομένα σε αυτή την κλίμακα.
04:12
The HubbleHubble SpaceΧώρο TelescopeΤηλεσκόπιο:
97
240789
1620
Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ:
04:14
for the last 25 yearsχρόνια it's been producingπαραγωγή
98
242409
2261
εδώ και 25 χρόνια παράγει
04:16
some of the mostπλέον detailedλεπτομερείς viewsπροβολές
99
244670
1961
κάποιες από τις πιο λεπτομερείς εικόνες
04:18
of our distantμακρινός universeσύμπαν,
100
246631
1991
του μακρινού μας σύμπαντος,
04:20
but if you triedδοκιμασμένος to use the HubbleHubble to createδημιουργώ an imageεικόνα
101
248622
2070
αλλά αν βάζαμε το Χαμπλ
να φτιάξει μια εικόνα του ουρανού,
04:22
of the skyουρανός, it would take 13 millionεκατομμύριο individualάτομο imagesεικόνες,
102
250692
4578
θα χρειαζόταν 13 εκατομμύρια
ξεχωριστές εικόνες,
04:27
about 120 yearsχρόνια to do this just onceμια φορά.
103
255270
3712
περίπου 120 χρόνια
για να το κάνει μόνο μία φορά.
04:30
So this is drivingοδήγηση us to newνέος technologiesτεχνολογίες
104
258982
2261
Έτσι αυτό μας οδηγεί σε νέες τεχνολογίες
04:33
and newνέος telescopesτηλεσκόπια,
105
261243
1847
και νέα τηλεσκόπια,
04:35
telescopesτηλεσκόπια that can go faintλιποθυμία
106
263090
1742
τηλεσκόπια που να μπορούν
να εστιάσουν στο μακρινό διάστημα,
04:36
to look at the distantμακρινός universeσύμπαν
107
264832
1553
04:38
but alsoεπίσης telescopesτηλεσκόπια that can go wideευρύς
108
266385
2681
αλλά επίσης ικανά για ευρεία λήψη
04:41
to captureπιάνω the skyουρανός as rapidlyταχέως as possibleδυνατόν,
109
269066
2819
ώστε να φωτογραφίζουν τον ουρανό
όσο πιο γρήγορα γίνεται,
04:43
telescopesτηλεσκόπια like the LargeΜεγάλο SynopticΣυνοπτική SurveyΈρευνα TelescopeΤηλεσκόπιο,
110
271885
3561
τηλεσκόπια όπως το Μεγάλο
Συνοπτικό Ερευνητικό Τηλεσκόπιο,
04:47
or the LSSTLSST,
111
275446
1879
ή αλλιώς LSST,
04:49
possiblyπιθανώς the mostπλέον boringβαρετό nameόνομα ever
112
277325
2340
πιθανόν το πιο βαρετό όνομα του κόσμου
04:51
for one of the mostπλέον fascinatingγοητευτικός experimentsπειράματα
113
279665
1979
για ένα από τα πιο εντυπωσιακά πειράματα
04:53
in the historyιστορία of astronomyαστρονομία,
114
281644
1992
στην ιστορία της αστρονομίας,
04:55
in factγεγονός proofαπόδειξη, if you should need it,
115
283636
2214
τρανταχτή απόδειξη, αν τη χρειάζεστε,
04:57
that you should never allowεπιτρέπω
a scientistεπιστήμονας or an engineerμηχανικός
116
285850
2668
για να μην αφήσετε ποτέ επιστήμονα
ή μηχανικό να βρει όνομα για οτιδήποτε,
05:00
to nameόνομα anything, not even your childrenπαιδιά.
(LaughterΤο γέλιο)
117
288518
5831
ούτε τα ίδια σας τα παιδιά.
(Γέλια)
05:06
We're buildingΚτίριο the LSSTLSST.
118
294349
1465
Κατασκευάζουμε το LSST.
05:07
We expectαναμένω it to startαρχή takingλήψη dataδεδομένα
by the endτέλος of this decadeδεκαετία.
119
295814
3381
Αναμένουμε να αρχίσει να συλλέγει δεδομένα
μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
05:11
I'm going to showπροβολή you how we think
120
299195
1699
Θα σας δείξω πώς νομίζουμε
05:12
it's going to transformμεταμορφώνω
our viewsπροβολές of the universeσύμπαν,
121
300894
3577
ότι θα μεταμορφώσει
την άποψή μας για το σύμπαν
05:16
because one imageεικόνα from the LSSTLSST
122
304471
2374
καθώς μία εικόνα από το LSST
05:18
is equivalentισοδύναμος to 3,000 imagesεικόνες
123
306845
2385
αντιστοιχεί σε 3.000 εικόνες
05:21
from the HubbleHubble SpaceΧώρο TelescopeΤηλεσκόπιο,
124
309230
2126
από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ,
05:23
eachκαθε imageεικόνα threeτρία and a halfΉμισυ degreesβαθμούς on the skyουρανός,
125
311356
3138
κάθε εικόνα τρεισήμισι μοίρες του ουρανού,
05:26
sevenεπτά timesφορές the widthπλάτος of the fullγεμάτος moonφεγγάρι.
126
314494
2776
επτά φορές το πλάτος της πανσελήνου.
05:29
Well, how do you captureπιάνω an imageεικόνα at this scaleκλίμακα?
127
317270
2309
Λοιπόν, πώς τραβάτε φωτογραφία
σε τέτοια κλίμακα;
05:31
Well, you buildχτίζω the largestμεγαλύτερη digitalψηφιακό cameraΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ in historyιστορία,
128
319579
4151
Κατασκευάζετε τη μεγαλύτερη
ψηφιακή κάμερα στην ιστορία,
05:35
usingχρησιμοποιώντας the sameίδιο technologyτεχνολογία you find
in the camerasκάμερες in your cellκύτταρο phoneτηλέφωνο
129
323730
3161
χρησιμοποιώντας τεχνολογία
από τις κάμερες των κινητών
05:38
or in the digitalψηφιακό camerasκάμερες you
can buyαγορά in the HighΥψηλή StreetΟδός,
130
326891
3791
ή των ψηφιακών μηχανών
που πουλάνε στα καλύτερα καταστήματα,
05:42
but now at a scaleκλίμακα that is fiveπέντε and a halfΉμισυ feetπόδια acrossαπέναντι,
131
330682
3120
αλλά πλέον σε κλίμακα
ώστε να έχει διάμετρο δύο μέτρων,
05:45
about the sizeμέγεθος of a VolkswagenVolkswagen BeetleΣκαθάρι,
132
333802
2408
σχεδόν το μέγεθος
ενός Βολκσβάγκεν Σκαραβαίου,
05:48
where one imageεικόνα is threeτρία billionδισεκατομμύριο pixelsεικονοστοιχεία.
133
336210
2958
όπου κάθε εικόνα είναι
τρία δισεκατομμύρια πίξελ.
05:51
So if you wanted to look at an imageεικόνα
134
339168
1338
Αν λοιπόν θέλαμε να δούμε
μόνο μία εικόνα από το LSST
05:52
in its fullγεμάτος resolutionανάλυση, just a singleμονόκλινο LSSTLSST imageεικόνα,
135
340506
3229
σε πλήρη ανάλυση,
05:55
it would take about 1,500
high-definitionυψηλής ευκρίνειας TVΤΗΛΕΌΡΑΣΗ screensοθόνες.
136
343735
4725
θα χρειαζόμαστε περίπου 1.500
τηλεοπτικές οθόνες υψηλής ανάλυσης.
06:00
And this cameraΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ will imageεικόνα the skyουρανός,
137
348460
2778
Αυτή η κάμερα θα απεικονίσει τον ουρανό,
06:03
takingλήψη a newνέος pictureεικόνα everyκάθε 20 secondsδευτερολέπτων,
138
351238
3038
τραβώντας μια νέα φωτογραφία
κάθε 20 δευτερόλεπτα,
06:06
constantlyσυνεχώς scanningέρευνα the skyουρανός
139
354276
2188
μόνιμα σαρώνοντας τον ουρανό
06:08
so everyκάθε threeτρία nightsνύχτες, we'llΚαλά get a completelyεντελώς newνέος viewθέα
140
356464
2825
ώστε κάθε τρεις νύχτες,
θα έχουμε μια τελείως νέα άποψη
06:11
of the skiesουρανοί aboveπανω ChileΧιλή.
141
359289
2383
του ουρανού πάνω από τη Χιλή.
06:13
Over the missionαποστολή lifetimeΔιάρκεια Ζωής of this telescopeτηλεσκόπιο,
142
361672
2835
Στη διάρκεια της αποστολής του
06:16
it will detectανιχνεύουν 40 billionδισεκατομμύριο starsαστέρια and galaxiesτους γαλαξίες,
143
364507
3352
το τηλεσκόπιο θα ανιχνεύσει
40 δισεκατομμύρια άστρα και γαλαξίες
06:19
and that will be for the first time
144
367859
1500
και θα είναι η πρώτη φορά
06:21
we'llΚαλά have detectedΕντοπίστηκε more objectsαντικείμενα in our universeσύμπαν
145
369359
2775
που θα έχουμε ανιχνεύσει
περισσότερα αντικείμενα στο σύμπαν
06:24
than people on the EarthΓη.
146
372134
2689
από ανθρώπους πάνω στη Γη.
06:26
Now, we can talk about this
147
374823
1215
Τώρα μπορούμε να μιλάμε
06:28
in termsόροι of terabytesterabytes and petabytespetabytes
148
376038
2362
για αστρονομικές χωρητικότητες δεδομένων
06:30
and billionsδισεκατομμύρια of objectsαντικείμενα,
149
378400
1519
και δισεκατομμύρια αντικειμένων
αλλά για να αντιληφθούμε
τον όγκο των δεδομένων
06:31
but a way to get a senseέννοια of the amountποσό of dataδεδομένα
150
379919
1748
06:33
that will come off this cameraΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ
151
381667
1899
που θα έλθουν από την κάμερα
06:35
is that it's like playingπαιχνίδι everyκάθε TEDTED Talk ever recordedέχει καταγραφεί
152
383566
4731
είναι σαν να παίζουμε κάθε ομιλία TED
που έχει ποτέ καταγραφεί,
06:40
simultaneouslyΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, 24 hoursώρες a day,
153
388297
3073
ταυτόχρονα, επί 24 ώρες το εικοσιτετράωρο,
06:43
sevenεπτά daysημέρες a weekεβδομάδα, for 10 yearsχρόνια.
154
391370
2858
επτά ημέρες την εβδομάδα, για 10 χρόνια.
06:46
And to processεπεξεργάζομαι, διαδικασία this dataδεδομένα meansπου σημαίνει
155
394228
2261
Και η επεξεργασία των δεδομένων σημαίνει
06:48
searchingερευνητικός throughδιά μέσου all of those talksσυνομιλίες
156
396489
1924
να ψάχνουμε μέσα σε όλες τις ομιλίες
06:50
for everyκάθε newνέος ideaιδέα and everyκάθε newνέος conceptέννοια,
157
398413
2249
για κάθε νέα ιδέα και κάθε νέα αντίληψη,
06:52
looking at eachκαθε partμέρος of the videoβίντεο
158
400662
1856
εξετάζοντας κάθε μέρος του βίντεο
06:54
to see how one frameπλαίσιο mayενδέχεται have changedάλλαξε
159
402518
2025
πώς μπορεί να άλλαξε ένα καρέ
06:56
from the nextεπόμενος.
160
404543
1845
σε σχέση με το επόμενο.
Και έτσι αλλάζει
ο τρόπος εφαρμογής της επιστήμης,
06:58
And this is changingαλλάζοντας the way that we do scienceεπιστήμη,
161
406388
2351
07:00
changingαλλάζοντας the way that we do astronomyαστρονομία,
162
408739
2255
ο τρόπος εφαρμογής της αστρονομίας,
07:02
to a placeθέση where softwareλογισμικό and algorithmsαλγορίθμους
163
410994
2256
σε σημείο όπου πλέον
λογισμικό και αλγόριθμοι
07:05
have to mineδικος μου throughδιά μέσου this dataδεδομένα,
164
413250
1868
θα πρέπει να εξετάζουν τα δεδομένα,
07:07
where the softwareλογισμικό is as criticalκρίσιμος to the scienceεπιστήμη
165
415118
3206
όπου το λογισμικό είναι
τόσο απαραίτητο στην επιστήμη,
07:10
as the telescopesτηλεσκόπια and the
camerasκάμερες that we'veέχουμε builtχτισμένο.
166
418324
4027
όσο τα τηλεσκόπια
και οι κάμερες που φτιάξαμε.
07:14
Now, thousandsχιλιάδες of discoveriesανακαλύψεις
167
422351
2587
Χιλιάδες ανακαλύψεις
07:16
will come from this projectέργο,
168
424938
1935
θα προκύψουν από αυτό το εγχείρημα,
07:18
but I'm just going to tell you about two
169
426873
1451
αλλά θα σας μιλήσω
μόνο για δύο από τις ιδέες
07:20
of the ideasιδέες about originsπροέλευση and evolutionεξέλιξη
170
428324
2363
για την προέλευση και την εξέλιξη
07:22
that mayενδέχεται be transformedμεταμορφώθηκε by our accessπρόσβαση
171
430687
2253
που θα αναμορφωθούν από την πρόσβασή μας
07:24
to dataδεδομένα at this scaleκλίμακα.
172
432940
2561
σε δεδομένα αυτής της κλίμακας.
07:27
In the last fiveπέντε yearsχρόνια, NASANASA has discoveredανακαλύφθηκε
173
435501
2385
Στα τελευταία πέντε χρόνια,
η ΝΑΣΑ ανακάλυψε
07:29
over 1,000 planetaryπλανητικός systemsσυστήματα
174
437886
2261
πάνω από 1.000 πλανητικά συστήματα
07:32
around nearbyπλησίον starsαστέρια,
175
440147
2093
γύρω από τα κοντινά άστρα,
07:34
but the systemsσυστήματα we're findingεύρεση
176
442240
1930
αλλά τα συστήματα που βρίσκουμε
07:36
aren'tδεν είναι much like our ownτα δικά solarηλιακός systemΣύστημα,
177
444170
2490
δεν μοιάζουν με το ηλιακό μας σύστημα,
07:38
and one of the questionsερωτήσεις we faceπρόσωπο is
178
446660
1575
και αναρωτιόμαστε
07:40
is it just that we haven'tδεν έχουν been looking hardσκληρά enoughαρκετά
179
448235
2318
μήπως δεν ψάχνουμε αρκετά προσεκτικά
07:42
or is there something specialειδικός or unusualασυνήθης
180
450553
1766
ή υπάρχει κάτι ξεχωριστό και ασυνήθιστο
07:44
about how our solarηλιακός systemΣύστημα formedσχηματίστηκε?
181
452319
2418
στον σχηματισμό
του ηλιακού μας συστήματος;
07:46
And if we want to answerαπάντηση that questionερώτηση,
182
454737
2262
Αν θέλουμε να πάρουμε απάντηση
07:48
we have to know and understandκαταλαβαίνουν
183
456999
1439
πρέπει να μάθουμε και να κατανοήσουμε
07:50
the historyιστορία of our solarηλιακός systemΣύστημα in detailλεπτομέρεια,
184
458438
2836
την ιστορία του ηλιακού μας
συστήματος με λεπτομέρεια,
07:53
and it's the detailsΛεπτομέριες that are crucialκρίσιμος.
185
461274
2137
και οι λεπτομέρειες είναι σημαντικές.
07:55
So now, if we look back at the skyουρανός,
186
463411
3666
Έτσι τώρα, αν ξανακοιτάξουμε τον ουρανό,
07:59
at our asteroidsαστεροειδείς that were streamingstreaming acrossαπέναντι the skyουρανός,
187
467077
3551
τους αστεροειδείς που τον διασχίζουν,
08:02
these asteroidsαστεροειδείς are like the
debrisτα συντρίμμια of our solarηλιακός systemΣύστημα.
188
470628
4222
αυτοί είναι κάτι σαν τα συντρίμμια
του ηλιακού μας συστήματος.
08:06
The positionsθέσεις of the asteroidsαστεροειδείς
189
474850
2008
Η θέση των αστεροειδών
08:08
are like a fingerprintδακτυλικών αποτυπωμάτων of an earlierνωρίτερα time
190
476858
2137
είναι σαν δακτυλικό αποτύπωμα
παλαιότερου χρόνου
08:10
when the orbitsτροχιές of NeptuneΠοσειδώνας and JupiterΟ Δίας
191
478995
1980
όταν οι τροχιές του Ποσειδώνα και του Δία
08:12
were much closerπιο κοντά to the sunήλιος,
192
480975
1895
ήταν πολύ πιο κοντά στον ήλιο,
08:14
and as these giantγίγαντας planetsπλανήτες migratedμετεγκατάσταση
throughδιά μέσου our solarηλιακός systemΣύστημα,
193
482870
3453
και καθώς οι τεράστιοι πλανήτες
μετακινήθηκαν μέσα στο ηλιακό σύστημα,
08:18
they were scatteringδιασκόρπιση the asteroidsαστεροειδείς in theirδικα τους wakeίχνη.
194
486323
3330
σκόρπισαν αστεροειδείς στο διάβα τους.
08:21
So studyingμελετώντας the asteroidsαστεροειδείς
195
489653
1306
Έτσι η μελέτη των αστεροειδών
08:22
is like performingτην εκτέλεση forensicsΕγκληματολογίας,
196
490959
2121
είναι σαν την ιατροδικαστική,
08:25
performingτην εκτέλεση forensicsΕγκληματολογίας on our solarηλιακός systemΣύστημα,
197
493080
2558
σαν να κάνεις νεκροψία στο ηλιακό σύστημα,
08:27
but to do this, we need distanceαπόσταση,
198
495638
2702
αλλά για να γίνει αυτό
χρειαζόμαστε την απόσταση
08:30
and we get the distanceαπόσταση from the motionκίνηση,
199
498340
2079
και βρίσκουμε την απόσταση από την κίνηση,
08:32
and we get the motionκίνηση because of our accessπρόσβαση to time.
200
500419
4547
και βρίσκουμε την κίνηση
εξαιτίας της πρόσβασης μας στο χρόνο.
08:36
So what does this tell us?
201
504966
1702
Τι μας λέει λοιπόν αυτό;
08:38
Well, if you look at the little yellowκίτρινος asteroidsαστεροειδείς
202
506668
2227
Αν κοιτάξετε τους μικρούς
κίτρινους αστεροειδείς
08:40
flittingflitting acrossαπέναντι the screenοθόνη,
203
508895
2273
που διασχίζουν γρήγορα την οθόνη,
08:43
these are the asteroidsαστεροειδείς that are movingκίνηση fastestταχύτερα,
204
511168
2430
αυτοί είναι που κινούνται πιο γρήγορα
08:45
because they're closestπλησιέστερα to us, closestπλησιέστερα to EarthΓη.
205
513598
3341
επειδή βρίσκονται πιο κοντά μας,
πιο κοντά στη Γη.
Είναι αστεροειδείς στους οποίους
08:48
These are the asteroidsαστεροειδείς we mayενδέχεται one day
206
516939
1507
08:50
sendστείλετε spacecraftδιαστημόπλοιο to, to mineδικος μου them for mineralsμεταλλικά στοιχεία,
207
518446
3398
ίσως κάποια μέρα στείλουμε
ένα διαστημόπλοιο να ψάξει για ορυκτά,
08:53
but they're alsoεπίσης the asteroidsαστεροειδείς that mayενδέχεται one day
208
521844
2002
είναι όμως ταυτόχρονα και αυτοί
που ίσως μια μέρα προσκρούσουν στη Γη,
08:55
impactεπίπτωση the EarthΓη,
209
523846
1665
08:57
like happenedσυνέβη 60 millionεκατομμύριο yearsχρόνια agoπριν
210
525511
1291
όπως πριν 60 εκατομμύρια χρόνια
08:58
with the extinctionεξαφάνιση of the dinosaursδεινόσαυροι,
211
526802
2635
με την εξαφάνιση των δεινοσαύρων,
09:01
or just at the beginningαρχή of the last centuryαιώνας,
212
529437
1822
ή στην αρχή του προηγούμενου αιώνα,
09:03
when an asteroidαστεροειδής wipedσκούπισε out
213
531259
1332
όταν ένας αστεροειδής εξαφάνισε
09:04
almostσχεδόν 1,000 squareτετράγωνο milesμίλια of SiberianΣιβηρία forestδάσος,
214
532591
3589
σχεδόν 1.000 τετραγωνικά
μίλια δάσους στη Σιβηρία,
09:08
or even just last yearέτος, as one burntκάηκε up over RussiaΡωσία,
215
536180
3088
ή ακόμα όπως πέρυσι, όταν κάποιος
απανθρακώθηκε πάνω από τη Ρωσσία
09:11
releasingαπελευθερώνοντας the energyενέργεια of a smallμικρό nuclearπυρηνικός bombβόμβα.
216
539268
3612
εκλύοντας ενέργεια αντίστοιχη
με μια μικρή πυρηνική βόμβα.
09:14
So studyingμελετώντας the forensicsΕγκληματολογίας of our solarηλιακός systemΣύστημα
217
542880
3622
Συνεπώς η αναζήτηση στοιχείων
για το ηλιακό μας σύστημα
09:18
doesn't just tell us about the pastτο παρελθόν,
218
546502
2058
δεν μας φανερώνει μόνο το παρελθόν,
09:20
it can alsoεπίσης predictπρολέγω the futureμελλοντικός,
includingσυμπεριλαμβανομένου our futureμελλοντικός.
219
548560
3811
αλλά προβλέπει και το μέλλον,
μαζί με το δικό μας μέλλον.
09:26
Now when we get distanceαπόσταση,
220
554771
1968
Όταν βρούμε την απόσταση,
09:28
we get to see the asteroidsαστεροειδείς
in theirδικα τους naturalφυσικός habitatβιότοπο,
221
556739
3589
βλέπουμε τον αστεροειδή
στο φυσικό του περιβάλλον,
09:32
in orbitτροχιά around the sunήλιος.
222
560328
1322
σε τροχιά γύρω από τον ήλιο.
09:33
So everyκάθε pointσημείο in this visualizationοραματισμός that you can see
223
561650
2907
Έτσι κάθε σημείο
στην απεικόνιση που βλέπετε
09:36
is a realπραγματικός asteroidαστεροειδής.
224
564557
2763
είναι ένας αληθινός αστεροειδής.
09:39
Its orbitτροχιά has been calculatedυπολογίζεται
from its motionκίνηση acrossαπέναντι the skyουρανός.
225
567320
4010
Η τροχιά του υπολογίστηκε
από την κίνησή του στον ουρανό.
09:43
The colorsχρωματιστά reflectκατοπτρίζω the compositionσύνθεση of these asteroidsαστεροειδείς,
226
571330
3341
Τα χρώματα αντικατοπτρίζουν
τη σύνθεση των αστεροειδών,
09:46
dryξηρός and stonyπετρώδης in the centerκέντρο,
227
574671
2137
άνυδροι και πετρώδεις στο κέντρο,
09:48
water-richτο πλούσιο σε νερό and primitiveπρωτόγονος towardsπρος the edgeάκρη,
228
576808
2587
πλούσιοι σε νερό
και σε πρωτόγονη μορφή εξωτερικά,
09:51
water-richτο πλούσιο σε νερό asteroidsαστεροειδείς whichοι οποίες mayενδέχεται have seededσπέρνεται
229
579395
2284
πλούσιοι σε νερό αστεροειδείς
που μπορεί να τροφοδότησαν
09:53
the oceansωκεανούς and the seasτων θαλασσών that we find on our planetπλανήτης
230
581679
3451
ωκεανούς και θάλασσες
που βρίσκουμε στον πλανήτη μας
09:57
when they bombardedβομβαρδιζόμαστε the
EarthΓη at an earlierνωρίτερα time.
231
585130
3206
όταν βομβάρδισαν τη Γη σε πρότερο χρόνο.
10:02
Because the LSSTLSST will be ableικανός to go faintλιποθυμία
232
590127
2832
Καθώς το LSST μπορεί
να εστιάσει σε μακρινή απόσταση
και όχι μόνο να κάνει ευρείες λήψεις,
10:04
and not just wideευρύς,
233
592959
1698
10:06
we will be ableικανός to see these asteroidsαστεροειδείς
234
594657
1808
θα μπορέσουμε να δούμε τους αστεροειδείς
10:08
farμακριά beyondπέρα the innerεσωτερικός partμέρος of our solarηλιακός systemΣύστημα,
235
596465
3187
που είναι μακρύτερα από το εσωτερικό
του ηλιακού συστήματος,
10:11
to asteroidsαστεροειδείς beyondπέρα the
orbitsτροχιές of NeptuneΠοσειδώνας and MarsΆρης,
236
599652
3813
έως αστεροειδείς πέρα από τις τροχιές
του Ποσειδώνα και του Άρη,
10:15
to cometsκομήτες and asteroidsαστεροειδείς that mayενδέχεται existυπάρχει
237
603465
2261
έως κομήτες και αστεροειδείς
που ίσως απέχουν
10:17
almostσχεδόν a lightφως yearέτος from our sunήλιος.
238
605726
3230
σχεδόν ένα έτος φωτός από τον ήλιο μας.
10:20
And as we increaseαυξάνουν the detailλεπτομέρεια of this pictureεικόνα,
239
608956
2609
Καθώς αυξάνουμε τη λεπτομέρεια της εικόνας
10:23
increasingαυξάνεται the detailλεπτομέρεια by factorsπαράγοντες of 10 to 100,
240
611565
3127
σε κλίμακα 10 προς 100,
10:26
we will be ableικανός to answerαπάντηση questionsερωτήσεις suchτέτοιος as,
241
614692
2430
θα μπορέσουμε
να απαντήσουμε ερωτήσεις όπως,
10:29
is there evidenceαπόδειξη for planetsπλανήτες
outsideεξω απο the orbitτροχιά of NeptuneΠοσειδώνας,
242
617122
3589
υπάρχει ένδειξη ύπαρξης πλανητών
έξω από την τροχιά του Ποσειδώνα,
ώστε να εντοπίσουμε αστεροειδείς
που ίσως συγκρουστούν με τη Γη
10:32
to find Earth-impactingΓη-προσκρούοντας asteroidsαστεροειδείς
243
620711
2507
10:35
long before they're a dangerκίνδυνος,
244
623218
2535
πολύ πριν αποτελέσουν απειλή,
10:37
and to find out whetherκατά πόσο, maybe,
245
625753
1757
και πιθανόν να ανακαλύψουμε
10:39
our sunήλιος formedσχηματίστηκε on its ownτα δικά or in a clusterσύμπλεγμα of starsαστέρια,
246
627510
3180
αν ο ήλιος μας σχηματίστηκε μόνος του
ή σε συστάδα αστέρων,
10:42
and maybe it's this sun'sήλιος stellarαστρική siblingsτα αδέλφια
247
630690
3082
και ίσως είναι αυτά
τα αστρικά αδέρφια του ήλιου
10:45
that influencedεπηρεάζονται the formationσχηματισμός of our solarηλιακός systemΣύστημα,
248
633772
3442
που επηρέασαν τον σχηματισμό
του ηλιακού μας συστήματος,
10:49
and maybe that's one of the reasonsαιτιολογικό why
solarηλιακός systemsσυστήματα like oursΔικός μας seemφαίνομαι to be so rareσπάνιος.
249
637214
5753
και ίσως είναι ένας από τους λόγους που
το ηλιακό μας σύστημα μοιάζει τόσο σπάνιο.
10:54
Now, distanceαπόσταση and changesαλλαγές in our universeσύμπαν
250
642974
4562
Η απόσταση και οι αλλαγές του σύμπαντος,
10:59
distanceαπόσταση equatesεξισώνει to time,
251
647536
3859
η απόσταση είναι ανάλογη του χρόνου
11:03
as well as changesαλλαγές on the skyουρανός.
252
651395
2059
καθώς και των αλλαγών στον ουρανό.
11:05
EveryΚάθε footπόδι of distanceαπόσταση you look away,
253
653454
2790
Κοιτώντας σε απόσταση μισού μέτρου
11:08
or everyκάθε footπόδι of distanceαπόσταση an objectαντικείμενο is away,
254
656244
2485
ή ένα αντικείμενο
που βρίσκεται μισό μέτρο μακρυά,
11:10
you're looking back about a
billionthδισεκατομμυριοστό of a secondδεύτερος in time,
255
658729
3589
γυρίζετε πίσω στο χρόνο κατά
ένα δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου
11:14
and this ideaιδέα or this notionέννοια of looking back in time
256
662318
2613
και αυτή η ιδέα του
να βλέπουμε πίσω στον χρόνο
11:16
has revolutionizedεπανάσταση our ideasιδέες about the universeσύμπαν,
257
664931
2631
έχει ανατρέψει όσα πιστεύαμε για το σύμπαν
11:19
not onceμια φορά but multipleπολλαπλούς timesφορές.
258
667562
2280
όχι μία, αλλά πολλές φορές.
11:21
The first time was in 1929,
259
669842
2812
Η πρώτη φορά ήταν το 1929,
11:24
when an astronomerαστρονόμος calledπου ονομάζεται EdwinEdwin HubbleHubble
260
672654
2092
όταν ένας αστρονόμος
ονόματι Έντουαρντ Χαμπλ
11:26
showedέδειξε that the universeσύμπαν was expandingεπέκταση,
261
674746
2249
έδειξε ότι το σύμπαν διαστέλλεται,
11:28
leadingκύριος to the ideasιδέες of the BigΜεγάλο BangΜπανγκ.
262
676995
2713
οδηγώντας στην ιδέα της Μεγάλης Έκρηξης.
11:31
And the observationsπαρατηρήσεις were simpleαπλός:
263
679708
2582
Και οι παρατηρήσεις ήταν απλές:
11:34
just 24 galaxiesτους γαλαξίες
264
682290
2154
μόνο 24 γαλαξίες
11:36
and a hand-drawnχέρι pictureεικόνα.
265
684444
3050
και μια εικόνα ζωγραφισμένη με το χέρι.
11:41
But just the ideaιδέα that the more distantμακρινός a galaxyγαλαξίας,
266
689124
4660
Αλλά και μόνο η ιδέα ότι,
όσο πιο μακρινός ο γαλαξίας,
11:45
the fasterγρηγορότερα it was recedingυποχωρώντας,
267
693784
2070
τόσο πιο γρήγορα υποχωρούσε,
11:47
was enoughαρκετά to give riseαύξηση to modernμοντέρνο cosmologyκοσμολογία.
268
695854
3419
ήταν αρκετή για να ξεκινήσει
η μοντέρνα κοσμολογία.
11:51
A secondδεύτερος revolutionεπανάσταση happenedσυνέβη 70 yearsχρόνια laterαργότερα,
269
699273
2425
Μια δεύτερη επανάσταση
έγινε 70 χρόνια μετά,
11:53
when two groupsομάδες of astronomersαστρονόμοι showedέδειξε
270
701698
2072
όταν δύο ομάδες αστρονόμων έδειξαν
11:55
that the universeσύμπαν wasn'tδεν ήταν just expandingεπέκταση,
271
703770
2433
ότι το σύμπαν δεν διαστελλόταν απλά,
11:58
it was acceleratingεπιταχύνοντας,
272
706203
1325
αλλά επιτάχυνε,
11:59
a surpriseέκπληξη like throwingρίψη up a ballμπάλα into the skyουρανός
273
707528
3343
μια έκπληξη, σαν να πετάς
μια μπάλα στον ουρανό
12:02
and findingεύρεση out the higherπιο ψηλά that it getsπαίρνει,
274
710871
2812
και να ανακαλύπτεις ότι,
όσο πιο ψηλά ανεβαίνει,
12:05
the fasterγρηγορότερα it movesκινήσεις away.
275
713683
1778
τόσο πιο γρήγορα απομακρύνεται.
12:07
And they showedέδειξε this
276
715461
1509
Και το απέδειξαν
12:08
by measuringμέτρημα the brightnessφωτεινότητα of supernovaeοι σουπερνόβα,
277
716970
2405
μετρώντας τη φωτεινότητα
των σουπερνόβα
12:11
and how the brightnessφωτεινότητα of the supernovaeοι σουπερνόβα
278
719375
1834
και πώς η φωτεινότητα τους μειωνόταν
12:13
got fainterπιο αμυδρά with distanceαπόσταση.
279
721209
2171
όσο απομακρύνονταν.
12:15
And these observationsπαρατηρήσεις were more complexσυγκρότημα.
280
723380
2453
Αυτές οι παρατηρήσεις ήταν πιο περίπλοκες.
12:17
They requiredαπαιτείται newνέος technologiesτεχνολογίες and newνέος telescopesτηλεσκόπια,
281
725833
3014
Απαιτούσαν νέες τεχνολογίες
και νέα τηλεσκόπια,
12:20
because the supernovaeοι σουπερνόβα were in galaxiesτους γαλαξίες
282
728847
4050
καθώς οι σουπερνόβα βρίσκονταν σε γαλαξίες
12:24
that were 2,000 timesφορές more distantμακρινός
283
732897
1958
που ήταν 2.000 φορές μακρύτερα
12:26
than the onesαυτές used by HubbleHubble.
284
734855
2688
από αυτούς που χρησιμοποίησε ο Χαμπλ.
12:29
And it tookπήρε threeτρία yearsχρόνια to find just 42 supernovaeοι σουπερνόβα,
285
737543
5311
Χρειάστηκαν τρία χρόνια
για να βρεθούν μόνο 42 σουπερνόβα
12:34
because a supernovaσουπερνόβα only explodesεκρήγνυται
286
742854
1754
επειδή τέτοιοι αστέρες εκρήγνυνται
12:36
onceμια φορά everyκάθε hundredεκατό yearsχρόνια withinστα πλαίσια a galaxyγαλαξίας.
287
744608
3082
μόνο μία φορά κάθε 100 χρόνια
μέσα σε ένα γαλαξία.
12:39
ThreeΤρεις yearsχρόνια to find 42 supernovaeοι σουπερνόβα
288
747690
2284
Τρία χρόνια για να βρούμε 42 σουπερνόβα
12:41
by searchingερευνητικός throughδιά μέσου tensδεκάδες of thousandsχιλιάδες of galaxiesτους γαλαξίες.
289
749974
4019
ψάχνοντας σε δεκάδες χιλιάδες γαλαξίες.
12:45
And onceμια φορά they'dτο είχαν collectedσυγκεντρωμένος theirδικα τους dataδεδομένα,
290
753993
1851
Και άπαξ και συνέλεξαν τα δεδομένα,
12:47
this is what they foundβρέθηκαν.
291
755844
3748
να τι ανακάλυψαν.
12:51
Now, this mayενδέχεται not look impressiveΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΟ,
292
759592
2711
Ίσως βέβαια να μην σας εντυπωσιάσει
12:54
but this is what a revolutionεπανάσταση in physicsη φυσικη looksφαίνεται like:
293
762303
4115
αλλά κάπως έτσι είναι
οι επαναστάσεις στη φυσική:
μια γραμμή που προβλέπει
τη φωτεινότητα ενός σουπερνόβα
12:58
a lineγραμμή predictingπροβλέποντας the brightnessφωτεινότητα of a supernovaσουπερνόβα
294
766418
2430
13:00
11 billionδισεκατομμύριο lightφως yearsχρόνια away,
295
768848
2046
σε απόσταση 11 δισεκατομμυρίων ετών φωτός,
13:02
and a handfulχούφτα of pointsσημεία that don't quiteαρκετά fitκατάλληλος that lineγραμμή.
296
770894
3796
και μερικά σημεία που δεν
ταιριάζουν ακριβώς στη γραμμή.
13:06
SmallΜικρό changesαλλαγές give riseαύξηση to bigμεγάλο consequencesσυνέπειες.
297
774690
4113
Οι μικρές αλλαγές
επιφέρουν μεγάλες συνέπειες.
13:10
SmallΜικρό changesαλλαγές allowεπιτρέπω us to make discoveriesανακαλύψεις,
298
778803
2948
Οι μικρές αλλαγές μας επιτρέπουν
να κάνουμε ανακαλύψεις,
13:13
like the planetπλανήτης foundβρέθηκαν by HerschelΧέρσελ.
299
781751
2823
όπως τον πλανήτη που ανακάλυψε ο Χέρσελ.
13:16
SmallΜικρό changesαλλαγές turnστροφή our understandingκατανόηση
300
784574
2272
Οι μικρές αλλαγές ανατρέπουν σε μια στιγμή
13:18
of the universeσύμπαν on its headκεφάλι.
301
786846
2401
όλα όσα πιστεύαμε για το σύμπαν.
13:21
So 42 supernovaeοι σουπερνόβα, slightlyελαφρώς too faintλιποθυμία,
302
789247
3464
Έτσι 42 σουπερνόβα,
ελαφρώς λιγότερο φωτεινοί,
13:24
meaningέννοια slightlyελαφρώς furtherπεραιτέρω away,
303
792711
2009
που σημαίνει ότι είναι ελαφρώς μακρύτερα,
13:26
requiringπου απαιτούν that a universeσύμπαν mustπρέπει not just be expandingεπέκταση,
304
794720
3160
δηλώνουν ότι το σύμπαν
όχι μόνο διαστέλλεται,
13:29
but this expansionεπέκταση mustπρέπει be acceleratingεπιταχύνοντας,
305
797880
3330
αλλά ότι η διαστολή
πρέπει να επιταχύνεται,
13:33
revealingαποκαλυπτικός a componentσυστατικό of our universeσύμπαν
306
801210
1946
φανερώνοντας ένα συστατικό του σύμπαντος
13:35
whichοι οποίες we now call darkσκοτάδι energyενέργεια,
307
803156
2486
που τώρα αποκαλούμε σκοτεινή ενέργεια,
13:37
a componentσυστατικό that drivesδίσκους this expansionεπέκταση
308
805642
2509
ένα συστατικό που κινεί αυτή τη διαστολή
13:40
and makesκάνει up 68 percentτοις εκατό of the energyενέργεια budgetπροϋπολογισμός
309
808151
3027
και αποτελεί το 68%
της συνολικής ενέργειας
13:43
of our universeσύμπαν todayσήμερα.
310
811178
2035
του σύμπαντός μας σήμερα.
13:46
So what is the nextεπόμενος revolutionεπανάσταση likelyπιθανός to be?
311
814751
3824
Ποια θα είναι λοιπόν η επόμενη επανάσταση;
13:50
Well, what is darkσκοτάδι energyενέργεια and why does it existυπάρχει?
312
818575
2719
Τι είναι τελικά η σκοτεινή ενέργεια
και γιατί υπάρχει;
13:53
EachΚάθε of these linesγραμμές showsδείχνει a differentδιαφορετικός modelμοντέλο
313
821294
2328
Αυτές οι γραμμές είναι διαφορετικά μοντέλα
13:55
for what darkσκοτάδι energyενέργεια mightθα μπορούσε be,
314
823622
2843
της υπόστασης της σκοτεινής ενέργειας,
13:58
showingεπίδειξη the propertiesιδιότητες of darkσκοτάδι energyενέργεια.
315
826465
2481
που δείχνουν τις ιδιότητες
της σκοτεινής ενέργειας.
14:00
They all are consistentσυνεπής with the 42 pointsσημεία,
316
828946
3623
Όλα τα μοντέλα συμφωνούν με τα 42 σημεία
14:04
but the ideasιδέες behindπίσω these linesγραμμές
317
832569
2227
αλλά οι θεωρίες πίσω από κάθε γραμμή
14:06
are dramaticallyδραματικά differentδιαφορετικός.
318
834796
2103
διαφέρουν δραματικά.
14:08
Some people think about a darkσκοτάδι energyενέργεια
319
836899
2543
Μερικοί πιστεύουν ότι
η σκοτεινή ενέργεια αλλάζει με τον χρόνο
14:11
that changesαλλαγές with time,
320
839442
1458
14:12
or whetherκατά πόσο the propertiesιδιότητες of the darkσκοτάδι energyενέργεια
321
840900
2288
ή εάν οι ιδιότητες της σκοτεινής ενέργειας
14:15
are differentδιαφορετικός dependingσε συνάρτηση on where you look on the skyουρανός.
322
843188
2756
διαφέρουν ανάλογα που κοιτάς στον ουρανό.
14:17
OthersΆλλοι make differencesδιαφορές and changesαλλαγές
323
845944
1823
Άλλοι κάνουν αλλαγές στη φυσική
14:19
to the physicsη φυσικη at the sub-atomicυπο-ατομικό levelεπίπεδο.
324
847767
3048
σε υποατομικό επίπεδο.
14:22
Or, they look at largeμεγάλο scalesΖυγός
325
850815
2790
Ή θεωρώντας σε μεγάλη κλίμακα
14:25
and changeαλλαγή how gravityβαρύτητα and generalγενικός relativityσχετικότητα work,
326
853605
3565
τροποποιούν τη λειτουργία της βαρύτητας
και της γενικής σχετικότητας,
14:29
or they say our universeσύμπαν is just one of manyΠολλά,
327
857170
2791
ή λένε ότι υπάρχουν πολλαπλά σύμπαντα
και το δικό μας είναι μέρος
του μυστηριώδους πολυσύμπαντος,
14:31
partμέρος of this mysteriousμυστηριώδης multiverseMultiverse,
328
859961
2598
14:34
but all of these ideasιδέες, all of these theoriesθεωρίες,
329
862559
3161
αλλά όλες αυτές οι ιδέες και οι θεωρίες,
14:37
amazingφοβερο and admittedlyομολογουμένως some of them a little crazyτρελός,
330
865720
3499
συναρπαστικές
και κάποιες σαφώς τρελούτσικες,
14:41
but all of them consistentσυνεπής with our 42 pointsσημεία.
331
869219
4027
αλλά όλες συμφωνούν με τα 42 σημεία μας.
Πώς λοιπόν ελπίζουμε
να καταλήξουμε σε κάτι λογικό
14:45
So how can we hopeελπίδα to make senseέννοια of this
332
873246
2182
14:47
over the nextεπόμενος decadeδεκαετία?
333
875428
2272
μέσα στην επόμενη δεκαετία;
14:49
Well, imagineφαντάζομαι if I gaveέδωσε you a pairζεύγος of diceζάρια,
334
877700
3230
Φανταστείτε να σας έδινα ένα ζευγάρι ζάρια
14:52
and I said you wanted to see whetherκατά πόσο those diceζάρια
335
880930
1999
και σας ζητούσα να βρείτε αν τα ζάρια
14:54
were loadedφορτωμένος or fairέκθεση.
336
882929
1867
ήταν φτιαγμένα ή κανονικά.
14:56
One rollρολό of the diceζάρια would tell you very little,
337
884796
2934
Ένα ρίξιμο των ζαριών θα έλεγε ελάχιστα,
14:59
but the more timesφορές you rolledέλασης them,
338
887730
1992
αλλά όσο περισσότερο τα ρίχνατε,
15:01
the more dataδεδομένα you collectedσυγκεντρωμένος,
339
889722
1922
τόσο περισσότερα δεδομένα θα μαζεύατε.
15:03
the more confidentβέβαιος you would becomeγίνομαι,
340
891644
2172
τόσο περισσότερο θα σιγουρευόσαστε,
15:05
not just whetherκατά πόσο they're loadedφορτωμένος or fairέκθεση,
341
893816
2603
όχι μόνο αν είναι φτιαγμένα ή όχι,
15:08
but by how much, and in what way.
342
896419
3898
αλλά πόσο πολύ και με τι τρόπο.
15:12
It tookπήρε threeτρία yearsχρόνια to find just 42 supernovaeοι σουπερνόβα
343
900317
3802
Χρειάστηκαν τρία χρόνια
για να βρούμε μόνο 42 σουπερνόβα
15:16
because the telescopesτηλεσκόπια that we builtχτισμένο
344
904119
3047
επειδή τα τηλεσκόπια που υπήρχαν
15:19
could only surveyεπισκόπηση a smallμικρό partμέρος of the skyουρανός.
345
907166
3693
μπορούσαν να ερευνήσουν
μόνο μικρό μέρος του ουρανού.
15:22
With the LSSTLSST, we get a completelyεντελώς newνέος viewθέα
346
910859
2665
Με το LSST μπορούμε να έχουμε
μια πλήρως νέα εικόνα
15:25
of the skiesουρανοί aboveπανω ChileΧιλή everyκάθε threeτρία nightsνύχτες.
347
913524
3622
του ουρανού της Χιλής κάθε τρεις νύχτες.
15:29
In its first night of operationλειτουργία,
348
917146
2463
Την πρώτη νύχτα λειτουργίας
15:31
it will find 10 timesφορές the numberαριθμός of supernovaeοι σουπερνόβα
349
919609
3150
θα βρει 10 φορές τον αριθμό των σουπερνόβα
15:34
used in the discoveryανακάλυψη of darkσκοτάδι energyενέργεια.
350
922759
3141
που χρησιμοποιούνται
στην ανακάλυψη της σκοτεινής ενέργειας.
15:37
This will increaseαυξάνουν by 1,000
351
925900
1809
Αυτό θα αυξηθεί κατά 1.000
15:39
withinστα πλαίσια the first fourτέσσερα monthsμήνες:
352
927709
2493
μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες:
15:42
1.5 millionεκατομμύριο supernovaeοι σουπερνόβα by the endτέλος of its surveyεπισκόπηση,
353
930202
4784
1,5 εκατομμύριο σουπερνόβα
μέχρι το τέλος της έρευνας,
15:46
eachκαθε supernovaσουπερνόβα a rollρολό of the diceζάρια,
354
934986
3185
κάθε σουπερνόβα ένα ρίξιμο των ζαριών,
15:50
eachκαθε supernovaσουπερνόβα testingδοκιμές whichοι οποίες theoriesθεωρίες of darkσκοτάδι energyενέργεια
355
938171
3442
κάθε σουπερνόβα να ελέγχει
ποιες θεωρίες της σκοτεινής ενέργειας
15:53
are consistentσυνεπής, and whichοι οποίες onesαυτές are not.
356
941613
4128
έχουν συνοχή, και ποιες όχι.
15:57
And so, by combiningσυνδυάζοντας these supernovaσουπερνόβα dataδεδομένα
357
945741
3803
Και έτσι, συνδυάζοντας
τα δεδομένα των σουπερνόβα
16:01
with other measuresμέτρα of cosmologyκοσμολογία,
358
949544
2276
με άλλες μετρήσεις της κοσμολογίας,
16:03
we'llΚαλά progressivelyπροοδευτικά ruleκανόνας out the differentδιαφορετικός ideasιδέες
359
951820
2890
σταδιακά θα αποκλείσουμε
τις διάφορες ιδέες και θεωρίες
περί σκοτεινής ενέργειας,
16:06
and theoriesθεωρίες of darkσκοτάδι energyενέργεια
360
954710
1976
16:08
untilμέχρις ότου hopefullyελπίζω at the endτέλος of this surveyεπισκόπηση around 2030,
361
956686
7142
ευελπιστώντας ότι στο τέλος
της έρευνας περίπου το 2030,
περιμένουμε να δούμε
16:15
we would expectαναμένω to hopefullyελπίζω see
362
963828
2614
16:18
a theoryθεωρία for our universeσύμπαν,
363
966442
2142
μια θεωρία για το σύμπαν μας,
16:20
a fundamentalθεμελιώδης theoryθεωρία for the physicsη φυσικη of our universeσύμπαν,
364
968584
2539
μια θεμελιώδη θεωρία
για τη φυσική του σύμπαντός μας,
16:23
to graduallyσταδιακά emergeαναδύομαι.
365
971123
2757
να προκύπτει σταδιακά.
16:26
Now, in manyΠολλά waysτρόπους, the questionsερωτήσεις that I posedπου τίθενται
366
974950
2392
Από πολλές πλευρές, οι ερωτήσεις που έθεσα
16:29
are in realityπραγματικότητα the simplestαπλούστερη of questionsερωτήσεις.
367
977342
4361
είναι στην πραγματικότητα
οι απλούστερες των ερωτήσεων.
16:33
We mayενδέχεται not know the answersαπαντήσεις,
368
981703
1754
Μπορεί να μην ξέρουμε τις απαντήσεις
16:35
but we at leastελάχιστα know how to askπαρακαλώ the questionsερωτήσεις.
369
983457
3852
αλλά τουλάχιστον ξέρουμε
πώς να θέσουμε τις ερωτήσεις.
16:39
But if looking throughδιά μέσου tensδεκάδες of thousandsχιλιάδες of galaxiesτους γαλαξίες
370
987309
3118
Αλλά εάν ψάχνοντας
μέσα σε δεκάδες χιλιάδες γαλαξίες
16:42
revealedαποκάλυψε 42 supernovaeοι σουπερνόβα that turnedγύρισε
371
990427
2938
βρήκαμε 42 σουπερνόβα που ανέτρεψαν
16:45
our understandingκατανόηση of the universeσύμπαν on its headκεφάλι,
372
993365
3479
όλα όσα γνωρίζαμε για το σύμπαν,
16:48
when we're workingεργαζόμενος with billionsδισεκατομμύρια of galaxiesτους γαλαξίες,
373
996844
2914
όταν θα έχουμε δισεκατομμύρια γαλαξίες,
16:51
how manyΠολλά more timesφορές are we going to find
374
999758
1777
πόσες φορές ακόμα θα βρούμε
16:53
42 pointsσημεία that don't quiteαρκετά matchαγώνας what we expectαναμένω?
375
1001535
5648
42 σημεία που δεν αντιστοιχούν
με όσα περιμένουμε;
16:59
Like the planetπλανήτης foundβρέθηκαν by HerschelΧέρσελ
376
1007183
2757
Όπως ο πλανήτης που ανακάλυψε ο Χέρσελ,
17:01
or darkσκοτάδι energyενέργεια
377
1009940
2417
ή η σκοτεινή ενέργεια,
17:04
or quantumποσοστό mechanicsμηχανική or generalγενικός relativityσχετικότητα,
378
1012357
3843
ή η κβαντομηχανική,
ή η γενική σχετικότητα,
17:08
all ideasιδέες that cameήρθε because the dataδεδομένα
379
1016200
2344
όλα αυτά είναι θεωρίες που προέκυψαν
17:10
didn't quiteαρκετά matchαγώνας what we expectedαναμενόμενος.
380
1018544
3455
επειδή τα δεδομένα
δεν ήταν ακριβώς τα αναμενόμενα.
17:13
What's so excitingσυναρπαστικός about the nextεπόμενος decadeδεκαετία of dataδεδομένα
381
1021999
3261
Το συναρπαστικό στην επόμενη δεκαετία
για τα δεδομένα της αστρονομίας
17:17
in astronomyαστρονομία is,
382
1025260
1670
17:18
we don't even know how manyΠολλά answersαπαντήσεις
383
1026930
2211
είναι ότι δεν γνωρίζουμε καθόλου
πόσες απαντήσεις μας περιμένουν,
17:21
are out there waitingαναμονή,
384
1029141
1800
17:22
answersαπαντήσεις about our originsπροέλευση and our evolutionεξέλιξη.
385
1030941
3881
απαντήσεις για την προέλευση
και την εξέλιξή μας.
Πόσες ερωτήσεις είναι εκεί έξω
17:26
How manyΠολλά answersαπαντήσεις are out there
386
1034822
1095
17:27
that we don't even know the questionsερωτήσεις
387
1035917
3294
στις οποίες ακόμα δεν ξέρουμε καν
τις ερωτήσεις που θέλουμε να κάνουμε;
17:31
that we want to askπαρακαλώ?
388
1039211
2011
17:33
Thank you.
389
1041222
1947
Σας ευχαριστώ.
17:35
(ApplauseΧειροκροτήματα)
390
1043169
3702
(Χειροκρότημα)
Translated by Lucas Kaimaras
Reviewed by Eleni Zourntou

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Andrew Connolly - Astronomer
Andrew Connolly is helping to build the Large Synoptic Survey Telescope -- as well as tools to handle the massive datasets it will send our way.

Why you should listen
Andrew Connolly's research focuses on understanding the evolution of our universe, by studying how structure forms and evolves on small and large scales -- from the search for asteroids to the clustering of distant galaxies. He's a ten-year veteran of the Large Synoptic Sky Survey, and is now prepping for the unprecedented data streams we could expect from the under-construction Large Synoptic Survey Telescope.
 
Set on an 8,800-foot peak in northern Chile, the LSST will have an 8.4-meter primary mirror, a 10-square-degree field of view and a 3.2 gigapixel camera. It will survey half the sky every three nights, creating about 100 terabytes of data every week. Astronomers, Connolly suggests, will need wholly new tools to wrangle this amount of data -- so he has been helping bring together computer scientists, statisticians and astronomers to develop scalable algorithms for processing massive data streams.
 
On sabbatical from the University of Washington, Connolly led the development of Google Sky, and he's now working with Microsoft to develop affordable digital planetariums.
More profile about the speaker
Andrew Connolly | Speaker | TED.com