TED2004
Mihaly Csikszentmihalyi: Flow, the secret to happiness
میهالی سیکسزێنتمیهالی لەبارەی هەڵقوڵانەوە دەدوێت
Filmed:
Readability: 4.2
5,809,721 views
میهالی سیکسزێنتمیهالی دەپرسێت "چی وا لە ژیان دەکات شایستەی ژیان بێت؟" بە تێبینی کردنی ئەوەی کە پارە ناتوانێت دڵخۆشمان بکات، رو دەکاتە ئەو کەسانەی کە خۆشی و ئاسودەیی درێژخایەن لەو چالاکییانەدا دەبیننەوە کە دەیانباتە حاڵەتی "هەڵقوڵان"ەوە.
Mihaly Csikszentmihalyi - Positive psychologist
Mihaly Csikszentmihalyi has contributed pioneering work to our understanding of happiness, creativity, human fulfillment and the notion of "flow" -- a state of heightened focus and immersion in activities such as art, play and work. Full bio
Mihaly Csikszentmihalyi has contributed pioneering work to our understanding of happiness, creativity, human fulfillment and the notion of "flow" -- a state of heightened focus and immersion in activities such as art, play and work. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I grew up in Europe, and World War II caught me
0
0
5000
من لە ئەوروپا گەورە بوم و ئەو کاتەی تەمەنم
00:17
when I was between seven and 10 years old.
1
5000
4000
٧ - ١٠ ساڵان بو توشی جەنگی جیهانی دووەم بوم
00:21
And I realized how few of the grown-ups that I knew
2
9000
7000
بۆم دەرکەوت چەند کەسێکی کەم لە گەورەکان کە دەمناسین
00:28
were able to withstand the tragedies that the war visited on them --
3
16000
10000
توانییان لەبەردەم ئەو تراجیدیایەدا کە جەنگ بەسەریدا هێنابون خۆیان راگرن
00:38
how few of them could even resemble a normal, contented,
4
26000
8000
هەندێ لەوان تەنانەت توانیبوی ببێتە نمونەی کەسێکی ئاسایی، ئاسودە
00:46
satisfied, happy life once their job, their home, their security
5
34000
9000
شاد و دڵخۆش لە کاتێکدا کە کارەکەیان و ماڵەکەیان و ئاسایشیان
00:55
was destroyed by the war.
6
43000
2000
بە هۆی جەنگەکەوە لەناو چوبو
00:57
So I became interested in understanding
7
45000
3000
بۆیە حەزم کرد تێ بگەم
01:00
what contributed to a life that was worth living.
8
48000
5000
لەوەی کە چی وا دەکات ژیان شایستەی ژیان بێت
01:05
And I tried, as a child, as a teenager, to read philosophy
9
53000
6000
و لە کاتی مناڵی و هەرزەکاریدا هەوڵم دا و فەلسەفەم خوێندەوە
01:11
and to get involved in art and religion and many other ways
10
59000
8000
و لە هونەر و ئایین و زۆر بواری تردا
01:19
that I could see as a possible answer to that question.
11
67000
4000
بەدوای وەڵامی ئەم پرسیارەدا گەڕام
01:23
And finally I ended up encountering psychology by chance.
12
71000
9000
دواجار بە رێکەوت توشی دەرونناسی بومەوە.
01:32
I was at a ski resort in Switzerland without any money
13
80000
5000
من لە ناوچەی خلیسکێنەی سەر بەفر بوم لە سویسرا و پارەم هیچ پێ نەبو
01:37
to actually enjoy myself, because the snow had melted and
14
85000
8000
کە کاتێکی خۆشی پێ ببەمە سەر، چونکە بەفرەکە توابۆوە
01:45
I didn't have money to go to a movie. But I found that on the --
15
93000
5000
منیش پارەم پێ نەبو بچم بۆ سینەما. بەڵام
01:50
I read in the newspapers that there was to be a presentation
16
98000
5000
لە رۆژنامەدا ئەوەم خوێندەوە کە کۆڕێک هەیە
01:55
by someone in a place that I'd seen in the center of Zurich,
17
103000
6000
لەلایەن کەسێکەوە لە شوێنێک لە ناوەندی زوریخ
02:01
and it was about flying saucers [that] he was going to talk.
18
109000
6000
کەسەکەش بڕیار بو لەبارەی دەفرە فڕیوەوە قسە بکات
02:07
And I thought, well, since I can't go to the movies,
19
115000
2000
منیش وتم باشە خۆ ناتوانم بچم بۆ سینەما
02:09
at least I will go for free to listen to flying saucers.
20
117000
6000
لانی کەم دەچم بۆ گوێگرتن لە دەفرە فڕیوەکان
02:15
And the man who talked at that evening lecture was very interesting.
21
123000
9000
ئەو پیاوەی ئەو ئێوارەیە قسەی دەکرد زۆر سەرنج راکێش بو
02:24
Instead of talking about little green men,
22
132000
3000
لە بری ئەوەی باسی پیاوە بچوکە رەنگ سەوزەکان بکات
02:27
he talked about how the psyche of the Europeans
23
135000
5000
باسی ئەوەی کرد کە چۆن باری دەرونی ئەوروپییەکان
02:32
had been traumatized by the war, and now they're projecting
24
140000
4000
کە ئازاری جەنگی پێ گەیشتووە و چۆن ئێستا
02:36
flying saucers into the sky.
25
144000
3000
دەفری فڕیو دەنێرنە ئاسمان.
02:40
He talked about how the mandalas of ancient Hindu religion
26
148000
5000
باسی ئەوەی کرد کە (مەنداڵە - بازنە)کانی ئایینی هیندۆسی دێرین
02:45
were kind of projected into the sky as an attempt to regain
27
153000
7000
بە جۆرێک هەڵدەدران بۆ ئاسمان وەک هەوڵێک بۆ دوبارە بە دەستهێنانەوەی
02:52
some sense of order after the chaos of war.
28
160000
4000
هەندێ لەو ئاسودەییە کە فەوزای جەنگ لێی سەندبونەوە.
02:56
And this seemed very interesting to me.
29
164000
3000
ئەمەش زۆر سەرنجڕاکێش بو بەلای منەوە
02:59
And I started reading his books after that lecture.
30
167000
3000
و دوای ئەو وانەیە دەستم کرد بە خوێندنەوەی کتێبەکانی ئەو کەسە
03:02
And that was Carl Jung, whose name or work I had no idea about.
31
170000
8000
ئەو کەسە کارڵ یۆنگ بو کە هیچ زانیارییەکم لەسەر ناو و کارەکانی نەبو
03:10
Then I came to this country to study psychology
32
178000
3000
ئینجا هاتم بۆ ئەم وڵاتە بۆ ئەوەی دەرونناسی بخوێنم
03:13
and I started trying to understand the roots of happiness.
33
181000
7000
و هەوڵم دا لە رەگەکانی دڵخۆشی تێ بگەم
03:20
This is a typical result that many people have presented,
34
188000
5000
ئەمە ئەنجامێکی نمونەییە کە زۆر کەس خستویانەتە رو
03:25
and there are many variations on it.
35
193000
3000
و چەند شیوازێکی جیاوازیشی هەیە
03:28
But this, for instance, shows that about 30 percent of the people
36
196000
4000
بەڵام ئەمە، بۆ نمونە، نیشانی دەدات کە نزیکەی ٣٠%ی یەو خەڵکەی
03:32
surveyed in the United States since 1956
37
200000
4000
کە لە ساڵی ١٩٥٦ەوە لە ئەمریکا بەشداری ئەم تاقیکرنەوەیان کردووە
03:36
say that their life is very happy.
38
204000
4000
وتویانە کە ژیانیان زۆر دڵخۆشانەیە
03:40
And that hasn't changed at all.
39
208000
2000
ئەمەش بە هیچ جۆرێک نەگۆڕاوە
03:42
Whereas the personal income,
40
210000
2000
لە کاتێکدا کە داهاتی تاکەکەس
03:44
on a scale that has been held constant to accommodate for inflation,
41
212000
6000
بە پێودانگێک کە بە نەگۆڕی بەرامبەر هەڵاوسان دانراوە،
03:50
has more than doubled, almost tripled, in that period.
42
218000
4000
زیاد لە دو هێندە و بە نزیکەیی سێ هێندە زیادی کردووە لەو ماوەیەدا
03:54
But you find essentially the same results,
43
222000
4000
بەڵام بە تەواوی هەمان ئەنجام دەبینیت
03:58
namely, that after a certain basic point -- which corresponds more or less
44
226000
5000
واتە لە دوای خاڵیکی دیاریکراوەوە - کە کەم تا زۆر
04:03
to just a few 1,000 dollars above the minimum poverty level --
45
231000
4000
نزیکەی چەند هەزار دۆلارێکە لە سەرو ئاستی هەژارییەوە
04:07
increases in material well-being don't seem to affect how happy people are.
46
235000
7000
زیادبون لە روی مادییەوە لەوە ناچێت کار بکاتە سەر بڕی دڵخۆشی لای خەڵک.
04:14
In fact, you can find that the lack of basic resources,
47
242000
7000
لە راستیدا، ئەوە دەبینیت کە نەبونی سەرچاوە بنەڕەتییەکان
04:21
material resources, contributes to unhappiness,
48
249000
3000
سەرچاوە مادییەکان، دەبنە هۆی ناڕەحەتی
04:24
but the increase in material resources does not increase happiness.
49
252000
6000
بەڵام زیادبونی سەرچاوە مادییەکان نابنە هۆی زیادبونی دڵخۆشی
04:30
So my research has been focused more on --
50
258000
5000
بۆیە لێکۆڵینەوەکەم زیاتر بایەخی دا بە -
04:35
after finding out these things that actually corresponded
51
263000
7000
دوای ئەوەی بۆم دەرکەوت ئەم شتانە بە راستی پەیوەندییان هەیە بە
04:42
to my own experience, I tried to understand:
52
270000
3000
ئەزمونەکەی خۆمەوە، هەوڵم دا تێ بگەم لەوەی:
04:45
where -- in everyday life, in our normal experience --
53
273000
6000
کە لە ژیانی رۆژانەدا - لە ئەزمونی ئاساییماندا
04:51
do we feel really happy?
54
279000
3000
ئایا هەست دەکەین بە راستی دڵخۆشین؟
04:54
And to start
55
282000
4000
بۆ دەستپێکردن
04:58
those studies about 40 years ago, I began to look at creative people --
56
286000
5000
ئەو لێکۆڵینەوانەی نزیکەی ٤٠ ساڵ لەمەوبەر، من بە تەماشاکردنی کەسانی داهێنەر دەستم پێ کرد
05:03
first artists and scientists, and so forth -- trying to understand
57
291000
6000
یەکەمجار هونەرمەندان و ئینجا زاناکان و بەو شێوەیە - هەوڵم دا تێ بگەم لەوەی
05:09
what made them feel that it was worth essentially spending their life
58
297000
10000
چ شتێک دا دەکات کە هەست بکەن ئەوە دەهێنێت ژیانیان بەسەر ببەن
05:19
doing things for which many of them didn't expect either fame or fortune,
59
307000
6000
بە ئەنجامدانی ئەو کارانەوە کە رەنگە زۆربەیان چاوەڕوانی پارە و ناوبانگیان نەکردبێت
05:25
but which made their life meaningful and worth doing.
60
313000
5000
بەڵام وای کردووە ژیانیان واتایەکی هەبێت و شایەنی ژیان بێت.
05:30
This was one of the leading composers of American music back in the '70s.
61
318000
6000
ئەمە یەکێک بو لە ئاوازدانەرە گەورەکانی ئەمریکا لە ساڵانی حەفتاکاندا
05:36
And the interview was 40 pages long.
62
324000
3000
چاوپێکەوتنەکە ٤٠ لاپەڕەیە
05:39
But this little excerpt is a very good summary
63
327000
4000
بەڵام ئەم بەشەی لێ وەرگیراوە کە زۆر بە باشی
05:43
of what he was saying during the interview.
64
331000
4000
قسەکانی چاوپێکەوتنەکەی تیا کورت بۆتەوە.
05:47
And it describes how he feels when composing is going well.
65
335000
5000
باسە ئەوە دەکات کە چ هەستێکی هەیە کاتێ ئاوازدانانەکەی بەباشی بەڕێوە دەچێت
05:52
And he says by describing it as an ecstatic state.
66
340000
4000
حاڵەتەکە بە حاڵەتێکی ئێکستەسی دەچوێنێت
05:56
Now, "ecstasy" in Greek meant
67
344000
2000
وشەی ئێکستەسی - شەیدایی لە زمانی یۆنانیدا
05:58
simply to stand to the side of something.
68
346000
3000
مانای ئەوەیە لایەنی شتێت بگریت
06:01
And then it became essentially an analogy for a mental state
69
349000
7000
پاشان بو بە لێکچواندن بۆ حاڵەتێکی ئەقڵی
06:08
where you feel that you are not doing your ordinary everyday routines.
70
356000
6000
کە تیایدا هەست دەکەیت ئەو شتەی ئەنجامی دەدەیت شتێکە لە دەرەوەی رۆتینی رۆژانەدا.
06:14
So ecstasy is essentially a stepping into an alternative reality.
71
362000
6000
کەواتە ئێکستەسی لە گەوهەردا بریتییە لە هەنگاونان بۆ ناو واقیعێکی ئەلتەرناتیڤ
06:20
And it's interesting, if you think about it, how, when we think about
72
368000
5000
ئەمەش سەرنجڕاکێشە، ئەگەر بیری لێ بکەیتەوە، کە چۆن، کاتێ بیر لە
06:25
the civilizations that we look up to as having been pinnacles of human achievement --
73
373000
6000
لەو شارستانێتییانە دەکەینەوە کە بە لوتکەی دەستکەوتەکانی مرۆڤیان دەزانین -
06:31
whether it's China, Greece, the Hindu civilization,
74
379000
5000
ئیتر چین بێت، یۆنان بێت، شارستانێتی هیندۆسەکان بێت
06:36
or the Mayas, or Egyptians -- what we know about them
75
384000
5000
یان مایاکان یان میسرییەکان - ئەوەی ئێمە لە بارەیانەوە دەیزانین
06:41
is really about their ecstasies, not about their everyday life.
76
389000
5000
لە راستیدا ئێکستەسییەکەیانە، نەک ژیانی رۆژانەیان.
06:46
We know the temples they built, where people could come
77
394000
3000
ئێمە ئەو پەرستگایانە دەزانین کە دروستیان کردووە، کە خەڵک دەیتوانی
06:49
to experience a different reality.
78
397000
2000
بۆ ئەزمونکردنی واقیعێکی جیاواز سەردانی بکات
06:51
We know about the circuses,
79
399000
3000
ئێمە سێرکەکان دەزانین
06:54
the arenas, the theaters.
80
402000
3000
مەیدانەکان، تەختەی شانۆکان
06:57
These are the remains of civilizations and they are the places that people went
81
405000
8000
ئەمانە پاشماوەی شارستانییەکانن و ئەو شوێنانەن کە خەڵک چووە
07:05
to experience life in a more concentrated, more ordered form.
82
413000
9000
بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی چڕتر و رێکخراوتر ئەزمونی ژیان بکات
07:14
Now, this man doesn't need to go to a place like this,
83
422000
4000
ئێستا ئەم پیاوە پێویست ناکات بچێت بۆ شوێنێکی لەم جۆرە
07:18
which is also -- this place, this arena, which is built
84
426000
4000
کە ئەمەش - ئەم جێگەیە، ئەم مەیدانە، کە دروست کراوە
07:22
like a Greek amphitheatre, is a place for ecstasy also.
85
430000
4000
وەکو تەختی شانۆکەی یۆنان، ئەمەش شوێنێکە بۆ ئێکستەسی.
07:26
We are participating in a reality that is different
86
434000
4000
ئێمە بەشداری لە واقیعێکدا دەکەین کە جیاوازە
07:30
from that of the everyday life that we're used to.
87
438000
3000
لەو ژیانی رۆژانەیەی کە لەسەری راهاتوین.
07:33
But this man doesn't need to go there.
88
441000
3000
بەڵام ئەم پیاوە پێویستی بەوە نیە بچێت بۆ ئەوێ
07:36
He needs just a piece of paper where he can put down little marks,
89
444000
6000
تەنیا پێویستی بە پارچە کاغەزێک هەیە کە بتوانێ هەندێ نیشانەی بچوکی لەسەر بنوسێت
07:42
and as he does that, he can imagine sounds
90
450000
6000
و کاتێ ئەمە دەکات خەیاڵ لە کۆمەڵێک دەنگ دەکاتەوە
07:48
that had not existed before in that particular combination.
91
456000
4000
کە پێشتر بەم پێکهاتە تایبەتە بونیان نەبووە.
07:52
So once he gets to that point of beginning to create,
92
460000
6000
بۆیە کاتێ دەگاتە ئەو خاڵەی کە ئیتر دروستکردن دەست پێدەکات
07:58
like Jennifer did in her improvisation,
93
466000
3000
وەک جێنیفەر لە داهێنانەکەیدا کردی
08:01
a new reality -- that is, a moment of ecstasy --
94
469000
5000
واقیعێکی نوێ - واتە ساتێکی ئێکستەسی -
08:06
he enters that different reality.
95
474000
3000
دەچێنە ناو ئەو واقیعە جیاوازەوە
08:09
Now he says also that this is so intense an experience
96
477000
4000
ئێستا دەڵێت کە ئەم ئەزمونە ئەوەندە چڕە
08:13
that it feels almost as if he didn't exist.
97
481000
3000
کە ئەو هەستەی دەداتێ کە خۆی هیچ بونێکی نیە.
08:16
And that sounds like a kind of a romantic exaggeration.
98
484000
6000
ئەمەش وەک زیادەڕۆییەکی رۆمانسی دەردەکەوێت
08:22
But actually, our nervous system is incapable of processing
99
490000
4000
بەڵام لە راستیدا کۆئەندامی دەماری ئێمە توانای ئەوەی نیە
08:26
more than about 110 bits of information per second.
100
494000
5000
کە لە چرکەیەکدا زیاتر لە ١١٠ بت زانیاری لێکبداتەوە
08:31
And in order to hear me and understand what I'm saying,
101
499000
4000
و بۆ ئەوەی گوێت لە من ببێت و تێ بگەیت کە دەڵێم چی
08:35
you need to process about 60 bits per second.
102
503000
4000
پێویستت بەوەیە لە چرکەیەکدا ٦٠ بت زانیاری لێکبدەیتەوە
08:39
That's why you can't hear more than two people.
103
507000
3000
لەبەر ئەمەیە کە ناتوانیت لە یەککاتدا گوێ لە دو کەس بگریت
08:42
You can't understand more than two people talking to you.
104
510000
3000
ناتوانیت لە یەک کاتدا لە دو کەس تێ بگەیت کە قسەت بۆ دەکەن
08:45
Well, when you are really involved in this completely engaging process
105
513000
11000
باشە، کاتێ کە بە تەواوی سەرقاڵی ئەم پرۆسە تەواو سەرقاڵکەرە دەبیت
08:56
of creating something new, as this man is,
106
524000
3000
کە بریتییە لە دروست کردنی شتێکی نوێ، وەک ئەم پیاوە
08:59
he doesn't have enough attention left over to monitor
107
527000
6000
ئەوەندە سەرنجی نامێنێتەوە کە چاودێری ئەوە بکات
09:05
how his body feels, or his problems at home.
108
533000
4000
جەستەی چۆنە، یان بیر لە کێشەکانی ماڵەوەی بکاتەوە.
09:09
He can't feel even that he's hungry or tired.
109
537000
3000
تەنانەت ناتوانێ هەست بکات ئەگەر برسی بێت یان ماندو بێت.
09:12
His body disappears,
110
540000
3000
جەستەی دیار نامێنێت
09:15
his identity disappears from his consciousness,
111
543000
5000
شوناسەکەی لە ئاگاییەکەیدا دیار نامێنێت
09:20
because he doesn't have enough attention, like none of us do,
112
548000
4000
لەبەر ئەوەی سەرنجی بەشی پێویست لەلا نەماوە، وەک چۆن ئێمەش نیمانە
09:24
to really do well something that requires a lot of concentration,
113
552000
6000
بۆ ئەوەی شتێک زۆر بە باشی ئەنجام بدات کە پێویستی بە فۆکەسێکی زۆر هەیە
09:30
and at the same time to feel that he exists.
114
558000
2000
لە هەمان کاتدا هەستیش بکات کە بونی هەیە.
09:32
So existence is temporarily suspended.
115
560000
4000
بۆیە (بوون) بۆ ماوەیەکی کاتی هەڵدەواسرێت.
09:37
And he says that his hand seems to be moving by itself.
116
565000
5000
و دەڵێت وەکو ئەوە وایە دەستی لە خۆیەوە بجوڵێت
09:43
Now, I could look at my hand for two weeks, and I wouldn't feel
117
571000
8000
ئێستا من دەتوانم بۆ دو هەفتە تەماشای دەستەکانم بکەم و هەست بە هیچ
09:51
any awe or wonder, because I can't compose. (Laughter)
118
579000
4000
سەرسامی و سەرسوڕمانێک نەکەم، چونکە من ناتوانم ئاواز دابنێم
-پێکەنین
-پێکەنین
09:55
So what it's telling you here
119
583000
2000
کەواتە ئەوەی لێرەدا پێت دەڵێت
09:57
is that obviously this automatic,
120
585000
7000
ئەوەیە کە ئاشکرایە ئەم پرۆسە
10:04
spontaneous process that he's describing can only happen to someone
121
592000
5000
ئۆتۆماتیکی و لەخۆوەیە کە باسی دەکات دەکرێت تەنیا بەسەر ئەو کەسانەدا بێت
10:09
who is very well trained and who has developed technique.
122
597000
4000
کە زۆر راهێنراون و فێری تەکنیک بون.
10:13
And it has become a kind of a truism in the study of creativity
123
601000
7000
ئەمەش بووە بە جۆرێک لە راستیی بەڵگە نەویست لە لێکۆڵینەوەکانی داهێناندا
10:20
that you can't be creating anything with less than 10 years
124
608000
5000
کە ناتوانیت هیچ شتێک دروست بکەیت بەبێ ئەوەی ١٠ ساڵ
10:25
of technical-knowledge immersion in a particular field.
125
613000
6000
لە ناو تەکنیک و زانیاری ئەو بوارەدا نوقم ببیت
10:31
Whether it's mathematics or music, it takes that long
126
619000
5000
ئەگەر بیرکاری بێت یان مۆسیقا، ئەو ماوەیەی پێویستە
10:36
to be able to begin to change something in a way that it's better
127
624000
8000
بۆ ئەوەی بتوانیت گۆڕانێک بهێنیتە کایەوە
10:44
than what was there before.
128
632000
3000
کە شتەکە باشتر بکات لە چاو جارانیدا.
10:47
Now, when that happens,
129
635000
2000
ئێستا، کاتێ ئەم شتە رو دەدات
10:49
he says the music just flows out.
130
637000
2000
دەڵێت مۆسیقاکە دەڕژێتە دەرەوە
10:51
And because all of these people I started interviewing --
131
639000
4000
و لەبەر ئەوەی ئەو هەمو خەڵکەی کە چاوپێکەوتنم لەگەڵ دا کردون
10:55
this was an interview which is over 30 years old --
132
643000
4000
ئەمە چاوپێکەوتنێکە کە زیاتر لە ٣٠ ساڵی بەسەردا تێپەڕیوە
11:01
so many of the people described this as a spontaneous flow
133
649000
4000
زۆرێک لەو خەڵکە شتەکەیان بە هەڵقوڵانێکی لەخۆوە پێناسە کردووە
11:05
that I called this type of experience the "flow experience."
134
653000
5000
کە من بەم جۆرە ئەزمونە دەڵێم "ئەزمونی هەڵقوڵان"
11:10
And it happens in different realms.
135
658000
3000
و ئەمەش لە بواری جیاجیادا رو دەدات
11:13
For instance, a poet describes it in this form.
136
661000
4000
بۆ نمونە، شاعیرێک ئەمە بەم جۆرە باس دەکات
11:17
This is by a student of mine who interviewed
137
665000
3000
ئەمە خوێندکارێکی من چاوپێکەوتنی کردووە
11:20
some of the leading writers and poets in the United States.
138
668000
3000
لەگەڵ هەندێ نوسەر و شاعیری ناسراوی ئەمریکادا.
11:23
And it describes the same effortless, spontaneous feeling
139
671000
6000
ئەمەش باس لەو هەستە بێماندوێتی و لەخۆوەیە دەکات
11:29
that you get when you enter into this ecstatic state.
140
677000
3000
کە توشت دەبێت کاتێ دەچیتە ئەم حاڵەتی ئێکستەسییەوە.
11:32
This poet describes it as opening a door that floats in the sky --
141
680000
5000
ئەم شاعیرە وەک کرانەوەی دەرگایەکی ئاسمان باسی لێوە دەکات
11:37
a very similar description to what Albert Einstein gave
142
685000
3000
باسکردنێکی زۆر نزیکە لەوەی ئەلبێرت ئەنیشتاین کردی
11:40
as to how he imagined the forces of relativity,
143
688000
6000
سەبارەت بەوەی چۆن هێزەکانی رێژەگەرایی بە خەیاڵدا هاتووە
11:46
when he was struggling with trying to understand how it worked.
144
694000
4000
کاتێ کە بە سەختی هەوڵی دەدا تێ بگات کە رێژەگەرایی چۆن کاردەکات
11:50
But it happens in other activities.
145
698000
5000
بەڵام ئەمە لە چالاکییەکانی تریشدا رو دەدەن
11:55
For instance, this is another student of mine,
146
703000
2000
بۆ نمونە، ئەمەش خوێندکارێکی تری منە
11:57
Susan Jackson from Australia, who did work
147
705000
4000
سوسەن جەکسۆن لە ئوسترالیاوە
12:01
with some of the leading athletes in the world.
148
709000
4000
کە کارەکەی لەگەڵ چەند وەرزشکارێکی ناسراوی جیهاندا ئەنجام داوە
12:05
And you see here in this description of an Olympic skater,
149
713000
4000
و لێرەدا لە باسی ئەم سکەیتەرەی ئۆڵۆمۆپییەوە ئەوە دەبینیت
12:09
the same essential description of the phenomenology
150
717000
3000
کە هەمان ناوەڕۆکی باس کردنی دیاردەناسیی
12:12
of the inner state of the person.
151
720000
2000
حاڵەتی ناوخۆییە ئەو کەسەیە.
12:14
You don't think; it goes automatically,
152
722000
3000
تۆ بیر ناکەیتەوە: ئەمە شتێکی ئۆتۆماتیکییە.
12:17
if you merge yourself with the music, and so forth.
153
725000
4000
ئەگەر تۆ خۆت لەگەڵ مۆسیقاکە لێک بدەیت، و بە هەمان شێوە.
12:21
It happens also, actually, in the most recent book I wrote,
154
729000
4000
لە راستیدا لە دوا کتێبیشمدا باسم لەوە کردووە
12:25
called "Good Business," where I interviewed some of the CEOs
155
733000
3000
ناوی "گود بزنس - بازرگانی باش"ە، کە تیایدا چاوپێکەوتنم لەگەڵ چەند بەڕێوەبەرێکی جێبەجێکاردا کردووە
12:28
who had been nominated by their peers as being both very successful
156
736000
5000
کە لەلایەن هاوکارەکانیانەوە بە کەسانی زۆر سەرکەوتو و
12:33
and very ethical, very socially responsible.
157
741000
3000
زۆر بە رەوشت و لە روی کۆمەڵایەتییەوە زۆر بەرپرسیار ناسراون.
12:36
You see that these people define success
158
744000
4000
دەبینیت ئەم کەسانە سەرکەوتن بەوە پێناسە دەکەن
12:40
as something that helps others and at the same time
159
748000
5000
کە شتێک بێت یارمەتی کەسانی تر بدات و لە هەمان کاتدا
12:45
makes you feel happy as you are working at it.
160
753000
3000
وات لێ دەکات دڵخۆش بیت کاتێ کاری تێدا دەکەیت.
12:48
And like all of these successful and responsible CEOs say,
161
756000
6000
و وەک هەمو ئەم بەڕێوەبەرە سەرکەوتو و بەرپرسیارانە دەڵێن
12:55
you can't have just one of these things be successful
162
763000
5000
ناتوانیت تەنیا یەکێک لەم شتانەت هەبێت بۆ ئەوەی سەرکەوتو بیت
13:02
if you want a meaningful and successful job.
163
770000
3000
ئەگەر بتەوێ کارێکی پڕمانا و سەرکەوتوت هەبێت.
13:05
Anita Roddick is another one of these CEOs we interviewed.
164
773000
5000
ئانیتا رۆدیک یەکێکی ترە لەو بەڕێوەبەرە جێبەجێکارانەی کە چاوپێکەوتنمان لەگەڵ کردووە.
13:10
She is the founder of Body Shop,
165
778000
4000
دامەزرێنەری بۆدی شۆپە
13:14
the natural cosmetics king.
166
782000
2000
کە مکیاجی سروشتی پلەیەکە
13:16
It's kind of a passion that comes
167
784000
2000
ئەمە جۆرە حەزێکە کە لەوەوە سەرچاوە دەگرێت
13:18
from doing the best and having flow while you're working.
168
786000
4000
کە ئەوپەڕی هەوڵی خۆت بدەیت و لە کاتی کاردا هەڵقوڵانت هەبێت
13:22
This is an interesting little quote from Masaru Ibuka,
169
790000
4000
ئەمە وتەیەکی سەرنجڕاکێشی ماسراو ئیبوکایە
13:26
who was at that time starting out Sony without any money,
170
794000
5000
کە ئەو کەسەیە کاتێ کۆمپانیای سۆنی خەریک بو ئیفلاسی دەکرد
13:31
without a product -- they didn't have a product,
171
799000
2000
چونکە هیچ بەرهەمێکی نەبو
13:33
they didn't have anything, but they had an idea.
172
801000
3000
هیچ شتێکیان نەبو، بەڵام تەنیا بیرۆکەیەکیان هەبو
13:36
And the idea he had was to establish a place of work where engineers
173
804000
5000
ئەو بیرۆکەیەی هەیبو ئەوە بو کە شوێنێکی کار دروست بکەن کە ئەندازیارەکان
13:41
can feel the joy of technological innovation,
174
809000
4000
بتوانن هەست بە چێژی داهێنانە تەکنەلۆجییەکان بکەن
13:45
be aware of their mission to society and work to their heart's content.
175
813000
5000
ئاگاداربن لە ئەرکەکەیان بەرامبەر کۆمەڵگا و کار بکەن بۆ ئاسودەکردنیان.
13:50
I couldn't improve on this as a good example
176
818000
4000
ناتوانم ئەم نمونەیە بەرەوپێشتر ببەم
13:54
of how flow enters the workplace.
177
822000
3000
کە چۆن هەڵقوڵان دەچێتە ناو شوێنی کارەوە.
13:57
Now, when we do studies --
178
825000
3000
ئێستا کاتێ لێکۆڵینەوە دەکەین -
14:00
we have, with other colleagues around the world,
179
828000
4000
کە ئێمە لەگەڵ هاوکارەکانی ترمان لە شوێنە جیاجیاکانی جیهاندا
14:04
done over 8,000 interviews of people -- from Dominican monks,
180
832000
5000
زیاتر لە ٨٠٠٠ چاوپێکەوتنمان ئەنجام داوە - هەر لە پیاوە ئایینیەکانی دۆمینیکاوە
14:09
to blind nuns, to Himalayan climbers, to Navajo shepherds --
181
837000
7000
تا راهیبە نابیناکان، تا ئەو کەسانەی بە هیمالایادا سەردەکەون، تا شوانەکانی ناڤاژۆ -
14:16
who enjoy their work.
182
844000
2000
ئەوانەی چێژیان لە کارەکەیان بینیوە.
14:18
And regardless of the culture,
183
846000
2000
و بەبێ رەچاوکردنی کلتورەکە
14:20
regardless of education or whatever, there are these seven conditions
184
848000
7000
بەبێ لەبەرچاوگرتنی پەروەردە و شتی تر، ئەم ٧ مەرجە هەیە
14:27
that seem to be there when a person is in flow.
185
855000
4000
کە پێدەچێت کاتێ خەڵک لە حاڵەتی هەڵقوڵاندا بێت ئەزمونی بکات.
14:31
There's this focus that, once it becomes intense,
186
859000
4000
ئەو فۆکەسە هەیە کە کاتێ چڕ دەبێتەوە
14:35
leads to a sense of ecstasy, a sense of clarity:
187
863000
4000
بەرەو هەستی ئێکستەسیمان دەبات، بەرەو هەستی روونی:
14:39
you know exactly what you want to do from one moment to the other;
188
867000
3000
رێک دەزانیت لە ساتێکەوە بۆ ساتێکی تر دەتەوێ چی بکەیت
14:42
you get immediate feedback.
189
870000
2000
دەستبەجێ فیدباکت پێ دەگاتەوە.
14:44
You know that what you need to do
190
872000
2000
دەزانیت پێویستت بە چییە ئەنجامی بدەیت
14:46
is possible to do, even though difficult,
191
874000
3000
چی مومکینە بکرێت، هەرچەندە سەختیش بێت
14:49
and sense of time disappears, you forget yourself,
192
877000
3000
و هەست دەکەیت کات دیار نامێنێت، خۆتت بیر دەچێتەوە
14:52
you feel part of something larger.
193
880000
3000
هەست دەکەیت بەشێکیت لە شتێکی گەورەتر
14:55
And once the conditions are present,
194
883000
3000
و کاتێ مەرجەکان ئامادە بن
14:58
what you are doing becomes worth doing for its own sake.
195
886000
5000
ئەو کارەی دەیکەیت خۆی لە خۆیدا دەبێتە شایستەی ئەنجامدان.
15:03
In our studies, we represent the everyday life of people in this simple scheme.
196
891000
6000
لە لێکۆڵینەوەکانماندا بەم شێوازە سادەیە ژیانی رۆژانەی خەڵک دەخەینە رو
15:09
And we can measure this very precisely, actually,
197
897000
4000
لە راستیشدا دەتوانین زۆر بە وردی ئەمە بپێوین
15:13
because we give people electronic pagers that go off 10 times a day,
198
901000
4000
چونکە ئێمە ئامێرێکی ئەلکترۆنی دەدەین بە خەڵک کە رۆژی دە جار دەکوژێتەوە
15:17
and whenever they go off you say what you're doing, how you feel,
199
905000
5000
هەرجارێکیش کە دەکوژێتەوە پێی دەڵێیت کە چی دەکەیت و چ هەستێکت هەیە
15:22
where you are, what you're thinking about.
200
910000
2000
لە کوێیت و بیر لە چی دەکەیتەوە
15:24
And two things that we measure is the amount of challenge
201
912000
3000
دو شت پێوانیان سەختە
15:27
people experience at that moment and the amount of skill
202
915000
4000
ئەزمونی خەڵک لەو ساتەدا و ئەو بڕی شارەزاییەی
15:31
that they feel they have at that moment.
203
919000
3000
کە وا هەست دەکەن لەو ساتەدا هەیانە
15:34
So for each person we can establish an average,
204
922000
3000
بەم جۆرە دەتوانین تێکڕایەک بۆ هەر یەکە لە کەسەکان دابنێین
15:37
which is the center of the diagram.
205
925000
3000
کە ناوەندی دایاگرامەکەیە.
15:40
That would be your mean level of challenge and skill,
206
928000
3000
ئەمە دەبێتە ئاستی تێکڕایی تەحەدا و شارەزاییەکانت
15:43
which will be different from that of anybody else.
207
931000
3000
کە جیاوازە لە هی زۆر کەسی تر
15:46
But you have a kind of a set point there, which would be in the middle.
208
934000
5000
بەڵام لێرەدا جۆرە کۆمەڵە خاڵێکت هەیە، کە لە ناوەڕاستدا دەبێت
15:51
If we know what that set point is,
209
939000
2000
ئەگەر بزانین ئەو کۆمەڵە خاڵە چیە
15:53
we can predict fairly accurately when you will be in flow,
210
941000
5000
ئەوا تا رادەیەک بە وردی دەتوانین پێشبینی ئەوە بکەین چ کاتێک دەچیتە حاڵەتی هەڵقوڵانەوە
15:58
and it will be when your challenges are higher than average
211
946000
3000
ئەمەش ئەو کاتە دەبێت کە تەحەداکەتان لە تێکڕا بەرزتر بێت
16:01
and skills are higher than average.
212
949000
2000
و شارەزاییەکان لە تێکڕا زیاتر بێت
16:03
And you may be doing things very differently from other people,
213
951000
4000
و رەنگە تۆ شتەکان زۆر بە جیاواز لە خەڵکانی تر ئەنجام بدەیت
16:07
but for everyone that flow channel, that area there,
214
955000
4000
بەڵام بۆ هەمو کەسەکان، ئەو کەناڵی هەڵقوڵانە، ئەو ناوچەیەی ئەوێ
16:11
will be when you are doing what you really like to do --
215
959000
4000
ئەو کاتە دەبێت کە تۆ ئەو کارە دەکەیت کە بەڕاستی حەز دەکەیت ئەنجامی بدەیت
16:15
play the piano, be with your best friend, perhaps work,
216
963000
6000
پیانۆ لێ بدەیت، لەگەڵ باشترین هاوڕێتدا بیت، رەنگە کارەکەشت
16:21
if work is what provides flow for you.
217
969000
4000
ئەگەر کارەکەت ئەو شتە بێت کە هەڵقوڵانت پێ دەبەخشێت
16:25
And then the other areas become less and less positive.
218
973000
4000
ئینجا ئەرێنیێتییەکەی ناوچەکەی تر کەمدەبێتەوە
16:29
Arousal is still good because you are over-challenged there.
219
977000
5000
بەرزبونەوە هێشتا باشە چونکە لەوێدا زیاد لە پێویست تەحەدا کراویت
16:34
Your skills are not quite as high as they should be,
220
982000
2000
شارەزاییەکانیت ئەوەندەی پێویست بەرز نین
16:36
but you can move into flow fairly easily
221
984000
3000
بەڵام بە ئاسانی دەتوانیت بچیتە هەڵقوڵانەوە
16:39
by just developing a little more skill.
222
987000
3000
تەنیا لە رێگەی پەرەپێدانێ کەمێک شارەزایی زیاترەوە.
16:42
So, arousal is the area where most people learn from,
223
990000
4000
کەواتە بەرزبونەوە ئەو ناوچەیەیە کە زۆر کەس لێوەی فێر دەبن
16:46
because that's where they're pushed beyond their comfort zone
224
994000
6000
چونکە ئەوێ ئەو شوێنەیە کە پاڵیان پێوە دەنرێت بچنە دەرەوەی ناوچەی ئاسودەییان
16:52
and to enter that -- going back to flow --
225
1000000
3000
بۆ چونە ئەوێت - گەڕانەوە بۆ هەڵقوڵان-
16:55
then they develop higher skills.
226
1003000
2000
ئینجا شارەزایی زیاتر پەرە پێ دەدەن
16:57
Control is also a good place to be,
227
1005000
4000
کۆنترۆڵیش شوێنێکی باشە
17:01
because there you feel comfortable, but not very excited.
228
1009000
4000
چونکە لەوێدا هەست بە ئاسودەیی دەکەیت، بەڵام زۆر دڵخۆش نیت
17:05
It's not very challenging any more.
229
1013000
3000
ئەمە تەحەدایەکی ئەوەندە زۆر نیە
17:08
And if you want to enter flow from control,
230
1016000
2000
ئەگەر بتەوێ لە کۆنترۆڵەوە بچیتە هەڵقوڵان
17:10
you have to increase the challenges.
231
1018000
3000
دەبێت تەحەداکان زیاتر بکەیت
17:13
So those two are ideal and complementary areas
232
1021000
4000
بۆیە ئەوانە دو ناوچەی نمونەیی و تەواوکاری یەکترن
17:17
from which flow is easy to go into.
233
1025000
4000
کە لێیانەوە چونە ناو هەڵقوڵان ئاسانە
17:21
The other combinations of challenge and skill
234
1029000
3000
پێکهاتەکەی تری تەحەدا و شارەزایی
17:24
become progressively less optimal.
235
1032000
3000
وردە وردە گرنگییەکەی کەم دەبێتەوە
17:27
Relaxation is fine -- you still feel OK.
236
1035000
2000
پشودان شتێکی باشە - هێشتا هەستێکی باشت دەداتێ
17:29
Boredom begins to be very aversive
237
1037000
5000
بێزاربون دەست دەکات بە رق لێبونێکی زۆر
17:34
and apathy becomes very negative:
238
1042000
4000
و بێ هەستی دەبێتە شتێکی زۆر نەرێنی
17:38
you don't feel that you're doing anything,
239
1046000
4000
وا هەست ناکەیت کە شتێک ئەنجام دەدەیت
17:42
you don't use your skills, there's no challenge.
240
1050000
2000
شارەزاییەکانت بەکار ناهێنیت، هیچ تەحەدایەک نیە.
17:44
Unfortunately, a lot of people's experience is in apathy.
241
1052000
5000
بەداخەوە، ئەزمونی زۆر کەس لەناو بێهەستی دایە
17:49
The largest single contributor to that experience
242
1057000
7000
گەورەترین تاکە پێکهێنەری ئەو ئەزمونە
17:56
is watching television; the next one is being in the bathroom, sitting.
243
1064000
6000
بریتییە لە تەماشاکردنی تەلەفزیۆن، دووەمیان بریتییە لەوەی لە حەمامدا بیت، دانیشتبیت
18:02
Even though sometimes watching television
244
1070000
6000
هەرچەندە هەندێ جار تەماشاکردنی تەلەفزیۆن
18:08
about seven to eight percent of the time is in flow,
245
1076000
4000
نزیکەی سەدی حەوت بۆ هەشتی کاتەکە لە هەڵقوڵاندایە
18:12
but that's when you choose a program you really want to watch
246
1080000
3000
بەڵام ئەمە ئەو کاتانەیە کە ئەو بەرنامانە هەڵدەبژێریت کە بە راستی دەتەوێت تەماشایان بکەیت
18:15
and you get feedback from it.
247
1083000
3000
و فیدباکیان لێوە وەردەگریتەوە.
18:18
So the question we are trying to address -- and I'm way over time --
248
1086000
6000
بۆیە ئەو پرسیارەی دەمانەوێت بیخەینە رو - و من کاتەکەم زۆر تێپەڕاندووە
18:24
is how to put more and more of everyday life in that flow channel.
249
1092000
6000
ئەوەیە کە چۆن بەشێکی زیاتری ژیانی رۆژانەمان بخەینە ناو ئەو کەناڵی هەڵقوڵانەوە
18:30
And that is the kind of challenge that we're trying to understand.
250
1098000
5000
ئەمەش جۆرە تەحەدایەکە کە هەوڵ دەدەین لێی تێ بگەین
18:35
And some of you obviously know how to do that spontaneously
251
1103000
3000
و ئاشکرایە هەندێکتان دەزانن کە چۆن بە شێوەیەکی لەخۆوە ئەم کارە بکەن
18:38
without any advice, but unfortunately a lot of people don't.
252
1106000
4000
بەبێ هیچ ئامۆژگارییەک، بەڵام بە داخەوە زۆر خەڵک ئەمە نازانن.
18:42
And that's what our mandate is, in a way, to do.
253
1110000
6000
ئەمەش ئەو شتەیە کە دەمانەوێت ئەنجامی بدەین
18:48
Thank you.
254
1116000
1000
سوپاس
18:49
(Applause)
255
1117000
1000
-چەپڵە
ABOUT THE SPEAKER
Mihaly Csikszentmihalyi - Positive psychologistMihaly Csikszentmihalyi has contributed pioneering work to our understanding of happiness, creativity, human fulfillment and the notion of "flow" -- a state of heightened focus and immersion in activities such as art, play and work.
Why you should listen
Mihaly Csikszentmihalyi says creativity is a central source of meaning in our lives. A leading researcher in positive psychology, he has devoted his life to studying what makes people truly happy: "When we are involved in [creativity], we feel that we are living more fully than during the rest of life." He is the architect of the notion of "flow" -- the creative moment when a person is completely involved in an activity for its own sake.
Csikszentmihalyi teaches psychology and management at Claremont Graduate University, focusing on human strengths such as optimism, motivation and responsibility. He's the director the Quality of Life Research Center there. He has written numerous books and papers about the search for joy and fulfillment.
Mihaly Csikszentmihalyi | Speaker | TED.com