ABOUT THE SPEAKER
Katie Bouman - Imaging scientist
Katie Bouman is part of an international team of astronomers that's creating the world's largest telescope to take the very first picture of a black hole.

Why you should listen

It is believed that the heart of the Milky Way hosts a four-million-solar-mass black hole feeding off a spinning disk of hot gas. An image of the shadow cast by the event horizon of the black hole could help to address a number of important scientific questions. For instance, does Einstein's theory of general relativity hold in extreme conditions? Unfortunately, the event horizon of this black hole appears so small in the sky that imaging it would require a single-dish radio telescope the size of the entire Earth. Although a single-dish telescope this large is unrealizable, by connecting disjoint radio telescopes located all around the globe, Katie Bouman and a team of astronomers are creating an Earth-sized computational telescope -- the Event Horizon Telescope -- that is capable of taking the very first up-close picture of a black hole.

Bouman is a PhD candidate in the Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory (CSAIL) at the Massachusetts Institute of Technology (MIT). The focus of her research is on using emerging computational methods to push the boundaries of interdisciplinary imaging. By combining techniques from both astronomy and computer science, Bouman has been working on developing innovative ways to combine the information from the Event Horizon Telescope network to produce the first picture of a black hole. Her work on imaging for the Event Horizon Telescope has been featured on BBCThe Boston GlobeThe Washington PostPopular Science and NPR.

More profile about the speaker
Katie Bouman | Speaker | TED.com
TEDxBeaconStreet

Katie Bouman: How to take a picture of a black hole

Katie Bouman: Kara deliğin fotoğrafı nasıl çekilir

Filmed:
5,455,257 views

Samanyolu'nun kalbinde, dönen bir sıcak gaz bulutunu besleyen, ışık dâhil yanına yaklaşmaya teşebbüs eden her şeyi yutan çok büyük bir kara delik var. Biz onu göremeyiz, fakat onun ufuk çizgisi gölge yapıyor ve bu gölgenin resmi, evren hakkındaki bazı önemli soruların cevaplanmasına yardımcı olabilir. Bilim adamları bu tür bir resmi meydana getirmenin dünya büyüklüğünde bir teleskobu gerektirdiğini düşünürlerdi -- ta ki Katie Bouman ve astronom takımı ortaya mantıklı bir alternatif koyana kadar. Zifiri karanlıkta nasıl görebildiğimiz hakkında daha fazlasını öğrenin.
- Imaging scientist
Katie Bouman is part of an international team of astronomers that's creating the world's largest telescope to take the very first picture of a black hole. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
In the moviefilm "InterstellarYıldızlar arası,"
0
1436
1860
"Yıldızlararası" filminde
süper büyük kara deliğe yakından bakalım.
00:15
we get an up-closeyukarı-yakın look
at a supermassivesüper büyük kütleli blacksiyah holedelik.
1
3320
3327
00:18
SetAyarla againstkarşısında a backdropzemin of brightparlak gasgaz,
2
6671
2143
Parlak gazın zeminine karşı kurulmuş olan
00:20
the blacksiyah hole'sdelik massivemasif
gravitationalyerçekimi pullÇek
3
8838
2118
kara deliğin büyük çekimi kuvveti
00:22
bendsvurgun lightışık into a ringhalka.
4
10980
1435
ışığı halka şeklinde büker.
00:24
HoweverAncak, this isn't a realgerçek photographfotoğraf,
5
12439
2109
Buna rağmen, bu gerçek bir fotoğraf değil
00:26
but a computerbilgisayar graphicGrafiği renderingsıva --
6
14572
1786
bilgisayar grafik uygulamasıdır -
00:28
an artisticartistik interpretationyorumu
of what a blacksiyah holedelik mightbelki look like.
7
16382
3390
kara deliğin nasıl görülebileceğine
dair artistik bir yorumlama.
00:32
A hundredyüz yearsyıl agoönce,
8
20401
1166
Yüz yıl önce,
00:33
AlbertAlbert EinsteinEinstein first publishedyayınlanan
his theoryteori of generalgenel relativityizafiyet.
9
21591
3601
Albert Einstein kendi teorisi olan
izafiyet teorisini ilk defa yayımladı.
00:37
In the yearsyıl sincedan beri then,
10
25216
1439
Ondan sonraki yıllarda
00:38
scientistsBilim adamları have providedsağlanan
a lot of evidencekanıt in supportdestek of it.
11
26679
2973
bilim adamları teoriyi destekleyen
birçok kanıt sundular.
00:41
But one thing predictedtahmin
from this theoryteori, blacksiyah holesdelikler,
12
29676
3084
Fakat bu teoriden tek
çıkarım yapılıyor, kara delik
00:44
still have not been directlydirekt olarak observedgözlenen.
13
32784
2350
hâlen direkt olarak gözlemlenmedi.
00:47
AlthoughHer ne kadar we have some ideaFikir
as to what a blacksiyah holedelik mightbelki look like,
14
35158
3206
Kara deliğin nasıl görünebileceğine
dair bazı düşüncelerimiz olsa da
00:50
we'vebiz ettik never actuallyaslında takenalınmış
a pictureresim of one before.
15
38388
2779
daha önce bir fotoğrafı hiç çekilmedi.
00:53
HoweverAncak, you mightbelki be surprisedşaşırmış to know
that that mayMayıs ayı soonyakında changedeğişiklik.
16
41191
4279
Buna rağmen, bunun sonunda
değişebileceğini bilmek sizi şaşırtabilir.
00:57
We mayMayıs ayı be seeinggörme our first pictureresim
of a blacksiyah holedelik in the nextSonraki coupleçift yearsyıl.
17
45494
4164
Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde
kara deliğe ait ilk fotoğrafı görebiliriz.
01:01
GettingBaşlarken this first pictureresim will come down
to an internationalUluslararası teamtakım of scientistsBilim adamları,
18
49682
3958
İlk resmi almak uluslararası
bilim adamları takımına,
01:05
an Earth-sizedDünya ölçekli telescopeteleskop
19
53664
1567
dünya büyüklüğünde teleskopa
01:07
and an algorithmalgoritma that putskoyar togetherbirlikte
the finalnihai pictureresim.
20
55255
2832
ve son fotoğrafı bir araya getirecek
algoritmaya düşecektir.
01:10
AlthoughHer ne kadar I won'talışkanlık be ableyapabilmek to showgöstermek you
a realgerçek pictureresim of a blacksiyah holedelik todaybugün,
21
58111
3528
Bugün size kara deliğin gerçek fotoğrafını
gösteremeyecek olmama rağmen
01:13
I'd like to give you a briefkısa glimpsebelirti
into the effortçaba involvedilgili
22
61663
2911
ilk resmi almayı içeren çabalara
kısa bir bakış atmanızı
01:16
in gettingalma that first pictureresim.
23
64598
1613
sağlamak istiyorum.
01:19
My nameisim is KatieKatie BoumanBouman,
24
67477
1437
Benim adım Katie Bouman
01:20
and I'm a PhDDoktora studentÖğrenci at MITMIT.
25
68938
2566
ve MIT'te PhD öğrencisiyim.
01:23
I do researchAraştırma in a computerbilgisayar scienceBilim lablaboratuvar
26
71528
2027
Bir bilgisayar laboratuvarında,
fotoğraf ve videolarla
01:25
that worksEserleri on makingyapma computersbilgisayarlar
see throughvasitasiyla imagesGörüntüler and videovideo.
27
73579
3298
gören bilgisayarlar üzerine çalışıyorum.
01:28
But althougholmasına rağmen I'm not an astronomerastronom,
28
76901
2162
Astronom olmamama rağmen
01:31
todaybugün I'd like to showgöstermek you
29
79087
1285
mevcut projeye nasıl katkıda bulunduğumu
01:32
how I've been ableyapabilmek to contributekatkıda bulunmak
to this excitingheyecan verici projectproje.
30
80396
2903
size göstermek istiyorum.
01:35
If you go out pastgeçmiş
the brightparlak cityŞehir lightsışıklar tonightBu gece,
31
83323
2831
Eğer bu akşam parlak şehir
ışıklarının ötesine çıkarsanız,
01:38
you mayMayıs ayı just be luckyşanslı enoughyeterli
to see a stunningçarpıcı viewgörünüm
32
86178
2436
samanyolunun şaşırtıcı
görüntüsünü görmek için
01:40
of the MilkySütlü Way GalaxyGökada.
33
88638
1493
yeterince şanslı olabilirsiniz.
01:42
And if you could zoomyakınlaştırma pastgeçmiş
millionsmilyonlarca of starsyıldızlar,
34
90155
2462
Milyonlarca yıldızın ötesine
yakınlaştırma yapabilirseniz,
01:44
26,000 light-yearsışık yılları towardkarşı the heartkalp
of the spiralinggiderek MilkySütlü Way,
35
92641
3755
samanyolunun kalbine
doğru 26.000 ışık yılı,
01:48
we'devlenmek eventuallysonunda reachulaşmak
a clusterküme of starsyıldızlar right at the centermerkez.
36
96420
3521
en sonunda tam merkezdeki
yıldız kümesine ulaşacağız.
01:51
PeeringBakan pastgeçmiş all the galacticGalaktik dusttoz
with infraredkızılötesi telescopesteleskoplar,
37
99965
3206
Tüm galaktik toz bulutunun
ötesini kızıl ötesi teleskopla
01:55
astronomersastronomlar have watchedizledi these starsyıldızlar
for over 16 yearsyıl.
38
103195
3867
gözetleyen astronomlar bu
yıldızları 16 yıldır izliyorlar.
01:59
But it's what they don't see
that is the mostçoğu spectacularmuhteşem.
39
107086
3589
Fakat onların görmediği,
bunun en muhteşem şey olması.
02:02
These starsyıldızlar seemgörünmek to orbityörünge
an invisiblegörünmez objectnesne.
40
110699
3066
Bu yıldızlar görünmeyen bir
objenin etrafında dönüyor gibi.
02:05
By trackingizleme the pathsyolları of these starsyıldızlar,
41
113789
2323
Bu yıldızların yolunu izleyerek
astronomlar, bu harekete sebep olan şeyin,
02:08
astronomersastronomlar have concludedsonucuna
42
116136
1294
02:09
that the only thing smallküçük and heavyağır
enoughyeterli to causesebeb olmak this motionhareket
43
117454
3129
yeterince küçük ve ağır, büyük bir
kara delik olduğu sonucuna vardılar-
02:12
is a supermassivesüper büyük kütleli blacksiyah holedelik --
44
120607
1968
02:14
an objectnesne so denseyoğun that it sucksberbat bir şey up
anything that venturesgirişimler too closekapat --
45
122599
4178
ışık dâhil, yanına çok yaklaşan
herhangi bir şeyi içine çekebilecek
yoğunlukta olan bir obje.
02:18
even lightışık.
46
126801
1494
Eğer biz daha ötesine yakınlaştırma
yapabilseydik ne olurdu?
02:20
But what happensolur if we were
to zoomyakınlaştırma in even furtherayrıca?
47
128319
3061
02:23
Is it possiblemümkün to see something
that, by definitiontanım, is impossibleimkansız to see?
48
131404
4733
Böyle bir şeyi görmek mümkün mü,
tanım olarak, görmek imkânsız mı?
Peki, eğer biz radyo dalga
boylarında yakınlaştırma yapabilseydik,
02:28
Well, it turnsdönüşler out that if we were
to zoomyakınlaştırma in at radioradyo wavelengthsdalga boyları,
49
136719
3244
kara deliğin etrafında
sıkışmış sıcak plazmanın
02:31
we'devlenmek expectbeklemek to see a ringhalka of lightışık
50
139987
1682
02:33
causedneden oldu by the gravitationalyerçekimi
lensingmercek of hotSıcak plasmaPlazma
51
141693
2411
çekimsel mercekleşmesi oluşan
bir ışık halkası görmeyi beklerdik.
02:36
zippingsıkıştırma around the blacksiyah holedelik.
52
144128
1829
Diğer bir deyişle,
02:37
In other wordskelimeler,
53
145981
1160
02:39
the blacksiyah holedelik castsyayınları a shadowGölge
on this backdropzemin of brightparlak materialmalzeme,
54
147165
3171
karanlık bir alan yaratan
parlak materyaller
02:42
carvingoyma out a sphereküre of darknesskaranlık.
55
150360
1842
zeminine gölge oluşturuyor.
Bu aydınlık halka çekim kuvvetinin,
ışığın dahi kaçamayacağı kadar büyük
02:44
This brightparlak ringhalka revealsortaya çıkarır
the blacksiyah hole'sdelik eventolay horizonufuk,
56
152226
3339
olduğu yerdeki kara deliğin
çevresindeki sınırları açığa çıkarır.
02:47
where the gravitationalyerçekimi pullÇek
becomesolur so great
57
155589
2400
02:50
that not even lightışık can escapekaçış.
58
158013
1626
Einstein denklemi bu halkanın
şeklini ve büyüklüğünü tahmin eder,
02:51
Einstein'sEinstein'ın equationsdenklemler predicttahmin
the sizeboyut and shapeşekil of this ringhalka,
59
159663
2859
02:54
so takingalma a pictureresim of it
wouldn'tolmaz only be really coolgüzel,
60
162546
3208
bu sebeple bunun resmini çekmek
sadece mükemmel olmayacak,
02:57
it would alsoAyrıca help to verifyDOĞRULAYIN
that these equationsdenklemler holdambar
61
165778
2618
ayrıca denklemin, kara delikteki
olağanüstü durumlarda
03:00
in the extremeaşırı conditionskoşullar
around the blacksiyah holedelik.
62
168420
2466
geçerliliğinin doğrulanmasına
yardım edecektir.
03:02
HoweverAncak, this blacksiyah holedelik
is so faruzak away from us,
63
170910
2558
Buna rağmen, bu kara delik
bizden çok uzakta ki
03:05
that from EarthDünya, this ringhalka appearsbelirir
incrediblyinanılmaz smallküçük --
64
173492
3098
dünyadan bu halka
olağanüstü küçük görülüyor
03:08
the sameaynı sizeboyut to us as an orangePortakal
on the surfaceyüzey of the moonay.
65
176614
3590
-ayın üzerindeki portakal gibi.
03:12
That makesmarkaları takingalma a pictureresim of it
extremelyson derece difficultzor.
66
180758
2824
Bu durum fotoğrafının çekilmesini
çok zorlaştırmaktadır.
03:16
Why is that?
67
184645
1302
Sebebi nedir?
03:18
Well, it all comesgeliyor down
to a simplebasit equationdenklem.
68
186512
3188
Peki, bunların hepsi basit
bir denkleme indirgeniyor.
03:21
DueSon to a phenomenonfenomen calleddenilen diffractionkırınım,
69
189724
2416
Difraksiyon olarak adlandırılan
fenomen nedeniyle,
03:24
there are fundamentaltemel limitssınırları
70
192164
1355
görebileceğimiz küçük objeler
için temel limitler vardır.
03:25
to the smallestEn küçük objectsnesneleri
that we can possiblybelki see.
71
193543
2670
03:28
This governingyöneten equationdenklem saysdiyor
that in ordersipariş to see smallerdaha küçük and smallerdaha küçük,
72
196789
3672
Bu yönetici denklem, çok çok
küçük görmek için teleskobumuzu
03:32
we need to make our telescopeteleskop
biggerDaha büyük and biggerDaha büyük.
73
200485
2587
çok çok büyük yapmamız gerektiğini söyler.
Fakat, dünyadaki en büyük teleskopla dahi,
03:35
But even with the mostçoğu powerfulgüçlü
opticaloptik telescopesteleskoplar here on EarthDünya,
74
203096
3069
03:38
we can't even get closekapat
to the resolutionçözüm necessarygerekli
75
206189
2419
ayın yüzeyini resmetmek için
03:40
to imagegörüntü on the surfaceyüzey of the moonay.
76
208632
2198
gerekli çözünürlüğe yaklaşamadık.
03:42
In factgerçek, here I showgöstermek one of the highesten yüksek
resolutionçözüm imagesGörüntüler ever takenalınmış
77
210854
3617
Aslında, burada size ayın dünyadan
çekilen en yüksek çözünürlüklü
03:46
of the moonay from EarthDünya.
78
214495
1397
fotoğrafını gösteriyorum.
03:47
It containsiçeren roughlykabaca 13,000 pixelspiksel,
79
215916
2557
Yaklaşık olarak 13.000 piksel.
03:50
and yethenüz eachher pixelpiksel would containiçermek
over 1.5 millionmilyon orangesportakal.
80
218497
4050
ve her bir piksel 1,5 milyondan
fazla portakal içermektedir.
03:55
So how bigbüyük of a telescopeteleskop do we need
81
223396
1972
Yani, ayın üzerindeki her bir portakalı
03:57
in ordersipariş to see an orangePortakal
on the surfaceyüzey of the moonay
82
225392
2765
ve ilave olarak bizim
kara deliği görmek için
04:00
and, by extensionuzantı, our blacksiyah holedelik?
83
228181
2214
ne kadar büyük bir
teleskoba ihtiyacımız var?
04:02
Well, it turnsdönüşler out
that by crunchingçatırdayan the numberssayılar,
84
230419
2340
Büyük hesaplar yaparak,
bu, dünya büyüklüğünde
04:04
you can easilykolayca calculatehesaplamak
that we would need a telescopeteleskop
85
232783
2610
teleskoba ihtiyacınız olduğunu kolayca
hesaplayabileceğinizi ortaya koyuyor.
04:07
the sizeboyut of the entiretüm EarthDünya.
86
235417
1393
(Gülüşme)
04:08
(LaughterKahkaha)
87
236834
1024
Eğer dünya büyüklüğünde
teleskop yapabilirsek
04:09
If we could buildinşa etmek
this Earth-sizedDünya ölçekli telescopeteleskop,
88
237882
2119
kara deliğin ufuk sınırını gösteren
bu belirgin ışık halkasını
04:12
we could just startbaşlama to make out
that distinctiveayırıcı ringhalka of lightışık
89
240025
2925
ancak fark etmeye başlayabiliriz.
04:14
indicativegösterge of the blacksiyah
hole'sdelik eventolay horizonufuk.
90
242974
2183
Bu fotoğraf bilgisayardaki
grafik görüntülerinde
04:17
AlthoughHer ne kadar this pictureresim wouldn'tolmaz containiçermek
all the detaildetay we see
91
245181
2918
gördüğümüz tüm detayları içermese de,
04:20
in computerbilgisayar graphicGrafiği renderingskaplamalar,
92
248123
1506
kara deliğin yakın çevresine
güvenle ilk bakışı atmamıza
04:21
it would allowizin vermek us to safelygüvenli bir şekilde get
our first glimpsebelirti
93
249653
2299
04:23
of the immediateacil environmentçevre
around a blacksiyah holedelik.
94
251976
2487
imkân verecektir.
04:26
HoweverAncak, as you can imaginehayal etmek,
95
254487
1613
Yine de, hayal ettiğiniz gibi,
04:28
buildingbina a single-dishTek çanak telescopeteleskop
the sizeboyut of the EarthDünya is impossibleimkansız.
96
256124
3624
dünya boyutunda Single-Dish (Tek Tabaka)
teleskop yapımı imkânsızdır.
Fakat, Mick Jagger'ın
ünlü şarkısındaki gibi
04:31
But in the famousünlü wordskelimeler of MickMick JaggerJagger,
97
259772
1887
04:33
"You can't always get what you want,
98
261683
1791
"Her zaman her istediğini alamazsın,
04:35
but if you try sometimesara sıra,
you just mightbelki find
99
263498
2187
fakat bazen denersen, istediğini almanın
04:37
you get what you need."
100
265709
1215
yolunu bulabilirsin."
04:38
And by connectingbağlantı telescopesteleskoplar
from around the worldDünya,
101
266948
2464
Dünyanın tüm teleskopları
birbirine bağlayarak,
04:41
an internationalUluslararası collaborationişbirliği
calleddenilen the EventOlay HorizonUfuk TelescopeTeleskop
102
269436
3538
"Event Horizon Teleskop"u olarak
adlandırılan uluslararası işbirliği
04:44
is creatingoluşturma a computationalbilişimsel telescopeteleskop
the sizeboyut of the EarthDünya,
103
272998
3109
kara deliğin ufuk sınırının
büyüklüğünü çözebilecek
04:48
capableyetenekli of resolvingçözme structureyapı
104
276131
1537
yapıda dünya büyüklüğünde
04:49
on the scaleölçek of a blacksiyah
hole'sdelik eventolay horizonufuk.
105
277692
2199
sanal teleskop yaratabiliyor.
Bu teleskop ağı gelecek yıl
kara deliğin ilk fotoğrafını
04:51
This network of telescopesteleskoplar is scheduledZamanlanmış
to take its very first pictureresim
106
279915
3387
04:55
of a blacksiyah holedelik nextSonraki yearyıl.
107
283326
1815
çekmek için planlandı.
04:57
EachHer telescopeteleskop in the worldwideDünya çapında
network worksEserleri togetherbirlikte.
108
285165
3338
Dünya çapındaki herbir
teleskop beraber çalışıyor.
05:00
LinkedBağlantılı throughvasitasiyla the precisekesin timingzamanlama
of atomicatomik clockssaatler,
109
288527
2712
Atomik saat ile birbirlerine bağlandılar.
05:03
teamstakımlar of researchersaraştırmacılar at eachher
of the sightsmanzaraları freezedonmak lightışık
110
291263
2657
Herbir yerdeki araştırma ekipleri binlerce
05:05
by collectingtoplama thousandsbinlerce
of terabytesterabayt of dataveri.
111
293944
2962
terabayt veri toplayarak ışığı donduruyor.
05:08
This dataveri is then processedişlenen in a lablaboratuvar
right here in MassachusettsMassachusetts.
112
296930
5017
Bu veri daha sonra tam burada
Massachusett'de işlemden geçiriliyor.
05:13
So how does this even work?
113
301971
1794
Peki, bu nasıl çalışıyor?
05:15
RememberHatırlıyorum if we want to see the blacksiyah holedelik
in the centermerkez of our galaxygökada,
114
303789
3403
Hatırlayın, eğer galaksinin ortasında
kara delik görmek istiyorsak
bu dünya büyüklüğünde teleskop
yapmamız gerekmektedir.
05:19
we need to buildinşa etmek this impossiblyİnanılmayacak kadar largegeniş
Earth-sizedDünya ölçekli telescopeteleskop?
115
307216
2982
05:22
For just a secondikinci,
let's pretendtaklit we could buildinşa etmek
116
310222
2232
Bir saniye, dünya büyüklüğünde
teleskop yapmış gibi davranalım.
05:24
a telescopeteleskop the sizeboyut of the EarthDünya.
117
312478
1842
Bu biraz dünyayı büyük
dönen kocaman bir disko
05:26
This would be a little bitbit
like turningdöndürme the EarthDünya
118
314344
2455
topuna dönüştürmeye benzeyecektir.
05:28
into a giantdev spinningdöndürme discodisko balltop.
119
316823
1747
05:30
EachHer individualbireysel mirrorayna would collecttoplamak lightışık
120
318594
2200
Herbir ayna ışık toplayacak
05:32
that we could then combinebirleştirmek
togetherbirlikte to make a pictureresim.
121
320818
2597
ki daha sonra biz bunları
bir araya getirelim.
05:35
HoweverAncak, now let's say
we removeKaldır mostçoğu of those mirrorsaynalar
122
323439
2661
Buna rağmen, biz bunları
birçoğunu attık dersek,
05:38
so only a fewaz remainedkalmıştır.
123
326124
1972
sadece elimizde birkaç tane kalır.
05:40
We could still try to combinebirleştirmek
this informationbilgi togetherbirlikte,
124
328120
2877
Hâlâ bunları bir araya
getirmeye çalışabiliriz,
05:43
but now there are a lot of holesdelikler.
125
331021
1993
fakat şimdi çok fazla delik var.
05:45
These remainingkalan mirrorsaynalar representtemsil etmek
the locationsyerleri where we have telescopesteleskoplar.
126
333038
4373
Kalan bu aynalar teleskoplarımızın
yerlerini temsil eder.
05:49
This is an incrediblyinanılmaz smallküçük numbernumara
of measurementsölçümler to make a pictureresim from.
127
337435
4079
Bu, fotoğraf elde etmek için
oldukça küçük sayı da ölçümlerdir.
05:53
But althougholmasına rağmen we only collecttoplamak lightışık
at a fewaz telescopeteleskop locationsyerleri,
128
341538
3838
Fakat, sadece birkaç teleskop
konumundan ışık toplamamıza rağmen
05:57
as the EarthDünya rotatesdöndüğü, we get to see
other newyeni measurementsölçümler.
129
345400
3423
Dünya dönerken, diğer yeni
ölçümleri görmeye başlarız.
Diğer bir değişle, disko topunun döndüğü
gibi, bu aynalar konumlarını değiştiriyor
06:00
In other wordskelimeler, as the discodisko balltop spinsspin,
those mirrorsaynalar changedeğişiklik locationsyerleri
130
348847
3819
06:04
and we get to observegözlemlemek
differentfarklı partsparçalar of the imagegörüntü.
131
352690
2899
ve biz resmin değişik parçalarını
gözlemlemeye başlıyoruz.
06:07
The imaginggörüntüleme algorithmsalgoritmalar we developgeliştirmek
filldoldurmak in the missingeksik gapsboşluklar of the discodisko balltop
132
355613
4018
Geliştirdiğimiz bu resim algoritması,
altta yatan kara delik resmini yeniden
06:11
in ordersipariş to reconstructyeniden yapılandırma
the underlyingtemel blacksiyah holedelik imagegörüntü.
133
359655
3033
kurmak için disko topundaki
boşlukları doldurur.
06:14
If we had telescopesteleskoplar locatedbulunan
everywhereher yerde on the globeküre --
134
362712
2636
Dünyada her yerde konuşlanmış
teleskobumuz olsa idi,
06:17
in other wordskelimeler, the entiretüm discodisko balltop --
135
365372
1941
yani, tam bir disko topu olsa idi
bu çok önemsiz olurdu.
06:19
this would be trivialönemsiz.
136
367337
1284
06:20
HoweverAncak, we only see a fewaz samplesörnekler,
and for that reasonneden,
137
368645
3322
Buna rağmen, sadece birkaç örnek
görüyoruz ve bu nedenle
06:23
there are an infinitesonsuz numbernumara
of possiblemümkün imagesGörüntüler
138
371991
2388
bizim teleskop ölçümlerimiz
ile tam olarak tutarlı
06:26
that are perfectlykusursuzca consistenttutarlı
with our telescopeteleskop measurementsölçümler.
139
374403
2964
sonsuz sayıda olası resim var.
06:29
HoweverAncak, not all imagesGörüntüler are createdoluşturulan equaleşit.
140
377391
3016
Buna rağmen, tüm resimler eşit yapılmadı.
Bu resimlerden bazıları,
06:32
Some of those imagesGörüntüler look more like
what we think of as imagesGörüntüler than othersdiğerleri.
141
380849
4458
diğerlerine nazaran resim olduğunu
düşündüğümüz şeyler gibi görünüyor.
06:37
And so, my rolerol in helpingyardım ediyor to take
the first imagegörüntü of a blacksiyah holedelik
142
385331
3222
Kara deliğin ilk resminin
alınmasındaki benim rolüm
06:40
is to designdizayn algorithmsalgoritmalar that find
the mostçoğu reasonablemakul imagegörüntü
143
388577
2932
mümkün olan en makul resmi
bulacak ve aynı zamanda
teleskop ölçülerine uyduracak
algoritmayı dizayn etmektir.
06:43
that alsoAyrıca fitsnöbetleri the telescopeteleskop measurementsölçümler.
144
391533
2222
Olay yeri incelemecinin, yüz yapısına
ilişkin kendi bilgilerini kullanarak
06:46
Just as a forensicadli sketchkroki artistsanatçı
useskullanımları limitedsınırlı descriptionsaçıklamaları
145
394727
3942
06:50
to pieceparça togetherbirlikte a pictureresim usingkullanma
theironların knowledgebilgi of faceyüz structureyapı,
146
398693
3514
resmin parçalarını birleştirmek
için kısıtlı tanımlama kullanması gibi
06:54
the imaginggörüntüleme algorithmsalgoritmalar I developgeliştirmek
use our limitedsınırlı telescopeteleskop dataveri
147
402231
3315
geliştirdiğim bu resim algoritması da
evrende madde gibi görünen resme
06:57
to guidekılavuz us to a pictureresim that alsoAyrıca
looksgörünüyor like stuffşey in our universeEvren.
148
405570
4322
bizi yönlendirmesi için bizim kısıtlı
teleskop verilerini kullanmaktadır.
07:01
UsingKullanarak these algorithmsalgoritmalar,
we're ableyapabilmek to pieceparça togetherbirlikte picturesresimler
149
409916
3651
Bu algoritmayı kullanarak,
seyrek ve gürültülü veriden
07:05
from this sparseseyrek, noisygürültülü dataveri.
150
413591
2180
resmi bir araya getirebiliriz.
07:07
So here I showgöstermek a sampleNumune reconstructionyeniden yapılanma
donetamam usingkullanma simulatedtaklit dataveri,
151
415795
4529
Burada, evrenin merkezindeki
kara deliğe doğru
teleskobumuzu doğrultmuş
gibi yaptığımızdaki taklit veriyi
07:12
when we pretendtaklit to pointpuan our telescopesteleskoplar
152
420348
1933
kullanarak yapılan örnek
rekonstrüksiyonu gösteriyorum.
07:14
to the blacksiyah holedelik
in the centermerkez of our galaxygökada.
153
422305
2585
Bu yalnızca bir taklit olmasına rağmen,
07:16
AlthoughHer ne kadar this is just a simulationsimülasyon,
reconstructionyeniden yapılanma suchböyle as this give us hopeumut
154
424914
4455
bu tür bir rekonstrüksiyon
bize umut veriyor,
eninde sonunda kara deliğin güvenilir
bir şekilde ilk resmini alacağız
07:21
that we'lliyi soonyakında be ableyapabilmek to reliablygüvenilir take
the first imagegörüntü of a blacksiyah holedelik
155
429393
3453
07:24
and from it, determinebelirlemek
the sizeboyut of its ringhalka.
156
432870
2595
ve bundan, çemberin
büyüklüğüne karar vereceğiz.
07:28
AlthoughHer ne kadar I'd love to go on
about all the detailsayrıntılar of this algorithmalgoritma,
157
436118
3199
Algoritmanın detayları hakkında
devam etmek istememe rağmen,
07:31
luckilyiyi ki for you, I don't have the time.
158
439341
2174
şanslısınız ki, bunun için zamanım yok.
07:33
But I'd still like
to give you a briefkısa ideaFikir
159
441539
2001
Evrenimizin neye benzediğini,
nasıl tanımladığımıza
07:35
of how we definetanımlamak
what our universeEvren looksgörünüyor like,
160
443564
2302
ve yeniden inşa etmek ve
sonuçlarımızı doğrulamak için
07:37
and how we use this to reconstructyeniden yapılandırma
and verifyDOĞRULAYIN our resultsSonuçlar.
161
445890
4466
bunu nasıl kullandığımıza dair
kısa bir fikir vermek istiyorum.
07:42
SinceBeri there are an infinitesonsuz numbernumara
of possiblemümkün imagesGörüntüler
162
450380
2496
Teleskobumuzun ölçümlerini
mükemmel şekilde açıklayan
07:44
that perfectlykusursuzca explainaçıklamak
our telescopeteleskop measurementsölçümler,
163
452900
2365
sonsuz sayıda resim olduğundan
bir şekilde bunların arasından
seçim yapmak zorundayız..
07:47
we have to chooseseçmek
betweenarasında them in some way.
164
455289
2605
07:49
We do this by rankingsıralama the imagesGörüntüler
165
457918
1838
Ne kadar kara delik resmine benzediği
07:51
basedmerkezli uponüzerine how likelymuhtemelen they are
to be the blacksiyah holedelik imagegörüntü,
166
459780
2834
çerçevesinde resimleri
sıralayarak bunu yapıyoruz
07:54
and then choosingSeçme the one
that's mostçoğu likelymuhtemelen.
167
462638
2482
ve en muhtemel olanı seçiyoruz.
07:57
So what do I mean by this exactlykesinlikle?
168
465144
2195
Peki, bununla tam olarak
neyi kastediyorum?
Bize Facebook'ta bir resmin ne kadar
ihtimalle görüneceğini anlatan
07:59
Let's say we were tryingçalışıyor to make a modelmodel
169
467862
1978
08:01
that told us how likelymuhtemelen an imagegörüntü
were to appeargörünmek on FacebookFacebook.
170
469864
3183
modeli yapmak için çalışıyoruz diyelim.
08:05
We'dBiz istiyorsunuz probablymuhtemelen want the modelmodel to say
171
473071
1701
Muhtemelen modelden,
08:06
it's prettygüzel unlikelyolası olmayan that someonebirisi
would postposta this noisegürültü imagegörüntü on the left,
172
474796
3557
birinin bu gürültü resmini sola
koymuş olmasını biraz ihtimal dışı
ve birinin sağdakine
benzer özçekim koymasının
08:10
and prettygüzel likelymuhtemelen that someonebirisi
would postposta a selfieselfie
173
478377
2419
olası olduğunu söylemesini isteriz.
08:12
like this one on the right.
174
480820
1334
08:14
The imagegörüntü in the middleorta is blurrybulanık,
175
482178
1639
Ortadaki resim flu,
08:15
so even thoughgerçi it's more likelymuhtemelen
we'devlenmek see it on FacebookFacebook
176
483841
2639
gürültü resmi ile
kaşılaştırıldığında Facebook'ta
görecek olmamıza rağmen
08:18
comparedkarşılaştırıldığında to the noisegürültü imagegörüntü,
177
486504
1360
özçekim ile kaşılaştırıldığında
muhtemelen daha az göreceğiz.
08:19
it's probablymuhtemelen lessaz likelymuhtemelen we'devlenmek see it
comparedkarşılaştırıldığında to the selfieselfie.
178
487888
2960
Fakat kara delikten gelen
resme sıra geldiğinde
08:22
But when it comesgeliyor to imagesGörüntüler
from the blacksiyah holedelik,
179
490872
2290
08:25
we're posedpoz verdi with a realgerçek conundrumbilmece:
we'vebiz ettik never seengörüldü a blacksiyah holedelik before.
180
493186
3502
gerçek bir muamma ile karşılaştık:
Kara deliği daha önce hiç görmemiştik.
08:28
In that casedurum, what is a likelymuhtemelen
blacksiyah holedelik imagegörüntü,
181
496712
2291
Bu durumda, kara delik nasıl bir şey
08:31
and what should we assumeüstlenmek
about the structureyapı of blacksiyah holesdelikler?
182
499027
2938
ve kara deliğin yapısı hakkında
neyi farz kabul etmeliyiz?
"Yıldızlararası"ndaki kara delik
resmi gibi yapmış olduğumuz
08:33
We could try to use imagesGörüntüler
from simulationssimülasyonlar we'vebiz ettik donetamam,
183
501989
2632
08:36
like the imagegörüntü of the blacksiyah holedelik
from "InterstellarYıldızlar arası,"
184
504645
2530
simulasyondaki resimleri
kullanmayı deneyebiliriz,
fakat eğer bunu yaparsak bu,
önemli problemlere sebep olabilir.
08:39
but if we did this,
it could causesebeb olmak some seriousciddi problemssorunlar.
185
507199
2938
08:42
What would happenolmak
if Einstein'sEinstein'ın theoriesteoriler didn't holdambar?
186
510161
3380
Eğer Einstein'nin teorileri
tutmasaydı ne olurdu?
08:45
We'dBiz istiyorsunuz still want to reconstructyeniden yapılandırma
an accuratedoğru pictureresim of what was going on.
187
513565
3961
Hâlâ ne olduğu hakkında kesin fotoğrafı
yeniden ortaya çıkartmak istiyoruz.
08:49
If we bakefırında Einstein'sEinstein'ın equationsdenklemler
too much into our algorithmsalgoritmalar,
188
517550
3371
Eğer Einstein'in denklemini bizim
algoritmamız içinde çok ısıtırsak
08:52
we'lliyi just endson up seeinggörme
what we expectbeklemek to see.
189
520945
2755
ne görmek istiyorsak onu göreceğiz.
08:55
In other wordskelimeler,
we want to leaveayrılmak the optionseçenek openaçık
190
523724
2276
Diğer bir deyişle, evrenimizin merkezinde
koca bir fil olabilmesi opsiyonunu
açık bırakmak istiyoruz.
08:58
for there beingolmak a giantdev elephantfil
at the centermerkez of our galaxygökada.
191
526024
2923
(Gülüşme)
09:00
(LaughterKahkaha)
192
528971
1057
09:02
DifferentFarklı typestürleri of imagesGörüntüler have
very distinctfarklı featuresÖzellikler.
193
530052
2989
Değişik tipteki resimler
farklı özelliklere sahiptir.
09:05
We can easilykolayca tell the differencefark
betweenarasında blacksiyah holedelik simulationsimülasyon imagesGörüntüler
194
533065
3548
Kolayca kara delik similasyon resmiyle
bizim her gün dünyadan aldığımız resim
09:08
and imagesGörüntüler we take
everyher day here on EarthDünya.
195
536637
2276
arasındaki farkı söyleyebiliriz.
09:10
We need a way to tell our algorithmsalgoritmalar
what imagesGörüntüler look like
196
538937
3104
Çok fazla tek tipte resmin
özelliklerini empoze etmeksizin
09:14
withoutolmadan imposingheybetli one typetip
of image'sResmin featuresÖzellikler too much.
197
542065
3249
resmin neye benzediğini bizim
algoritmamıza söylemeye ihtiyacımız var.
09:17
One way we can try to get around this
198
545865
1893
Bu işi halletmeye çalışmanın bir yolu
09:19
is by imposingheybetli the featuresÖzellikler
of differentfarklı kindsçeşit of imagesGörüntüler
199
547782
3062
değişik çeşitteki resimlerin
özelliklerini empoze etmek
ve varsaydığımız resmin tipinin
09:22
and seeinggörme how the typetip of imagegörüntü we assumeüstlenmek
affectsetkiler our reconstructionsrekonstrüksiyonu.
200
550868
4130
rekonstrüksiyonumuzu
nasıl etkilediğini görmek.
09:27
If all images'görüntüleri typestürleri produceüretmek
a very similar-lookingbenzer görünümlü imagegörüntü,
201
555712
3491
Eğer tüm resim tipleri birbirine
çok benzeyen resimler üretirse
09:31
then we can startbaşlama to becomeolmak more confidentkendine güvenen
202
559227
2057
biz daha güvenilir
olmaya başlayabiliriz ki
09:33
that the imagegörüntü assumptionsvarsayımlar we're makingyapma
are not biasingkutuplama this pictureresim that much.
203
561308
4173
bizim yaptığımız resim varsayımları
bu resimden çok fazla sapmaz.
09:37
This is a little bitbit like
givingvererek the sameaynı descriptionaçıklama
204
565505
2990
Dünyadaki 3 ayrı eskiz ressamına
09:40
to threeüç differentfarklı sketchkroki artistssanatçılar
from all around the worldDünya.
205
568519
2996
aynı tanımlamayı vermek gibi bir şey.
09:43
If they all produceüretmek
a very similar-lookingbenzer görünümlü faceyüz,
206
571539
2860
Eğer hepsi birbirine benzeyen
yüzler çiziyorlarsa
09:46
then we can startbaşlama to becomeolmak confidentkendine güvenen
207
574423
1793
onların kendi kültürel önyargılarını
resme empoze etmediklerinden
09:48
that they're not imposingheybetli theironların ownkendi
culturalkültürel biasesönyargıların on the drawingsçizimler.
208
576240
3616
emin olmaya başlayabiliriz.
09:51
One way we can try to imposeempoze
differentfarklı imagegörüntü featuresÖzellikler
209
579880
3315
Değişik resim özelliklerini empoze
etmeyi denememizin bir yolu
09:55
is by usingkullanma piecesparçalar of existingmevcut imagesGörüntüler.
210
583219
2441
mevcut resmin parçalarını kullanmaktır.
09:58
So we take a largegeniş collectionToplamak of imagesGörüntüler,
211
586214
2160
Yani, geniş bir resim koleksiyonu alırız
10:00
and we breakkırılma them down
into theironların little imagegörüntü patchesyamalar.
212
588398
2718
ve bunları küçük resim
parçalarına ayırırız.
10:03
We then can treattedavi etmek eachher imagegörüntü patchyama
a little bitbit like piecesparçalar of a puzzlebulmaca.
213
591140
4285
Her bir resim parçasını yapbozun
bir parçası gibi değerlendirebiliriz.
10:07
And we use commonlyçoğunlukla seengörüldü puzzlebulmaca piecesparçalar
to pieceparça togetherbirlikte an imagegörüntü
214
595449
4278
Genelde parçaları bir araya getirmek için
görünen yapboz parçalarını kullanırız
ki bu parçalar bizim teleskop
ölçeğimize uymaktadır.
10:11
that alsoAyrıca fitsnöbetleri our telescopeteleskop measurementsölçümler.
215
599751
2452
10:15
DifferentFarklı typestürleri of imagesGörüntüler have
very distinctiveayırıcı setskümeler of puzzlebulmaca piecesparçalar.
216
603040
3743
Değişik tipteki resimler farklı
yapboz parçası setlerine sahiptir.
10:18
So what happensolur when we take the sameaynı dataveri
217
606807
2806
Peki farklı yapboz parçası setini resmi
yeniden oluşturmak için kullandığımızda
10:21
but we use differentfarklı setskümeler of puzzlebulmaca piecesparçalar
to reconstructyeniden yapılandırma the imagegörüntü?
218
609637
4130
fakat aynı veriyi aldığımızda ne olur?
10:25
Let's first startbaşlama with blacksiyah holedelik
imagegörüntü simulationsimülasyon puzzlebulmaca piecesparçalar.
219
613791
4766
Kara deliğin resim simülasyon
yapboz parçaları ile başlayalım
10:30
OK, this looksgörünüyor reasonablemakul.
220
618581
1591
Peki, bu mantıklı görünüyor.
10:32
This looksgörünüyor like what we expectbeklemek
a blacksiyah holedelik to look like.
221
620196
2694
Kara deliğin benzemesini
umduğumuz şekilde görünüyor.
10:34
But did we just get it
222
622914
1193
Ama sadece kara deliğin simülasyon
resimlerini sağladığımız için mi
10:36
because we just fedfederasyon it little piecesparçalar
of blacksiyah holedelik simulationsimülasyon imagesGörüntüler?
223
624131
3314
bunu elde ettik ?
10:39
Let's try anotherbir diğeri setset of puzzlebulmaca piecesparçalar
224
627469
1880
Haydi kara deliğe ailt olmayan
astronomik nesnelerden
10:41
from astronomicalastronomik, non-blackSiyah olmayan holedelik objectsnesneleri.
225
629373
2509
diğer yapboz parçalarının
setini deneyelim.
Peki. Benzer şekilde
görünen resmi elde ettik.
10:44
OK, we get a similar-lookingbenzer görünümlü imagegörüntü.
226
632914
2126
Günlük resimlerden elde
edilen parçalar nasıl olur?
10:47
And then how about piecesparçalar
from everydayher gün imagesGörüntüler,
227
635064
2236
10:49
like the imagesGörüntüler you take
with your ownkendi personalkişisel camerakamera?
228
637324
2785
Kendi şahsi kameranla
çektiğin resimler gibi.
10:53
Great, we see the sameaynı imagegörüntü.
229
641312
2115
Güzel, aynı resmi görüyoruz.
10:55
When we get the sameaynı imagegörüntü
from all differentfarklı setskümeler of puzzlebulmaca piecesparçalar,
230
643451
3366
Aynı resmi farklı yapboz parçaları
setinden elde ettiğimizde
10:58
then we can startbaşlama to becomeolmak more confidentkendine güvenen
231
646841
2046
daha güvenilir olmaya başlayabiliriz
11:00
that the imagegörüntü assumptionsvarsayımlar we're makingyapma
232
648911
1966
ki yaptığımız resim kabulü,
11:02
aren'tdeğil biasingkutuplama the finalnihai
imagegörüntü we get too much.
233
650901
2921
çok fazla aldığımız son
resimle karşıtlık oluşturmaz.
11:05
AnotherBaşka bir thing we can do is take
the sameaynı setset of puzzlebulmaca piecesparçalar,
234
653846
3253
Yapabileceğimiz diğer bir şey
günlük resimlerden türetilende
11:09
suchböyle as the onesolanlar derivedtüretilmiş
from everydayher gün imagesGörüntüler,
235
657123
2489
olduğu gibi aynı set
yapboz parçalarını almak
11:11
and use them to reconstructyeniden yapılandırma
manyçok differentfarklı kindsçeşit of sourcekaynak imagesGörüntüler.
236
659636
3600
ve onları birçok farklı resim kaynağını
yeniden inşa için kullanmaktır.
11:15
So in our simulationssimülasyonlar,
237
663260
1271
Bu nedenle similasyonumuzda
11:16
we pretendtaklit a blacksiyah holedelik looksgörünüyor like
astronomicalastronomik non-blackSiyah olmayan holedelik objectsnesneleri,
238
664555
3775
kara deliği, evrenin merkezindeki file
benzer günlük resimlerde olduğu gibi
11:20
as well as everydayher gün imagesGörüntüler like
the elephantfil in the centermerkez of our galaxygökada.
239
668354
3849
astronomik olmayan kara delik nesnelere
benziyormuş gibi değerlendiriyoruz.
11:24
When the resultsSonuçlar of our algorithmsalgoritmalar
on the bottomalt look very similarbenzer
240
672227
3168
En alttaki algoritma sonuçlarımız
en üstteki simülasyonumuzun
11:27
to the simulation'ssimülasyon'ın truthhakikat imagegörüntü on topüst,
241
675419
2096
gerçek resmiyle benzer göründüğünde,
11:29
then we can startbaşlama to becomeolmak
more confidentkendine güvenen in our algorithmsalgoritmalar.
242
677539
3346
algoritmamızda daha güvenilir
olmaya başlayabiliriz.
11:32
And I really want to emphasizevurgu yapmak here
243
680909
1867
Burada gerçekten vurgulamak istediğim,
11:34
that all of these picturesresimler were createdoluşturulan
244
682800
1934
tüm bu resimler
kişisel kameranızla çektiğiniz
fotoğraflar gibi olan günlük fotoğrafların
11:36
by piecingekleme togetherbirlikte little piecesparçalar
of everydayher gün photographsfotoğraflar,
245
684758
2936
parçalarının bir araya
getirilmesiyle oluşturuldu.
11:39
like you'dşimdi etsen take with your ownkendi
personalkişisel camerakamera.
246
687718
2215
11:41
So an imagegörüntü of a blacksiyah holedelik
we'vebiz ettik never seengörüldü before
247
689957
3276
Bu nedenle daha önce
görmediğimiz kara delik resmi
11:45
mayMayıs ayı eventuallysonunda be createdoluşturulan by piecingekleme
togetherbirlikte picturesresimler we see all the time
248
693257
3943
her an gördüğümüz insanların, binaların,
ağaçların, kedilerin ve köpeklerin
11:49
of people, buildingsbinalar,
treesağaçlar, catskediler and dogsköpekler.
249
697224
2745
resimlerinin bir araya
getirilmesiyle oluşturulabilir.
Bu tarz bir fotoğraflama düşüncesi,
ilk kara delik resmimizi çekmemizi
11:51
ImagingGörüntüleme ideasfikirler like this
will make it possiblemümkün for us
250
699993
2645
11:54
to take our very first picturesresimler
of a blacksiyah holedelik,
251
702662
2619
bizim için mümkün kılabilir
11:57
and hopefullyinşallah, verifyDOĞRULAYIN
those famousünlü theoriesteoriler
252
705305
2447
ve inşallah bilim adamlarının günlük
11:59
on whichhangi scientistsBilim adamları relygüvenmek on a dailygünlük basistemel.
253
707776
2421
bazda dayandığı teoriyi doğrulayacağız.
12:02
But of coursekurs, gettingalma
imaginggörüntüleme ideasfikirler like this workingçalışma
254
710221
2608
Fakat, çalışma ayrıcalığına eriştiğim
araştırma takımım olmasaydı
12:04
would never have been possiblemümkün
withoutolmadan the amazingşaşırtıcı teamtakım of researchersaraştırmacılar
255
712853
3322
bunun gibi çalışan
resimleme fikrini edinmek
12:08
that I have the privilegeayrıcalık to work with.
256
716199
1887
hiçbir zaman gerçekleşemezdi.
12:10
It still amazesşaşırtıyor me
257
718110
1163
Herhangi bir astronomi alt yapım
olmadan bu projeye başlamama rağmen,
12:11
that althougholmasına rağmen I beganbaşladı this projectproje
with no backgroundarka fon in astrophysicsastrofizik,
258
719297
3351
bu eşsiz işbirliğinin daha ilk kara delik
resminde sonuç verebilmesiyle
12:14
what we have achievedelde
throughvasitasiyla this uniquebenzersiz collaborationişbirliği
259
722672
2619
12:17
could resultsonuç in the very first
imagesGörüntüler of a blacksiyah holedelik.
260
725315
2759
başardığımız şey beni hâlen şaşırtıyor.
12:20
But bigbüyük projectsprojeler like
the EventOlay HorizonUfuk TelescopeTeleskop
261
728098
2698
Fakat "Event Horizon Telescope"
gibi büyük projeler
12:22
are successfulbaşarılı duenedeniyle to all
the interdisciplinarydisiplinler arası expertiseUzmanlık
262
730820
2814
disiplinler arası uzman farklı insanların
masaya getirilmesi nedeniyle başarılıdır.
12:25
differentfarklı people bringgetirmek to the tabletablo.
263
733658
1790
12:27
We're a meltingerime pottencere of astronomersastronomlar,
264
735472
1706
Biz, aynı potada eriyen astronom, fizikçi,
matematikçi ve mühendisleriz.
12:29
physicistsfizikçiler, mathematiciansmatematikçiler and engineersmühendisler.
265
737202
2232
12:31
This is what will make it soonyakında possiblemümkün
266
739458
2554
Bu, imkânsız olduğu
düşünülen şeyi başarmak için
12:34
to achievebaşarmak something
oncebir Zamanlar thought impossibleimkansız.
267
742036
2853
eninde sonunda yapılacak olan şeydir.
12:36
I'd like to encourageteşvik etmek all of you to go out
268
744913
2256
İlk bakışta kara delik
kadar gizemli gelse de
12:39
and help pushit the boundariessınırları of scienceBilim,
269
747193
2096
sizi dışarı çıkmaya, bilimin sınırlarının
genişletilmesine yardım etmeye
12:41
even if it mayMayıs ayı at first seemgörünmek
as mysteriousgizemli to you as a blacksiyah holedelik.
270
749313
3901
davet ediyorum.
12:45
Thank you.
271
753238
1174
Teşekkür ederim
12:46
(ApplauseAlkış)
272
754436
2397
(Alkış)
Translated by fatih Yürekli
Reviewed by Suleyman Cengiz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Katie Bouman - Imaging scientist
Katie Bouman is part of an international team of astronomers that's creating the world's largest telescope to take the very first picture of a black hole.

Why you should listen

It is believed that the heart of the Milky Way hosts a four-million-solar-mass black hole feeding off a spinning disk of hot gas. An image of the shadow cast by the event horizon of the black hole could help to address a number of important scientific questions. For instance, does Einstein's theory of general relativity hold in extreme conditions? Unfortunately, the event horizon of this black hole appears so small in the sky that imaging it would require a single-dish radio telescope the size of the entire Earth. Although a single-dish telescope this large is unrealizable, by connecting disjoint radio telescopes located all around the globe, Katie Bouman and a team of astronomers are creating an Earth-sized computational telescope -- the Event Horizon Telescope -- that is capable of taking the very first up-close picture of a black hole.

Bouman is a PhD candidate in the Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory (CSAIL) at the Massachusetts Institute of Technology (MIT). The focus of her research is on using emerging computational methods to push the boundaries of interdisciplinary imaging. By combining techniques from both astronomy and computer science, Bouman has been working on developing innovative ways to combine the information from the Event Horizon Telescope network to produce the first picture of a black hole. Her work on imaging for the Event Horizon Telescope has been featured on BBCThe Boston GlobeThe Washington PostPopular Science and NPR.

More profile about the speaker
Katie Bouman | Speaker | TED.com