TEDxIndianapolis
John Green: The nerd's guide to learning everything online
John Green: Hướng dẫn học mọi thứ trên mạng của mọt sách.
Filmed:
Readability: 4.3
4,296,457 views
Một số người học rất tốt trên lớp, còn một số thì... có thể nói là không được tốt lắm. Nhưng chúng ta vẫn yêu thích học hỏi, ta muốn tìm những điều mới về thế giới và thách thức trí óc của ta. Chúng ta chỉ cần tìm nơi phù hợp, một cộng đồng phù hợp để bắt đầu học. Trong buổi đàm thoại này, tác giả John Green sẽ chia sẻ với chúng ta kho tàng tri thức mà anh ấy đã tìm được trong những video trên mạng.
John Green - Writer
The author of "The Fault in Our Stars" and "Paper Towns," John Green is a passionate online video maker. Full bio
The author of "The Fault in Our Stars" and "Paper Towns," John Green is a passionate online video maker. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
This is a map of New York State
0
1190
1661
Đây là bản đồ của bang New York
00:15
that was made in 1937
by the General Drafting Company.
by the General Drafting Company.
1
2875
3518
nó được làm ra vào năm 1937
bởi công ty General Drafting.
bởi công ty General Drafting.
00:18
It's an extremely famous map
among cartography nerds,
among cartography nerds,
2
6417
3497
Nó là một tấm bản đồ rất nổi tiếng
đối với những người đam mê bản đồ,
đối với những người đam mê bản đồ,
00:22
because down here at the bottom
of the Catskill Mountains,
of the Catskill Mountains,
3
9938
2721
bởi vì ở phía dưới này, phía dưới
dãy núi Catskill,
dãy núi Catskill,
00:24
there is a little town called Roscoe --
4
12683
1879
có một thị trấn nhỏ tên là Roscoo --
00:26
actually, this will go easier
if I just put it up here --
if I just put it up here --
5
14586
2698
thực ra, nó sẽ dễ hơn
nếu tôi đưa nó lên đây --
nếu tôi đưa nó lên đây --
00:29
There's Roscoe, and then right
above Roscoe is Rockland, New York,
above Roscoe is Rockland, New York,
6
17308
3530
Đó là Roscoe, và ngay phía trên
của Roscoe là Rockland, New York,
của Roscoe là Rockland, New York,
00:33
and then right above that
is the tiny town of Agloe, New York.
is the tiny town of Agloe, New York.
7
20862
3813
và trên nó nữa là thị trấn nhỏ bé
Agloe, New York.
Agloe, New York.
00:36
Agloe, New York, is very famous
to cartographers,
to cartographers,
8
24699
3059
Agloe, New York, rất nổi tiếng
với những người vẽ bản đồ,
với những người vẽ bản đồ,
00:39
because it's a paper town.
9
27782
2276
bởi vì nó là một thị trấn giấy.
00:42
It's also known as a copyright trap.
10
30082
2222
Nó còn được biến đến
như một cái bẫy bản quyền.
như một cái bẫy bản quyền.
00:44
Mapmakers -- because my map of New York
and your map of New York
and your map of New York
11
32328
3354
Những người vẽ bản đồ -- bởi vì
tấm bản đồ New York của tôi và của bạn
tấm bản đồ New York của tôi và của bạn
00:47
are going to look very similar,
on account of the shape of New York --
on account of the shape of New York --
12
35706
3666
đều sẽ rất giống nhau,
do hình dáng New York --
do hình dáng New York --
00:51
often, mapmakers will insert
fake places onto their maps,
fake places onto their maps,
13
39396
4773
thông thường, những người vẽ sẽ thêm
vào các địa điểm giả vào bản đồ của họ,
vào các địa điểm giả vào bản đồ của họ,
00:56
in order to protect their copyright.
14
44193
1762
để bảo vệ quyền tác giả của họ.
00:58
Because then, if my fake place
shows up on your map,
shows up on your map,
15
45979
2888
Nếu địa điểm ảo đó của tôi
xuất hiện trên bản đồ của bạn,
xuất hiện trên bản đồ của bạn,
01:01
I can be well and truly sure
that you have robbed me.
that you have robbed me.
16
48891
3655
tôi có thể chắc chắn rằng
bạn đã ăn trộm của tôi.
bạn đã ăn trộm của tôi.
01:04
Agloe is a scrabblization of the initials
of the two guys who made this map,
of the two guys who made this map,
17
52570
4641
Agloe là sự kết hợp từ tên họ viết tắt
của hai người tạo nên tấm bản đồ này.
của hai người tạo nên tấm bản đồ này.
01:09
Ernest Alpers and Otto [G.] Lindberg,
18
57235
2921
Ernest Alpers và Otto [G.] Lindberg,
01:12
and they released this map in 1937.
19
60180
3276
và họ phát hành nó vào năm 1937.
01:15
Decades later, Rand McNally releases a map
20
63480
3319
Nhiều thập kỉ sau, Rand McNally
phát hành một tấm bản đồ
phát hành một tấm bản đồ
01:19
with Agloe, New York, on it,
at the same exact intersection
at the same exact intersection
21
66823
4024
có Agloe, New York, ở trên nó,
ở chính vị trí giao nhau
ở chính vị trí giao nhau
01:23
of two dirt roads
in the middle of nowhere.
in the middle of nowhere.
22
70871
2268
của hai con đường đất
ở một nơi hẻo lánh.
ở một nơi hẻo lánh.
01:26
Well, you can imagine the delight
over at General Drafting.
over at General Drafting.
23
74205
3261
Bạn có thể tưởng tượng ra
sự vui mừng của General Drafting.
sự vui mừng của General Drafting.
01:29
They immediately call
Rand McNally, and they say,
Rand McNally, and they say,
24
77490
3212
Họ lập tức gọi cho Rand McNally, và nói,
01:32
"We've caught you!
We made Agloe, New York, up.
We made Agloe, New York, up.
25
80726
3594
"Chúng tôi bắt tóm được ông rồi nhé!
chúng tôi đã bịa ra Agloe, New York.
chúng tôi đã bịa ra Agloe, New York.
01:36
It is a fake place. It's a paper town.
26
84344
2054
Nó là giả. Nó là một thị trấn trên giấy.
01:38
We're going to sue your pants off!"
27
86422
1701
Chúng tôi sẽ kiện ông!."
01:41
And Rand McNally says,
"No, no, no, no, Agloe is real."
"No, no, no, no, Agloe is real."
28
89003
4487
Và Rand McNally nói, "Không, không,
không, không Agloe là có thật"
không, không Agloe là có thật"
01:46
Because people kept going
to that intersection of two dirt roads --
to that intersection of two dirt roads --
29
94616
4544
Bời vì người ta cứ đến
điểm giao của hai con đường đất đó --
điểm giao của hai con đường đất đó --
01:51
(Laughter)
30
99184
1024
(Cười)
01:52
in the middle of nowhere, expecting
there to be a place called Agloe --
there to be a place called Agloe --
31
100232
4496
ở một nơi hẻo lánh, hy vọng rằng
có một nơi tên là Agloe --
có một nơi tên là Agloe --
01:56
someone built a place
called Agloe, New York.
called Agloe, New York.
32
104752
3233
ai đó tạo nên địa điểm
tên là Agloe, New York.
tên là Agloe, New York.
02:00
(Laughter)
33
108009
1039
(Cười)
02:01
It had a gas station, a general store,
two houses at its peak.
two houses at its peak.
34
109072
3381
Nó có trặm xăng, của hàng tạp hoá,
hai ngôi nhà ở trên đỉnh.
hai ngôi nhà ở trên đỉnh.
02:04
(Laughter)
35
112477
2270
(Cười)
02:07
And this is of course a completely
irresistible metaphor to a novelist,
irresistible metaphor to a novelist,
36
115596
4478
Và điều này là một sự ẩn dụ vô cùng
thú vị đối với các nhà văn,
thú vị đối với các nhà văn,
02:12
because we would all like to believe
that the stuff that we write down on paper
that the stuff that we write down on paper
37
120098
4611
bởi vì chúng ta đều thích tin vào
những gì ta ghi trên giấy
những gì ta ghi trên giấy
02:16
can change the actual world
in which we're actually living,
in which we're actually living,
38
124733
2792
có thể thay đổi được thế giới thực
mà ta đang sống,
mà ta đang sống,
02:19
which is why my third book
is called "Paper Towns".
is called "Paper Towns".
39
127549
2389
đó là lý do cuốn sách thứ ba
của tôi có tên là "Thị trấn giấy".
của tôi có tên là "Thị trấn giấy".
02:22
But what interests me ultimately more
than the medium in which this happened,
than the medium in which this happened,
40
129962
4539
nhưng cuối cùng điều thu hút tôi
nhiều hơn cách điều này xảy ra,
nhiều hơn cách điều này xảy ra,
02:26
is the phenomenon itself.
41
134525
2381
là ở bản thân hiện tượng.
02:29
It's easy enough to say that the world
shapes our maps of the world, right?
shapes our maps of the world, right?
42
137521
4077
Nó thật dễ dàng để nó rằng thế giới
định hình những tấm bản đồ, đúng không?
định hình những tấm bản đồ, đúng không?
02:33
Like the overall shape of the world
is obviously going to affect our maps.
is obviously going to affect our maps.
43
141622
4427
Giống như hình dáng tổng thể của thế giới
hiển nhiên sẽ quy định những tấm bản đồ.
hiển nhiên sẽ quy định những tấm bản đồ.
02:38
But what I find a lot more
interesting is the way
interesting is the way
44
146503
3315
Nhưng điều mà tôi thấy
thú vị hơn là cách thức
thú vị hơn là cách thức
02:42
that the manner in which we map
the world changes the world.
the world changes the world.
45
149842
3541
mà cách những tấm bản đồ
của chúng ta thay đổi thế giới.
của chúng ta thay đổi thế giới.
02:46
Because the world would truly be
a different place if North were down.
a different place if North were down.
46
153872
4691
Bời vì thế giới sẽ chắc chắn là
một nơi khác nếu cực Bắc ở phía dưới.
một nơi khác nếu cực Bắc ở phía dưới.
02:50
And the world would be
a truly different place
a truly different place
47
158587
2178
Và nó sẽ là một nơi hoàn toàn
khác biệt
khác biệt
02:52
if Alaska and Russia weren't
on opposite sides of the map.
on opposite sides of the map.
48
160789
3019
nếu Alaska và Nga không ở hai phía
đối diện của bản đồ.
đối diện của bản đồ.
02:56
And the world would be a different place
49
163832
1926
Và thế giới sẽ là một nơi khác
02:57
if we projected Europe
to show it in its actual size.
to show it in its actual size.
50
165782
3160
nếu chúng ta chiếu châu Âu
để cho thấy kích thước thật của nó.
để cho thấy kích thước thật của nó.
03:02
The world is changed
by our maps of the world.
by our maps of the world.
51
169930
4153
Thế giới bị thay đổi bởi
những tấm bản đồ của chúng ta.
những tấm bản đồ của chúng ta.
03:06
The way that we choose -- sort of,
our personal cartographic enterprise,
our personal cartographic enterprise,
52
174410
4855
Cách mà chúng ta lựa chọn -- kiểu như,
doanh nghiệp bản đồ của chúng ta,
doanh nghiệp bản đồ của chúng ta,
03:11
also shapes the map of our lives,
53
179289
2635
cũng ảnh hưởng tới bản đồ
của cuộc sống chúng ta,
của cuộc sống chúng ta,
03:14
and that in turn shapes our lives.
54
181948
2118
và nó lần lượt thay đổi cuộc sống của ta.
03:16
I believe that what we map
changes the life we lead.
changes the life we lead.
55
184090
4655
Tôi tin rằng cái chúng ta vẽ trên bản đồ
thay đổi cuộc sống mà ta lãnh đạo.
thay đổi cuộc sống mà ta lãnh đạo.
03:20
And I don't mean that in some, like,
secret-y Oprah's Angels network, like,
secret-y Oprah's Angels network, like,
56
188769
4414
Và tôi không có ý là trong một trường hợp,
như mạng lưới bí mật Oparah Angels, như,
như mạng lưới bí mật Oparah Angels, như,
03:25
you-can-think-your-way-
out-of-cancer sense.
out-of-cancer sense.
57
193207
2970
cảm giác bạn-có-thể-nghĩ
-cách-thoát-khỏi-ung-thư.
-cách-thoát-khỏi-ung-thư.
03:28
But I do believe that while maps don't
show you where you will go in your life,
show you where you will go in your life,
58
196201
6533
Nhưng tôi tin rằng khi bản đồ không chỉ
cho bạn nơi bạn sẽ đi đến trong cuộc đời,
cho bạn nơi bạn sẽ đi đến trong cuộc đời,
03:34
they show you where you might go.
59
202758
1991
chúng sẽ chỉ cho bạn nơi bạn có thể đến.
03:36
You very rarely go to a place
that isn't on your personal map.
that isn't on your personal map.
60
204773
4473
Bạn gần như không đi đến một nơi nào đó
mà không có trên bản đồ của mình.
mà không có trên bản đồ của mình.
03:42
So I was a really terrible student
when I was a kid.
when I was a kid.
61
209853
3115
Vì vậy tôi là một học sinh kém
khi tôi còn nhỏ.
khi tôi còn nhỏ.
03:45
My GPA was consistently in the low 2s.
62
212992
2672
Điểm GPA của tôi luôn luôn ở 2.
03:48
And I think the reason that I was
such a terrible student
such a terrible student
63
216535
2761
Và tôi nghĩ lý do tôi là một học sinh kém
03:51
is that I felt like education
was just a series of hurdles
was just a series of hurdles
64
219320
3155
là vì tôi cảm thấy như giáo dục
chỉ giống như 1 chuỗi các rào cản
chỉ giống như 1 chuỗi các rào cản
03:54
that had been erected before me,
65
222499
2157
đã được dựng lên ở phía trước,
03:56
and I had to jump over
in order to achieve adulthood.
in order to achieve adulthood.
66
224680
3627
và tôi vượt qua chúng để đạt được
sự trưởng thành.
sự trưởng thành.
04:00
And I didn't really want
to jump over these hurdles,
to jump over these hurdles,
67
228331
2484
Và tôi thực sự không muốn nhảy qua chúng,
04:03
because they seemed completely
arbitrary, so I often wouldn't,
arbitrary, so I often wouldn't,
68
230839
2934
bởi vì chúng dường như hoàn toàn tuỳ tiện,
vậy nên tôi sẽ không,
vậy nên tôi sẽ không,
04:05
and then people would
threaten me, you know,
threaten me, you know,
69
233797
2077
và rồi mọi người đe doạ tôi, bạn biết đấy,
04:08
they'd threaten me with this
"going on [my] permanent record,"
"going on [my] permanent record,"
70
235898
2929
họ đe doạ tôi thế này
"tiếp tục với cái hồ sơ vĩnh viên của tôi,"
"tiếp tục với cái hồ sơ vĩnh viên của tôi,"
04:11
or "You'll never get a good job."
71
238851
2209
hoặc "Con sẽ không bao giờ có
được một công việc tốt."
được một công việc tốt."
04:13
I didn't want a good job!
72
241084
1479
Tôi không muốn một công việc tốt!
04:15
As far as I could tell at eleven
or twelve years old,
or twelve years old,
73
243003
2596
Tất cả những gì tôi ở thế nói ở tuổi
mười một, mười hai,
mười một, mười hai,
04:17
like, people with good jobs woke up
very early in the morning,
very early in the morning,
74
245623
3152
giống như, những người có công việc tốt
dậy rất sớm vào buổi sáng,
dậy rất sớm vào buổi sáng,
04:20
(Laughter)
75
248799
2005
(Cười)
04:23
and the men who had good jobs,
one of the first things they did
one of the first things they did
76
250828
4572
và người có công việc tốt,
một trong những điều đầu tiên họ làm
một trong những điều đầu tiên họ làm
04:27
was tie a strangulation item
of clothing around their necks.
of clothing around their necks.
77
255424
3923
là thắt một thứ nghẹt thở lên cổ mình.
04:32
They literally put nooses on themselves,
78
259924
2048
Họ thực sự buộc thòng lọng
vào cổ mình,
vào cổ mình,
04:34
and then they went off to their jobs,
whatever they were.
whatever they were.
79
261996
2726
rồi họ đi đến nơi làm việc,
dù công việc đó là gì.
dù công việc đó là gì.
04:37
That's not a recipe for a happy life.
80
265455
2030
Đó không phải là công thức
cho sự hạnh phúc
cho sự hạnh phúc
04:40
These people -- in my, symbol-obsessed,
twelve year-old imagination --
twelve year-old imagination --
81
267918
3919
Những người đó -- trong những sự ám ảnh,
suy nghĩa của đứa bé 12 tuổi trong tôi --
suy nghĩa của đứa bé 12 tuổi trong tôi --
04:44
these people who are strangling themselves
82
271861
2559
họ khiến việc tự thắt cổ mình
04:46
as one of the first things
they do each morning,
they do each morning,
83
274444
2356
thành một trong những việc
thường nhật buổi sáng,
thường nhật buổi sáng,
04:49
they can't possibly be happy.
84
276824
1760
họ không thể nào vui vẻ được.
04:50
Why would I want to jump
over all of these hurdles
over all of these hurdles
85
278608
2412
Vậy thì tại sao ta lại muốn
nhảy qua những rào cản kia cơ chứ
nhảy qua những rào cản kia cơ chứ
04:53
and have that be the end?
86
281044
2000
để rồi có kết cục như vậy?
04:55
That's a terrible end!
87
283068
1167
Đó là cái kết tồi tệ!
04:57
And then, when I was in tenth grade,
I went to this school,
I went to this school,
88
285454
3178
Và rồi, khi tôi ở lớp mười,
tôi đến ngôi trường này,
tôi đến ngôi trường này,
05:00
Indian Springs School,
a small boarding school,
a small boarding school,
89
288656
2762
trường Indian Springs,
ngôi trường nội trú nhỏ,
ngôi trường nội trú nhỏ,
05:03
outside of Birmingham, Alabama.
90
291442
1810
ở ngoại ô Birmingham, Alabama.
05:05
And all at once I became a learner.
91
293276
3515
Và đột nhiên tôi muốn học.
05:09
And I became a learner,
because I found myself
because I found myself
92
296815
2196
Tôi muốn học,
vì tôi nhận ra
vì tôi nhận ra
05:11
in a community of learners.
93
299035
2024
tôi đang ở trong một cộng đồng
những người ham học.
những người ham học.
05:13
I found myself surrounded by people
94
301083
1763
Tôi thấy xung quanh mình
là những con người
là những con người
05:15
who celebrated intellectualism
and engagement,
and engagement,
95
302870
3230
tôn trọng tri thức và tham vọng,
05:18
and who thought that my ironic
oh-so-cool disengagement
oh-so-cool disengagement
96
306124
4173
và ai lại nghĩ ý kiến cổ hủ
đầy mỉa mai của tôi
đầy mỉa mai của tôi
05:22
wasn't clever, or funny,
97
310321
1854
thật sự không thông minh,
hay hài hước,
hay hài hước,
05:24
but, like, it was a simple
and unspectacular response
and unspectacular response
98
312199
3762
mà chỉ là một câu trả lời nông cạn
05:28
to very complicated
and compelling problems.
and compelling problems.
99
315985
2274
cho một vấn đề
thật sự phức tạp nhưng hấp dẫn.
thật sự phức tạp nhưng hấp dẫn.
05:30
And so I started to learn,
because learning was cool.
because learning was cool.
100
318692
2493
Và tôi bắt đầu học,
vì học tập thật tuyệt vời.
vì học tập thật tuyệt vời.
05:33
I learned that some infinite sets
are bigger than other infinite sets,
are bigger than other infinite sets,
101
321209
3303
Tôi học được vài tập vô hạn lại
lớn hơn các tập vô hạn khác,
lớn hơn các tập vô hạn khác,
05:36
and I learned that iambic pentameter is
and why it sounds so good to human ears.
and why it sounds so good to human ears.
102
324536
4094
và tôi học được thơ năm nhịp đôi là gì
và tại sao nó lại thích hợp với tai người.
và tại sao nó lại thích hợp với tai người.
05:40
I learned that the Civil War
was a nationalizing conflict,
was a nationalizing conflict,
103
328654
3442
Tôi học được rằng cuộc nội chiến
là một xung đột được quốc gia hoá,
là một xung đột được quốc gia hoá,
05:44
I learned some physics,
104
332120
1167
tôi học một chút vật lý,
05:45
I learned that correlation shouldn't be
confused with causation --
confused with causation --
105
333311
3156
tôi biết được sự tương quan không nên bị
nhầm lẫn với nhân quả --
nhầm lẫn với nhân quả --
05:48
all of these things, by the way,
106
336491
1793
tất cả những điều này, nhân tiện,
05:50
enriched my life
on a literally daily basis.
on a literally daily basis.
107
338308
4252
làm giàu thêm cuộc sống
hàng ngày của chúng ta.
hàng ngày của chúng ta.
05:54
And it's true that I don't use
most of them for my "job,"
most of them for my "job,"
108
342584
3586
Và đúng là tôi không sử dụng chúng nhiều
trong "công việc" của tôi,
trong "công việc" của tôi,
05:58
but that's not what it's about for me.
109
346194
1914
nhưng thật sự thì những thứ đó
không giành cho tôi.
không giành cho tôi.
06:00
It's about cartography.
110
348132
1951
Mà là cho việc vẽ bản đồ.
06:02
What is the process of cartography?
111
350107
2261
Quá trình vẽ bản đồ là gì?
06:04
It's, you know, sailing
upon some land, and thinking,
upon some land, and thinking,
112
352392
3161
Bạn biết đấy, ta giong buồm đến
vùng đất nào đó rồi suy nghĩ,
vùng đất nào đó rồi suy nghĩ,
06:07
"I think I'll draw that bit of land,"
113
355577
2101
"Tôi nghĩ tôi sẽ vẽ thêm đất ở đây,"
06:09
and then wondering, "Maybe there's
some more land to draw."
some more land to draw."
114
357702
3323
và lại tự hỏi, "Có lẽ
ngoài kia còn nhiều đất để vẽ."
ngoài kia còn nhiều đất để vẽ."
06:13
And that's when learning
really began for me.
really began for me.
115
361049
2207
Và đó là khi việc học thật sự
bắt đầu với tôi.
bắt đầu với tôi.
06:15
It's true that I had teachers
that didn't give up on me,
that didn't give up on me,
116
363280
2636
Đúng là tôi có những giáo viên
không quay lưng lại với tôi,
không quay lưng lại với tôi,
06:18
and I was very fortunate
to have those teachers,
to have those teachers,
117
365940
2318
và tôi đã thật sự may mắn
khi có những giáo viên như vậy,
khi có những giáo viên như vậy,
06:20
because I often gave them cause to think
there was no reason to invest in me.
there was no reason to invest in me.
118
368282
4174
vì tôi thường cho rằng
mình vô vọng.
mình vô vọng.
06:25
But a lot of the learning
that I did in high school
that I did in high school
119
372924
3106
Nhưng những gì tôi đã học
ở cấp ba
ở cấp ba
06:28
wasn't about what happened
inside the classroom,
inside the classroom,
120
376054
3179
không hề nói về những việc
xảy ra trong lớp học,
xảy ra trong lớp học,
06:31
it was about what happened
outside of the classroom.
outside of the classroom.
121
379257
2458
mà chúng nói về những việc
xảy ra ở ngoài kia.
xảy ra ở ngoài kia.
06:33
For instance, I can tell you
122
381739
1357
Ví dụ, tôi có thể nói với bạn rằng
06:35
that "There's a certain Slant of light,
Winter Afternoons --
Winter Afternoons --
123
383120
2833
(thơ) "There's a certain Slant of light,
Winter Afternoons --
Winter Afternoons --
06:38
That oppresses, like the Heft
Of Cathedral Tunes --"
Of Cathedral Tunes --"
124
385977
2453
That oppresses, like the Heft
Of Cathedral Tunes --"
Of Cathedral Tunes --"
06:40
not because I memorized
Emily Dickinson in school
Emily Dickinson in school
125
388454
3316
không phải vì tôi học thuộc
Emily Dickinson trên trường
Emily Dickinson trên trường
06:43
when I was in high school,
126
391794
1276
khi tôi học cấp ba,
06:45
but because there was a girl
when I was in high school,
when I was in high school,
127
393094
2595
mà vì có một cô gái
hồi cấp ba,
hồi cấp ba,
06:47
and her name was Amanda,
and I had a crush on her,
and I had a crush on her,
128
395713
2487
tên cô ấy là Amanda,
và tôi thích cô ấy,
và tôi thích cô ấy,
06:50
and she liked Emily Dickinson poetry.
129
398224
2374
và cô ấy thích thơ văn của
Emily Dickinson.
Emily Dickinson.
06:52
The reason I can tell you
what opportunity cost is,
what opportunity cost is,
130
400622
2684
Nguyên nhân tôi có thể cho bạn biết
"chi phí cơ hội" là gì
"chi phí cơ hội" là gì
06:55
is because one day when I was playing
Super Mario Kart on my couch,
Super Mario Kart on my couch,
131
403330
3652
là vì một ngày, khi tôi đang chơi
Super Mario Kart,
Super Mario Kart,
06:59
my friend Emmet walked in, and he said,
132
407006
1872
bạn tôi Emmet bước vào và nói
07:01
"How long have you been playing
Super Mario Kart?"
Super Mario Kart?"
133
408902
2358
"Cậu chơi Super Mario Kart
được bao lâu rồi?"
được bao lâu rồi?"
07:03
And I said, "I don't know,
like, six hours?" and he said,
like, six hours?" and he said,
134
411284
3470
Tôi trả lời, "Không biết, chắc cỡ 6 tiếng."
rồi cậu ta nói,
rồi cậu ta nói,
07:06
"Do you realize that if you'd worked
at Baskin-Robbins those six hours,
at Baskin-Robbins those six hours,
135
414778
3368
"Cậu nhận là nếu dùng 6 tiếng đó
làm việc tại Baskin-Robbins,
làm việc tại Baskin-Robbins,
07:10
you could have made 30 dollars,
so in some ways,
so in some ways,
136
418170
2258
cậu có thể kiếm 30 đô-la,
hay nói cách khác
hay nói cách khác
07:12
you just paid thirty dollars
to play Super Mario Kart."
to play Super Mario Kart."
137
420452
2920
cậu vừa trả 30 đô-la
để chơi Super Mario Kart đấy."
để chơi Super Mario Kart đấy."
07:15
And I was, like, "I'll take that deal."
138
423396
2258
Và tôi nói,
"Chơi luôn."
"Chơi luôn."
07:17
(Laughter)
139
425678
2349
(Cười)
07:20
But I learned what opportunity cost is.
140
428051
3925
Nhưng tôi đã học được
chi phí cơ hội là gì.
chi phí cơ hội là gì.
07:25
And along the way, the map
of my life got better.
of my life got better.
141
433079
3682
Và với mỗi bước chân của tôi,
tấm bản đồ của cuộc sống trở nên tốt hơn.
tấm bản đồ của cuộc sống trở nên tốt hơn.
07:28
It got bigger; it contained more places.
142
436785
2857
Nó càng lớn ra; nó chứa nhiều địa điểm hơn.
07:31
There were more things that might happen,
143
439666
1965
Càng nhiều khả năng hơn,
07:33
more futures I might have.
144
441655
1959
tương lai của tôi lại càng tươi sáng hơn.
07:36
It wasn't a formal, organized
learning process,
learning process,
145
444662
3287
Nó không phải là môt quá trình học tập
nhàm chán đầy rằng buộc,
nhàm chán đầy rằng buộc,
07:40
and I'm happy to admit that.
146
447973
1731
và tôi tự hào khi thừa nhận việc đó.
07:41
It was spotty, it was inconsistent,
there was a lot I didn't know.
there was a lot I didn't know.
147
449728
3132
Nó có nhiều lổ hổng hay không liền mạch,
nhiều thứ tôi chưa biết.
nhiều thứ tôi chưa biết.
07:45
I might know, you know, Cantor's idea
148
452884
2294
Tôi có thể biết, như là,
ý tưởng của Cantor:
ý tưởng của Cantor:
07:47
that some infinite sets are larger
than other infinite sets,
than other infinite sets,
149
455202
2833
vài tập vô hạn lại
lớn hơn các tập vô hạn khác,
lớn hơn các tập vô hạn khác,
07:50
but I didn't really understand
the calculus behind that idea.
the calculus behind that idea.
150
458059
2897
nhưng tôi không thật sự hiểu
ý nghĩa đằng sau khái niệm đó.
ý nghĩa đằng sau khái niệm đó.
07:53
I might know the idea of opportunity cost,
151
460980
2015
Tôi có thể biết khái niệm
chi phí cơ hội,
chi phí cơ hội,
07:55
but I didn't know the law
of diminishing returns.
of diminishing returns.
152
463019
2310
nhưng tôi không biết
quy luật hiệu suất giảm dần.
quy luật hiệu suất giảm dần.
07:57
But the great thing about imagining
learning as cartography,
learning as cartography,
153
465353
2973
Nhưng điều tuyệt vời khi ví
việc học như việc vẽ bản đồ,
việc học như việc vẽ bản đồ,
08:00
instead of imagining it
as arbitrary hurdles
as arbitrary hurdles
154
468350
2088
thay vì tưởng tượng nó như
những rào cản
những rào cản
08:02
that you have to jump over,
155
470462
1358
bạn phải nhảy qua,
mà giống như bạn thấy
vết tích một vùng đất mới,
vết tích một vùng đất mới,
08:04
is that you see a bit of coastline,
and that makes you want to see more.
and that makes you want to see more.
156
471844
3472
và nó thôi thúc bạn tiếp tục.
08:07
And so now I do know
at least some of the calculus
at least some of the calculus
157
475340
2437
Và giờ tôi đã biết
một chút về ý nghĩa
một chút về ý nghĩa
08:10
that underlies all of that stuff.
158
477801
1732
ẩn bên trong tất cả những thứ đó.
08:11
So, I had one learning community
159
479557
1770
Vậy là tôi đã trở nên ham học
08:13
in high school, then I went
to another for college,
to another for college,
160
481351
2614
ở cấp ba, rồi tôi lên đại học
08:16
and then I went to another,
161
483989
1300
rồi một trường nữa,
08:17
when I started working
at a magazine called "Booklist,"
at a magazine called "Booklist,"
162
485313
2596
rồi tôi bắt đầu làm việc
cho tạp chí "Booklist",
cho tạp chí "Booklist",
08:20
where I was an assistant, surrounded
by astonishingly well-read people.
by astonishingly well-read people.
163
487933
3353
tôi làm trợ lý, nhưng xung quanh tôi
là những con người tài giỏi.
là những con người tài giỏi.
08:23
And then I wrote a book.
164
491310
1526
Và rồi tôi viết một cuốn sách.
08:25
And like all authors dream of doing,
165
492860
2200
Và cũng như mơ ước
của những người viết sách,
của những người viết sách,
08:27
I promptly quit my job.
166
495084
1929
Tôi nhanh chóng nghỉ việc.
08:29
(Laughter)
167
497037
1589
(Cười)
08:30
And for the first time since high school,
168
498650
1976
Và lần đầu tiên kể từ ngày ở trường cấp ba,
08:32
I found myself without a learning
community, and it was miserable.
community, and it was miserable.
169
500650
4603
tôi thấy mình không còn ở trong
một cộng đồng học tập, nó thật tồi tệ.
một cộng đồng học tập, nó thật tồi tệ.
08:37
I hated it.
170
505277
1434
Tôi ghét nó.
08:38
I read many, many books
during this two-year period.
during this two-year period.
171
506735
3374
Tôi đọc rất nhiều, rất nhiều sách
trong suốt hai năm này.
trong suốt hai năm này.
08:42
I read books about Stalin,
172
510133
1763
Tôi đọc sách về Stalin,
08:44
and books about how the Uzbek people
came to identify as Muslims,
came to identify as Muslims,
173
511920
3491
và sách về cách người Uzbek
tự xưng là người Hồi giáo,
tự xưng là người Hồi giáo,
08:47
and I read books about
how to make atomic bombs,
how to make atomic bombs,
174
515435
2350
và tôi đọc sách về cách chế tạo
bom nguyên tử,
bom nguyên tử,
08:50
but it just felt like I was
creating my own hurdles,
creating my own hurdles,
175
517809
3149
nhưng nó cứ như thể tôi đang
tạo ra những rào cản cho mình,
tạo ra những rào cản cho mình,
08:53
and then jumping over them myself,
instead of feeling the excitement
instead of feeling the excitement
176
520982
3356
và rồi tự mình nhảy qua chúng,
thay vì cảm thấy thích thú
thay vì cảm thấy thích thú
08:56
of being part of a community of learners,
a community of people
a community of people
177
524362
3649
vì là một phần của cộng đồng học hỏi,
một nhóm những người
một nhóm những người
09:00
who are engaged together
in the cartographic enterprise
in the cartographic enterprise
178
528035
2983
cộng tác với nhau trong
sự nghiệp vẽ bản đồ
sự nghiệp vẽ bản đồ
09:03
of trying to better understand
and map the world around us.
and map the world around us.
179
531042
3556
đang cố gắng hiểu rõ hơn và vẽ lại
thế giới xung quanh chúng ta.
thế giới xung quanh chúng ta.
09:07
And then, in 2006, I met that guy.
180
534979
3089
Và rồi, năm 2006, tôi gặp anh chàng này.
09:10
His name is Ze Frank.
181
538092
1151
Tên anh ấy là Ze Frank.
09:11
I didn't actually meet him,
just on the Internet.
just on the Internet.
182
539267
2637
Tôi không thực sự gặp mặt anh ấy,
chỉ qua Internet.
chỉ qua Internet.
09:14
Ze Frank was running, at the time,
a show called "The Show with Ze Frank,"
a show called "The Show with Ze Frank,"
183
542455
5003
Lúc đó, Ze Frank đang thực hiện
chương trình "The Show with Ze Frank,"
chương trình "The Show with Ze Frank,"
09:19
and I discovered the show,
184
547482
1474
và tôi phát hiện ra nó,
09:21
and that was my way back
into being a community learner again.
into being a community learner again.
185
548980
3234
và đó là con đường đưa tôi
trở về với cộng đồng học hỏi.
trở về với cộng đồng học hỏi.
09:24
Here's Ze talking about Las Vegas:
186
552238
2155
Ở đây, Ze đang nói về Las Vegas:
09:28
(Video) Ze Frank: Las Vegas was built
in the middle of a huge, hot desert.
in the middle of a huge, hot desert.
187
555823
3519
(Video) Ze Frank: Las Vegas được xây dựng
giữa sa mạc khổng lồ và nóng.
giữa sa mạc khổng lồ và nóng.
09:31
Almost everything here was brought
from somewhere else --
from somewhere else --
188
559366
2696
Hầu hết mọi thức ở đây được đưa đến
từ một nơi khác --
từ một nơi khác --
09:34
the sort of rocks, the trees,
the waterfalls.
the waterfalls.
189
562086
2176
các loại đá, cây cối,
thác nước.
thác nước.
09:36
These fish are almost as out of place
as my pig that flew.
as my pig that flew.
190
564286
3009
Những chú cá này ở đây có khi
còn khó tin hơn nói lợn biết bay.
còn khó tin hơn nói lợn biết bay.
09:39
Contrasted to the scorching desert
that surrounds this place,
that surrounds this place,
191
567319
2866
Những thứ đó thật trái ngược với
cái sa mạc bao quanh nơi này,
cái sa mạc bao quanh nơi này,
09:42
so are these people.
192
570209
1154
những người ở đây cũng vậy.
09:43
Things from all over the world have been
rebuilt here, away from their histories,
rebuilt here, away from their histories,
193
571387
3931
Những kì quan thế giới đã được
dựng lại ở đây, tách biệt với lịch sử của chúng,
dựng lại ở đây, tách biệt với lịch sử của chúng,
09:47
and away from the people
that experience them differently.
that experience them differently.
194
575342
2748
tách biệt với những người
hiểu chúng theo một cách khác.
hiểu chúng theo một cách khác.
09:50
Sometimes improvements were made --
even the Sphinx got a nose job.
even the Sphinx got a nose job.
195
578114
3180
Vài tinh chỉnh đã được thêm vào --
kể cả con Nhân sư cũng được sửa mũi.
kể cả con Nhân sư cũng được sửa mũi.
09:53
Here, there's no reason to feel
like you're missing anything.
like you're missing anything.
196
581318
2891
Ở đây, bạn không có lý do nào
để cảm thấy thiếu thốn thứ gì cả.
để cảm thấy thiếu thốn thứ gì cả.
09:56
This New York means the same to me
as it does to everyone else.
as it does to everyone else.
197
584233
2970
Thành phố New York này
đối với tôi cũng như đối với mọi người.
đối với tôi cũng như đối với mọi người.
09:59
Everything is out of context, and that
means context allows for everything:
means context allows for everything:
198
587227
3557
Mọi thứ không đi theo khuôn mẫu nào cả,
10:03
Self Parking, Events Center, Shark Reef.
199
590808
1930
Bãi đổ xe, Trung tâm hội nghị, Hang cá mập .
10:04
This fabrication of place could be one
of the world's greatest achievements,
of the world's greatest achievements,
200
592762
3598
Sự sắp đặt các địa điểm thế này
có thể là thành tựu lớn nhất của thế giới,
có thể là thành tựu lớn nhất của thế giới,
bởi vì mọi người đều cảm thấy
thuộc về nơi này.
thuộc về nơi này.
10:08
because no one belongs here;
everyone does.
everyone does.
201
596384
2021
10:10
As I walked around this morning,
I noticed most of the buildings
I noticed most of the buildings
202
598429
3024
Khi tôi đi dạo sáng hôm nay,
tôi để ý thấy các tòa nhà cao tầng
tôi để ý thấy các tòa nhà cao tầng
như những tấm gương lớn
phản chiếu ánh mặt trời vào sa mạc.
phản chiếu ánh mặt trời vào sa mạc.
10:13
were huge mirrors reflecting
the sun back into the desert.
the sun back into the desert.
203
601477
2740
10:16
But unlike most mirrors,
204
604241
1161
Nhưng không giống loại gương thường,
10:17
which present you with an outside view
of yourself embedded in a place,
of yourself embedded in a place,
205
605426
3375
Những tấm gương này không có bóng gì cả.
10:21
these mirrors come back empty.
206
608825
1445
John Green: Khiến tôi nhớ về những ngày
10:22
John Green: Makes me
nostalgic for the days
nostalgic for the days
207
610294
2179
mà bạn có thể thấy từng điểm ảnh
trong các video trên mạng.
trong các video trên mạng.
10:24
when you could see
the pixels in online video.
the pixels in online video.
208
612497
2182
(Cười)
10:26
(Laughter)
209
614703
1007
Ze không chỉ là học giả giỏi, anh ấy
còn là người xây dựng cộng đồng đại tài.
còn là người xây dựng cộng đồng đại tài.
10:27
Ze isn't just a great public intellectual,
he's also a brilliant community builder,
he's also a brilliant community builder,
210
615734
4086
10:32
and the community of people
that built up around these videos
that built up around these videos
211
619844
2861
những cộng đồng được dựng lên
từ những video này
từ những video này
10:34
was in many ways a community of learners.
212
622729
2012
cũng tương tự như cộng đồng học tập.
10:36
So we played Ze Frank at chess
collaboratively, and we beat him.
collaboratively, and we beat him.
213
624765
3524
Vậy là ta đã thắng Ze Frank ở
ván cờ hợp tác.
ván cờ hợp tác.
10:40
We organized ourselves to take a young man
on a road trip across the United States.
on a road trip across the United States.
214
628313
4413
Chúng tôi đã sắp xếp để đưa
một chàng trai trẻ đi khắp nước Mĩ.
một chàng trai trẻ đi khắp nước Mĩ.
10:44
We turned the Earth into a sandwich,
215
632750
1951
Chúng tôi biến Trái Đất
thành bánh sandwich
thành bánh sandwich
10:46
by having one person hold a piece of bread
at one point on the Earth,
at one point on the Earth,
216
634725
3709
bằng cách cho hai người hai người,
10:50
and on the exact opposite
point of the Earth,
point of the Earth,
217
638458
2129
mỗi người giữ một miếng bánh,
10:52
have another person
holding a piece of bread.
holding a piece of bread.
218
640611
2512
đứng cách nhau đúng một vòng Trái Đất.
10:55
I realize that these are silly ideas,
but they are also "learny" ideas,
but they are also "learny" ideas,
219
643593
6008
Tôi có nhận ra rằng những ý tưởng này
khá ngớ ngẩn nhưng chúng rất bổ ích,
khá ngớ ngẩn nhưng chúng rất bổ ích,
11:01
and that was what was so exciting to me,
220
649625
1922
và điều đó khiến tôi cảm thấy hào hứng,
11:03
and if you go online, you can find
communities like this all over the place.
communities like this all over the place.
221
651571
3590
và nếu bạn lên mạng, bạn có thể tìm thấy
những cộng đồng thế này ở khắp mọi nơi.
những cộng đồng thế này ở khắp mọi nơi.
11:07
Follow the calculus tag on Tumblr,
222
655185
1881
Lần theo tag "calculus" trên Tumblr,
11:09
and yes, you will see people
complaining about calculus,
complaining about calculus,
223
657090
2651
và bạn sẽ thấy người ta
phàn nàn về toán học (calculus),
phàn nàn về toán học (calculus),
11:11
but you'll also see people
re-blogging those complaints,
re-blogging those complaints,
224
659765
2670
nhưng bạn cũng sẽ thấy nhiều người
không đồng tình,
không đồng tình,
11:14
making the argument that calculus
is interesting and beautiful,
is interesting and beautiful,
225
662459
3184
tạo ra những cuộc tranh luận về
sự đẹp đẽ và thú vị của phép tính.
sự đẹp đẽ và thú vị của phép tính.
11:17
and here's a way in to thinking about
the problem that you find unsolvable.
the problem that you find unsolvable.
226
665667
3953
và đây là cách bạn tìm câu trả lời
cho những câu hỏi bạn không giải được.
cho những câu hỏi bạn không giải được.
11:21
You can go to places like Reddit,
and find sub-Reddits,
and find sub-Reddits,
227
669644
2596
Bạn có thể vào những trang như Reddit,
và tìm các sub-Reddits,
và tìm các sub-Reddits,
11:24
like "Ask a Historian" or "Ask Science,"
228
672264
2618
như "Hỏi một sử gia" hay "Hỏi về khoa học",
11:27
where you can ask people
who are in these fields
who are in these fields
229
674906
3231
bạn có thể hỏi những người chuyên ngành
trong những lĩnh vực khác nhau
trong những lĩnh vực khác nhau
11:30
a wide range of questions,
230
678161
1468
với mọi kiểu câu hỏi,
11:31
from very serious ones to very silly ones.
231
679653
2341
từ những câu nghiêm túc
đến những câu ngớ ngẩn.
đến những câu ngớ ngẩn.
11:34
But to me, the most interesting
communities of learners
communities of learners
232
682018
2932
Nhưng đối với tôi,
cộng đồng học tập thú vị nhất
cộng đồng học tập thú vị nhất
11:37
that are growing up on the Internet
right now are on YouTube,
right now are on YouTube,
233
684974
2863
và đang lớn dần lên trên Internet
hiện nay là Youtube,
hiện nay là Youtube,
11:40
and admittedly, I am biased.
234
687861
1596
và thú thật, tôi có hơi thiên vị.
11:41
But I think in a lot of ways,
the YouTube page resembles a classroom.
the YouTube page resembles a classroom.
235
689481
4534
Những xét cho kỹ,
trang YouTube hiện nay tương tự một lớp học.
trang YouTube hiện nay tương tự một lớp học.
11:46
Look for instance at "Minute Physics,"
236
694039
1824
Lấy ví dụ như "Minute Physics",
11:48
a guy who's teaching
the world about physics:
the world about physics:
237
695887
2793
kênh của anh chàng
thích giảng cho mọi người về vật lý:
thích giảng cho mọi người về vật lý:
11:50
(Video) Let's cut to the chase.
238
698704
1501
(Video) Cùng đi vào vấn đề nào.
11:52
As of July 4, 2012, the Higgs boson
is the last fundamental piece
is the last fundamental piece
239
700229
3358
Tính đến ngày 4 tháng 7 2012, hạt Higgs
là mảnh ghép nền tảng cuối cùng
là mảnh ghép nền tảng cuối cùng
11:55
of the standard model of particle physics
to be discovered experimentally.
to be discovered experimentally.
240
703611
3480
của mô hình tiêu chuẩn của vật lý hạt
được phát hiện qua các thí nghiệm.
được phát hiện qua các thí nghiệm.
11:59
But, you might ask,
why was the Higgs boson
why was the Higgs boson
241
707115
2054
Bạn có thể đang thắc mắc,
tại sao hạt Higgs
tại sao hạt Higgs
12:01
included in the standard model,
242
709193
1486
lại xuất hiện trong mô hình tiêu chuẩn,
12:02
alongside well-known particles
like electrons and photons and quarks,
like electrons and photons and quarks,
243
710703
3270
cùng với các hạt phổ biến
như electron, photon và quark
như electron, photon và quark
12:06
if it hadn't been discovered
back then in the 1970s?
back then in the 1970s?
244
713997
2520
khi mà nó còn chưa được tìm thấy
vào những năm 1970?
vào những năm 1970?
12:08
Good question. There are two main reasons.
245
716541
2000
Hỏi hay đấy. Có hai lý do chính.
12:10
First, just like the electron
is an excitation in the electron field,
is an excitation in the electron field,
246
718565
3259
Đầu tên, cũng như hạt electron
là sự kích thích trong trường electron.
là sự kích thích trong trường electron.
12:14
the Higgs boson is simply a particle
which is an excitation
which is an excitation
247
721848
2794
hạt Higgs cũng vậy
nó là sự kích thích trong trường Higgs,
nó là sự kích thích trong trường Higgs,
12:16
of the everywhere-permeating Higgs field.
248
724666
1983
loại trường tồn tại ở mọi nơi trong vũ trụ.
12:18
The Higgs field in turn
plays an integral role
plays an integral role
249
726673
2244
Trường Higgs lại đóng vai trò quan trọng
12:21
in our model for the weak nuclear force.
250
728941
1929
trong mô hình lực hạt nhân yếu.
12:23
In particular, the Higgs field
helps explain why it's so weak.
helps explain why it's so weak.
251
730894
3160
Cụ thể, trường Higgs giúp giải thích
tại sao nó lại yếu như vậy.
tại sao nó lại yếu như vậy.
12:26
We'll talk more about this
in a later video,
in a later video,
252
734078
2064
Chúng ta sẽ nói về vấn đề này
ở một video sau.
ở một video sau.
12:28
but even though weak nuclear theory was
confirmed in the 1980s, in the equations,
confirmed in the 1980s, in the equations,
253
736166
3834
Dù thuyết hạt nhân yếu đã được xác minh
từ những năm 1980 bằng các phương trình,
từ những năm 1980 bằng các phương trình,
12:32
the Higgs field is so inextricably jumbled
with the weak force, that until now
with the weak force, that until now
254
740024
3712
trường Higgs tồn tại lẫn trong
sự hỗn độn của lực yếu
sự hỗn độn của lực yếu
12:35
we've been unable to confirm
its actual and independent existence.
its actual and independent existence.
255
743760
3167
nên ta không thể khẳng định
sự tồn tại độc lập của nó, cho đến nay.
sự tồn tại độc lập của nó, cho đến nay.
12:39
JG: Or here's a video that I made
256
746951
1775
JG: Hoặc một video tôi làm
12:40
as part of my show "Crash Course,"
talking about World War I:
talking about World War I:
257
748750
3209
trong chương trình "Crash Course",
nó nói về chiến tranh thế giới thứ nhất.
nó nói về chiến tranh thế giới thứ nhất.
12:44
(Video) The immediate cause was
of course the assassination in Sarajevo
of course the assassination in Sarajevo
258
751983
3371
(Video) Nguyên nhân trực tiếp dĩ nhiên
là do vụ ám sát
là do vụ ám sát
12:47
of the Austrian Archduke Franz Ferdinand,
259
755378
2011
Thái tử Franz Ferdinand của Áo ở Sarajevo
12:49
on June 28, 1914, by a Bosnian-Serb
nationalist named Gavrilo Princip.
nationalist named Gavrilo Princip.
260
757413
4426
vào ngày 28 tháng 6, 1914. Thủ phạm là
nhà cách mạng Cộng hòa Srpska có tên Gavrilo Princip.
nhà cách mạng Cộng hòa Srpska có tên Gavrilo Princip.
12:54
Quick aside: It's worth noting
261
761863
1442
Ngoài ra, ta nên lưu ý rằng
12:55
that the first big war
of the twentieth century began
of the twentieth century began
262
763329
2492
chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra
12:58
with an act of terrorism.
263
765845
1221
bởi một hành động khủng bố.
12:59
So Franz Ferdinand
wasn't particularly well-liked
wasn't particularly well-liked
264
767090
2331
Mặc dù Franz Ferdinand không được sự tín nhiệm
từ người chú - hoàng đế Franz Joseph --
từ người chú - hoàng đế Franz Joseph --
13:01
by his uncle, the emperor Franz Joseph --
now that is a mustache!
now that is a mustache!
265
769445
3634
như vậy mới gọi là râu chứ!
13:05
But even so, the assassination led Austria
to issue an ultimatum to Serbia,
to issue an ultimatum to Serbia,
266
773103
3775
Nhưng cuộc ám sát đã tạo điều kiện cho Áo
gửi tối hậu thư cho Serbia,
gửi tối hậu thư cho Serbia,
13:09
whereupon Serbia accepted some,
but not all, of Austria's demands,
but not all, of Austria's demands,
267
776902
3212
và Serbia đã chấp nhận một phần,
không phải tất cả, yêu cầu của Áo
không phải tất cả, yêu cầu của Áo
13:12
leading Austria to declare
war against Serbia.
war against Serbia.
268
780138
2560
khiến Áo tuyên bố chiến tranh với Serbia.
13:14
And then Russia, due to its alliance
with the Serbs, mobilized its army.
with the Serbs, mobilized its army.
269
782722
3381
rồi đến Nga, đồng minh của Serbia,
tiến hành huy động quân đội.
tiến hành huy động quân đội.
13:18
Germany, because it had
an alliance with Austria,
an alliance with Austria,
270
786127
2310
Đức, đồng minh của Áo,
yêu cầu Nga dừng việc huy động
13:20
told Russia to stop mobilizing,
271
788461
1497
13:22
which Russia failed to do, so then Germany
mobilized its own army,
mobilized its own army,
272
789982
3259
nhưng Nga không chấp thuận,
nên Đức liền huy động quân đội của họ,
nên Đức liền huy động quân đội của họ,
13:25
declared war on Russia,
cemented an alliance with the Ottomans,
cemented an alliance with the Ottomans,
273
793265
3069
và tuyên chiến với Nga,
củng cố tình đồng minh với Đế quốc Ottoman
củng cố tình đồng minh với Đế quốc Ottoman
13:28
and then declared war on France,
because, you know, France.
because, you know, France.
274
796358
3579
rồi tuyên chiến với Pháp,
vì, bạn biết đấy, Pháp.
vì, bạn biết đấy, Pháp.
13:32
(Laughter)
275
799961
3453
(Cười)
13:35
And it's not just physics
and world history
and world history
276
803438
2244
Không chỉ có vật lý và lịch sử thế giới
13:37
that people are choosing
to learn through YouTube.
to learn through YouTube.
277
805706
3132
là thứ người ta học qua Youtube.
13:41
Here's a video about abstract mathematics.
278
808862
2378
Đây là một video về toán học trừu tượng.
13:46
(Video) So you're me, and you're
in math class yet again,
in math class yet again,
279
813914
2684
(Video) Bạn là tôi, và bạn đang
ở trong một tiết toán,
ở trong một tiết toán,
13:48
because they make you go every single day.
280
816622
2002
vì họ bắt bạn học thứ đó hàng ngày.
13:50
And you're learning about, I don't know,
the sums of infinite series.
the sums of infinite series.
281
818648
3267
Và bạn đang học...
tổng của dãy vô hạn.
tổng của dãy vô hạn.
Nó nằm trong chương trình học
cấp ba phải không?
cấp ba phải không?
13:54
That's a high school topic, right?
282
821939
1626
Mặc dù nó là chủ đề thú vị,
nhưng họ lại khiến nó thật nhàm chán.
nhưng họ lại khiến nó thật nhàm chán.
13:55
Which is odd, because it's a cool topic,
but they somehow manage to ruin it anyway.
but they somehow manage to ruin it anyway.
283
823589
3916
Vậy nên tôi đoán đó là lí do
họ cho dãy vô hạn vào chương trình học.
họ cho dãy vô hạn vào chương trình học.
13:59
So I guess that's why they allow
infinite series in the curriculum.
infinite series in the curriculum.
284
827529
3158
Vì vậy, để tránh bị giáo viên chú ý,
bạn vẽ vào vở thay vì chép bài
bạn vẽ vào vở thay vì chép bài
14:02
So, in a quite understandable need
for distraction, you're doodling
for distraction, you're doodling
285
830711
3152
và nghĩ xem viết từ "dãy" (series)
ở dạng số nhiều thế nào
ở dạng số nhiều thế nào
14:06
and thinking more about what
the plural of "series" should be
the plural of "series" should be
286
833887
2932
thay vì nghĩ về bài học: "serieses,"
"seriese," "seriesen," hay "serii"?
"seriese," "seriesen," hay "serii"?
14:09
than about the topic at hand: "serieses,"
"seriese," "seriesen," and "serii?"
"seriese," "seriesen," and "serii?"
287
836843
3642
hay ở dạng số ít thế nào:
một "serie", hay "serum",
một "serie", hay "serum",
14:12
Or is it that the singular should be
changed: one "serie," or "serum,"
changed: one "serie," or "serum,"
288
840509
3299
như dạng số ít của "sheep" là "shoop".
14:16
just like the singular of "sheep"
should be "shoop."
should be "shoop."
289
843832
2444
Nhưng cái khái niệm ở đây,
14:18
But the whole concept of things
290
846300
1493
14:20
like 1/2 + 1/4 + 1/8 + 1/16 and so on
approaches one, is useful if, say,
approaches one, is useful if, say,
291
847817
3461
ví dụ 1/2 + 1/4 + 1/8 + 1/16 + ...
thật ra cũng có ích nếu như
thật ra cũng có ích nếu như
14:23
you want to draw a line of elephants,
292
851302
1763
chẳng hạn bạn muốn vẽ một hàng voi,
14:25
each holding the tail of the next one:
293
853089
1816
mỗi con đều nối đuôi nhau:
14:27
normal elephant, young elephant,
baby elephant, dog-sized elephant,
baby elephant, dog-sized elephant,
294
854929
3168
voi cỡ thường, voi nhỏ,
voi sơ sinh, voi có kích cỡ con chó,
voi sơ sinh, voi có kích cỡ con chó,
14:30
puppy-sized elephant, all the way
down to Mr. Tusks and beyond.
down to Mr. Tusks and beyond.
295
858121
2971
rồi đến cỡ chó con, xuống tận
kích cỡ của Mr. Tusk và tiếp tục.
kích cỡ của Mr. Tusk và tiếp tục.
Và điều hay ho ở đây là
14:33
Which is at least a tiny bit awesome,
296
861116
1781
bạn có thể vẽ số lượng voi vô hạn
trên một hàng,
trên một hàng,
14:35
because you can get an infinite number
of elephants in a line,
of elephants in a line,
297
862921
2947
mà chỉ cần vỏn vẹn một trang vở.
14:38
and still have it fit across
a single notebook page.
a single notebook page.
298
865892
2453
JG: Và cuối cùng là Destin
từ "Smarter Every Day",
từ "Smarter Every Day",
14:40
JG: And lastly, here's Destin,
from "Smarter Every Day,"
from "Smarter Every Day,"
299
868369
2622
nói về tính bảo toàn của
momen động lượng,
momen động lượng,
14:43
talking about the conservation
of angular momentum,
of angular momentum,
300
871015
2409
vì đây là Youtube, nên, mèo:
14:45
and, since it's YouTube, cats:
301
873448
1477
(Video) Chào, tôi Destin đây.
Chào mừng trở lại với "Smarter Every Day".
Chào mừng trở lại với "Smarter Every Day".
14:47
(Video) Hey, it's me, Destin.
Welcome back to "Smarter Every Day."
Welcome back to "Smarter Every Day."
302
874949
3111
Có lẽ bạn đã biết rằng mèo luôn
tiếp đất bằng chân của nó.
tiếp đất bằng chân của nó.
14:50
So you've probably observed that cats
almost always land on their feet.
almost always land on their feet.
303
878084
3342
14:53
Today's question is: why?
304
881450
1960
Câu hỏi hôm là: tại sao?
14:55
Like most simple questions,
there's a very complex answer.
there's a very complex answer.
305
883434
2756
Câu trả lời cho những câu hỏi đơn giản
thường rất phức tạp.
thường rất phức tạp.
14:58
For instance, let me reword this question:
306
886214
2010
Ví dụ, tôi sẽ thay đổi câu hỏi một chút:
Làm thế nào mà con mèo có thể xoay mình
trong khung tham chiếu theo chiều rơi
trong khung tham chiếu theo chiều rơi
15:00
How does a cat go from feet-up
to feet-down in a falling reference frame,
to feet-down in a falling reference frame,
307
888248
5195
15:05
without violating the conservation
of angular momentum?
of angular momentum?
308
893467
2965
mà không vi phạm tính bảo toàn của
momen động lượng?
momen động lượng?
15:08
(Laughter)
309
896456
1011
(Cười)
15:09
JG: So, here's something all four
of these videos have in common:
of these videos have in common:
310
897491
3477
JG: Ta có thể thấy cả bốn video
đều có điểm chung:
đều có điểm chung:
15:13
They all have more than half
a million views on YouTube.
a million views on YouTube.
311
901397
3119
chúng đều có hơn nửa triệu lượt xem
trên Youtube.
trên Youtube.
15:16
And those are people watching
not in classrooms,
not in classrooms,
312
904540
3069
Và những người xem nó không phải
đang trong một lớp học,
đang trong một lớp học,
15:19
but because they are part
of the communities of learning
of the communities of learning
313
907633
3641
mà vì họ là một phần của cộng đồng học tập
15:23
that are being set up by these channels.
314
911298
2015
được dựng lên bởi những kênh này.
15:25
And I said earlier that YouTube
is like a classroom to me,
is like a classroom to me,
315
913686
2731
Và như tôi đã nói,
Youtube giống như một lớp học với tôi,
Youtube giống như một lớp học với tôi,
15:28
and in many ways it is,
because here is the instructor --
because here is the instructor --
316
916441
2683
và điều đó đúng ở nhiều mặt,
vì đây là người hướng dẫn --
vì đây là người hướng dẫn --
15:31
it's like the old-fashioned classroom:
here's the instructor,
here's the instructor,
317
919148
3018
như một lớp học bình thường:
đây là người hướng dẫn,
đây là người hướng dẫn,
15:34
and then beneath the instructor
are the students,
are the students,
318
922190
2323
và bên dưới người hướng dẫn
là các học sinh,
là các học sinh,
15:36
and they're all having a conversation.
319
924537
2071
và các học sinh đang thảo luận với nhau.
15:38
And I know that YouTube comments
have a very bad reputation
have a very bad reputation
320
926632
4029
Tôi biết rằng những bình luận trên Youtube
được đánh giá thấp
được đánh giá thấp
15:42
in the world of the Internet,
321
930685
1395
trong thế giới Internet,
15:44
but in fact, if you go on comments
for these channels,
for these channels,
322
932104
3071
nhưng thật ra, nếu bạn vào bình luận
trên các kênh này,
trên các kênh này,
15:47
what you'll find is people engaging
the subject matter,
the subject matter,
323
935199
3155
bạn sẽ thấy mọi người đang
tập trung vào chủ đề,
tập trung vào chủ đề,
15:50
asking difficult, complicated questions
that are about the subject matter,
that are about the subject matter,
324
938378
4247
hỏi những câu hỏi khó về chủ đề,
15:54
and then other people
answering those questions.
answering those questions.
325
942649
2738
và rồi có người trả lời những câu hỏi đó.
15:57
And because the YouTube page is set up so
that the page in which I'm talking to you
that the page in which I'm talking to you
326
945411
4834
Và tất cả những video Youtube
tôi nói với bạn
tôi nói với bạn
16:02
is on the exact -- the place where I'm
talking to you is on the exact same page
talking to you is on the exact same page
327
950269
3843
sẽ luôn ở đó, đúng vị trí mà tôi đã thấy
luôn nằm trên trang cố định
luôn nằm trên trang cố định
16:06
as your comments,
328
954136
1158
khi bạn gõ bình luận,
16:07
you are participating in a live and real
and active way in the conversation.
and active way in the conversation.
329
955318
5632
bạn đang tham gia vào một cuộc thảo luận
có thực và nó luôn sôi động.
có thực và nó luôn sôi động.
16:13
And because I'm in comments usually,
I get to participate with you.
I get to participate with you.
330
960974
3571
Và vì tôi cũng hay bình luận,
tôi cũng có thể gia nhập với bạn.
tôi cũng có thể gia nhập với bạn.
16:16
And you find this
whether it's world history,
whether it's world history,
331
964569
2454
Và bạn có thể thấy điều này
dù là lịch sử thế giới,
dù là lịch sử thế giới,
16:19
or mathematics, or science,
or whatever it is.
or whatever it is.
332
967047
3062
hay toán học hay khoa học
hay cái gì đi nữa.
hay cái gì đi nữa.
16:22
You also see young people using the tools
and the sort of genres of the Internet
and the sort of genres of the Internet
333
970133
5618
Bạn cũng có thể thấy giới trẻ hiện nay
sử dụng các công cụ trên mạng Internet
sử dụng các công cụ trên mạng Internet
16:27
in order to create places
for intellectual engagement,
for intellectual engagement,
334
975775
3077
để tạo ra nơi trao đổi tri thức
16:31
instead of the ironic detachment
335
978876
1600
thay vì nơi để chạy trốn khỏi nó
16:32
that maybe most of us associate with memes
and other Internet conventions --
and other Internet conventions --
336
980500
4697
tiêu biểu là ảnh chế
hay nhiều sáng chế khác trên Internet --
hay nhiều sáng chế khác trên Internet --
16:37
you know, "Got bored. Invented calculus."
337
985221
2524
ví dụ như, "Ông trời rảnh quá
nên đã tạo ra toán học".
nên đã tạo ra toán học".
16:39
Or, here's Honey Boo Boo
criticizing industrial capitalism:
criticizing industrial capitalism:
338
987769
3451
Hay Honey Boo Boo chỉ trích
chủ nghĩa công nghiệp tư bản:
chủ nghĩa công nghiệp tư bản:
16:43
["Liberal capitalism is not at all
the Good of humanity.
the Good of humanity.
339
991244
2666
["Chủ nghĩa công nghiệp tư bản
không phải là tất cả cái tốt của nhân loại.
không phải là tất cả cái tốt của nhân loại.
16:46
Quite the contrary; it is the vehicle
of savage, destructive nihilism."]
of savage, destructive nihilism."]
340
993934
3559
Ngược lại; nó là công cụ càn quét,
chủ nghĩa hư vô phá hoại."]
chủ nghĩa hư vô phá hoại."]
16:49
In case you can't see
what she says ... yeah.
what she says ... yeah.
341
997517
2284
16:52
I really believe that these spaces,
342
1000325
3657
Tôi thực sự tin rằng những không gian này,
16:56
these communities, have become
for a new generation of learners,
for a new generation of learners,
343
1004006
5033
những cộng đồng này đã được dựng lên
cho thế hệ trẻ ham học,
cho thế hệ trẻ ham học,
17:01
the kind of communities,
the kind of cartographic communities
the kind of cartographic communities
344
1009063
4365
loại cộng đồng thế này,
cộng đồng vẽ bản đồ như thế này
cộng đồng vẽ bản đồ như thế này
17:05
that I had when I was in high school,
and then again when I was in college.
and then again when I was in college.
345
1013452
4543
mà tôi đã từng tham gia
hồi cấp ba, rôi đại học.
hồi cấp ba, rôi đại học.
17:10
And as an adult, re-finding
these communities
these communities
346
1018019
3269
Và khi tôi cố gắng tìm lại nó
khi đã trưởng thành
khi đã trưởng thành
17:13
has re-introduced me
to a community of learners,
to a community of learners,
347
1021312
3310
đã cho tôi biết sự tồn tại
của một cộng đồng học tập
của một cộng đồng học tập
17:16
and has encouraged me to continue
to be a learner even in my adulthood,
to be a learner even in my adulthood,
348
1024646
4898
luôn thôi thúc tôi học hỏi thêm
ngay cả khi đã là người lớn,
ngay cả khi đã là người lớn,
17:21
so that I no longer feel like learning
is something reserved for the young.
is something reserved for the young.
349
1029568
4711
nhờ vậy tôi không còn cảm thấy
học tập là thứ gì đó giành cho giới trẻ.
học tập là thứ gì đó giành cho giới trẻ.
17:26
Vi Hart and "Minute Physics" introduced me
350
1034303
2223
Vi Hart và "Minute Physics"
đã dạy cho tôi
đã dạy cho tôi
17:28
to all kinds of things
that I didn't know before.
that I didn't know before.
351
1036550
2800
những kiến thức
tôi chưa từng được biết.
tôi chưa từng được biết.
17:31
And I know that we all hearken back
352
1039754
1679
Và tôi biết rằng chúng ta đều hoài niệm về
17:33
to the days of the Parisian salon
in the Enlightenment,
in the Enlightenment,
353
1041457
3086
những phòng khách Paris
trong thời kì Khai Sáng,
trong thời kì Khai Sáng,
17:36
or to the Algonquin Round Table, and wish,
354
1044567
2029
hay nhớ đến Algonquin Round Table,
và ước,
và ước,
17:38
"Oh, I wish I could have been
a part of that,
a part of that,
355
1046620
2125
"Ôi, giá mà mình
có mặt ở đó
có mặt ở đó
17:40
I wish I could have laughed
at Dorothy Parker's jokes."
at Dorothy Parker's jokes."
356
1048769
2845
Mình ước mình có thể nghe
những câu đùa của Dorothy Parker."
những câu đùa của Dorothy Parker."
17:43
But I'm here to tell you that these places
exist, they still exist.
exist, they still exist.
357
1051638
4778
Nhưng tôi nói cho bạn hay là những nơi này
có tồn tại và chúng vẫn luôn như vậy.
có tồn tại và chúng vẫn luôn như vậy.
17:48
They exist in corners of the Internet,
where old men fear to tread.
where old men fear to tread.
358
1056440
4529
Chúng tồn tại ở một góc nào đó trên Internet.
nơi mà người già không giám bước đến.
nơi mà người già không giám bước đến.
17:53
(Laughter)
359
1060993
1003
(Cười)
17:54
And I truly, truly believe that when
we invented Agloe, New York, in the 1960s,
we invented Agloe, New York, in the 1960s,
360
1062020
6825
Và tôi thật sự, thật sự tin rằng
khi chúng ta vẽ nên Agloe, New York,
khi chúng ta vẽ nên Agloe, New York,
vào những năm 60,
18:01
when we made Agloe real,
we were just getting started.
we were just getting started.
361
1068869
3798
khi ta biến Agloe thành sự thật,
chúng ta chỉ mới bắt đầu.
chúng ta chỉ mới bắt đầu.
18:05
Thank you.
362
1073246
1152
Cảm ơn.
18:06
(Applause)
363
1074422
2581
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
John Green - WriterThe author of "The Fault in Our Stars" and "Paper Towns," John Green is a passionate online video maker.
Why you should listen
John Green is the author of Looking for Alaska, An Abundance of Katherines, Paper Towns, and The Fault in Our Stars. He is also the coauthor, with David Levithan, of Will Grayson, Will Grayson.
In 2007, Green and his brother Hank ceased textual communication and began to talk primarily through videoblogs posted to YouTube. The videos spawned a community of people called nerdfighters who fight for intellectualism and to decrease the overall worldwide level of suck. (Decreasing suck takes many forms: Nerdfighters have raised hundreds of thousands of dollars to fight poverty in the developing world; they also planted thousands of trees around the world in May of 2010 to celebrate Hank’s 30th birthday.) Although they have long since resumed textual communication, John and Hank continue to upload two videos a week to their YouTube channel, vlogbrothers. Their videos have been viewed more than 500 million times, and their channel is one of the most popular in the history of online video.
John Green | Speaker | TED.com