TEDGlobal 2010
Elif Shafak: The politics of fiction
Elif Şafak: Bədii ədəbiyyatın siyasəti
Filmed:
Readability: 4.3
2,249,017 views
Hekayələrə qulaq asmaq təxəyyülü genişləndirir; hekayələr mədəniyyət sərhədlərini aşır, çeşidli təəssüratları əks etdirir, başqalarının hisslərini əks etdirir. Elif Şafak ədəbiyyatın əsl siyasətdən daha güclü olduğu fikrini belə izah edir.
Elif Shafak - Novelist
Elif Shafak explicitly defies definition -- her writing blends East and West, feminism and tradition, the local and the global, Sufism and rationalism, creating one of today's most unique voices in literature. Full bio
Elif Shafak explicitly defies definition -- her writing blends East and West, feminism and tradition, the local and the global, Sufism and rationalism, creating one of today's most unique voices in literature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm a storyteller.
0
0
2000
Mən yazıçıyam.
00:17
That's what I do in life -- telling stories,
1
2000
2000
hekayə söyləmək və roman yazmaq
00:19
writing novels --
2
4000
2000
mənim işimdir.
00:21
and today I would like to tell you a few stories
3
6000
2000
Bugün sizə hekayə yazmaq sənəti haqda
00:23
about the art of storytelling
4
8000
2000
biraz danışmaq istəyirəm,
00:25
and also some supernatural creatures
5
10000
2000
və cin adlandırılan fövqəltəbii varlıqlar
00:27
called the djinni.
6
12000
2000
haqda da bir az danışacam.
00:29
But before I go there, please allow me to share with you
7
14000
3000
Ancaq bunlara başlamazdan əvvəl icazə verin öz şəxsi
00:32
glimpses of my personal story.
8
17000
2000
hekayəmi qısaca danışım.
00:34
I will do so with the help of words, of course,
9
19000
3000
Təbii olaraq sözlərdən istifadə edəcəm, bir də
00:37
but also a geometrical shape, the circle,
10
22000
3000
həndəsi fiqur--dairədən.
00:40
so throughout my talk,
11
25000
2000
Nitqimi dinləyərkən bir neçə
00:42
you will come across several circles.
12
27000
3000
dairəyə rast gələcəksiniz.
00:45
I was born in Strasbourg, France
13
30000
3000
Strasburqda, Fransada türk
00:48
to Turkish parents.
14
33000
2000
ailəsində doğulmuşam.
00:50
Shortly after, my parents got separated,
15
35000
2000
Bu hadisədən az sonra valideyinlərim boşanır
00:52
and I came to Turkey with my mom.
16
37000
2000
və mən anamla bərabər Türkiyyəyə gəlmişəm.
00:54
From then on, I was raised
17
39000
2000
Həmin vaxtdan tək ananın
00:56
as a single child by a single mother.
18
41000
2000
himayəsində tək uşaq olaraq böyüdülmüşəm.
00:58
Now in the early 1970s, in Ankara,
19
43000
2000
1970-ci illərdə Ankarada vəziyyət
01:00
that was a bit unusual.
20
45000
2000
bir az qəribə idi.
01:02
Our neighborhood was full of large families,
21
47000
2000
Qonşuluğumuzdakı ailələrin çoxu
01:04
where fathers were the heads of households,
22
49000
3000
atanın ailə başçısı olduğu geniş ailələr idi.
01:07
so I grew up seeing my mother as a divorcee
23
52000
3000
Patriarxal mühitdə tək boşanmış qadın olan
01:10
in a patriarchal environment.
24
55000
2000
anamın yanında böyüdüm.
01:12
In fact, I grew up observing
25
57000
2000
Əslində 2 qrupa aid qadınların
01:14
two different kinds of womanhood.
26
59000
2000
əhatəsinda böyüdüm.
01:16
On the one hand was my mother,
27
61000
2000
Bir tərəfdə savadlı, dünyəvi, müasir,
01:18
a well-educated, secular, modern, westernized, Turkish woman.
28
63000
3000
avropalılaşmış Türk qadını - anam idi.
01:21
On the other hand was my grandmother,
29
66000
2000
Digər tərəfdə isə həmişə qayğıma qalan,
01:23
who also took care of me
30
68000
2000
dindar, daha az savadlı,
01:25
and was more spiritual, less educated
31
70000
3000
daha az rasional nənəm
01:28
and definitely less rational.
32
73000
2000
dururdu.
01:30
This was a woman who read coffee grounds to see the future
33
75000
3000
Nənəm, qəhvə fincanındakı qəhvə qalığına ilə fala baxar,
01:33
and melted lead into mysterious shapes
34
78000
2000
şeytan gözünü dəf etmək üçün qurşunu müxtəlif cürə
01:35
to fend off the evil eye.
35
80000
3000
əridərdi.
01:38
Many people visited my grandmother,
36
83000
2000
Üzlərində dərin sızanaqlar , əllərində
01:40
people with severe acne on their faces
37
85000
2000
ziyili olan insanlar nənəmi
01:42
or warts on their hands.
38
87000
3000
ziyarətə gələrdilər.
01:45
Each time, my grandmother would utter some words in Arabic,
39
90000
3000
Hər dəfə nənəm ərəbcə nəysə pıçıldayar,
01:48
take a red apple and stab it
40
93000
2000
əlindəki qırmızı almaya
01:50
with as many rose thorns
41
95000
2000
ziyillərin sayı qədər
01:52
as the number of warts she wanted to remove.
42
97000
3000
qızılgül tikanları batırardı.
01:55
Then one by one, she would
43
100000
2000
Ardından bir-bir tikanları
01:57
encircle these thorns with dark ink.
44
102000
3000
mürəkkəblə əhatə edərdi.
02:00
A week later, the patient would come back
45
105000
2000
Bir həftə sonra xəstə axırıncı
02:02
for a follow-up examination.
46
107000
2000
müayinə üçün gələrdi.
02:04
Now, I'm aware that I should not be saying such things
47
109000
3000
Bilirəm ki bu qədər elm xadimi və savadlı insanın qarşısında
02:07
in front of an audience of scholars and scientists,
48
112000
3000
bunları danışmaq qəribə səslənə bilər, ancaq
02:10
but the truth is, of all the people
49
115000
2000
nənəmin yanına müxtəlif dəri xastəliklərinin
02:12
who visited my grandmother for their skin conditions,
50
117000
3000
müalicəsi üçün gələn insanların heç birinin
02:15
I did not see anyone go back
51
120000
2000
narazı və ya sağalmamış qayıtdığını
02:17
unhappy or unhealed.
52
122000
3000
görməmişəm.
02:20
I asked her how she did this. Was it the power of praying?
53
125000
3000
Nənəmdən necə etdiyini soruşdum. Bu duanın gücü idi?
02:23
In response she said, "Yes, praying is effective,
54
128000
3000
O, " Əlbəttə, duaların xeyri var,
02:26
but also beware of the power of circles."
55
131000
3000
ancaq əsas dairələrin gücüdür." deyə cavab vermişdi.
02:29
From her, I learned, amongst many other things,
56
134000
3000
Ondan öyrəndiklərimin içində, bir çox
02:32
one very precious lesson --
57
137000
2000
vacib dərs var.
02:34
that if you want to destroy something in this life,
58
139000
2000
Əgər həyatda nəyisə yox etmək istəyirsənsə,
02:36
be it an acne, a blemish
59
141000
2000
istər sızanaq olsun, istər ləkə
02:38
or the human soul,
60
143000
2000
və ya insanın ruhu,
02:40
all you need to do is to surround it with thick walls.
61
145000
3000
onu qalın divarlarla dövrəyə almaq lazımdır.
02:43
It will dry up inside.
62
148000
2000
İçəridə quruyub qalacaqdır.
02:45
Now we all live in some kind of a social and cultural circle.
63
150000
3000
Bizim hər birimiz indi sosial və mədəni dairələrin daxilindəyik.
02:48
We all do.
64
153000
2000
Hamımız onun içindəyik.
02:50
We're born into a certain family, nation, class.
65
155000
3000
Hamımız müəyyən bir ailəyə, xalqa, sinfə məxsus olaraq doğuluruq.
02:53
But if we have no connection whatsoever
66
158000
3000
Ancaq məxsus olduğumuz dünyadan kənar bir dünta ilə
02:56
with the worlds beyond the one we take for granted,
67
161000
2000
əlaqə yarada bilməyəndə, uzaq olanda
02:58
then we too run the risk
68
163000
2000
içdən-içə qurumaq
03:00
of drying up inside.
69
165000
2000
riski ilə üzləşirik.
03:02
Our imagination might shrink;
70
167000
2000
Təxəyyül gücümüz azala bilər.
03:04
our hearts might dwindle,
71
169000
2000
Ürəyimiz süstləşir.
03:06
and our humanness might wither
72
171000
2000
Olduğumuz mühitin içində çox uzun
03:08
if we stay for too long
73
173000
2000
qaldıqda insanlıq hissimizi
03:10
inside our cultural cocoons.
74
175000
2000
itirə bilirik.
03:12
Our friends, neighbors, colleagues, family --
75
177000
3000
Dostlarımız, qonşularımız, iş yoldaşlarımız,
03:15
if all the people in our inner circle resemble us,
76
180000
2000
ailəmizin daxil olduğu dairəmiz bizi əks etdirirsə və çox oxşarıqsa,
03:17
it means we are surrounded
77
182000
2000
özümüz öz əksimizlə əhatə olunmuşuq
03:19
with our mirror image.
78
184000
2000
deməkdir.
03:21
Now one other thing women like my grandma do in Turkey
79
186000
3000
Türkiyədə nənəm kimi qadınlar belə bir şey edirlər,
03:24
is to cover mirrors with velvet
80
189000
2000
onlar güzgünün üstünü məxmər parça ilə örtür,
03:26
or to hang them on the walls with their backs facing out.
81
191000
3000
ya da güzgünün üzünü əksinə- divara tərəf çevirirlər.
03:29
It's an old Eastern tradition
82
194000
2000
Bu Şərqə mövcud olan
03:31
based on the knowledge that it's not healthy
83
196000
2000
inancdan irəli gəlir.
03:33
for a human being to spend too much time
84
198000
3000
Bir insanın xeyli müddət öz görüntüsünə-əksinə baxması
03:36
staring at his own reflection.
85
201000
2000
sağlam deyildir.
03:38
Ironically, [living in] communities of the like-minded
86
203000
3000
Qəribə olsa da, oxşar fikirləri paylaşan icmalarda yaşamaq
03:41
is one of the greatest dangers
87
206000
2000
qloballaşan dünyamızın ən böyük
03:43
of today's globalized world.
88
208000
2000
təhlükələrindən biridir.
03:45
And it's happening everywhere,
89
210000
2000
Və bu hər yer yerdə baş verir,
03:47
among liberals and conservatives,
90
212000
2000
liberallar və mühavizəkarlar arasında,
03:49
agnostics and believers, the rich and the poor,
91
214000
2000
aqnostik və inanclılar, varlılar və kasıblar,
03:51
East and West alike.
92
216000
2000
Şərq və Qərbdə də.
03:53
We tend to form clusters
93
218000
2000
Oxşarlıqlar və bənzərliklər əsasında
03:55
based on similarity,
94
220000
2000
qruplar formalaşdırırıq,
03:57
and then we produce stereotypes
95
222000
2000
və başqaları haqqında stereotiplər
03:59
about other clusters of people.
96
224000
2000
yaradırıq.
04:01
In my opinion, one way of transcending
97
226000
2000
Mənim fikirmcə, yazıçılıq sənəti
04:03
these cultural ghettos
98
228000
2000
bu mədəni gettoların aşılmasında
04:05
is through the art of storytelling.
99
230000
2000
əsas yol ola bilər.
04:07
Stories cannot demolish frontiers,
100
232000
3000
Hekayələr sərhədləri dağıda bilməsə də
04:10
but they can punch holes in our mental walls.
101
235000
3000
zehnimizdəki səddlərdə dəliklər aça bilər.
04:13
And through those holes, we can get a glimpse of the other,
102
238000
3000
Bu dəliklərdən baxaraq başqa dünyaları görə, hətta
04:16
and sometimes even like what we see.
103
241000
3000
gördüklərmizi sevə də bilərik.
04:19
I started writing fiction at the age of eight.
104
244000
3000
8 yaşımdan hekayələr yazmağa başladım.
04:22
My mother came home one day with a turquoise notebook
105
247000
3000
Bir gün anam mənə firuzəyi rəngdə dəftərçə verdi
04:25
and asked me if I'd be interested in keeping a personal journal.
106
250000
3000
və şəxsi hekayələrimi bura yazmağın yaxşı fikir olacağını dedi.
04:28
In retrospect, I think she was slightly worried
107
253000
2000
İndi fikirləşirəm ki, o vaxtkı düşüncə tərzim
04:30
about my sanity.
108
255000
2000
bir az qorxudurdu onu.
04:32
I was constantly telling stories at home, which was good,
109
257000
3000
Hekayələrimi evdə ailəmlə bölüşməyim yaxşı idi,
04:35
except I told this to imaginary friends around me,
110
260000
2000
ancaq bu hekayələri öz xəyali dostlarıma danışmağım
04:37
which was not so good.
111
262000
2000
elə də yaxşı deyildi.
04:39
I was an introverted child,
112
264000
2000
Rəngli tabaşirlərlə söhbət edəcək və
04:41
to the point of communicating with colored crayons
113
266000
3000
toxunduğum əşyalardan üzr istəyəcək qədər
04:44
and apologizing to objects
114
269000
2000
içimə qapalı, introvert
04:46
when I bumped into them,
115
271000
2000
bir uşaq idim.
04:48
so my mother thought it might do me good
116
273000
2000
Anam buna görə gündəlik təəssuratlarımı
04:50
to write down my day-to-day experiences
117
275000
2000
yazmağın yaxşı fikir olduğunu
04:52
and emotions.
118
277000
2000
fikirləşirdi.
04:54
What she didn't know was that I thought my life was terribly boring,
119
279000
3000
Ancaq o bilmirdi ki, mən həyatımın həddən artıq sıxıcı olduğunu fikirləşirdim
04:57
and the last thing I wanted to do
120
282000
2000
və etmək istədəyim axırıncı şey bu maraqsız
04:59
was to write about myself.
121
284000
2000
həyatım haqda yazmaq idi.
05:01
Instead, I began to write about people other than me
122
286000
3000
Bunun əvəzinə özüm haqda deyil, başqaları haqda və
05:04
and things that never really happened.
123
289000
2000
olmayan şeylər haqda yazmağa başladım.
05:06
And thus began my life-long passion
124
291000
2000
Ömürlük sevgimə çevriləcək yazıçılığa
05:08
for writing fiction.
125
293000
2000
belə başladım.
05:10
So from the very beginning, fiction for me
126
295000
3000
Əvvəllər yazıçılıq mənim üçün avtobioqrafik
05:13
was less of an autobiographical manifestation
127
298000
3000
manifestdən daha çox başqalarının
05:16
than a transcendental journey
128
301000
2000
həyatı, başqalarının
05:18
into other lives, other possibilities.
129
303000
2000
hekayələri idi.
05:20
And please bear with me:
130
305000
2000
Biraz səbr edin :)
05:22
I'll draw a circle and come back to this point.
131
307000
3000
Dairə çəkərək izah etsəm həyatımda baş verən bu hadisələri.
05:25
Now one other thing happened around this same time.
132
310000
2000
Bu dairə çərçıvəsində başqa bir hadisə də baş verdi.
05:27
My mother became a diplomat.
133
312000
2000
Anam diplomat oldu.
05:29
So from this small, superstitious,
134
314000
2000
Mən də eyni zamanda bu kiçik,
05:31
middle-class neighborhood of my grandmother,
135
316000
3000
mövhumatçı, orta təbəqə mühitindən
05:34
I was zoomed into this
136
319000
2000
çıxıb, Madriddə yerləşən
05:36
posh, international school [in Madrid],
137
321000
2000
beynəlxalq məktəb mühitinə düşdüm.
05:38
where I was the only Turk.
138
323000
2000
Məktəbdəki tək türk idim.
05:40
It was here that I had my first encounter
139
325000
2000
İlk dəfə burda "tipik xarici" olmaq kimi
05:42
with what I call the "representative foreigner."
140
327000
3000
ifadə etdiyim çətin mühitə düşdüm.
05:45
In our classroom, there were children from all nationalities,
141
330000
3000
Sinifdə bütün millətlərdən uşaqlar var idi,
05:48
yet this diversity did not necessarily lead
142
333000
3000
ancaq bu nə kosmopolitan
05:51
to a cosmopolitan, egalitarian
143
336000
3000
nə də sinifdə müşahidə olunacaq eqalitarian
05:54
classroom democracy.
144
339000
2000
demokratiya mühiti yaradırdı.
05:56
Instead, it generated an atmosphere
145
341000
2000
Əksinə olaraq, bu muhitdə
05:58
in which each child was seen --
146
343000
2000
uşaqlar öz şəxsiyyətlərini, özlərini
06:00
not as an individual on his own,
147
345000
2000
deyil daha böyük xalqı təmsil
06:02
but as the representative of something larger.
148
347000
3000
edirmiş kimi qəbul olunurdular.
06:05
We were like a miniature United Nations, which was fun,
149
350000
3000
Birləşmiş Millətlərə bənzəyirdik, həm də
06:08
except whenever something negative,
150
353000
2000
əyləncəli idi, hər hansısa xalqın adına
06:10
with regards to a nation
151
355000
2000
pis bir hadisə baş verməsi və ya
06:12
or a religion, took place.
152
357000
2000
dindən söhbət düşməsi xaric.
06:14
The child who represented it was mocked,
153
359000
3000
Belə halda uşaq zarafat mənbəyinə çevrilir,
06:17
ridiculed and bullied endlessly.
154
362000
3000
həmişə incidilirdi.
06:20
And I should know, because during the time I attended that school,
155
365000
3000
Və yaxşı yadımdadır ki, mən bu məktəbdə olarkən,
06:23
a military takeover happened in my country,
156
368000
3000
Türkiyyədə hərbi çevriliş oldu,
06:26
a gunman of my nationality nearly killed the Pope,
157
371000
3000
türk silahlısı Papanı öldürməyə cəhd etdi
06:29
and Turkey got zero points in [the] Eurovision Song Contest.
158
374000
3000
və Eurovision musiqi müsəbiqəsində Türkiyə 0 xal topladı.
06:32
(Laughter)
159
377000
2000
(Gülüş)
06:34
I skipped school often and dreamed of becoming a sailor
160
379000
2000
Həmin vaxtlar tez-tez məktəbdən qaçıb dənizçi olmaq haqda
06:36
during those days.
161
381000
2000
xəyal qururdum.
06:38
I also had my first taste
162
383000
2000
İlk dəfə elə bu məktəbdə
06:40
of cultural stereotypes there.
163
385000
2000
mədəni stereotip anlayışını gördüm.
06:42
The other children asked me about the movie
164
387000
2000
Bütün uşaqlar baxmadığım "Midnight Express"(Gecəyarısı Qatarı)
06:44
"Midnight Express," which I had not seen;
165
389000
2000
haqda sual verirdilər.
06:46
they inquired how many cigarettes a day I smoked,
166
391000
3000
Məndən gündə neçə siqaret çəkdiyimi soruşurdular,
06:49
because they thought all Turks were heavy smokers,
167
394000
3000
onlara görə bütün türklər siqaret çəkirdilər.
06:52
and they wondered at what age
168
397000
2000
Neçə yaşdan başlayaraq başımı örtəcəyəmi
06:54
I would start covering my hair.
169
399000
2000
soruşurdular.
06:56
I came to learn that these were
170
401000
2000
Türkiyə ilə bağlı 3 strereotipi
06:58
the three main stereotypes about my country:
171
403000
2000
burda öyrəndim, bunlar:
07:00
politics, cigarettes
172
405000
2000
siyasət, siqaret
07:02
and the veil.
173
407000
2000
və baş örtüyü idi.
07:04
After Spain, we went to Jordan, Germany
174
409000
2000
İspanyadan sonra İordaniyaya, Almaniya
07:06
and Ankara again.
175
411000
2000
və yenidən Ankaraya qayıtdıq.
07:08
Everywhere I went, I felt like
176
413000
2000
Təxəyyülümün və xəyal gücümün özümlə daşıya biləcəyim
07:10
my imagination was the only suitcase
177
415000
2000
yeganə səyahət çantası olduğunu
07:12
I could take with me.
178
417000
2000
fikirləşirdim, bütün bu səfərlərimizdə.
07:14
Stories gave me a sense of center,
179
419000
2000
Hekayələr mənə birlik,
07:16
continuity and coherence,
180
421000
2000
davamlılıq və ardıcıllıq hissini
07:18
the three big Cs that I otherwise lacked.
181
423000
3000
bəxş edirdi- bu hisslərdən yoxsul idim real həyatda.
07:21
In my mid-twenties, I moved to Istanbul,
182
426000
2000
20 yaşlarımda çox sevdiyim İstanbul şəhərinə
07:23
the city I adore.
183
428000
2000
köçdüm.
07:25
I lived in a very vibrant, diverse neighborhood
184
430000
3000
Çox kosmopolitan və canlı bir mühitdə yaşayırdım,
07:28
where I wrote several of my novels.
185
433000
2000
və romanlarımın birneçəsini burda yazdım.
07:30
I was in Istanbul when the earthquake hit
186
435000
2000
1999-cu il İstanbulda zəlzələ olanda
07:32
in 1999.
187
437000
2000
orda idim.
07:34
When I ran out of the building at three in the morning,
188
439000
3000
Səhər 3-də tələsik binadan çıxarkən gördüyüm səhnə
07:37
I saw something that stopped me in my tracks.
189
442000
3000
məni dayandırdı.
07:40
There was the local grocer there --
190
445000
2000
Hisli, yaşlı bir satıcı var idi,
07:42
a grumpy, old man who didn't sell alcohol
191
447000
2000
mağazasında içki satmır,
07:44
and didn't speak to marginals.
192
449000
2000
kənar adamlarla və marjinal həyat yaşayanlarla danışmırdı.
07:46
He was sitting next to a transvestite
193
451000
3000
Başında uzun qara parik, gözündəki
07:49
with a long black wig
194
454000
2000
tuş-u üzünə yayılmış transsekualın
07:51
and mascara running down her cheeks.
195
456000
2000
yanında oturmuşdu.
07:53
I watched the man open a pack of cigarettes
196
458000
2000
Baqqalın titrəyən əlləri ilə cibindən çıxardığı
07:55
with trembling hands
197
460000
2000
siqaretdən ona
07:57
and offer one to her,
198
462000
2000
da təklif etdiyini gördüm.
07:59
and that is the image of the night of the earthquake
199
464000
2000
Həmin gecəki zəlzələdən fikrimdə qalan
08:01
in my mind today --
200
466000
2000
səhnədir--
08:03
a conservative grocer and a crying transvestite
201
468000
3000
mühafizəkar satıcı ilə ağlayan transsekualın
08:06
smoking together on the sidewalk.
202
471000
2000
yloun kənarında birgə siqaret çəkməsi.
08:08
In the face of death and destruction,
203
473000
3000
Ölüm və dağıntılarla üzləşdiyimiz zaman
08:11
our mundane differences evaporated,
204
476000
2000
dünyəvi fərqlərimiz aradan qalxır, buxarlanır
08:13
and we all became one
205
478000
2000
bir neçə saatlığa olsa da
08:15
even if for a few hours.
206
480000
2000
hamımız bir oluruq.
08:17
But I've always believed that stories, too, have a similar effect on us.
207
482000
3000
Mən isə həmişə hekayələrin də oxşar effektə malik olduğuna inanmışam.
08:20
I'm not saying that fiction has the magnitude of an earthquake,
208
485000
3000
Ədəbiyyatın bir zəlzələ kimi güclü olduğunu demək istəmirəm.
08:23
but when we are reading a good novel,
209
488000
2000
Ancaq yaxşı bir romanı oxuyanda,
08:25
we leave our small, cozy apartments behind,
210
490000
3000
öz balaca rahat otağımızdan uzaqlaşır,
08:28
go out into the night alone
211
493000
2000
gecənin qaranlığında
08:30
and start getting to know people we had never met before
212
495000
3000
heç vaxt rastlaşmadığımız və bəzən haqqında yaxşı fikirdə olmadığımız
08:33
and perhaps had even been biased against.
213
498000
3000
insanları tanımağa başlayırıq.
08:36
Shortly after, I went
214
501000
2000
Həmin hadisədən az sonra
08:38
to a women's college in Boston, then Michigan.
215
503000
3000
Bostonda, ardından Miçiqanda qızlar kollecinə getdim.
08:41
I experienced this, not so much as a geographical shift,
216
506000
3000
Yalnız coğrafi cəhətdən deyil, dil baxımıdan da tam dəyişiklik
08:44
as a linguistic one.
217
509000
2000
idi bu dəfə.
08:46
I started writing fiction in English.
218
511000
2000
İngiliscə yazmağa başladım.
08:48
I'm not an immigrant, refugee or exile --
219
513000
2000
Mühacir, immiqrant nə də məcburi köçkünəm.
08:50
they ask me why I do this --
220
515000
2000
İngiliscə yazmağımın səbəbini soruşurlar hərdən.
08:52
but the commute between languages
221
517000
2000
Yazı dilimi dəyişmək
08:54
gives me the chance to recreate myself.
222
519000
3000
özümü də yeniləmiyimə kömək edir.
08:57
I love writing in Turkish,
223
522000
2000
Türkcə yazmağı sevirəm,
08:59
which to me is very poetic and very emotional,
224
524000
3000
yazdıqlarım daha poetik və emosional olur.
09:02
and I love writing in English, which to me
225
527000
2000
İngiliscə də yazmağı sevirəm, daha
09:04
is very mathematical and cerebral.
226
529000
2000
riyazi və məntiqi olur məncə.
09:06
So I feel connected to each language in a different way.
227
531000
3000
Hər dilə başqa cür bağlandığımı düşünürəm.
09:09
For me, like millions of other people
228
534000
2000
İngilis dilini dünyadakı milyonlarlca
09:11
around the world today,
229
536000
2000
insan kimi mən də sonradan öyrənmişəm.
09:13
English is an acquired language.
230
538000
2000
İngilis dili sonradan qazanılma dildir.
09:15
When you're a latecomer to a language,
231
540000
2000
Hansısa dili sonradan öyrənəndə,
09:17
what happens is you live there
232
542000
3000
öyrəndiklərini itirməyə
09:20
with a continuous
233
545000
2000
məhkumsunuz daimi
09:22
and perpetual frustration.
234
547000
2000
olaraq.
09:24
As latecomers, we always want to say more, you know,
235
549000
2000
Dilə sonradan gəlmələr olaraq, daha çox danışmaq,
09:26
crack better jokes, say better things,
236
551000
3000
daha yaxşı sözlər işlətmək, daha yaxşı zarafatlar etmək istəyirik.
09:29
but we end up saying less
237
554000
2000
Nəticədə daha az danışırıq,
09:31
because there's a gap between the mind and the tongue.
238
556000
2000
çünki beynimiz və dilimiz arasında böyük fərq olur.
09:33
And that gap is very intimidating.
239
558000
3000
Bu fərq qorxuducudur.
09:36
But if we manage not to be frightened by it,
240
561000
2000
Ancaq ondan qorxmamağı öyrənsək,
09:38
it's also stimulating.
241
563000
2000
bu bizə stimul ola bilər.
09:40
And this is what I discovered in Boston --
242
565000
2000
Bostonda öyrəndiyim də bu idi--
09:42
that frustration was very stimulating.
243
567000
3000
yaşadığım dağıntı və iflas bir stimul idi.
09:45
At this stage, my grandmother,
244
570000
1000
Həmin vaxtlar bütün fəaliyyətlərimi
09:46
who had been watching the course of my life
245
571000
2000
gündən -günə artan narahatcılıqla izləyən
09:48
with increasing anxiety,
246
573000
2000
nənəm gündəlik dualarına mənim
09:50
started to include in her daily prayers
247
575000
2000
evləməyimi də daxil edir,
09:52
that I urgently get married
248
577000
2000
onun fikrincə ancaq enlənəndən sonra birdəfəlik
09:54
so that I could settle down once and for all.
249
579000
3000
bir yerdə yerləşə bilərdim.
09:57
And because God loves her, I did get married.
250
582000
3000
Allah nənəmi sevdiyi üçün ailə həyatı qurdum.
10:00
(Laughter)
251
585000
2000
(Gülüş)
10:02
But instead of settling down,
252
587000
2000
Ancaq bir yerdə qərar tutmaq əvəzinə
10:04
I went to Arizona.
253
589000
2000
Arizonaya getdim.
10:06
And since my husband is in Istanbul,
254
591000
2000
Və həyat yoldaşım İstanbulda olduğuna görə
10:08
I started commuting between Arizona and Istanbul --
255
593000
3000
Arizona İstanbul arasında gedib-gəlməyə başladım.
10:11
the two places on the surface of earth
256
596000
2000
Dünyanın başqa iki nöqtəsində fərqi
10:13
that couldn't be more different.
257
598000
2000
bu qədər dərindən hiss edə bilməzdim.
10:15
I guess one part of me has always been a nomad,
258
600000
3000
Mənim bir parçam həmişə köçəri olub deyəsən,
10:18
physically and spiritually.
259
603000
2000
fiziki və ruhi baxımdan.
10:20
Stories accompany me,
260
605000
2000
Sanki bütün xatirələrimi və
10:22
keeping my pieces and memories together,
261
607000
2000
parçalarımı məndə saxlamaq üçün
10:24
like an existential glue.
262
609000
2000
hekayələrim həmişə mənimlədirlər.
10:26
Yet as much as I love stories,
263
611000
2000
Onu da fikirləşirəm ki
10:28
recently, I've also begun to think
264
613000
3000
hekayəni hekayədən daha
10:31
that they lose their magic
265
616000
2000
çox həqiqətlə əlaqələndirəndə
10:33
if and when a story is seen as more than a story.
266
618000
3000
o öz sehrini itirir.
10:36
And this is a subject that I would love
267
621000
2000
Bu məsələ haqda sizinlə bərabər
10:38
to think about together.
268
623000
2000
fikir yürütmək istərdim.
10:40
When my first novel written in English came out in America,
269
625000
3000
İngiliscə yazdığım əsərlərdən biri Amerikada işıq üzü görəndə
10:43
I heard an interesting remark from a literary critic.
270
628000
3000
ədəbi tənqidçilərdən biri belə bir şərh etdi.
10:46
"I liked your book," he said, "but I wish you had written it differently."
271
631000
3000
"Kitabın xoşuma gəldi." dedi, "ancaq kaş bir az fərqli yazaydın."
10:49
(Laughter)
272
634000
4000
(Gülüş)
10:53
I asked him what he meant by that.
273
638000
2000
Nə demək istəyini soruşdum.
10:55
He said, "Well, look at it. There's so many
274
640000
2000
O, " Əsərinizə nəzər salsaq görərik ki,
10:57
Spanish, American, Hispanic characters in it,
275
642000
2000
çoxlu İspan, Amerikan, ispandilli qəhrəmanlar var,
10:59
but there's only one Turkish character and it's a man."
276
644000
3000
ancaq bircə Türk var ki, o da kişidir."
11:02
Now the novel took place on a university campus in Boston,
277
647000
3000
Əsər əslində Bostonda universitet kampusunda cərəyan edir.
11:05
so to me, it was normal
278
650000
2000
Türklərdən daha çox
11:07
that there be more international characters in it
279
652000
2000
başqa millətlərdən qəhrəmanların olması
11:09
than Turkish characters,
280
654000
2000
mənə görə normal idi.
11:11
but I understood what my critic was looking for.
281
656000
2000
Ancaq tənqidçinin nə demək istədiyini başa düşürəm.
11:13
And I also understood that I
282
658000
2000
Ancaq onu da bilirəm ki, həmişə
11:15
would keep disappointing him.
283
660000
2000
onu məyus etməyə davam edəcəm.
11:17
He wanted to see the manifestation of my identity.
284
662000
3000
O, əsərin mənim şəxsi manifestim olmasını istəyirdi.
11:20
He was looking for a Turkish woman in the book
285
665000
3000
O, mən türk qadını olduğum üçün kitabda da
11:23
because I happened to be one.
286
668000
2000
türk qadını olmağını istəyirdi.
11:25
We often talk about how stories change the world,
287
670000
3000
Həmişə hekayələrin dünyanı dəyişməsindən danışırıq.
11:28
but we should also see how the world of identity politics
288
673000
3000
Bununla bərabər siyasətin həkayələrin
11:31
affects the way stories
289
676000
2000
yayılmasına, oxunmasına
11:33
are being circulated,
290
678000
2000
və başa düşülməsinə
11:35
read and reviewed.
291
680000
2000
təsir etdiyini də görə bilərik.
11:37
Many authors feel this pressure,
292
682000
2000
Yazıçıların çoxu, xüsusilə də
11:39
but non-Western authors feel it more heavily.
293
684000
3000
qərbdən olmayan yazıçılar bu təyziqə məruz qalırlar.
11:42
If you're a woman writer from the Muslim world, like me,
294
687000
3000
Əgər mənim kimi İslam dünyasından olan
11:45
then you are expected to write
295
690000
2000
qadınsınızsa, İslam qadını
11:47
the stories of Muslim women
296
692000
2000
haqda yazmağınızı gözləyirlər,
11:49
and, preferably, the unhappy stories
297
694000
2000
bu Müsəlman qadın xoşbəxt olmasa
11:51
of unhappy Muslim women.
298
696000
2000
daha yaxşı olar.
11:53
You're expected to write
299
698000
2000
Daha çox informativ, üzücü,kəskin
11:55
informative, poignant and characteristic stories
300
700000
3000
tipik hekayələr yazmağınızı,
11:58
and leave the experimental and avant-garde
301
703000
2000
qərb avanqardlığından uzaq olmağınızı
12:00
to your Western colleagues.
302
705000
2000
gözləyirlər.
12:02
What I experienced as a child in that school in Madrid
303
707000
3000
Uşaqlıqda Madriddə mənim üzləşdiyim prbolemlər
12:05
is happening in the literary world today.
304
710000
3000
indiki dünya ədəbiyyatında da mövcuddur.
12:08
Writers are not seen
305
713000
2000
Yazıçılar şəxsi fikirləri olan
12:10
as creative individuals on their own,
306
715000
2000
yaradıcı insanlar kimi deyil,
12:12
but as the representatives
307
717000
2000
mədəniyyətlərinin və ölkələrinin
12:14
of their respective cultures:
308
719000
2000
təmsilçisi kimi görünürlər.
12:16
a few authors from China, a few from Turkey,
309
721000
3000
Bir neçə yazar Çindən, bir neçəsi Türkiyyədən
12:19
a few from Nigeria.
310
724000
2000
bir neçəsi Nigeriyadan.
12:21
We're all thought to have something very distinctive,
311
726000
2000
Fərqimizin fərdi deyil, mədəniyyətimizə
12:23
if not peculiar.
312
728000
2000
uyğun olmağını gözləyirlər.
12:25
The writer and commuter James Baldwin
313
730000
3000
1984-cü ildə yazıçı və səyahətçi James Baldwindən
12:28
gave an interview in 1984
314
733000
2000
intervyu götürəndə
12:30
in which he was repeatedly asked about his homosexuality.
315
735000
3000
ona bir neçə dəfə homoseksuallığı haqda sual vermişdilər.
12:33
When the interviewer tried to pigeonhole him
316
738000
2000
İntervyu götürən şəxs onu mavi yazıçı olaraq
12:35
as a gay writer,
317
740000
2000
dəyərləndirməyə çalışanda
12:37
Baldwin stopped and said,
318
742000
2000
Baldwin dayandı və belə dedi,
12:39
"But don't you see? There's nothing in me
319
744000
2000
" Görmürsünüz ki, başqalarında olmayan
12:41
that is not in everybody else,
320
746000
2000
heç bir şeyə sahib deyiləm? Və mənim
12:43
and nothing in everybody else
321
748000
2000
sahibolduqlarım hərkəsdə
12:45
that is not in me."
322
750000
2000
olanlarla eyni."
12:47
When identity politics tries to put labels on us,
323
752000
3000
Siyasət bizi etiketləyəndə təsəvvür
12:50
it is our freedom of imagination that is in danger.
324
755000
3000
azadlığımız təhlükə altındadır deməkdir.
12:53
There's a fuzzy category called
325
758000
2000
Qərbdən olmayan bütün yazıçıların
12:55
multicultural literature
326
760000
2000
aid edildiyi çoxmillətli ədəbiyyat
12:57
in which all authors from outside the Western world
327
762000
2000
adlanan qeyri-müəyyən bir
12:59
are lumped together.
328
764000
2000
kateqoriya mövcuddur.
13:01
I never forget my first multicultural reading,
329
766000
2000
Təxminən 10 il əvvəl Harvard Meydanındakı
13:03
in Harvard Square about 10 years ago.
330
768000
3000
ilk çoxmillətli oxu yaxşı yadımdadır.
13:06
We were three writers, one from the Philippines,
331
771000
3000
3 yazıçı idik, Fİlippindən bir nəfər,
13:09
one Turkish and one Indonesian --
332
774000
2000
bir mən Türkiyədən, bir də İndoneziyadan-
13:11
like a joke, you know.
333
776000
2000
lətifəyə banzəyir.
13:13
(Laughter)
334
778000
2000
(Gülüş)
13:15
And the reason why we were brought together
335
780000
2000
Bizi bir araya gətirən isə ədəbi və ya
13:17
was not because we shared an artistic style
336
782000
2000
bədii üslubumuz
13:19
or a literary taste.
337
784000
2000
deyildi.
13:21
It was only because of our passports.
338
786000
2000
Yalnız passportlarımız idi.
13:23
Multicultural writers are expected to tell real stories,
339
788000
3000
Başqa millətdən olan yazıçıların həqiqi hekayələr
13:26
not so much the imaginary.
340
791000
2000
yazmalarını gözləyirlər.
13:28
A function is attributed to fiction.
341
793000
3000
Ədəbiyyata bir funksiya aid edilir.
13:31
In this way, not only the writers themselves,
342
796000
2000
Bu yolla yalnız yazıçılar deyil,
13:33
but also their fictional characters
343
798000
3000
onların əsər qəhrəmanları da
13:36
become the representatives of something larger.
344
801000
3000
daha böyük kütlənin təmsilçisi olurlar.
13:39
But I must quickly add
345
804000
2000
Əlavə etməliyəm ki,
13:41
that this tendency to see a story
346
806000
2000
hekayəyə belə yanaşma
13:43
as more than a story
347
808000
2000
ancaq Qərbdə
13:45
does not solely come from the West.
348
810000
2000
mövcud deyil.
13:47
It comes from everywhere.
349
812000
2000
Bütün dünyada belədir.
13:49
And I experienced this firsthand
350
814000
2000
Bunu ilk dəfə 2005-ci ildə
13:51
when I was put on trial in 2005
351
816000
3000
əsərdəki qəhrəmanın sözlərinə
13:54
for the words my fictional characters uttered in a novel.
352
819000
3000
görə məhkəməyə çıxarılanda gördüm.
13:57
I had intended to write
353
822000
2000
Çalışırdım ki,
13:59
a constructive, multi-layered novel
354
824000
3000
qadınların gözü ilə türk və erməni ailəsi
14:02
about an Armenian and a Turkish family
355
827000
2000
haqda konstruktiv,
14:04
through the eyes of women.
356
829000
2000
çoxtəbəqəli əsər yazım.
14:06
My micro story became a macro issue
357
831000
3000
Məhkəməyə cəlb ediləndə kiçik hekayəm
14:09
when I was prosecuted.
358
834000
2000
böyük makro problemə çevrildi.
14:11
Some people criticized, others praised me
359
836000
2000
Türk- Erməni münaqişəsi haqda yazdığıma görə
14:13
for writing about the Turkish-Armenian conflict.
360
838000
3000
bəziləri məni tənqid, bəziləri təqdir etdilər.
14:16
But there were times when I wanted to remind both sides
361
841000
3000
Ancaq həmin anda hər iki tərəfə demək istərdim ki,
14:19
that this was fiction.
362
844000
2000
bu sadəcə ədəbiyyatdır.
14:21
It was just a story.
363
846000
2000
Sadəcə hekayədir.
14:23
And when I say, "just a story,"
364
848000
2000
" Sadəcə hekayə" deyərkən
14:25
I'm not trying to belittle my work.
365
850000
2000
gördüyüm işin dəyərini azaltmaq istəmirəm.
14:27
I want to love and celebrate fiction
366
852000
2000
Ədəbiyyatı necə başa düşüldüyünə
14:29
for what it is,
367
854000
2000
görə deyil
14:31
not as a means to an end.
368
856000
2000
necə olduğuna görə sevir və dəstəkləyirəm.
14:33
Writers are entitled to their political opinions,
369
858000
2000
Yazıçılar siyası baxışlarına görə tanınırlar,
14:35
and there are good political novels out there,
370
860000
3000
ancaq siyasi kitablar kifayət qədərdir bugün,
14:38
but the language of fiction
371
863000
2000
ədəbiyyatın dili isə gündəlik
14:40
is not the language of daily politics.
372
865000
2000
siyasətin dili deyil.
14:42
Chekhov said,
373
867000
2000
Çexov belə deyib:
14:44
"The solution to a problem
374
869000
2000
"Məsələnin həlli
14:46
and the correct way of posing the question
375
871000
2000
və məsələnin düzgün qoyuluş tərzi
14:48
are two completely separate things.
376
873000
3000
tamam başqa anlayışlardır.
14:51
And only the latter is an artist's responsibility."
377
876000
3000
Və ikincini etmək sənətçinin işidir."
14:55
Identity politics divides us. Fiction connects.
378
880000
3000
Siyasət bizi bir-birimizdən ayırır. Ədəbiyyat birləşdirir.
14:58
One is interested in sweeping generalizations.
379
883000
3000
Biri ümumiləşdirmələri əhatə edir.
15:01
The other, in nuances.
380
886000
2000
Digəri incə fərqləri.
15:03
One draws boundaries.
381
888000
2000
Biri sərhəd çəkir.
15:05
The other recognizes no frontiers.
382
890000
2000
Digəri sərhəd tanımır.
15:07
Identity politics is made of solid bricks.
383
892000
3000
Siyasət möhkəm kərpicdən düzəldilib.
15:10
Fiction is flowing water.
384
895000
3000
Ədəbiyyat axar sudan.
15:13
In the Ottoman times, there were itinerant storytellers called "meddah."
385
898000
3000
Osmanlı dövründə "məddah" adlanan səyyar hekayə söyləyənlər var idi.
15:16
They would go to coffee houses,
386
901000
2000
Onlar qəhvəxanalara gedər,
15:18
where they would tell a story in front of an audience,
387
903000
2000
tamaşaçıların qarşısında çox vaxt bədahətən olmaqla
15:20
often improvising.
388
905000
2000
hekayələr söyləyərdilər.
15:22
With each new person in the story,
389
907000
2000
Hekayədəki müxtəlif obrazları
15:24
the meddah would change his voice,
390
909000
2000
ifadə etmək üçün səslərini dəyişər,
15:26
impersonating that character.
391
911000
2000
onları yamsılayardılar.
15:28
Everybody could go and listen, you know --
392
913000
2000
Hamı onu dinləməyə gedərdi, adi insanlar,
15:30
ordinary people, even the sultan, Muslims and non-Muslims.
393
915000
3000
hətta sultan, müsəlmanlar, qeyri-müsəlmanlar.
15:33
Stories cut across all boundaries,
394
918000
3000
Hekayələr sərhədləri aşardı.
15:36
like "The Tales of Nasreddin Hodja,"
395
921000
2000
Orta Asiya, Şimali Afrika, Balkanlar
15:38
which were very popular throughout the Middle East,
396
923000
2000
və Asiyaya yayılmış
15:40
North Africa, the Balkans and Asia.
397
925000
3000
"Molla Nəsrəddinin Nağılı" kimi.
15:43
Today, stories continue
398
928000
2000
Bugün də hekayələr sərhədləri
15:45
to transcend borders.
399
930000
2000
aşmağa davam edir.
15:47
When Palestinian and Israeli politicians talk,
400
932000
3000
Fələstinli və İsraillli siyasətçilər danışarkən
15:50
they usually don't listen to each other,
401
935000
2000
bir-birinə qulaq asmırlar.
15:52
but a Palestinian reader
402
937000
2000
Ancaq fələstinli oxucu israilli yazıçının
15:54
still reads a novel by a Jewish author,
403
939000
2000
əsərini israilli oxucu da fələstinli yazıçının
15:56
and vice versa, connecting and empathizing
404
941000
3000
əsərini oxuyur, hekayə yolu ilə əlaqə
15:59
with the narrator.
405
944000
2000
yaranır.
16:01
Literature has to take us beyond.
406
946000
2000
Ədəbiyyat bizi daha uzağa aparmalıdır.
16:03
If it cannot take us there,
407
948000
2000
Əgər bunu bacarmırsa,
16:05
it is not good literature.
408
950000
2000
yaxşı əsər deyil demək ki.
16:07
Books have saved the introverted,
409
952000
2000
Kitablar məni- bir vaxtlar içinəqapalı
16:09
timid child that I was -- that I once was.
410
954000
3000
və utancaq olan uşağı xilas edib.
16:12
But I'm also aware of the danger
411
957000
2000
Ancaq kitabların bütləşdirilməsi
16:14
of fetishizing them.
412
959000
2000
təhlükəsi də var.
16:16
When the poet and mystic, Rumi,
413
961000
2000
Yazıçı və sufi Rumi öz ruh yoldaşı
16:18
met his spiritual companion, Shams of Tabriz,
414
963000
3000
Səms Təbrizi ilə rastlaşandan sonra, Şəmsin ilk işi
16:21
one of the first things the latter did
415
966000
2000
Ruminin kitablarını suya atıb
16:23
was to toss Rumi's books into water
416
968000
2000
içində yazılı olanların
16:25
and watch the letters dissolve.
417
970000
2000
məhvini seyr etmək oldu.
16:27
The Sufis say, "Knowledge that takes you not beyond yourself
418
972000
4000
Sufilərə görə, " Səni səndən uzaqlaşdıra bilməyən bilik,
16:31
is far worse than ignorance."
419
976000
3000
cahillikdən daha betərdir."
16:34
The problem with today's cultural ghettos
420
979000
2000
Bugünkü mədəni gettoların problemi
16:36
is not lack of knowledge --
421
981000
2000
savadsızlıq vəya bilik azlığı deyil.
16:38
we know a lot about each other, or so we think --
422
983000
3000
Bir-birimiz haqda çox bilirik, daha doğrusu bildiyimizi sanırıq.
16:41
but knowledge that takes us not beyond ourselves:
423
986000
3000
Qazandığımız biliklə özümüzdən uzaqlaşmırıq,
16:44
it makes us elitist,
424
989000
2000
elitar oluruq, başqalarından
16:46
distant and disconnected.
425
991000
2000
uzaqlaşır və əlaqələrimizi kəsirik.
16:48
There's a metaphor which I love:
426
993000
2000
Sevdiyim bir bənzətmə var:
16:50
living like a drawing compass.
427
995000
2000
kompasın hərəkəti kimi yaşamaq.
16:52
As you know, one leg of the compass is static, rooted in a place.
428
997000
3000
Kompasın əqrəblərindən biri sabit olur.
16:55
Meanwhile, the other leg
429
1000000
2000
Digər əqrəbi isə daimi hərkət edir,
16:57
draws a wide circle, constantly moving.
430
1002000
2000
daimi dövr edir.
16:59
Like that, my fiction as well.
431
1004000
2000
Mənim əsərlərim də belədir.
17:01
One part of it is rooted in Istanbul,
432
1006000
2000
Yazdığım əsərlərin bir parçası İstanbula
17:03
with strong Turkish roots,
433
1008000
3000
Türkiyyəyə köklənib.
17:06
but the other part travels the world,
434
1011000
2000
Digər parçası isə dünyanı dolaşır,
17:08
connecting to different cultures.
435
1013000
2000
fərqli mədəniyyətlər arasında əlaqə yaradır.
17:10
In that sense, I like to think of my fiction
436
1015000
2000
Bu baxımdan əsərlərimi həm yerli,
17:12
as both local and universal,
437
1017000
3000
həm universal hesab edir, bura
17:15
both from here and everywhere.
438
1020000
2000
həm də hər yerə aid olduğuna inanıram.
17:17
Now those of you who have been to Istanbul
439
1022000
2000
İstanbula səfər edənləriniz yəqin ki
17:19
have probably seen Topkapi Palace,
440
1024000
2000
Topkapı Sarayını görübsünüz.
17:21
which was the residence of Ottoman sultans
441
1026000
2000
1400 il Osmanlı sultanlarının
17:23
for more than 400 years.
442
1028000
3000
qərərgahı olub.
17:26
In the palace, just outside the quarters
443
1031000
2000
Sarayda kənizlərin otağından bayırda
17:28
of the favorite concubines,
444
1033000
2000
Cinlərin Görüş yeri adlandırılan
17:30
there's an area called The Gathering Place of the Djinn.
445
1035000
3000
bir yer mövcuddur.
17:33
It's between buildings.
446
1038000
2000
Binaların arasındadır həmin yer.
17:35
I'm intrigued by this concept.
447
1040000
2000
Bu yanaşma çox xoşuma gəlir.
17:37
We usually distrust those areas
448
1042000
2000
Nəyinsə arasında olan
17:39
that fall in between things.
449
1044000
2000
ərazilərə inanmırıq biz adətən.
17:41
We see them as the domain
450
1046000
2000
Həmin yerləri tüstüsüz atəşdən
17:43
of supernatural creatures like the djinn,
451
1048000
2000
yaranmış və dəyişkənliyin simvolu
17:45
who are made of smokeless fire
452
1050000
2000
olaraq qəbul edilən fövqəl-təbii
17:47
and are the symbol of elusiveness.
453
1052000
2000
varlıqların- cinlərin məskəni hesab edirik.
17:49
But my point is perhaps
454
1054000
2000
Mənim fikrimcə isə
17:51
that elusive space
455
1056000
2000
aralıqda olan ərazilər
17:53
is what writers and artists need most.
456
1058000
3000
sənətçilərin məskəni olmalıdır.
17:56
When I write fiction
457
1061000
2000
Mən yazarkən dəyişkənliyə
17:58
I cherish elusiveness and changeability.
458
1063000
2000
və çoxtərəflliliyə üstünlü verirəm.
18:00
I like not knowing what will happen 10 pages later.
459
1065000
3000
10 səhifə sonrası haqda fikirləşməməyi sevirəm.
18:03
I like it when my characters surprise me.
460
1068000
2000
Qəhrəmanlarımın məni təəccübləndirməsini sevirəm.
18:05
I might write about
461
1070000
2000
Romanlarımın birində
18:07
a Muslim woman in one novel,
462
1072000
2000
müsəlman qadın haqda yaza bilərəm.
18:09
and perhaps it will be a very happy story,
463
1074000
2000
Və böyük ehtimal xoşbəxt bir qadın olacaq.
18:11
and in my next book, I might write
464
1076000
2000
Digər əsərimin qəhrəmanı Norveçdən olan
18:13
about a handsome, gay professor in Norway.
465
1078000
3000
yaraşıqlı mavi professor ola bilər.
18:16
As long as it comes from our hearts,
466
1081000
2000
İçimizdən gəldiyi müddətcə
18:18
we can write about anything and everything.
467
1083000
3000
hər şey haqda yaza bilərik.
18:21
Audre Lorde once said,
468
1086000
2000
Audo Lorde deyir,
18:23
"The white fathers taught us to say,
469
1088000
3000
" Ağıllı atalarımız deyir ki,
18:26
'I think, therefore I am.'"
470
1091000
2000
'Düşünürəm, demək ki varam ' "
18:28
She suggested, "I feel, therefore I am free."
471
1093000
3000
O isə deyir, " Hiss edirəm, demək ki azadam."
18:31
I think it was a wonderful paradigm shift.
472
1096000
3000
Məncə əla bir misal idi.
18:34
And yet, why is it that,
473
1099000
2000
Və başa düşmürəm ki,
18:36
in creative writing courses today,
474
1101000
2000
niyə biz hələ də yazıçılığı
18:38
the very first thing we teach students is
475
1103000
2000
öyrədəndə, tələbələrə bildiyiniz şeylər
18:40
"write what you know"?
476
1105000
2000
haqda yazın deyirik.
18:42
Perhaps that's not the right way to start at all.
477
1107000
3000
Bəlkə də bu başlanğıc üçün çox da yaxşı deyil.
18:45
Imaginative literature is not necessarily about
478
1110000
3000
Yaradıcılıq kim olduğumuz,
18:48
writing who we are or what we know
479
1113000
3000
nələri bildiyimiz və necə şəxsiyyətə
18:51
or what our identity is about.
480
1116000
3000
malik olduğumuzla bağlı deyil.
18:54
We should teach young people and ourselves
481
1119000
2000
Gənclərə və bir-birimizə açıq ürəklə
18:56
to expand our hearts
482
1121000
2000
hiss etdiklərimiz haqda
18:58
and write what we can feel.
483
1123000
2000
yazmağı öyrətməliyik.
19:00
We should get out of our cultural ghetto
484
1125000
2000
Mədəni gettolardan uzaqlaşmalı,
19:02
and go visit the next one and the next.
485
1127000
3000
başqa dünyaları tanımalıyıq.
19:05
In the end, stories move like whirling dervishes,
486
1130000
3000
Daimi dairələr çizən, dövrə vuran
19:08
drawing circles beyond circles.
487
1133000
3000
dərvişlər kimi.
19:11
They connect all humanity,
488
1136000
2000
Siyasi durumundan asılı olmayaraq,
19:13
regardless of identity politics,
489
1138000
2000
onlar bütün bəşəriyyəti birləşdirirlər.
19:15
and that is the good news.
490
1140000
2000
Və bu yaxşı xəbərdir.
19:17
And I would like to finish with an old Sufi poem:
491
1142000
2000
Nitqimi qədim sufi şeri ilə bitirmək isərdim,
19:19
"Come, let us be friends for once;
492
1144000
3000
"Gəlin tanış olar, dost olaq,
19:22
let us make life easy on us;
493
1147000
2000
İşləri yoluna qoyaq;
19:24
let us be lovers and loved ones;
494
1149000
2000
Sevək sevilək;
19:26
the earth shall be left to no one."
495
1151000
3000
Dünya fani dünyadır."
19:29
Thank you.
496
1154000
2000
Çox sağ olun.
19:31
(Applause)
497
1156000
7000
(Alqış)
ABOUT THE SPEAKER
Elif Shafak - NovelistElif Shafak explicitly defies definition -- her writing blends East and West, feminism and tradition, the local and the global, Sufism and rationalism, creating one of today's most unique voices in literature.
Why you should listen
Elif Shafak is an award-winning novelist and the most widely read female writer in Turkey. She is also a political commentator and an inspirational public speaker.
She writes in both Turkish and English and has published 15 books, 10 of which are novels, including the bestselling The Bastard of Istanbul, The Forty Rules of Love and her most recent, Three Daughters of Eve. Her books have been published in 48 languages. She is published by Penguin in the UK and represented by Curtis Brown globally.
Shafak is a TEDGlobal speaker, a member of Weforum Global Agenda Council on Creative Economy in Davos and a founding member of ECFR (European Council on Foreign Relations). She has been awarded the title of Chevalier des Arts et des Lettres in 2010 by the French government.
She has been featured in and contributes to major newspapers and periodicals around the world, including the Financial Times, The Guardian, the New York Times, the Wall Street Journal, Der Spiegel and La Repubblica.
Shafak has an academic background and has taught at various universities in Turkey, UK and USA. She holds a degree in International Relations, a masters degree in gender and women's studies and a PhD in political science. She is known as a women's rights, minority rights and LGBT rights advocate.
Shafak has been longlisted for the Orange Prize, MAN Asian Prize, the Baileys Prize and the IMPAC Dublin Award, and shortlisted for the Independent Foreign Fiction Prize and RSL Ondaatje Prize. She sat on the judging panel for the Independent Foreign Fiction Prize (2013); Sunday Times Short Story Award (2014, 2015), 10th Women of the Future Awards (2015); FT/Oppenheimer Funds Emerging Voices Awards (2015, 2016); Baileys Women’s Prize for Fiction (2016) and Man Booker International Prize (2017).
As a public speaker, Shafak is represented by The London Speaker Bureau and Chartwell Speakers and Penguin Speakers Bureau. She lives in London.
Elif Shafak | Speaker | TED.com