ABOUT THE SPEAKER
Nathan Myhrvold - Polymath
Nathan Myhrvold is a professional jack-of-all-trades. After leaving Microsoft in 1999, he's been a world barbecue champion, a wildlife photographer, a chef, a contributor to SETI, and a volcano explorer.

Why you should listen

Since leaving his post as Microsoft's Chief Technology Officer in 1999 (with fortune in tow), Nathan Myhrvold has been a professional exemplar of the spirit of the "Renaissance Man," proudly following his interests wherever they've led. His dispersed passions have triggered an impressive list of accomplishments, including world barbecue championships, major archeological finds (several Tyrannosaurus rex skeletons), prize-winning wildlife photography, building a section of Babbage's Difference Engine #2, s, and a new and consuming interest in the sous-vide cooking technique.

Malcolm Gladwell's 2008 New Yorker profile of him revealed an impish but truly inspired character whose latest company, Intellectual Ventures -- which brainstorms and patents a wide array of inventions --  has been accused in some quarters of acting like a 'patent troll' but is described by Myhrvold as "a disruptive organization providing  an efficient way for patent holders to get paid for the inventions they own, and... for technology companies to gain easy access to the invention rights they need." After funding big-vision projects such as the Allen Telescope Array, exploring active volcanoes and investigating penguin digestion, Myhrvold insists that his hobbies aren't as discursive as they seem. They do have a common denominator, after all: him.

More profile about the speaker
Nathan Myhrvold | Speaker | TED.com
TED2007

Nathan Myhrvold: Archeology, animal photography, BBQ ...

Nathan Myhrvold o archeologii, fotografii zwierząt, grillu...

Filmed:
601,257 views

Nathan Myhrvold mówi o kilku z jego najnowszych zainteresowań - fotografii zwierząt, archeologii, grillu i ogólnie o byciu ekscentrycznym genialnym multimilionerem. Posłuchaj szalonych opowieści z (cokolwiek sprośnej) strony świata zwierzęcego.
- Polymath
Nathan Myhrvold is a professional jack-of-all-trades. After leaving Microsoft in 1999, he's been a world barbecue champion, a wildlife photographer, a chef, a contributor to SETI, and a volcano explorer. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
So, I'm in ChileChile,
0
0
2000
No więc, jestem w Chile,
00:20
in the AtacamaAtacama desertpustynia, sittingposiedzenie in a hotelhotel lobbylobby,
1
2000
3000
na pustyni Atakama, siedzę w holu hotelowym,
00:23
because that's the only placemiejsce that I can get a Wi-FiWi-Fi connectionpołączenie,
2
5000
3000
ponieważ to jedyne miejsce gdzie mogę dostać połączenie Wi-Fi
00:26
and I have this pictureobrazek up on my screenekran,
3
8000
2000
i mam ten obrazek na ekranie
00:28
and a womankobieta comespochodzi up behindza me.
4
10000
2000
i pewna kobieta podchodzi do mnie
00:30
She saysmówi, "Oh, that's beautifulpiękny.
5
12000
2000
i mówi "Jakie to piękne,
00:32
What is it? Is that JacksonJackson PollockPollock?"
6
14000
3000
czyje to? Czy to Jackson Pollock?"
00:35
And unfortunatelyNiestety, I can be a little too honestszczery.
7
17000
3000
Niestety, czasami potrafię być odrobinę zbyt szczery
00:38
I said, "No, it's -- it's penguinPingwin shitgówno."
8
20000
3000
więc powiedziałem "Nie, to jest - to jest gówno pingwina."
00:41
(LaughterŚmiech)
9
23000
2000
(Śmiech)
00:43
And, you know, "ExcusePretekst me!"
10
25000
2000
No i wiecie, "Przepraszam bardzo!"
00:45
And I could sensesens
11
27000
2000
Mogłem poczuć
00:47
that she thought I was speakingmówienie synecdochicallysynecdochically.
12
29000
3000
iż ona pomyślała, że użyłem synekdochy
00:50
(LaughterŚmiech)
13
32000
5000
(Śmiech)
00:55
So, I said, "No, no, really -- it's penguinPingwin shitgówno."
14
37000
3000
Więc powiedziałem "Nie, nie, naprawdę - to jest gówno pingwina."
00:58
(LaughterŚmiech)
15
40000
2000
(Śmiech)
01:00
Because I had just been in the FalklandFalkland IslandsWyspy
16
42000
3000
Ponieważ właśnie byłem na Falklandach
01:03
takingnabierający pictureskino of penguinspingwiny.
17
45000
2000
robiąc zdjęcia pingwinom.
01:05
This is a GentooGentoo penguinPingwin. And she was still skepticalsceptyczny.
18
47000
3000
To jest pingwin białobrewy. Ale ona wciąż była nieprzekonana
01:08
So, literallydosłownie, a fewkilka minutesminuty before that,
19
50000
2000
Wiec dosłownie, parę chwil przedtem
01:10
I downloadedpobrane this scientificnaukowy paperpapier
20
52000
2000
pobrałem ten naukowy artykuł
01:12
about calculationsobliczenia on avianptasia defecationdefekacji,
21
54000
4000
o obliczeniach na temat ptasiej defekacji.
01:17
whichktóry is really quitecałkiem interestingciekawy, because it turnsskręca out
22
59000
3000
To jest całkiem interesujące, ponieważ okazuje się,
01:20
you can modelModel this as something callednazywa "PoiseuillePoiseuille flowpływ,"
23
62000
3000
że można to wymodelować korzystając z czegoś, co się nazywa "prawem Poiseuille'a"
01:24
and you can learnuczyć się an awfulstraszny lot
24
66000
2000
i można się bardzo dużo nauczyć
01:26
about the physicsfizyka of the avianptasia rectumodbytnicy.
25
68000
3000
o fizyce ptasiego odbytu.
01:29
ActuallyFaktycznie, technicallytechnicznie, it's not a rectumodbytnicy. It's callednazywa a cloacakloaka.
26
71000
2000
Właściwie, technicznie to nie jest odbyt. To sie nazywa kloaka.
01:33
At this pointpunkt, she stopsprzystanki me,
27
75000
3000
I w tym momencie, ona zatrzymuje mnie
01:36
and she saysmówi, "Who are you?
28
78000
2000
i pyta "Kim Pan jest?"
01:39
WhaWHA -- what do you do?"
29
81000
3000
"Co - co Pan właściwie robi?"
01:43
And I was stuckutknął,
30
85000
2000
I zatkało mnie,
01:45
because I didn't have any way to describeopisać what I do.
31
87000
3000
ponieważ nie byłem w stanie w żaden sposób wytłumaczyć tego, czym się zajmuję.
01:48
And so, in some sensesens,
32
90000
2000
Więc, w pewnym sensie
01:50
this talk todaydzisiaj
33
92000
2000
ta dzisiejsza pogadanka
01:52
is my answerodpowiedź to that.
34
94000
2000
to moja odpowiedź na to pytanie.
01:54
It's a selectionwybór of a randomlosowy bunchwiązka of the stuffrzeczy that I do.
35
96000
4000
To losowy wybór rzeczy, którymi się zajmuję.
01:58
And it's very hardciężko for me to make sensesens of it,
36
100000
3000
I mi samemu jest bardzo trudno to zrozumieć
02:01
so I'm not sure that you can.
37
103000
2000
więc nie jestem pewien, czy Wy potraficie.
02:03
It's the kinduprzejmy of thing that I sitsiedzieć up latepóźno at night thinkingmyślący about sometimesczasami --
38
105000
3000
To jest tego rodzaju sprawa, o jakiej myślę wieczorami, czasami -
02:06
oftenczęsto at fourcztery in the morningranek.
39
108000
2000
często o czwartej nad ranem.
02:09
So, some people are afraidprzestraszony of what I do.
40
111000
3000
Więc, niektórzy ludzie boją się tego, co ja robię,
02:14
Some people think I am the nerdnerd TonyTony SopranoSopran,
41
116000
3000
niektórzy myślą, że jestem mięczakiem jak Tony Soprano
02:17
and in responseodpowiedź, I have orderedzamówione
42
119000
2000
i w odpowiedzi, zamówiłem
02:19
a bulletproofkuloodporny pocketkieszeń protectorobrońca.
43
121000
2000
kuloodporną kieszonkę na długopisy.
02:22
I'm not sure what these people think,
44
124000
2000
Nie jestem pewien co ci ludzie mają na myśli,
02:24
because I don't speakmówić NorskNorsk.
45
126000
2000
ponieważ nie rozumiem norweskiego.
02:26
(LaughterŚmiech)
46
128000
2000
(Śmiech)
02:28
But I'm not thinkingmyślący "monsteretmonsteret" is a good thing.
47
130000
3000
Ale nie uważam, że 'monsteret' to dobra rzecz.
02:32
I don't know, you know?
48
134000
2000
No nie wiem, naprawdę?
02:34
So, one of the things that I love to do
49
136000
2000
Więc, jedną z rzeczy którą uwielbiam robić,
02:36
is travelpodróżować around the worldświat and look at archaeologicalarcheologicznych siteswitryny.
50
138000
3000
to podróżowanie dookoła świata i przyglądanie się stanowiskom archeologicznym.
02:39
Because archaeologyArcheologia givesdaje us an opportunityokazja
51
141000
2000
Ponieważ archeologia daje nam okazję,
02:41
to studybadanie pastprzeszłość civilizationscywilizacje,
52
143000
2000
by zbadać nieistniejące już cywilizacje
02:43
and see where they succeededudało się
53
145000
2000
ich sukcesy
02:45
and where they failednie udało się.
54
147000
2000
i porażki.
02:47
Use sciencenauka to, you know,
55
149000
2000
Posłużyć się nauką by, no wiecie,
02:49
work backwardsWstecz and say, "Well, really, what were they thinkingmyślący?"
56
151000
3000
spojrzeć wstecz i powiedzieć "Hmm, ciekawe co oni sobie myśleli?"
02:52
And recentlyostatnio, I was in EasterWielkanoc IslandWyspa,
57
154000
3000
Byłem niedawno na Wyspach Wielkanocnych,
02:55
whichktóry is an incrediblyniewiarygodnie beautifulpiękny placemiejsce,
58
157000
3000
niesamowicie piękne miejsce
02:58
and an incrediblyniewiarygodnie mysterioustajemniczy placemiejsce,
59
160000
2000
i niesamowicie zagadkowe miejsce,
03:00
because no mattermateria where you go in EasterWielkanoc IslandWyspa,
60
162000
3000
ponieważ, niezależnie gdzie pójdziesz na Wyspach Wielkanocnych,
03:03
you're struckpowalony by these statuesposągi, callednazywa the moaimoai.
61
165000
3000
wpadasz na te posągi, zwane moai.
03:06
The placemiejsce is 64 squareplac milesmile.
62
168000
2000
Ta wyspa ma 64 mile kwadratowe.
03:08
They madezrobiony, so fardaleko as we can tell, 900 of them.
63
170000
3000
Zrobiono, według naszej najlepszej wiedzy, 900 takich posągów.
03:13
Why on EarthZiemia? And if you haven'tnie mam readczytać
64
175000
2000
Ale dlaczego? I jeśli nie czytaliście
03:15
JaredJared Diamond'sDiamond's bookksiążka, "CollapseUpadek,"
65
177000
2000
ksiązki Jareda Diamonda "Upadek"
03:17
I totallycałkowicie recommendpolecić that you do.
66
179000
1000
to zdecydowanie polecam.
03:18
He's got a great chapterrozdział about it.
67
180000
2000
Napisał świetny rozdział na ten temat.
03:20
BasicallyW zasadzie, these people
68
182000
2000
Generalnie, ci ludzie
03:22
committedzobowiązany ecologicalekologiczny suicidesamobójstwo
69
184000
2000
popełnili ekologiczne samobójstwo
03:24
in orderzamówienie to make more of these.
70
186000
2000
aby zrobić więcej tych.
03:27
And somewheregdzieś alongwzdłuż the linelinia, somebodyktoś said,
71
189000
2000
I w pewnym momencie, ktoś powiedział,
03:29
"I know! Let's cutciąć down the last treedrzewo
72
191000
2000
"Wiem! Zetnijmy ostatnie drzewo
03:31
and commitpopełnić suicidesamobójstwo, because
73
193000
2000
i popełnijmy samobójstwo, ponieważ
03:33
we need more identicalidentyczny statuesposągi."
74
195000
2000
potrzebujemy więcej identycznych posągów."
03:35
(LaughterŚmiech)
75
197000
2000
(Śmiech)
03:37
And,
76
199000
2000
I -
03:39
one thing that isn't a mysteryzagadka, actuallytak właściwie,
77
201000
2000
jedna rzecz, która właściwie nie była zagadką
03:41
was when I grewrósł up -- because when I was a little kiddziecko, I'd seenwidziany these pictureskino --
78
203000
2000
gdy dorastałem, ponieważ gdy byłem małym dzieckiem, często patrzyłem na te zdjęcia
03:43
and I thought, "Well, why that look on the facetwarz?
79
205000
3000
i myślałem "Hmm, skąd ten wyraz twarzy?
03:46
Why that browcienie do powiek?" I mean, it's suchtaki a powerfulpotężny thing.
80
208000
3000
Po co taka brew?" To wywiera tak mocne wrażenie
03:49
Where did they get that inspirationInspiracja?
81
211000
2000
Co ich zainspirowało?
03:51
And then I metspotkał YoyoYoyo,
82
213000
2000
I kiedy spotkałem Yoyo
03:53
who is the nativeojczysty RapaRapa Nui-anNui- guideprzewodnik,
83
215000
2000
który jest przewodnikiem i rdzennym Rapa Nuaiczykiem
03:55
and if you look at Yoyo'sNa yoyo facetwarz,
84
217000
2000
i gdy spojrzycie na wyraz twarzy Yoyo
03:57
you kinduprzejmy of figurepostać out where they got it.
85
219000
2000
możecie zrozumieć skąd to wzięli.
04:00
There's manywiele mysteriesarkana, these statuesposągi.
86
222000
2000
Te posągi zawierają wiele tajemnic.
04:02
EveryoneKażdy wants to know, how did they make them,
87
224000
2000
Wszyscy chcą wiedzieć jak je zrobiono,
04:04
how did they transporttransport them?
88
226000
2000
jak je transportowano?
04:06
This womankobieta in the foregroundpierwszoplanowy is JoJo AnneAnne VanVan TilbergTilberg.
89
228000
3000
Kobieta na pierwszym planie to Jo Anne Van Tilberg.
04:09
She's the leadingprowadzący archaeologistarcheolog workingpracujący EasterWielkanoc IslandWyspa todaydzisiaj.
90
231000
3000
Ona jest głównym archeologiem pracującym obecnie na Wyspie Wielkanocnej.
04:12
And she has studiedbadane the statuesposągi for 20-some-Niektóre yearslat,
91
234000
3000
I ona badała te posągi przez ponad 20 lat
04:15
and she has detailedszczegółowe recordsdokumentacja of everykażdy singlepojedynczy statuestatua.
92
237000
3000
i posiada szczegółowe dane każdego posągu.
04:18
The one on the pagestrona here is the samepodobnie that's up there.
93
240000
3000
Ten na stronie w książce to ten sam przed którym stoi.
04:22
One interestingciekawy problemproblem is the stonekamień isn't very hardciężko.
94
244000
3000
Jeden interesujący problem polega na tym, że te kamienie nie są bardzo twarde.
04:25
So, this used to be completelycałkowicie smoothgładki.
95
247000
3000
Więc one oryginalnie były zupełnie gładkie.
04:29
In factfakt, in manywiele of the statuesposągi, when you excavateWykopaliska them,
96
251000
2000
W rzeczy samej, zaraz po wykopaniu, wiele z tych posągów
04:31
the backsplecy are totallycałkowicie smoothgładki -- almostprawie glassszkło smoothgładki.
97
253000
3000
ma zupełnie gładkie plecy - prawie tak gładkie jak szkło.
04:34
But after 1,000 yearslat out in the weatherpogoda,
98
256000
2000
Lecz po ponad 1000 lat działania czynników atomosferycznych
04:36
they look like this.
99
258000
2000
wyglądają właśnie tak.
04:38
JoJo AnneAnne and I have just embarkedzaokrętowany on a projectprojekt to digitizedigitalizacji them all,
100
260000
3000
Jo Anne razem ze mną właśnie rozpoczęła pracę nad digitalizacją ich wszystkich
04:41
and we're going to do a very high-reswysokiej rozdzielczości digitizationdigitalizacja,
101
263000
3000
i zamierzamy to zrobić w bardzo wysokiej rozdzielczości,
04:44
first because it's a way of preservingzachowania them.
102
266000
2000
po pierwsze, ponieważ to jest sposób aby je zachować.
04:46
SecondDrugi, we have these ideaspomysły about how you can algorithmicallyalgorytmicznie, then,
103
268000
3000
Po drugie, mamy pewne pomysły jak będzie można wówczas algorytmicznie
04:49
learnuczyć się a fewkilka of the mysteriesarkana about them.
104
271000
2000
rozwikłać część ich zagadek.
04:51
How long have they been standingna stojąco in what positionspozycje?
105
273000
3000
Jak długo stały w tych pozycjach?
04:54
And maybe, indirectlypośrednio, get at some of the issuesproblemy of
106
276000
2000
I być może, nie wprost, zrozumieć częściowo powody,
04:56
what causedpowodowany them to be the way they are.
107
278000
2000
które sprawiły, że stały się tym, czym obecnie są.
04:59
While I was in EasterWielkanoc IslandWyspa, cometkometa McNaughtMcNaught was there alsorównież,
108
281000
3000
Gdy byłem na Wyspie Wielkanocnej, kometa NcNaught także tam była,
05:02
so you get a gratuitousnieodpłatne pictureobrazek
109
284000
2000
więc, mamy gratisowe zdjęcie
05:04
of a moaimoai with a cometkometa.
110
286000
2000
moai z kometą.
05:07
I alsorównież have an archaeologicalarcheologicznych projectprojekt going on
111
289000
2000
Mam także projekt archeologiczny działający
05:09
in EgyptEgipt.
112
291000
2000
w Egipcie.
05:11
"Going on" is perhapsmoże a little bitkawałek strongsilny.
113
293000
2000
"Działający" to być może za mocno powiedziane.
05:13
We're tryingpróbować to get all of the permissionsuprawnienia
114
295000
2000
Staramy się zebrać wszystkie pozwolenia
05:15
to get everything all setzestaw, to get it going.
115
297000
2000
aby być gotowym, by zacząć działać.
05:17
So, I'll talk about it at a futureprzyszłość TEDTED.
116
299000
2000
Więc, opowiem o tym na sesji TED w przyszłości.
05:19
But there's some amazingniesamowity opportunitiesmożliwości in EgyptEgipt as well.
117
301000
3000
Ale także w Egipcie są niesamowite możliwości.
05:23
AnotherInnym thing I do is I inventwymyślać stuffrzeczy.
118
305000
3000
Innym moim zajęciem jest wymyślanie różnych rzeczy.
05:27
In factfakt, I designprojekt nuclearjądrowy reactorsReaktory.
119
309000
3000
W rzeczy samej, projektuje reaktory nuklearne.
05:31
Not a jokeżart.
120
313000
2000
To nie żart.
05:33
This is the conventionalstandardowy
121
315000
2000
To jest typowy
05:35
nuclearjądrowy fuelpaliwo cyclecykl.
122
317000
2000
nuklearny cykl paliwowy.
05:37
The redczerwony linelinia is what is doneGotowe in
123
319000
3000
Czerwona linia pokazuje jak to jest zrobione w
05:40
mostwiększość nuclearjądrowy reactorsReaktory. It's callednazywa the openotwarty fuelpaliwo cyclecykl.
124
322000
3000
większości reaktorów nuklearnych. To się nazywa otwarty cykl paliwowy.
05:44
The whitebiały lineskwestia are what's callednazywa an advancepostęp fuelpaliwo cyclecykl,
125
326000
2000
Białe linie, to to, co jest nazwane zaawansowanym cyklem paliwowym,
05:46
where you reprocessPrzetwórz ponownie.
126
328000
2000
gdzie przetwarza się.
05:48
Now, this is the normalnormalna way it's doneGotowe.
127
330000
3000
I tak to jest zazwyczaj robione.
05:51
It's got the hugeolbrzymi advantageZaletą that it
128
333000
2000
To ma tą olbrzymią zaletę, że
05:53
does not createStwórz carbonwęgiel pollutionskażenie.
129
335000
3000
nie wytwarza zanieczyszczenia dwutlenkiem węgla
05:56
It has a lot of disadvantageswady:
130
338000
2000
Ten proces ma też wiele wad -
05:58
eachkażdy one of these stepskroki is extremelyniezwykle expensivedrogi,
131
340000
3000
każdy z tych kroków jest bardzo drogi,
06:01
it's potentiallypotencjalnie dangerousniebezpieczny
132
343000
2000
jest potencjalnie niebezpieczny
06:03
and they have the interestingciekawy propertynieruchomość that the stepkrok
133
345000
2000
i ma tę interesującą właściwość, że
06:05
cannotnie może be performedwykonany in anyone'sniczyjej backyardpodwórko,
134
347000
2000
nie może być wykonany na twoim podwórku,
06:07
whichktóry is a problemproblem.
135
349000
2000
co jest problemem.
06:09
So, our reactorreaktor eliminateseliminuje these stepskroki,
136
351000
3000
Więc, nasz reaktor eliminuje te kroki
06:13
whichktóry, if we can actuallytak właściwie make it work, is a really coolchłodny thing.
137
355000
3000
co, jeżeli nam się naprawdę uda go uruchomić, będzie naprawdę fajną sprawą.
06:17
Now, it's kinduprzejmy of nutsorzechy to work on a newNowy nuclearjądrowy reactorreaktor.
138
359000
3000
Tak ogólnie, to jest dość zwariowane by pracować nad nowym reaktorem nuklearnym.
06:20
There's -- no reactor'sreaktora been even builtwybudowany
139
362000
3000
Nie buduje się nowych reaktorów
06:23
to an oldstary designprojekt, much lessmniej a newNowy one, in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa
140
365000
2000
w USA, nawet według tradycyjnych projektów, a tym bardziej według nowych
06:25
for 25 yearslat.
141
367000
2000
od 25 lat.
06:28
It's the kinduprzejmy of very high-riskwysokie ryzyko, but potentiallypotencjalnie very high-returnwysokiej stopie zwrotu
142
370000
3000
To jest przykład działalności o bardzo wysokim stopniu ryzyka lecz potencjalnie o bardzo wysokim zysku
06:31
thing that we do.
143
373000
2000
jaką wykonujemy.
06:34
ChangingZmiana into a totallycałkowicie differentróżne fieldpole,
144
376000
2000
Zupełnie z innej beczki,
06:36
we do a lot of stuffrzeczy in solidsolidny statestan physicsfizyka,
145
378000
2000
robimy wiele rzeczy związanych z fizyką ciała stałego,
06:38
particularlyszczególnie in an areapowierzchnia callednazywa metamaterialsmetamateriałów.
146
380000
2000
zwłaszcza w obszarze zwanym metamateriałami.
06:40
A metamaterialmetamateriałów is an artificialsztuczny materialmateriał,
147
382000
4000
Metamateriał to sztuczny materiał,
06:44
whichktóry manipulatesmanipuluje, in this casewalizka, electromagneticelektromagnetyczna radiationpromieniowanie,
148
386000
3000
który oddziałuje, w tym przypadku, na promieniowanie elektromagnetyczne
06:47
in a way that you couldn'tnie mógł otherwisew przeciwnym razie.
149
389000
3000
w unikalny sposób.
06:50
So, this deviceurządzenie here is an invisibilityniewidzialność cloakpłaszcz.
150
392000
3000
Więc to urządzenie to czapka niewidka.
06:55
It maymoże not seemwydać się that, but if you were a microwavekuchenka mikrofalowa,
151
397000
3000
Może na taką nie wyglądać dla was, ale gdybyście byli mikrofalą,
06:58
this is how you would viewwidok it.
152
400000
2000
to tak byście to widzieli.
07:00
RaysPromienie of lightlekki -- in this casewalizka, microwavekuchenka mikrofalowa lightlekki --
153
402000
2000
Promienie światła - w tym przypadku, mikrofale światła --
07:02
come in, and they just squishzgniatanie around the cellkomórka,
154
404000
3000
lecą i po prostu ścieśniają się przelatując dookoła komórki
07:05
and they come back the other sidebok.
155
407000
2000
i przelatują dalej.
07:07
Now, you could do that with mirrorslustra from one anglekąt.
156
409000
2000
Można to zrobić używając luster z jednego kąta.
07:09
The coolchłodny thing is, this does it from all angleskąty.
157
411000
2000
Ale to właśnie jest świetne, że to urządzenie potrafi to zrobić ze wszystkich kątów.
07:12
MetamaterialsMetamateriałów, unfortunatelyNiestety --
158
414000
2000
Metamateriały, niestety --
07:14
A, it only worksPrace on microwavekuchenka mikrofalowa,
159
416000
2000
A - działają tylko na mikrofale
07:17
and B, it doesn't work all that well yetjeszcze.
160
419000
2000
i B - nie działają jeszcze zupełnie prawidłowo.
07:19
But metamaterialsmetamateriałów are an incrediblyniewiarygodnie excitingekscytujący fieldpole.
161
421000
3000
Ale metamateriały to niesamowicie interesująca dziedzina.
07:22
It's -- you know, todaydzisiaj I'd like to say
162
424000
2000
To, no wiecie, chciałbym móc powiedzieć, że dzisiaj
07:24
it's a zerozero billionmiliard dollardolar businessbiznes, but,
163
426000
2000
to jest interes na zero bilionów dolarów, ale
07:26
in factfakt, it's negativenegatywny.
164
428000
2000
w rzeczywistości, jest negatywny.
07:29
But some day, some day, maybe it's going to work.
165
431000
3000
Ale pewnego dnia, pewnego dnia, może to zadziała.
07:33
We do a lot of work in biomedicalbiomedyczne fieldspola.
166
435000
3000
Dużo pracujemy na polu biomedycyny.
07:36
In this casewalizka, we're workingpracujący with a majorpoważny medicalmedyczny foundationfundacja
167
438000
2000
W tym przypadku, pracujemy z dużą fundacją medyczną
07:39
to developrozwijać inexpensiveniedrogi wayssposoby of diagnosingDiagnozowanie
168
441000
3000
by rozwinąć niedrogie sposoby na diagnozowanie
07:42
diseaseschoroby in developingrozwijanie countrieskraje.
169
444000
3000
chorób w krajach rozwijających się.
07:45
So, they say the eyesoczy are the windowsWindows of the souldusza --
170
447000
2000
Więc, mówi się, że oczy są zwierciadłem duszy --
07:47
turnsskręca out they're a windowokno to a wholecały lot more stuffrzeczy.
171
449000
3000
wychodzi na to, że są zwierciadłem o wielu rzeczy więcej .
07:50
And these happenzdarzyć to be my eyesoczy, by the way.
172
452000
3000
I - przy okazji, to są moje oczy.
07:55
Now, I'm alsorównież very interestedzainteresowany in cookinggotowanie.
173
457000
3000
Następnie, jestem bardzo zainteresowany gotowaniem.
07:58
While I was at MicrosoftMicrosoft, I tookwziął a leavepozostawiać of absencebrak
174
460000
3000
Kiedy pracowałem w Microsoft, wziąłem urlop
08:01
and wentposzedł to a chefszef kuchni schoolszkoła in FranceFrancja.
175
463000
2000
i poszedłem do szkoły szefów kuchni we Francji.
08:03
I used to work, alsorównież while at MicrosoftMicrosoft,
176
465000
2000
Kiedyś pracowałem, także podczas mojej pracy w Microsoft
08:05
at a leadingprowadzący restaurantrestauracja in SeattleSeattle,
177
467000
4000
w wiodącej restauracji w Seattle,
08:09
so I do a lot of cookinggotowanie.
178
471000
2000
więc dużo gotuje.
08:11
I've been on a teamzespół that wonwygrał
179
473000
2000
Byłem częścią zespołu, który wygrał
08:13
the worldświat championshipMistrzostwa of barbecueSprzęt do grillowania.
180
475000
2000
mistrzostwa świata w grillowaniu.
08:16
But barbecue'sGrill 's interestingciekawy, because it's one of these cultkult foodsżywność
181
478000
3000
Ale grill jest interesujący, ponieważ jest jednym z kultowych rodzajów jedzenia,
08:19
like chiliChili, or bouillabaissebouillabaisse.
182
481000
2000
jak chili czy bouillabaisse.
08:21
VariousRóżne partsCzęści of the worldświat will have a cultkult foodjedzenie
183
483000
2000
Różne regiony mają swoje kultowe jedzenie
08:23
that people get enormouslyogromnie attachedprzywiązany to --
184
485000
2000
i ludzie się bardzo do niego przywiązują.
08:25
there's tremendousogromny traditionstradycje, there's secrecytajność.
185
487000
3000
Tutaj chodzi o wielką tradycję jak i o sekret.
08:28
And I'm tryingpróbować to use a very
186
490000
2000
Usiłuje podejść do tego
08:30
scientificnaukowy approachpodejście.
187
492000
2000
w sposób bardzo naukowy.
08:32
So, this is my latestnajnowszy cookerkuchenka,
188
494000
3000
Więc, to jest moje najnowsze urządzenie do gotowania,
08:35
and if this lookswygląda more complicatedskomplikowane than the nuclearjądrowy reactorreaktor,
189
497000
3000
i jeżeli wygląda na bardziej skomplikowane niż reaktor nuklearny
08:39
that's because it is.
190
501000
2000
to dlatego, że takie właśnie jest.
08:42
But if you get to playgrać with all those knobsgałki and dialsTarcze --
191
504000
3000
Ale jeżeli pobawisz się tymi wszystkimi przekładniami i potencjometrami
08:45
and of coursekurs, really the controllerkontroler over there does it all on softwareoprogramowanie --
192
507000
3000
i oczywiście, to sterownik i oprogramowanie ustawia wszystko --
08:48
you can make some terrificWspaniała ribsżebra.
193
510000
3000
można tym zrobić wyborne żeberka.
08:51
(LaughterŚmiech)
194
513000
3000
(Śmiech)
08:54
This is a high-speedwysoka prędkość centrifugeWirówki.
195
516000
2000
To jest wysoko-obrotowa wirówka.
08:56
You should all have one in your kitchenkuchnia,
196
518000
2000
Każdy powinien mieć taką w swojej kuchni
08:58
besideoprócz your TurbochefSpółka TurboChef.
197
520000
2000
obok kuchenki Turbochef.
09:00
This subjectstematy foodjedzenie to a forcesiła about 50,000 timesczasy
198
522000
2000
Ona poddaje jedzenie sile około 50,000 razy mocniejszej
09:02
that of normalnormalna gravitypowaga,
199
524000
2000
niż normalna grawitacja
09:04
and oh boychłopak, does it clarifywyjaśnienia chickenkurczak stockZbiory.
200
526000
3000
i to potrafi niesamowicie wyklarować bulion z kurczaka
09:07
You would not believe it!
201
529000
2000
Nie uwierzylibyście!
09:10
I performwykonać a seriesseria of ghoulishghoulish experimentseksperymenty
202
532000
2000
Przeprowadzam serie makabrycznych eksperymentów
09:12
on foodjedzenie --
203
534000
2000
na jedzeniu --
09:14
in this casewalizka, tryingpróbować to calibrateskalibrować a mathematicalmatematyczny modelModel
204
536000
3000
w tym przypadku, staram się skalibrować model matematyczny
09:17
so that one can predictprzepowiadać, wywróżyć exactlydokładnie
205
539000
2000
by każdy mógł dokładnie przewidzieć
09:19
what the internalwewnętrzny cookinggotowanie timesczasy are.
206
541000
2000
czas gotowania.
09:21
It turnsskręca out, A, it's usefulprzydatny, and for a geekmaniak like me, it's funzabawa.
207
543000
2000
Okazuje się, że A to jest pożyteczne i dla takiego maniaka jak ja, to przyjemność.
09:24
TheoryTeoria is redczerwony,
208
546000
2000
Teoria to czerwona linia,
09:26
blackczarny is experimenteksperyment.
209
548000
2000
czarna to wyniki eksperymentu.
09:28
So, I'm eitherzarówno really good at fakingudaje it,
210
550000
3000
Więc, albo bardzo dobrze oszukuję, lub --
09:31
or this particularszczególny modelModel seemswydaje się to work.
211
553000
2000
ten model jest prawidłowy.
09:34
So, anotherinne randomlosowy thing I do
212
556000
2000
Więc, moim innym losowym zajęciem jest
09:36
is the searchszukanie for extraterrestrialpozaziemski intelligenceinteligencja,
213
558000
2000
szukanie życia pozaziemskiego
09:38
or SETISETI.
214
560000
2000
zwane jako SETI.
09:40
And you maymoże be familiarznajomy with the moviefilm "ContactKontakt,"
215
562000
2000
Być może widzieliście film "Kontakt",
09:42
whichktóry sortsortować of popularizedspopularyzował that.
216
564000
2000
który w pewien sposób pomógł temu zdobyć popularność.
09:44
It turnsskręca out there are realreal people who go out
217
566000
2000
Okazuje się, że są prawdziwi ludzie, którzy
09:46
and searchszukanie for extraterrestrialsistoty pozaziemskie in a very scientificnaukowy way.
218
568000
4000
poszukują życia pozaziemskiego w bardzo naukowy sposób.
09:50
In factfakt, almostprawie everybodywszyscy in the moviefilm
219
572000
3000
W rzeczywistości, prawie każdy w tym filmie
09:53
is basedna podstawie on a realreal characterpostać, a realreal personosoba.
220
575000
3000
jest oparty o prawdziwą osobę.
09:56
So, the JodieJodie FosterZastępczej characterpostać here
221
578000
2000
Więc, bohaterka grana przez Jodie Foster
09:58
is actuallytak właściwie this womankobieta, JillJill TarterTarter,
222
580000
3000
to właśnie ta kobieta, Jill Tarter,
10:01
and JillJill has dedicateddedykowane her life to this.
223
583000
3000
i Jill poświęciła tej pracy swoje życie.
10:05
You know, a lot of people riskryzyko theirich liveszyje
224
587000
2000
Jak wiecie, dużo ludzi ryzykuje swoje życie
10:07
in a briefkrótki actdziałać of heroismheroizm,
225
589000
2000
w krótkich aktach bohaterstwa,
10:09
whichktóry is kinduprzejmy of coolchłodny,
226
591000
2000
co jest super,
10:11
but JillJill has
227
593000
2000
ale Jill prezentuje
10:13
what I call slowpowolny heroismheroizm.
228
595000
2000
coś, co nazywam powolnym bohaterstwem.
10:15
She is riskingryzykując her professionalprofesjonalny life on something
229
597000
3000
Ona kładzie całe swoje życie zawodowe na na szali czegoś,
10:18
that her ownwłasny calculationsobliczenia showpokazać
230
600000
3000
co według jej własnych obliczeń
10:21
maymoże not work for a thousandtysiąc yearslat -- maymoże not ever.
231
603000
3000
może nie zadziałać przez tysiąc lat - może nawet nigdy.
10:25
So, I like to supportwsparcie people that are riskingryzykując theirich liveszyje.
232
607000
3000
Więc, ja lubię wspierać ludzi którzy ryzykują swoje życie.
10:28
After the moviefilm cameoprawa ołowiana witrażu out, of coursekurs, there was a lot of interestzainteresowanie in SETISETI.
233
610000
3000
Gdy ten film został wydany, oczywiście było dużo zainteresowanie SETI.
10:31
My kidsdzieciaki saw the moviefilm,
234
613000
2000
Moje dzieci widziały ten film
10:33
and afterwardspotem they cameoprawa ołowiana witrażu to me and they said,
235
615000
2000
i potem przyszły do mnie i powiedziały,
10:35
"So, DadTata, so -- so --
236
617000
2000
"No więc, Tato, więc... ---
10:37
that characterpostać -- that's JillJill, right?"
237
619000
2000
ta osoba -- to jest Jill, prawda?"
10:39
I said, "Oh, yeah, yeah -- absolutelyabsolutnie."
238
621000
2000
Odpowiedziałem, "O tak, tak - oczywiście."
10:41
"And that other personosoba, that's someonektoś -- " I said, "Yes."
239
623000
2000
"I ta inna osoba to jest ktoś tam -- " "Tak", odpowiedziałem
10:43
They said, "Well, you know that creepyCreepy richbogaty guy in the moviefilm?
240
625000
3000
Wówczas zapytali, "No a ten przerażający bogaty facet w tym filmie?"
10:47
Is that you?"
241
629000
2000
Czy to ty?"
10:49
I said, "Well, you know, it's just a moviefilm! Come on."
242
631000
2000
Opowiedziałem, no wiecie, to tylko film! Przestańcie już!
10:51
(LaughterŚmiech)
243
633000
4000
(Śmiech)
10:55
So, the SETISETI InstituteInstytut,
244
637000
2000
Więc, instytut SETI,
10:57
with a little bitkawałek of help from me, and a lot of help from PaulPaweł AllenAllen
245
639000
2000
z pewną moją pomocą i z duża pomocą od Paula Allena
10:59
and a varietyróżnorodność of other people,
246
641000
2000
i wielu innych ludzi,
11:01
is buildingbudynek a dedicateddedykowane radioradio telescopeteleskop
247
643000
2000
buduje wyspecjalizowany radioteleskop
11:03
in HatKapelusz CreekCreek, CaliforniaCalifornia,
248
645000
2000
w Hat Creek w Kaliforni
11:05
so they can do this SETISETI work.
249
647000
2000
by można było pracować nad SETI.
11:08
Now, I travelpodróżować a lot, and I changezmiana cellkomórka phonestelefony a lot,
250
650000
2000
Dużo podróżuję i zmieniam często telefony komórkowe
11:10
and the one personosoba who always getsdostaje updatedzaktualizowany
251
652000
2000
i jedna osoba która zawsze dostaje
11:12
on all my cellkomórka phonestelefony and pagerspagery and everything elsejeszcze
252
654000
3000
mój nowy numer telefonu, pagera i tak dalej
11:15
is JillJill, because I really don't want to misstęsknić
253
657000
2000
to Jill, ponieważ naprawdę nie chce przegapić
11:17
"the call."
254
659000
2000
tego "Telefonu"
11:19
(LaughterŚmiech)
255
661000
2000
(Śmiech)
11:21
I mean, can you imaginewyobrażać sobie? E.T.'s„s phoningdzwoniąc home,
256
663000
2000
No wyobrażacie sobie? ET dzwoni do domu,
11:23
and I'm not, like, there? You know, horribleokropny!
257
665000
3000
a ja o tym nie wiem? Po prostu straszne!
11:27
So, I do a lot of work on dinosaursdinozaury.
258
669000
2000
Więc, dużo pracuję nad dinozaurami.
11:30
I'm knownznany to TEDstersTed as the guy that has sexseks with dinosaursdinozaury.
259
672000
3000
Jestem znany pomiędzy ludźmi z TED jako ten facet który uprawiał seks z dinozaurami.
11:33
And I resembleprzypominają that remarkuwaga.
260
675000
2000
I zapamiętałem ten komentarz.
11:36
I'm going to talk about a differentróżne aspectaspekt of dinosaursdinozaury,
261
678000
2000
Będę teraz mówił o innym aspekcie dinozaurów,
11:38
whichktóry is the findingodkrycie of them.
262
680000
3000
mam na myśli znajdywanie ich.
11:41
Now, to find dinosaursdinozaury, you hikewycieczka around in horribleokropny conditionswarunki
263
683000
3000
Więc, by znaleźć dinozaura, wędrujesz w strasznych warunkach
11:44
looking for a dinosaurdinozaur.
264
686000
2000
szukając dinozaura.
11:46
It soundsDźwięki really dumbgłupi, but that's what it is.
265
688000
2000
To brzmi naprawdę głupio, ale tak to jest.
11:48
It's horribleokropny conditionswarunki, because
266
690000
2000
A te straszne warunki stąd, że
11:50
wherevergdziekolwiek you have nicemiły weatherpogoda,
267
692000
2000
tam gdzie są przyjazne warunki atmosferyczne
11:52
plantsrośliny growrosnąć,
268
694000
2000
rosną rośliny.
11:54
and you don't get any erosionErozja, and you don't see any dinosaursdinozaury.
269
696000
2000
I nie znajdziesz erozji i nie zobaczysz żadnych dinozaurów.
11:56
So, you always find dinosaursdinozaury
270
698000
2000
Więc zawsze się znajduje dinozaury
11:59
in desertspustynie or badlandsBadlands,
271
701000
2000
na pustyniach czy nieużytkach --
12:01
areasobszary that have very little plantroślina growthwzrost
272
703000
2000
obszarach o bardzo ubogiej florze,
12:03
and have flashLampa błyskowa floodspowodzie in the springwiosna.
273
705000
2000
gdzie wiosną występują nagłe powodzie.
12:05
You know, skiersnarciarzy praymodlić się for snowśnieg?
274
707000
2000
No wiecie, narciarze modlą się o śnieg?
12:07
PaleontologistsPaleontolodzy praymodlić się for erosionErozja.
275
709000
2000
Paleontolodzy modlą się o erozję.
12:10
So, you hikewycieczka around
276
712000
2000
Więc wędrujesz sobie
12:12
and -- this is after you digkopać them up, they look like this.
277
714000
3000
i -- jak już je wykopiesz --one wyglądają tak.
12:15
You hikewycieczka around, you see something like this.
278
717000
2000
Wędrujesz sobie i widzisz coś takiego.
12:17
Now, this is something I founduznany, so look at it very closelydokładnie here.
279
719000
3000
Tak, to jest coś co ja znalazłem, więc popatrzcie bardzo uważnie tutaj.
12:20
You've got this bentoniteBentonit clayglina,
280
722000
3000
Tu jest glina bentonitowa
12:23
whichktóry is -- sortsortować of swellspęcznieje up and expandsrozszerza się.
281
725000
3000
która -- tak jakby nabrzmiewa i rozszerza się.
12:26
And there's some stuffrzeczy pokingszturchanie out. So, you look at that,
282
728000
2000
I jakieś rzeczy wystają. Więc patrzysz na to,
12:28
and you look up closeblisko, and you say,
283
730000
2000
przyglądasz się z bliska i mówisz,
12:30
"Well, geeGee, that's kinduprzejmy of interestingciekawy. What are all of these piecessztuk?"
284
732000
4000
"Hmm, no tak, to chyba jest interesujące - czym są te wszystkie kawałki?"
12:35
Well, if you look closelydokładnie, you can recognizerozpoznać, actuallytak właściwie,
285
737000
2000
No więc, jeżeli popatrzysz uważnie, możesz rozpoznać
12:37
from the shapekształt, that these are skullczaszka fragmentspaprochy.
286
739000
3000
z kształtu, że to są fragmenty czaszki.
12:40
And then when you look at this,
287
742000
2000
I wówczas spoglądasz na to,
12:42
you say, "That's a toothząb.
288
744000
2000
i mówisz, "To jest ząb.
12:44
It's a bigduży toothząb."
289
746000
2000
To jest duży ząb."
12:46
It's about the sizerozmiar of a bananabanan.
290
748000
3000
Mniej więcej wielkości banana.
12:49
It has a bigduży serrationUzębienie on the edgekrawędź.
291
751000
2000
I ma duże ząbkowanie na krawędzi.
12:51
This is what TyrannosaurusTyranozaur rexRex lookswygląda like in the groundziemia.
292
753000
3000
Tak właśnie wygląda Tyranozaur Rex w ziemi.
12:54
And this is what it's like to find a TyrannosaurusTyranozaur rexRex,
293
756000
3000
I tak to jest gdy się znajdzie Tyranozaura Rexa,
12:57
whichktóry I was luckySzczęściarz enoughdość to do a fewkilka yearslat agotemu.
294
759000
3000
co mi się szczęśliwie przytrafiło parę lat temu.
13:01
Now, this is what TyrannosaurusTyranozaur rexRex lookswygląda like in my livingżycie roompokój.
295
763000
3000
A tak Tyranozaur Rex wygląda w moim salonie.
13:07
Not the samepodobnie one, actuallytak właściwie. This is a castodlew, whichktóry I had boughtkupiony,
296
769000
3000
To nie jest ten sam, dokładnie mówiąc. To jest odlew który kupiłem.
13:10
and then, after buyingkupowanie the castodlew, I founduznany my ownwłasny,
297
772000
2000
I później, po kupieniu odlewu, znalazłem własnego.
13:12
and I don't have roompokój for two.
298
774000
2000
ale nie mam miejsca na dwa.
13:16
You know.
299
778000
2000
No wiecie.
13:18
So, the thing that's wonderfulwspaniale for me about findingodkrycie dinosaursdinozaury
300
780000
3000
Więc fantastyczne dla mnie w znajdowaniu dinozaurów jest to,
13:21
is that it is bothobie an intellectualintelektualny thing,
301
783000
3000
że jest to zarówno ćwiczenie intelektualne,
13:24
because you're tryingpróbować to reconstructRekonstrukcja the environmentśrodowisko
302
786000
3000
ponieważ starasz się odbudować środowisko
13:27
of millionsmiliony of yearslat agotemu.
303
789000
2000
sprzed milionów lat.
13:29
It's something that can informpoinformować all sortssortuje of sciencenauka
304
791000
2000
To może dostarczyć wiadomości dla wszystkich nauk
13:31
in unexpectedniespodziewany wayssposoby.
305
793000
2000
w niespodziewany sposób.
13:33
The studybadanie of dinosaursdinozaury led to the realizationRealizacja
306
795000
3000
Badania dinozaurów doprowadziły do zdania sobie sprawy, że
13:36
that there's a problemproblem with asteroidasteroida impactwpływ,
307
798000
2000
istnieje problem z uderzeniem asteroidy
13:38
for exampleprzykład.
308
800000
2000
dla przykładu.
13:40
The studybadanie of dinosaursdinozaury maymoże, literallydosłownie,
309
802000
2000
Badania dinozaurów mogą dosłownie
13:42
one day savezapisać the planetplaneta.
310
804000
2000
pewnego dnia uratować naszą planetę.
13:44
StudyBadania of the ancientstarożytny climateklimat is very importantważny.
311
806000
1000
Badania klimatu z czasów dinozaurów są bardzo ważne.
13:46
In factfakt, the MesozoicMezozoiku, when dinosaursdinozaury livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj,
312
808000
2000
W rzeczy samej, w Mezozoiku, gdy żyły dinozaury,
13:48
had much higherwyższy COCO2 than todaydzisiaj,
313
810000
2000
było dużo więcej CO2 niż dziś,
13:50
was much warmercieplej than todaydzisiaj, and is one of the interestingciekawy proofdowód pointszwrotnica
314
812000
3000
było dużo cieplej niż dziś i to jest jeden z interesujących dowodów
13:53
for the effectsruchomości of COCO2 on climateklimat.
315
815000
3000
na wpływ CO2 na klimat.
13:57
But, besidesoprócz beingistota intellectuallyumysłowo
316
819000
3000
Ale, będąc nie tylko intelektualnie
14:00
and scientificallynaukowo interestingciekawy, it's alsorównież very differentróżne
317
822000
3000
i naukowo interesującym, jest zupełnie inne
14:03
than the other things I do, because you get to hikewycieczka around in the badlandsBadlands.
318
825000
3000
od pozostałych zajęć jakimi się zajmuję, ponieważ zmusza cię do wędrówek po dzikich terenach.
14:07
This is actuallytak właściwie what mostwiększość dinosaurdinozaur researchBadania lookswygląda like.
319
829000
2000
To właśnie tak wygląda większość badań nad dinozaurami.
14:09
This is one of my papersdokumenty tożsamości: "A pygostylepygostylem from a non-avianptaków theropodteropodów."
320
831000
4000
To jest jeden z moich artykułów "Pygostyl z nie-latającego Teropoda."
14:13
It's not as grippingtrzymający w napięciu as dinosaurdinozaur sexseks,
321
835000
2000
Ale to nie jest tak wciągający temat jak seks z dinozaurami,
14:15
so we're not going to go into it furtherdalej.
322
837000
2000
więc nie będziemy się w niego zagłębiać.
14:18
Now, I'm alsorównież really bigduży on photographyfotografia.
323
840000
3000
Dodatkowo, jestem bardzo zainteresowany fotografią.
14:21
I travelpodróżować all over the worldświat takingnabierający pictureskino --
324
843000
3000
Podróżuję po całym świecie robiąc zdjęcia --
14:25
some of them good, mostwiększość of them not.
325
847000
2000
niektóre dobre, większość nie.
14:27
These daysdni, bitsbity are cheaptani. UnfortunatelyNiestety, that meansznaczy
326
849000
2000
Dzisiaj karty pamięci są tanie. Niestety, to znaczy, że
14:29
you've got to spendwydać more time sortingsortowanie throughprzez them.
327
851000
3000
musisz spędzić więcej czasu przeglądając je.
14:33
Here'sTutaj jest a pictureobrazek I tookwziął in the FalklandFalkland IslandsWyspy
328
855000
2000
Oto zdjęcie jakie zrobiłem na Falklandach
14:35
of kingkról penguinspingwiny on a beachplaża.
329
857000
2000
pingwinom królewskim na plaży.
14:39
Here'sTutaj jest a pictureobrazek I tookwziął in AlaskaAlaska, a fewkilka yearslat agotemu, of OrcasOrki.
330
861000
3000
A to zdjęcie jakie zrobiłem na Alasce parę lat temu, to są orki.
14:42
I'd goneodszedł up to photographfotografia OrcasOrki,
331
864000
2000
Wypłynąłem robić zdjęcia orkom
14:44
and we had lookedspojrzał for a weektydzień,
332
866000
2000
i szukaliśmy przez tydzień
14:46
and we hadn'tnie miał seenwidziany a damncholerny OrcaOrca.
333
868000
2000
i nie widzieliśmy nawet jednej cholernej orki.
14:48
And the last day, the sunsłońce comespochodzi out,
334
870000
2000
I ostatniego dnia, słońce wschodzi,
14:50
the OrcasOrki come, they're right by the boatłódź. It's fantasticfantastyczny.
335
872000
3000
i orki przypływają, są zaraz obok łodzi. To fantastyczne.
14:53
And I get lots of pictureskino like this.
336
875000
3000
Zrobiłem mnóstwo takich zdjęć.
14:56
Then, a little bitkawałek laterpóźniej,
337
878000
2000
Wówczas, parę chwil później
14:58
I startpoczątek gettinguzyskiwanie some pictureskino like this.
338
880000
2000
zacząłem robić takie zdjęcia.
15:00
Now, to a humanczłowiek audiencepubliczność, I need to explainwyjaśniać that
339
882000
3000
Więc, muszę wyjaśnić ludzkiej widowni, że
15:04
if PenthouseApartament typu Penthouse magazineczasopismo had a marineMarine mammalssak editionwydanie,
340
886000
3000
jeżeli miesięcznik Penthouse miałby wydanie o ssakach morskich,
15:07
this would be the centerfoldCover Girl.
341
889000
3000
to byłoby to na rozkładówce.
15:11
It's trueprawdziwe.
342
893000
2000
To prawda.
15:13
So, there's more and more activityczynność nearBlisko the boatłódź,
343
895000
2000
Więc, jest coraz więcej i więcej ożywienia niedaleko łodzi,
15:15
and all of a suddennagły somebodyktoś shoutswiadomości,
344
897000
2000
i nagle ktoś krzyczy:
15:17
"What's that in the waterwoda?"
345
899000
3000
"Co to jest tam w wodzie?"
15:21
I said, "Well, I think that's what you call a freewolny willyWilly."
346
903000
3000
a ja na to "No wiesz, myślę że można to nazwać Free Willy." (nieprzetłumaczalna gra słów)
15:24
(LaughterŚmiech)
347
906000
4000
(Śmiech)
15:28
There's a varietyróżnorodność of things you can learnuczyć się from watchingoglądanie whaleswieloryby have sexseks.
348
910000
3000
Można nauczyć się przeróżnych rzeczy oglądając wieloryby uprawiające seks.
15:31
(LaughterŚmiech)
349
913000
3000
(Śmiech)
15:34
The first thing you learnuczyć się
350
916000
2000
Pierwsze, co można zrozumieć
15:36
is the overwhelmingprzytłaczający importanceznaczenie of handsręce.
351
918000
3000
to ogromne znaczenie dłoni.
15:39
They don't have them.
352
921000
2000
One ich nie mają.
15:41
(LaughterŚmiech)
353
923000
2000
(Śmiech)
15:43
I think PaulPaweł SimonSimon is in the audiencepubliczność,
354
925000
2000
Wydaje mi się, że Paul Simon jest dziś na widowni,
15:45
and he has --
355
927000
2000
i on
15:47
he maymoże not realizerealizować it, but he wrotenapisał a songpiosenka all about whalewieloryb sexseks,
356
929000
3000
być może nie zdaje sobie z tego sprawy, ale napisał cała piosenkę o seksie wielorybów:
15:50
"Slip-Slidin'Slidin' poślizgu Away."
357
932000
3000
"Slip-slidin' away."
15:53
That's kinduprzejmy of what it's like.
358
935000
2000
To mniej więcej tak właśnie działa.
15:56
The other interestingciekawy thing that I learnednauczyli about whalewieloryb sexseks:
359
938000
3000
Inny interesujący fakt, jaki poznałem o seksie wielorybów:
16:00
they curlCurl theirich toespalce u stóp too.
360
942000
3000
one też zaciskają swoje paluchy.
16:03
(LaughterŚmiech)
361
945000
3000
(Śmiech)
16:06
So --
362
948000
2000
Więc --
16:08
where do you go puttingwprowadzenie all of these disparateróżny piecessztuk togetherRazem?
363
950000
3000
co wyniknie jak się te wszystkie elementy połączy?
16:11
You know, there's a tremendousogromny amountilość of wisdommądrość
364
953000
2000
Wiecie, jest ogromna mądrość
16:13
in findingodkrycie a great thing, passionpasja in life,
365
955000
4000
w znalezieniu jednej najważniejszej rzeczy, pasji w życiu
16:17
and focusingskupienie all your energyenergia on it,
366
959000
3000
i skupieniu całej swojej energii na niej,
16:20
and I've never been ablezdolny to do that.
367
962000
2000
a ja nigdy nie byłem w stanie tego zrobić.
16:22
I just -- you know, because, yes,
368
964000
3000
Ja po prostu -- wiecie, no dobrze
16:25
I'll focusskupiać passionpasja on something,
369
967000
2000
skupie się na czymś,
16:27
but then there will be something elsejeszcze, and then there's something elsejeszcze again.
370
969000
2000
ale wówczas coś innego się pojawi, i potem coś jeszcze innego.
16:29
And for a long time I foughtwalczył this, and I thought,
371
971000
2000
I przed długi czas walczyłem z tym i myślałem,
16:31
"Well, geeGee, I really oughtpowinni to buckleklamra down."
372
973000
2000
"No dobra, naprawdę muszę przyłożyć się do tego."
16:33
And you know, when I was at MicrosoftMicrosoft,
373
975000
2000
I gdy pracowałem w Microsoft,
16:35
that was so engrossingabsorbujący,
374
977000
2000
to było tak absorbujące
16:37
and the wholecały industryprzemysł was expandingrozwijanie so much,
375
979000
3000
i cała branża się tak dynamicznie rozwijała,
16:40
that it did tendzmierzać to crowdtłum out mostwiększość of the other things in my life.
376
982000
4000
że to skłoniło mnie do wypchnięcia większości innych rzeczy z mojego życia.
16:44
But ultimatelyostatecznie,
377
986000
2000
Lecz w końcu
16:46
I decidedzdecydowany
378
988000
2000
zdecydowałem,
16:48
that what I really oughtpowinni to do is not fightwalka beingistota who I am,
379
990000
3000
że, to co naprawdę powinienem zrobić, to nie walczyć z tym kim jestem
16:51
but embraceuścisk it.
380
993000
2000
ale przyjąć to.
16:53
And say, "Yeah, you know, I --
381
995000
2000
I mówię: "No tak, wiecie --
16:55
this wholecały talk has been a mileMila wideszeroki and an inchcal deepgłęboki,
382
997000
3000
w tej pogadance pewnie potraktowałem te wszystkie tematy trochę po łebkach
16:58
but that's really what worksPrace for me."
383
1000000
3000
ale to ja tak właśnie to chciałem zrobić."
17:01
And regardlessbez względu of whetherczy it's nuclearjądrowy reactorsReaktory
384
1003000
2000
I niezależnie czy chodzi o reaktory atomowe lub metamateriały
17:03
or metamaterialsmetamateriałów or whalewieloryb sexseks,
385
1005000
2000
czy seks wielorybów,
17:07
the commonpospolity -- or lowestnajniższy commonpospolity denominatormianownik -- is me.
386
1009000
3000
wspólny -- a może najniższy mianownik - to ja.
17:10
That's it, thank you.
387
1012000
2000
To tyle, dziękuje.
17:12
(ApplauseAplauz)
388
1014000
3000
(Oklaski)
Translated by Wojtek Mach
Reviewed by Monika Sulima

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Nathan Myhrvold - Polymath
Nathan Myhrvold is a professional jack-of-all-trades. After leaving Microsoft in 1999, he's been a world barbecue champion, a wildlife photographer, a chef, a contributor to SETI, and a volcano explorer.

Why you should listen

Since leaving his post as Microsoft's Chief Technology Officer in 1999 (with fortune in tow), Nathan Myhrvold has been a professional exemplar of the spirit of the "Renaissance Man," proudly following his interests wherever they've led. His dispersed passions have triggered an impressive list of accomplishments, including world barbecue championships, major archeological finds (several Tyrannosaurus rex skeletons), prize-winning wildlife photography, building a section of Babbage's Difference Engine #2, s, and a new and consuming interest in the sous-vide cooking technique.

Malcolm Gladwell's 2008 New Yorker profile of him revealed an impish but truly inspired character whose latest company, Intellectual Ventures -- which brainstorms and patents a wide array of inventions --  has been accused in some quarters of acting like a 'patent troll' but is described by Myhrvold as "a disruptive organization providing  an efficient way for patent holders to get paid for the inventions they own, and... for technology companies to gain easy access to the invention rights they need." After funding big-vision projects such as the Allen Telescope Array, exploring active volcanoes and investigating penguin digestion, Myhrvold insists that his hobbies aren't as discursive as they seem. They do have a common denominator, after all: him.

More profile about the speaker
Nathan Myhrvold | Speaker | TED.com