ABOUT THE SPEAKER
Gavin Schmidt - Climate scientist
What goes into a climate model? Gavin Schmidt looks at how we use past and present data to model potential futures.

Why you should listen
Gavin Schmidt is a climate scientist at Columbia University's Earth Institute and is Deputy Chief at the NASA Goddard Institute for Space Studies. He works on understanding past, present and future climate change, using ever-more refined models and data sets to explore how the planet's climate behaves over time.
 
Schmidt is also deeply committed to communicating science to the general public. As a contributing editor at RealClimate.org, he helps make sure general readers have access to the basics of climate science, and works to bring the newest data and models into the public discussion around one of the most pressing issues of our time. He has worked with the American Museum of Natural History and the New York Academy of Sciences on education and public outreach, and he is the author of Climate Change: Picturing the Science, with Josh Wolfe.
More profile about the speaker
Gavin Schmidt | Speaker | TED.com
TED2014

Gavin Schmidt: The emergent patterns of climate change

Gavin Schmidt: İklim değişikliğin ortaya çıkan şekilleri

Filmed:
1,270,244 views

İklim değişikliklerini parçalar halinde anlayamazsınız, der iklim bilimcisi Gavin Schmidt. Ya hepsidir, ya da hiç. Bu aydınlatan konuşmada, Gavin iklim değişikliğinin genel tablosunu nasıl incelediğini, sonsuz karmaşıklıktaki küçük boyuttaki çevre değişikliklerinin ilişkilerini gösteren etkileyici modellerle anlatır.
- Climate scientist
What goes into a climate model? Gavin Schmidt looks at how we use past and present data to model potential futures. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

Biz karmaşık bir çevrede yaşıyoruz:
karmaşıklık ve dinamizm
00:12
We livecanlı in a very complexkarmaşık environmentçevre:
0
864
2323
00:15
complexitykarmaşa and dynamismdinamizm
1
3187
1904
00:17
and patternsdesenler of evidencekanıt
2
5091
2063
ve kanıtın desenleri
00:19
from satelliteuydu photographsfotoğraflar, from videosvideolar.
3
7154
2885
uydu fotoğraflarıdan ve videolardan.
00:22
You can even see it outsidedışında your windowpencere.
4
10039
3011
Sen hatta onu pencerenden de görebilirsin.
00:25
It's endlesslySonsuz bir şekilde complexkarmaşık, but somehowbir şekilde familiartanıdık,
5
13050
3860
Sonsuz derecede karmaşık, fakat bir şekilde bilindik,
00:28
but the patternsdesenler kindtür of repeattekrar et,
6
16910
1960
fakat desenler tekrarlıyor gibi,
00:30
but they never repeattekrar et exactlykesinlikle.
7
18870
2490
ama onlar hiç bir zaman tamamıyla tekrar etmezler.
00:33
It's a hugeKocaman challengemeydan okuma to understandanlama.
8
21360
4127
Anlamaya çalışmak büyük bir mücadele.
00:37
The patternsdesenler that you see
9
25487
2132
Sizin gördüğünüz desenler
00:39
are there at all of the differentfarklı scalesterazi,
10
27619
3720
bir birinde farklı ölçülerdedir,
00:43
but you can't chopChop it into one little bitbit and say,
11
31339
2906
ama onları küçük parçalara ayırıp,
00:46
"Oh, well let me just make a smallerdaha küçük climateiklim."
12
34245
2663
"Ah, peki ben daha küçük bir iklim yaratayım." diyemezsiniz.
00:48
I can't use the normalnormal productsÜrünler of reductionismindirgemecilik
13
36908
4212
Ben indirgemeciliğin normal ürünlerini kullanarak
00:53
to get a smallerdaha küçük and smallerdaha küçük thing that I can studyders çalışma
14
41120
2722
inceleyebileceğim bir şeyden daha küçük bir şeye
00:55
in a laboratorylaboratuvar and say, "Oh,
15
43842
2308
bir laboratuvarda inceleyip de, "A,
00:58
now that's something I now understandanlama."
16
46150
2396
bu şimdi anlayabildiğim bir şey" diyemem.
01:00
It's the wholebütün or it's nothing.
17
48546
3367
Ya hepsi ya hiç.
01:03
The differentfarklı scalesterazi that give you
18
51913
2552
Bu tip örnekleri veren
01:06
these kindsçeşit of patternsdesenler
19
54465
2122
değişik ölçüler
01:08
rangemenzil over an enormousmuazzam rangemenzil of magnitudebüyüklük,
20
56587
3457
inanılmaz büyüklüğün üstünde bir alandadır,
01:12
roughlykabaca 14 ordersemirler of magnitudebüyüklük,
21
60044
2416
aşağı yukarı 14 sıra büyüklükte,
01:14
from the smallküçük microscopicmikroskobik particlesparçacıklar
22
62460
2491
bulutları meydana getiren
01:16
that seedtohum cloudsbulutlar
23
64951
2376
küçük mikroskobik parçacıklardan
01:19
to the sizeboyut of the planetgezegen itselfkendisi,
24
67327
2560
gezegenin büyüklüğüne kadar,
01:21
from 10 to the minuseksi sixaltı
25
69887
1276
10'dan eksi 6'ya kadar,
01:23
to 10 to the eightsekiz,
26
71163
1077
10'dan sekize kadar,
01:24
14 ordersemirler of spatialuzaysal magnitudebüyüklük.
27
72240
2292
14 sıra alansal büyüklük.
01:26
In time, from millisecondsmilisaniye to millenniabin yıl,
28
74532
3411
Zaman içinde, milisaniyelerden bin yıllara,
01:29
again around 14 ordersemirler of magnitudebüyüklük.
29
77943
3055
yine 14 büyüklük sıralarında.
01:32
What does that mean?
30
80998
1387
Bu ne demek?
01:34
Okay, well if you think about how
31
82385
1939
Tamam, eğer bu şeyleri nasil
01:36
you can calculatehesaplamak these things,
32
84324
2660
hesapladığınızı düşünürseniz,
01:38
you can take what you can see,
33
86984
1960
gördüğünüz şeyi alabilirsiniz,
01:40
okay, I'm going to chopChop it up
34
88944
1026
tamam, bunu bir çok küçük
01:41
into lots of little boxeskutuları,
35
89970
1379
kutucuğa böleceğim,
01:43
and that's the resultsonuç of physicsfizik, right?
36
91349
2355
ve bu da fiziğin sonucudur, değil mi?
01:45
And if I think about a weatherhava modelmodel,
37
93704
1725
Ve eğer aşağı yukarı beş sıra büyüklüğünde ölçülmüş
01:47
that spansaçıklıklı about fivebeş ordersemirler of magnitudebüyüklük,
38
95429
2494
bir hava modeli düşünürsem,
01:49
from the planetgezegen to a fewaz kilometerskilometre,
39
97923
3127
gezegenden bir kaç kilometreye,
01:53
and the time scaleölçek
40
101050
1538
ve bir kaç dakikadan 10 güne kadarki, belki bir ay
01:54
from a fewaz minutesdakika to 10 daysgünler, maybe a monthay.
41
102588
4412
zaman ölçüsü.
01:59
We're interestedilgili in more than that.
42
107000
1395
Biz bundan fazlasıyla ilgileniyoruz.
02:00
We're interestedilgili in the climateiklim.
43
108395
1305
Biz iklimle ilgileniyoruz.
02:01
That's yearsyıl, that's millenniabin yıl,
44
109700
2141
Bu yıllar, bu bin yıl,
02:03
and we need to go to even smallerdaha küçük scalesterazi.
45
111841
2573
ve bizim daha da küçük ölçülere inmemiz lazım.
02:06
The stuffşey that we can't resolveçözmek,
46
114414
1601
Çözemediğimiz şeyleri,
02:08
the sub-scalealt ölçek processessüreçler,
47
116015
1965
alt-ölçü işlemleri,
02:09
we need to approximateyaklaşık in some way.
48
117980
1980
bir şekilde yaklaşıklamamız lazım.
02:11
That is a hugeKocaman challengemeydan okuma.
49
119960
1762
Bu çok büyük bir görev.
02:13
Climateİklim modelsmodeller in the 1990s
50
121722
2188
1990'lardaki iklim modelleri
02:15
tookaldı an even smallerdaha küçük chunkyığın of that,
51
123910
1970
ondan daha da küçük bir parça aldı,
02:17
only about threeüç ordersemirler of magnitudebüyüklük.
52
125880
2018
sadece yaklaşık üç sıra büyüklüğünde,
02:19
Climateİklim modelsmodeller in the 2010s,
53
127898
2095
2010'lardaki iklim modelleri,
02:21
kindtür of what we're workingçalışma with now,
54
129993
1774
bizim şu an birlikte çalıştığımız gibi,
02:23
fourdört ordersemirler of magnitudebüyüklük.
55
131767
2940
dört sıra büyüklüğünde.
02:26
We have 14 to go,
56
134707
2303
14 tane kaldı
02:29
and we're increasingartan our capabilitykabiliyet
57
137010
2200
ve her on yılda bir, bir fazla büyüklük sırası
02:31
of simulatingsimüle those at about
58
139210
1870
üretme
02:33
one extraekstra ordersipariş of magnitudebüyüklük everyher decadeonyıl.
59
141080
3546
kabiliyetine ulaşıyoruz.
02:36
One extraekstra ordersipariş of magnitudebüyüklük in spaceuzay
60
144626
1895
Uzayda bir ekstra büyüklük sırası
02:38
is 10,000 timeszamanlar more calculationshesaplamalar.
61
146521
3249
10,000 kere daha fazla hesaplamadır.
02:41
And we keep addingekleme more things,
62
149770
2380
Ve sürekli daha fazla şey ekliyoruz,
02:44
more questionssorular to these differentfarklı modelsmodeller.
63
152150
2374
bu değişik modellere daha çok soru.
02:46
So what does a climateiklim modelmodel look like?
64
154524
2733
Peki bir iklim modeli neye benziyor?
02:49
This is an oldeski climateiklim modelmodel, admittedlyhiç kuşkusuz,
65
157257
2341
Bu eski bir iklim modeli, açıkçası,
02:51
a punchyumruk cardkart, a singletek linehat of FortranFortran codekod.
66
159598
4080
bir delikli kart, Fortran kodunun tek bir sırası.
02:55
We no longeruzun use punchyumruk cardskartları.
67
163678
1978
Artık delikli kart kullanmıyoruz.
02:57
We do still use FortranFortran.
68
165656
2241
Hala Fortran kullanıyoruz.
02:59
New-fangledYeni-fangled ideasfikirler like C
69
167897
1957
C gibi yeni moda fikirler
03:01
really haven'tyok had a bigbüyük impactdarbe
70
169854
3235
o kadar da büyük bir etki yaratmadı
03:05
on the climateiklim modelingmodelleme communitytoplum.
71
173089
2367
iklim modelleme camiasına.
03:07
But how do we go about doing it?
72
175456
1400
Ama bunu nasıl yapabiliriz?
03:08
How do we go from that complexitykarmaşa that you saw
73
176856
4624
Gördüğünüz karmaşıklıktan
03:13
to a linehat of codekod?
74
181480
2530
bir sıra koda nasıl gideriz?
03:16
We do it one pieceparça at a time.
75
184010
1573
Bunu parça parça yaparız.
03:17
This is a pictureresim of seadeniz icebuz
76
185583
1878
Bu Kuzey Kutbunun üzerinden uçarken çekilmiş
03:19
takenalınmış flyinguçan over the ArcticArctic.
77
187461
2098
bir buzulun resmi.
03:21
We can look at all of the differentfarklı equationsdenklemler
78
189559
2038
Hepimiz buzulun büyümesindeki
03:23
that go into makingyapma the icebuz growbüyümek
79
191597
3112
ya da erimesi veya şekil değiştirmesindeki
03:26
or melteritmek or changedeğişiklik shapeşekil.
80
194709
2114
değişik denklemlere bakabiliriz.
03:28
We can look at the fluxesCerayanlar.
81
196823
1131
Değişkenliğine bakabiliriz.
03:29
We can look at the rateoran at whichhangi
82
197954
1952
Karın buza dönüşmesinin oranına bakabiliriz,
03:31
snowkar turnsdönüşler to icebuz, and we can codekod that.
83
199906
2845
ve bunu kodlayabiliriz de.
03:34
We can encapsulatesaklanması that in codekod.
84
202751
2329
Biz bunu kod içinde özetleyebiliriz.
03:37
These modelsmodeller are around
85
205080
1226
Bu modeller yaklaşık
03:38
a millionmilyon lineshatlar of codekod at this pointpuan,
86
206306
2083
bir milyon sıra koddur bu esnada,
03:40
and growingbüyüyen by tensonlarca of thousandsbinlerce of lineshatlar of codekod
87
208389
3470
ve her yıl
03:43
everyher yearyıl.
88
211859
1191
onbinlerce sıra koda ulaşır.
03:45
So you can look at that pieceparça,
89
213050
1653
Yani bu parçaya bakabilirsiniz,
03:46
but you can look at the other piecesparçalar too.
90
214703
1922
ama öbür parçalara da bakabilirsiniz.
03:48
What happensolur when you have cloudsbulutlar?
91
216625
1933
Bulut olduğunda ne olur?
03:50
What happensolur when cloudsbulutlar formform,
92
218558
2159
Bulutlar oluştuğunda ne olur,
03:52
when they dissipatedağılımı, when they rainyağmur out?
93
220717
1882
ya dağıldıklarında, yağmura dönüştüklerinde?
03:54
That's anotherbir diğeri pieceparça.
94
222599
1742
O başka bir parça.
03:56
What happensolur when we have radiationradyasyon
95
224341
1846
Güneşten gelen radyasyon
03:58
cominggelecek from the sunGüneş, going throughvasitasiyla the atmosphereatmosfer,
96
226187
2534
olduğunda ne olur, atmosferden geçerken,
04:00
beingolmak absorbedemilir and reflectedyansıyan?
97
228721
1926
emilirken ve yansıtılırken?
04:02
We can codekod eachher of those
very smallküçük piecesparçalar as well.
98
230647
3979
Bunların hepsini de çok küçük parçalara kodlayabiliriz.
04:06
There are other piecesparçalar:
99
234626
1416
Başka parçalar da var:
04:08
the windsrüzgarlar changingdeğiştirme the oceanokyanus currentsakımlar.
100
236042
3460
okyanus akımlarını değiştiren
04:11
We can talk about the rolerol of vegetationbitki örtüsü
101
239502
3770
Bitki örtüsünün topraklardaki suyun
04:15
in transportingtaşıma waterSu from the soilstoprak
102
243272
2329
atmosfere tekrar taşınmasındaki
04:17
back into the atmosphereatmosfer.
103
245601
1969
rolünü konuşabiliriz.
04:19
And eachher of these differentfarklı elementselementler
104
247570
2914
Ve bütün bu değişik elementleri
04:22
we can encapsulatesaklanması and put into a systemsistem.
105
250484
3624
özetleyip bir sistemin içine sokabiliriz.
04:26
EachHer of those piecesparçalar endsuçları up addingekleme to the wholebütün.
106
254108
5148
Her bir parça birleşip bir bütünü oluşturur.
04:31
And you get something like this.
107
259256
2297
Ve bunun gibi bir şey elde edersiniz.
04:33
You get a beautifulgüzel representationtemsil
108
261553
2848
İklim sisteminde neler olduğuna dair
04:36
of what's going on in the climateiklim systemsistem,
109
264401
2622
güzel bir tasvir elde edersiniz,
04:39
where eachher and everyher one of those
110
267023
3389
ortaya çıkan her bir şekilleri
04:42
emergentAcil patternsdesenler that you can see,
111
270412
2782
görebilmenizde,
04:45
the swirlsswirls in the SouthernGüney OceanOkyanus,
112
273194
2003
Güney okyanusun girdaplarını,
04:47
the tropicaltropikal cycloneSiklon in the GulfKörfez of MexicoMeksika,
113
275197
2756
Meksika Körfezi'ndeki tropik hortumu,
04:49
and there's two more that are going to poppop up
114
277953
1641
ve Pasifik'te ortaya çıkabilecek olan
04:51
in the PacificPasifik at any pointpuan now,
115
279594
2354
iki tane daha var,
04:53
those riversnehirler of atmosphericatmosferik waterSu,
116
281948
2713
atmosferik suların nehirlerini,
04:56
all of those are emergentAcil propertiesözellikleri
117
284661
2857
bütün bunlar benim bahsettiğim küçük ölçü işlemlerle
04:59
that come from the interactionsetkileşimler
118
287518
2124
olan iletişimden
05:01
of all of those small-scaleküçük ölçekli processessüreçler I mentionedadı geçen.
119
289642
3495
ortaya çıkan özelliklerdir.
05:05
There's no codekod that saysdiyor,
120
293137
1905
Hiç bir kod,
05:07
"Do a wiggleOynat in the SouthernGüney OceanOkyanus."
121
295042
1857
"Güney Okyanus'unda bir kıpırdasana." demez.
05:08
There's no codekod that saysdiyor, "Have two
122
296899
2668
Hiç bir kod, " İki tane
05:11
tropicaltropikal cyclonessiklonlar that spinçevirmek around eachher other."
123
299567
2898
birbiri etrafında dönen tropik hortum yapsana." demez.
05:14
All of those things are emergentAcil propertiesözellikleri.
124
302465
3812
Bütün bunlar ortaya çıkan özellikler.
05:18
This is all very good. This is all great.
125
306277
2146
Bütün bunlar iyi. Harika.
05:20
But what we really want to know
126
308423
1270
Ama bizim bilmek istediğimiz şey
05:21
is what happensolur to these emergentAcil propertiesözellikleri
127
309693
1949
sistemi tekmelediğimizde
05:23
when we kicktekme the systemsistem?
128
311642
1705
bu ortaya çıkan özelliklere ne olur?
05:25
When something changesdeğişiklikler, what
happensolur to those propertiesözellikleri?
129
313347
3533
Bir şey değiştiğinde bu özelliklere ne olur?
05:28
And there's lots of differentfarklı waysyolları to kicktekme the systemsistem.
130
316880
2989
Ve sisteme tekme atmanın değişik yolları var.
05:31
There are wobbleswobbles in the Earth'sDünya'nın orbityörünge
131
319869
2033
Dünya'nın yörüngesinde sallantılar var
05:33
over hundredsyüzlerce of thousandsbinlerce of yearsyıl
132
321902
1879
iklimi değiştiren
05:35
that changedeğişiklik the climateiklim.
133
323781
2026
yüzlerce ve binlerce yıldır olan.
05:37
There are changesdeğişiklikler in the solargüneş cyclesdöngüleri,
134
325807
2136
Güneşin döngüsünde her 11 ve daha fazla yılda bir olan, iklimi değiştiren,
05:39
everyher 11 yearsyıl and longeruzun, that changedeğişiklik the climateiklim.
135
327943
3105
değişiklikler oluyor.
05:43
BigBüyük volcanoesvolkanlar go off and changedeğişiklik the climateiklim.
136
331048
3574
Büyük volkanlar patlar ve iklimi değiştirir.
05:46
ChangesDeğişiklikleri in biomassbiyokütle burningyanan, in smokeduman,
137
334622
3238
Biokütlenin yanmasında değişiklikler, dumanda,
05:49
in aerosolAerosol particlesparçacıklar, all of those things
138
337860
1863
aerosol parçacıklarında, bütün bunlar
05:51
changedeğişiklik the climateiklim.
139
339723
1822
iklimi değiştirir.
05:53
The ozoneOzon holedelik changeddeğişmiş the climateiklim.
140
341545
4059
Ozon deliği iklimi değiştirdi.
05:57
DeforestationOrmansızlaşma changesdeğişiklikler the climateiklim
141
345604
2217
Ormanların yok edilmesi iklimi değiştirir,
05:59
by changingdeğiştirme the surfaceyüzey propertiesözellikleri
142
347821
1926
yeryüzü özelliklerini değiştirerek
06:01
and how waterSu is evaporatedbuharlaşıp
143
349747
1990
ve suyun nasıl buharlaştığını
06:03
and movedtaşındı around in the systemsistem.
144
351737
2466
ve sistemin içinde hareket etmesini değiştirerek.
06:06
ContrailsContrails changedeğişiklik the climateiklim
145
354203
2285
Jet duman izleri iklimi
06:08
by creatingoluşturma cloudsbulutlar where there were noneYok before,
146
356488
2867
hiç olmadığı zaman bulut oluşturarak değiştirir,
06:11
and of coursekurs greenhouseyeşil Ev gasesgazlar changedeğişiklik the systemsistem.
147
359355
4598
ve tabii ki sera gazları sistemi değiştirir.
06:15
EachHer of these differentfarklı kicksKicks
148
363953
3021
Bütün bu değişik tekmeler
06:18
providessağlar us with a targethedef
149
366974
2151
bize sistemi anlayıp anlamadığımızı
06:21
to evaluatedeğerlendirmek whetherolup olmadığını we understandanlama
150
369125
2835
test etmek için
06:23
something about this systemsistem.
151
371960
2161
bir hedef verir.
06:26
So we can go to look at
152
374121
2392
Yani gidip
06:28
what modelmodel skillbeceri is.
153
376513
2704
model yeteneğinin ne olduğuna bakabiliriz.
06:31
Now I use the wordsözcük "skillbeceri" advisedlyBayanlar:
154
379217
2033
Şimdi ben "yetenek" kelimesini düşünüp taşınarak kullanıyorum:
06:33
ModelsModelleri are not right or wrongyanlış; they're always wrongyanlış.
155
381250
2411
Modeller ne doğrudur ne yanlıştır: onlar her zaman yanlış.
06:35
They're always approximationsyaklaşımları.
156
383661
1720
Her zaman tahmindirler.
06:37
The questionsoru you have to asksormak
157
385381
1894
Sizin sormanız gereken soru
06:39
is whetherolup olmadığını a modelmodel tellsanlatır you more informationbilgi
158
387275
3079
bir model sizin vereceğinizden daha fazla bilgi
06:42
than you would have had otherwiseaksi takdirde.
159
390354
1925
verip vermeyeceği midir.
06:44
If it does, it's skillfulUsta.
160
392279
3381
Eğer veriyorsa, yeteneklidir.
06:47
This is the impactdarbe of the ozoneOzon holedelik
161
395660
2454
Bu ozon deliğinin
06:50
on seadeniz levelseviye pressurebasınç, so
lowdüşük pressurebasınç, highyüksek pressuresbasınçları,
162
398114
2860
deniz seviyesi basıncına bir darbedir, yani düşük basınç, yüksek basınçlar,
06:52
around the southerngüney oceansokyanuslar, around AntarcticaAntarktika.
163
400974
2595
güney okyanusların etrafında, kuzey kutbunun etrafında.
06:55
This is observedgözlenen dataveri.
164
403569
1913
Bu incelenmiş bilgidir.
06:57
This is modeledmodellenmiştir dataveri.
165
405482
2088
Bu modellenmiş bilgidir.
06:59
There's a good matchmaç
166
407570
1594
İyi bir uyuşmadır
07:01
because we understandanlama the physicsfizik
167
409164
1951
çünkü biz stratosferdeki sıcaklıkları kontrol eden
07:03
that controlskontroller the temperaturessıcaklıklar in the stratospherestratosfer
168
411115
3138
fiziği anliyoruz
07:06
and what that does to the windsrüzgarlar
169
414253
1746
ve onun güney okyanuslardaki
07:07
around the southerngüney oceansokyanuslar.
170
415999
2181
rüzgarlara ne yaptığını da.
07:10
We can look at other examplesörnekler.
171
418180
1519
Başka örneklere de bakabiliriz.
07:11
The eruptionErüpsiyonu of MountMount PinatuboPinatubo in 1991
172
419699
2856
1991'de meydana gelen Mount Pinatubo'nun patlaması
07:14
put an enormousmuazzam amounttutar of aerosolsaerosoller, smallküçük particlesparçacıklar,
173
422555
2799
inanılmaz bir miktarda aerosol, küçük parçacıklar koydu
07:17
into the stratospherestratosfer.
174
425354
1587
stratosferin içine.
07:18
That changeddeğişmiş the radiationradyasyon
balancedenge of the wholebütün planetgezegen.
175
426941
3147
Bu da bütün gezegenin radyasyon dengesini değiştirdi.
07:22
There was lessaz energyenerji cominggelecek
in than there was before,
176
430088
2782
Daha önceye göre daha az enerji girişi vardı,
07:24
so that cooledsoğutmalı the planetgezegen,
177
432870
1658
bu da gezegeni soğuttu,
07:26
and those redkırmızı lineshatlar and those greenyeşil lineshatlar,
178
434528
2019
ve o kırmızı çizgiler ve o yeşil çizgiler,
07:28
those are the differencesfarklar betweenarasında what we expectedbeklenen
179
436547
2565
onlar bizim beklentimizle
07:31
and what actuallyaslında happenedolmuş.
180
439112
1688
aslında ne olduğu arasındaki farktır.
07:32
The modelsmodeller are skillfulUsta,
181
440800
1783
Modeller yeteneklidir,
07:34
not just in the globalglobal mean,
182
442583
1693
sadece global olarak değil,
07:36
but alsoAyrıca in the regionalbölgesel patternsdesenler.
183
444276
3044
ama bölgesel kalıplarda da.
07:39
I could go throughvasitasiyla a dozendüzine more examplesörnekler:
184
447320
2840
Bir düzine daha örnek verebilirim:
07:42
the skillbeceri associatedilişkili with solargüneş cyclesdöngüleri,
185
450160
2850
güneş döngüleriyle ilgili olan yetenek,
07:45
changingdeğiştirme the ozoneOzon in the stratospherestratosfer;
186
453010
2070
stratosferdeki ozonu değiştiren;
07:47
the skillbeceri associatedilişkili with orbitalOrbital changesdeğişiklikler
187
455080
2347
6,000 yıldan uzun süreli
07:49
over 6,000 yearsyıl.
188
457427
2056
yörüngesel hareketlerle ilgili yetenek.
07:51
We can look at that too, and the modelsmodeller are skillfulUsta.
189
459483
2398
Ona da bakabiliriz, ve o modeller yeteneklidir.
07:53
The modelsmodeller are skillfulUsta in responsetepki to the icebuz sheetsçarşaflar
190
461881
3094
O modeller 20,000 yıl önceki
07:56
20,000 yearsyıl agoönce.
191
464975
1520
buz tabakalarına karşılık yeteneklidir.
07:58
The modelsmodeller are skillfulUsta
192
466495
1671
O modeller 20. yüzyıl trendlerine gelince
08:00
when it comesgeliyor to the 20th-centuryinci yüzyıl trendseğilimler
193
468166
2904
yeteneklidir
08:03
over the decadeson yıllar.
194
471070
1515
on yıllar boyunca.
08:04
ModelsModelleri are successfulbaşarılı at modelingmodelleme
195
472585
2282
Modeller Kuzey Atlantik'te göl patlamalarını
08:06
lakegöl outburstsöfke patlamaları into the NorthKuzey AtlanticAtlantik
196
474867
2605
modellemede başarılı
08:09
8,000 yearsyıl agoönce.
197
477472
1765
8,000 yıl önce olan.
08:11
And we can get a good matchmaç to the dataveri.
198
479237
3090
Ve bilgilere iyi bir eşleşme bulabiliriz.
08:15
EachHer of these differentfarklı targetshedefler,
199
483463
2387
Her bir hedef,
08:17
eachher of these differentfarklı evaluationsdeğerlendirme,
200
485850
2130
her bir değerlendirme,
08:19
leadspotansiyel müşteriler us to addeklemek more scopekapsam
201
487980
2391
bizi bu modellere
08:22
to these modelsmodeller,
202
490371
1151
daha fazla kapsam eklemeye götürür,
08:23
and leadspotansiyel müşteriler us to more and more
203
491522
2744
ve bizi daha da fazla ilginç sorular sormak için
08:26
complexkarmaşık situationsdurumlar that we can asksormak
204
494266
3988
daha da fazla karmaşık durumlara
08:30
more and more interestingilginç questionssorular,
205
498254
2569
yönlendirir,
08:32
like, how does dusttoz from the SaharaSahara,
206
500823
2710
mesela, turuncunun içinde görebildiğimiz
08:35
that you can see in the orangePortakal,
207
503533
1734
Sahara'dan gelen toz nasıl
08:37
interactetkileşim with tropicaltropikal cyclonessiklonlar in the AtlanticAtlantik?
208
505267
3443
Atlantik'ten gelen tropik kasırgalarla etkileşir?
08:40
How do organicorganik aerosolsaerosoller from biomassbiyokütle burningyanan,
209
508710
3477
Nasıl biokütle yanmasından ortaya çıkan orrganik aerosoller,
08:44
whichhangi you can see in the redkırmızı dotsnoktalar,
210
512187
2723
ki kırmızı noktalarda görebildiğiniz,
08:46
intersectkesişmek with cloudsbulutlar and rainfallyağış miktarı patternsdesenler?
211
514910
2934
bulutlarla ve yağmur şekilleriyle karşılaşır?
08:49
How does pollutionkirlilik, whichhangi you can see
212
517844
1787
Nasıl hava kirliliği, ki
08:51
in the whitebeyaz wispsperileri of sulfatesülfat pollutionkirlilik in EuropeEurope,
213
519631
3899
Avrupa'nın beyaz sülfat kirliliği tutamlarında görebilirsiniz,
08:55
how does that affectetkilemek the
temperaturessıcaklıklar at the surfaceyüzey
214
523530
3335
bu nasıl yeryüzündeki sıcaklıkları nasıl etkiler,
08:58
and the sunlightGüneş ışığı that you get at the surfaceyüzey?
215
526865
3488
ve yeryüzündeki güneş ışınlarını?
09:02
We can look at this acrosskarşısında the worldDünya.
216
530353
3488
Buna bütün dünya üzerinden bakabiliriz.
09:05
We can look at the pollutionkirlilik from ChinaÇin.
217
533841
3660
Çin'deki hava kirliliğine bakabiliriz.
09:09
We can look at the impactsetkiler of stormsfırtınalar
218
537501
3598
Atmosferin içindeki deniz tuzu parçacıklarına olan
09:13
on seadeniz salttuz particlesparçacıklar in the atmosphereatmosfer.
219
541099
3444
etkilerine bakabiliriz.
09:16
We can see the combinationkombinasyon
220
544543
2561
Bütün bu değişik şeylerin
09:19
of all of these differentfarklı things
221
547104
2171
hep beraber oluşmasının
09:21
happeningolay all at oncebir Zamanlar,
222
549275
1468
kombinasyonlarına bakabiliriz,
09:22
and we can asksormak much more interestingilginç questionssorular.
223
550743
2407
ve çok daha ilginç sorular sorabiliriz.
09:25
How do airhava pollutionkirlilik and climateiklim coexistbir arada?
224
553150
4624
Hava kirliliği ve iklim nasıl bir arada var olur?
09:29
Can we changedeğişiklik things
225
557774
1509
Hava kirliliğini aynı anda etkileyen şeyleri
09:31
that affectetkilemek airhava pollutionkirlilik and
climateiklim at the sameaynı time?
226
559283
2589
değiştirebilir miyiz?
09:33
The answerCevap is yes.
227
561872
2344
Cevap evet.
09:36
So this is a historytarih of the 20thinci centuryyüzyıl.
228
564216
3044
Peki bu 20. yüzyılın tarihidir.
09:39
The first one is the modelmodel.
229
567260
2243
Birincisi model.
09:41
The weatherhava is a little bitbit differentfarklı
230
569503
1407
Hava durumu
09:42
to what actuallyaslında happenedolmuş.
231
570910
1289
olan bitenden biraz farklı.
09:44
The secondikinci one are the observationsgözlemler.
232
572199
2032
İkincisi gözlemlerdir.
09:46
And we're going throughvasitasiyla the 1930s.
233
574231
2325
Ve 1930'lardan geçiyoruz.
09:48
There's variabilitydeğişkenlik, there are things going on,
234
576556
2824
Bir değişkenlik var, bir şeyler oluyor,
09:51
but it's all kindtür of in the noisegürültü.
235
579380
2182
ama hepsi sanki gürültünün içinde.
09:53
As you get towardskarşı the 1970s,
236
581562
2862
1970'lere yaklaştığınızda,
09:56
things are going to startbaşlama to changedeğişiklik.
237
584424
2009
her şey değişmeye başlayacak.
09:58
They're going to startbaşlama to look more similarbenzer,
238
586433
2062
Daha benzer görünmeye başlayacaklar,
10:00
and by the time you get to the 2000s,
239
588495
2558
ve 2000'lere geldiğinizde,
10:03
you're alreadyzaten seeinggörme the
patternsdesenler of globalglobal warmingısınma,
240
591063
2642
küresel ısınmanın şekillerini görmeye başlıyorsunuz bile,
10:05
bothher ikisi de in the observationsgözlemler and in the modelmodel.
241
593705
2749
hem gözlemlerde hem de modelde.
10:08
We know what happenedolmuş over the 20thinci centuryyüzyıl.
242
596454
2127
20. yüzyılda ne olduğunu biliyoruz.
10:10
Right? We know that it's gottenkazanılmış warmerdaha sıcak.
243
598581
1760
Değil mi? Isındığını biliyoruz.
10:12
We know where it's gottenkazanılmış warmerdaha sıcak.
244
600341
1611
Nerede ısındığını biliyoruz.
10:13
And if you asksormak the modelsmodeller why did that happenolmak,
245
601952
2740
Ve eğer modellere bunun neden olduğunu sorarsanız,
10:16
and you say, okay, well, yes,
246
604692
2125
ve tamam, peki, evet,
10:18
basicallytemel olarak it's because of the carbonkarbon dioxidedioksit
247
606817
1866
sonuç olarak bizim atmosfere koyduğumuz
10:20
we put into the atmosphereatmosfer.
248
608683
1979
karbon dioksitten dersiniz.
10:22
We have a very good matchmaç
249
610662
1682
Günümüze kadar
10:24
up untila kadar the presentmevcut day.
250
612344
2627
iyi bir eşleşme var.
10:26
But there's one keyanahtar reasonneden why we look at modelsmodeller,
251
614971
3420
Ama bizim modellere bakmamızın bir temel nedeni var
10:30
and that's because of this phraseifade here.
252
618391
2221
ve o da buradaki aşama nedeniyledir.
10:32
Because if we had observationsgözlemler of the futuregelecek,
253
620612
2495
Çünkü eğer gelecek hakkında gözlemlerimiz olsaydı,
10:35
we obviouslybelli ki would trustgüven them more than modelsmodeller,
254
623107
3329
onlara kesinlikle modellerden daha çok güvenirdik.
10:38
But unfortunatelyne yazık ki,
255
626436
1944
Ama ne yazık ki,
10:40
observationsgözlemler of the futuregelecek
are not availablemevcut at this time.
256
628380
5540
şu anda gelecek hakkında gözlem yapmak mümkün değil.
10:45
So when we go out into the
futuregelecek, there's a differencefark.
257
633920
2705
Yani, biz geleceğe gittiğimizde, bir fark var.
10:48
The futuregelecek is unknownBilinmeyen, the futuregelecek is uncertainbelirsiz,
258
636625
2562
Gelecek bilinmiyor, gelecek belirsiz,
10:51
and there are choicesseçimler.
259
639187
2404
ve seçenekler var.
10:53
Here are the choicesseçimler that we have.
260
641591
1833
İşte sahip olduğumuz seçenekler.
10:55
We can do some work to mitigateazaltmak
261
643424
2139
Karbon dioksitin atmosferin içine göndermeyi
10:57
the emissionsemisyonları of carbonkarbon dioxidedioksit into the atmosphereatmosfer.
262
645563
2795
azaltıcı işler yapabiliriz.
11:00
That's the topüst one.
263
648358
1926
Bu en önemlisi.
11:02
We can do more work
264
650284
1906
Daha da azaltmak için
11:04
to really bringgetirmek it down
265
652190
2176
daha fazla çalışabiliriz
11:06
so that by the endson of the centuryyüzyıl,
266
654366
2218
ki yüzyılın sonuna kadar,
11:08
it's not much more than there is now.
267
656584
2464
şu ankinden bir farkı olmasın.
11:11
Or we can just leaveayrılmak it to fatekader
268
659048
3767
Ya da her şeyi kadere bırakıp
11:14
and continuedevam et on
269
662815
1493
her zamanki gibi bir düşünceyle
11:16
with a business-as-usualİş-as-olağan typetip of attitudetutum.
270
664308
3746
devam edebiliriz.
11:20
The differencesfarklar betweenarasında these choicesseçimler
271
668054
3456
Bu seçenekler arasındaki fark
11:23
can't be answeredcevap by looking at modelsmodeller.
272
671510
4797
modellere bakarak cevaplanamaz.
11:28
There's a great phraseifade
273
676307
1639
Ozonun azalmasına yardım ettiği için
11:29
that SherwoodSherwood RowlandRowland,
274
677946
1793
kimya Nobel Ödülü almış olan
11:31
who wonwon the NobelNobel PrizeÖdülü for the chemistrykimya
275
679739
3864
Sherwood Rowland'ın ,
11:35
that led to ozoneOzon depletiontükenmesi,
276
683603
2273
müthiş bir sözü vardır
11:37
when he was acceptingkabul etme his NobelNobel PrizeÖdülü,
277
685876
2397
Nobel Ödülü'nü alırken söylediği,
11:40
he askeddiye sordu this questionsoru:
278
688273
1379
bu soruyu sordu:
11:41
"What is the use of havingsahip olan developedgelişmiş a scienceBilim
279
689652
2311
"Tahminler yapabilecek kadar gelişmiş bir
11:43
well enoughyeterli to make predictionstahminler if, in the endson,
280
691963
3261
ilmin ne faydası vardır,
11:47
all we're willingistekli to do is standdurmak around
281
695224
2829
eğer hepimizin tek yapmak istediği şey öylece durmak
11:50
and wait for them to come truedoğru?"
282
698053
2707
ve tahminlerin gerçekleşmesini beklemekse?
11:52
The modelsmodeller are skillfulUsta,
283
700760
2737
Modeller yeteneklidir,
11:55
but what we do with the
informationbilgi from those modelsmodeller
284
703497
3318
ama modellerin bilgisiyle ne yapmak istediğiniz
11:58
is totallybütünüyle up to you.
285
706815
2171
tamamen size kalmış.
12:00
Thank you.
286
708986
1938
Teşekkür ederim.
12:02
(ApplauseAlkış)
287
710924
2916
(Alkış)
Translated by Melisa McDermott
Reviewed by Siir Tecirlioglu

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Gavin Schmidt - Climate scientist
What goes into a climate model? Gavin Schmidt looks at how we use past and present data to model potential futures.

Why you should listen
Gavin Schmidt is a climate scientist at Columbia University's Earth Institute and is Deputy Chief at the NASA Goddard Institute for Space Studies. He works on understanding past, present and future climate change, using ever-more refined models and data sets to explore how the planet's climate behaves over time.
 
Schmidt is also deeply committed to communicating science to the general public. As a contributing editor at RealClimate.org, he helps make sure general readers have access to the basics of climate science, and works to bring the newest data and models into the public discussion around one of the most pressing issues of our time. He has worked with the American Museum of Natural History and the New York Academy of Sciences on education and public outreach, and he is the author of Climate Change: Picturing the Science, with Josh Wolfe.
More profile about the speaker
Gavin Schmidt | Speaker | TED.com