TED@Merck KGaA, Darmstadt, Germany
Li Wei Tan: The fascinating science of bubbles, from soap to champagne
Li Wei Tan: Sabundan şampanyaya baloncukların inanılmaz bilimi
Filmed:
Readability: 4.1
518,279 views
Bu eğlenceli konuşması ve canlı demosunda bilim insanı Li Wei Tan, bizlerle baloncukların sırlarını paylaşıyor - yılmadan geometrik kusursuzluk arayışlarından tıp alanına ve tasarımcıların yüzen penguenlerden esinlenerek lojistik alanındaki uygulamalarına kadar. Bu matematiksel harikalar hakkında daha fazlasını öğrenin ve günlük hayatımızda saklı bu sihri keşfe çıkın.
Li Wei Tan - Formulation scientist
As a formulation scientist, Li Wei Tan is constantly finding ways to understand why something works and why it doesn't. Full bio
As a formulation scientist, Li Wei Tan is constantly finding ways to understand why something works and why it doesn't. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Some years ago, I was visiting Paris
0
772
2783
Birkaç yıl önce Paris'i ziyaret ediyordum
00:15
and walking along the Seine River
during a beautiful summer afternoon.
during a beautiful summer afternoon.
1
3579
4325
ve harika bir yaz akşamında
Seine nehrinin yanından geçiyordum ki
Seine nehrinin yanından geçiyordum ki
00:19
I saw giant bubbles
floating on the riverbank,
floating on the riverbank,
2
7928
3249
nehir yatağında yüzen
dev baloncuklar gördüm,
dev baloncuklar gördüm,
00:23
like this one.
3
11201
1411
tıpkı bunun gibi.
00:24
The next moment, it popped and was gone.
4
12636
2953
Bir anda patladı ve gözden kayboldu.
00:28
Making them were two street performers
surrounded by a crowd.
surrounded by a crowd.
5
16273
4016
Onları izleyen bir kalabalık eşliğinde
iki kişi bu baloncukları yapıyordu.
iki kişi bu baloncukları yapıyordu.
00:32
They visibly make a living
by asking for donations
by asking for donations
6
20845
3399
İnsanlardan bağış toplayarak
00:36
and by selling pairs of sticks
tied with two strings.
tied with two strings.
7
24268
3860
ve bir çift çubuk satarak
geçimlerini sağlıyorlardı.
geçimlerini sağlıyorlardı.
00:40
When I was there, a man bought
a pair of sticks for 10 euros,
a pair of sticks for 10 euros,
8
28152
5067
Ben oradayken bir adam
10 avro karşılığında bir çift çubuk aldı,
10 avro karşılığında bir çift çubuk aldı,
00:45
which surprised me.
9
33243
1752
şaşırdım kaldım.
00:47
I am a scientist who is
passionate about bubbles.
passionate about bubbles.
10
35773
3913
Baloncukları gerçekten seven
bir bilim insanıyım.
bir bilim insanıyım.
00:51
I know the right trick
to make the giant bubbles
to make the giant bubbles
11
39710
3356
Dev baloncuklar yapmak için
doğru yöntemin
doğru yöntemin
00:55
is the right soapy water mixture itself --
12
43090
3401
doğru sabunlu su karışımı
olduğunu iyi biliyorum,
olduğunu iyi biliyorum,
00:58
not the sticks,
13
46515
1431
o çubuklar değil,
00:59
which may be needed,
14
47970
1311
onlarla da olabilir
01:01
but you can easily make them at home.
15
49305
2143
ama siz evde kolayca yapabilirsiniz.
01:03
Focusing on the sticks makes us not see
that the real tool is the bubble itself.
that the real tool is the bubble itself.
16
51924
5642
Çubuklara odaklanınca asıl aracın
baloncuklar olduğunu göremiyoruz.
baloncuklar olduğunu göremiyoruz.
01:10
Bubbles might seem like something
just children make while playing,
just children make while playing,
17
58970
4132
Baloncuklar sadece çocukların oyun
oynarken yaptığı bir şey gibi görünse de
oynarken yaptığı bir şey gibi görünse de
01:16
but sometimes it can be really stunning.
18
64117
2423
göz kamaştırıcı olduğu zamanlar var.
01:19
However, there are more
fascinating science to bubbles,
fascinating science to bubbles,
19
67659
4338
Baloncukların arkasında
inanılmaz bir bilim yatıyor,
inanılmaz bir bilim yatıyor,
01:24
such as problem-solving tools.
20
72021
2647
sorun çözmeye yarayan araçlar mesela.
01:27
So I would like to share with you
21
75192
2373
Benim de sizinle paylaşmak istediğim,
01:29
a few stories about
the science of creating bubbles
the science of creating bubbles
22
77589
3671
baloncuk yapmaya dair birkaç hikâye
01:33
and the science of eliminating
the microscopic ones.
the microscopic ones.
23
81284
3995
ve mikroskopik olanları yok etme bilimi.
01:37
Since it's up on the screen,
let's start with the soap bubble.
let's start with the soap bubble.
24
85742
3918
Zaten ekranda olduğu için
sabun köpüğüyle başlayalım.
sabun köpüğüyle başlayalım.
01:42
It is made from very common substances:
25
90478
3046
Oldukça basit bir içeriği var:
01:45
air, water, soap, in the right mixture.
26
93548
3777
doğru şekilde harmanlanmış
hava, su ve sabun.
hava, su ve sabun.
01:50
You can see soap bubbles
constantly changing their colors.
constantly changing their colors.
27
98214
3601
Sabun köpüğünün sürekli
renk değiştirdiğini görebilirsiniz.
renk değiştirdiğini görebilirsiniz.
01:53
This is due to the interaction with light
at various directions
at various directions
28
101839
4497
Bunun sebebi köpüğün değişik açılarda
ışıkla etkileşim içine girmesi
ışıkla etkileşim içine girmesi
01:58
and the changes of their thickness.
29
106360
2117
ve yoğunluğunun değişmesi.
02:01
One of the common substances,
water molecules,
water molecules,
30
109471
3759
Yaygın bileşenlerden su molekülleri
02:05
are formed by two atoms of hydrogen
and one atom of oxygen -- H2O.
and one atom of oxygen -- H2O.
31
113254
6397
iki hidrojen atomu ve bir oksijen atomu
ile oluşturuluyor, yani H2O.
ile oluşturuluyor, yani H2O.
02:12
On most surfaces, water droplets
tend to curve inwards,
tend to curve inwards,
32
120350
4791
Çoğu yüzeyde, su damlaları
içe doğru bükülür,
içe doğru bükülür,
02:17
forming a semihemisphere shape.
33
125165
2373
dolayısıyla yarı küre şeklini alır.
02:20
This is because the water droplet's
surface is like an elastic sheet.
surface is like an elastic sheet.
34
128237
4770
Bunun sebebi su damlalarının
yüzeyinin elastik bir tabaka olması.
yüzeyinin elastik bir tabaka olması.
02:25
The water molecule on the surface
is constantly being pulled inwards
is constantly being pulled inwards
35
133729
4024
Yüzeydeki su molekükü
merkezdeki molekül tarafından
merkezdeki molekül tarafından
02:29
by the molecule at the center.
36
137777
1922
sürekli içe doğru çekilir.
02:32
And the quality of the elasticity
is what we call "surface tension."
is what we call "surface tension."
37
140826
5024
Bu elastiklik kalitesine de
yüzey gerginliği diyoruz.
yüzey gerginliği diyoruz.
02:38
Now by adding soap,
38
146422
2051
Sabun eklendiğinde gerçekleşen
02:40
what happens is the soap molecule
reduces the surface tension of water,
reduces the surface tension of water,
39
148497
4544
sabun molekülünün suyun
yüzey gerginliğini azaltması,
yüzey gerginliğini azaltması,
02:45
making it more elastic
and easier to form bubbles.
and easier to form bubbles.
40
153065
3924
böylece daha elastik bir hâl alıyor
ve baloncuk oluşması kolaylaşıyor.
ve baloncuk oluşması kolaylaşıyor.
02:50
You can think of a bubble
as a mathematical problem-solver.
as a mathematical problem-solver.
41
158505
4719
Baloncuğu matematiksel bir
problem çözücü olarak düşünebilirsiniz.
problem çözücü olarak düşünebilirsiniz.
02:55
You see it relentlessly trying
to achieve geometry perfection.
to achieve geometry perfection.
42
163779
5042
Hiç yılmadan geometrik
bir kusursuzluk yakalamaya çalışır.
bir kusursuzluk yakalamaya çalışır.
03:00
For instance, a sphere is the shape
with the least surface area
with the least surface area
43
168845
5812
Örneğin belli bir hacimde
en az yüzey alanında
en az yüzey alanında
03:06
for a given volume.
44
174681
1617
oluşacak şekil küredir.
03:08
That's why a single bubble
is always in the shape of a sphere.
is always in the shape of a sphere.
45
176322
4344
Bu yüzden de tek bir baloncuk
her zaman küre şeklinde olur.
her zaman küre şeklinde olur.
03:12
Let me show you. Check it out.
46
180690
1836
Size göstereyim. İşte bakın.
03:30
This is a single bubble.
47
198112
1818
Bu tek bir baloncuk.
03:31
When two bubbles touch each other,
48
199954
2267
İki baloncuk birbirine değdiğinde
03:37
they can save materials
by sharing a common wall.
by sharing a common wall.
49
205437
3234
ortak bir duvar paylaşarak
bazı bileşenlerini korurlar.
bazı bileşenlerini korurlar.
03:48
When more and more bubbles
are added together,
are added together,
50
216385
2925
Buna daha fazla baloncuk eklendiğinde
03:51
their geometry changes.
51
219334
1829
geometrik düzenleri değişir.
03:53
These four bubbles are added together.
52
221556
2359
Burada dört baloncuk birbirine ekleniyor.
03:55
They meet at one point at the center.
53
223939
2270
Merkezde bir noktada buluşuyorlar.
04:42
When six bubbles are added together,
54
270871
2370
Altı baloncuk birbirine eklendiğinde
04:45
a magical cube appears at the center.
55
273265
2640
merkezde sihirli bir küp oluşuyor.
04:47
(Applause)
56
275929
3628
(Alkışlar)
04:55
That is surface tension at work,
57
283059
2683
İşte bu yüzey geriliminin eseri,
04:57
trying to find the most effective
geometry arrangement.
geometry arrangement.
58
285766
3938
en etkili geometrik düzeni
bulmaya çalışıyor.
bulmaya çalışıyor.
05:03
Now, let me give you another example.
59
291693
4505
Şimdi size başka bir örnek vereyim.
05:09
This is a very simple prop.
60
297153
3002
Bu çok basit bir düzenek.
05:13
This is made from two layers of plastic
61
301258
3908
İki kat plastikten
05:17
with four pins connected to each other.
62
305190
2486
ve birbirine bağlı dört noktadan yapıldı.
05:19
Imagine these four pins represent
four cities that are equally apart,
four cities that are equally apart,
63
307700
5990
Bu dört noktanın birbirine eşit uzaklıkta
dört şehri temsil ettiğini varsayın,
dört şehri temsil ettiğini varsayın,
05:25
and we would like to make roads
to connect these four cities.
to connect these four cities.
64
313714
3705
biz de bu şehirleri birbirine
bağlayacak yollar yapmak istiyoruz.
bağlayacak yollar yapmak istiyoruz.
05:30
My question is: What is the shortest
length to connect these four cities?
length to connect these four cities?
65
318426
4244
Sorum şu: Bu dört yolu bağlayacak
en kısa uzunluk ne?
en kısa uzunluk ne?
05:35
Let's find out the answer
by dipping it into the soapy water.
by dipping it into the soapy water.
66
323723
3901
Bu soruyu, düzeneği sabunlu suya
batırarak cevaplayalım.
batırarak cevaplayalım.
05:43
Remember, the soap bubble forms
will always try to minimize
will always try to minimize
67
331775
5523
Unutmayın, sabun baloncuğu her zaman
05:49
their surface area
68
337322
1600
kusursuz bir geometrik düzenle
05:50
with a perfect geometry arrangement.
69
338946
2706
yüzey alanını küçültmeye çalışır.
05:54
So the solution might not be
something you expected.
something you expected.
70
342632
5109
Çözüm umduğunuz gibi olmayabilir.
06:02
The shortest length
to connect these four cities
to connect these four cities
71
350175
3408
Bu şehirleri birbirine bağlayacak
en kısa uzunluk
en kısa uzunluk
06:05
is 2.73 times the distance
between these two cities.
between these two cities.
72
353607
5864
iki şehir arasındaki uzaklığın 2,73 katı.
06:11
(Applause)
73
359495
4293
(Alkışlar)
06:17
Now you've got the idea.
74
365401
1966
İşte şimdi gördünüz.
06:19
The soap bubble forms will always try
to minimize their surface area
to minimize their surface area
75
367391
5279
Sabun baloncukları her zaman
kusursuz bir geometrik düzenle
kusursuz bir geometrik düzenle
06:24
with a perfect geometry arrangement.
76
372694
2404
yüzey alanlarını küçültmeye çalışır.
06:29
Now, let us look at bubbles
in another perspective.
in another perspective.
77
377416
5873
Şimdi baloncuklara
başka bir açıdan bakalım.
başka bir açıdan bakalım.
06:36
My daughter, Zoe, loves visiting zoos.
78
384357
3908
Kızım Zoe hayvanat bahçesine bayılıyor.
06:40
Her favorite spot is Penguin Cove
at Marwell Zoo in Southern England,
at Marwell Zoo in Southern England,
79
388289
5929
Güney İngiltere'deki Marwell'de
Penguen kısmı onun en sevdiği yer,
Penguen kısmı onun en sevdiği yer,
06:46
where she could see penguins
swim at speed under the water.
swim at speed under the water.
80
394242
4432
orada penguenleri suyun altında
hızla yüzerken izleyebiliyor.
hızla yüzerken izleyebiliyor.
06:51
One day, she noticed
that the body of penguins
that the body of penguins
81
399653
3779
Bir gün penguenin bedeninin
06:55
leaves a trail of bubbles when they swim
82
403456
3000
yüzerken arkasında baloncuklardan
bir iz bıraktığını fark etti
bir iz bıraktığını fark etti
06:58
and asked why.
83
406480
1880
ve nedenini sordu.
07:00
Animals and birds like penguins
84
408384
2967
Penguen gibi hayvanlar ve kuşlar
07:03
that spend a lot of their time
under the water
under the water
85
411375
3498
suyun altında çok fazla
zaman geçirdikleri için
zaman geçirdikleri için
07:06
have evolved an ingenious way
of utilizing the capability of bubbles
of utilizing the capability of bubbles
86
414897
6415
suyun yoğunluğunu azaltmak amacıyla
baloncuklardan faydalanacak şekilde
baloncuklardan faydalanacak şekilde
07:13
to reduce the density of water.
87
421336
2606
çok yaratıcı bir yöntemle evrildiler.
07:17
Emperor penguins are thought to be able
to dive a few hundred meters
to dive a few hundred meters
88
425066
4712
İmparator penguenlerin
deniz seviyesinin birkaç yüz metre altına
deniz seviyesinin birkaç yüz metre altına
07:21
below the sea surface.
89
429802
2107
dalabildikleri düşünülüyor.
07:24
They are thought to store
the air under their feathers
the air under their feathers
90
432562
3692
Dalışa geçmeden önce
07:28
before they dive
91
436278
1655
tüyleri altına hava sakladıkları
07:29
and then progressively release it
as a cloud of bubbles.
as a cloud of bubbles.
92
437957
4769
ve sonra bir baloncuk bulutu olarak
bu havayı saldıkları düşünülüyor.
bu havayı saldıkları düşünülüyor.
07:35
This reduces the density
of water surrounding them,
of water surrounding them,
93
443300
3668
Bu da içinde oldukları suyun
yoğunluğunu azaltıyor
yoğunluğunu azaltıyor
07:38
making it easier to swim through
94
446992
2785
ve yüzmek onlar için kolaylaşıyor
07:41
and speed up their swimming speed
at least 40 percent.
at least 40 percent.
95
449801
4829
ve en az yüzde 40
daha hızlı yüzebiliyorlar.
daha hızlı yüzebiliyorlar.
07:47
This feature has been noticed
by the ship manufacturers.
by the ship manufacturers.
96
455779
3729
Bu özellik gemi üreticileri
tarafından da fark edildi.
tarafından da fark edildi.
07:52
I am talking about the big ships here,
97
460364
3489
Büyük gemilerden bahsediyorum,
07:55
the ones that are used to transport
thousands of containers across the ocean.
thousands of containers across the ocean.
98
463877
5007
okyanusun diğer yanına
binlerce konteyner taşıyan gemilerden.
binlerce konteyner taşıyan gemilerden.
08:01
Recently, they developed a system
called "air lubricating system,"
called "air lubricating system,"
99
469559
5402
Geçenlerde hava kayganlaştırma sistemi
denilen bir sistem geliştirdiler,
denilen bir sistem geliştirdiler,
08:06
inspired by the penguins.
100
474985
1965
penguenlerden esinlendiler.
08:09
In this system, they produce
a lot of air bubbles
a lot of air bubbles
101
477704
4166
Bu sistemde çok fazla baloncuk üreterek
08:13
and redistribute them across
the whole of the ship,
the whole of the ship,
102
481894
4089
geminin her yanına salınması sağlanıyor,
08:18
like an air carpet
that reduces the water resistance
that reduces the water resistance
103
486007
4560
tıpkı gemi hareket hâlindeyken
08:22
when a ship is moving.
104
490591
2187
su rezistansını azaltan bir halı gibi.
08:26
This feature cuts off the energy
consumption for the ship
consumption for the ship
105
494167
4018
Bu özellik geminin enerji tüketimini
08:30
up to 15 percent.
106
498209
2617
yüzde 15'e kadar azaltabiliyor.
08:34
Bubbles can also be used for medicines.
107
502848
3516
Baloncuklar tıpta da kullanılabilir.
08:38
It can also play a role in medicines,
108
506388
2880
İlaçlar üzerinde de rol oynayabilir,
08:42
for instance, as a method for noninvasive
delivery systems for drugs and genes
delivery systems for drugs and genes
109
510889
6969
örneğin vücudun belli bir kısmına
invasif olmayan bir ilaç
veya gen aktarımı söz konusu olduğunda.
veya gen aktarımı söz konusu olduğunda.
08:49
to a specific part of the body.
110
517882
2506
08:52
Imagine a microbubble
111
520412
2056
Bir mikrobaloncuk düşünün,
08:54
filled with a mixture
of drugs and magnetic agents
of drugs and magnetic agents
112
522492
4097
ilaç ve manyetik maddelerle dolu olsun,
08:58
being injected into our bloodstream.
113
526613
2445
kan dolaşımımıza enjekte edilsin.
09:02
The bubbles will move to the target areas.
114
530273
3412
Bu baloncuklar hedeflenen
bölgeye gidecektir.
bölgeye gidecektir.
09:05
But how do they know where to go?
115
533709
2603
Peki gidecekleri yeri nasıl biliyorlar?
09:08
Because we placed a magnet there.
116
536336
2116
Çünkü oraya bir mıknatıs yerleştiririz.
09:10
For instance, this part of my hand.
117
538476
2361
Örneğin elimin bu kısmı.
09:12
When the microbubbles
move to this part of my hand,
move to this part of my hand,
118
540861
4012
Mikro baloncuklar elimin
bu kısmına geldiğinde
bu kısmına geldiğinde
09:16
we can pop it via ultrasound
119
544897
3791
onu ultrason yardımıyla patlatabilir
09:20
and release the drug
exactly where it's needed.
exactly where it's needed.
120
548712
3498
ve ilacı tam da istenilen
yere verebiliriz.
yere verebiliriz.
09:25
Now, I mentioned about
the science of creating bubbles.
the science of creating bubbles.
121
553895
3474
Baloncuk yaratmanın
bilimsel yanından bahsetmiştim.
bilimsel yanından bahsetmiştim.
09:29
But sometimes we also need to remove them.
122
557393
4301
Ancak bazen onları kaldırmamız gerekiyor.
09:33
That's actually part of my job.
123
561718
2300
Aslında bu benim işimin parçası.
09:36
My exact job title is
"ink formulation scientist."
"ink formulation scientist."
124
564731
4878
Tam olarak iş ünvanım
''mürekkep formülasyon bilimcisi.''
''mürekkep formülasyon bilimcisi.''
09:41
But I don't work on the ink
that you use for your writing pens.
that you use for your writing pens.
125
569633
4050
Fakat sizin tükenmez kalem için
kullandığınız mürekkep değil bu.
kullandığınız mürekkep değil bu.
09:46
I'm working on some cool applications
126
574366
2812
Harika uygulamalar üzerinde çalışıyorum,
09:49
such as organic photovoltaics, OPVs,
127
577202
4420
organik fotovoltaikler, OPV'ler
09:53
and organic light-emitting diodes, OLEDs.
128
581646
3672
ve OLED dediğimiz
ışık yayan organik diyotlar gibi.
ışık yayan organik diyotlar gibi.
09:57
Part of my job is to figure out
how and why we want to remove the bubbles
how and why we want to remove the bubbles
129
585342
6280
İşimin konumuzla alakalı kısmı
çalıştığım şirketin ürettiği mürekkepten
çalıştığım şirketin ürettiği mürekkepten
10:03
from the ink that my company produces.
130
591646
2486
nasıl ve ne amaçla baloncuk
çıkaracağımızı anlamak.
çıkaracağımızı anlamak.
10:06
During the formulation-mixing process,
131
594989
3262
Formülasyon karıştırma süreci boyunca
10:10
or preparation process,
132
598275
1759
veya hazırlama süreci,
10:12
we mix active ingredients,
solvents and additives
solvents and additives
133
600058
6195
çözücü ve katkı maddeleri gibi
aktif bileşenleri karıştırıyoruz,
aktif bileşenleri karıştırıyoruz,
10:18
in order to achieve the formulations
with the properties we want
with the properties we want
134
606277
4529
amacımız, mürekkep kullanılırken
istediğimiz özelliklerde
formülasyonları elde etmek.
formülasyonları elde etmek.
10:22
when the ink is being used.
135
610830
1636
10:25
But just like you would make drinks
136
613196
2917
Tıpkı sizin içecek hazırlamanız
10:28
or bake cakes,
137
616137
1270
veya pasta yapmanız gibi
10:29
it is unavoidable that some air bubbles
will be trapped inside that ink.
will be trapped inside that ink.
138
617431
5556
bazı hava baloncuklarının o mürekkep
içinde sıkışması kaçınılmaz.
içinde sıkışması kaçınılmaz.
10:35
Here, we are talking
about a different space
about a different space
139
623686
3262
Burada benim Paris'te
gördüğüm baloncuklardan
gördüğüm baloncuklardan
10:38
from the bubbles I'd seen in Paris.
140
626972
2869
daha farklı bir şeyden bahsediyoruz.
10:42
The bubbles that are trapped
inside those inks
inside those inks
141
630960
2202
O mürekkepler içinde sıkışan baloncuklar
10:45
vary between a few millimeters,
142
633186
2931
birkaç milimetre arasında değişiyor
10:48
a few microns
143
636141
1243
veya birkaç mikron
10:49
or even a few nanometers in size.
144
637408
2973
hatta birkaç nanometre.
10:52
And what we are concerned about
145
640405
1923
Burada bizi ilgilendiren
10:54
is the oxygen and the moisture
that is trapped inside.
that is trapped inside.
146
642352
2999
içeride sıkışmış oksijen ve nem.
10:58
At this size scale,
removing them is not easy.
removing them is not easy.
147
646525
5705
Böyle bir ölçekte
onları kaldırmak kolay değil.
onları kaldırmak kolay değil.
11:04
But it matters,
148
652254
1932
Ama önemli,
11:06
for instance, for organic
light-emitting diodes inks
light-emitting diodes inks
149
654210
4115
örneğin akıllı telefonunuzun
ekran görüntüsü için kullandığımız
ekran görüntüsü için kullandığımız
11:11
that we can use to produce display
for your smartphone, for example.
for your smartphone, for example.
150
659772
6972
ışık yayan organik diyot mürekkepleri.
11:19
It's supposed to last for many years,
151
667674
2235
Pek çok yıl dayanması gerekiyor
11:21
but if the ink that we use has been
absorbed with oxygen and moisture
absorbed with oxygen and moisture
152
669933
5020
ama eğer kullandığımız mürekkep
oksijen ve nem almışsa
oksijen ve nem almışsa
11:26
[which] are not being removed,
153
674977
2363
ve bunlar çıkarılmamışsa
11:29
then we can quickly see
dark spots appear in the pixels.
dark spots appear in the pixels.
154
677364
4870
hemen piksellerde siyah noktalar
görmeye başlarsınız.
görmeye başlarsınız.
11:34
Now, one challenge we face
in removing the microbubbles
in removing the microbubbles
155
682943
6983
Mikro baloncukları çıkarırken
karşılaştığımız zorluklardan biri
karşılaştığımız zorluklardan biri
11:41
is that they are not very cooperative.
156
689950
3446
pek de işbirlikçi olmamaları.
11:45
They like to sit there,
157
693420
1948
Orada öylece kalıyorlar,
11:47
bathing in the ink without moving much.
158
695392
2886
pek hareket etmeden mürekkep içinde.
11:50
But how do we kick them out?
159
698937
1962
Peki onları nasıl çıkaracağız?
11:54
One technology we use
160
702741
2095
Kullandığımız bir teknoloji
11:56
is to force the ink going through
a thin, long and tiny tube
a thin, long and tiny tube
161
704860
5541
gözenekli bir duvarla
ince, uzun ve küçük bir tüpten
ince, uzun ve küçük bir tüpten
12:02
with a porous wall,
162
710425
2131
baloncukları geçmeye zorlamak,
12:04
and we place the tubes
inside the vacuum chamber,
inside the vacuum chamber,
163
712580
3111
sonra da tüpleri
bir vakum bölmesine alıyoruz,
bir vakum bölmesine alıyoruz,
12:07
so that the bubbles can be
squeezed out from the ink
squeezed out from the ink
164
715715
4340
böylece baloncuklar mürekkepten
ayrılmaya zorlanıyor
ayrılmaya zorlanıyor
12:12
and be removed.
165
720079
1355
ve çıkarılıyor.
12:14
Once we manage to remove the bubbles
from the ink that we produce,
from the ink that we produce,
166
722730
5644
Ürettiğimiz mürekkepten baloncukları
çıkarmayı başardığımızda
çıkarmayı başardığımızda
12:21
it is time for celebration.
167
729310
2386
kutlama zamanı demektir.
12:25
Let's open a bubbling champagne.
168
733726
3015
Artık bir şişe şampanya patlatabiliriz.
12:35
Ooh, this is going to be fun!
169
743693
2188
Bu harika olacak!
12:37
(Laughter)
170
745905
2985
(Gülme sesleri)
12:42
Woooo!
171
750327
2330
Woooo!
12:44
(Applause)
172
752681
3706
(Alkışlar)
12:52
You could see a lot of bubbles
rushing out from the champagne bottle.
rushing out from the champagne bottle.
173
760317
5728
Şampanya şişesinden baloncuklar
fışkırdığını görüyorsunuz.
fışkırdığını görüyorsunuz.
12:58
These are the bubbles
filled with carbon dioxide,
filled with carbon dioxide,
174
766566
4343
Bunlar karbon dioksitle
doldurulmuş baloncuklar,
doldurulmuş baloncuklar,
13:02
a gas that's been produced during
the fermentation process of the wine.
the fermentation process of the wine.
175
770933
5538
şarabın fermantasyon sürecinde
üretilen bir gaz.
üretilen bir gaz.
13:09
Let me pour some out.
176
777226
1743
Biraz doldurayım.
13:12
I can't miss the chance.
177
780919
1737
Bu şansı kaçıramam.
13:22
I guess it's enough.
178
790292
2091
Sanırım bu yeterli.
13:24
(Laughter)
179
792407
1207
(Gülme)
13:29
Here, I can see a lot of microbubbles
180
797178
5192
Burada bir sürü mikro baloncuk görüyorum,
13:34
moving from the bottom of the glass
to the top of the champagne.
to the top of the champagne.
181
802394
5016
kadehin altından şampanyanın
üstüne hareket ediyorlar.
üstüne hareket ediyorlar.
13:40
Before it pops,
182
808286
1603
Patlamadan önce,
13:42
it will jet tiny droplets
of aroma molecules
of aroma molecules
183
810680
5198
aroma moleküllerinden oluşan
çok küçük damlacık göreviyle
çok küçük damlacık göreviyle
13:47
and intensify the flavor of champagne,
184
815902
3671
şampanyanın tadını zenginleştiriyorlar,
13:51
making us enjoy much more
the flavor of champagne.
the flavor of champagne.
185
819597
3699
bizim şampanya tadından
çok daha fazla zevk almamızı sağlıyorlar.
çok daha fazla zevk almamızı sağlıyorlar.
13:56
As a scientist who is
passionate about bubbles,
passionate about bubbles,
186
824226
3502
Baloncuk tutkunu bir bilim insanı olarak
13:59
I love to see them,
187
827752
1710
onları görmeyi,
14:02
I love to play with them,
188
830306
2135
onlarla oynamayı
14:04
and I love to study them.
189
832465
2268
ve onlar üzerinde çalışmayı çok seviyorum.
14:06
And also, I love to drink them.
190
834757
2252
Ah tabii bir de içmeyi.
14:09
Thank you.
191
837033
1209
Teşekkürler.
14:10
(Applause)
192
838266
4462
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Li Wei Tan - Formulation scientistAs a formulation scientist, Li Wei Tan is constantly finding ways to understand why something works and why it doesn't.
Why you should listen
For Li Wei Tan, curiosity is a primary motivation of her work. A senior scientist for Merck KGaA Darmstadt, Germany in Chilworth, United Kingdom, she is responsible for developing ink formulations, new materials and integrations into the company's OPV portfolios, including providing technical advice to new customers. Previously, she worked in Merck's organic electronics R&D group. Her formal studies have straddled fields of nanotechnologies, material science and analytical chemistry.
Li Wei Tan | Speaker | TED.com