ABOUT THE SPEAKER
Charles Elachi - Planetary scientist
Charles Elachi is the director of NASA's Jet Propulsion Laboratory, where he oversees space exploration programs such as the Mars Rovers.

Why you should listen

Charles Elachi is the director of NASA's Jet Propulsion Lab at Caltech. He leads JPL's efforts to build robots that explore space -- including the surprisingly long-lived Mars Rovers. In the wake of the Rovers' success (and even fame), it's worth remembering that they grew out of some troubled earlier attempts to reach Mars. Elachi's careful management of the Rover program, wrote the US News and World Report, was a key piece of its success. And Elachi gives equal credit to some extraordinary luck.

As JPL's director for space and Earth science programs from 1982 to 2000, and then its head since then, he's led the development of many new instruments and programs for observing Earth and exploring the planets. It's in part thanks to him that, as of May 2008, we have 17 different robots exploring space. His own academic specialty is active microwave remote sensing and electromagnetic theory.

More profile about the speaker
Charles Elachi | Speaker | TED.com
Serious Play 2008

Charles Elachi: The story behind the Mars Rovers

Charles Elachi, Mars gezginleri hakkında

Filmed:
639,501 views

Charles Elachi, "Serious Play 2008"de, NASA'nın efsanevi JPL (Jet İtimli Laboratuvar)'inde yaşananları, kendi gözlemlerinin yanı sıra Mars Gezgin'i projesinden görüntüler eşliğinde anlatıyor.
- Planetary scientist
Charles Elachi is the director of NASA's Jet Propulsion Laboratory, where he oversees space exploration programs such as the Mars Rovers. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I thought I'd startbaşlama with tellingsöylüyorum you or showinggösterme you the people who startedbaşladı [JetDe: Propulsionİtici güç LabLaboratuvar].
0
0
4000
Sizlere JPL [Jet İtiş Laboratuvarı]'nı başlatan insanları tanıtarak başlamak istiyorum.
00:20
When they were a bunchDemet of kidsçocuklar,
1
4000
2000
Onlar daha küçük birer çocukken,
00:22
they were kindtür of very imaginativeyaratıcı, very adventurousmaceracı,
2
6000
3000
çok hayalperest, maceraperest çocuklardı,
00:25
as they were tryingçalışıyor at CaltechCaltech to mixkarıştırmak chemicalskimyasallar
3
9000
2000
okulda kimyasalları karıştırıp
00:27
and see whichhangi one blowsdarbeler up more.
4
11000
2000
hangisinin daha çok patlama yaratacağını görmeye çalışırlardı.
00:29
Well, I don't recommendtavsiye etmek that you try to do that now.
5
13000
3000
Tabii, şuan bunu denemenizi tavsiye etmiyorum.
00:32
NaturallyDoğal olarak, they blewpatladı up a shackkulübe, and CaltechCaltech, well, then,
6
16000
2000
Doğal olarak, bir barakayı havaya uçurdular, madem öyle,
00:34
hey, you go to the ArroyoArroyo and really do all your teststestler in there.
7
18000
4000
İşin özü, Arroyo'ya gider, bütün testlerinizi orada yaparsınız.
00:38
So, that's what we call our first fivebeş employeesçalışanlar
8
22000
3000
Evet, işte bizim ilk beş çalışanımız diye adlandırdığımız
00:41
duringsırasında the teaÇay breakkırılma, you know, in here.
9
25000
3000
çay molasındayken, malum, burada.
00:44
As I said, they were adventurousmaceracı people.
10
28000
2000
Söylediğim gibi, onlar maceraperest insanlardı.
00:46
As a mattermadde of factgerçek, one of them, who was, kindtür of, partBölüm of a culttarikat
11
30000
4000
Aslında, onlardan biri, buradan çok uzak olmayan Orange Grove bölgesinde
00:50
whichhangi was not too faruzak from here on OrangeTuruncu GroveGrove,
12
34000
4000
bir çeşit tarikat üyesi gibi birşeydi
00:54
and unfortunatelyne yazık ki he blewpatladı up himselfkendisi because he kepttuttu mixingkarıştırma chemicalskimyasallar
13
38000
4000
ve maalesef kendini havaya uçurdu, çünkü kimyasalları karıştırıp duruyordu
00:58
and tryingçalışıyor to figureşekil out whichhangi onesolanlar were the besten iyi chemicalskimyasallar.
14
42000
2000
ve hangi kimyasalların en iyi olduğunu bulmaya çalışıyordu.
01:00
So, that givesverir you a kindtür of flavorlezzet
15
44000
2000
Evet, burada ne tür insanların çalıştığına dair,
01:02
of the kindtür of people we have there.
16
46000
1000
bir fikir edinmişsinizdir.
01:03
We try to avoidönlemek blowingüfleme ourselveskendimizi up.
17
47000
2000
Kendimizi havaya uçurmamaya çalışıyoruz.
01:05
This one I thought I'd showgöstermek you.
18
49000
2000
Bunu size göstermem gerektiğini düşündüm.
01:07
GuessSanırım whichhangi one is a JPLJPL employeeişçi in the heartkalp of this crowdkalabalık.
19
51000
3000
Bu kalabalığın içindeki bir JPL çalışanın hangisi olduğunu tahmin edin bakalım.
01:10
I trieddenenmiş to come like him this morningsabah,
20
54000
3000
Bu sabah onun gibi gelmeyi denedim,
01:13
but as I walkedyürüdü out, then it was too coldsoğuk,
21
57000
2000
fakat çıkar çıkmaz, çok soğuk olduğunu farkettim,
01:15
and I said, I'd better put my shirtgömlek back on.
22
59000
2000
ve dedimki, en iyisi üstümü tekrar giyeyim.
01:17
But more importantlyönemlisi, the reasonneden I wanted to showgöstermek this pictureresim:
23
61000
3000
Fakat daha önemlisi, bu resimi göstermem istememin sebei:
01:20
look where the other people are looking,
24
64000
2000
diğer insanların nereye baktığına bakın,
01:22
and look where he is looking.
25
66000
3000
bir de onun nereye baktığına bakın.
01:25
WhereverHer yerde anybodykimse elsebaşka looksgörünüyor, look somewherebir yerde elsebaşka,
26
69000
2000
Herkes nereye bakıyorsa, siz başka biryere bakın,
01:27
and go do something differentfarklı, you know, and doing that.
27
71000
3000
ve gidip farklı şeyler yapın, bilirsiniz, ve o da bunu yapıyor.
01:30
And that's kindtür of what has been the spiritruh of what we are doing.
28
74000
3000
Ve bu da Yaptığımız işin ruhunun ne çeşit bir şey olduğudur.
01:33
And I want to tell you a quotealıntı from RalphRalph EmersonEmerson
29
77000
3000
Sizlere meslektaşım Ralph Emerson'dan bir alıntı yapmak istiyorum
01:36
that one of my colleaguesmeslektaşlar, you know, put on my wallduvar in my officeofis,
30
80000
3000
ofisimin duvarında asılı,
01:39
and it saysdiyor, "Do not go where the pathyol mayMayıs ayı leadöncülük etmek.
31
83000
3000
der ki,"Yolun seni götürebileceği yerlere gitme.
01:42
Go insteadyerine where there is no pathyol, and leaveayrılmak a trailiz."
32
86000
2000
Aksine yol olmayan bir yere git, ve ardında bir iz bırak."
01:44
And that's my recommendationtavsiye to all of you:
33
88000
2000
Ve benim hepinize tavsiyem:
01:46
look what everybodyherkes is doing, what they are doing;
34
90000
2000
herkesin neler yaptığına bakın, her ne yapıyorlarsa;
01:48
go do something completelytamamen differentfarklı.
35
92000
2000
gidip tamamen farklı birşey yapın.
01:50
Don't try to improveiyileştirmek a little bitbit on what somebodybirisi elsebaşka is doing,
36
94000
3000
Başka birinin yaptığı işi biraz geliştirmeye çalışmayın,
01:53
because that doesn't get you very faruzak.
37
97000
2000
çünkü bu sizi fazla ileriye taşımaz.
01:55
In our earlyerken daysgünler we used to work a lot on rocketsRoketler,
38
99000
3000
İlk günlerimizde roketler üzerinde çok çalışırdık,
01:58
but we alsoAyrıca used to have a lot of partiespartiler, you know.
39
102000
2000
ama ayrıca bol bol parti yapıyorduk, bilirsiniz.
02:00
As you can see, one of our partiespartiler, you know, a fewaz yearsyıl agoönce.
40
104000
4000
Görüyorsunuz, birkaç yıl önceki bir eğlencemiz.
02:04
But then a bigbüyük differencefark happenedolmuş about 50 yearsyıl agoönce,
41
108000
3000
Fakat yaklaşık 50 yıl önce Sputnik'in fırlatılmasının ardından,
02:07
after SputnikSputnik was launchedbaşlattı. We launchedbaşlattı the first AmericanAmerikan satelliteuydu,
42
111000
4000
büyük bir değişim yaşandı. ilk Amerikan uydusunu fırlattık,
02:11
and that's the one you see on the left in there.
43
115000
2000
şurada solda görebilirsiniz.
02:13
And here we madeyapılmış 180 degreesderece changedeğişiklik:
44
117000
2000
Burada tam 180 derecelik bir dönüş yaptık:
02:15
we changeddeğişmiş from a rocketroket houseev to be an explorationkeşif houseev.
45
119000
4000
Bir roket evinden araştırma evine dönüştük.
02:19
And that was donetamam over a perioddönem of a coupleçift of yearsyıl,
46
123000
3000
Ve bu birkaç yıl içerisinde yapıldı.
02:22
and now we are the leadingönemli organizationorganizasyon, you know,
47
126000
2000
bildiğiniz gibi şuan önde gelen organizasyonuz, bilirsiniz
02:24
exploringkeşfetmek spaceuzay on all of your behalfadına.
48
128000
3000
hepinizin adınıza uzayı keşfediyoruz.
02:27
But even when we did that, we had to remindhatırlatmak ourselveskendimizi,
49
131000
3000
Üstelik bu işi yaparken, kendimize sürekli
02:30
sometimesara sıra there are setbacksaksiliklere.
50
134000
2000
bazı aksilikler olabileceğini hatırlatıyoruz.
02:32
So you see, on the bottomalt, that rocketroket was supposedsözde to go upwardyukarı doğru;
51
136000
3000
İşte, alttada gördüğünüz gibi, bu roketin yukarı gitmesi lazımken;
02:35
somehowbir şekilde it endedbitti going sidewaysyana doğru.
52
139000
2000
bir şekilde yana doğru gitt.
02:37
So that's what we call the misguidedyanlış yola sapmış missilefüze.
53
141000
3000
İşte yolunu şaşırmış füze dediğimiz bu.
02:40
But then alsoAyrıca, just to celebratekutlamak that,
54
144000
2000
Fakat ardından, sırf bunu kutlamak için,
02:42
we startedbaşladı an eventolay at JPLJPL for "MissBayan GuidedDestekli MissileFüze."
55
146000
3000
JPL'de "Yolunu Şaşırmış Füze" için bir etkinlik düzenledik
02:45
So, we used to have a celebrationkutlama everyher yearyıl and selectseçmek --
56
149000
3000
Her sene bir kutlama ve seçim yapmaya,
02:48
there used to be competitionyarışma and paradesgeçit törenleri and so on.
57
152000
3000
geçit törenleri ve yarışmaları gelenek haline getirdik.
02:51
It's not very appropriateuygun to do it now. Some people tell me to do it;
58
155000
3000
Bunu şimdi yapmak pek doğru değil. Bazıları yapmamı söylüyor;
02:54
I think, well, that's not really properuygun, you know, these daysgünler.
59
158000
4000
Bence de bugünlerde bunu yapmak pek doğru değil.
02:58
So, we do something a little bitbit more seriousciddi.
60
162000
2000
Bu yüzden, biz de biraz daha ciddi bir şeyler yaptık.
03:00
And that's what you see in the last RoseRose BowlKase, you know,
61
164000
3000
Ve bu son balomuzdan gördüğünüz manzara,
03:03
when we enteredgirdi one of the floatsyüzen.
62
167000
2000
yürüyüş ekiplerinden birindeki gidişimizi gösteriyor.
03:05
That's more on the playoyun sideyan. And on the right sideyan,
63
169000
2000
Bu daha çok işin oyun tarafı, ve sağdaki ise
03:07
that's the RoverRover just before we finishedbitmiş its testingtest yapmak
64
171000
3000
Gezgin, tam testleri bitirip
03:10
to take it to the CapeCape to launchbaşlatmak it.
65
174000
2000
kalkış için Cape'e götürmeden hemen önce.
03:12
These are the RoversRovers up here that you have on MarsMars now.
66
176000
3000
Bu Gezginler şu an Mars'takiler.
03:15
So that kindtür of tellsanlatır you about, kindtür of, the funeğlence things,
67
179000
3000
Böylelikle yapmaya çalıştığımız işlerdeki eğlenceli denebilecek
03:18
you know, and the seriousciddi things that we try to do.
68
182000
2000
ve ciddi denebilecek şeyleri anlatmıştır denebilir.
03:20
But I said I'm going to showgöstermek you a shortkısa clipklips
69
184000
2000
Ama size söylediğim gibi, nasıl yeteneklere
03:22
of one of our employeesçalışanlar to kindtür of give you an ideaFikir
70
186000
3000
sahip olduğumuzla ilgili fikir verebilmek için,
03:25
about some of the talentyetenek that we have.
71
189000
2000
çalışanlarımızdan birine ait kısa bir klip göstereceğim
03:39
VideoVideo: MorganMorgan HendryHendry: BewareDikkatli olun of SafetyEmanet is
72
203000
2000
Video: Morgan Hendry: "Beware of Safety"
03:41
an instrumentalenstrümantal rockKaya bandgrup.
73
205000
2000
sözsüz bir rock grubu.
03:43
It branchesdalları on more the experimentaldeneysel sideyan.
74
207000
3000
Daha çok deneysel tarafa doğru dallanmış durumda.
03:46
There's the improvisationaldoğaçlama sideyan of jazzcaz.
75
210000
3000
Jazz'ın doğaç tarafı var.
03:49
There's the heavy-hittingağır isabet soundses of rockKaya.
76
213000
3000
Rock'ın sert vuruşlu sesi var.
03:52
BeingVarlık ableyapabilmek to treattedavi etmek soundses as an instrumentEnstrüman, and be ableyapabilmek to digkazmak
77
216000
5000
Sesi bir müzik aleti olarak davranabilmek ve daha soyut
03:57
for more abstractsoyut soundssesleri and things to playoyun livecanlı,
78
221000
2000
sesler için kazı yapmak ve canlı çalmak,
03:59
mixingkarıştırma electronicselektronik and acousticsAkustik.
79
223000
2000
elektronik ve akustiği birleştirmek.
04:01
The music'smüzik halfyarım of me, but the other halfyarım --
80
225000
4000
Benim bir yarım müzik, ama diğer yarım --
04:05
I landedindi probablymuhtemelen the besten iyi gigkonser of all.
81
229000
3000
belki de en iyi işe sahibim.
04:08
I work for the JetDe: Propulsionİtici güç LabLaboratuvar. I'm buildingbina the nextSonraki MarsMars RoverRover.
82
232000
3000
Jet İtiş Laboratuvarları için çalışıyorum. Yeni Mars Gezgini'ni inşa ediyorum.
04:11
Some of the mostçoğu brilliantparlak engineersmühendisler I know
83
235000
3000
Tanıdığım en parlak mühendislerden bazıları
04:14
are the onesolanlar who have that sortçeşit of artisticartistik qualitykalite about them.
84
238000
4000
kendilerinde bir çeşit sanatçı kalitesi taşıyanlardı.
04:18
You've got to do what you want to do.
85
242000
2000
Yapmak istediğini yapmak zorundasın.
04:20
And anyonekimse who tellsanlatır you you can't, you don't listen to them.
86
244000
3000
Ve sana hep yapamayacağını söyleyenleri, onları siz dinlemeyin.
04:23
Maybe they're right - I doubtşüphe it.
87
247000
3000
Belki haklılar - bu konuda şüphem var.
04:26
Tell them where to put it, and then just do what you want to do.
88
250000
2000
Onların söylediklerini nereye koyacağınızı söyleyin, ve sadece yapmak istediğinizi yapın.
04:28
I'm MorganMorgan HendryHendry. I am NASANASA.
89
252000
3000
Ben Morgan Henry'yim. Ben NASA'yım.
04:34
CharlesCharles ElachiElachi: Now, movinghareketli from the playoyun stuffşey to the seriousciddi stuffşey,
90
258000
3000
Charles Elachi: Şimdi, oyun işlerinden ciddi işlere hareket ediyoruz,
04:37
always people asksormak, why do we explorekeşfetmek?
91
261000
2000
İnsanlar her zaman soruyor, neden keşfediyoruz?
04:39
Why are we doing all of these missionsmisyonlar and why are we exploringkeşfetmek them?
92
263000
3000
Neden bütün bu görevleri yapıyoruz ve neden onları keşfediyoruz.
04:42
Well, the way I think about it is fairlyoldukça simplebasit.
93
266000
2000
Aslında, düşüncem aslında oldukça basit.
04:44
SomehowBir şekilde, 13 billionmilyar yearsyıl agoönce there was a BigBüyük BangPatlama, and you've heardduymuş
94
268000
3000
Yaklaşık 13 milyar yıl önce bir "Büyük Patlama" oldu, hakkında
04:47
a little bitbit about, you know, the originMenşei of the universeEvren.
95
271000
3000
az çok birşeyler duymuşsunuzdur, bilirsiniz, evrenin kaynağı.
04:50
But somehowbir şekilde what strikesvurur everybody'sherkesin imaginationhayal gücü --
96
274000
3000
Ama bir şekilde herkesin hayal gücünü etkileyen şey --
04:53
or lots of people'sinsanların imaginationhayal gücü -- somehowbir şekilde from that originalorijinal BigBüyük BangPatlama
97
277000
3000
ya da birçok kişinin hayal gücünü -- bir şekilde o kaynak "Büyük Patlama"dan
04:56
we have this beautifulgüzel worldDünya that we livecanlı in todaybugün.
98
280000
3000
bugünkü yaşadığımız güzel dünyamıza sahibiz.
04:59
You look outsidedışında: you have all that beautygüzellik that you see,
99
283000
3000
Dışarıya bakıyorsunuz: gördüğünüz bütün güzellikler,
05:02
all that life that you see around you,
100
286000
2000
etrafınızda gördüğünüz bütün o hayat,
05:04
and here we have intelligentakıllı people like you and I
101
288000
2000
ve bu zeki konuşmayı yapan
05:06
who are havingsahip olan a conversationkonuşma here.
102
290000
2000
buradaki sizin ve benim gibi zeki insanlar.
05:08
All that startedbaşladı from that BigBüyük BangPatlama. So, the questionsoru is:
103
292000
2000
Herşey o Büyük Patlama ile başladı. O zaman, soru şu:
05:10
How did that happenolmak? How did that evolvegelişmek? How did the universeEvren formform?
104
294000
5000
Nasıl oldu? Nasıl gelişti? Evren biçimini nasıl aldı?
05:15
How did the galaxiesgalaksiler formform? How did the planetsgezegenler formform?
105
299000
2000
Galaksiler nasıl oluştu? Gezegenler nasıl oluştu?
05:17
Why is there a planetgezegen on whichhangi there is life whichhangi have evolvedgelişti?
106
301000
3000
Üzerinde hayatın geliştiği bir gezegen neden var?
05:20
Is that very commonortak?
107
304000
2000
Buna çok mu sık rastlanır?
05:22
Is there life on everyher planetgezegen that you can see around the starsyıldızlar?
108
306000
4000
Yıldızların etrafında gördüğümüz her gezegende hayat var mı?
05:26
So we literallyharfi harfine are all madeyapılmış out of stardustyıldız tozu.
109
310000
2000
Yani aslında hepimiz bu yıldız tozundan yapılmışızdır.
05:28
We startedbaşladı from those starsyıldızlar; we are madeyapılmış of stardustyıldız tozu.
110
312000
3000
O yıldızlardan başladık; yıldız tozundan yapıldık.
05:31
So, nextSonraki time you are really depressedbunalımlı, look in the mirrorayna
111
315000
2000
Aslında, bir daha gerçekten moral çöküntüye uğradığınızda, aynaya bakın
05:33
and you can look and say, hiMerhaba, I'm looking at a starstar here.
112
317000
2000
ve kendinize bakıp, merhaba, burada bir yıldıza bakıyorum diyebilirsiniz.
05:35
You can skipatlamak the dusttoz partBölüm.
113
319000
2000
Toz kısmını da es geçebilirsiniz.
05:37
But literallyharfi harfine, we are all madeyapılmış of stardustyıldız tozu.
114
321000
2000
Ama gerçekten, biz hepimiz yıldız tozlarından meydana geldik.
05:39
So, what we are tryingçalışıyor to do in our explorationkeşif is effectivelyetkili bir şekilde
115
323000
4000
Aslında, keşfimizde yapmaya çalıştığımız şey, bugün gördüğümüz
05:43
writeyazmak the bookkitap of how things have camegeldi about as they are todaybugün.
116
327000
5000
şeylerin nasıl olduğunun kitabını etkili bir şekilde yapmak.
05:48
And one of the first, or the easiesten kolay, placesyerler we can go
117
332000
3000
Ve ilk, ya da en kolay, gidip keşfedebileceğimiz
05:51
and explorekeşfetmek that is to go towardskarşı MarsMars.
118
335000
2000
yer de Mars'tır.
05:53
And the reasonneden MarsMars takes particularbelirli attentionDikkat:
119
337000
3000
Mars'ın özellikle dikkat çekmesinin sebebi ise:
05:56
it's not very faruzak from us.
120
340000
2000
Bizden çok uzak olmamasıdır.
05:58
You know, it'llolacak take us only sixaltı monthsay to get there.
121
342000
2000
Bilirsiniz, oraya gitmek sadece 6 ay alır.
06:00
SixAltı to ninedokuz monthsay at the right time of the yearyıl.
122
344000
3000
Yılın doğru zamanında 6 ila 9 ay arasında.
06:03
It's a planetgezegen somewhatbiraz similarbenzer to EarthDünya. It's a little bitbit smallerdaha küçük,
123
347000
2000
Bir şekilde Dünya'ya benziyor. Biraz daha ufak,
06:05
but the landarazi masskitle on MarsMars is about the sameaynı
124
349000
3000
ama okyanusları hesaba katmazsanız
06:08
as the landarazi masskitle on EarthDünya, you know,
125
352000
1000
Mars'ın yer kütlesi bilirsiniz, Dünya'nın yer kütlesi ile
06:09
if you don't take the oceansokyanuslar into accounthesap.
126
353000
2000
yaklaşık olarak aynı büyüklükte.
06:11
It has polarkutup capskapaklar. It has an atmosphereatmosfer somewhatbiraz thinnerdaha ince than oursbizim,
127
355000
5000
Kutup bölgeleri var. Bizimkinden ince bir atmosferi var,
06:16
so it has weatherhava. So, it's very similarbenzer to some extentderece,
128
360000
3000
bu nedenle hava olayları var. Yani, bir noktaya kadar oldukça benziyor,
06:19
and you can see some of the featuresÖzellikler on it,
129
363000
2000
ve üstünde Mars'daki Büyük Kanyon gibi,
06:21
like the GrandGrand CanyonKanyon on MarsMars,
130
365000
1000
ya da bizim Mars'ın Büyük Kanyon'u olarak adlandırdığımız,
06:22
or what we call the GrandGrand CanyonKanyon on MarsMars.
131
366000
2000
bazı özellikler görebilirsiniz.
06:24
It is like the GrandGrand CanyonKanyon on EarthDünya, exceptdışında a hellcehennem of a lot largerdaha büyük.
132
368000
5000
Dünya'daki Büyük Kanyon'a benziyor, sadece çok fazla büyük.
06:29
So it's about the sizeboyut, you know, of the UnitedAmerika StatesBirleşik.
133
373000
3000
Aslında, bilirsiniz, Birleşik Devletler kadar büyük.
06:32
It has volcanoesvolkanlar on it. And that's MountMount OlympusOlympus on MarsMars,
134
376000
5000
Volkanları var. Ve şu da Mars'taki Olympus Dağı,
06:37
whichhangi is a kindtür of hugeKocaman volcanicvolkanik shieldkalkan on that planetgezegen.
135
381000
4000
gezegen üstünde büyük volkanik bir katman.
06:41
And if you look at the heightyükseklik of it
136
385000
2000
Ve yüksekliğine bir bakarsanız
06:43
and you comparekarşılaştırmak it to MountMount EverestEverest, you see, it'llolacak give you
137
387000
4000
ve Everest Dağı ile karşılaştırırsanız,
06:47
an ideaFikir of how largegeniş that MountMount OlympusOlympus, you know, is,
138
391000
4000
Olympus Dağı'nın, Everest'e göre
06:51
relativebağıl to MountMount EverestEverest.
139
395000
2000
kadar büyük olduğunu görürsünüz.
06:53
So, it basicallytemel olarak dwarfsCüceler, you know, MountMount EverestEverest here on EarthDünya.
140
397000
3000
Bu yüzden,bilirsiniz, aslında Everest Dünya'da bodur kalır.
06:56
So, that givesverir you an ideaFikir of the tectonictektonik eventsolaylar or volcanicvolkanik eventsolaylar
141
400000
4000
Bu da size o gezegen üzerinde meydana gelen tektonik veya
07:00
whichhangi have happenedolmuş on that planetgezegen.
142
404000
2000
volkanik olaylarla ilgili bilgi verir.
07:02
RecentlySon zamanlarda from one of our satellitesuydular, this showsgösterileri that it's Earth-likeDünya benzeri --
143
406000
3000
Kısa bir süre önce, uydularımızdan, Dünya'dakine benzyen
07:05
we caughtyakalandı a landslideheyelan occurringmeydana gelen as it was happeningolay.
144
409000
4000
bir toprak kaymasını olurken yakaladık.
07:09
So it is a dynamicdinamik planetgezegen,
145
413000
2000
Yani hareketli bir gezegen,
07:11
and activityaktivite is going on as we speakkonuşmak todaybugün.
146
415000
3000
ve faaliyet bugün biz konuşurken de devam ediyor.
07:14
And these RoversRovers, people wondermerak etmek now, what are they doing todaybugün,
147
418000
3000
Ve bu Gezginler, insanlar şimdi, bugün ne yaptığını merak ediyor,
07:17
so I thought I would showgöstermek you a little bitbit what they are doing.
148
421000
4000
bu yüzden size kısaca ne yaptıklarını göstermeyi düşündüm.
07:21
This is one very largegeniş craterkrater. GeologistsJeologlar love craterskraterler,
149
425000
3000
Burası çok büyük bir krater. Jeologlar kraterleri çok sever,
07:24
because craterskraterler are like diggingkazma a bigbüyük holedelik in the groundzemin
150
428000
2000
çünkü kraterler yeryüzünde gerçekten üzerinde çalışmadan
07:26
withoutolmadan really workingçalışma at it,
151
430000
2000
açılmış büyük çukurlardır,
07:28
and you can see what's belowaltında the surfaceyüzey.
152
432000
2000
ve yüzeyin altında ne olduğunu görebilirsiniz.
07:30
So, this is calleddenilen VictoriaVictoria CraterKrater,
153
434000
2000
Pekala, şunun adı Victoria Krateri,
07:32
whichhangi is about a fewaz footballFutbol fieldsalanlar in sizeboyut.
154
436000
2000
birkaç futbol sahası büyüklüğünde.
07:34
And if you look at the topüst left, you see a little teenyufacık darkkaranlık dotnokta.
155
438000
4000
Ve sol üste bakarsanız, ufak minik koyu noktayı görürsünüz.
07:38
This pictureresim was takenalınmış from an orbitingyörüngesindeki satelliteuydu.
156
442000
2000
Bu resim yörüngedeki bir uydudan çekildi.
07:40
If I zoomyakınlaştırma on it, you can see: that's the RoverRover on the surfaceyüzey.
157
444000
3000
Eğer ona yaklaşırsam, yüzeydeki şeyin Gezgin olduğunu görebilirsiniz.
07:43
So, that was takenalınmış from orbityörünge; we had the camerakamera zoomyakınlaştırma on the surfaceyüzey,
158
447000
3000
Aslında bu yörüngeden çekildi; kameranın yüzeye doğru yakın çekim yapmasını sağladık
07:46
and we actuallyaslında saw the RoverRover on the surfaceyüzey.
159
450000
3000
ve gerçekte yüzeyde Gezgin'i görüyoruz.
07:49
And we actuallyaslında used the combinationkombinasyon of the satelliteuydu imagesGörüntüler
160
453000
4000
Ve Aslında uydu görüntülerin birleşimini
07:53
and the RoverRover to actuallyaslında conductkuralları scienceBilim,
161
457000
3000
Gezgin'in gerçekte bilim yapması için kulandık,
07:56
because we can observegözlemlemek largegeniş areasalanlar
162
460000
2000
çünkü büyük bölgeleri gözlemleyebiliriz
07:58
and then you can get those RoversRovers to movehareket around
163
462000
2000
ve ardından o Gezginleri etrafta dolandırabilir
08:00
and basicallytemel olarak go to a certainbelli locationyer.
164
464000
2000
ve temelde belli bir yere gönderebilirsiniz.
08:02
So, specificallyözellikle what we are doing now is
165
466000
3000
Yani, aslında şu anda burada yaptığımız şey
08:05
that RoverRover is going down in that craterkrater.
166
469000
2000
o Gezgin'i şuradaki kraterin içine gidiyor.
08:07
As I told you, geologistsjeologlar love craterskraterler.
167
471000
2000
Söylediğim gibi, jeologlar kraterleri çok severler.
08:09
And the reasonneden is, manyçok of you wentgitti to the GrandGrand CanyonKanyon,
168
473000
3000
Ve bunun sebebi de, birçoğunuz Büyük Kanyon'a gitmişsinizdir,
08:12
and you see in the wallduvar of the GrandGrand CanyonKanyon, you see these layerskatmanlar.
169
476000
4000
ve Büyük Kanyon'un duvarlarını görmüşsünüzdür, ve o katmanları da görürsünüz.
08:16
And what these layerskatmanlar -- that's what the surfaceyüzey used to be
170
480000
3000
Ve bu katmanlar nelerdir -- bir milyon, on milyon
08:19
a millionmilyon yearsyıl agoönce, 10 millionmilyon yearsyıl agoönce,
171
483000
3000
yüz milyon yıl önceki yeryüzü o katmanlardı,
08:22
100 millionmilyon yearsyıl agoönce, and you get depositsmevduat on topüst of them.
172
486000
2000
şimdi de birbiri üzerine birikmiş halde onlara sahipsiniz.
08:24
So if you can readokumak the layerskatmanlar it's like readingokuma your bookkitap,
173
488000
3000
Aslında bu katmanları okuyabilirseniz, kitap okumak gibidir,
08:27
and you can learnöğrenmek the historytarih of what happenedolmuş in the pastgeçmiş
174
491000
3000
ve o bölgeninin geçmişinde neler olduğunun
08:30
in that locationyer.
175
494000
2000
tarihini öğrenebilirsiniz.
08:32
So what you are seeinggörme here are the layerskatmanlar on the wallduvar
176
496000
3000
Böylelikle, krater duvarının üstündeki katmanlardan gördüğünüz şey,
08:35
of that craterkrater, and the RoverRover is going down now, measuringölçme, you know,
177
499000
4000
ve şimdi Gezgin aşağıya iniyor, ölçüyor, bilirsiniz,
08:39
the propertiesözellikleri and analyzinganaliz the rockskayalar
178
503000
2000
özelliklerini ve kayaları inceliyor
08:41
as it's going down, you know, that canyonkanyon.
179
505000
3000
ve kanyondan inerken, bilirsiniz,
08:44
Now, it's kindtür of a little bitbit of a challengemeydan okuma drivingsürme
180
508000
2000
Şimdi, böyle bir eğimden aşağıya inerken
08:46
down a slopeeğim like this.
181
510000
2000
biraz meydan meydan okuma gibi oluyor.
08:48
If you were there you wouldn'tolmaz do it yourselfkendin.
182
512000
2000
Eğer orada olsaydınız, siz kendi başınıza bunu yapmazdınız.
08:50
But we really madeyapılmış sure we testedtest edilmiş those RoversRovers
183
514000
2000
Ama göndermeden önce, biz gerçekten o Gezginler'i
08:52
before we got them down -- or that RoverRover --
184
516000
3000
test ettiğimizden emin olduk -- ya da o Gezgin'i--
08:55
and madeyapılmış sure that it's all workingçalışma well.
185
519000
2000
ve herşeyin doğru çalıştığından emin olduk.
08:57
Now, when I camegeldi last time, shortlykısa bir süre after the landinginiş --
186
521000
3000
En son geldiğimde, inişten kısa bir süre sonraydı --
09:00
I think it was, like, a hundredyüz daysgünler after the landinginiş --
187
524000
2000
Sanırım, inişten 100 gün sonra gibi birşeydi --
09:02
I told you I was surprisedşaşırmış that those RoversRovers
188
526000
2000
Size o Gezginler'in 100 gün bile dayandıklarını
09:04
are lastingkalıcı even a hundredyüz daysgünler.
189
528000
3000
görmenin beni şaşırttığını söylemiştim.
09:07
Well, here we are fourdört yearsyıl latersonra, and they're still workingçalışma.
190
531000
2000
İşte, 4 yıl sonra buradayız, ve onlar hala çalışıyor.
09:09
Now you say, CharlesCharles, you are really lyingyalan söyleme to us, and so on,
191
533000
3000
Şimdi diyebilirsiniz ki, Charles, sen bize yalan söylüyorsun ve falan filan,
09:12
but that's not truedoğru. We really believedinanılır they were going to last
192
536000
2000
ama doğru değil. Gerçekten 90 ile 100 gün dayanacağını
09:14
90 daysgünler or 100 daysgünler, because they are solargüneş poweredenerjili,
193
538000
4000
tahmin ediyorduk, çünkü güneş enerjisi ile çalışıyorlar,
09:18
and MarsMars is a dustytozlu planetgezegen, so we expectedbeklenen the dusttoz
194
542000
3000
ve Mars da tozlu bir gezegen, yani biz tozun
09:21
would startbaşlama accumulatingbiriken on the surfaceyüzey, and after a while
195
545000
3000
araç yüzeyinde birikeceğini bekliyorduk, ve bir süre sonra
09:24
we wouldn'tolmaz have enoughyeterli powergüç, you know, to keep them warmIlık, hafif sıcak.
196
548000
3000
yeterli miktarda enerjimiz olmayacaktı, bilirsiniz, onları yeteri kadar güneşli tutmak için.
09:27
Well, I always say it's importantönemli that you are smartakıllı,
197
551000
2000
Aslında, akıllı olmanın her zaman önemli olduğunu söylerim,
09:29
but everyher oncebir Zamanlar in a while it's good to be luckyşanslı.
198
553000
3000
ama arada bir de şanslı olmak güzel.
09:32
And that's what we foundbulunan out. It turneddönük out that everyher oncebir Zamanlar in a while
199
556000
3000
Ve bulduğumuz da oydu. Şurada gördüğünüz üzere, arada bir
09:35
there are dusttoz devilsDevils whichhangi come by on MarsMars, as you are seeinggörme here,
200
559000
4000
Mars'ta gezen toz şeytanları geliyordu,
09:39
and when the dusttoz devilşeytan comesgeliyor over the RoverRover, it just cleanstemizler it up.
201
563000
3000
ve bu toz şeytanları Gezgin'in üstüne gelince, temizlik yapıyor.
09:42
It is like a brandmarka newyeni cararaba that you have,
202
566000
3000
Yeni aldığınız bir araba gibi oluyor,
09:45
and that's literallyharfi harfine why they have lastedsürdü so long.
203
569000
3000
ve aslında bu kadar uzun süre devam etmelerinin sebebi budur.
09:48
And now we designedtasarlanmış them reasonablymakul well,
204
572000
2000
Şimdi biz bu araçları oldukça iyi tasarım yaptık
09:50
but that's exactlykesinlikle why they are lastingkalıcı that long
205
574000
4000
ama asıl bu kadar uzun süre çalışmalarının asıl sebebi bu
09:54
and still providingsağlama all the scienceBilim dataveri.
206
578000
2000
ve hala bilimsel veri sağlıyorlar.
09:56
Now, the two RoversRovers, eachher one of them is, kindtür of, gettingalma oldeski.
207
580000
3000
Şimdi, iki Gezgin, her birisi de, bir şekilde, yaşlanıyor
09:59
You know, one of them, one of the wheelstekerlekler is stucksıkışmış, is not workingçalışma,
208
583000
3000
Bilirsiniz, birisinin bir tekerleği sıkıştı ve çalışmıyor,
10:02
one of the frontön wheelstekerlekler, so what we are doing,
209
586000
2000
ön tekerleklerden birisi, Bu nedenle şunu yapıyoruz,
10:04
we are drivingsürme it backwardsgeriye doğru.
210
588000
2000
onu geri geri sürüyoruz.
10:06
And the other one has arthritisartrit of the shoulderomuz jointortak, you know,
211
590000
2000
Ve diğerinin de omuz eklemlerinden birinde artirit var, b,lirsiniz,
10:08
it's not workingçalışma very well, so it's walkingyürüme like this,
212
592000
3000
düzgün çalışmıyor, dolayısıyla şu şekilde yürüyor,
10:11
and we can movehareket the armkol, you know, that way.
213
595000
2000
ve biz diğer kolu, bilirsiniz, şu şekilde hareket ettirebiliyoruz.
10:13
But still they are producingüreten a lot of scientificilmi dataveri.
214
597000
3000
Ama hala birçok bilimsel veri üretiyorlar.
10:16
Now, duringsırasında that wholebütün perioddönem, a numbernumara of people got excitedheyecanlı,
215
600000
3000
Aslında bütün bu süreçte, bilirsiniz, Gezgin'lerle ilgili
10:19
you know, outsidedışında the scienceBilim communitytoplum about these RoversRovers,
216
603000
4000
bilim toplumunun dışında birçok insan heyecanlandı,
10:23
so I thought I'd showgöstermek you a videovideo just to give you a reflectionyansıma
217
607000
3000
o nedenle size bilim toplumdan farklı toplulukların Gezginler'i
10:26
about how these RoversRovers are beingolmak viewedbakıldı by people
218
610000
3000
nasıl gördüklerine ilişkin bir yansımasının
10:29
other than the scienceBilim communitytoplum.
219
613000
3000
nasıl olduğunu göstermeyi düşündüm.
10:32
So let me go on the nextSonraki shortkısa videovideo.
220
616000
2000
Şimdi benim bir sonraki videoya geçmeme izin verin.
10:34
By the way, this videovideo is prettygüzel accuratedoğru of how the landinginiş tookaldı placeyer, you know,
221
618000
5000
Bu arada, inişin nasıl meydana geldiğini gösteren oldukça gerçekçi bir video, bilirsiniz
10:39
about fourdört yearsyıl agoönce.
222
623000
1000
yaklaşık olarak 4 yıl önce
10:40
VideoVideo: Okay, we have parachuteparaşüt alignedhizalanmış.
223
624000
2000
Video: Tamam, paraşüt kullanıma hazır.
10:42
Okay, deploydağıtmak the airbagsHava yastıkları. OpenAçık.
224
626000
3000
Tamam, hava yastıklarını harekete geçir. Aç.
10:46
CameraFotoğraf makinesi. We have a pictureresim right now.
225
630000
3000
Kamera. Görüntü şu an geldi.
10:51
Yeah!
226
635000
2000
Evet!
10:53
CECE: That's about what happenedolmuş in the HoustonHouston operationoperasyon roomoda. It's exactlykesinlikle like this.
227
637000
5000
Bu Houston'daki operasyon odasınada olanlar gibi. Tam da böyle.
10:58
VideoVideo: Now, if there is life, the DutchHollanda dili will find it.
228
642000
5000
Şimdi, eğer hayat varsa Dutch onu bulur.
11:09
What is he doing?
229
653000
2000
Ne yapıyor?
11:12
What is that?
230
656000
2000
O ne?
11:24
CECE: Not too badkötü.
231
668000
1000
Fena değil.
11:34
So anywayneyse, let me continuedevam et on showinggösterme you a little bitbit
232
678000
3000
CE: Evet her neyse, devam edip size biraz da gezegenin
11:37
about the beautygüzellik of that planetgezegen.
233
681000
1000
güzelliklerini göstermeme izin verin.
11:38
As I said earlierdaha erken, it lookedbaktı very much like EarthDünya,
234
682000
3000
Öncede söylediğim gibi, Dünya'ya çok benziyordu,
11:41
so you see sandkum dunesDunes.
235
685000
2000
işte toprak kum tepeciklerini görüyorsunuz.
11:43
It looksgörünüyor like I could have told you these are picturesresimler takenalınmış
236
687000
2000
Size bu resimlerin Sahra Çölü'nden veya başka yerden çekildiğini
11:45
from the SaharaSahara DesertÇöl or somewherebir yerde, and you'dşimdi etsen have believedinanılır me,
237
689000
3000
söyleyebilirdim, ve öyle görünüyor ki siz de bana inanırdınız,
11:48
but these are picturesresimler takenalınmış from MarsMars.
238
692000
1000
ama bu resimler Mars'ta çekildi.
11:49
But one areaalan whichhangi is particularlyözellikle intriguingilgi çekici for us
239
693000
3000
Ancak, bizim ilgimizi özellikle çeken bir kısım,
11:52
is the northernkuzey regionbölge, you know, of MarsMars, closekapat to the NorthKuzey PoleKutup,
240
696000
3000
kuzey kısmı, bilirsiniz, Mars'ın Kuzey Kutup'una yakın bölgelerde,
11:55
because we see icebuz capskapaklar, and we see the icebuz capskapaklar shrinkingbüzülür
241
699000
3000
çünkü burada buz tabakaları görüyoruz, ve bu buz tabakaları küçülüyor
11:58
and expandinggenişleyen, so it's very much like you have in northernkuzey CanadaKanada.
242
702000
4000
ve büyüyor, yani burada kuzey Kanada'dakine çok benzer bir şey.
12:02
And we wanted to find out -- and we see all kindsçeşit of glacialbuzul featuresÖzellikler on it.
243
706000
3000
Ve ortaya çıkarmak istedik -- ev her türlü buzul özelliğini görebiliyoruz.
12:05
So, we wanted to find out, actuallyaslında,
244
709000
2000
Dolayısıyla, gerçekte, buzun neden yapılmış olduğunu,
12:07
what is that icebuz madeyapılmış of, and could that have embeddedgömülü in it
245
711000
4000
ve içinde biraz organik, bilirsiniz, maddenin
12:11
some organicorganik, you know, materialmalzeme.
246
715000
3000
gömülü olabileceğini bulmak istedik.
12:14
So we have a spacecraftuzay aracı whichhangi is headingbaşlık towardskarşı MarsMars,
247
718000
2000
Bu nedenle Phoenix adında bir uzay aracımız Mars'a doğru
12:16
calleddenilen PhoenixAnka kuşu, and that spacecraftuzay aracı will landarazi
248
720000
3000
yol alıyor ve şu andan itibaren
12:19
17 daysgünler, sevenYedi hourssaatler and 20 secondssaniye from now,
249
723000
4000
17 gün, 20 saat 20 saniye sonra iniş yapacak
12:23
so you can adjustayarlamak your watch.
250
727000
2000
dolayısıyla saatlerinizi ayarlayabilirsiniz.
12:25
So it's on MayMayıs 25 around just before fivebeş o'clocksaat our time here
251
729000
4000
Mayısın 25'inde, buradaki batı sahili saatine göre tam da 5 civarlarında,
12:29
on the WestBatı CoastSahil, actuallyaslında we will be landinginiş on anotherbir diğeri planetgezegen.
252
733000
3000
gerçekte diğer bir gezegene iniş yapmış olacağız.
12:32
And as you can see, this is a pictureresim of the spacecraftuzay aracı put on MarsMars,
253
736000
4000
Ve gördüğünüz üzere, bu da Mars yüzeyine bıraktığımız bir uzay aracı,
12:36
but I thought that just in casedurum you're going to missbayan that showgöstermek, you know,
254
740000
3000
ama düşündüm de bütün bu gösteriyi kaçırma ihtimalinize karşı, bilirsiniz,
12:39
in 17 daysgünler, I'll showgöstermek you, kindtür of,
255
743000
2000
17 gün içinde, size bir şekilde
12:41
a little bitbit of what's going to happenolmak.
256
745000
2000
neler olacağının bir kısmını göstereceğim.
12:43
VideoVideo: That's what we call the sevenYedi minutesdakika of terrorterör.
257
747000
3000
Video: Bu bizim "Yedi Dakikalık Terör" diye adlandırdığımız birşey.
13:00
So the planplan is to digkazmak in the soiltoprak and take samplesörnekler
258
764000
2000
Yani plan toprağı kazmak ve örnekler almak ve
13:02
that we put them in an ovenfırın and actuallyaslında heatsıcaklık them
259
766000
3000
bu örnekleri fırına koymak ve gerçekte onları ısıtmak
13:05
and look what gasesgazlar will come from it.
260
769000
2000
ve hangi gazların çıkacağına bakmak.
13:07
So this was launchedbaşlattı about ninedokuz monthsay agoönce.
261
771000
3000
Aslında bu yaklaşık olarak dokuz ay önce fırlatıldı.
13:13
We'llWe'll be cominggelecek in at 12,000 milesmil perbaşına hoursaat, and in sevenYedi minutesdakika
262
777000
4000
Saate yaklaşık 12,000 mil hıza yaklaşacağız ve yedi dakikada
13:17
we have to stop and touchdokunma the surfaceyüzey very softlyusulca
263
781000
3000
durup yüzeye çok yumuşak bir şekilde dokunacağız
13:20
so we don't breakkırılma that landerlander.
264
784000
2000
böylelikle iniş takımlarına zarar vermemiş olacağız.
13:38
BenBen CichyCichy: PhoenixAnka kuşu is the first MarsMars Scoutİzci missionmisyon.
265
802000
2000
Ben Cichy: Phoneix ilk Mars Gezgin görevi.
13:40
It's the first missionmisyon that's going to try to landarazi
266
804000
2000
Mars'ın Kuzey Kutup'unun yakınlarına yapılacak
13:42
nearyakın the NorthKuzey PoleKutup of MarsMars, and it's the first missionmisyon
267
806000
2000
çalışacak ilk görev bu olacak, ve aslında
13:44
that's actuallyaslında going to try and reachulaşmak out and touchdokunma waterSu
268
808000
3000
başka bir gezegen yüzeyinde suya erişip
13:47
on the surfaceyüzey of anotherbir diğeri planetgezegen.
269
811000
2000
dokunmaya çalışacağımız ilk görev olacak
13:49
LynnLynn CraigCraig: Where there tendseğilimi to be waterSu, at leasten az on EarthDünya,
270
813000
3000
Lynn Craig: Nerede su olma olasılığı varsa, orada hayat olma olasılığı
13:52
there tendseğilimi to be life, and so it's potentiallypotansiyel a placeyer
271
816000
3000
da vardır, en azından Dünya öyle ve orası potansiyel olarak
13:55
where life could have existedvar on the planetgezegen in the pastgeçmiş.
272
819000
4000
gezegenin üstünde bir zamanlar hayatın var olmuş olabileceği bir yer.
14:03
ErikErik BaileyBailey: The mainana purposeamaç of EDLEDİ is to take a spacecraftuzay aracı that is travelingseyahat
273
827000
3000
Erik Bailey: EDL'in temel amacı, saatte 12.500 mil hızla hareket eden
14:06
at 12,500 milesmil an hoursaat and bringgetirmek it to a screechingcırtlak haltDur
274
830000
6000
uzay aracını kısa bir süre içinde yumuşakça
14:12
in a softyumuşak way in a very shortkısa amounttutar of time.
275
836000
3000
acı bir frenle durdurmak.
14:16
BCM.Ö.: We entergirmek the MartianMarslı atmosphereatmosfer.
276
840000
2000
BC: Mars atmosferine giriyoruz.
14:18
We're 70 milesmil aboveyukarıdaki the surfaceyüzey of MarsMars.
277
842000
2000
Mars yüzeyinden 70 mil yukarıdayız.
14:20
And our landerlander is safelygüvenli bir şekilde tuckedsıkışmış insideiçeride what we call an aeroshellyağlar.
278
844000
3000
Ve iniş cihazı hava-dolmuşu diye tabir ettiğimiz cihazın içine tıkıştırılmış durumda.
14:23
EBEB: LooksGörünüyor kindtür of like an icebuz creamkrem conekoni, more or lessaz.
279
847000
2000
EB: Az çok dondurmaya benzeyen bir koni gibi görünüyor.
14:25
BCM.Ö.: And on the frontön of it is this heatsıcaklık shieldkalkan,
280
849000
2000
BC: Ve önünde de şu ısı kalkanı,
14:27
this saucer-lookinguçan daire arıyorum thing that has about a half-inchyarım inç
281
851000
3000
bu uzay gemisi gibi görünen şey, özellikle ön taraftaki
14:30
of essentiallyesasen what's corkCork on the frontön of it,
282
854000
2000
bizim ısı kalkanımız olan
14:32
whichhangi is our heatsıcaklık shieldkalkan.
283
856000
1000
yaklaşık yarım inç kadar olan mantar.
14:33
Now, this is really specialözel corkCork,
284
857000
2000
Aslında bu çok özel bir mantar,
14:35
and this corkCork is what's going to protectkorumak us
285
859000
2000
ve bu mantar bizi deneyimlenecek olan
14:37
from the violentşiddetli atmosphericatmosferik entrygiriş that we're about to experiencedeneyim.
286
861000
3000
vahşi atmosfer girişinden koruyacak olan şey.
14:41
RobRob GroverGrover: FrictionSürtünme really startsbaşlar to buildinşa etmek up on the spacecraftuzay aracı,
287
865000
3000
Rob Grover: Sürtüne uzay gemisinin üstüne birikmeye başlıyor,
14:44
and we use the frictionsürtünme when it's flyinguçan throughvasitasiyla the atmosphereatmosfer
288
868000
3000
ve sürtünmeyi atmosferde uçup avantajımıza kullanarak
14:47
to our advantageavantaj to slowyavaş us down.
289
871000
2000
yavaşlamada kullanıyoruz.
14:50
BCM.Ö.: From this pointpuan, we're going to decelerateyavaşlatmak from 12,500 milesmil an hoursaat
290
874000
3000
BC: Bu noktadan sonra, saatte 12,500 milden, saatte yaklaşık 900
14:55
down to 900 milesmil an hoursaat.
291
879000
2000
mile kadar hıza yavaşlayacağız.
14:57
EBEB: The outsidedışında can get almostneredeyse as hotSıcak as the surfaceyüzey of the SunGüneş.
292
881000
2000
EB: Dışı Güneşin yüzeyi kadar sıcak olabilir.
14:59
RGRG: The temperaturesıcaklık of the heatsıcaklık shieldkalkan can reachulaşmak 2,600 degreesderece FahrenheitFahrenheit.
293
883000
4000
RG: Isı kalkanınn sıcaklığı 2,600 Fahrenheit'a kadar ulaşabilir.
15:05
EBEB: The insideiçeride doesn't get very hotSıcak.
294
889000
2000
EB: İçerisi çok ısınmaz.
15:07
It probablymuhtemelen getsalır about roomoda temperaturesıcaklık.
295
891000
3000
Muhtemelen oda sıcaklığında olur.
15:10
RichardRichard KornfeldKornfeld: There is this windowpencere of opportunityfırsat
296
894000
3000
Richard Kornfeld: İçerisinden paraşütün harekete geçirilebilme
15:13
withiniçinde whichhangi we can deploydağıtmak the parachuteparaşüt.
297
897000
2000
olasığımız olan bir penceremiz var.
15:16
EBEB: If you fireateş the 'chute' paraşüt too earlyerken, the parachuteparaşüt itselfkendisi could failbaşarısız.
298
900000
3000
EB:Eğer paraşütü çok erken açarsak, paraşütün kendisi başarısız olabilir.
15:19
The fabrickumaş and the stitchingdikiş could just pullÇek apartayrı.
299
903000
3000
Kumaş yırtılabilir ve dikiş yerleri ayrılabilir.
15:24
And that would be badkötü.
300
908000
2000
Ve bu da kötü olurdu.
15:26
BCM.Ö.: In the first 15 secondssaniye after we deploydağıtmak the parachuteparaşüt,
301
910000
3000
BC: Paraşütün harekete geçirilmesinden sonraki ilk 15 saniyede,
15:29
we'lliyi decelerateyavaşlatmak from 900 milesmil an hoursaat
302
913000
2000
saatte 900 milden, izafi olarak daha yavaş
15:31
to a relativelyNispeten slowyavaş 250 milesmil an hoursaat.
303
915000
3000
denebilecek saatte 250 mile kadar yavaşlayacağız.
15:34
We no longeruzun need the heatsıcaklık shieldkalkan to protectkorumak us
304
918000
2000
Bu noktadan sonra ısı kalkanının bizi atmosfere giriş kuvvetinden
15:36
from the forcekuvvet of atmosphericatmosferik entrygiriş, so we jettisonSafra the heatsıcaklık shieldkalkan,
305
920000
4000
korumasına ihtiyacımız yok, bu nedenle iniş aracını ilk defa
15:40
exposingaçığa for the first time our landerlander to the atmosphereatmosfer of MarsMars.
306
924000
3000
Mars atmosferine maruz bırakarak ısı kalkanını yükten atıyoruz.
15:43
LCLC: After the heatsıcaklık shieldkalkan has been jettisonedboşalttı and the legsbacaklar are deployedkonuşlandırılmış,
307
927000
4000
LC: Isı kalkanı yükten atılınca ve ayakları harekete geçmeye başladıktan sonra,
15:47
the nextSonraki stepadım is to have the radarradar systemsistem beginbaşla to detectbelirlemek
308
931000
4000
bir sonraki adım radar sisteminin Phoneix'in yeryüzünden
15:51
how faruzak PhoenixAnka kuşu really is from the groundzemin.
309
935000
4000
gerçekte ne kadar uzak olduğunu taraması gerekiyor.
15:55
BCM.Ö.: We'veBiz ettik lostkayıp 99 percentyüzde of our entrygiriş velocityhız.
310
939000
3000
BC: Atmosfere giriş hızımızın %99'unu kaybettik.
15:58
So, we're 99 percentyüzde of the way to where we want to be.
311
942000
3000
Bu nedenle, ulaşmak istediğimiz noktaya %99 varmış durumdayız.
16:01
But that last one percentyüzde, as it always seemsgörünüyor to be, is the trickyhileli partBölüm.
312
945000
3000
Ama bu son %1, her zaman olduğu gibi, en zorlu kısım.
16:04
EBEB: Now the spacecraftuzay aracı actuallyaslında has to decidekarar ver
313
948000
3000
EB: Şimdi uzay aracının aslında paraşütten ne zaman
16:07
when it's going to get ridkurtulmuş of its parachuteparaşüt.
314
951000
2000
kurtulması gerekeceğine karar vermesi gerekiyor.
16:09
BCM.Ö.: We separateayrı from the landerlander going 125 milesmil an hoursaat
315
953000
2000
BC: İniş yapıcak olan parçayı saatte 125 mille hareket ederken,
16:11
at roughlykabaca a kilometerkilometre aboveyukarıdaki the surfaceyüzey of MarsMars: 3,200 feetayaklar.
316
955000
4000
kabaca Mars'ın yüzeyinden bir kilometre (3.200 feet) yukarıda ayıracağız.
16:15
That's like takingalma two Empireİmparatorluğu StateDevlet BuildingsBinalar
317
959000
2000
Şuna benziyor, İki tane Empire State binasını alıp
16:17
and stackingyığınlama them on topüst of one anotherbir diğeri.
318
961000
1000
birbirinin üstüne istifleyin.
16:18
EBEB: That's when we separateayrı from the back shellkabuk,
319
962000
2000
EB: İşte o an arka kalkandan ayıracağız,
16:20
and we're now in free-fallserbest düşme.
320
964000
2000
ve şimdi serbest düşüşteyiz.
16:24
It's a very scarykorkutucu momentan; a lot has to happenolmak
321
968000
2000
Çok korkunç bir an: çok kısa bir zaman diliminde
16:26
in a very shortkısa amounttutar of time.
322
970000
2000
birçok şey olabilir.
16:30
LCLC: So it's in a free-fallserbest düşme,
323
974000
2000
LC: İşte şimdi serbest düşüşte,
16:32
but it's alsoAyrıca tryingçalışıyor to use all of its actuatorsaktüatörler
324
976000
4000
aynı zaman da bütün uyarıcılarını kullanarak
16:36
to make sure that it's in the right positionpozisyon to landarazi.
325
980000
3000
doğru yere ineceğinden emin olma gayretinde.
16:39
EBEB: And then it has to lightışık up its enginesmotorlar, right itselfkendisi,
326
983000
4000
EB: Bundan sonra motorlarını kendi başına ateşleyip
16:43
and then slowlyyavaşça slowyavaş itselfkendisi down and touchdokunma down on the groundzemin safelygüvenli bir şekilde.
327
987000
5000
yavaş yavaş alçalıp yere güvenli bir şekilde iniş yapmak zorunda.
16:53
BCM.Ö.: EarthDünya and MarsMars are so faruzak apartayrı that it takes over tenon minutesdakika
328
997000
4000
BC: Dünya ve Mars biririnden o kadar uzak mesafedeki, bir sinyalin
16:57
for a signalişaret from MarsMars to get to EarthDünya.
329
1001000
2000
Mars'tan Dünya'ya ulaşması için 10 dakikadan fazla süre alıyor.
16:59
And EDLEDİ itselfkendisi is all over in a mattermadde of sevenYedi minutesdakika.
330
1003000
3000
Ve EDL de yaklaşık olarak 7 dakikalık bir mesafede.
17:02
So by the time you even hearduymak from the landerlander that EDLEDİ has startedbaşladı
331
1006000
3000
Yani iniş cihazından EDL'in çalışmaya başladığını duyduğunuzda
17:05
it'llolacak alreadyzaten be over.
332
1009000
1000
zaten herşey bitmiş oluyor.
17:06
EBEB: We have to buildinşa etmek largegeniş amountsmiktarlar of autonomyözerklik into the spacecraftuzay aracı
333
1010000
3000
EB Aracın kendi kendini güvenli bir şekilde indirebilmesi için, büyük oranda
17:09
so that it can landarazi itselfkendisi safelygüvenli bir şekilde.
334
1013000
3000
kendi kendini yönetebilecek şekilde inşa etmeniz gerek.
17:12
BCM.Ö.: EDLEDİ is this immenseengin, technicallyteknik olarak challengingmeydan okuma problemsorun.
335
1016000
2000
BC: EDL büyük oranda teknik olarak meydan okuyan bir sorun.
17:14
It's about gettingalma a spacecraftuzay aracı that's hurtlingsavrulan throughvasitasiyla deepderin spaceuzay
336
1018000
3000
Derin uzayda son sürat giden ve elinde olan her türlü imkanı kullanarak
17:17
and usingkullanma all this bagsırt çantası of trickspüf nokta to somehowbir şekilde figureşekil out
337
1021000
2000
bir şekilde Mars yüzeyine saatte sıfır kilometreyle
17:19
how to get it down to the surfaceyüzey of MarsMars at zerosıfır milesmil an hoursaat.
338
1023000
3000
nasıl ineceğini hesaplayabilen bir uzay aracı.
17:22
It's this immenselyson derece excitingheyecan verici and challengingmeydan okuma problemsorun.
339
1026000
3000
Yoğun derecede heyecan verici ve meydan okuyan bir sorun.
17:33
CECE: HopefullyUmut verici bir biçimde it all will happenolmak the way you saw it in here.
340
1037000
4000
CE: Umarım herşey burada gördüğünüz gibi gerçekleşir.
17:37
So it will be a very tensegergin momentan, you know,
341
1041000
2000
Bilirsiniz, bu neden uzay gemisinin başka bir gezgene
17:39
as we are watchingseyretme that spacecraftuzay aracı landinginiş on anotherbir diğeri planetgezegen.
342
1043000
4000
iniş yapmasını izlemek oldukça gergin anlara yaşatacak.
17:43
So now let me talk about the nextSonraki things that we are doing.
343
1047000
2000
Şimdi size yapacağımız sonraki işler hakkında bilgi vereyim.
17:45
So we are in the processsüreç, as we speakkonuşmak, of actuallyaslında designingtasarım
344
1049000
3000
Aslında, konuştuğumuz sıralarda, Mars'a göndereceğimiz
17:48
the nextSonraki RoverRover that we are going to be sendinggönderme to MarsMars.
345
1052000
2000
diğer Gezgin'in tasarımlarını geliştirme sürecindeyiz.
17:50
So I thought I would go a little bitbit and tell you, kindtür of,
346
1054000
2000
Bu nedenle, düşündüm ki, size bir şekilde, nasıl basamaklardan
17:52
the stepsadımlar we go throughvasitasiyla.
347
1056000
2000
geçtiğimiz hakkında kısaca bahsedeyim.
17:54
It's very similarbenzer to what you do when you designdizayn your productürün.
348
1058000
3000
Sizin projeinizi tasarlarken neler yaptığınıza çok benziyor.
17:57
As you saw a little bitbit earlierdaha erken,
349
1061000
2000
Az önce de gördüğünüz üzere,
17:59
when we were doing the PhoenixAnka kuşu one,
350
1063000
1000
Phoenix'i inşa ederken
18:00
we have to take into accounthesap the heatsıcaklık that we are going to be facingkarşı.
351
1064000
3000
nelerle karşılaşabileceğimiz ısının hesabını yapıyoruz.
18:03
So we have to studyders çalışma all kindsçeşit of differentfarklı materialsmalzemeler,
352
1067000
2000
Bu nedenle her çeşit malzeme, yapmak istediğimiz
18:05
the shapeşekil that we want to do.
353
1069000
2000
şekil üzerinde çalışmalar yapıyoruz.
18:07
In generalgenel we don't try to please the customermüşteri here.
354
1071000
2000
Genelde müşteri memnuniyeti için çalışmıyoruz.
18:09
What we want to do is to make sure we have an effectiveetkili, you know,
355
1073000
3000
Yapmak isteiğimiz şey, etkili, bilirsiniz, ve verimli bir
18:12
an efficientverimli kindtür of machinemakine.
356
1076000
2000
makine yapımından emin olmaya çalışıyoruz.
18:14
First we startbaşlama by we want to have our employeesçalışanlar
357
1078000
2000
İlk önce çalışanlarımızdan, olabildikleri kadar
18:16
to be as imaginativeyaratıcı as they can.
358
1080000
2000
yaratıcı olmalarını istiyoruz.
18:18
And we really love beingolmak closekapat to the artSanat centermerkez, because we have,
359
1082000
4000
Ve gerçekten sanat merkezi gibi olmayı çok seviyoruz, çünkü, aslında,
18:22
as a mattermadde of factgerçek, one of the alumnimezunlar from the artSanat centermerkez,
360
1086000
2000
bir tane sanat merkezi mezunumuz bile var.
18:24
EricEric NyquistNyquist, had put a seriesdizi of displaysgörüntüler,
361
1088000
2000
Eric Nyquiest, bir dizi sunuş yaptı,
18:26
far-outkuruyorsun displaysgörüntüler, you know,
362
1090000
2000
çok farklı sunuşlar, bilirsiniz,
18:28
in our what we call missionmisyon designdizayn or spacecraftuzay aracı designdizayn roomoda,
363
1092000
3000
bizim görev tasarım ya da uzay gemisi tasarım odası diye adlandırdığımız odada,
18:31
just to get people to think wildlyçılgınca about things.
364
1095000
2000
insanları sadece çılgın düşünmeye itmek için.
18:33
We have a bunchDemet of LegosLegos. So, as I said,
365
1097000
3000
Birçok Lego'muz var. Yani, söylediğim gibi,
18:36
this is a playgroundoyun alanı for adultsyetişkinler, where they sitoturmak down and try to playoyun
366
1100000
3000
burası oturup, farklı şekiller tasarımlarla oynamaya çalışan
18:39
with differentfarklı shapesşekiller and differentfarklı designstasarımlar.
367
1103000
4000
yetişkinler için bir oyun alanı.
18:43
Then we get a little bitbit more seriousciddi, so we have
368
1107000
3000
Ondan sonra biraz daha fazla ciddileşiyoruz, bu nedenle
18:46
what we call our CADEN DÜŞÜK CAD/CAMsKameralar and all the engineersmühendisler who are involvedilgili,
369
1110000
3000
CAD/CAM diye adlandırdığımız, bütün mühendislerimizin veya
18:49
or scientistsBilim adamları who are involvedilgili, who know about thermalTermal propertiesözellikleri,
370
1113000
3000
bilim adamlarımızın müdahil olduğu, sıcaklık özelliklerini bilen,
18:52
know about designdizayn, know about atmosphericatmosferik interactionetkileşim, parachutesparaşüt,
371
1116000
3000
tasarım bilen, atmosfer etkileşimlerini bilen, paraşütler ve
18:55
all of these things, whichhangi they work in a teamtakım effortçaba
372
1119000
3000
bütün bunları bilien, bir takım gayretiyle çalışan,
18:58
and actuallyaslında designdizayn a spacecraftuzay aracı in a computerbilgisayar to some extentderece,
373
1122000
4000
ve aslında bilgisayarda bir yere kadar uzay gemisinin tasarımını yapan,
19:02
so to see, does that meetkarşılamak the requirementgereklilik that we need.
374
1126000
3000
yani ne ihtiyacımız varsa onu yapanlar.
19:05
On the right, alsoAyrıca, we have to take into accounthesap
375
1129000
2000
Sağ tarafta, gezegende nereye doğru
19:07
the environmentçevre of the planetgezegen where we are going.
376
1131000
2000
gittiğimize dikkat da etmemiz gerekiyor.
19:09
If you are going to JupiterJüpiter, you have a very high-radiationyüksek radyasyon,
377
1133000
3000
Jupiter'e gidiyorsanız, çok yüksel bir radyasyona maruz kalırısnız,
19:12
you know, environmentçevre. It's about the sameaynı radiationradyasyon environmentçevre
378
1136000
2000
bilirsiniz, çevre. Burada yaklaşık olarak Jupiter'e yakın bir yerdeki radyasyon
19:14
closekapat by JupiterJüpiter as insideiçeride a nuclearnükleer reactorreaktör.
379
1138000
3000
bir nükleer bir reaktörün içindekine eşit.
19:17
So just imaginehayal etmek: you take your P.C. and throwatmak it into a nuclearnükleer reactorreaktör
380
1141000
3000
Yani düşünün: bilgisayarınızı alıp nükleer bir reaktöre atıyorsunuz
19:20
and it still has to work.
381
1144000
2000
ve hala çalışmak zorunda.
19:22
So these are kindtür of some of the little challengeszorluklar, you know,
382
1146000
2000
Aslında bunlar, yüzyüze gelmek zorunda olduğunuz,bilirsiniz,
19:24
that we have to faceyüz.
383
1148000
3000
çeşitli ufak meydan okumalar.
19:27
If we are doing entrygiriş, we have to do teststestler of parachutesparaşüt.
384
1151000
2000
Eğer giriş yapacaksak, paraşütleri test etmek zorundayız.
19:29
You saw in the videovideo a parachuteparaşüt breakingkırma. That would be a badkötü day,
385
1153000
3000
Videoda paraşütün yırtıldığını gördünüz. Olsaydı kötü bir gün olurdu olurdu,
19:32
you know, if that happenedolmuş, so we have to testÖlçek,
386
1156000
3000
bilirsiniz, eğer olursa diye test etmek zorundayız,
19:35
because we are deployingdağıtma this parachuteparaşüt at supersonicsüpersonik speedshızlar.
387
1159000
3000
çünkü bu paraşütü ses hızının üstünde hızlarda açıyoruz.
19:38
We are cominggelecek at extremelyson derece highyüksek speedshızlar, and we are deployingdağıtma them
388
1162000
3000
Aşırı yüksek hızlara yaklaşıyoruz, ve bizi yavaşlatsın diye
19:41
to slowyavaş us down. So we have to do all kindsçeşit of teststestler.
389
1165000
2000
onları açıyoruz. Bu nedenle her türlü testi yapmak zorundayız.
19:43
To give you an ideaFikir of the sizeboyut, you know, of that parachuteparaşüt
390
1167000
3000
Size o paraşütün boyutları ile ilgili orada ayakta duran insanlarla
19:46
relativebağıl to the people standingayakta there.
391
1170000
2000
oransal bir bir bilgi vermek gerekirse, bilirsiniz.
19:48
NextSonraki stepadım, we go and actuallyaslında buildinşa etmek some kindtür of testÖlçek modelsmodeller
392
1172000
4000
Bir sonraki adım, gidip gerçekten test modellerini inşa ediyoruz
19:52
and actuallyaslında testÖlçek them, you know, in the lablaboratuvar at JPLJPL,
393
1176000
3000
ve onları gerçekten test ediyoruz, bilirsiniz Mars Bahçesi adını verdiğimiz
19:55
in what we call our MarsMars YardYard.
394
1179000
2000
JPL laboratuarlarında.
19:57
We kicktekme them, we hitvurmak them, we dropdüşürmek them,
395
1181000
2000
Tekmeliyoruz, dövüyoruz, düşürüyoruz,
19:59
just to make sure we understandanlama how, where would they breakkırılma.
396
1183000
4000
nasıl, nerede çalışmayacaklarını anladığımızdan emin olmak istiyoruz.
20:03
And then we back off, you know, from that pointpuan.
397
1187000
6000
Ve sonra geri çekiliyoruz, bilirsiniz, bu noktadan sonra.
20:09
And then we actuallyaslında do the actualgerçek buildingbina and the flightuçuş.
398
1193000
4000
Ve ondan sonra asıl inşa ve uçuşu yapıyoruz.
20:13
And this nextSonraki RoverRover that we're flyinguçan is about the sizeboyut of a cararaba.
399
1197000
4000
Ve bu da bir sonraki uçuracağımız yaklaşık bir araba büyüklüğündeki Gezgin.
20:17
That bigbüyük shieldkalkan that you see outsidedışında,
400
1201000
2000
Dışıda gördüğünüz o büyük kalkan,
20:19
that's a heatsıcaklık shieldkalkan whichhangi is going to protectkorumak it.
401
1203000
2000
onu koruyacak olan ısı kalkanı o.
20:21
And that will be basicallytemel olarak builtinşa edilmiş over the nextSonraki yearyıl,
402
1205000
3000
Ve aslında gelecek yıl boyunca inşaa edilecek,
20:24
and it will be launchedbaşlattı JuneHaziran a yearyıl from now.
403
1208000
3000
ve bu yıldan bir yıl sonra Hazian ayında fırlatılacak.
20:27
Now, in that casedurum, because it was a very bigbüyük RoverRover,
404
1211000
3000
Şimdi, bu durumda, çok büyük bir Gezgin olduğu için,
20:30
we couldn'tcould use airbagsHava yastıkları.
405
1214000
2000
hava yastığı kullanamıyoruz.
20:32
And I know manyçok of you, kindtür of, last time afterwardssonradan said
406
1216000
2000
Ve birçoğunuzun, bir şekilde, son geldiğimde,
20:34
well, that was a coolgüzel thing to have -- those airbagsHava yastıkları.
407
1218000
3000
o hava yastığı olması çok iyi olurdu demiştiniz.
20:37
UnfortunatelyNe yazık ki this RoverRover is, like, tenon timeszamanlar the sizeboyut of the, you know,
408
1221000
3000
Aslında bu Gezgin, bilirsiniz, boyut bakımından diğer Gezgin'in
20:40
mass-wiseGezgin'in, of the other RoverRover, or threeüç timeszamanlar the masskitle.
409
1224000
3000
10 katı büyüklüğünde, ve kütle bakımından 3 katı büyüklüğünde.
20:43
So we can't use airbagsHava yastıkları. So we have to come up with
410
1227000
2000
Dolayısıyla, hava yastığı kullanamayız. Bu nedenle inişle ilgili
20:45
anotherbir diğeri ingenioushünerli ideaFikir of how do we landarazi it.
411
1229000
2000
çok daha zekice bir fikirle geldik.
20:47
And we didn't want to take it propulsivelypropulsively all the way to the surfaceyüzey
412
1231000
4000
Ve itiş gücüyle yüzeye kadar gitmek istemedik
20:51
because we didn't want to contaminatekontamine the surfaceyüzey;
413
1235000
2000
çünkü yüzeyin kirlenmesini istemiyorduk,
20:53
we wanted the RoverRover to immediatelyhemen landarazi on its legsbacaklar.
414
1237000
3000
Gezgin'in o an ayakları üstüne iniş yapmasını istedik.
20:56
So we camegeldi up with this ingenioushünerli ideaFikir,
415
1240000
2000
Dolayısıyla Dünya'da helikopterlerde kullandığımız
20:58
whichhangi is used here on EarthDünya for helicoptersHelikopterler.
416
1242000
4000
bu müthiş fikri bulduk.
21:02
ActuallyAslında, the landerlander will come down to about 100 feetayaklar and hoverVurgulu
417
1246000
4000
Aslında, inişten sorumlu bölüm yerden 100 feet kadar yukarıya gelip
21:06
aboveyukarıdaki that surfaceyüzey for 100 feetayaklar, and then we have a skygökyüzü craneVinç
418
1250000
3000
yüzeyin 100 feet yukarısında asılı duracak, ve bundan sonra
21:09
whichhangi will take that RoverRover and landarazi it down on the surfaceyüzey.
419
1253000
2000
Gezgin'i alıp yüzeye iniş yapmasını sağlayacak bir bir gökyüzü vincimiz var.
21:11
HopefullyUmut verici bir biçimde it all will work, you know, it will work that way.
420
1255000
3000
Umarım herşey yolunda gider, bilirsiniz, çalışması gerektiği gibi.
21:14
And that RoverRover will be more kindtür of like a chemistkimyager.
421
1258000
3000
Ve bu Gezgin daha çok bir kimyacıya benzeyecek.
21:17
What we are going to be doing with that RoverRover as it drivessürücüler around,
422
1261000
3000
Etrafta gezerken o Gezgin'le yapacağımız şey şu ki,
21:20
it's going to go and analyzeçözümlemek the chemicalkimyasal compositionbileştirme, kompozisyon of rockskayalar.
423
1264000
3000
gidip kayaların kimyasal bileşimlerini analiz edecek.
21:23
So it will have an armkol whichhangi will take samplesörnekler,
424
1267000
3000
Bu nedenle örnek toplayan, onları fırına koyan,
21:26
put them in an ovenfırın, crushezmek and analyzeçözümlemek them.
425
1270000
2000
parçalayan ve analiz eden bir kolu var.
21:28
But alsoAyrıca, if there is something that we cannotyapamam reachulaşmak
426
1272000
3000
Ama aynı zamanda, çok yüksek bir uçurumda olup
21:31
because it is too highyüksek on a cliffuçurum, we have a little laserlazer systemsistem
427
1275000
3000
ulaşamayacağımız birşeyler olursa, kayaya enerji gönderip,
21:34
whichhangi will actuallyaslında zapZap the rockKaya, evaporatebuharlaşır some of it,
428
1278000
3000
bir kısmını buharlaştırdıktan sonra, aslında kayanın
21:37
and actuallyaslında analyzeçözümlemek what's cominggelecek from that rockKaya.
429
1281000
2000
nelerden oluşacağını analiz edecek ufak lazerli bir sistemimiz var.
21:39
So it's a little bitbit like "StarYıldız WarsSavaşları," you know, but it's realgerçek.
430
1283000
3000
Aslında, biraz Yıldız Savaşları gibi, bilirsiniz, ama bu gerçek.
21:42
It's realgerçek stuffşey.
431
1286000
2000
Bu gerçeği.
21:44
And alsoAyrıca to help you, to help the communitytoplum
432
1288000
2000
Ve bir de size yardımcı olması için, topluma faydası olsun diye
21:46
so you can do adsreklamlar on that RoverRover, we are going to traintren that RoverRover
433
1290000
4000
onunla reklam yapabilmeniz için yaptıklarının yanısıra,
21:50
to actuallyaslında in additionilave to do this, to actuallyaslında serveservis cocktailskokteyller,
434
1294000
3000
koktail sunması konusunda onu eğiteceğiz,
21:53
you know, alsoAyrıca on MarsMars.
435
1297000
2000
bilirsiniz, Mars yüzeyinde de.
21:55
So that's kindtür of givingvererek you an ideaFikir of the kindtür of, you know,
436
1299000
3000
Dolayısıyla Mars yüzeyinde yapacağımız eğlenceli
21:58
funeğlence things we are doing on MarsMars.
437
1302000
1000
şeyler hakkında bir çeşit bilgi veriyor.
21:59
I thought I'd go to "The LordLord of the RingsYüzük" now
438
1303000
3000
Şimdi "Yüzüklerin Efendisi"ne gitmeliyim diye düşünüyorum
22:02
and showgöstermek you some of the things we have there.
439
1306000
2000
ve orada bulduğumuz bazı şeyleri göstermeliyim.
22:04
Now, "The LordLord of the RingsYüzük" has two things playedOyunun throughvasitasiyla it.
440
1308000
3000
Şimdi, Yüzüklerin Efendisi'nin iki önemli özelliği var.
22:07
One, it's a very attractiveçekici planetgezegen --
441
1311000
3000
Birincisi, çok çekici bir gezegen --
22:10
it just has the beautygüzellik of the ringshalkalar and so on.
442
1314000
2000
halkaları çok güzel falan filan.
22:12
But for scientistsBilim adamları, alsoAyrıca the ringshalkalar have a specialözel meaninganlam,
443
1316000
3000
Ama bilim insanları için, halkaların özel bir anlamı da var,
22:15
because we believe they representtemsil etmek, on a smallküçük scaleölçek,
444
1319000
3000
Çünkü biz onların, ufak boyutta, Güneş sisteminin aslında
22:18
how the SolarGüneş SystemSistem actuallyaslında formedoluşturulan.
445
1322000
3000
nasıl oluştuğunu temsil ettiğine inanıyoruz.
22:21
Some of the scientistsBilim adamları believe that the way the SolarGüneş SystemSistem formedoluşturulan,
446
1325000
4000
Bazı bilim insanları Güneş Sistemi'nin şu şekilde oluştuğuna inanıyor,
22:25
that the SunGüneş when it collapsedçökmüş and actuallyaslında createdoluşturulan the SunGüneş,
447
1329000
4000
Güneş üzerine çoküp aslında Güneş'i oluşturunca
22:29
a lot of the dusttoz around it createdoluşturulan ringshalkalar
448
1333000
2000
etrafındaki tozların birçoğu halkaları oluşturdu,
22:31
and then the particlesparçacıklar in those ringshalkalar accumulatedbirikmiş togetherbirlikte,
449
1335000
3000
ardından bu parçacıklar biraraya gelip bütünleştiler,
22:34
and they formedoluşturulan biggerDaha büyük rockskayalar, and then that's how the planetsgezegenler,
450
1338000
3000
ve daha büyük kayaları oluşturdular, ve bu şekilde gezegenler,
22:37
you know, were formedoluşturulan.
451
1341000
1000
bilirsiniz, oluştu.
22:38
So, the ideaFikir is, by watchingseyretme SaturnSaturn we're actuallyaslında watchingseyretme
452
1342000
3000
Dolayısıyla, Satürn'ü izleyerek aslında güneş sistemimizin
22:41
our solargüneş systemsistem in realgerçek time beingolmak formedoluşturulan on a smallerdaha küçük scaleölçek,
453
1345000
3000
gerçek zamanda nasıl oluştuğunu ufak ölçekte izlemiş oluyoruz,
22:44
so it's like a testÖlçek bedyatak for it.
454
1348000
2000
yani bir test ortamı gibi görülebilir.
22:46
So, let me showgöstermek you a little bitbit
455
1350000
2000
Yani, size şimdi bu Satürn sisteminin
22:48
on what that SaturnianSatürn systemsistem looksgörünüyor like.
456
1352000
3000
neye benzediği hakkında ufak birşeyler göstereyim.
22:51
First, I'm going to flyuçmak you over the ringshalkalar.
457
1355000
3000
İlk önce, sizi halkaların üzerinden uçuracağım.
22:54
By the way, all of this is realgerçek stuffşey.
458
1358000
2000
Bu arada, bütün bu gördükleriniz gerçek .
22:56
This is not animationanimasyon or anything like this.
459
1360000
2000
Bunlar animasyon veya benzer başka birşey değil.
22:58
This is actuallyaslında takenalınmış from the satelliteuydu
460
1362000
2000
Bu aslen Saturn etrafında yörüngede bulunan
23:00
that we have in orbityörünge around SaturnSaturn, the CassiniCassini.
461
1364000
3000
Cassini adlı uydumuzdan alınmıştır.
23:03
And you see the amounttutar of detaildetay that is in those ringshalkalar,
462
1367000
3000
Ve oradaki halkalardaki detayın boyutunu görüyorsunuz ki
23:06
whichhangi are the particlesparçacıklar.
463
1370000
1000
onlar da parçacıklardır.
23:07
Some of them are agglomeratingagglomerating togetherbirlikte to formform largerdaha büyük particlesparçacıklar.
464
1371000
3000
Bazıları birleşerek büyük parçacıkları oluştururlar.
23:10
So that's why you have these gapsboşluklar, is because a smallküçük satelliteuydu, you know,
465
1374000
4000
O yüzden buradaki boşluklar mevcut, sebebi de, bilirsiniz,
23:14
is beingolmak formedoluşturulan in that locationyer.
466
1378000
3000
o bölgede ufak bir uydu oluştuğundandır.
23:17
Now, you think that those ringshalkalar are very largegeniş objectsnesneleri.
467
1381000
2000
Şimdi, bu halkaların çok büyük nesneler olduğunu düşünüyorsunuz.
23:19
Yes, they are very largegeniş in one dimensionboyut;
468
1383000
2000
Evet, çok büyükler ama bir boyutta;
23:21
in the other dimensionboyut they are paperkâğıt thinince. Very, very thinince.
469
1385000
3000
diğer boyutta bir kağıt kalınlığındadırlar. Çok, çok ince.
23:24
What you are seeinggörme here is the shadowGölge of the ringhalka on SaturnSaturn itselfkendisi.
470
1388000
4000
Burada gördüğünüz şey, halkaların Satürn'ün kendi üstüneki gölgesidir.
23:28
And that's one of the satellitesuydular
471
1392000
1000
Ve şu da tam da üstünde oluşan
23:29
whichhangi was actuallyaslında formedoluşturulan on that one.
472
1393000
3000
uydularından birininkidir.
23:32
So, think about it as a paper-thinçığlıklarımızı,
473
1396000
2000
Aslında, kağıt kalınlığında,
23:34
hugeKocaman areaalan of manyçok hundredsyüzlerce of thousandsbinlerce of milesmil, whichhangi is rotatingdöndürme.
474
1398000
5000
yüzlerce binlik millik geniş bir arazi boyutlarında, dönen ince bir kağıt olarak düşünün.
23:39
And we have a widegeniş varietyvaryete of kindtür of satellitesuydular whichhangi will formform,
475
1403000
3000
Ve pekçok çeşitli nitelikte uydularımız var,
23:42
eachher one looking very differentfarklı and very oddgarip, and that keepstutar
476
1406000
3000
herbiri de çok farklı ve garip görünüyor, ve bunu da açıklamaya
23:45
scientistsBilim adamları busymeşgul for tensonlarca of yearsyıl tryingçalışıyor to explainaçıklamak this,
477
1409000
3000
çalışmak için bilim insanlarını onyıllardır uğraşıyor,
23:48
and tellingsöylüyorum NASANASA we need more moneypara so we can explainaçıklamak
478
1412000
3000
ve neye benzedikleri veya neden bu şekilde oluştuklarını
23:51
what these things look like, or why they formedoluşturulan that way.
479
1415000
2000
açıklayabilmek için NASA'ya daha çok paraya ihtiyacımız olduğunu söylüyorlar.
23:53
Well, there were two satellitesuydular whichhangi were particularlyözellikle interestingilginç.
480
1417000
3000
Aslında, özellikle ilginç olan iki uydu var.
23:56
One of them is calleddenilen EnceladusEnceladus.
481
1420000
2000
Birisinin adı Enceladus.
23:58
It's a satelliteuydu whichhangi was all madeyapılmış of icebuz,
482
1422000
3000
Bu tamamen buzdan meydana gelmiş bir uydu,
24:01
and we measuredölçülü it from orbityörünge. MadeYapılan of icebuz.
483
1425000
2000
ve bunu da yörüngesinde dolaşırken ölçtük. Buzdan yapılmış.
24:03
But there was something bizarretuhaf about it.
484
1427000
2000
Ama onun hakkında garip birşey vardı.
24:05
If you look at these stripesçizgili in here, what we call tigerKaplan stripesçizgili,
485
1429000
4000
Şurada gördüğünüz şeritler ki biz onlara kaplan şeritleri diyoruz,
24:09
when we flewuçtu over them, all of a suddenani we saw
486
1433000
2000
üstlerinden geçerken, bir anda sıcaklığın arttığını
24:11
an increaseartırmak in the temperaturesıcaklık, whichhangi said that those stripesçizgili
487
1435000
3000
tespit ettik ki bu da o şeritlerin gezegenin diğer bölgelerinden
24:14
are warmerdaha sıcak than the restdinlenme of the planetgezegen.
488
1438000
2000
daha sıcak olduğunu söyler.
24:16
So as we flewuçtu by away from it, we lookedbaktı back. And guesstahmin what?
489
1440000
5000
Biraz uzaklaştıktan sonra, geriye baktık. Ve tahmin edin ne oldu?
24:21
We saw geysersgayzerler cominggelecek out.
490
1445000
2000
Yüzeyden dışarıya doğru püsküren Gayzerleri gördük
24:23
So this is a YellowstoneYellowstone, you know, of SaturnSaturn.
491
1447000
2000
Yani burası Satürn'ün "Yellow Stone" parkı gibiyidi.
24:25
We are seeinggörme geysersgayzerler of icebuz whichhangi are cominggelecek out of that planetgezegen,
492
1449000
4000
O gezegenden çıkan buz gayzerleri görüyoruz,
24:29
whichhangi indicatebelirtmek that mostçoğu likelymuhtemelen there is an oceanokyanus, you know,
493
1453000
2000
bunlar da okyanusun varlığını işaret ediyor, bilirsiniz,
24:31
belowaltında the surfaceyüzey.
494
1455000
2000
yüzeyin altında.
24:33
And somehowbir şekilde, throughvasitasiyla some dynamicdinamik effectEfekt, we're havingsahip olan these geysersgayzerler
495
1457000
3000
Ve bir şekilde, dinamik bir etki sayesinde, bilirsiniz, ondan püsküren
24:36
whichhangi are beingolmak, you know, emittedyayılan from it.
496
1460000
3000
bu gayzerleri görüyoruz.
24:39
And the reasonneden I showedgösterdi the little arrowok there,
497
1463000
2000
Ve buradaki bu ufak oku göstermemin sebebi ise
24:41
I think that should say 30 milesmil,
498
1465000
2000
Sanırım 30 mil diyor,
24:43
we decidedkarar a fewaz monthsay agoönce to actuallyaslında flyuçmak the spacecraftuzay aracı
499
1467000
3000
aslında birkaç ay önce bir uzay aracını bir
24:46
throughvasitasiyla the plumetüy of that geyserŞofben
500
1470000
2000
gayzerin çıkış ağzının üzerinden uçurmaya karar verdik
24:48
so we can actuallyaslında measureölçmek the materialmalzeme that it is madeyapılmış of.
501
1472000
5000
böylelikle neden yapıldığını ölçebiliriz.
24:53
That was [unclearbelirsiz] alsoAyrıca -- you know, because we were worriedendişeli
502
1477000
3000
Bu da aslında -- bilirsiniz, çünkü riskten endişelendik,
24:56
about the riskrisk of it, but it workedişlenmiş prettygüzel well.
503
1480000
2000
ama herşey yolunda gitti.
24:58
We flewuçtu at the topüst of it, and we foundbulunan that there is a fairadil amounttutar of
504
1482000
3000
Tam üstünde uçtuk, ve fırlatılan ince buzun içinde
25:01
organicorganik materialmalzeme whichhangi is beingolmak emittedyayılan in combinationkombinasyon with the icebuz.
505
1485000
4000
oldukça tatmin edici miktarlarda organik madde bulduk.
25:05
And over the nextSonraki fewaz yearsyıl, as we keep orbitingyörüngesindeki, you know, SaturnSaturn,
506
1489000
4000
Ve birkaç yıl içinde, Satürn etrafında yörüngeyken, bilirsiniz,
25:09
we are planningplanlama to get closeryakın and closeryakın down to the surfaceyüzey
507
1493000
3000
yüzeye daha da yakınlaşmayı
25:12
and make more accuratedoğru measurementsölçümler.
508
1496000
2000
ve daha keskin ölçümler yapmayı planlıyoruz.
25:14
Now, anotherbir diğeri satelliteuydu alsoAyrıca attractedçekti a lot of attentionDikkat,
509
1498000
2000
Şimdi, epey bir ilgimizi çeken bir diğer bir uydu,
25:16
and that's TitanTitan. And the reasonneden TitanTitan is particularlyözellikle interestingilginç,
510
1500000
3000
ve o Titan. Ve ilgi çekmesinin özellikli sebebi, bizim uydumuz
25:19
it's a satelliteuydu biggerDaha büyük than our moonay, and it has an atmosphereatmosfer.
511
1503000
5000
Ay'dan daha büyük, ve atmosferi var.
25:24
And that atmosphereatmosfer is very -- as denseyoğun as our ownkendi atmosphereatmosfer.
512
1508000
3000
Ve bu atmosfer çok -- bizim atmosferimiz kadar yoğun.
25:27
So if you were on TitanTitan, you would feel the sameaynı pressurebasınç
513
1511000
3000
Aslında eğer Titan'da olsaydınız, yaklaşık olarak buradakiyle
25:30
that you feel in here. ExceptHariç it's a lot coldersoğuk,
514
1514000
4000
aynı basıncı hissedebilirdiniz. O atmosferin çok soğuk olması ve
25:34
and that atmosphereatmosfer is heavilyağır şekilde madeyapılmış of methanemetan.
515
1518000
3000
yoğunlukla metandan oluşması dışında
25:37
Now, methanemetan getsalır people all excitedheyecanlı, because it's organicorganik materialmalzeme,
516
1521000
3000
Şimdi, metan birçok insanı heyecanlandırıyor, çünkü organik bir madde,
25:40
so immediatelyhemen people startbaşlama thinkingdüşünme,
517
1524000
2000
bu nedenle insanlar hemen düşünmeye başlıyor,
25:42
could life have evolvedgelişti in that locationyer,
518
1526000
3000
birçok organik maddenin olduğu
25:45
when you have a lot of organicorganik materialmalzeme.
519
1529000
2000
o bölgede hayat evrimleşmiş olabilir mi.
25:47
So people believe now that TitanTitan is mostçoğu likelymuhtemelen what we call
520
1531000
4000
Bu nedenle insanlar Titan'ın daha çok bir biyoloji öncesi
25:51
a pre-bioticönceden biyotik planetgezegen, because it's so coldsoğuk organicorganik materialmalzeme did not get
521
1535000
6000
gezegen olduğuna inanıyor, çünkü o kadar soğuk ki organik madde
25:57
to the stageevre of becomingolma biologicalbiyolojik materialmalzeme,
522
1541000
2000
biyolojik madde evresine gelememiş,
25:59
and thereforebu nedenle life could have evolvedgelişti on it.
523
1543000
2000
ve bu nedenle üzerindeki hayat evrimleşebilir.
26:01
So it could be EarthDünya, frozendondurulmuş threeüç billionmilyar yearsyıl agoönce
524
1545000
4000
Yani 3 milyar yıl önceki, gerçekte hayatın başlamasından
26:05
before life actuallyaslında startedbaşladı on it.
525
1549000
2000
önceki donmuş Dünya olabilir.
26:07
So that's gettingalma a lot of interestfaiz, and to showgöstermek you some exampleörnek
526
1551000
3000
Bu nedenle çok ilgi çekiyor, ve size orada ne yaptığımıza dair
26:10
of what we did in there, we actuallyaslında droppeddüştü a probeincelemek, bulmak,
527
1554000
4000
bir örnek göstermek gerekirse, aslında Avrupa'daki meslekdaşlarımızın geliştiriği
26:14
whichhangi was developedgelişmiş by our colleaguesmeslektaşlar in EuropeEurope, we droppeddüştü a probeincelemek, bulmak
528
1558000
2000
bir keşif aracı gönderdik, Saturn etrafında yörüngedeyken bu
26:16
as we were orbitingyörüngesindeki SaturnSaturn.
529
1560000
3000
keşif aracını bıraktık.
26:19
We droppeddüştü a probeincelemek, bulmak in the atmosphereatmosfer of TitanTitan.
530
1563000
2000
Titan'ın atmosferine bıraktık.
26:21
And this is a pictureresim of an areaalan as we were cominggelecek down.
531
1565000
3000
Bu resimde inerken çekilen bir bölgenin fotoğrafı.
26:24
Just lookedbaktı like the coastsahil of CaliforniaCalifornia for me.
532
1568000
2000
Bana göre tam da Kaliforniya sahillerine benziyor.
26:26
You see the riversnehirler whichhangi are cominggelecek alonguzun bir the coastsahil,
533
1570000
3000
Kıyı boyunca uzanan nehirleri görüyorsunuz,
26:29
and you see that whitebeyaz areaalan whichhangi looksgörünüyor like CatalinaCatalina IslandAda,
534
1573000
2000
ve Catalina Adası'na benzeyen beyaz bölgeyi görüyorsunuz,
26:31
and that looksgörünüyor like an oceanokyanus.
535
1575000
2000
ve şu da okyanusa benziyor.
26:33
And then with an instrumentEnstrüman we have on boardyazı tahtası, a radarradar instrumentEnstrüman,
536
1577000
3000
Ve aracın üzerinde bulunan bir cihazla, radar cihazıyla,
26:36
we foundbulunan there are lakesGöller like the Great LakesGöller in here,
537
1580000
3000
Buradaki Büyük Göller'e benzeyen göller bulduk,
26:39
so it looksgörünüyor very much like EarthDünya.
538
1583000
1000
yani Dünya'ya oldukça benziyor.
26:40
It looksgörünüyor like there are riversnehirler on it, there are oceansokyanuslar or lakesGöller,
539
1584000
4000
Öyle görünüyor ki, üzerinde nehirler, okyanuslar ve göller var,
26:44
we know there are cloudsbulutlar. We think it's rainingyağmur alsoAyrıca on it.
540
1588000
3000
bulutların olduğunu biliyoruz. Aynı zamanda yağmur da yağdığını düşünüyoruz.
26:47
So it's very much like the cycledevir on EarthDünya exceptdışında
541
1591000
2000
Aslında çok soğuk olmasının haricinde Dünya'daki
26:49
because it's so coldsoğuk, it could not be waterSu, you know,
542
1593000
3000
döngüye çok benziyor, orada su da olmayabilir, bilirsiniz,
26:52
because waterSu would have frozendondurulmuş.
543
1596000
2000
çünkü su donmuş olmalı.
26:54
What it turneddönük out, that all that we are seeinggörme, all this liquidsıvı,
544
1598000
2000
Aslında iş şuna dönüşüyor ki orada bütün gördüklerimiz, o sıvı,
26:56
[is madeyapılmış of] hydrocarbonhidrokarbon and ethaneetan and methanemetan,
545
1600000
3000
hidrokarbon, etan ve metan,
26:59
similarbenzer to what you put in your cararaba.
546
1603000
2000
arabanıza koyduğunuza benzer birşey.
27:01
So here we have a cycledevir of a planetgezegen whichhangi is like our EarthDünya,
547
1605000
4000
İşte burada bizim Dünya'mız gibi bir döngüsü olan bir gezegen var,
27:05
but is all madeyapılmış of ethaneetan and methanemetan and organicorganik materialmalzeme.
548
1609000
4000
ama tamamen etan, metan ve organik maddeden oluşmuş
27:09
So if you were on MarsMars -- sorry, on TitanTitan,
549
1613000
3000
Yani eğer Mars'ta olsaydınız -- pardon Titan'da,
27:12
you don't have to worryendişelenmek about four-dollarDört dolar gasolinebenzin.
550
1616000
2000
4 dolarlık benzin fiyatı ile ilgili endişelenmek zorunda olmazdınız.
27:14
You just drivesürücü to the nearesten yakın lakegöl, stickÇubuk your hoseHortum in it,
551
1618000
2000
En yakın göle gider, hortumunuzu sokar,
27:16
and you've got your cararaba filleddolu up.
552
1620000
3000
ve aracınızın deposu tamamen doldurmuş olurdunuz.
27:19
On the other handel, if you lightışık a matchmaç
553
1623000
2000
Diğer bir yandan, eğer bir kibrit çakarsanız
27:21
the wholebütün planetgezegen will blowdarbe up.
554
1625000
4000
tüm gezegen havaya uçar.
27:25
So in closingkapanış, I said I want to closekapat by a coupleçift of picturesresimler.
555
1629000
3000
Kapanışta, birkaç fotoğrafla kapatmak istediğimi söylemiştim.
27:28
And just to kindtür of put us in perspectiveperspektif,
556
1632000
3000
Sadece bize bir bakış açısı vermesi için,
27:31
this is a pictureresim of SaturnSaturn takenalınmış with a spacecraftuzay aracı
557
1635000
3000
bu fotoğraf Saturn'ün arka tarafındaki bir uzay aracından
27:34
from behindarkasında SaturnSaturn, looking towardskarşı the SunGüneş.
558
1638000
2000
çekilen Saturn'ün bir fotoğrafı, Güneş'e bakıyor.
27:36
The SunGüneş is behindarkasında SaturnSaturn, so we see what we call "forwardileri scatteringsaçılma,"
559
1640000
4000
Güneş Saturn'ün arkasında, gördüğümüz "öne saçılma" olarak adlandırdığımız birşey,
27:40
so it highlightsvurgular all the ringshalkalar. And I'm going to zoomyakınlaştırma.
560
1644000
3000
bu da bütün halkaları parlaklaştırıyor. Ve şimdi yakınlaştıracağım.
27:43
There is a -- I'm not sure you can see it very well,
561
1647000
3000
Burada -- çok iyi görebiliyor musunuz emin değilim,
27:46
but on the topüst left, around 10 o'clocksaat,
562
1650000
2000
sol üstte, saat 10 konumunda,
27:48
there is a little teenyufacık dotnokta, and that's EarthDünya.
563
1652000
3000
ufak minik bir noktacık var, ve o da Dünya.
27:51
You barelyzar zor can see ourselveskendimizi. So what I did, I thought I'd zoomyakınlaştırma on it.
564
1655000
4000
Kendimizi ancak görebiliyorsunuz. Yani yaptığım şey şuydu, düşündüm ki yakınlaşmalıyım.
27:55
So as you zoomyakınlaştırma in, you know, you can see EarthDünya, you know,
565
1659000
4000
Yani yakınlaştıkça, bilirsiniz, dünyayı görebilirsiniz,
27:59
just in the middleorta here. So we zoomedYakınlaştırılmış all the way on the artSanat centermerkez.
566
1663000
3000
tam da şurada ortalarda. Bu nedenle biz de sanat merkezine kadar yakınlaştık.
28:06
So thank you very much.
567
1670000
2000
Çok teşekkür ederim.
Translated by Faruk Cumhur SENDAN
Reviewed by Sancak Gülgen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Charles Elachi - Planetary scientist
Charles Elachi is the director of NASA's Jet Propulsion Laboratory, where he oversees space exploration programs such as the Mars Rovers.

Why you should listen

Charles Elachi is the director of NASA's Jet Propulsion Lab at Caltech. He leads JPL's efforts to build robots that explore space -- including the surprisingly long-lived Mars Rovers. In the wake of the Rovers' success (and even fame), it's worth remembering that they grew out of some troubled earlier attempts to reach Mars. Elachi's careful management of the Rover program, wrote the US News and World Report, was a key piece of its success. And Elachi gives equal credit to some extraordinary luck.

As JPL's director for space and Earth science programs from 1982 to 2000, and then its head since then, he's led the development of many new instruments and programs for observing Earth and exploring the planets. It's in part thanks to him that, as of May 2008, we have 17 different robots exploring space. His own academic specialty is active microwave remote sensing and electromagnetic theory.

More profile about the speaker
Charles Elachi | Speaker | TED.com