TEDGlobal 2009
Tom Wujec: Learn to use the 13th-century astrolabe
Tom Wujec: Học cách để sử dụng cái đo độ cao thiên thể của thế kỉ 13
Filmed:
Readability: 3.6
834,534 views
Thay vì giới thiệu một công nghệ mới, Tom Wujec trở về quá khứ với một trong những công cụ sớm nhất nhưng cũng thần kì nhất - cái đo độ cao thiên thể. Với hàng ngàn công dụng, từ biểu hiện thời gian đến vẽ nên cả bầu trời đêm, công nghệ thời xa xưa này đã nhắc nhở chúng ta rằng đồ cổ cũng có thể xuất sắc như đồ tân thời.
Tom Wujec - Designer
Tom Wujec studies how we share and absorb information. He's an innovative practitioner of business visualization -- using design and technology to help groups solve problems and understand ideas. He is a Fellow at Autodesk. Full bio
Tom Wujec studies how we share and absorb information. He's an innovative practitioner of business visualization -- using design and technology to help groups solve problems and understand ideas. He is a Fellow at Autodesk. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
As technology progresses,
0
0
3000
Khi công nghệ phát triển,
00:18
and as it advances,
1
3000
2000
và tiến bộ,
00:20
many of us assume that these advances
2
5000
2000
nhiều người cho rằng những tiến bộ này
00:22
make us more intelligent,
3
7000
2000
làm cho chúng ta thông minh hơn,
khéo léo hơn, kết nối với thế giới hơn.
00:24
make us smarter and more connected to the world.
4
9000
2000
00:26
And what I'd like to argue
5
11000
2000
Và tôi muốn tranh luận
00:28
is that that's not necessarily the case,
6
13000
2000
rằng không nhất thiết là như vậy,
00:30
as progress is simply a word for change,
7
15000
3000
vì "phát triển" chỉ đơn giản là một từ
diễn tả sự thay đổi,
diễn tả sự thay đổi,
00:33
and with change you gain something,
8
18000
2000
và khi thay đổi, bạn nhận được điều gì đó,
00:35
but you also lose something.
9
20000
2000
nhưng bạn cũng mất đi cái gì khác.
00:37
And to really illustrate this point, what I'd like to do
10
22000
2000
Và để minh họa cho điều này, tôi muốn
00:39
is to show you how technology has dealt with
11
24000
3000
cho các bạn xem công nghệ
đã làm thế nào với
đã làm thế nào với
00:42
a very simple, a very common, an everyday question.
12
27000
5000
một câu hỏi rất chung, rất đơn giản,
rất đời thường.
rất đời thường.
00:47
And that question is this.
13
32000
2000
Và câu hỏi đó là:
00:49
What time is it? What time is it?
14
34000
3000
Mấy giờ rồi? Bây giờ là mấy giờ?
00:52
If you glance at your iPhone, it's so simple to tell the time.
15
37000
3000
Nếu các bạn lướt nhìn vào iPhone,
trả lời rất dễ. Nhưng tôi
trả lời rất dễ. Nhưng tôi
00:55
But, I'd like to ask you, how would you tell the time
16
40000
2000
muốn hỏi các bạn sẽ trả lời thế nào
00:57
if you didn't have an iPhone?
17
42000
2000
nếu các bạn không có một chiếc iPhone?
00:59
How would you tell the time, say, 600 years ago?
18
44000
3000
Các bạn sẽ trả lời như thế nào,
trong 600 năm trước?
trong 600 năm trước?
01:02
How would you do it?
19
47000
2000
Các bạn sẽ làm thế nào?
01:04
Well, the way you would do it is by using a device
20
49000
3000
Cách bạn sẽ làm là dùng một thiết bị
01:07
that's called an astrolabe.
21
52000
4000
gọi là cái đo độ cao thiên thể.
01:11
So, an astrolabe is relatively unknown in today's world.
22
56000
4000
Vậy, không ai biết cái đo độ cao thiên thể
trong thế giới ngày nay.
trong thế giới ngày nay.
01:15
But, at the time, in the 13th century,
23
60000
2000
Nhưng, trong thế kỉ 13,
01:17
it was the gadget of the day.
24
62000
2000
nó là một đồ dùng thường ngày.
01:19
It was the world's first popular computer.
25
64000
4000
Nó là máy tính đầu tiên
phổ biến trên thế giới.
phổ biến trên thế giới.
01:23
And it was a device that, in fact, is a model of the sky.
26
68000
4000
Và thực ra, nó là một mô hình của
bầu trời. Vậy, các phần của cái đo
bầu trời. Vậy, các phần của cái đo
01:27
So, the different parts of the astrolabe, in this particular type,
27
72000
2000
độ cao thiên thể,
trong kiểu đặc biệt này,
trong kiểu đặc biệt này,
01:29
the rete corresponds to the positions of the stars.
28
74000
3000
mạng lưới tương xứng với
vị trí của các ngôi sao.
vị trí của các ngôi sao.
01:32
The plate corresponds to a coordinate system.
29
77000
3000
cái đĩa tương ứng với hệ thống tọa độ.
01:35
And the mater has some scales and puts it all together.
30
80000
4000
Thước đo được chia tỉ lệ
và đặt lại với nhau.
và đặt lại với nhau.
01:39
If you were an educated child,
31
84000
2000
Nếu bạn là một đứa trẻ được giáo dục tốt,
01:41
you would know how to not only use the astrolabe,
32
86000
2000
bạn sẽ không chỉ biết cách dùng
cái đo độ cao thiên thể,
cái đo độ cao thiên thể,
01:43
you would also know how to make an astrolabe.
33
88000
3000
mà bạn còn biết cách chế tạo
một cái đo độ cao thiên thể.
một cái đo độ cao thiên thể.
01:46
And we know this because the first treatise on the astrolabe,
34
91000
3000
Ta biết điều này vì luận án đầu
tiên về cái đo độ cao thiên thể,
tiên về cái đo độ cao thiên thể,
01:49
the first technical manual in the English language,
35
94000
2000
sách học kĩ thuật đầu tiên
trong tiếng Anh,
trong tiếng Anh,
01:51
was written by Geoffrey Chaucer.
36
96000
2000
đã được viết bởi Geoffrey Chaucer.
01:53
Yes, that Geoffrey Chaucer, in 1391,
37
98000
3000
Phải, chính Geoffrey Chaucer,
trong năm 1391,
trong năm 1391,
01:56
to his little Lewis, his 11-year-old son.
38
101000
4000
gửi cho đứa con trai 11 tuổi Lewis.
02:00
And in this book, little Lewis would know the big idea.
39
105000
5000
Trong cuốn sách này, Lewis sẽ hiểu được
tư tưởng quan trọng. Khái niệm chính
tư tưởng quan trọng. Khái niệm chính
02:05
And the central idea that makes this computer work
40
110000
2000
mà làm cho cỗ máy này hoạt động
02:07
is this thing called stereographic projection.
41
112000
3000
là thứ này, được gọi là phép chiếu nối.
02:10
And basically, the concept is,
42
115000
2000
Và, căn bản thì, quan niệm là
02:12
how do you represent the three-dimensional image
43
117000
3000
bạn diễn tả hình ảnh 3 chiều như thế nào
02:15
of the night sky that surrounds us
44
120000
2000
về bầu trời đêm bao quanh chúng ta
02:17
onto a flat, portable, two-dimensional surface.
45
122000
3000
trên một bề mặt phẳng, di động 2 chiều.
02:20
The idea is actually relatively simple.
46
125000
2000
Khái niệm thực ra tương đối đơn giản.
02:22
Imagine that that Earth is at the center of the universe,
47
127000
3000
Tưởng tượng Trái Đất ở trung tâm vũ trụ,
02:25
and surrounding it is the sky projected onto a sphere.
48
130000
3000
và xung quanh nó là bầu trời được chiếu ra
trên một quả cầu.
trên một quả cầu.
02:28
Each point on the surface of the sphere
49
133000
3000
Mỗi điểm trên bề mặt quả cầu
02:31
is mapped through the bottom pole,
50
136000
2000
được vẽ dựa trên cực thấp nhất,
02:33
onto a flat surface, where it is then recorded.
51
138000
2000
trên một bề mặt phẳng,
rồi sẽ được ghi lại.
rồi sẽ được ghi lại.
02:35
So the North Star corresponds to the center of the device.
52
140000
4000
Vậy, sao Bắc Đẩu tương ứng với
trung tâm của thiết bị.
trung tâm của thiết bị.
02:39
The ecliptic, which is the path of the sun, moon, and planets
53
144000
3000
Đường xoay của quỹ đạo mặt trời,
mặt trăng và các hành tinh
mặt trăng và các hành tinh
02:42
correspond to an offset circle.
54
147000
2000
tương ứng với một đường tròn.
02:44
The bright stars correspond to little daggers on the rete.
55
149000
4000
Những ngôi sao sáng tương ứng với những
vết găm nhỏ trên mạng lưới.
vết găm nhỏ trên mạng lưới.
02:48
And the altitude corresponds to the plate system.
56
153000
3000
Và độ cao so với mực nước biển tương
ứng với hệ thống đĩa.
ứng với hệ thống đĩa.
02:51
Now, the real genius of the astrolabe is not just the projection.
57
156000
3000
Cái kì diệu của cái đo độ cao thiên thể
không chỉ ở phép chiếu.
không chỉ ở phép chiếu.
02:54
The real genius is that it brings together two coordinate systems
58
159000
4000
Mà là nó đưa 2 hệ thống
tọa độ lại với nhau
tọa độ lại với nhau
02:58
so they fit perfectly.
59
163000
2000
và chúng khớp hoàn toàn.
03:00
There is the position of the sun, moon and planets on the movable rete.
60
165000
3000
Có mặt trời, mặt trăng và các
hành tinh trên mạng lưới di động.
hành tinh trên mạng lưới di động.
03:03
And then there is their location on the sky
61
168000
2000
Còn có cả vị trí của chúng trên bầu trời
03:05
as seen from a certain latitude on the back plate. Okay?
62
170000
5000
nhìn từ một vĩ tuyến nhất định
trên cái đĩa.
trên cái đĩa.
03:10
So how would you use this device?
63
175000
5000
Vậy bạn sẽ sử dụng thiết
bị này như thế nào?
bị này như thế nào?
03:15
Well, let me first back up for a moment.
64
180000
6000
Trước hết, chúng ta sẽ cùng nhìn lại.
03:21
This is an astrolabe. Pretty impressive, isn't it?
65
186000
5000
Đây là một cái đo độ cao thiên thể.
Khá ấn tượng, phải không?
Khá ấn tượng, phải không?
03:26
And so, this astrolabe is on loan from us
66
191000
3000
Và, cái đo độ cao thiên thể này
đã mượn từ chúng ta
đã mượn từ chúng ta
03:29
from the Oxford School of -- Museum of History.
67
194000
3000
từ Trường Bảo tàng Lịch sử Oxford.
03:32
And you can see the different components.
68
197000
3000
Và các bạn có thể thấy
những điểm khác biệt.
những điểm khác biệt.
03:35
This is the mater, the scales on the back.
69
200000
2000
Đây là thước đo, cái đĩa.
03:37
This is the rete. Okay. Do you see that?
70
202000
2000
Đây là mạng lưới. OK, các bạn thấy chứ?
03:39
That's the movable part of the sky.
71
204000
3000
Đó là bộ phận di động của bầu trời.
03:42
And in the back you can see
72
207000
2000
Và ở đằng sau, các bạn có thể thấy
03:44
a spider web pattern.
73
209000
2000
một mô hình mạng nhện.
03:46
And that spider web pattern corresponds to the local coordinates in the sky.
74
211000
4000
Và mạng nhện này tương ứng với
những tọa độ trên bầu trời.
những tọa độ trên bầu trời.
03:50
This is a rule device. And on the back
75
215000
2000
Đây là bộ phận điều khiển. Và ở đằng sau
03:52
are some other devices, measuring tools
76
217000
3000
là một số bộ phận khác, dụng cụ đo
03:55
and scales, to be able to make some calculations. Okay?
77
220000
6000
và tỉ lệ, để chúng ta có thể làm các
phép tính. OK? Các bạn biết không,
phép tính. OK? Các bạn biết không,
04:01
You know, I've always wanted one of these.
78
226000
2000
tôi đã luôn muốn có thiết bị này.
04:03
For my thesis I actually built one of these out of paper.
79
228000
5000
Thực ra tôi đã lập nên
một trong những thiết bị này trên giấy.
một trong những thiết bị này trên giấy.
04:08
And this one, this is a replica
80
233000
2000
Và cái này là một mô hình
04:10
from a 15th-century device.
81
235000
3000
của thiết bị từ thế kỉ 15.
04:13
And it's worth probably about three MacBook Pros.
82
238000
3000
Và nó đáng giá khoảng 3 chiếc MacBook Pro.
04:16
But a real one would cost about as much as my house,
83
241000
3000
Nhưng một thiết bị thực sự sẽ trị giá
bằng căn nhà của tôi,
bằng căn nhà của tôi,
04:19
and the house next to it, and actually every house on the block,
84
244000
3000
và nhà bên cạnh, và thực ra là mọi nhà
04:22
on both sides of the street,
85
247000
2000
ở 2 bên đường, có lẽ cả 1 trường học,
04:24
maybe a school thrown in, and some -- you know, a church.
86
249000
2000
và, các bạn biết đấy, một nhà thờ nữa.
04:26
They are just incredibly expensive.
87
251000
2000
Chúng đắt một cách khó tin
04:28
But let me show you how to work this device.
88
253000
2000
Nhưng tôi sẽ chỉ cho các bạn làm thế nào
04:30
So let's go to step one.
89
255000
3000
để vận hành thiết bị này. Bước 1:
04:33
First thing that you do is you select a star
90
258000
2000
Việc đầu tiên cần làm là chọn một ngôi sao
04:35
in the night sky, if you're telling time at night.
91
260000
3000
trên bầu trời đêm, nếu bạn đang
xem giờ vào buổi tối.
xem giờ vào buổi tối.
04:38
So, tonight, if it's clear you'll be able to see the summer triangle.
92
263000
3000
Tối nay, nếu nhìn rõ, bạn sẽ
thấy Tam giác Mùa hè.
thấy Tam giác Mùa hè.
04:41
And there is a bright star called Deneb. So let's select Deneb.
93
266000
3000
Có một ngôi sao sáng là Deneb.
Chúng ta sẽ chọn Deneb.
Chúng ta sẽ chọn Deneb.
04:44
Second, is you measure the altitude of Deneb.
94
269000
3000
Bước 2, bạn sẽ đo độ cao của sao Deneb.
04:47
So, step two, I hold the device up,
95
272000
3000
Vậy, tôi sẽ nâng thiết bị lên,
04:50
and then I sight its altitude there
96
275000
3000
và tôi quan sát độ cao của nó
04:53
so I can see it clearly now.
97
278000
2000
sao cho tôi có thể nhìn thấy rõ ràng.
04:55
And then I measure its altitude.
98
280000
3000
Rồi tôi đo độ cao của nó.
04:58
So, it's about 26 degrees. You can't see it from over there.
99
283000
3000
Khoảng 26 độ. Các bạn không thể
nhìn thấy từ đó.
nhìn thấy từ đó.
05:01
Step three is identify the star on the front of the device.
100
286000
5000
Bước 3 là xác định vị trí ngôi sao
ở trước thiết bị.
ở trước thiết bị.
05:06
Deneb is there. I can tell.
101
291000
2000
Deneb kia rồi. Tôi thấy rồi.
05:08
Step four is I then move the rete,
102
293000
3000
Bước 4, tôi di chuyển mạng lưới,
05:11
move the sky, so the altitude of the star
103
296000
3000
di chuyển bầu trời sao cho
độ cao của ngôi sao
độ cao của ngôi sao
05:14
corresponds to the scale on the back.
104
299000
3000
tương xứng với tỉ lệ ở mặt sau.
05:17
Okay, so when that happens
105
302000
3000
Được rồi, khi đó thì
05:20
everything lines up.
106
305000
2000
tất cả mọi thứ đặt thành hàng.
05:22
I have here a model of the sky
107
307000
2000
Ở đây tôi có một mô hình của bầu trời
05:24
that corresponds to the real sky. Okay?
108
309000
3000
tương ứng với bầu trời thật.
05:27
So, it is, in a sense,
109
312000
2000
Vậy, theo một hướng, nó đang giữ
05:29
holding a model of the universe in my hands.
110
314000
3000
mô hình của vũ trụ trong tay tôi.
05:32
And then finally, I take a rule,
111
317000
3000
Và cuối cùng, tôi lấy cái thước
05:35
and move the rule to a date line
112
320000
2000
và đưa cái thước đến đường thời gian
05:37
which then tells me the time here.
113
322000
3000
mà sẽ chỉ cho tôi thời gian ngay bây giờ.
05:40
Right. So, that's how the device is used.
114
325000
3000
Đúng rồi. Vậy, đó là cách sử dụng thiết bị
05:43
(Laughter)
115
328000
1000
( Tiếng cười)
05:44
So, I know what you're thinking:
116
329000
2000
Tôi biết các bạn đang nghĩ gì:
05:46
"That's a lot of work, isn't it? Isn't it a ton of work to be able to tell the time?"
117
331000
4000
"Nhiều bước quá! Tốn quá nhiều bước
để có thể xem giờ!"
để có thể xem giờ!"
05:50
as you glance at your iPod to just check out the time.
118
335000
4000
trong khi các bạn liếc nhìn
vào iPod để xem giờ.
vào iPod để xem giờ.
05:54
But there is a difference between the two, because with your iPod
119
339000
2000
Nhưng có sự khác biệt giữa 2 thứ này, vì
05:56
you can tell -- or your iPhone, you can tell exactly
120
341000
3000
với iPod hoặc iPhone của bạn, bạn có thể
05:59
what the time is, with precision.
121
344000
2000
nói chính xác giờ.
06:01
The way little Lewis would tell the time
122
346000
2000
Cách mà Lewis xem giờ
06:03
is by a picture of the sky.
123
348000
2000
là bằng một bức tranh vẽ bầu trời.
06:05
He would know where things would fit in the sky.
124
350000
3000
Cậu bé sẽ biết các vật khớp
ở đâu trên bầu trời.
ở đâu trên bầu trời.
06:08
He would not only know what time it was,
125
353000
3000
Cậu bé không chỉ biết mấy giờ rồi,
06:11
he would also know where the sun would rise,
126
356000
2000
mà còn biết mặt trời sẽ mọc ở đâu,
06:13
and how it would move across the sky.
127
358000
3000
và nó sẽ di chuyển trên bầu trời
như thế nào.
như thế nào.
06:16
He would know what time the sun would rise, and what time it would set.
128
361000
4000
Cậu bé sẽ biết mặt trời mọc và lặn
lúc mấy giờ
lúc mấy giờ
06:20
And he would know that for essentially every celestial object
129
365000
2000
Và cậu bé sẽ biết mọi vật thể trong vũ trụ
06:22
in the heavens.
130
367000
2000
trên trời.
06:24
So, in computer graphics
131
369000
2000
Vậy, trong đồ họa máy tính
06:26
and computer user interface design,
132
371000
3000
và thiết kế mặt phân cách máy tính
06:29
there is a term called affordances.
133
374000
3000
có một thuật ngữ gọi là dấu hiệu tương tác.
06:32
So, affordances are the qualities of an object
134
377000
3000
Vậy, dấu hiệu tương tác là đặc tính
của một vật thể
của một vật thể
06:35
that allow us to perform an action with it.
135
380000
3000
cho phép chúng ta làm
một hoạt động trên nó.
một hoạt động trên nó.
06:38
And what the astrolabe does is it allows us,
136
383000
2000
Và cái đo độ cao thiên thể cho phép,
06:40
it affords us, to connect to the night sky,
137
385000
3000
hỗ trợ chúng ta kết nối với bầu trời đêm,
06:43
to look up into the night sky and be much more --
138
388000
3000
để nhìn vào bầu trời đêm và trở nên...
06:46
to see the visible and the invisible together.
139
391000
3000
để có thể thấy cả những vật vô hình
và hữu hình.
và hữu hình.
06:49
So, that's just one use. Incredible,
140
394000
4000
Và đó chỉ là một tác dụng.
Thật phi thường,
Thật phi thường,
06:53
there is probably 350, 400 uses.
141
398000
3000
có tới 350, 400 tác dụng.
06:56
In fact, there is a text, and that has over a thousand uses
142
401000
2000
Thật ra, có một văn bản nói rằng
có hơn 1000 tác dụng
có hơn 1000 tác dụng
06:58
of this first computer.
143
403000
2000
của chiếc máy tính đầu tiên này.
07:00
On the back there is scales and measurements
144
405000
2000
Ở đằng sau có tỉ số và thước đo
07:02
for terrestrial navigation.
145
407000
2000
dành cho sự điều hướng trên mặt đất.
07:04
You can survey with it. The city of Baghdad was surveyed with it.
146
409000
3000
Bạn có thể điều tra với nó.
Thành phố Baghdad đã được điều tra bằng nó.
Thành phố Baghdad đã được điều tra bằng nó.
07:07
It can be used for calculating mathematical equations of all different types.
147
412000
4000
Nó có thể được dùng để tính toán phương
trình toán học của mọi loại
trình toán học của mọi loại
07:11
And it would take a full university course to illustrate it.
148
416000
3000
Và sẽ cần cả một khóa học đại học
để chứng minh. Cái đo độ
để chứng minh. Cái đo độ
07:14
Astrolabes have an incredible history.
149
419000
2000
cao thiên thể có
lịch sử lạ thường.
lịch sử lạ thường.
07:16
They are over 2,000 years old.
150
421000
2000
Chúng có độ tuổi hơn 2000 năm.
07:18
The concept of stereographic projection
151
423000
3000
Khái niệm của phép chiếu vẽ nổi
được hình thành
được hình thành
07:21
originated in 330 B.C.
152
426000
2000
từ năm 330 trước Công Nguyên.
07:23
And the astrolabes come in many different
153
428000
2000
Và cái đo độ cao thiên thể có rất nhiều
07:25
sizes and shapes and forms.
154
430000
2000
kích cỡ và hình dạng khác nhau.
07:27
There is portable ones. There is large display ones.
155
432000
3000
Có những cái xách tay.
Có những cái lớn để trưng bày.
Có những cái lớn để trưng bày.
07:30
And I think what is common to all astrolabes
156
435000
2000
Tôi nghĩ các cái đo độ cao thiên thể
07:32
is that they are beautiful works of art.
157
437000
2000
đều là những tác phẩm nghệ thuật đẹp đẽ.
07:34
There is a quality of craftsmanship and precision
158
439000
3000
Chúng có sự khéo léo và chính xác
07:37
that is just astonishing and remarkable.
159
442000
3000
thật lạ thường mà cũng thật phi thường.
Giống như công nghệ,
Giống như công nghệ,
07:40
Astrolabes, like every technology, do evolve over time.
160
445000
3000
cái đo độ cao thiên thể
tiến hóa theo thời gian.
tiến hóa theo thời gian.
07:43
So, the earliest retes, for example, were very simple and primitive.
161
448000
4000
Vậy nên, những mạng lưới đầu tiên
đều rất đơn giản và thô sơ.
đều rất đơn giản và thô sơ.
07:47
And advancing retes became cultural emblems.
162
452000
2000
Các mạng lưới sau đã trở thành
07:49
This is one from Oxford.
163
454000
3000
những nét văn hóa tiêu biểu.
Có một cái ở Oxford
Có một cái ở Oxford
07:52
And I find this one really extraordinary because the rete pattern
164
457000
2000
mà tôi thấy rất phi thường
07:54
is completely symmetrical,
165
459000
2000
vì mô hình lưới này hoàn toàn cân xứng,
07:56
and it accurately maps a completely asymmetrical, or random sky.
166
461000
4000
nó sắp xếp chuẩn xác với
một bầu trời ngẫu nhiên.
một bầu trời ngẫu nhiên.
08:00
How cool is that? This is just amazing.
167
465000
2000
Thật tuyệt phải không?
08:02
So, would little Lewis have an astrolabe?
168
467000
3000
Thế, liệu Lewis có một cái đo độ
cao thiên thể không? Có thể
cao thiên thể không? Có thể
08:05
Probably not one made of brass. He would have one made out of wood,
169
470000
3000
không phải bằng đồng thau.
Cậu đã có cái đo độ cao thiên thể
Cậu đã có cái đo độ cao thiên thể
08:08
or paper. And the vast majority of this first computer
170
473000
3000
làm từ gỗ, hoặc giấy. Phần lớn các
máy tính đầu tiên này
máy tính đầu tiên này
08:11
was a portable device
171
476000
2000
là dụng cụ xách tay
08:13
that you could keep in the back of your pocket.
172
478000
3000
mà bạn có thể để trong túi.
08:16
So, what does the astrolabe inspire?
173
481000
3000
Vậy, cái đo độ cao thiên thể đem lại gì?
08:19
Well, I think the first thing is that
174
484000
2000
Tôi nghĩ điều đầu tiên là
08:21
it reminds us just how resourceful people were,
175
486000
4000
chúng nhắc nhở ta con người
đã từng tháo vát như thế nào,
đã từng tháo vát như thế nào,
08:25
our forebears were, years and years ago.
176
490000
2000
tổ tiên chúng ta đã xoay sở như thế nào.
08:27
It's just an incredible device.
177
492000
3000
Nó là một công cụ phi thường.
08:30
Every technology advances.
178
495000
2000
Mọi bước tiến về công nghệ
08:32
Every technology is transformed and moved by others.
179
497000
3000
đều được biến đổi và chuyển
dịch từ các vật dụng khác.
dịch từ các vật dụng khác.
08:35
And what we gain with a new technology, of course,
180
500000
2000
Và những gì chúng ta có với công nghệ mới,
08:37
is precision and accuracy.
181
502000
2000
tất nhiên là sự đúng đắn và chuẩn xác.
08:39
But what we lose, I think, is
182
504000
2000
Nhưng những gì chúng ta mất, tôi nghĩ là
08:41
an accurate -- a felt sense
183
506000
3000
tri giác, khả năng phán đoán đúng đắn
08:44
of the sky, a sense of context.
184
509000
3000
về bầu trời, linh cảm về phạm vi.
08:47
Knowing the sky, knowing your relationship with the sky,
185
512000
4000
Hiểu biết về bầu trời, về
mối liên hệ của bạn với bầu trời,
mối liên hệ của bạn với bầu trời,
08:51
is the center of the real answer
186
516000
4000
là cái chính của câu trả lời đích thực
08:55
to knowing what time it is.
187
520000
2000
của câu hỏi: "Mấy giờ rồi?".
08:57
So, it's -- I think astrolabes are just remarkable devices.
188
522000
4000
Vậy, tôi nghĩ, cái đo độ cao
thiên thể là một công cụ xuất sắc.
thiên thể là một công cụ xuất sắc.
09:01
And so, what can you learn from these devices?
189
526000
3000
Và các bạn có thể học
được gì từ công cụ này?
được gì từ công cụ này?
09:04
Well, primarily that there is a subtle knowledge
190
529000
3000
Căn bản thì có một tri thức rằng
09:07
that we can connect with the world.
191
532000
2000
chúng ta có thể liên kết với vạn vật.
09:09
And astrolabes return us to this subtle sense
192
534000
3000
Và cái đo độ cao thiên thể
nhắc nhở chúng ta về tri thức này
nhắc nhở chúng ta về tri thức này
09:12
of how things all fit together,
193
537000
3000
về việc mọi vật ăn khớp với nhau ra sao,
09:15
and also how we connect to the world.
194
540000
2000
chúng ta kết nối với thế giới như thế nào.
(Vỗ tay)
09:17
Thanks very much.
195
542000
2000
Cảm ơn các bạn rất nhiều!
09:19
(Applause)
196
544000
2000
ABOUT THE SPEAKER
Tom Wujec - DesignerTom Wujec studies how we share and absorb information. He's an innovative practitioner of business visualization -- using design and technology to help groups solve problems and understand ideas. He is a Fellow at Autodesk.
Why you should listen
Tom Wujec is a Fellow at Autodesk, the makers of design software for engineers, filmmakers, designers. At Autodesk, he has worked on software including SketchBook Pro, PortfolioWall and Maya (which won an Academy Award for its contribution to the film industry). As a Fellow, he helps companies work in the emerging field of business visualization, the art of using images, sketches and infographics to help teams solve complex problems as a group.
He's the author of several books, including Five-Star Mind: Games and Puzzles to Stimulate Your Creativity and Imagination.
Tom Wujec | Speaker | TED.com