ABOUT THE SPEAKER
Oscar Schwartz - Writer and poet
Oscar Schwartz's research and writing concerns the influence of digital technology on culture and human interaction.

Why you should listen

Oscar Schwartz is an Australian writer and poet undertaking a PhD that asks whether a computer can write poetry. His research led to the development of a Turing test for poetry, which is available on a website he cofounded called bot or not.

More profile about the speaker
Oscar Schwartz | Speaker | TED.com
TEDxYouth@Sydney

Oscar Schwartz: Can a computer write poetry?

Oscan Schwartz: ကွန်ပြူတာက ကဗျာကို ရေးနိုင်သလား။

Filmed:
875,724 views

သင်ဟာ ကဗျာတစ်ပုဒ်ကိုဖတ်မိပြီး စိတ်လှုပ်ရှားသွားတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒီကဗျာကို တကယ်တမ်းကျတော့ ကွန်ပြူတာက ရေးခဲ့တယ်လို့ဆိုရင် အဲဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး တစ်မျိုးခံစားမိသွားမလား။ ဒီကွန်ပြူတာက သူ့ဘာသာသူ ရေးဖွဲ့နိုင်ကာ ထိုးထွင်းဖန်တီးတတ်တယ်လို့များ ထင်မိမှာလား၊ ဒါမှမဟုတ် ခပ်ညံ့ညံ့လှည့်ကွက်တစ်ခုထဲ ကျဆင်းသွာမျိုး ခံစားမိသွားမလား။ ဒီဟောပြောချက်မှာ စာရေးဆရာ Oscar Schwartz ကနေပြီး ကဗျာရေးနိုင်တဲ့ ကွန်ပြူတာဆိုတဲ့ အယူအဆကို ကျွန်တော်တို့ ဘာဖြစ်လို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြီး တုံ့ပြန်ကြတာလဲဆိုတာနဲ့ ဒီတုံ့ပြန်မှုက လူသားဖြစ်တာရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို နားလည်အောင် ကူညီပေးပုံကို ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ဆန်းစစ်ပေးထားပါတယ်။ ကဗျာ စမ်းသပ်ချက် (၁) ကဗျာ (၁) ယင်ကောင်လေး၊ မင်းရဲ့နွေဦး ပြဇာတ် အဆင်ခြင်မဲ့တဲ့ ငါ့လက်က ပွတ်ပစ်မိ၊ ငါက မင်းလို ယင်ကောင်မဟုတ်ဘူးလား၊ ဒါမှမဟုတ် မင်းက ငါ့လို့ လူမဟုတ်ဘူးလား၊ ကဗျာ(၂) ပြောင်းလဲရေးဝါဒီ၊ မင်းဘဝရဲ့ မနက်ခင်းကနေ ခံစားလို့ရတယ်။ ပုပ်ရဟန်းမင်း၊ ခဏရပ်ကြည့်ပါဦး၊ မုန်းတယ်၊ ခမ်းနားမှုစဖို့ တစ်ညလုံး မဟုတ်၊ မဟုတ်ရင်... ကဗျာ စမ်းသပ်ချက် (၂) ကဗျာ( ၁) ခြင်္သေကဟိန်း၊ ခွေးကဟောင် စိတ်ဝင်စားစရာ၊ စွဲမက်စရာက ငှက်ကပျံသွားမှာ၊ မဟိန်း၊ မဟောင်နဲ့၊ ဖမ်းစားနေတဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေအကြာင်း ပုံပြင်တွေ ငါ့အိပ်မက်မှာ၊ ငါ မပင်ပန်းဘူးသာဆိုရင် သူတို့အားလုံးကို သီချင်းဆိုပြလိုက်မှာ။ ကဗျာ( ၂) အိုး၊ သားပိုက်ကောင်တွေ၊ ဘော်ကြယ်တွေ၊ ချောကလက် ဆိုဒါ၊ မင်းကသိပ်လှတာ ပုလဲတွေ၊ ဘာဂျာတွေ၊ ဂျူဂျူးဘာတွေ၊ အက်စပရင်တွေ ဒါတွေအကြောင်းပဲ အမြဲပြောနေ။ ကဗျာ စမ်းသပ်ချက် (၃) ကဗျာ(၁) Reg က အလံလှလှတွေအတွက် အကြောင်း ပြချက်ကို လွှင့်ထူတယ်၊ ဖဲကြိုးတွေရော အလံတွေရဲ့ ဖဲကြိုးတွေ၊ အထည်ကို ဆင်မြန်းရင်း၊ အထည်ဆင်မြန်းတဲ့ အကြောင်းရင်များ... ကဗျာ (၂) ဒဏ်ရာရ သမင်တစ်ကောင် အမြင့်ဆုံး ခုန်တယ်၊ အဝါရောင်ပန်းကို ကြားလိုက်တယ်၊ ဒီနေ့ အလံကို ကြားလိုက်တယ်၊ မုဆိုးပြောတာ ကြားလိုက်တယ်။ ဒါဟာ မရဏရဲ့ ပီတိသက်သက်၊ နောက် မုန့်ဖုတ်တာက ပြီးလုလု...(..) ပြီးတော့ နေရောင်ခြည်က နီးကပ်စွာ မွေးဖွား အနီးနားမှာ နွေဦး ဖြစ်ပေါ်လာ၊ ကိုယ်တို့ ထိတွေ့ရတာက စိတ်ပျက်မှုနဲ့ ကာလအားလုံးရဲ့ သွေးရူးသွေးတန်း မျှော်လင့်ချက်ပါ။
- Writer and poet
Oscar Schwartz's research and writing concerns the influence of digital technology on culture and human interaction. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I have a question.
0
881
1230
မေးခွန်းတစ်ခုရှိတယ်။
00:15
Can a computer write poetry?
1
3422
1943
ကွှန်ပြူတာက ကဗျာရေးနိုင်လား။
00:18
This is a provocative question.
2
6959
2077
ဒါက ဆွပေးတဲ့ မေးခွန်းပါ။
00:21
You think about it for a minute,
3
9715
1718
တစ်မိနစ်လောက် စဉ်းစားကြည့်ကြပါ။
00:23
and you suddenly have a bunch
of other questions like:
4
11457
2590
ရုတ်တရက် ဒီလိုမေးခွန်းတွေ တသီကြီးရပါတယ်။
00:26
What is a computer?
5
14769
1381
ကွှန်ပြူတာဆိုတာ ဘာလဲ။
00:28
What is poetry?
6
16710
1575
ကဗျာဆိုတာက ဘာလဲ။
00:30
What is creativity?
7
18707
1689
ဖန်တီးမှုက ဘာလဲ။
00:33
But these are questions
8
21650
1172
ဒါပေမဲ့ ဒါတွေက လူတွေ
00:34
that people spend their entire
lifetime trying to answer,
9
22846
3070
သူတို့တစ်ဘဝလုံး အကုန်ခံပြီး
ကြိုးစားဖြေခဲ့ကြတဲ့ မေးခွန်းတွေပါ။
00:37
not in a single TED Talk.
10
25940
2224
TED ဟောပြောပွဲ တစ်ခုတည်းမှာတင်မဟုတ်ပါဘူး။
00:40
So we're going to have to try
a different approach.
11
28188
2445
ဒီတော့ မတူတဲ့ နည်းတစ်ခုနဲ့
စမ်းကြည့်မလို့ပါ။
00:42
So up here, we have two poems.
12
30657
2143
ဟောဒီအထက်မှာ ကဗျာနှစ်ပုဒ် ရှိပါတယ်။
00:45
One of them is written by a human,
13
33839
2276
တစ်ပုဒ်က လူရေးထားတာဖြစ်ပြီး
00:48
and the other one's written by a computer.
14
36139
2102
ကျန်တဲ့ တစ်ပုဒ်က ကွှန်ပြူတာက ရေးထားတာပါ။
00:50
I'm going to ask you to tell me
which one's which.
15
38754
2410
ဘာက ဘာဆိုတာကို
ခင်ဗျားတို့ကို မေးတော့မှာပါ။
00:53
Have a go:
16
41858
1156
စပ်းကြည့်လိုက်ပါဦး။
00:55
Poem 1: Little Fly / Thy summer's play, /
My thoughtless hand / Has brush'd away.
17
43038
4056
ကဗျာ (၁) ယင်ကောင်လေး၊ မင်းရဲ့နွေဦး
ပြဇာတ်၊ အဆင်ခြင်မဲ့တဲ့ ငါ့လက်က ပွတ်ပစ်မိ၊
00:59
Am I not / A fly like thee? /
Or art not thou / A man like me?
18
47118
3394
ငါက မင်းလို ယင်ကောင်မဟုတ်ဘူးလား၊
ဒါမှမဟုတ် မင်းက ငါ့လို လူမဟုတ်ဘူးလား၊။
01:02
Poem 2: We can feel / Activist
through your life's / morning /
19
50536
3299
ကဗျာ(၂) ပြောင်းလဲရေးဝါဒီ၊ မင်းဘဝရဲ့
မနက်ခင်းကနေ ခံစားလို့ရတယ်။
01:05
Pauses to see, pope I hate the / Non
all the night to start a / great otherwise (...)
20
53859
4247
ပုပ်ရဟန်းမင်း၊ ခဏရပ်ကြည့်ပါဦး၊ မုန်းတယ်၊
ခမ်းနားမှုစဖို့တစ်ညလုံး မဟုတ်၊ မဟုတ်ရင်...
01:10
Alright, time's up.
21
58130
1359
ကောင်းပြီ၊ အချိန်စေ့ပါပြီ။
01:11
Hands up if you think Poem 1
was written by a human.
22
59513
4096
ကဗျာ ၁ က လူတစ်ယောက်ရေးတာလို့
ထင်ရင် လက်ထောင်ပါ။
01:17
OK, most of you.
23
65547
1490
အိုကေ၊ အများစုပဲဗျ။
01:19
Hands up if you think Poem 2
was written by a human.
24
67061
3023
ကဗျာ ၂ က လူတစ်ယောက်ရေးတာလို့
ထင်ရင် လက်ထောင်ပါ။
01:23
Very brave of you,
25
71172
1190
သတ္တိကောင်းလိုက်တာဗျာ။
01:24
because the first one was written
by the human poet William Blake.
26
72855
4285
အကြောင်းက ပထမတစ်ပုဒ်ကို လူသား
ကဗျာဆရာ William Blake ကရေးခဲ့ပါ။
01:29
The second one was written by an algorithm
27
77784
2949
ဒုတိယအပုဒ်က ကျွန်တော့ရဲ့
တစ်နေ့တာ Facebook အဝင်
01:32
that took all the language
from my Facebook feed on one day
28
80757
3692
ဘာသာစကားအားလုံးကို ယူပြီးတော့
အယ်လဂိုရစ်သမ်နည်းနဲ့
01:36
and then regenerated it algorithmically,
29
84473
2763
ပြန်ထုတ်ပြီးရေးထားတာပါ။
01:39
according to methods that I'll describe
a little bit later on.
30
87260
3590
နောက်ပိုင်း ကျွန်တော် နည်းနည်း
ရှင်းလင်းပြမယ့် နည်းတွေအရပေါ့။
01:43
So let's try another test.
31
91218
2404
ကဲ နောက်ထပ် စမ်းသပ်မှုတစ်ခု လုပ်ရအောင်။
01:46
Again, you haven't got ages to read this,
32
94398
2093
ထပ်ပြီး ဒါကိုဖတ်ဖို့
အချိန်အကြာကြီး မရပါဘူး။
01:48
so just trust your gut.
33
96515
1612
ဒီတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပဲ ယုံပါ။
01:50
Poem 1: A lion roars and a dog barks.
It is interesting / and fascinating
34
98151
4045
ကဗျာ( ၁) ခြင်္သေကဟိန်း၊ ခွေးကဟောင်
စိတ်ဝင်စားစရာ၊ စွဲမက်စရာက
01:54
that a bird will fly and not / roar
or bark. Enthralling stories about animals
35
102220
4303
ငှက်ကပျံသွားမှာ၊ မဟိန်း၊ မဟောင်နဲ့၊
ဖမ်းစားနေတဲ့ တိရစ္ဆာန် ပုံပြင်တွေ
01:58
are in my dreams and I will sing them all
if I / am not exhausted or weary.
36
106547
4060
ငါ့အိပ်မက်မှာ၊ ငါ မပင်ပန်းဘူးသာဆိုရင်
သူတို့အားလုံးကို သီချင်းဆိုပြလိုက်မှာ။
02:02
Poem 2: Oh! kangaroos, sequins, chocolate
sodas! / You are really beautiful!
37
110631
3985
(၂) အိုး၊ သားပိုက်ကောင်တွေ၊ ဘော်ကြယ်တွေ၊
ချောကလက် ဆိုဒါ၊ မင်းကသိပ်လှတာ
02:06
Pearls, / harmonicas, jujubes, aspirins!
All / the stuff they've always talked about (...)
38
114640
4358
ပုလဲတွေ၊ ဘာဂျာတွေ၊ ဂျူဂျူးဘာတွေ၊
အက်စပရင်တွေ ဒါတွေအကြောင်းပဲ အမြဲပြောနေ။
02:11
Alright, time's up.
39
119022
1158
ကဲ၊ အချိန်စေ့ပါပြီ။
02:12
So if you think the first poem
was written by a human,
40
120204
3137
ဒီတော့ ပထမကဗျာက လူရေးထားတာလို့ ထင်ရင်
02:15
put your hand up.
41
123365
1215
လက်ထောင်လိုက်ပါ။
02:17
OK.
42
125687
1154
အိုကေ။
02:18
And if you think the second poem
was written by a human,
43
126865
2675
ပြီးတော့ ဒုတိယကဗျာက လူရေးထားတာလို့ ထင်ရင်
02:21
put your hand up.
44
129564
1155
လက်ထောင်ပါဦး။
02:23
We have, more or less, a 50/50 split here.
45
131779
3810
ခွဲလိုက်ရင် တစ်ဝက်စီလောက်ပေါ့။
02:28
It was much harder.
46
136157
1436
ဒါက အများကြီး ပိုခက်ပါတယ်။
02:29
The answer is,
47
137617
1712
အဖြေကတော့
02:31
the first poem was generated
by an algorithm called Racter,
48
139353
3483
ပထမကဗျာက Ractor လို့ခေါ်တဲ့
အယ်လဂိုရစ်သမ်နဲ့ ပြန်ထုတ်ထားတာပါ။
02:34
that was created back in the 1970s,
49
142860
3002
၁၉၇၀ နှစ်လွန်ကာလတွေတုန်းက ထွင်ခဲ့တာပါ။
02:37
and the second poem was written
by a guy called Frank O'Hara,
50
145886
3189
ဒုတိယကဗျာက Frank O'Hara ဆိုတဲ့
ငနဲတစ်ကောင် ရေးခဲ့တာ၊
02:41
who happens to be
one of my favorite human poets.
51
149099
2668
ကျွန်တော့ အကြိုက်ဆုံး လူသားကဗျာဆရာ
ဖြစ်တဲ့သွားသူပေါ့။
02:44
(Laughter)
52
152631
3058
(ရယ်သံများ)
02:48
So what we've just done now
is a Turing test for poetry.
53
156046
3228
အခုကျွန်တော်တို့ လုပ်လိုက်တာက ကဗျာ
အတွက် Turing စမ်းသပ်ချက်ပါ။
02:52
The Turing test was first proposed
by this guy, Alan Turing, in 1950,
54
160018
4547
Turing စမ်းသပ်မှုက ၁၉၅၀ မှာ Alan Turin
ဆိုတဲ့လူက ဒီမေးခွန်းကို
02:56
in order to answer the question,
55
164589
1564
ဖြေဖို့အတွက် အဆိုပြုခဲ့တာပါ။
02:58
can computers think?
56
166177
1637
ကွန်ပြူတာက ကဗျာရေးနိုင်လား။
03:00
Alan Turing believed that if
a computer was able
57
168245
2770
Alan Turing ယုံကြည်တာက ကွန်ပြူတာတစ်လုံးဟာ
03:03
to have a to have a text-based
conversation with a human,
58
171039
3078
လူသားတစ်ယောက်နဲ့ စာသားအခြေခံတဲ့
ပြောဆိုခြင်း ရှိနိုင်မယ်ဆိုရင်၊
03:06
with such proficiency
such that the human couldn't tell
59
174141
2770
ကွန်ပြူတာကိုပြောနေလား၊ လူသားကို
ပြောနေလား ဆိုရလောက်အောင်
03:08
whether they are talking
to a computer or a human,
60
176935
2966
လူသားတစ်ယောက်က မခွဲခြားနိုင်
လောက်တဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့သာဆိုရင်
03:11
then the computer can be said
to have intelligence.
61
179925
2856
ကွန်ပြူတာဟာ အသိဉာဏ်ရှိတယ်လို့
ဆိုနိုင်တယ်တဲ့။
03:15
So in 2013, my friend
Benjamin Laird and I,
62
183270
3295
ဒါနဲ့ သူငယ်ချင်း Benjamin Laird နဲ့
ကျွန်တော်
03:18
we created a Turing test
for poetry online.
63
186589
2988
အွန်လိုင်း ကဗျာအတွက် Turing
စမ်းသပ်မှုတစ်ခု ဖန်တီးခဲ့တယ်။
03:21
It's called bot or not,
64
189601
1277
bot or not လို့ခေါ်ပြီး
03:22
and you can go and play it for yourselves.
65
190902
2044
ကိုယ်တိုင် သွားကစားလို့ရပါတယ်။
03:24
But basically, it's the game
we just played.
66
192970
2251
အခြေခံအားဖြင့်တော့
အခုနက ကစားခဲ့တဲ့ ဂိမ်းပါ။
03:27
You're presented with a poem,
67
195245
1528
သင့်ကို ကဗျာတစ်ပုဒ်ချပေးမယ်၊
03:28
you don't know whether it was written
by a human or a computer
68
196797
3028
ဒါကို လူရေးတာလား၊ ကွှန်ပြူတာက
ရေးလား သင်မသိပါဘူး။
03:31
and you have to guess.
69
199849
1166
မှန်းဆကြည့်ဖို့လိုတာပါ။
03:33
So thousands and thousands
of people have taken this test online,
70
201039
3191
ဒါနဲ့ ဒီအွန်လိုင်း စမ်းသပ်မှုကို
လူထောင်ပေါင်းချီပြီး လုပ်ကြတော့
03:36
so we have results.
71
204254
1449
ရလဒ်တွေ ရပါတယ်။
03:37
And what are the results?
72
205727
1428
ဒီရလဒ်တွေက ဘာတွေလဲဗျာ။
03:39
Well, Turing said that if a computer
could fool a human
73
207704
2879
အင်း Turing ဆိုခဲ့တာက လူတစ်ယောက်လုပ်တဲ့
အချိန်ရဲ့ ၃၀% မှာ
03:42
30 percent of the time
that it was a human,
74
210607
3019
ကွန်ပြူတာက လူကို အရူးလုပ်နိုင်တယ်ဆိုရင်
03:45
then it passes the Turing test
for intelligence.
75
213650
2397
၎င်းဟာ ဉာဏ်ရည်အတွက် Turing
စမ်းသပ်မှု အောင်တယ်တဲ့။
03:48
We have poems on the bot or not database
76
216625
2438
ကျွန်တော်တို့မှာ လူသားစာဖတ်သူတွေရဲ့
၆၅% ကို
03:51
that have fooled 65 percent
of human readers into thinking
77
219087
2979
ဒါက လူရေးတာပါလို့ တွေးမိစေပြီး
အရူးလုပ်ခဲ့တဲ့ bot or not
03:54
it was written by a human.
78
222090
1395
ဒေတာအခြေခံ ကဗျာတွေရှိပါတယ်။
03:55
So, I think we have an answer
to our question.
79
223959
2817
ဒီတော့ မေးခွန်းအတွက်
အဖြေရှိတယ်လို့ ထင်တယ်။
03:59
According to the logic of the Turing test,
80
227546
2348
Turing စမ်းသပ်ချက်ရဲ့ တွက်ချက်မှုအရဆိုရင်
04:01
can a computer write poetry?
81
229918
1928
ကွှန်ပြူတာဟာ ကဗျာရေးတတ်လား။
04:03
Well, yes, absolutely it can.
82
231870
2351
အင်း လုံးဝကို ရေးတတ်တာပေါ့ဗျာ။
04:07
But if you're feeling
a little bit uncomfortable
83
235782
2346
ဒါပေမဲ့ ဒီအဖြေနဲ့ပတ်သက်ပြီး နည်းနည်း
04:10
with this answer, that's OK.
84
238152
1927
ကသိကအောက်ဖြစ်သွားရင် ရပါတယ်ဗျာ။
04:12
If you're having a bunch
of gut reactions to it,
85
240103
2316
ဒါကိုတုံ့ပြန်ဖို့ ရဲစိတ်တွေ
တသီကြီးရှိနေရင်
04:14
that's also OK because
this isn't the end of the story.
86
242443
3205
ဒါလည်း ရပါတယ်။ အကြောင်းက
ဒါက ဇာတ်လမ်းအဆုံး မဟုတ်လို့ပါ။
04:18
Let's play our third and final test.
87
246594
2324
တတိယနဲ့ နောက်ဆုံး စမ်းသပ်ချက် ကစားရအောင်။
04:22
Again, you're going to have to read
88
250000
1750
ထပ်ပြီး ခင်ဗျားတို့ဖတ်ပြီး ဘယ်ဟာက
04:23
and tell me which you think is human.
89
251774
1909
လူရေးတယ်လို့ထင်လဲဆိုတာ ပြောရမှာပါ။
04:25
Poem 1: Reg flags the reason
for pretty flags. / And ribbons.
90
253707
3718
(၁) Reg က အလံလှလှတွေအတွက် အကြောင်း
ပြချက်ကို လွှင့်ထူတယ်၊ ဖဲကြိုးတွေရော
04:29
Ribbons of flags / And wearing material /
Reasons for wearing material. (...)
91
257449
4321
အလံတွေရဲ့ ဖဲကြိုးတွေ၊ အထည်ကို ဆင်မြန်း
ရင်း၊ အထည်ဆင်မြန်းတဲ့ အကြောင်းရင်းများ...
04:33
Poem 2: A wounded deer leaps
highest, / I've heard the daffodil
92
261794
3918
(၂) ဒဏ်ရာရ သမင်တစ်ကောင် အမြင့်ဆုံး
ခုန်တယ်၊ အဝါရောင်ပန်းကို ကြားလိုက်တယ်၊
04:37
I've heard the flag to-day /
I've heard the hunter tell; /
93
265736
3446
ဒီနေ့ အလံကို ကြားလိုက်တယ်၊
မုဆိုးပြောတာ ကြားလိုက်တယ်။
04:41
'Tis but the ecstasy of death, /
And then the brake is almost done (...)
94
269206
3702
ဒါဟာ မရဏရဲ့ ပီတိသက်သက်၊
နောက် မုန့်ဖုတ်တာက ပြီးလုလု(..)
04:44
OK, time is up.
95
272932
1599
အိုကေ၊ အချိန်စေ့ပြီ။
04:46
So hands up if you think Poem 1
was written by a human.
96
274555
3837
ကဲဒီတော့ ကဗျာ ၁ က လူရေးထားတာလို့
ထင်ရင် လက်ထောင်လိုက်ပါ။
04:51
Hands up if you think Poem 2
was written by a human.
97
279973
3038
ကဗျာ ၂ က လူရေးထားတာလို့ ထင်ရင်
လက်ထောင်လိုက်ပါ။
04:55
Whoa, that's a lot more people.
98
283035
2331
အိုး လူတွေ ပိုများလာတာပဲ။
04:58
So you'd be surprised to find that Poem 1
99
286327
2968
ကဲ ကဗျာ ၁ က လူသားကဗျာဆရာ
05:01
was written by the very
human poet Gertrude Stein.
100
289319
3993
Gertrude Stein ရေးတာလို့သိရင်
အံ့ဩသွားလိမ့်မယ်။
05:06
And Poem 2 was generated
by an algorithm called RKCP.
101
294100
5038
ကဗျာ ၂ ကတော့ RKCP လို့ခေါ်တဲ့
အယ်လဂိုရစ်သမ်နဲ့ ထုတ်ထားတာပါ။
05:11
Now before we go on, let me describe
very quickly and simply,
102
299162
3319
ကဲ ရှေ့မဆက်ခင် RKCP
အလုပ်လုပ်ပုံကို ရိုးရိုး၊ မြန်မြန်လေး
05:14
how RKCP works.
103
302505
1781
ရှင်းပြခွင့်ပြုပါ။
05:16
So RKCP is an algorithm
designed by Ray Kurzweil,
104
304873
3850
RKCP ဟာ Ray Kurzweil ဒီဇိုင်းထုတ်ခဲ့တဲ့
အယ်လဂိုရစ်သမ်တစ်ခုပါ။
05:20
who's a director of engineering at Google
105
308747
2222
Google က အင်ဂျင်နီယာ ဒါရိုက်တာ
တစ်ဦးဖြစ်ပြီး
05:22
and a firm believer
in artificial intelligence.
106
310993
2360
ဉာဏ်ရည်တုကို စွဲစွဲမြဲမြဲ ယုံကြည်သူပါ။
05:25
So, you give RKCP a source text,
107
313822
3991
ဒီတော့ RKCP မူရင်း စာသားကို ပေးလိုက်တော့
05:29
it analyzes the source text in order
to find out how it uses language,
108
317837
4469
ဒါက ဘာသာစကားကို ဘယ်လိုသုံးလဲဆိုတာ
သိဖို့ မူရင်းစာသားကို စီစစ်တယ်။
05:34
and then it regenerates language
109
322330
1948
နောက်ပြီး အဲဒီ ပထမစာသားကို အတုယူတဲ့
05:36
that emulates that first text.
110
324302
2528
ဘာသာစကားကို ပြန်ထုတ်လိုက်တယ်။
05:38
So in the poem we just saw before,
111
326854
2113
ဒီတော့ အခုနက တွေ့ရတဲ့ ကဗျာထဲမှာ
05:40
Poem 2, the one that you all
thought was human,
112
328991
2625
ခင်ဗျားတို့ လူလို့ထင်တဲ့ ကဗျာ ၂ မှာ
05:43
it was fed a bunch of poems
113
331640
1550
Emily Dickinson ဆိုတဲ့ကဗျာဆရာမ
05:45
by a poet called Emily Dickinson
114
333214
2035
ရဲ့ ကဗျာ တသီကြီးကို ထည့်လိုက်တယ်။
05:47
it looked at the way she used language,
115
335273
2189
သူမ ဘာသာစကားသုံးပုံကို ကြည့်တယ်၊
05:49
learned the model,
116
337486
1165
ပုံစံကို လေ့လာတယ်၊
05:50
and then it regenerated a model
according to that same structure.
117
338675
4258
ပြီးတော့ ဒီ အလားတူ တည်ဆောက်ပုံအတိုင်း
ပုံစံတစ်ခုကို ပြန်ထုတ်လိုက်တယ်။
05:56
But the important thing to know about RKCP
118
344732
2178
ဒါပေမဲ့ RKCP အကြောင်းသိဖို့
အရေးကြီးတဲ့အချက်က
05:58
is that it doesn't know the meaning
of the words it's using.
119
346934
2838
၎င်းဟာ သုံးနေတဲ့ စကားလုံးတွေရဲ့
အဓိပ္ပါယ်ကို မသိဘူးဆိုတာပါ။
06:02
The language is just raw material,
120
350359
2276
ဘာသာစကားဟာ ကုန်ကြမ်းသက်သက်ပါ၊
06:04
it could be Chinese,
it could be in Swedish,
121
352659
2160
တရုတ်ဖြစ်နိုင်တယ်၊ ဆွီဒင် ဖြစ်နိုင်တယ်၊
06:06
it could be the collected language
from your Facebook feed for one day.
122
354843
4179
Facebook ကနေ တစ်နေ့စာ
စုထားတဲ့ ဘာသာစကားဖြစ်နိုင်တယ်။
06:11
It's just raw material.
123
359046
1652
ဒါက ကုန်ကြမ်းသက်သက်ပါ။
06:13
And nevertheless, it's able
to create a poem
124
361380
2697
ဒါပေမဲ့လည်း ဒါက Gertrude Stein ရဲ့
06:16
that seems more human
than Gertrude Stein's poem,
125
364101
3327
ကဗျာတွေထက် လူသား ပိုဆန်ပုံရတဲ့
ကဗျာတစ်ပုဒ် ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။
06:19
and Gertrude Stein is a human.
126
367452
2153
Gertrude Stein ဟာ လူသားတစ်ဦးနော်။
06:22
So what we've done here is,
more or less, a reverse Turing test.
127
370846
4072
ဒီတော့ ဒီမှာ ကျွန်တော်တို့ လုပ်လိုက်တာက
Turing စမ်းသပ်မှုရဲ့ ပြောင်းပြန်နီးပါးပါ။
06:27
So Gertrude Stein, who's a human,
is able to write a poem
128
375940
5179
ဒီတော့ လူသားဖြစ်တဲ့ Gertrude Stein က
လူအများစုကို
06:33
that fools a majority
of human judges into thinking
129
381143
3738
အရူးလုပ်ပြီး ကွန်ပြူတာနဲ့ရေးတယ်လို့
အထင်ရောက်စေတဲ့
06:36
that it was written by a computer.
130
384905
1826
ကဗျာတစ်ပုဒ် ရေးနိုင်တယ်။
06:39
Therefore, according to the logic
of the reverse Turing test,
131
387176
4141
ဒါကြောင့် Turing စမ်းသပ်မှု ပြောင်းပြန်
အခြေခံတွက်ချက်မှုအရ
06:43
Gertrude Stein is a computer.
132
391341
1916
Gertrude Stein ဟာ ကွန်ပြူတာ တစ်လုံးပါ။
06:45
(Laughter)
133
393281
1462
(ရယ်သံများ)
06:47
Feeling confused?
134
395358
1294
စိတ်ရှုပ်သွားကြလား။
06:49
I think that's fair enough.
135
397193
1515
ဒါဟာ မျှတမှုရှိတယ်လို့ထင်ပါတယ်။
06:51
So far we've had humans
that write like humans,
136
399546
4116
ဒီအထိ ကျွန်တော်တို့မှာ
လူသားလိုရေးတဲ့ လူသားတွေရှိတယ်၊
06:55
we have computers that write
like computers,
137
403686
3111
ကွန်ပြူတာတွေလို ရေးကြတဲ့
ကွန်ပြူတာတွေရှိတယ်။
06:58
we have computers that write like humans,
138
406821
3055
လူသားတွေလို ရေးကြတဲ့
ကွန်ပြူတာတွေရှိတယ်။
07:01
but we also have,
perhaps most confusingly,
139
409900
3632
ဒါပေမဲ့ ထပ်ရှိသေးတာက ၊ စိတ်အရှုပ်
ထွေးဆုံး ဖြစ်လောက်တာက
07:05
humans that write like computers.
140
413556
2375
ကွန်ပြူတာတွေလို ရေးကြတဲ့
လူသာတွေရှိတယ် ဆိုတာပါ။
07:08
So what do we take from all of this?
141
416938
1766
ဒီတော့ ဒါအကုန်လုံးက ဘာကိုယူလိုက်ကြလဲ။
07:11
Do we take that William Blake
is somehow more of a human
142
419611
3157
William Blake က Gertrude Stein ထက်
တစ်နည်းနည်းနဲ့ လူသားပိုဆန်တယ်
07:14
than Gertrude Stein?
143
422792
1249
လို့ယူကြမလား။ ဒါမှမဟုတ်
07:16
Or that Gertrude Stein is more
of a computer than William Blake?
144
424065
3046
Gertrude Stein က William Blake
ထက် ကွန်ပြူတာပိုဆန်တယ်လို့ ယူမလား။
07:19
(Laughter)
145
427135
1552
(ရယ်သံများ)
07:20
These are questions
I've been asking myself
146
428711
2323
ဒီမေးခွန်းတွေကို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုမေးနေတာ
07:23
for around two years now,
147
431058
1465
အခုဆို နှစ် နှစ်လောက်ရှိပြီ၊
07:24
and I don't have any answers.
148
432547
2309
အဖြေကတော့ မရသေးဘူး။
07:26
But what I do have are a bunch of insights
149
434880
2330
ဒါပေမဲ့ နည်းပညာနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့
ဆက်စပ်မှု
07:29
about our relationship with technology.
150
437234
2534
အကြောင်း အတွေးတွေ တစ်ပြုံကြီးရှိပါတယ်။
07:32
So my first insight is that,
for some reason,
151
440999
3609
ဒီတော့ ကျွန်တော့ရဲ့ ပထမဆုံး သိမြင်မှုက
အကြောင်းတစ်ခုခုနဲ့
07:36
we associate poetry with being human.
152
444632
3111
ကဗျာစာပေကို လူသားဖြစ်ခြင်းနဲ့
ဆက်စပ်ကြတာကိုပါ။
07:40
So that when we ask,
"Can a computer write poetry?"
153
448197
3715
"ကွန်ပြူတာက ကဗျာရေးနိုင်လား"
လို့ မေးတဲ့အခါ
07:43
we're also asking,
154
451936
1193
ကျွန်တော်တို့ မေးနေသေးတာက
07:45
"What does it mean to be human
155
453153
1798
"လူသားဖြစ်ဖို့ဆိုတာက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ၊
07:46
and how do we put boundaries
around this category?
156
454975
3172
ဒီအတန်းအစား ဝန်းကျင်မှာ
နယ်နိမိတ်တွေကို ဘယ်လိုထားလဲ၊
07:50
How do we say who or what
can be part of this category?"
157
458171
3658
ဘယ်သူက၊ ဘာက ဒီအတန်းအစားရဲ့ အစိတ်
အပိုင်း ဖြစ်နိင်တာ ဘယ်လိုပြောလဲ" ပေါ့။
07:54
This is an essentially
philosophical question, I believe,
158
462376
3351
ဒါက အခြေခံအားဖြင့် ဒဿနဆိုင်ရာ
မေးခွန်းလို့ ထင်တယ်၊
07:57
and it can't be answered
with a yes or no test,
159
465751
2229
ပြီးတော့ Turing စမ်းသပ်မှုလို ဟုတ်၊ မဟုတ်
08:00
like the Turing test.
160
468004
1327
ဆိုပြီး ဖြေလို့ရတာမဟုတ်ဘူး။
08:01
I also believe that Alan Turing
understood this,
161
469805
3045
ဒါကို Alan Turing နားလည်ပြီး ၁၉၅၀ က ဒါကို
08:04
and that when he devised
his test back in 1950,
162
472874
3305
တီထွင်နေတုန်းမှာ ဒဿနဆိုင်ရာ
ဆွပေးတာတစ်ခုအဖြစ်
08:08
he was doing it
as a philosophical provocation.
163
476203
2802
လုပ်နေတာလို့ ယုံကြည်မိပါတယ်။
08:13
So my second insight is that,
when we take the Turing test for poetry,
164
481124
5541
ဒီတော့ ကျွန်တော့ ဒုတိယသိမြင်မှုက Turing
ကဗျာစာပေ စမ်းသပ်ချက်ကို ဖြေတဲ့အခါ
08:18
we're not really testing
the capacity of the computers
165
486689
3460
ကျွန်ပြူတာတွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို
စမ်းသပ်နေတာမဟုတ်ပါဘူး၊
08:22
because poetry-generating algorithms,
166
490173
2893
အကြောင်းက ကဗျာထုတ်တဲ့
အယ်လဂိုရစ်သမ်ကြောင့်
08:25
they're pretty simple and have existed,
more or less, since the 1950s.
167
493090
4563
ဒါတွေဟာ အရမ်း ရိုးစင်ပြီး ၁၉၅၀ ကာလ
နီးပါးလောက် ကတည်းက တည်ရှိနေတာပါ။
08:31
What we are doing with the Turing
test for poetry, rather,
168
499055
3118
Turing ကဗျာစာပေ စမ်းသပ်ချက် နဲ့
ပတ်သက်ပြီးလုပ်နေတာက တကယ်တော့
08:34
is collecting opinions about what
constitutes humanness.
169
502197
4615
လူသားဆန်မှုမှာ ပါဝင်တဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေကို
ကောက်ယူနေတာပါ။
08:40
So, what I've figured out,
170
508313
2729
ဒီတော့ ကျွန်တော် မှန်းဆမိတာက
08:43
we've seen this when earlier today,
171
511066
2972
ဒါကို ဒီနေ့ အစောပိုင်းက တွေ့ပြီးပါပြီ၊
08:46
we say that William Blake
is more of a human
172
514062
2478
William Blake က Gertrude Stein ထက်
လူသားပိုဆန်တယ်လို့
08:48
than Gertrude Stein.
173
516564
1565
ကျွန်တော်တို့ပြောတယ်။
08:50
Of course, this doesn't mean
that William Blake
174
518153
2462
အမှန်က William Blake က
တကယ်ပဲလူသားပိုဆန်တယ်၊
08:52
was actually more human
175
520639
1828
ဒါမှမဟုတ် Gertrude Stein က ပိုပြီး
08:54
or that Gertrude Stein
was more of a computer.
176
522491
2327
ကွန်ပြူတာဆန်တယ်လို့ ဆိုလိုတာ မဟုတ်ပါဘူး။
08:57
It simply means that the category
of the human is unstable.
177
525533
4714
လူသားရဲ့ အတန်းအစားဟာ မတည်ငြိမ်ဘူးလို့
ဆိုရုံသက်သက်ပါ။
09:03
This has led me to understand
178
531450
2074
ဒါက ကျွန်တော့ကို နားလည် သွားမိစေတာက
09:05
that the human is not a cold, hard fact.
179
533548
2763
လူသားဆိုတာ အေးစက်၊ မာကျောတဲ့
အရာ မဟုတ်ဘူဆိုတာပါ။
09:08
Rather, it is something
that's constructed with our opinions
180
536832
3132
တကယ်တမ်းက ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့
ထင်မြင်ချက်တွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့၊
09:11
and something that changes over time.
181
539988
2855
ကာလကိုလိုက်ပြီး ပြောင်းတတ်တဲ့ အရာပါ။
09:16
So my final insight is that
the computer, more or less,
182
544671
4479
ဒီတော့ နောက်ဆုံး သိမြင်မှုက ကွန်ပြူတာဟာ
အနည်းနဲ့အများဆိုသလို
09:21
works like a mirror
that reflects any idea of a human
183
549174
4006
ကွန်တော်တို့ ပြတဲ့ လူတစ်ဦးရဲ့ စိတ်ကူး
တိုင်းကို ပုံရိပ်ထင်တဲ့ မှန်တစ်ချပ်လို
09:25
that we show it.
184
553204
1375
အလုပ်လုပ်ပါတယ်။
09:26
We show it Emily Dickinson,
185
554958
1884
Emily Dickson ကို ပြလိုက်တော့
09:28
it gives Emily Dickinson back to us.
186
556866
2321
ကျွန်တော်တို့ကို Emily Dickson ပြန်ပေးတယ်။
09:31
We show it William Blake,
187
559768
1834
William Blake ပြလိုက်ရင်
09:33
that's what it reflects back to us.
188
561626
2285
ဒါကို ကျွန်တော်တို့ဆီ ပြန်ပေးပါတယ်။
09:35
We show it Gertrude Stein,
189
563935
1839
Gertrude Stein ကို ပြလိုက်တော့
09:37
what we get back is Gertrude Stein.
190
565798
2470
ကျွန်တော်တို့ ပြန်ရတာက Gertrude Stein ပါ။
09:41
More than any other bit of technology,
191
569083
2368
အခြားနည်းပညာ အစအနတွေထက်ပိုတာက
09:43
the computer is a mirror that reflects
any idea of the human we teach it.
192
571475
5165
ကွန်ပြူတာဟာ ၎င်းကို သင်ပေးတဲ့ လူ့စိတ်ကူး
တိုင်းကို ပုံရိပိထင်တဲ့ မှန်တစ်ချပ်ပါ။
09:50
So I'm sure a lot of you have been hearing
193
578061
2287
မကြာသေးခင်က ဉာဏ်ရည်တုအကြောင်း ခင်ဗျားတို့
09:52
a lot about artificial
intelligence recently.
194
580372
2862
တော်တော်များများ ကြားမိနေမယ်ဆိုတာ
သေချာပါတယ်။
09:56
And much of the conversation is,
195
584694
2830
တော်တော်များများ ပြောကြတာက
10:00
can we build it?
196
588292
1189
ဒါကို ဆောက်လို့ရလားပေါ့။
10:02
Can we build an intelligent computer?
197
590383
3135
ဉာဏ်ရည်ရှိတဲ့ ကွန်ပြူတာတစ်လုံး
ဆောက်လို့ရလား။
10:05
Can we build a creative computer?
198
593542
2763
ထွင်ဉာဏ်ရှိတဲ့ ကွန်ပြူတာတစ်လုံး
ဆောက်လို့ရလား။
10:08
What we seem to be asking over and over
199
596329
2113
ကျွန်တောိတို့တွေ ထပ်ကာတလဲလဲ မေးနေကြတာက
10:10
is can we build a human-like computer?
200
598466
2724
လူသားတစ်ဦးလို ကွန်ပြူတာတစ်လုံး
ဆောက်လို့ရလား။
10:13
But what we've seen just now
201
601961
1556
ဒါပေမဲ့ အခုပဲ တွေ့လိုက်ရတာက
10:15
is that the human
is not a scientific fact,
202
603541
3088
လူသားဟာ သိပ္ပံဆိုင်ရာ ဖြစ်ရပ်
တစ်ခုမဟုတ်ဘူး၊
10:18
that it's an ever-shifting,
concatenating idea
203
606653
3530
ဒါဟာ အမြဲပြောင်းနေတဲ့ ကွင်းဆက်ဖြစ်နေတဲ့
စိတ်ကူးတစ်ခုဖြစ်ပြီး
10:22
and one that changes over time.
204
610207
2531
ဒါက ကာလအလိုက် ပြောင်းနေတာပါ။
10:24
So that when we begin
to grapple with the ideas
205
612762
3152
ဒီတော့ အနာဂတ် မှာရှိတဲ့ ဉာဏ်ရည်တုဆိုတဲ့
10:27
of artificial intelligence in the future,
206
615938
2386
စိတ်ကူးတွေနဲ့ နပန်းလုံးဖို့ စတဲ့အခါ
10:30
we shouldn't only be asking ourselves,
207
618348
1905
"ဆောက်လို့ရလား။" လို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို
10:32
"Can we build it?"
208
620277
1368
မေးသင့်ရုံတင်မကပဲ
10:33
But we should also be asking ourselves,
209
621669
1894
နောက်ထပ် မေးနေသင့်တာကတော့
10:35
"What idea of the human
do we want to have reflected back to us?"
210
623587
3713
"ဘယ် လူသားစိတ်ကူးကို ကိုယ့်ဆီ
ပြန်ရောင်ပြန်ဟပ်စေချင်လဲ" ဆိုတာပါ။
10:39
This is an essentially philosophical idea,
211
627820
2693
ဒါဟာ အခြေခံကအားဖြင့်တော့
ဒဿနဆိုင်ရာ စိတ်ကူးဖြစ်ပြီး
10:42
and it's one that can't be answered
with software alone,
212
630537
2997
ဒါဟာ ဆော့ဖ်ဝဲ တစ်ခုတည်နဲ့
ဖြေလို့ရတာမဟုတ်ပါဘူး။
10:45
but I think requires a moment
of species-wide, existential reflection.
213
633558
4977
ဒါပေမဲ့ မျိုးစိတ်တစ်ခုလုံး၊ အတ္တဘဝ
ထင်ဟပ်ချက် အချိန်ကာလလိုတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။
10:51
Thank you.
214
639040
1153
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
10:52
(Applause)
215
640217
2695
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Oscar Schwartz - Writer and poet
Oscar Schwartz's research and writing concerns the influence of digital technology on culture and human interaction.

Why you should listen

Oscar Schwartz is an Australian writer and poet undertaking a PhD that asks whether a computer can write poetry. His research led to the development of a Turing test for poetry, which is available on a website he cofounded called bot or not.

More profile about the speaker
Oscar Schwartz | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM