Mission Blue II
Paul Greenberg: The four fish we're overeating -- and what to eat instead
Paul Greenberg: De vier vissen die we te veel eten -- en een beter alternatief
Filmed:
Readability: 3.9
1,595,957 views
De manier waarop we populaire vis zoals zalm, tonijn en garnalen vangen dreigt onze oceanen te vernietigen. Paul Greenberg belicht de enorme omvang en irrationaliteit van de visindustrie en suggereert een aantal specifieke veranderingen waar zowel de natuur, als de mensen die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de visvangst, beter van kunnen worden.
Paul Greenberg - Author
Paul Greenberg researches and writes about fish, aquaculture and the future of the ocean. Full bio
Paul Greenberg researches and writes about fish, aquaculture and the future of the ocean. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So when I was a kid ...
0
880
2176
Toen ik klein was --
00:15
this was my team.
1
3080
1296
was dit mijn team.
00:16
(Laughter)
2
4400
1176
(Gelach)
00:17
I stunk at sports.
3
5600
2016
Ik had niks met sport.
00:19
I didn't like to play them,
I didn't like to watch them.
I didn't like to watch them.
4
7640
3216
Ik deed er niet aan,
ik keek er niet naar.
ik keek er niet naar.
00:22
So this is what I did. I went fishing.
5
10880
2256
Dus ik deed dit: ik ging vissen.
00:25
And for all of my growing up
I fished on the shores of Connecticut,
I fished on the shores of Connecticut,
6
13160
3496
Tijdens mijn hele jeugd
viste ik aan de kusten van Connecticut,
viste ik aan de kusten van Connecticut,
00:28
and these are the creatures
that I saw on a regular basis.
that I saw on a regular basis.
7
16680
3200
en dit zijn de beesten
die ik regelmatig tegenkwam.
die ik regelmatig tegenkwam.
00:32
But after I grew up and went to college,
8
20600
2616
Toen ik wat ouder was, ging ik studeren
00:35
and I came home in the early 90's,
9
23240
2656
en als ik dan thuiskwam, begin jaren 90,
00:37
this is what I found.
10
25920
1696
dan vond ik dit.
00:39
My team had shrunk.
11
27640
1616
Mijn team was kleiner geworden.
00:41
It was like literally having
your roster devastated.
your roster devastated.
12
29280
3095
Het was echt alsof
je club werd gehalveerd.
je club werd gehalveerd.
00:44
And as I sort of looked into that,
13
32400
2016
Toen ik daar over nadacht,
00:46
from a very personal
point of view as a fisherman,
point of view as a fisherman,
14
34440
2376
vanuit mijn perspectief als visser,
ging ik me afvragen:
00:48
I started to kind of figure out,
15
36840
1576
00:50
well, what was the rest of the world
thinking about it?
thinking about it?
16
38440
2576
hoe dacht de rest van de wereld
er eigenlijk over?
er eigenlijk over?
00:53
First place I started to look
was fish markets.
was fish markets.
17
41040
2216
Ik keek eerst naar de vishandel.
00:55
And when I went to fish markets,
18
43280
1776
En waar ik die vismarkten ook bezocht --
00:57
in spite of where I was --
19
45080
1256
00:58
whether I was in North Carolina,
or Paris, or London, or wherever --
or Paris, or London, or wherever --
20
46360
4056
North Carolina, Parijs
of Londen, waar dan ook --
of Londen, waar dan ook --
01:02
I kept seeing this weirdly
repeating trope of four creatures,
repeating trope of four creatures,
21
50440
5176
zag ik dit rare groepje van vier beesten
01:07
again and again --
22
55640
1216
steeds opnieuw --
01:08
on the menus, on ice --
23
56880
1576
op het menu, op ijs --
01:10
shrimp, tuna, salmon and cod.
24
58480
2856
garnalen, tonijn, zalm en kabeljauw.
01:13
And I thought this was pretty strange,
25
61360
2376
Ik vond dit raar
01:15
and as I looked at it, I was wondering,
26
63760
2016
en ik vroeg me af:
01:17
did anyone else notice
this sort of shrinking of the market?
this sort of shrinking of the market?
27
65800
3616
heeft iemand anders gemerkt
dat de markt is gekrompen?
dat de markt is gekrompen?
01:21
Well, when I looked into it,
28
69440
1376
Toen ik me daarin verdiepte,
01:22
I realized that people
didn't look at it as their team.
didn't look at it as their team.
29
70840
2896
merkte ik dat mensen
ze niet zagen als hun team.
ze niet zagen als hun team.
01:25
Ordinary people, the way they looked
at seafood was like this.
at seafood was like this.
30
73760
3656
Voor de meeste mensen
was dit hoe vis eruit zag.
was dit hoe vis eruit zag.
01:29
It's not an unusual human characteristic
31
77440
2456
Het is niet geheel ongewoon voor mensen
01:31
to reduce the natural world
down to very few elements.
down to very few elements.
32
79920
3696
om de natuurlijke wereld samen te vatten
in een klein aantal elementen.
in een klein aantal elementen.
01:35
We did it before, 10,000 years ago,
when we came out of our caves.
when we came out of our caves.
33
83640
3296
Dat deden we 10.000 jaar geleden ook,
toen we uit onze grotten kropen.
toen we uit onze grotten kropen.
01:38
If you look at fire pits
from 10,000 years ago,
from 10,000 years ago,
34
86960
2536
Als je vuurplaatsen
van 10.000 jaar geleden bekijkt,
van 10.000 jaar geleden bekijkt,
01:41
you'll see raccoons,
you'll see, you know, wolves,
you'll see, you know, wolves,
35
89520
2576
dan zie je wasbeertjes, je ziet wolven,
01:44
you'll see all kinds
of different creatures.
of different creatures.
36
92120
2056
allerlei verschillende beesten.
01:46
But if you telescope to the age of --
you know, 2,000 years ago,
you know, 2,000 years ago,
37
94200
3656
Maar als je naar ongeveer
2.000 jaar geleden kijkt,
2.000 jaar geleden kijkt,
01:49
you'll see these four mammals:
38
97880
1896
dan zie je deze vier dieren:
01:51
pigs, cows, sheep and goats.
39
99800
2416
varkens, koeien, schapen en geiten.
01:54
It's true of birds, too.
40
102240
1216
Met vogels is het net zo.
01:55
You look at the menus
in New York City restaurants
in New York City restaurants
41
103480
2816
Bekijk de menu's
van restaurants in New York
van restaurants in New York
01:58
150 years ago, 200 years ago,
42
106320
1896
van 150, 200 jaar geleden,
02:00
you'll see snipe, woodcock, grouse,
dozens of ducks, dozens of geese.
dozens of ducks, dozens of geese.
43
108240
4736
en je vindt snip, houtsnip, korhoen
en allerlei soorten eenden en ganzen.
en allerlei soorten eenden en ganzen.
02:05
But telescope ahead to the age
of modern animal husbandry,
of modern animal husbandry,
44
113000
2936
Maar als je kijkt naar de tijd
van de moderne veehouderij,
van de moderne veehouderij,
02:07
and you'll see four:
45
115960
1376
dan zie je er vier:
02:09
turkeys, ducks, chicken and geese.
46
117360
2040
kalkoen, eend, kip en gans.
02:12
So it makes sense
that we've headed in this direction.
that we've headed in this direction.
47
120480
2576
Dus het is wel logisch
dat we deze kant opgegaan zijn.
dat we deze kant opgegaan zijn.
02:15
But how have we headed in this direction?
48
123080
1953
Maar hoe zijn we hier beland?
02:17
Well ...
49
125057
1199
Ten eerste is dit echt
een heel nieuw probleem.
een heel nieuw probleem.
02:18
first it's a very, very new problem.
50
126280
1856
02:20
This is the way we've been fishing
the oceans over the last 50 years.
the oceans over the last 50 years.
51
128160
3736
Dit is hoe we de afgelopen 50 jaar
zijn gaan vissen.
zijn gaan vissen.
02:23
World War II was a tremendous incentive
to arm ourselves in a war against fish.
to arm ourselves in a war against fish.
52
131920
5216
WO II vormde een grote stimulans
in onze bewapening tegen de vissen.
in onze bewapening tegen de vissen.
02:29
All of the technology
that we perfected during World War II --
that we perfected during World War II --
53
137160
3256
Alle technologie die tijdens WO II
werd geperfectioneerd --
werd geperfectioneerd --
02:32
sonar, lightweight polymers --
54
140440
1656
sonar, lichtgewicht kunststof --
02:34
all these things
were redirected towards fish.
were redirected towards fish.
55
142120
2296
werd allemaal ingezet tegen de vissen.
02:36
And so you see this tremendous buildup
in fishing capacity,
in fishing capacity,
56
144440
3416
De capaciteit van de visserij
nam gigantisch toe,
nam gigantisch toe,
02:39
quadrupling in the course of time,
57
147880
1656
verviervoudigde uiteindelijk,
02:41
from the end of World War II
to the present time.
to the present time.
58
149560
2896
tussen het eind van WO II en nu.
02:44
And right now that means
59
152480
1376
Vandaag de dag betekent dat,
02:45
we're taking between 80 and 90 million
metric tons out of the sea every year.
metric tons out of the sea every year.
60
153880
3656
dat we elk jaar 80 tot 90 miljard kilo
uit de zee halen.
uit de zee halen.
02:49
That's the equivalent
of the human weight of China
of the human weight of China
61
157560
3216
Dat is evenveel als
het menselijk gewicht van China,
het menselijk gewicht van China,
02:52
taken out of the sea every year.
62
160800
1536
elk jaar uit de zee gehaald.
02:54
And it's no coincidence
that I use China as the example
that I use China as the example
63
162360
2616
Het is niet toevallig dat ik China
als voorbeeld neem,
als voorbeeld neem,
02:57
because China is now
the largest fishing nation in the world.
the largest fishing nation in the world.
64
165000
3016
want China is nu het grootste
vis-land van de wereld.
vis-land van de wereld.
03:00
Well, that's only half the story.
65
168040
1616
Dit is de helft van het verhaal.
03:01
The other half of the story
66
169680
1376
De andere helft
03:03
is this incredible boom
in fish farming and aquaculture,
in fish farming and aquaculture,
67
171080
4056
gaat over de enorme groei
van visteelt and aquacultuur,
van visteelt and aquacultuur,
03:07
which is now, only
in the last year or two,
in the last year or two,
68
175160
2216
die nu, sinds een jaar of twee,
03:09
starting to exceed the amount
of wild fish that we produce.
of wild fish that we produce.
69
177400
3376
groter wordt dan de hoeveelheid
wilde vis die we vangen.
wilde vis die we vangen.
03:12
So that if you add wild fish
and farmed fish together,
and farmed fish together,
70
180800
4016
Als je de wilde vis
en de gekweekte vis bij elkaar optelt,
en de gekweekte vis bij elkaar optelt,
03:16
you get the equivalent
of two Chinas created from the ocean
of two Chinas created from the ocean
71
184840
3456
dan halen we het equivalent
van twee China's uit de oceaan,
van twee China's uit de oceaan,
03:20
each and every year.
72
188320
1256
ieder jaar opnieuw.
03:21
And again, it's not a coincidence
that I use China as the example,
that I use China as the example,
73
189600
3136
Ook nu is het geen toeval
dat ik China als voorbeeld neem,
dat ik China als voorbeeld neem,
03:24
because China, in addition
to being the biggest catcher of fish,
to being the biggest catcher of fish,
74
192760
3056
want China is behalve de grootste visser,
03:27
is also the biggest farmer of fish.
75
195840
2080
ook de grootste viskweker.
03:30
So let's look though at the four choices
we are making right now.
we are making right now.
76
198840
4536
Kijk nu nog eens naar de vier keuzes
die we nu maken.
die we nu maken.
03:35
The first one --
77
203400
1216
De eerste --
03:36
by far the most consumed seafood
in America and in much of the West,
in America and in much of the West,
78
204640
3696
verreweg het meest gegeten schaaldier
in Amerika en overal in het westen,
in Amerika en overal in het westen,
03:40
is shrimp.
79
208360
1216
is de garnaal.
03:41
Shrimp in the wild --
as a wild product --
as a wild product --
80
209600
2456
Wilde garnalen --
als een natuurlijk product --
als een natuurlijk product --
03:44
is a terrible product.
81
212080
1336
zijn een vreselijk product.
03:45
5, 10, 15 pounds of wild fish
are regularly killed
are regularly killed
82
213440
4456
Er wordt meestal 2 tot 6 kilo vis gedood
03:49
to bring one pound of shrimp
to the market.
to the market.
83
217920
2416
om één pond garnalen te produceren.
03:52
They're also incredibly fuel inefficient
to bring to the market.
to bring to the market.
84
220360
3096
De garnalenvangst is ook nog eens
heel energieverspillend.
heel energieverspillend.
03:55
In a recent study that was produced
out of Dalhousie University,
out of Dalhousie University,
85
223480
3096
Een recent onderzoek
van Dalhousie University liet zien
van Dalhousie University liet zien
03:58
it was found that dragging for shrimp
86
226600
1816
dat het gebruik van sleepnetten
04:00
is one of the most carbon-intensive
ways of fishing that you can find.
ways of fishing that you can find.
87
228440
3840
een van de meest koolstofintensieve
manieren van vissen is.
manieren van vissen is.
04:04
So you can farm them,
88
232640
1656
Je kunt ze kweken,
04:06
and people do farm them,
89
234320
1256
en dat wordt ook gedaan.
04:07
and they farm them a lot
in this very area.
in this very area.
90
235600
2016
Juist hier worden ze zelfs veel gekweekt.
04:09
Problem is ...
91
237640
1216
Het probleem is
04:10
the place where you farm shrimp
is in these wild habitats --
is in these wild habitats --
92
238880
3216
dat die garnalen worden gekweekt
in deze wilde leefomgevingen,
in deze wilde leefomgevingen,
04:14
in mangrove forests.
93
242120
1216
in mangrovebossen.
04:15
Now look at those lovely
roots coming down.
roots coming down.
94
243360
2056
Kijk eens naar deze prachtige wortels.
04:17
Those are the things
that hold soil together,
that hold soil together,
95
245440
2096
Zij houden de aarde bij elkaar,
04:19
protect coasts, create habitats
for all sorts of young fish, young shrimp,
for all sorts of young fish, young shrimp,
96
247560
3776
beschermen kusten en vormen een habitat
voor allerlei jonge vis, jonge garnalen,
voor allerlei jonge vis, jonge garnalen,
04:23
all sorts of things
that are important to this environment.
that are important to this environment.
97
251360
2777
allerlei dingen die belangrijk zijn
voor deze omgeving.
voor deze omgeving.
04:26
Well, this is what happens
to a lot of coastal mangrove forests.
to a lot of coastal mangrove forests.
98
254161
3000
En dit gebeurt er met veel mangrovebossen:
miljoenen hectares mangroves
aan de kust zijn verdwenen
aan de kust zijn verdwenen
04:29
We've lost millions of acres
of coastal mangroves
of coastal mangroves
99
257185
2310
04:31
over the last 30 or 40 years.
100
259519
1416
in 30 of 40 jaar tijd.
04:32
That rate of destruction has slowed,
101
260959
2457
Die vernietiging gaat niet meer zo snel,
04:35
but we're still
in a major mangrove deficit.
in a major mangrove deficit.
102
263440
2600
maar er is nog steeds
een enorm mangrove-tekort.
een enorm mangrove-tekort.
04:38
The other thing that's going on here
103
266760
1736
Wat er verder nog speelt,
04:40
is a phenomenon that the filmmaker
Mark Benjamin called "Grinding Nemo."
Mark Benjamin called "Grinding Nemo."
104
268520
3560
is een fenomeen dat filmmaker
Mark Benjamin noemt 'Grinding Nemo'.
Mark Benjamin noemt 'Grinding Nemo'.
04:44
This phenomenon is very, very relevant
105
272680
2496
Dit fenomeen is heel relevant
04:47
to anything that you've ever seen
on a tropical reef.
on a tropical reef.
106
275200
2496
voor alles wat je ziet
op een tropisch rif.
op een tropisch rif.
04:49
Because what's going on right now,
107
277720
1656
Dit is wat er nu gebeurt:
04:51
we have shrimp draggers
dragging for shrimp,
dragging for shrimp,
108
279400
2176
er zijn garnalenboten
die met hun sleepnetten
die met hun sleepnetten
04:53
catching a huge amount of bycatch,
109
281600
1856
een grote hoeveelheid bijvangst vangen.
04:55
that bycatch in turn gets ground up
and turned into shrimp food.
and turned into shrimp food.
110
283480
4096
Die bijvangst wordt vermalen
en gebruikt als garnalenvoer.
en gebruikt als garnalenvoer.
04:59
And sometimes, many of these vessels --
111
287600
2136
Soms wordt er op deze schepen --
05:01
manned by slaves --
112
289760
1376
bemand door slaven --
05:03
are catching these so-called "trash fish,"
113
291160
2696
ook andere ongewenste vis gevangen,
05:05
fish that we would love to see on a reef,
114
293880
1953
vissen die we graag op een rif zien.
05:07
grinding them up
115
295857
1199
Ze worden vermalen
05:09
and turning them into shrimp feed --
116
297080
1750
en in garnalenvoer veranderd --
05:10
an ecosystem literally eating itself
and spitting out shrimp.
and spitting out shrimp.
117
298864
3470
een ecosysteem dat letterlijk
zichzelf opeet en garnalen uitspuugt.
zichzelf opeet en garnalen uitspuugt.
05:15
The next most consumed seafood in America,
118
303120
2176
De volgende meest gegeten
vissoort in Amerika,
vissoort in Amerika,
05:17
and also throughout the West,
119
305320
1696
en in de rest van het Westen, is tonijn.
05:19
is tuna.
120
307040
1216
05:20
So tuna is this ultimate global fish.
121
308280
3056
Tonijn is een vis
die overal ter wereld voorkomt.
die overal ter wereld voorkomt.
05:23
These huge management areas
have to be observed
have to be observed
122
311360
3016
Die enorme gebieden moeten
worden geïnspecteerd,
worden geïnspecteerd,
05:26
in order for tuna to be well managed.
123
314400
1936
voor een goed beheer van de tonijn.
05:28
Our own management area,
124
316360
1776
Onze eigen beheerder,
05:30
called a Regional Fisheries
Management Organization,
Management Organization,
125
318160
2456
de regionale organisatie
voor visserijbeheer,
voor visserijbeheer,
05:32
is called ICCAT,
126
320640
1216
heet ICCAT, oftewel:
05:33
the International Commission
for the Conservation of Atlantic Tunas.
for the Conservation of Atlantic Tunas.
127
321880
3216
internationale commissie voor
instandhouding van Atlantische tonijn.
instandhouding van Atlantische tonijn.
05:37
The great naturalist
Carl Safina once called it,
Carl Safina once called it,
128
325120
2696
Hoewel Carl Safina, bekend natuurkenner,
het ooit noemde:
het ooit noemde:
05:39
"The International Conspiracy
to Catch all the Tunas."
to Catch all the Tunas."
129
327840
3256
'Internationale samenzwering
voor het vangen van alle tonijn.'
voor het vangen van alle tonijn.'
05:43
Of course we've seen
incredible improvement
incredible improvement
130
331120
2056
Ook al is er veel verbeterd
05:45
in ICCAT in the last few years,
131
333200
1496
bij ICCAT de afgelopen jaren,
05:46
there is total room for improvement,
132
334720
1736
het kan nog beter,
05:48
but it remains to be said
that tuna is a global fish,
that tuna is a global fish,
133
336480
2896
maar het is gewoon zo
dat tonijn een mondiale vis is
dat tonijn een mondiale vis is
05:51
and to manage it,
we have to manage the globe.
we have to manage the globe.
134
339400
2816
en als we die willen beheren,
moet dat wereldwijd gebeuren.
moet dat wereldwijd gebeuren.
05:54
Well, we could also try to grow tuna
135
342240
1936
We kunnen ook proberen tonijn te kweken,
05:56
but tuna is a spectacularly bad
animal for aquaculture.
animal for aquaculture.
136
344200
3160
maar tonijn is een uitermate
ongeschikt dier voor aquacultuur.
ongeschikt dier voor aquacultuur.
05:59
Many people don't know this
but tuna are warm-blooded.
but tuna are warm-blooded.
137
347840
3096
Wat veel mensen niet weten,
is dat tonijn warmbloedig is.
is dat tonijn warmbloedig is.
06:02
They can heat their bodies 20 degrees
above ambient temperature,
above ambient temperature,
138
350960
3416
Ze kunnen zichzelf tot 20 graden
boven de omgevingstemperatuur verwarmen,
boven de omgevingstemperatuur verwarmen,
06:06
they can swim at over 40 miles an hour.
139
354400
2096
ze kunnen meer dan 64 km per uur zwemmen.
06:08
So that pretty much eliminates
140
356520
1736
We zien we dus geen enkel kenmerk
06:10
all the advantages
of farming a fish, right?
of farming a fish, right?
141
358280
2096
dat vissen zo geschikt maakt om te kweken.
06:12
A farmed fish is --
142
360400
1216
Vissen zijn koudbloedig,
ze bewegen niet veel.
ze bewegen niet veel.
06:13
or a fish is cold-blooded,
it doesn't move too much.
it doesn't move too much.
143
361640
2429
06:16
That's a great thing for growing protein.
144
364093
2003
Perfect voor het kweken van eiwitten.
06:18
But if you've got
this crazy, wild creature
this crazy, wild creature
145
366120
2336
Maar zo'n gek, wild beest
06:20
that swims at 40 miles an hour
and heats its blood --
and heats its blood --
146
368480
2496
dat 64 km per uur zwemt
en zijn bloed verwarmt --
en zijn bloed verwarmt --
06:23
not a great candidate for aquaculture.
147
371000
2320
niet zo'n goede kandidaat
voor aquacultuur.
voor aquacultuur.
06:25
The next creature --
148
373760
1216
Het volgende beest,
06:27
most consumed seafood in America
and throughout the West --
and throughout the West --
149
375000
2976
de meest gegeten vis in Amerika
en overal in het Westen, is zalm.
en overal in het Westen, is zalm.
06:30
is salmon.
150
378000
1216
06:31
Now salmon got its plundering, too,
151
379240
2176
De zalm is eveneens gedecimeerd,
06:33
but it didn't really necessarily
happen through fishing.
happen through fishing.
152
381440
3136
maar niet per se door de visserij.
06:36
This is my home state of Connecticut.
153
384600
1776
Ik kom uit Connecticut.
06:38
Connecticut used to be home
to a lot of wild salmon.
to a lot of wild salmon.
154
386400
3056
In Connecticut was altijd veel wilde zalm.
06:41
But if you look
at this map of Connecticut,
at this map of Connecticut,
155
389480
2056
Maar kijk naar deze kaart van Connecticut;
06:43
every dot on that map is a dam.
156
391560
3000
elke stip op de kaart is een dam.
06:47
There are over 3,000 dams
in the state of Connecticut.
in the state of Connecticut.
157
395400
3856
Er zijn meer dan 3.000 dammen
in de staat Connecticut.
in de staat Connecticut.
06:51
I often say this is why people
in Connecticut are so uptight --
in Connecticut are so uptight --
158
399280
3536
Ik zeg vaak dat dat is
waarom mensen er zo stug zijn --
waarom mensen er zo stug zijn --
06:54
(Laughter)
159
402840
1576
(Gelach)
06:56
If somebody could just
unblock Connecticut's chi,
unblock Connecticut's chi,
160
404440
3536
Kon iemand maar de chi
van Connecticut eens deblokkeren,
van Connecticut eens deblokkeren,
07:00
I feel that we could have
an infinitely better world.
an infinitely better world.
161
408000
2496
dan zou de wereld er denk ik
veel beter uitzien.
veel beter uitzien.
07:02
But I made this particular comment
162
410520
1736
Ik maakte deze opmerking eens
07:04
at a convention once
of national parks officers,
of national parks officers,
163
412280
2656
op een conventie
voor beheerders van Nationale Parken
voor beheerders van Nationale Parken
07:06
and this guy from North Carolina
sidled up to me, he says,
sidled up to me, he says,
164
414960
2736
en iemand uit North Carolina
kwam op me af en zei:
kwam op me af en zei:
07:09
"You know, you oughtn't be so hard
on your Connecticut,
on your Connecticut,
165
417720
3296
"Je hoeft niet zo negatief te zijn
over jouw Connecticut,
over jouw Connecticut,
07:13
cause we here in North Carolina,
we got 35,000 dams."
we got 35,000 dams."
166
421040
4816
want hier in North Carolina
hebben we 35.000 dammen."
hebben we 35.000 dammen."
07:17
So it's a national epidemic,
it's an international epidemic.
it's an international epidemic.
167
425880
2856
Het is dus een nationale epidemie,
een internationale epidemie,
een internationale epidemie,
07:20
And there are dams everywhere,
168
428760
1456
overal zijn dammen
07:22
and these are precisely the things
169
430240
1656
en dat is nou precies
07:23
that stop wild salmon
from reaching their spawning grounds.
from reaching their spawning grounds.
170
431920
2776
waarom wilde zalmen
hun paaigronden niet kunnen bereiken.
hun paaigronden niet kunnen bereiken.
07:26
So as a result,
we've turned to aquaculture,
we've turned to aquaculture,
171
434720
2096
Het resultaat was de aquacultuur,
07:28
and salmon is one the most successful,
at least from a numbers point of view.
at least from a numbers point of view.
172
436840
3656
en voor zalm was dat een succesverhaal,
qua aantallen tenminste.
qua aantallen tenminste.
07:32
When they first started farming salmon,
173
440520
2216
Toen men begon met het kweken van zalm,
07:34
it could take as many
as six pounds of wild fish
as six pounds of wild fish
174
442760
2936
was er soms wel zes pond wilde vis nodig
07:37
to make a single pound of salmon.
175
445720
2176
om één pond zalm te krijgen.
07:39
The industry has, to its credit,
greatly improved.
greatly improved.
176
447920
2656
De industrie is, dat mag gezegd,
sterk verbeterd.
sterk verbeterd.
07:42
They've gotten it below two to one,
177
450600
1667
Het is nu minder dan twee op één,
07:44
although it's a little bit of a cheat
178
452291
2285
ook al klopt dat niet helemaal,
07:46
because if you look at the way
aquaculture feed is produced,
aquaculture feed is produced,
179
454600
2816
want als je kijkt naar het voer
in de aquacultuur --
in de aquacultuur --
07:49
they're measuring pellets --
180
457440
1456
ze meten in korrels --
07:50
pounds of pellets per pound of salmon.
181
458920
2256
het aantal pond korrels per pond zalm.
07:53
Those pellets are in turn reduced fish.
182
461200
2656
Die korrels zijn op hun beurt
gewoon bewerkte vis.
gewoon bewerkte vis.
07:55
So the actual -- what's called the FIFO,
the fish in and the fish out --
the fish in and the fish out --
183
463880
3496
Dus wat de exacte 'FIFO',
Fish In Fish Out-ratio is,
Fish In Fish Out-ratio is,
07:59
kind of hard to say.
184
467400
1336
is moeilijk te zeggen.
08:00
But in any case,
185
468760
1216
Maar in ieder geval,
08:02
credit to the industry,
186
470000
1216
lof aan de industrie,
08:03
it has lowered the amount of fish
per pound of salmon.
per pound of salmon.
187
471240
2576
ze hebben de hoeveelheid vis
per pond zalm verlaagd.
per pond zalm verlaagd.
08:05
Problem is we've also gone crazy
188
473840
2176
Het probleem is dat we zijn doorgeslagen
08:08
with the amount of salmon
that we're producing.
that we're producing.
189
476040
2216
met de hoeveelheid zalm die we produceren.
08:10
Aquaculture is the fastest growing
food system on the planet.
food system on the planet.
190
478280
3616
Aquacultuur is het snelst groeiende
voedselsysteem op aarde.
voedselsysteem op aarde.
08:13
It's growing at something
like seven percent per year.
like seven percent per year.
191
481920
2976
Het groeit met ongeveer
zeven procent per jaar.
zeven procent per jaar.
08:16
And so even though
we're doing less per fish
we're doing less per fish
192
484920
4016
Dus ook al doen we minder per vis,
08:20
to bring it to the market,
193
488960
1296
om hem te produceren,
08:22
we're still killing
a lot of these little fish.
a lot of these little fish.
194
490280
2736
we maken nog steeds
heel veel van die visjes dood.
heel veel van die visjes dood.
08:25
And it's not just fish
that we're feeding fish to,
that we're feeding fish to,
195
493040
3176
En we voeren niet alleen vis aan vissen,
08:28
we're also feeding fish
to chickens and pigs.
to chickens and pigs.
196
496240
2600
we voeren ook vis aan kippen en varkens.
08:31
So we've got chickens
and they're eating fish,
and they're eating fish,
197
499600
2936
Er zijn dus kippen die vis eten,
08:34
but weirdly, we also have fish
that are eating chickens.
that are eating chickens.
198
502560
4256
en heel bizar, er zijn ook vissen
die kip eten.
die kip eten.
08:38
Because the byproducts of chickens --
feathers, blood, bone --
feathers, blood, bone --
199
506840
3096
Want de afvalproducten van kippen --
veren, bloed, botten --
veren, bloed, botten --
08:41
get ground up and fed to fish.
200
509960
2296
worden vermalen en aan vissen gevoerd.
08:44
So I often wonder,
201
512280
1216
Dus ik vraag me vaak af,
08:45
is there a fish that ate
a chicken that ate a fish?
a chicken that ate a fish?
202
513520
3240
is er een vis, die een kip heeft gegeten,
die een vis heeft gegeten?
die een vis heeft gegeten?
08:49
It's sort of a reworking
of the chicken and egg thing. Anyway --
of the chicken and egg thing. Anyway --
203
517360
3016
Een soort nieuwe versie
van de kip-ei-situatie.
van de kip-ei-situatie.
08:52
(Laughter)
204
520400
1096
(Gelach)
08:53
All together, though,
it results in a terrible mess.
it results in a terrible mess.
205
521520
2776
Maar alles bij elkaar
is het een enorme zooi.
is het een enorme zooi.
08:56
What you're talking about
206
524320
1376
We hebben het over ongeveer
20 tot 30 miljard kilo wilde beesten
20 tot 30 miljard kilo wilde beesten
08:57
is something between 20 and 30 million
metric tons of wild creatures
metric tons of wild creatures
207
525720
5656
09:03
that are taken from the ocean
and used and ground up.
and used and ground up.
208
531400
2976
die uit de oceaan worden gehaald
en worden vermalen.
en worden vermalen.
09:06
That's the equivalent
of a third of a China,
of a third of a China,
209
534400
2056
Dat is gelijk aan een derde van China,
09:08
or of an entire United States of humans
210
536480
2056
of een heel Amerika aan mensen
09:10
that's taken out of the sea
each and every year.
each and every year.
211
538560
2400
dat ieder jaar uit de zee wordt gehaald.
09:14
The last of the four
is a kind of amorphous thing.
is a kind of amorphous thing.
212
542160
2536
De laatste van de vier
is een wat vormloos ding.
is een wat vormloos ding.
09:16
It's what the industry calls "whitefish."
213
544720
3496
In de visindustrie
wordt het 'witte vis' genoemd.
wordt het 'witte vis' genoemd.
09:20
There are many fish that get cycled
into this whitefish thing
into this whitefish thing
214
548240
2976
Er vallen heel wat vissen
in deze categorie,
in deze categorie,
maar het verhaal moet
denk ik worden verteld
denk ik worden verteld
09:23
but the way to kind of tell
the story, I think,
the story, I think,
215
551240
2216
09:25
is through that classic piece
of American culinary innovation,
of American culinary innovation,
216
553480
2936
middels die klassieke,
Amerikaanse culinaire uitvinding,
Amerikaanse culinaire uitvinding,
09:28
the Filet-O-Fish sandwich.
217
556440
1376
de Filet-O-Fish burger.
09:29
So the Filet-O-Fish sandwich
actually started as halibut.
actually started as halibut.
218
557840
2976
De Filet-O-Fish werd oorspronkelijk
bereid met heilbot.
bereid met heilbot.
09:32
And it started because
a local franchise owner
a local franchise owner
219
560840
2336
Het idee ontstond
toen een lokale franchisenemer
toen een lokale franchisenemer
09:35
found that when he served
his McDonald's on Friday, nobody came.
his McDonald's on Friday, nobody came.
220
563200
5536
merkte dat hij op vrijdagen geen klanten
kreeg in zijn McDonald's vestiging.
kreeg in zijn McDonald's vestiging.
09:40
Because it was a Catholic
community, they needed fish.
community, they needed fish.
221
568760
2536
Hij zat in een katholieke buurt,
daar wilden ze vis.
daar wilden ze vis.
09:43
So he went to Ray Kroc and he said,
222
571320
1856
Dus hij ging naar Ray Kroc en zei:
09:45
"I'm going to bring you a fish sandwich,
going to be made out of halibut."
going to be made out of halibut."
223
573200
3496
"Ik heb iets voor je bedacht:
een visburger, gemaakt van heilbot."
een visburger, gemaakt van heilbot."
09:48
Ray Kroc said, "I don't think
it's going to work.
it's going to work.
224
576720
2296
Ray Kroc zei: "Dat wordt denk ik niks.
09:51
I want to do a Hula Burger,
225
579040
1296
Ik maak liever een Hula Burger,
een plak ananas op een broodje.
een plak ananas op een broodje.
09:52
and there's going to be
a slice of pineapple on a bun.
a slice of pineapple on a bun.
226
580360
2524
09:54
But let's do this, let's have a bet.
227
582908
1736
Laten we wedden:
09:56
Whosever sandwich sells more,
that will be the winning sandwich."
that will be the winning sandwich."
228
584668
3508
de burger die het meest wordt verkocht,
is de winnaar."
is de winnaar."
10:00
Well, it's kind of sad for the ocean
that the Hula Burger didn't win.
that the Hula Burger didn't win.
229
588200
4336
Een beetje jammer voor de oceaan
dat de Hula Burger niet won.
dat de Hula Burger niet won.
10:04
So he made his halibut sandwich.
230
592560
2136
Hij maakte zijn burger van heilbot,
10:06
Unfortunately though,
the sandwich came in at 30 cents.
the sandwich came in at 30 cents.
231
594720
3336
maar helaas kostte dat broodje 30 cent.
10:10
Ray wanted the sandwich
to come in at 25 cents,
to come in at 25 cents,
232
598080
2536
Van Ray mocht het broodje
maar 25 cent kosten.
maar 25 cent kosten.
10:12
so he turned to Atlantic cod.
233
600640
1936
Dus werd het Atlantische kabeljauw.
10:14
We all know what happened to
Atlantic cod in New England.
Atlantic cod in New England.
234
602600
2776
We weten wat er met de kabeljauw
in New England is gebeurd.
in New England is gebeurd.
10:17
So now the Filet-O-Fish sandwich
is made out of Alaska pollock,
is made out of Alaska pollock,
235
605400
3496
Dus de Filet-O-Fish burger
wordt nu gemaakt van alaskakoolvis.
wordt nu gemaakt van alaskakoolvis.
10:20
it's the largest fin fish fishery
in the United States,
in the United States,
236
608920
2736
Het is de vis die in Amerika
het meest gevangen wordt,
het meest gevangen wordt,
10:23
2 to 3 billion pounds of fish
taken out of the sea every single year.
taken out of the sea every single year.
237
611680
4376
2 tot 3 miljard pond
wordt er ieder jaar uit de zee gehaald.
wordt er ieder jaar uit de zee gehaald.
10:28
If we go through the pollock,
238
616080
1536
Als de koolvis op is,
gaan we waarschijnlijk over op tilapia.
gaan we waarschijnlijk over op tilapia.
10:29
the next choice is probably
going to be tilapia.
going to be tilapia.
239
617640
2456
10:32
Tilapia is one of those fish
nobody ever heard of 20 years ago.
nobody ever heard of 20 years ago.
240
620120
2976
20 jaar geleden had niemand
nog van tilapia gehoord.
nog van tilapia gehoord.
10:35
It's actually a very efficient converter
of plant protein into animal protein,
of plant protein into animal protein,
241
623120
4256
Deze vis zet plantaardige eiwitten
heel efficient om in dierlijke,
heel efficient om in dierlijke,
10:39
and it's been a godsend
to the third world.
to the third world.
242
627400
2056
echt een uitkomst voor de derde wereld.
10:41
It's actually a tremendously
sustainable solution,
sustainable solution,
243
629480
2376
Hij is eigenlijk enorm duurzaam --
10:43
it goes from an egg
to an adult in nine months.
to an adult in nine months.
244
631880
2216
van eitje tot volgroeide vis in 9 maanden.
10:46
The problem is that when you
look about the West,
look about the West,
245
634120
2336
Maar het probleem voor het Westen is
10:48
it doesn't do what the West
wants it to do.
wants it to do.
246
636480
2016
dat die vis niet doet wat het Westen wil.
10:50
It really doesn't have what's called
an oily fish profile.
an oily fish profile.
247
638520
2736
Hij past helemaal niet
in het profiel van vette vis.
in het profiel van vette vis.
10:53
It doesn't have the EPA and DHA omega-3s
248
641280
2376
Hij heeft geen EPA- en DHA-
en omega-3-vetzuren,
en omega-3-vetzuren,
10:55
that we all think are going
to make us live forever.
to make us live forever.
249
643680
3296
waarvan wij allemaal denken
dat ze ons het eeuwige leven geven.
dat ze ons het eeuwige leven geven.
10:59
So what do we do?
250
647000
1496
Dus wat doen we?
11:00
I mean, first of all,
what about this poor fish, the clupeids?
what about this poor fish, the clupeids?
251
648520
3176
Allereerst deze arme vissen,
de haringachtigen.
de haringachtigen.
11:03
The fish that represent a huge part
of that 20 to 30 million metric tons.
of that 20 to 30 million metric tons.
252
651720
4440
Zij maken een groot deel
van die 20 tot 30 miljard kilo uit.
van die 20 tot 30 miljard kilo uit.
11:08
Well, one possibility
that a lot of conservationists have raised
that a lot of conservationists have raised
253
656760
3056
Een optie die door veel
natuurbeschermers is voorgesteld is:
natuurbeschermers is voorgesteld is:
11:11
is could we eat them?
254
659840
1616
zouden we ze kunnen opeten?
11:13
Could we eat them directly
instead of feeding them to salmon?
instead of feeding them to salmon?
255
661480
2896
Dat we ze zelf eten,
in plaats van aan de zalm voeren?
in plaats van aan de zalm voeren?
Er zijn argumenten voor.
11:16
There are arguments for it.
256
664400
1336
11:17
They are tremendously fuel efficient
to bring to market,
to bring to market,
257
665760
2620
Ze zijn enorm zuinig in de productie,
veel minder brandstofkosten dan garnalen,
11:20
a fraction of the fuel cost
of say, shrimp,
of say, shrimp,
258
668404
2092
11:22
and at the very top
of the carbon efficiency scale.
of the carbon efficiency scale.
259
670520
3336
en ze staan bovenaan de lijst
van lage koolstof-uitstoot.
van lage koolstof-uitstoot.
11:25
They also are omega-3 rich,
a great source for EPA and DHA.
a great source for EPA and DHA.
260
673880
4136
Ze zijn ook rijk aan omega-3,
een prima bron voor EPA- en DHA-vetzuren.
een prima bron voor EPA- en DHA-vetzuren.
11:30
So that is a potential.
261
678040
1456
Dus dat heeft potentie.
11:31
And if we were to go down that route
what I would say is,
what I would say is,
262
679520
3696
Als we die kant op zouden gaan,
dan zou ik zeggen:
dan zou ik zeggen:
11:35
instead of paying a few bucks a pound --
or a few bucks a ton, really --
or a few bucks a ton, really --
263
683240
3816
in plaats van een paar euro per pond --
paar euro per ton zelfs -- te betalen
paar euro per ton zelfs -- te betalen
11:39
and making it into aquafeed,
264
687080
1976
en er visvoer van te maken,
11:41
could we halve the catch
and double the price for the fishermen
and double the price for the fishermen
265
689080
3296
kunnen we de vangst halveren
en de vissers het dubbele betalen
en de vissers het dubbele betalen
11:44
and make that our way
of treating these particular fish?
of treating these particular fish?
266
692400
4120
en afspreken dat we zo voor
deze specifieke vissoort zullen zorgen?
deze specifieke vissoort zullen zorgen?
11:49
Other possibility though,
which is much more interesting,
which is much more interesting,
267
697200
2696
Een andere mogelijkheid,
nog veel interessanter,
nog veel interessanter,
11:51
is looking at bivalves,
particularly mussels.
particularly mussels.
268
699920
2376
zijn tweekleppige weekdieren,
met name mosselen.
met name mosselen.
11:54
Now, mussels are very high in EPA and DHA,
they're similar to canned tuna.
they're similar to canned tuna.
269
702320
4936
Mosselen bevatten veel
EPA- en DHA-vetzuren, net als tonijn.
EPA- en DHA-vetzuren, net als tonijn.
11:59
They're also extremely fuel efficient.
270
707280
1936
Ze zijn ook heel brandstof-efficiënt.
12:01
To bring a pound of mussels to market
271
709240
1816
De productie van een pond mosselen
12:03
is about a thirtieth of the carbon
as required to bring beef to market.
as required to bring beef to market.
272
711080
3616
stoot dertig maal minder CO2 uit
dan de productie van rundvlees.
dan de productie van rundvlees.
12:06
They require no forage fish,
273
714720
1576
Ze eten geen vis,
12:08
they actually get their omega-3s
by filtering the water of microalgae.
by filtering the water of microalgae.
274
716320
4256
maar krijgen hun omega-3 door
het water van microalgen te filteren.
het water van microalgen te filteren.
12:12
In fact, that's where omega-3s come from,
they don't come from fish.
they don't come from fish.
275
720600
3216
Dat is trouwens waar omega-3 vandaan komt,
het komt niet van vis.
het komt niet van vis.
12:15
Microalgae make the omega-3s,
they're only bioconcentrated in fish.
they're only bioconcentrated in fish.
276
723840
4056
Omega-3 wordt gemaakt door microalgen
en komt in de vis door bioconcentratie.
en komt in de vis door bioconcentratie.
12:19
Mussels and other bivalves
277
727920
1256
Mossels en andere tweekleppigen
filteren enorme hoeveelheden water.
filteren enorme hoeveelheden water.
12:21
do tremendous amounts of water filtration.
278
729200
2000
12:23
A single mussel can filter
dozens of gallons every single day.
dozens of gallons every single day.
279
731224
3552
Eén mossel kan tientallen liters
per dag filteren.
per dag filteren.
12:26
And this is incredibly important
when we look at the world.
when we look at the world.
280
734800
2776
Dit is heel belangrijk voor onze wereld.
12:29
Right now, nitrification,
overuse of phosphates in our waterways
overuse of phosphates in our waterways
281
737600
3576
Op dit moment zorgt nitrificatie,
overmatig gebruik van fosfaten,
overmatig gebruik van fosfaten,
12:33
are causing tremendous algal blooms.
282
741200
2336
voor een enorme algengroei.
12:35
Over 400 new dead zones
have been created in the last 20 years,
have been created in the last 20 years,
283
743560
4256
In de afgelopen 20 jaar zijn
ruim 400 nieuwe 'dode zones' ontstaan,
ruim 400 nieuwe 'dode zones' ontstaan,
12:39
tremendous sources of marine life death.
284
747840
3600
oorzaak van gigantisch veel
sterfte van zeeleven.
sterfte van zeeleven.
We kunnen ook denken
aan iets anders dan vis --
aan iets anders dan vis --
12:44
We also could look at not a fish at all.
285
752320
2176
12:46
We could look at a vegetable.
286
754520
1416
een groente:
verschillende soorten zeewier --
verschillende soorten zeewier --
12:47
We could look at seaweed, the kelps,
287
755960
1736
12:49
all these different varieties of things
that can be high in omega-3s,
that can be high in omega-3s,
288
757720
3336
allerlei dingen die rijk zijn
aan omega-3 vetzuren,
aan omega-3 vetzuren,
12:53
can be high in proteins,
289
761080
1296
rijk aan eiwitten, fantastisch spul.
12:54
tremendously good things.
290
762400
1616
12:56
They filter the water
just like mussels do.
just like mussels do.
291
764040
2656
Ze filteren het water, net als mossels.
12:58
And weirdly enough,
292
766720
1256
En gek genoeg blijkt dat dit
aan koeien kan worden gevoerd.
aan koeien kan worden gevoerd.
13:00
it turns out that you
can actually feed this to cows.
can actually feed this to cows.
293
768000
2616
13:02
Now, I'm not a big fan of cattle.
294
770640
2216
Nu houd ik zelf niet zo van vee.
13:04
But if you wanted to keep growing cattle
295
772880
1936
Maar als je vee wilt houden
13:06
in a time and place
where water resources are limited,
where water resources are limited,
296
774840
2816
in een tijd en plaats met
steeds minder water,
steeds minder water,
13:09
you're growing seaweed in the water,
you don't have to water it --
you don't have to water it --
297
777680
3096
en je teelt zeewier --
dat hoef je geen water te geven --
dat hoef je geen water te geven --
13:12
major consideration.
298
780800
1656
een heel belangrijk aspect.
13:14
And the last fish is a question mark.
299
782480
2736
De laatste vis is een vraagteken.
13:17
We have the ability
to create aquacultured fish
to create aquacultured fish
300
785240
3856
Met behulp van aquacultuur
kunnen we een vis maken
kunnen we een vis maken
13:21
that creates a net gain
of marine protein for us.
of marine protein for us.
301
789120
3416
die ons een nettowinst
aan vis-eiwitten levert.
aan vis-eiwitten levert.
13:24
This creature would have to be vegetarian,
302
792560
2136
Dit beest zou vegetariër moeten zijn,
13:26
it would have to be fast growing,
303
794720
1776
en zou snel moeten groeien,
13:28
it would have to be adaptable
to a changing climate
to a changing climate
304
796520
2656
moet zich kunnen aanpassen
aan een veranderend klimaat
aan een veranderend klimaat
13:31
and it would have to have
that oily fish profile,
that oily fish profile,
305
799200
2336
en het zou dat vette-vis-profiel
moeten hebben,
moeten hebben,
13:33
that EPA, DHA, omega-3
fatty acid profile that we're looking for.
fatty acid profile that we're looking for.
306
801560
3896
die EPA-, DHA-, omega-3-vetzuren
die we zo graag willen.
die we zo graag willen.
13:37
This exists kind of on paper.
307
805480
2936
Dit bestaat wel zo'n beetje, op papier.
13:40
I have been reporting
on these subjects for 15 years.
on these subjects for 15 years.
308
808440
3616
Ik schrijf al 15 jaar over dit onderwerp.
13:44
Every time I do a new story,
somebody tells me,
somebody tells me,
309
812080
2896
Telkens als ik met een nieuw verhaal kom,
zegt iemand: "Dat kunnen we al.
We weten al hoe het kan.
We weten al hoe het kan.
13:47
"We can do all that. We can do it.
We've figured it all out.
We've figured it all out.
310
815000
2856
13:49
We can produce a fish
311
817880
1216
Een vis met een netto winst
aan vis-eiwitten én omega-3."
aan vis-eiwitten én omega-3."
13:51
that's a net gain of marine protein
and has omega-3s."
and has omega-3s."
312
819120
2576
Geweldig.
13:53
Great.
313
821720
1216
Maar het wordt niet opgeschaald.
13:54
It doesn't seem to be getting scaled up.
314
822960
2136
13:57
It is time to scale this up.
315
825120
1736
Het is tijd voor een schaalvergroting.
13:58
If we do,
316
826880
1216
Als we dat doen,
dan kan 30 miljard kilo vis,
dan kan 30 miljard kilo vis,
14:00
30 million metric tons of seafood,
a third of the world catch,
a third of the world catch,
317
828120
3496
een derde van de mondiale vangst,
14:03
stays in the water.
318
831640
1200
in het water blijven.
Mijn punt is denk ik,
dat dit steeds onze keuze is geweest.
dat dit steeds onze keuze is geweest.
14:05
So I guess what I'm saying is
this is what we've been going with.
this is what we've been going with.
319
833880
3296
We laten ons meestal leiden
door onze smaak, niet ons verstand.
door onze smaak, niet ons verstand.
14:09
We tend to go with our appetites
rather than our minds.
rather than our minds.
320
837200
3176
14:12
But if we went with this,
or some configuration of it,
or some configuration of it,
321
840400
3496
Maar als we dit zouden kiezen,
in een of andere vorm,
in een of andere vorm,
14:15
we might have a little more of this.
322
843920
1715
dan zouden we misschien
wat meer van dit hebben.
wat meer van dit hebben.
14:19
Thank you.
323
847120
1216
Dank je wel.
(Applaus)
14:20
(Applause)
324
848360
2480
ABOUT THE SPEAKER
Paul Greenberg - AuthorPaul Greenberg researches and writes about fish, aquaculture and the future of the ocean.
Why you should listen
Paul Greenberg is the author of the James Beard Award winning New York Times bestseller Four Fish and a regular contributor to The New York Times. He has also written for National Geographic Magazine, GQ, The Times (of London) and Vogue, and he lectures on seafood and the environment around the world. He is currently a fellow with The Safina Center and a Pew Fellow in Marine Conservation.
His most recent book, American Catch, the story of how we lost and how we might regain American local seafood, was published by The Penguin Press in June of 2014 and was featured on Fresh Air with Terry Gross.
Paul Greenberg | Speaker | TED.com