ABOUT THE SPEAKER
Karen Thompson Walker - Novelist
Fiction writer Karen Thompson Walker explores the connection between fear and the imagination.

Why you should listen

In Karen Thompson Walker's 2012 book The Age of Miracles, a young girl and her family awake one morning to discover that the rotation of the Earth has suddenly begun to slow, stretching the length of the 24-hour day and throwing the natural world into disarray. It's a big, speculative book, but at heart, it's a simple human drama, told through the eyes of an observant adolescent girl.

A former book editor at Simon & Schuster, Walker worked on the novel for three years, an hour each morning before work. Fun fact: The Age of Miracles was published on June 21, 2012 -- the longest day of the year. Since then, the bestselling, much-awarded book has been translated into 29 languages.

More profile about the speaker
Karen Thompson Walker | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2012

Karen Thompson Walker: What fear can teach us

Karen Thompson Walker: Czego może nauczyć nas strach?

Filmed:
2,257,399 views

Wyobraź sobie, że jesteś żeglarzem-rozbitkiem dryfującym po ogromnym Pacyfiku. Możesz wybrać jeden z trzech kierunków i uratować siebie i towarzyszy, ale każdy wybór wiąże się również z jakimś budzącym strach następstwem. Jak podjąć decyzję? Opowiadając historię statku wielorybniczego Essex, powieściopisarka Karen Thompson Walker pokazuje, jak strach napędza wyobraźnię, zmuszając nas do wyobrażania sobie możliwości, jakie niesie ze sobą przyszłość i do zastanowienia się, jak sobie z nimi poradzić.
- Novelist
Fiction writer Karen Thompson Walker explores the connection between fear and the imagination. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
One day in 1819,
0
419
2346
Pewnego dnia, w 1819 roku,
00:18
3,000 milesmile off the coastWybrzeże of ChileChile,
1
2765
2759
na oceanie, 3000 mil od wybrzeża Chile,
00:21
in one of the mostwiększość remotezdalny regionsregiony of the PacificPacyfiku OceanOcean,
2
5524
2930
w jednym z najbardziej
odległych regionów Pacyfiku,
00:24
20 AmericanAmerykański sailorsżeglarzy watchedoglądaliśmy theirich shipstatek floodpowódź with seawaterwoda morska.
3
8454
4040
20 amerykańskich żeglarzy
patrzyło, jak ich statek nabiera wody.
00:28
They'dOni byłby been struckpowalony by a spermspermy whalewieloryb, whichktóry had rippedpodarte
4
12494
2180
Uderzenie kaszalota
00:30
a catastrophickatastrofalny holeotwór in the ship'sna statku hullkadłub.
5
14674
2901
wyrwało katastrofalną w skutkach
dziurę w kadłubie.
00:33
As theirich shipstatek beganrozpoczął się to sinktonąć beneathpod the swellspęcznieje,
6
17575
2329
Kiedy statek zaczął tonąć,
00:35
the menmężczyźni huddledskulony togetherRazem in threetrzy smallmały whaleboatswhaleboats.
7
19904
4313
mężczyźni stłoczyli się
w trzech niewielkich welbotach.
00:40
These menmężczyźni were 10,000 milesmile from home,
8
24217
2263
Znajdowali się 10 000 mil od domu,
00:42
more than 1,000 milesmile from the nearestnajbliższy scrapskrawek of landwylądować.
9
26480
3223
ponad 1000 mil
od najbliższego skrawka lądu.
00:45
In theirich smallmały boatsłodzie, they carriedrealizowane only
10
29703
2204
W łódkach mieli tylko szczątki
00:47
rudimentaryelementarne navigationalnawigacyjne equipmentsprzęt
11
31907
1566
wyposażenia nawigacyjnego
00:49
and limitedograniczony supplieskieszonkowe dzieci of foodjedzenie and waterwoda.
12
33473
3648
i ograniczone zapasy
jedzenia i picia.
00:53
These were the menmężczyźni of the whaleshipwhaleship EssexEssex,
13
37121
2204
To załoga statku wielorybniczego Essex,
00:55
whosektórego storyfabuła would laterpóźniej inspireinspirować partsCzęści of "MobyMoby DickDick."
14
39325
2655
którego historia
zainspirowała "Moby Dicka."
00:57
Even in today'sdzisiaj worldświat, theirich situationsytuacja would be really diretragiczne,
15
41980
2949
Nawet dzisiaj ich sytuacja
byłaby naprawdę tragiczna,
01:00
but think about how much worsegorzej it would have been then.
16
44929
1926
ale o ile gorzej musiało być wtedy.
01:02
No one on landwylądować had any ideapomysł that anything had goneodszedł wrongźle.
17
46855
3225
Nikt na lądzie nie miał pojęcia,
że stało się coś złego.
01:05
No searchszukanie partyprzyjęcie was comingprzyjście to look for these menmężczyźni.
18
50080
2912
Żadna ekipa nie spieszyła
z ratunkiem.
01:08
So mostwiększość of us have never experienceddoświadczony a situationsytuacja
19
52992
2862
Większość z nas
nigdy nie doświadczyła sytuacji
01:11
as frighteningprzerażający as the one in whichktóry these sailorsżeglarzy founduznany themselvessami,
20
55854
3503
tak przerażającej jak ta.
01:15
but we all know what it's like to be afraidprzestraszony.
21
59357
1867
Ale każdy wie, jak to jest bać się.
01:17
We know how fearstrach feelsczuje,
22
61224
2294
Znamy to uczucie,
01:19
but I'm not sure we spendwydać enoughdość time thinkingmyślący about
23
63518
2104
ale chyba spędzamy za mało czasu,
01:21
what our fearslęki mean.
24
65622
1645
rozmyślając, co strach oznacza.
01:23
As we growrosnąć up, we're oftenczęsto encouragedzachęcać to think of fearstrach
25
67267
2837
Gdy dorastamy często zachęca się nas,
żeby myśleć o strachu
01:26
as a weaknessosłabienie, just anotherinne childishdziecinne thing to discardodrzucać
26
70104
2913
jak o słabości, dziecinadzie,
której należy się pozbyć
01:28
like babydziecko teethzęby or rollerwałek skatesrolki.
27
73017
2818
jak mleczaków, czy rolek.
01:31
And I think it's no accidentwypadek that we think this way.
28
75835
2495
To nie przypadek,
że myślimy w ten sposób.
01:34
NeuroscientistsNeurolodzy have actuallytak właściwie shownpokazane that humanczłowiek beingsIstoty
29
78330
2607
Neurobiolodzy wskazują,
że ludzie, w istocie,
01:36
are hard-wiredtwardy-odrutowany to be optimistsoptymistów.
30
80937
2739
są urodzonymi optymistami.
01:39
So maybe that's why we think of fearstrach, sometimesczasami,
31
83676
2783
Może dlatego
czasami rozpatrujemy strach
01:42
as a dangerniebezpieczeństwo in and of itselfsamo.
32
86459
1978
jako zagrożenie samo w sobie.
01:44
"Don't worrymartwić się," we like to say to one anotherinne. "Don't panicpaniki."
33
88437
2997
Mówimy sobie nawzajem:
"Nie martw się, nie panikuj".
01:47
In EnglishAngielski, fearstrach is something we conquerpodbić.
34
91434
2649
Językowo, strach jest czymś,
co się pokonuje.
01:49
It's something we fightwalka. It's something we overcomeprzezwyciężać.
35
94083
3833
Walczymy z nim
i przezwyciężamy.
01:53
But what if we lookedspojrzał at fearstrach in a freshświeży way?
36
97916
2205
A gdyby tak spojrzeć
na strach świeżym okiem?
01:56
What if we thought of fearstrach as an amazingniesamowity actdziałać of the imaginationwyobraźnia,
37
100121
4143
Potraktować go jak
zdumiewający wytwór wyobraźni,
02:00
something that can be as profoundgłęboki and insightfulwnikliwe
38
104264
2378
tak głęboki i przenikliwy,
02:02
as storytellingopowiadanie historii itselfsamo?
39
106642
2654
jak opowiadanie historii?
02:05
It's easiestnajłatwiejszy to see this linkpołączyć betweenpomiędzy fearstrach and the imaginationwyobraźnia
40
109296
2593
Najłatwiej zauważyć
związek strachu z wyobraźnią
02:07
in youngmłody childrendzieci, whosektórego fearslęki are oftenczęsto extraordinarilyniezwykle vividżywy.
41
111889
3279
u małych dzieci, których strach
jest często niezwykle obrazowy.
02:11
When I was a childdziecko, I livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj in CaliforniaCalifornia,
42
115168
2281
Kiedy byłam dzieckiem,
mieszkałam w Kalifornii,
02:13
whichktóry is, you know, mostlyprzeważnie a very nicemiły placemiejsce to liverelacja na żywo,
43
117449
2689
która, jak wiadomo,
jest miłym do życia miejscem,
02:16
but for me as a childdziecko, CaliforniaCalifornia could alsorównież be a little scarystraszny.
44
120138
4008
ale dla mnie, jako dziecka,
była również nieco przerażająca.
02:20
I rememberZapamiętaj how frighteningprzerażający it was to see the chandelierżyrandol
45
124146
3041
Pamiętam, jak straszny
był wiszący nad stołem
02:23
that hungzawieszony abovepowyżej our diningjadalnia tablestół swinghuśtawka back and forthnaprzód
46
127187
2433
w jadalni żyrandol, kiedy kołysał się
02:25
duringpodczas everykażdy minormniejszy earthquaketrzęsienie ziemi,
47
129620
2175
w trakcie nawet najmniejszego
trzęsienia ziemi.
02:27
and I sometimesczasami couldn'tnie mógł sleepsen at night, terrifiedprzerażony
48
131795
2303
Czasami nie mogłam
w nocy zasnąć, przerażona,
02:29
that the BigDuże One mightmoc strikestrajk while we were sleepingspanie.
49
134098
2521
że jakiś większy wstrząs
zastanie nas podczas snu.
02:32
And what we say about kidsdzieciaki who have fearslęki like that
50
136619
2872
A o dzieciach odczuwających
taki strach mówi się,
02:35
is that they have a vividżywy imaginationwyobraźnia.
51
139491
3228
że mają bujną wyobraźnię.
02:38
But at a certainpewny pointpunkt, mostwiększość of us learnuczyć się
52
142719
2390
Jednak w pewnym momencie
większość z nasz uczy się
02:41
to leavepozostawiać these kindsrodzaje of visionswizje behindza and growrosnąć up.
53
145109
2886
puścić to w niepamięć
i dorosnąć.
02:43
We learnuczyć się that there are no monsterspotworów hidingUkrywanie underpod the bedłóżko,
54
147995
2757
Przekonujemy się, że pod łóżkiem
nie ma żadnych potworów,
02:46
and not everykażdy earthquaketrzęsienie ziemi bringsprzynosi buildingsBudynki down.
55
150752
2980
a nie każde trzęsienie ziemi
powala budynki.
02:49
But maybe it's no coincidenceprzypadek that some of our mostwiększość creativetwórczy mindsumysły
56
153732
3408
Ale może to nie przypadek,
że jedne z najbardziej twórczych umysłów
02:53
failzawieść to leavepozostawiać these kindsrodzaje of fearslęki behindza as adultsdorośli ludzie.
57
157140
3111
nie umieją zostawić tych lęków
za sobą jako dorośli.
02:56
The samepodobnie incredibleniesamowite imaginationswyobrażenia that producedwytworzony "The OriginPochodzenie of SpeciesGatunki,"
58
160251
3861
Ta sama niesamowita wyobraźnia,
która stworzyła "O pochodzeniu gatunków",
03:00
"JaneJane EyreEyre" and "The RemembrancePamięć of Things PastPrzeszłości,"
59
164112
2857
"Jane Eyre"
i "W poszukiwaniu straconego czasu,"
03:02
alsorównież generatedwygenerowany intenseintensywny worriessumowanie that hauntedNawiedzony the adultdorosły liveszyje
60
166969
3339
zbudowała też intensywne obawy,
nawiedzające życie dorosłych,
03:06
of CharlesCharles DarwinDarwin, CharlotteCharlotte BrontBrontĂŤ and MarcelMarcel ProustProust.
61
170308
4456
Karola Darwina, Charlotty Brontë
czy Marcela Prousta.
03:10
So the questionpytanie is, what can the restodpoczynek of us learnuczyć się about fearstrach
62
174764
2929
Pytanie zatem,
czego możemy nauczyć się o strachu
03:13
from visionarieswizjonerzy and youngmłody childrendzieci?
63
177693
3304
od wizjonerów
oraz małych dzieci?
03:16
Well let's returnpowrót to the yearrok 1819 for a momentza chwilę,
64
180997
2860
Wróćmy na chwilę do roku 1819,
03:19
to the situationsytuacja facingokładzina the crewzałoga of the whaleshipwhaleship EssexEssex.
65
183857
3687
do sytuacji, z jaką zmagała się
załoga statku Essex.
03:23
Let's take a look at the fearslęki that theirich imaginationswyobrażenia
66
187544
2119
Jakie lęki generowała ich wyobraźnia,
03:25
were generatinggenerowanie as they drifteddryfował in the middleśrodkowy of the PacificPacyfiku.
67
189663
3756
gdy dryfowali na środku Pacyfiku?
03:29
Twenty-fourDwadzieścia cztery hoursgodziny had now passedminęło sinceod the capsizingwywrócenie of the shipstatek.
68
193419
3549
Od wywrócenia się statku minęła doba.
03:32
The time had come for the menmężczyźni to make a planplan,
69
196968
2703
Trzeba było opracować jakiś plan,
03:35
but they had very fewkilka optionsopcje.
70
199671
2726
jednak nie mieli zbyt wielu opcji.
03:38
In his fascinatingfascynujący accountkonto of the disasterkatastrofa,
71
202397
2431
W tej fascynującej,
opisującej katastrofę relacji
03:40
NathanielNathaniel PhilbrickPhilbrick wrotenapisał that these menmężczyźni were just about
72
204828
2740
Nathaniel Philbrick napisał,
03:43
as fardaleko from landwylądować as it was possiblemożliwy to be anywheregdziekolwiek on EarthZiemia.
73
207568
4400
że ci ludzie byli tak daleko od lądu,
jak to tylko możliwe na Ziemi.
03:47
The menmężczyźni knewwiedziałem that the nearestnajbliższy islandswyspy they could reachdosięgnąć
74
211968
2300
Wiedzieli, że najbliższe ich wyspy Markizy
03:50
were the MarquesasMarkizy IslandsWyspy, 1,200 milesmile away.
75
214268
3776
były oddalone o 1200 mil.
03:53
But they'doni by heardsłyszał some frighteningprzerażający rumorsplotki.
76
218044
2522
Jednak słyszeli przerażające plotki.
03:56
They'dOni byłby been told that these islandswyspy,
77
220566
1678
Mówiło się, że te wyspy
03:58
and severalkilka othersinni nearbyblisko, were populatedzaludniony by cannibalskanibali.
78
222244
4244
zamieszkują kanibale.
04:02
So the menmężczyźni picturedna zdjęciu comingprzyjście ashorena lądzie only to be murderedzamordowany
79
226488
2376
Wyobrażali sobie,
że kiedy dobiją do ich brzegów,
04:04
and eatenjeść for dinnerobiad.
80
228864
1641
zostaną zjedzeni na obiad.
04:06
AnotherInnym possiblemożliwy destinationprzeznaczenie was HawaiiHawaje,
81
230505
2752
Innym możliwym kierunkiem były Hawaje,
04:09
but givendany the seasonpora roku, the captainkapitan was afraidprzestraszony
82
233257
1872
jednak biorąc pod uwagę porę roku,
04:11
they'doni by be struckpowalony by severesilny stormsburze.
83
235129
3221
kapitan obawiał się,
że przeszkodą będą silne sztormy.
04:14
Now the last optionopcja was the longestnajdłuższy, and the mostwiększość difficulttrudny:
84
238350
3792
Ostatnią, najdłuższą
oraz najtrudniejszą opcją
04:18
to sailżagiel 1,500 milesmile duez powodu southpołudnie in hopesnadzieje of reachingosiągając
85
242142
3624
było żeglować 1500 mil na południe,
w nadziei dotarcia
04:21
a certainpewny bandzespół muzyczny of windswiatry that could eventuallyostatecznie
86
245766
1889
do rejonu odpowiednich wiatrów,
04:23
pushPchać them towardw kierunku the coastWybrzeże of SouthPołudniowa AmericaAmeryka.
87
247655
2264
które pchnęłyby do Ameryki Południowej.
04:25
But they knewwiedziałem that the sheerzwykły lengthdługość of this journeypodróż
88
249919
2721
Wiedzieli jednak, że na tak długą podróż
04:28
would stretchrozciągać theirich supplieskieszonkowe dzieci of foodjedzenie and waterwoda.
89
252640
3511
może zabraknąć zapasów wody i jedzenia.
04:32
To be eatenjeść by cannibalskanibali, to be batteredpoobijany by stormsburze,
90
256151
3406
Zjedzenie przez kanibali,
zatopienie przez sztormy
04:35
to starvegłodować to deathśmierć before reachingosiągając landwylądować.
91
259557
3361
czy zagłodzenie w podróży?
04:38
These were the fearslęki that dancedtańczyłem in the imaginationswyobrażenia of these poorubogi menmężczyźni,
92
262918
3392
Takie lęki targały ich wyobraźnią.
04:42
and as it turnedobrócony out, the fearstrach they chosewybrał to listen to
93
266310
2899
I jak się okazało, strach,
którego posłuchali,
04:45
would governrządzić whetherczy they livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj or diedzmarły.
94
269209
2654
rządził ich losem, życiem i śmiercią.
04:47
Now we mightmoc just as easilyz łatwością call these fearslęki by a differentróżne nameNazwa.
95
271863
4210
Moglibyśmy nadać tym lękom różne nazwy.
04:51
What if insteadzamiast of callingpowołanie them fearslęki,
96
276073
2278
Co gdybyśmy zamiast nazywać je lękami,
04:54
we callednazywa them storieshistorie?
97
278351
1611
nazwać je historiami?
04:55
Because that's really what fearstrach is, if you think about it.
98
279962
2233
Bo tak naprawdę tym właśnie jest lęk.
04:58
It's a kinduprzejmy of unintentionalniezamierzone storytellingopowiadanie historii
99
282195
3060
To rodzaj niezamierzonego bajania,
05:01
that we are all bornurodzony knowingporozumiewawczy how to do.
100
285255
2930
naszej wrodzonej umiejętności.
05:04
And fearslęki and storytellingopowiadanie historii have the samepodobnie componentsskładniki.
101
288185
2763
Lęki i historie mają te same składniki.
05:06
They have the samepodobnie architecturearchitektura.
102
290948
1865
Taką samą strukturę.
05:08
Like all storieshistorie, fearslęki have characterspostacie.
103
292813
2677
Jak każda historia,
lęk ma swoich bohaterów.
05:11
In our fearslęki, the characterspostacie are us.
104
295490
2423
W naszych lękach my odgrywamy główne role.
05:13
FearsLęki alsorównież have plotsdziałki. They have beginningspoczątki and middlesśrodki and endskończy się.
105
297913
4302
Lęki maja również fabułę.
Wstępy, rozwinięcia i zakończenia.
05:18
You boardtablica the planesamolot. The planesamolot takes off. The enginesilnik failszawiedzie.
106
302215
4116
Wsiadasz na pokład samolotu,
samolot odlatuje, silniki wysiadają.
05:22
Our fearslęki alsorównież tendzmierzać to containzawierać imageryobrazowość that can be
107
306331
2568
Lęki wzmacniane są przez obrazy,
05:24
everykażdy bitkawałek as vividżywy as what you mightmoc find in the pagesstrony of a novelpowieść.
108
308899
3349
których każda część jest tak żywotna,
jak karty powieści.
05:28
PictureObraz a cannibalkanibal, humanczłowiek teethzęby
109
312248
2956
Wyobraźmy sobie kanibala,
ludzkie zęby
05:31
sinkingzatopienie into humanczłowiek skinskóra,
110
315204
2207
zatapiające się w ludzkiej skórze,
05:33
humanczłowiek fleshciało roastingpieczenia over a fireogień.
111
317411
3054
ludzkie mięso pieczone nad ogniem.
05:36
FearsLęki alsorównież have suspensedreszczowiec.
112
320465
2736
Leki mają możliwość budowania napięcia.
05:39
If I've doneGotowe my jobpraca as a storytellergawędziarz todaydzisiaj,
113
323201
2290
Jeśli dobrze się spisałam
jako gawędziarka,
05:41
you should be wonderingpełen zdumienia what happenedstało się
114
325491
1508
powinniście się zastanawiać,
05:42
to the menmężczyźni of the whaleshipwhaleship EssexEssex.
115
326999
2101
co się stało
z marynarzami statku Essex.
05:45
Our fearslęki provokeprowokować in us a very similarpodobny formformularz of suspensedreszczowiec.
116
329100
4245
Nasze lęki wywołują
bardzo podobną formę suspensu.
05:49
Just like all great storieshistorie, our fearslęki focusskupiać our attentionUwaga
117
333345
3553
Tak jak wszystkie świetne historie,
lęki kierują naszą uwagę
05:52
on a questionpytanie that is as importantważny in life as it is in literatureliteratura:
118
336898
3939
w stronę kwestii istotnych tak w życiu,
jak i w literaturze:
05:56
What will happenzdarzyć nextNastępny?
119
340837
2757
Co się stanie później?
05:59
In other wordssłowa, our fearslęki make us think about the futureprzyszłość.
120
343594
2704
Innymi słowy, lęki zmuszają nas
do myślenia o przyszłości.
06:02
And humansludzie, by the way, are the only creaturesstworzenia capablezdolny
121
346298
2018
Na marginesie,
ludzie to jedyne stworzenia
06:04
of thinkingmyślący about the futureprzyszłość in this way,
122
348316
1670
które myślą tak o przyszłości,
06:05
of projectingrzutowanie ourselvesmy sami forwardNaprzód in time,
123
349986
2891
mają zdolność
projekcji siebie w przyszłość,
06:08
and this mentalpsychiczny time travelpodróżować is just one more thing
124
352877
2412
i ta mentalna podróż w czasie
06:11
that fearslęki have in commonpospolity with storytellingopowiadanie historii.
125
355289
3622
to kolejna wspólna cecha lęku i historii.
06:14
As a writerpisarz, I can tell you that a bigduży partczęść of writingpisanie fictionfikcja
126
358911
2493
Jako pisarka powiem,
że pisanie, w dużej mierze,
06:17
is learninguczenie się to predictprzepowiadać, wywróżyć how one eventzdarzenie in a storyfabuła
127
361404
1883
polega na nauczeniu się przewidywania,
06:19
will affectoddziaływać all the other eventswydarzenia,
128
363287
1744
jak dane zdarzenie
wpływa na inne wątki,
06:20
and fearstrach worksPrace in that samepodobnie way.
129
365031
2049
a tak właśnie działa strach.
06:22
In fearstrach, just like in fictionfikcja, one thing always leadswskazówki to anotherinne.
130
367080
5177
W strachu, tak jak w powieści,
jeden wątek zawsze prowadzi do drugiego.
06:28
When I was writingpisanie my first novelpowieść, "The AgeWiek Of MiraclesCuda,"
131
372257
2646
Kiedy pisałam pierwszą powieść,
"Wiek cudów",
06:30
I spentwydany monthsmiesiące tryingpróbować to figurepostać out what would happenzdarzyć
132
374903
2961
miesiącami szukałam informacji o tym,
co mogłoby się stać,
06:33
if the rotationobrót of the EarthZiemia suddenlynagle beganrozpoczął się to slowpowolny down.
133
377864
3189
gdyby obrót Ziemi
nagle zaczął zwalniać.
06:36
What would happenzdarzyć to our daysdni? What would happenzdarzyć to our cropsuprawy?
134
381053
2892
Jak wyglądałyby nasze dni?
Co stałoby się z rolnictwem?
06:39
What would happenzdarzyć to our mindsumysły?
135
383945
2043
Jak funkcjonowałyby nasze umysły?
06:41
And then it was only laterpóźniej that I realizedrealizowany how very similarpodobny
136
385988
3106
Wkrótce po tym zdałam sobie sprawę,
06:44
these questionspytania were to the oneste I used to askzapytać myselfsiebie
137
389094
2121
jak bardzo te pytania
były podobne do tych,
06:47
as a childdziecko frightenedprzerażony in the night.
138
391215
2237
które zadawałam nocą
jako przerażone dziecko.
06:49
If an earthquaketrzęsienie ziemi strikesUderzenia tonightdzisiejszej nocy, I used to worrymartwić się,
139
393452
2531
Martwiłam się:
"A jeśli zacznie się trzęsienie ziemi,
06:51
what will happenzdarzyć to our housedom? What will happenzdarzyć to my familyrodzina?
140
395983
3866
co stanie się z naszym domem?
Moją rodziną?"
06:55
And the answerodpowiedź to those questionspytania always tookwziął the formformularz of a storyfabuła.
141
399849
4700
Odpowiedź na te pytania
zawsze przybierała formę historii.
07:00
So if we think of our fearslęki as more than just fearslęki
142
404549
2503
Zatem jeśli pomyślimy o naszych lękach
07:02
but as storieshistorie, we should think of ourselvesmy sami
143
407052
2927
jak o historiach,
powinniśmy uważać się
07:05
as the authorsautorski of those storieshistorie.
144
409979
2231
za autorów tych historii.
07:08
But just as importantlyco ważne, we need to think of ourselvesmy sami
145
412210
1962
Ale równie ważne jest, żeby myśleć o sobie
07:10
as the readersczytelnicy of our fearslęki, and how we choosewybierać
146
414172
2504
jak o czytelnikach naszych lęków.
07:12
to readczytać our fearslęki can have a profoundgłęboki effectefekt on our liveszyje.
147
416676
4335
A nasza interpretacja
może mieć wielki wpływ na nasze życie.
07:16
Now, some of us naturallynaturalnie readczytać our fearslęki more closelydokładnie than othersinni.
148
421011
3001
Naturalnie, niektórzy odbierają je
bardziej dosłownie niż inni.
07:19
I readczytać about a studybadanie recentlyostatnio of successfuludany entrepreneursprzedsiębiorców,
149
424012
2921
Czytałam badania
o odnoszących sukcesy przedsiębiorcach.
07:22
and the authorautor founduznany that these people sharedudostępniony a habitnawyk
150
426933
2626
Autor uważa,
że ludzie ci mają zwyczaj,
07:25
that he callednazywa "productiveproduktywny paranoiaparanoja," whichktóry meantOznaczało that
151
429559
3359
określany jako "produktywna paranoja",
07:28
these people, insteadzamiast of dismissingOdrzucanie theirich fearslęki,
152
432918
2521
co oznacza, że zamiast oddalać lęki,
07:31
these people readczytać them closelydokładnie, they studiedbadane them,
153
435439
2663
odbierają je
jeszcze bardziej realnie, studiują,
07:34
and then they translatedprzetłumaczony that fearstrach into preparationprzygotowanie and actionczynność.
154
438102
3600
a następnie przekładają lęk
na przygotowania i działanie.
07:37
So that way, if theirich worstnajgorszy fearslęki cameoprawa ołowiana witrażu trueprawdziwe,
155
441702
1917
I kiedy najgorsze obawy się spełniają,
07:39
theirich businessesbiznes were readygotowy.
156
443619
2078
ich przedsiębiorstwa
są na to przygotowane.
07:41
And sometimesczasami, of coursekurs, our worstnajgorszy fearslęki do come trueprawdziwe.
157
445697
4351
I rzeczywiście, czasami spełniają się
najgorsze obawy.
07:45
That's one of the things that is so extraordinaryniezwykły about fearstrach.
158
450048
3159
To jeden z najbardziej niesamowitych
aspektów strachu.
07:49
OnceRaz in a while, our fearslęki can predictprzepowiadać, wywróżyć the futureprzyszłość.
159
453207
4922
Raz na jakiś czas nasze lęki
mają zdolność przewidywać przyszłość.
07:54
But we can't possiblymożliwie prepareprzygotować for all of the fearslęki
160
458129
3395
Nie sposób się jednak przygotować
na wszystkie lęki,
07:57
that our imaginationswyobrażenia concoctwymyślać.
161
461524
2398
jakie wymyśla nasza wyobraźnia.
07:59
So how can we tell the differenceróżnica betweenpomiędzy
162
463922
1984
Jak zatem rozpoznać różnicę
08:01
the fearslęki worthwartość listeningsłuchający to and all the othersinni?
163
465906
3820
między tymi mniej i bardziej
wartymi wysłuchania?
08:05
I think the endkoniec of the storyfabuła of the whaleshipwhaleship EssexEssex
164
469726
2477
Myślę, że koniec historii statku Essex
08:08
offersoferuje an illuminatingświetlny, if tragictragiczny, exampleprzykład.
165
472203
4283
przynosi wyjaśniający wiele
oraz tragiczny przykład.
08:12
After much deliberationobrady, the menmężczyźni finallywreszcie madezrobiony a decisiondecyzja.
166
476486
4727
Po długich rozważaniach
mężczyźni w końcu podjęli decyzję.
08:17
TerrifiedPrzerażony of cannibalskanibali, they decidedzdecydowany to forgorezygnują z the closestnajbliższy islandswyspy
167
481213
3873
Przerażeni wizją kanibali
z najbliższych wysp,
08:20
and insteadzamiast embarkedzaokrętowany on the longerdłużej
168
485086
2327
zdecydowali się na dłuższą
08:23
and much more difficulttrudny routetrasa to SouthPołudniowa AmericaAmeryka.
169
487413
3127
i dużo trudniejsza trasę
do Ameryki Południowej.
08:26
After more than two monthsmiesiące at seamorze, the menmężczyźni ranpobiegł out of foodjedzenie
170
490540
3470
Po przeszło dwóch miesiącach,
tak jak przewidywali,
08:29
as they knewwiedziałem they mightmoc,
171
494010
1079
zabrakło żywności,
08:30
and they were still quitecałkiem fardaleko from landwylądować.
172
495089
2695
a byli wciąż bardzo daleko od lądu.
08:33
When the last of the survivorsktórzy przeżyli were finallywreszcie pickeddoborowy up
173
497784
2887
Kiedy w końcu zostali odnalezieni
08:36
by two passingprzechodzący shipsstatki, lessmniej than halfpół of the menmężczyźni were left aliveżywy,
174
500671
4486
przez dwa przepływające statki,
przy życiu została mniej niż połowa,
08:41
and some of them had resorteduciekamy się to theirich ownwłasny formformularz of cannibalismKanibalizm.
175
505157
4903
a niektórzy z nich
sami uciekli się do kanibalizmu.
08:45
HermanHerman MelvilleMelville, who used this storyfabuła as researchBadania for "MobyMoby DickDick,"
176
510060
3363
Herman Melville, który wykorzystał
tę historię do "Moby Dicka",
08:49
wrotenapisał yearslat laterpóźniej, and from drysuchy landwylądować, quotezacytować,
177
513423
3880
napisał lata później:
08:53
"All the sufferingscierpienia of these miserablenieszczęśliwy menmężczyźni of the EssexEssex
178
517303
2624
"Istnieje duże prawdopodobieństwo,
że wszystkich cierpień
08:55
mightmoc in all humanczłowiek probabilityprawdopodobieństwo have been avoidedunikany
179
519927
2689
tych nędzników z Essex można było uniknąć,
08:58
had they, immediatelynatychmiast after leavingodejście the wreckwrak,
180
522616
2567
gdyby tylko niezwłocznie
po opuszczeniu wraku
09:01
steeredsterowany straightproste for TahitiTahiti.
181
525183
1881
skierowali się w kierunku Tahiti".
09:02
But," as MelvilleMelville put it, "they dreadedbał się cannibalskanibali."
182
527064
4565
Jednak, jak ujął to Melville:
"Byli przerażeni kanibalami".
09:07
So the questionpytanie is, why did these menmężczyźni dreadstrach cannibalskanibali
183
531629
3046
Pytanie zatem, czemu wizja kanibali
09:10
so much more than the extremeskrajny likelihoodprawdopodobieństwo of starvationgłód?
184
534675
4189
przerażała ich bardziej, niż ogromne
prawdopodobieństwo śmierci głodowej?
09:14
Why were they swayedkołysał by one storyfabuła
185
538864
1867
Dlaczego ulegli wpływowi
09:16
so much more than the other?
186
540731
2639
jednej historii, a nie drugiej?
09:19
LookedSpojrzał at from this anglekąt,
187
543370
1522
Kiedy tak na to patrzymy,
09:20
theirsich becomesstaje się a storyfabuła about readingczytanie.
188
544892
3299
staje się to historią
o sposobie odczytania.
09:24
The novelistpisarz VladimirVladimir NabokovNabokov said that the bestNajlepiej readerczytelnik
189
548191
2656
Pisarz Vladimir Nabokov powiedział,
że najlepszy czytelnik
09:26
has a combinationpołączenie of two very differentróżne temperamentstemperamenty,
190
550847
2799
łączy w sobie dwa różne temperamenty,
09:29
the artisticartystyczny and the scientificnaukowy.
191
553646
2850
artystyczny i naukowy.
09:32
A good readerczytelnik has an artist'sartysty passionpasja,
192
556496
2504
Dobry czytelnik ma pasję artysty,
09:34
a willingnessgotowość to get caughtzłapany up in the storyfabuła,
193
559000
2423
chęć wciągnięcia się w historię,
09:37
but just as importantlyco ważne, the readersczytelnicy alsorównież needswymagania
194
561423
2111
ale równie istotne jest,
09:39
the coolnesschłód of judgmentosąd of a scientistnaukowiec,
195
563534
3211
by posiadał chłód oceny naukowca,
09:42
whichktóry actsdzieje to tempertemperament and complicateskomplikować
196
566745
1491
który studzi i utrudnia mu
intuicyjny odbiór.
09:44
the reader'sczytnik intuitiveintuicyjny reactionsreakcje to the storyfabuła.
197
568236
3398
który studzi i utrudnia mu
intuicyjny odbiór.
09:47
As we'vemamy seenwidziany, the menmężczyźni of the EssexEssex had no troublekłopot with the artisticartystyczny partczęść.
198
571634
3205
Marynarze z Essex nie mieli trudności
z częścią artystyczną.
09:50
They dreamedśnić up a varietyróżnorodność of horrifyingprzerażające scenariosscenariusze.
199
574839
3640
Wymyślili wiele przerażających scenariuszy.
09:54
The problemproblem was that they listenedsłuchałem to the wrongźle storyfabuła.
200
578479
3989
Problem w tym,
że wsłuchali się w złą historię.
09:58
Of all the narrativesnarracje theirich fearslęki wrotenapisał,
201
582468
2124
Ze wszystkich historii,
jakie napisał strach,
10:00
they respondedodpowiedział only to the mostwiększość luridponury, the mostwiększość vividżywy,
202
584592
3651
przemówiła do nich
najbardziej ponura i przejaskrawiona,
10:04
the one that was easiestnajłatwiejszy for theirich imaginationswyobrażenia to pictureobrazek:
203
588243
3219
ta najłatwiejsza do zobrazowania:
10:07
cannibalskanibali.
204
591462
1951
bajka o kanibalach.
10:09
But perhapsmoże if they'doni by been ablezdolny to readczytać theirich fearslęki
205
593413
2281
Możliwe, że gdyby byli w stanie
odczytać lęk
10:11
more like a scientistnaukowiec, with more coolnesschłód of judgmentosąd,
206
595694
3481
w bardziej naukowy, chłodny sposób,,
10:15
they would have listenedsłuchałem insteadzamiast to the lessmniej violentgwałtowny
207
599175
2760
wsłuchaliby się w tę mniej brutalną,
10:17
but the more likelyprawdopodobne taleopowieść, the storyfabuła of starvationgłód,
208
601935
3288
a bardziej prawdopodobną
opowieść o głodzie
10:21
and headedgłowiasty for TahitiTahiti, just as Melville'sMelville'a sadsmutny commentarykomentarz suggestswskazuje.
209
605223
5580
i popłynęli, jak to zasugerował Melville,
na Tahiti.
10:26
And maybe if we all triedwypróbowany to readczytać our fearslęki,
210
610803
2868
Może gdybyśmy wszyscy spróbowali
odczytywać nasze lęki,
10:29
we too would be lessmniej oftenczęsto swayedkołysał
211
613671
1977
również nie dalibyśmy się zwieść
10:31
by the mostwiększość salaciouslubieżny amongpośród them.
212
615648
1876
tym najbardziej nieobyczajnym.
10:33
Maybe then we'dpoślubić spendwydać lessmniej time worryingfrasobliwy about
213
617524
1668
Może mniej martwilibyśmy się wizją
10:35
serialpowieść w odcinkach killersKillers and planesamolot crashesawarie,
214
619192
2188
seryjnych morderców i katastrof lotniczych,
10:37
and more time concernedzaniepokojony with the subtlersubtelniejszy
215
621380
1866
a poświęcali więcej tym subtelniejszym
10:39
and slowerwolniej disasterskatastrofy we facetwarz:
216
623246
2054
i powolniejszym katastrofom przed nami:
10:41
the silentcichy buildupnarastanie of plaqueplakieta in our arteriestętnic,
217
625300
2748
cichy rozrost
blaszek miażdżycowych w tętnicach,
10:43
the gradualstopniowy changeszmiany in our climateklimat.
218
628048
2543
stopniowe zmiany klimatu.
10:46
Just as the mostwiększość nuanceddopracowany storieshistorie in literatureliteratura are oftenczęsto the richestnajbogatszy,
219
630591
3649
Jak historie literackie obfite w niuanse
bywają najbardziej wyborne,
10:50
so too mightmoc our subtlestnajsubtelniejsza fearslęki be the truestnajprawdziwszym.
220
634240
4448
tak najsubtelniejsze lęki
mogą okazać się prawdziwsze.
10:54
ReadCzytaj in the right way, our fearslęki are an amazingniesamowity giftprezent
221
638688
2897
Odczytywane w odpowiedni sposób,
stanowią niesamowity dar
10:57
of the imaginationwyobraźnia, a kinduprzejmy of everydaycodziennie clairvoyancejasnowidzenie,
222
641585
2932
wyobraźni, rodzaj
powszedniego jasnowidzenia,
11:00
a way of glimpsingoglądają what mightmoc be the futureprzyszłość
223
644517
2235
migawkę przyszłości,
11:02
when there's still time to influencewpływ how that futureprzyszłość will playgrać out.
224
646752
3435
która pozostawia czas na jej zmianę.
11:06
ProperlyPrawidłowo readczytać, our fearslęki can offeroferta us something as preciouscenny
225
650187
3396
Odpowiednio odczytane, lęki oferują
coś naprawdę cennego,
11:09
as our favoriteulubiony worksPrace of literatureliteratura:
226
653583
2157
tak jak nasza ulubiona literatura:
11:11
a little wisdommądrość, a bitkawałek of insightwgląd
227
655740
3045
trochę mądrości, trochę intuicji
11:14
and a versionwersja of that mostwiększość elusivenieuchwytny thing --
228
658785
2574
to, co najtrudniej uchwycić,
11:17
the truthprawda.
229
661359
1251
czyli prawdę.
11:18
Thank you. (ApplauseAplauz)
230
662610
5031
Dziękuję. (Brawa)
Translated by Lena Gorska
Reviewed by Agata Lesnicka

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Karen Thompson Walker - Novelist
Fiction writer Karen Thompson Walker explores the connection between fear and the imagination.

Why you should listen

In Karen Thompson Walker's 2012 book The Age of Miracles, a young girl and her family awake one morning to discover that the rotation of the Earth has suddenly begun to slow, stretching the length of the 24-hour day and throwing the natural world into disarray. It's a big, speculative book, but at heart, it's a simple human drama, told through the eyes of an observant adolescent girl.

A former book editor at Simon & Schuster, Walker worked on the novel for three years, an hour each morning before work. Fun fact: The Age of Miracles was published on June 21, 2012 -- the longest day of the year. Since then, the bestselling, much-awarded book has been translated into 29 languages.

More profile about the speaker
Karen Thompson Walker | Speaker | TED.com