ABOUT THE SPEAKER
Philip Zimbardo - Psychologist
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism.

Why you should listen

Philip Zimbardo knows what evil looks like. After serving as an expert witness during the Abu Ghraib trials, he wrote The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil. From Nazi comic books to the tactics of used-car salesmen, he explores a wealth of sources in trying to explain the psychology of evil.

A past president of the American Psychological Association and a professor emeritus at Stanford, Zimbardo retired in 2008 from lecturing, after 50 years of teaching his legendary introductory course in psychology. In addition to his work on evil and heroism, Zimbardo recently published The Time Paradox, exploring different cultural and personal perspectives on time.

Still well-known for his controversial Stanford Prison Experiment, Zimbardo in his new research looks at the psychology of heroism. He asks, "What pushes some people to become perpetrators of evil, while others act heroically on behalf of those in need?"

More profile about the speaker
Philip Zimbardo | Speaker | TED.com
TED2008

Philip Zimbardo: The psychology of evil

Philip Zimbardo: Jak zwyczajni ludzie stają się potworami ... lub bohaterami

Filmed:
7,078,283 views

Philip Zimbardo doskonale wie, jak łatwo jest miłemu człowiekowi zejść na złą drogę. W swoim wykładzie dzieli się swoimi przemyśleniami i niepokazywanymi fotografiami pochądzącymi z procesu w Abu Ghraib. Mówi również o drugiej stronie medalu - jak łatwo jest stać się bohaterem oraz o tym jak stawiać czoła wyzwaniom.
- Psychologist
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
PhilosophersFilozofowie, dramatistsdramaturgów, theologiansteologów
0
1000
3000
Filozofowie, dramatopisarze, teolodzy
00:16
have grappledzmagał się with this questionpytanie for centurieswieki:
1
4000
2000
od wieków poszukują odpowiedzi na pytanie:
00:18
what makesczyni people go wrongźle?
2
6000
2000
"Co sprawia, że ludzie schodzą na złą drogę?"
00:20
InterestinglyCo ciekawe, I askedspytał this questionpytanie when I was a little kiddziecko.
3
8000
2000
Ja też w dzieciństwie zadawałem sobie to pytanie.
00:23
When I was a kiddziecko growingrozwój up in the SouthPołudniowa BronxBronx, inner-cityśródmieście ghettogetto
4
11000
2000
Dorastałem w Bronksie, ubogim getcie Nowego Jorku.
00:25
in NewNowy YorkYork, I was surroundedotoczony by evilzło,
5
13000
2000
Otaczało mnie samo zło,
00:28
as all kidsdzieciaki are who grewrósł up in an innerwewnętrzny cityMiasto.
6
16000
2000
podobnie jak resztę dzieciaków z tej dzielnicy.
00:30
And I had friendsprzyjaciele who were really good kidsdzieciaki,
7
18000
2000
Moi kumple, naprawdę dobre chłopaki,
00:32
who livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj out the DrDr. JekyllJekyll MrMr. HydeHyde scenarioscenariusz -- RobertRobert LouisLouis StevensonStevenson.
8
20000
4000
żyli jak w historii o doktorze Jekyllu i panu Hyde.
00:36
That is, they tookwziął drugsleki, got in troublekłopot, wentposzedł to jailwięzienie.
9
24000
4000
Brali narkotyki, wpadali w tarapaty i szli siedzieć.
00:40
Some got killedzabity, and some did it withoutbez drugnarkotyk assistancewsparcie.
10
28000
4000
Niektórzy zginęli, nawet bez pomocy narkotyków.
00:44
So when I readczytać RobertRobert LouisLouis StevensonStevenson, that wasn'tnie było fictionfikcja.
11
32000
3000
Dla mnie opowiadanie Stevensona
nie było fikcją literacką.
00:47
The only questionpytanie is, what was in the juicesok?
12
35000
1000
Pytanie tylko: "Co jest w tej miksturze?"
00:48
And more importantlyco ważne, that linelinia betweenpomiędzy good and evilzło --
13
36000
5000
Gdzie przebiega granica między dobrem i złem?
00:53
whichktóry privilegeduprzywilejowany people like to think is fixednaprawiony and impermeablenieprzepuszczalne,
14
41000
3000
Uprzywilejowani sądzą,
że jest ustalona raz na zawsze:
00:56
with them on the good sidebok, and the othersinni on the badzły sidebok --
15
44000
3000
my po jednej stronie, ci źli po drugiej.
00:59
I knewwiedziałem that linelinia was movableruchome, and it was permeableprzepuszczalne.
16
47000
3000
Wiedziałem, że tę linię można przesunąć
lub przekroczyć.
01:02
Good people could be seduceduwodzenie acrossprzez that linelinia,
17
50000
2000
Dobrych ludzi można zwabić na złą stronę,
01:05
and underpod good and some rarerzadko spotykany circumstancesokoliczności, badzły kidsdzieciaki could recoverwyzdrowieć
18
53000
3000
a w sprzyjających warunkach,
dzięki pomocy i reformie,
01:08
with help, with reformreformy, with rehabilitationRehabilitacja.
19
56000
3000
złe dzieciaki mogą wydobrzeć.
01:12
So I want to beginzaczynać with this this wonderfulwspaniale illusioniluzja
20
60000
2000
Zacznę od cudownej iluzji optycznej
01:14
by [DutchHolenderski] artistartysta M.C. EscherEscher.
21
62000
2000
autorstwa holenderskiego artysty M. Eshera,
01:17
If you look at it and focusskupiać on the whitebiały,
22
65000
1000
Skupiając wzrok na bieli,
01:18
what you see is a worldświat fullpełny of angelsAnioły.
23
66000
2000
widzimy świat pełen aniołów.
01:20
But let's look more deeplygłęboko, and as we do,
24
68000
3000
Wpatrując się głębiej, dostrzegamy demony,
01:23
what appearspojawia się is the demonsdemony, the devilsDiabły in the worldświat.
25
71000
3000
zło tego świata.
01:27
And that tellsmówi us severalkilka things.
26
75000
1000
Wiele nam to mówi.
01:28
One, the worldświat is, was, will always be filledwypełniony with good and evilzło,
27
76000
3000
Po pierwsze, świat był, jest i zawsze będzie
pełen i dobra i zła,
01:31
because good and evilzło is the yinYin and yangYang of the humanczłowiek conditionstan.
28
79000
3000
bo zło i dobro to jin i jang ludzkiego istnienia.
01:34
It tellsmówi me something elsejeszcze. If you rememberZapamiętaj,
29
82000
2000
Przypomina mi to również,
01:36
God'sBoga favoriteulubiony angelAnioł was LuciferLucyfer.
30
84000
3000
że ulubionym aniołem Boga był Lucyfer.
01:39
ApparentlyNajwyraźniej, LuciferLucyfer meansznaczy "the lightlekki."
31
87000
2000
Imię Lucyfer znaczy "światło".
01:42
It alsorównież meansznaczy "the morningranek stargwiazda," in some scripturePisma Świętego.
32
90000
2000
W niektórych tekstach znaczy też "gwiazda poranna".
01:44
And apparentlywidocznie, he disobeyednie posłuchał God,
33
92000
3000
To właśnie on przeciwstawił się Bogu,
01:47
and that's the ultimateostateczny disobediencenieposłuszeństwo to authorityautorytet.
34
95000
3000
a to największe wykroczenie wobec władzy.
01:50
And when he did, MichaelMichael, the archangelArchanioł, was sentwysłane
35
98000
3000
W odpowiedzi Bóg wysłał archanioła Michała,
01:54
to kickkopnięcie him out of heavenniebo alongwzdłuż with the other fallenupadły angelsAnioły.
36
102000
3000
by zrzucić go z nieba
wraz z innymi upadłymi aniołami.
01:57
And so LuciferLucyfer descendsschodzi into hellpiekło, becomesstaje się SatanSzatan,
37
105000
3000
Lucyfer zszedł do piekła i stał się Szatanem.
02:01
becomesstaje się the devildiabeł, and the forcesiła of evilzło in the universewszechświat beginszaczyna się.
38
109000
2000
Stał się diabłem, a na świecie pojawiło się zło.
02:03
ParadoxicallyParadoksalnie, it was God who createdstworzony hellpiekło as a placemiejsce to storesklep evilzło.
39
111000
5000
Paradoksalnie, to Bóg stworzył piekło
jako miejsce na zło,
02:09
He didn't do a good jobpraca of keepingkonserwacja it there thoughchociaż.
40
117000
1000
ale go tam nie upilnował.
02:10
So, this arcłuk of the cosmickosmiczny transformationtransformacja
41
118000
3000
Moim zdaniem ta kosmiczna transformacja,
02:13
of God'sBoga favoriteulubiony angelAnioł into the DevilDiabeł,
42
121000
2000
ukochanego anioła Boga w diabła,
02:15
for me, setszestawy the contextkontekst for understandingzrozumienie humanczłowiek beingsIstoty
43
123000
4000
jest właściwym kontekstem dla zrozumienia ludzi,
02:19
who are transformedprzekształcone from good, ordinaryzwykły people
44
127000
3000
którzy zmieniają się z dobrych,
02:22
into perpetratorssprawców of evilzło.
45
130000
2000
zwyczajnych ludzi w złoczyńców.
02:24
So the LuciferLucyfer effectefekt, althoughmimo że it focusesskupia się on the negativesnegatywy --
46
132000
4000
Chociaż efekt Lucyfera skupia się
02:28
the negativesnegatywy that people can becomestają się,
47
136000
3000
na zakresie zła potencjalnego, a nie faktycznego,
02:31
not the negativesnegatywy that people are --
48
139000
1000
pozwala mi sformułować definicję zła:
02:32
leadswskazówki me to a psychologicalpsychologiczny definitiondefinicja. EvilZło is the exercisećwiczenie of powermoc.
49
140000
6000
zło to po prostu wykorzystywanie władzy,
02:38
And that's the keyklawisz: it's about powermoc.
50
146000
2000
chodzi właśnie o władzę,
02:40
To intentionallycelowo harmszkoda people psychologicallypsychologicznie,
51
148000
3000
po to, żeby ranić innych psychicznie,
02:44
to hurtból people physicallyfizycznie, to destroyzniszczyć people mortallyśmiertelnie, or ideaspomysły,
52
152000
3000
fizycznie, niszczyć ich moralność, ich poglądy,
02:47
and to commitpopełnić crimeszbrodnie againstprzeciwko humanityludzkość.
53
155000
2000
i żeby popełniać zbrodnie przeciwko ludzkości.
02:51
If you GoogleGoogle "evilzło," a wordsłowo that should surelypewno have witheredzwiędły by now,
54
159000
3000
W Google słowo "evil" (zło) da nam 136 mln adresów,
02:54
you come up with 136 millionmilion hitstrafienia in a thirdtrzeci of a seconddruga.
55
162000
4000
choć w dzisiejszych czasach nie powinno znaczyć nic.
02:58
A fewkilka yearslat agotemu -- I am sure all of you were shockedwstrząśnięty, as I was,
56
166000
4000
Kilka lat temu zaszokowała nas wiadomość,
03:02
with the revelationobjawienie of AmericanAmerykański soldiersżołnierski
57
170000
3000
że amerykańscy żołnierze
03:05
abusingnadużycie prisonerswięźniowie in a strangedziwne placemiejsce
58
173000
3000
znęcali się nad więźniami w Abu Gharib,
03:08
in a controversialkontrowersyjny warwojna, AbuAbu GhraibGhraib in IraqIrak.
59
176000
3000
podczas kontrowersyjnej wojny w Iraku.
03:11
And these were menmężczyźni and womenkobiety
60
179000
1000
Zarówno mężczyźni jaki i kobiety
03:12
who were puttingwprowadzenie prisonerswięźniowie throughprzez unbelievablenie do wiary humiliationUpokorzenie.
61
180000
5000
poddawali więźniów poniżającym praktykom.
03:18
I was shockedwstrząśnięty, but I wasn'tnie było surprisedzaskoczony,
62
186000
1000
Byłem zszokowany, ale nie zaskoczony.
03:19
because I had seenwidziany those samepodobnie visualwizualny parallelsParallels
63
187000
2000
Podobne sceny widziałem już wcześniej
03:22
when I was the prisonwięzienie superintendentkuratora of the StanfordStanford PrisonWięzienie StudyBadania.
64
190000
3000
nadzorując stanfordzki eksperyment więzienny.
03:25
ImmediatelyNatychmiast the BushBush administrationadministracja militarywojskowy said ... what?
65
193000
2000
A jak zareagowali na skandal
03:28
What all administrationsadministracje say when there's a scandalskandal.
66
196000
2000
urzędnicy administracji Busha?
03:30
"Don't blamewinić us. It's not the systemsystem. It's the fewkilka badzły applesjabłka,
67
198000
3000
"To nie wina systemu. To tylko kilka czarnych owiec,
03:34
the fewkilka rogueRogue soldiersżołnierski."
68
202000
1000
kilku niesubordynowanych żołnierzy".
03:35
My hypothesishipoteza is, AmericanAmerykański soldiersżołnierski are good, usuallyzazwyczaj.
69
203000
3000
Moim zdaniem żołnierze USA są raczej dobrzy.
03:38
Maybe it was the barrelbeczka that was badzły.
70
206000
2000
Może to system przegnił.
03:40
But how am I going to -- how am I going to dealsprawa with that hypothesishipoteza?
71
208000
3000
Tylko czym poprzeć taką hipotezę?
03:43
I becamestał się an expertekspert witnessświadek
72
211000
1000
Powołano mnie na biegłego
03:44
for one of the guardsosłony, SergeantSierżant ChipChip FrederickFryderyk,
73
212000
2000
w procesie sierżanta Chipa Fredericka,
03:46
and in that positionpozycja, I had accessdostęp to the dozentuzin investigativeśledczych reportsraporty.
74
214000
4000
co dało mi dostęp do wielu raportów z dochodzenia.
03:50
I had accessdostęp to him. I could studybadanie him,
75
218000
3000
Mogłem go spotykać, obserwować,
03:54
have him come to my home, get to know him,
76
222000
1000
zaprosić do domu, poznać bliżej,
03:55
do psychologicalpsychologiczny analysisanaliza to see, was he a good applejabłko or badzły applejabłko.
77
223000
4000
przeprowadzić psychologiczną analizę osobowości.
03:59
And thirdlypo trzecie, I had accessdostęp to all of the 1,000 pictureskino
78
227000
4000
Miałem również dostęp do tysiąca fotografii
04:03
that these soldiersżołnierski tookwziął.
79
231000
1000
zrobionych przez samych żołnierzy.
04:05
These pictureskino are of a violentgwałtowny or sexualseksualny natureNatura.
80
233000
2000
Wszystkie pokazywały sceny brutalne lub seksualne.
04:07
All of them come from the cameraskamery of AmericanAmerykański soldiersżołnierski.
81
235000
3000
Fotografowane przez amerykańskich żołnierzy.
04:11
Because everybodywszyscy has a digitalcyfrowy cameraaparat fotograficzny or cellkomórka phonetelefon cameraaparat fotograficzny,
82
239000
2000
Każdy ma albo cyfrowy aparat albo komórkę,
04:13
they tookwziął pictureskino of everything. More than 1,000.
83
241000
2000
więc fotografowali wszystko. Ponad tysiąc zdjęć.
04:16
And what I've doneGotowe is I organizedzorganizowany them into variousróżnorodny categorieskategorie.
84
244000
2000
Podzieliłem je na kilka kategorii.
04:18
But these are by UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa militarywojskowy policePolicja, armyarmia reservistsrezerwistów.
85
246000
5000
Zrobili je byli żołnierze rezerwiści
04:24
They are not soldiersżołnierski preparedprzygotowany for this missionmisja at all.
86
252000
3000
Nie przygotowano ich do takiej misji.
04:27
And it all happenedstało się in a singlepojedynczy placemiejsce, TierWarstwy 1-A-A, on the night shiftprzesunięcie.
87
255000
5000
Wszystko wydarzyło się na terenie 1-A,
podczas nocnej zmiany.
04:32
Why? TierWarstwy 1-A-A was the centercentrum for militarywojskowy intelligenceinteligencja.
88
260000
3000
Teren 1A był centrum wywiadu wojskowego.
04:35
It was the interrogationprzesłuchanie holdutrzymać. The CIACIA was there.
89
263000
3000
Prowadzono tam przesłuchania.
04:39
InterrogatorsŚledczy from TitanTitan CorporationCorporation, all there,
90
267000
2000
Byli tam agencji CIA i z Titan Corporation.
04:41
and they're gettinguzyskiwanie no informationInformacja about the insurgencypowstanie przeciw władzy.
91
269000
3000
Próbowali bez skutku
wydobyć informacje o powstaniu.
04:45
So they're going to put pressurenacisk on these soldiersżołnierski,
92
273000
1000
Wywierali nacisk na żołnierzy, żandarmerię wojskową
04:46
militarywojskowy policePolicja, to crosskrzyż the linelinia,
93
274000
2000
kazali przekraczać granice,
04:49
give them permissionpozwolenie to breakprzerwa the will of the enemywróg,
94
277000
3000
pozwalali łamać wroga, zmiękczyć go,
04:52
to prepareprzygotować them for interrogationprzesłuchanie, to softenzmiękczenie them up,
95
280000
2000
przygotować do przesłuchiwań.
04:54
to take the glovesRękawice off. Those are the euphemismseufemizmów,
96
282000
2000
Tak brzmiały te eufemizmy,
04:56
and this is how it was interpretedinterpretowane.
97
284000
3000
a tak zostały zinterpretowane.
05:00
Let's go down to that dungeonlochu.
98
288000
1000
Zobaczmy te podziemia.
05:01
(CameraKamery shuttermigawki)
99
289000
37000
[Uwaga: zdjęcia drastyczne]
(Dźwięk migawki)
05:38
(ThudsRykoszetów)
100
326000
6000
(Dudnienie)
05:45
(CameraKamery shuttermigawki)
101
333000
14000
(Dźwięk migawki)
05:59
(ThudsRykoszetów)
102
347000
10000
(Dudnienie)
06:09
(BreathingOddech)
103
357000
8000
(Oddech)
06:17
(BellsDzwony)
104
365000
31000
(Dzwony)
06:49
So, prettyładny horrificprzerażający.
105
397000
3000
Makabryczne.
06:52
That's one of the visualwizualny illustrationsilustracje of evilzło.
106
400000
3000
Oto jedna z wizualnych ilustracji zła.
06:55
And it should not have escapeduciekł you that
107
403000
1000
Nie powinien umknąć waszej uwadze powód,
06:56
the reasonpowód I pairedw połączeniu the prisonerwięzień with his armsramiona out
108
404000
4000
dla którego zestawiłem ostatnie zdjęcie
07:00
with LeonardoLeonardo dada Vinci'sVinci odeOda to humanityludzkość
109
408000
3000
z odą do ludzkości Da Vinci.
07:03
is that that prisonerwięzień was mentallypsychicznie illchory.
110
411000
2000
Ten więzień był psychicznie chory.
07:05
That prisonerwięzień coveredpokryty himselfsamego siebie with shitgówno everykażdy day,
111
413000
2000
Obsmarowywał się gównem każdego dnia,
07:07
and they used to have to rollrolka him in dirtbrud so he wouldn'tnie stinksmród.
112
415000
3000
kazano mu się później tarzać w piachu,
żeby nie śmierdział.
07:10
But the guardsosłony endedzakończyło się up callingpowołanie him "ShitGówno BoyChłopiec."
113
418000
2000
Strażnicy nazwali go "Gówniarz".
07:12
What was he doing in that prisonwięzienie
114
420000
2000
Co robił w tym więzieniu,
07:14
ratherraczej than in some mentalpsychiczny institutioninstytucja?
115
422000
3000
zamiast przebywać w zakładzie psychiatrycznym?
07:17
In any eventzdarzenie, here'soto jest formerbyły SecretarySekretarz of DefenseObrony RumsfeldRumsfeld.
116
425000
3000
To były sekretarz obrony narodowej - Rumsfeld.
07:20
He comespochodzi down and saysmówi, "I want to know, who is responsibleodpowiedzialny?
117
428000
2000
Przyjechał i mówi: "Kto jest za to odpowiedzialny?
07:22
Who are the badzły applesjabłka?" Well, that's a badzły questionpytanie.
118
430000
3000
Kto jest czarną owcą?". To niewłaściwe pytanie.
07:25
You have to reframeReframe it and askzapytać, "What is responsibleodpowiedzialny?"
119
433000
3000
Trzeba zapytać: "Co jest za to odpowiedzialne?"
07:28
Because "what" could be the who of people,
120
436000
2000
Ponieważ "to" mogą być zarówno ludzie,
07:30
but it could alsorównież be the what of the situationsytuacja,
121
438000
2000
jak i sytuacja w jakiej zostali postawieni,
07:32
and obviouslyoczywiście that's wrongheadeduparty.
122
440000
2000
i do tego właśnie zmierzam.
07:34
So how do psychologistspsychologowie go about understandingzrozumienie
123
442000
2000
Jak podchodzą psychologowie
07:36
suchtaki transformationstransformacje of humanczłowiek characterpostać,
124
444000
2000
do takich przemian charakteru,
07:38
if you believe that they were good soldiersżołnierski
125
446000
2000
jeśli założyć, że ci żołnierze byli dobrymi ludźmi
07:40
before they wentposzedł down to that dungeonlochu?
126
448000
1000
zanim trafili do lochów?
07:42
There are threetrzy wayssposoby. The mainGłówny way is -- it's callednazywa dispositionaldyspozycyjne.
127
450000
2000
Mamy 3 opcje.Pierwsza to predyspozycja.
07:44
We look at what's insidewewnątrz of the personosoba, the badzły applesjabłka.
128
452000
3000
Zaglądamy do wnętrza człowieka, czarnej owcy.
07:48
This is the foundationfundacja of all of socialspołeczny sciencenauka,
129
456000
3000
Na tym opierają się wszystkie nauki społeczne,
07:51
the foundationfundacja of religionreligia, the foundationfundacja of warwojna.
130
459000
2000
religie i wojny.
07:55
SocialSpołeczne psychologistspsychologowie like me come alongwzdłuż and say, "Yeah,
131
463000
2000
Psycholog społeczny, taki jak ja, powie:
07:57
people are the actorsaktorzy on the stageetap,
132
465000
2000
"Ludzie to aktorzy na scenie,
07:59
but you'llTy będziesz have to be awareświadomy of what that situationsytuacja is.
133
467000
2000
ale trzeba brać pod uwagę okoliczności.
08:01
Who are the castodlew of characterspostacie? What's the costumekostium?
134
469000
3000
Jaka jest obsada? Jakie kostiumy?
08:04
Is there a stageetap directordyrektor?"
135
472000
1000
Czy jest reżyser?"
08:05
And so we're interestedzainteresowany in, what are the externalzewnętrzny factorsczynniki
136
473000
2000
Interesują nas również czynniki zewnętrzne,
08:08
around the individualindywidualny -- the badzły barrelbeczka?
137
476000
2000
zły wpływ innych ludzi.
08:10
And socialspołeczny scientistsnaukowcy stop there, and they misstęsknić the bigduży pointpunkt
138
478000
3000
Socjolodzy na tym poprzestają, tracąc coś ważnego,
08:13
that I discoveredodkryty when I becamestał się an expertekspert witnessświadek for AbuAbu GhraibGhraib.
139
481000
3000
co odkryłem będąc biegłym w sprawie Abu Ghraib.
08:16
The powermoc is in the systemsystem.
140
484000
2000
Władza zawarta jest w systemie.
08:18
The systemsystem createstworzy the situationsytuacja that corruptspsuje the individualsosoby prywatne,
141
486000
3000
Demoralizujące sytuacje generuje system
08:21
and the systemsystem is the legalprawny, politicalpolityczny, economicgospodarczy, culturalkulturalny backgroundtło.
142
489000
5000
czyli środowisko prawne, polityczne,
ekonomiczne i kulturalne.
08:26
And this is where the powermoc is of the bad-barrelBad beczka makerstwórcy.
143
494000
3000
Stąd pochodzi władza twórców złego systemu.
08:29
So if you want to changezmiana a personosoba, you've got to changezmiana the situationsytuacja.
144
497000
3000
Żeby zmienić jednostkę, trzeba zmienić sytuację.
08:32
If you want to changezmiana the situationsytuacja,
145
500000
1000
Jeśli chcemy zmienić sytuację
08:33
you've got to know where the powermoc is, in the systemsystem.
146
501000
2000
musimy znaleźć centrum władzy systemu.
08:35
So the LuciferLucyfer effectefekt involvesobejmuje understandingzrozumienie
147
503000
2000
Efekt Lucyfera polega na zrozumieniu
08:37
humanczłowiek characterpostać transformationstransformacje with these threetrzy factorsczynniki.
148
505000
5000
transformacji charakteru wobec tych 3 czynników.
08:43
And it's a dynamicdynamiczny interplaywzajemne oddziaływanie.
149
511000
1000
To bardzo dynamiczna współzależność.
08:44
What do the people bringprzynieść into the situationsytuacja?
150
512000
2000
Co do sytuacji wnoszą ludzie?
08:46
What does the situationsytuacja bringprzynieść out of them?
151
514000
2000
Do czego sytuacja ich doprowadza?
08:48
And what is the systemsystem that createstworzy and maintainsutrzymuje that situationsytuacja?
152
516000
4000
Jaki system tworzy i utrzymuje tę sytuację?
08:52
So my bookksiążka, "The LuciferLucyfer EffectEfekt," recentlyostatnio publishedopublikowany, is about,
153
520000
2000
Moja najnowsza książka "Efekt Lucyfera"
08:54
how do you understandzrozumieć how good people turnskręcać evilzło?
154
522000
2000
mówi o tym, jak dobrzy ludzie schodzą na złą drogę.
08:57
And it has a lot of detailSzczegół
155
525000
1000
Zawiera wiele detali,
08:58
about what I'm going to talk about todaydzisiaj.
156
526000
2000
o których będę dzisiaj mówić.
09:01
So DrDr. Z'sZ's "LuciferLucyfer EffectEfekt," althoughmimo że it focusesskupia się on evilzło,
157
529000
3000
Choć tematem "Efektu Lucyfera" jest zło,
09:04
really is a celebrationcelebracja of the humanczłowiek mind'sumysłu
158
532000
2000
jest to w istocie apoteoza ludzkiego umysłu,
09:06
infinitenieskończony capacityPojemność to make any of us kinduprzejmy or cruelokrutny,
159
534000
4000
nieprzebranego potencjału do dobroci i okrucieństwa,
09:10
caringopiekuńczy, troskliwy or indifferentobojętny, creativetwórczy or destructivedestrukcyjne,
160
538000
3000
troski i obojętności, tworzenia i zagłady.
09:13
and it makesczyni some of us villainsczarne charaktery.
161
541000
2000
Z niektórych tworzy złoczyńców.
09:15
And the good newsAktualności storyfabuła that I'm going to hopefullyufnie come to
162
543000
2000
Na szczęście
09:18
at the endkoniec is that it makesczyni some of us heroesbohaterowie.
163
546000
2000
z niektórych tworzy bohaterów.
09:20
This is a wonderfulwspaniale cartoonrysunek in the NewNowy YorkerYorker,
164
548000
3000
Ta świetna satyra z pisma The New Yorker,
09:23
whichktóry really summarizeszawiera podsumowanie my wholecały talk:
165
551000
2000
idealnie podsumowuje moje wystąpienie:
09:25
"I'm neitherani a good coppolicjant norani a badzły coppolicjant, JeromeJerome.
166
553000
2000
"Nie jestem na dobrym ani złym gliną, Jerome.
09:27
Like yourselfsiebie, I'm a complexzłożony amalgamamalgamat
167
555000
2000
Tak jak ty, jestem złożonym amalgamatem
09:29
of positivepozytywny and negativenegatywny personalityosobowość traitscechy
168
557000
2000
pozytywnych i negatywnych cech,
09:32
that emergepojawić się or not, dependingw zależności on the circumstancesokoliczności."
169
560000
3000
dobroci ujawniają się lub nie,
zależnie od okoliczności".
09:35
(LaughterŚmiech)
170
563000
2000
(Śmiech)
09:37
There's a studybadanie some of you think you know about,
171
565000
3000
Być może słyszeliście o badaniach,
09:40
but very fewkilka people have ever readczytać the storyfabuła. You watchedoglądaliśmy the moviefilm.
172
568000
4000
ale niewielu o tym czytało. Może widzieliście film.
09:44
This is StanleyStanley MilgramMilgram, little JewishŻydowskie kiddziecko from the BronxBronx,
173
572000
3000
To Stanley Milgram, żydowski chłopiec z Bronksu,
09:47
and he askedspytał the questionpytanie, "Could the HolocaustHolokaust happenzdarzyć here, now?"
174
575000
3000
którego zastanawiało
czy Holokaust mógłby się zdarzyć tu i teraz.
09:51
People say, "No, that's NaziNazistowskich GermanyNiemcy,
175
579000
1000
Odpowiadano mu: "Nie, to nie nazistowskie Niemcy,
09:52
that's HitlerHitler, you know, that's 1939."
176
580000
2000
tu nie ma Hitlera, to nie 1939".
09:54
He said, "Yeah, but supposeprzypuszczać HitlerHitler askedspytał you,
177
582000
2000
"A gdyby Hitler kazał ci porazić kogoś prądem?"
09:56
'Would you electrocuteporazić prądem a strangernieznajomy?' 'No' No way, not me, I'm a good personosoba.' "
178
584000
3000
"Skądże znowu, jestem dobrym człowiekiem".
10:00
He said, "Why don't we put you in a situationsytuacja
179
588000
1000
Miligram: "Stwórzmy odpowiednią sytuację
10:01
and give you a chanceszansa to see what you would do?"
180
589000
2000
i zobaczmy, co zrobisz".
10:03
And so what he did was he testedprzetestowany 1,000 ordinaryzwykły people.
181
591000
4000
Miligram przebadał tysiąc zwykłych ludzi,
10:07
500 NewNowy HavenHaven, ConnecticutConnecticut, 500 BridgeportBridgeport.
182
595000
3000
500 z New Haven w Connecticut i 500 w Bridgeport.
10:10
And the adogłoszenie said, "PsychologistsPsycholodzy want to understandzrozumieć memorypamięć.
183
598000
4000
Dał ogłoszenie: Psychologia i pamięć.
10:14
We want to improveulepszać people'sludzie memorypamięć,
184
602000
1000
Psycholodzy chcą usprawnić pamięć,
10:15
because memorypamięć is the keyklawisz to successpowodzenie." OK?
185
603000
3000
gdyż pamięć to klucz do sukcesu.
10:18
"We're going to give you fivepięć bucksdolców -- fourcztery dollarsdolarów for your time."
186
606000
5000
Wynagrodzenie 5 dolarów za sesję.
10:24
And it said, "We don't want collegeSzkoła Wyższa studentsstudenci.
187
612000
1000
Studentom dziękujemy.
10:25
We want menmężczyźni betweenpomiędzy 20 and 50."
188
613000
2000
Szukamy mężczyzn między 20 a 50 rokiem życia".
10:27
In the laterpóźniej studiesstudia, they ranpobiegł womenkobiety.
189
615000
1000
Późniejsze badania objęły również kobiety.
10:28
OrdinaryZwykłe people: barbersFryzjerzy, clerksurzędnicy sądowi, white-collarumysłowych people.
190
616000
4000
Zwykli ludzie: fryzjerzy, urzędnicy.
10:32
So, you go down, and one of you is going to be a learneruczeń,
191
620000
3000
Na miejscu jedna osoba gra rolę ucznia
10:35
and one of you is going to be a teachernauczyciel.
192
623000
1000
a druga nauczyciela.
10:36
The learner'sprzez ucznia a genialgenial, middle-agedw średnim wieku guy.
193
624000
2000
Uczeń to sympatyczny pan w średnim wieku.
10:38
He getsdostaje tiedprzywiązane up to the shockzaszokować apparatusaparatury in anotherinne roompokój.
194
626000
3000
Przywiązują go do aparatury elektrowstrząsowej.
10:41
The learneruczeń could be middle-agedw średnim wieku, could be as youngmłody as 20.
195
629000
3000
Czasem to dwudziestolatek.
10:44
And one of you is told by the authorityautorytet, the guy in the lablaboratorium coatpłaszcz,
196
632000
4000
Władza, facet w białym kiltu, instruuje:
10:48
"Your jobpraca as teachernauczyciel is to give this guy materialmateriał to learnuczyć się.
197
636000
3000
"Masz dać uczniowi materiał.
10:51
GetsPobiera it right, rewardnagroda him.
198
639000
1000
Jeśli zrozumie, daj mu nagrodę.
10:52
GetsPobiera it wrongźle, you pressnaciśnij a buttonprzycisk on the shockzaszokować boxpudełko.
199
640000
2000
Nie zrozumie - naciśnij przycisk elektrowstrząsu.
10:54
The first buttonprzycisk is 15 voltsv. He doesn't even feel it."
200
642000
3000
Pierwszy przycisk daje 15 V. Nawet go nie poczuje".
10:58
That's the keyklawisz. All evilzło startszaczyna się with 15 voltsv.
201
646000
3000
W tym sedno. Całe zło zaczyna się od 15 V.
11:01
And then the nextNastępny stepkrok is anotherinne 15 voltsv.
202
649000
2000
Kolejny krok to dodatkowe 15 V.
11:04
The problemproblem is, at the endkoniec of the linelinia, it's 450 voltsv.
203
652000
2000
Problem w tym, że na końcu jest 450 V.
11:06
And as you go alongwzdłuż, the guy is screamingkrzyczeć,
204
654000
3000
W trakcie eksperymentu facet zaczyna krzyczeć:
11:09
"I've got a heartserce conditionstan! I'm out of here!"
205
657000
2000
"Mam chore serce. Wypuście mnie stąd!"
11:11
You're a good personosoba. You complainskarżyć się.
206
659000
2000
Jako dobry człowiek zaczynasz narzekać:
11:13
"SirSir, who'skto jest going to be responsibleodpowiedzialny if something happensdzieje się to him?"
207
661000
2000
"Kto będzie odpowiedzialny, jeśli coś mu się stanie?"
11:15
The experimentereksperymentator saysmówi, "Don't worrymartwić się, I will be responsibleodpowiedzialny.
208
663000
3000
Laborant mówi: 'Nie martw się, biorę to na siebie.
11:18
ContinueNadal, teachernauczyciel."
209
666000
1000
Kontynuuj naukę".
11:19
And the questionpytanie is, who would go all the way to 450 voltsv?
210
667000
4000
Pytanie: kto posunie się do 450 woltów?
11:24
You should noticeogłoszenie here, when it getsdostaje up to 375,
211
672000
2000
Zauważcie, że przy 375 V pojawia się napis:
11:26
it saysmówi, "DangerNiebezpieczeństwo. SevereCiężkie ShockSzok."
212
674000
1000
"Niebezpieczeństwo. Silny wstrząs"
11:28
When it getsdostaje up to here, there's "XXXXXX" -- the pornographyPornografia of powermoc.
213
676000
3000
Tutaj mamy XXX, pornografia władzy.
11:31
(LaughterŚmiech)
214
679000
1000
(Śmiech)
11:32
So MilgramMilgram askspyta 40 psychiatristsPsychiatrzy,
215
680000
1000
Milgram pyta 40 psychiatrów:
11:33
"What percentprocent of AmericanAmerykański citizensobywatele would go to the endkoniec?"
216
681000
3000
"Jaki procent Amerykanów doszedłby to końca skali?"
11:37
They said only one percentprocent. Because that's sadisticsadystyczny behaviorzachowanie,
217
685000
3000
Odpowiadają: 1%, bo to sadyzm,
11:40
and we know, psychiatryPsychiatria knowswie, only one percentprocent of AmericansAmerykanie are sadisticsadystyczny.
218
688000
3000
a wiadomo, że tylko 1% Amerykanów to sadyści.
11:44
OK. Here'sTutaj jest the datadane. They could not be more wrongźle.
219
692000
4000
Tu są dane. Nie mogli się bardziej pomylić.
11:48
Two thirdstrzecie go all the way to 450 voltsv. This was just one studybadanie.
220
696000
5000
W jednym eksperymencie 2/3 doszło do 450 V.
11:53
MilgramMilgram did more than 16 studiesstudia. And look at this.
221
701000
3000
Milgram przeprowadził jeszcze 16 innych.
11:56
In studybadanie 16, where you see somebodyktoś like you go all the way,
222
704000
4000
W eksperymencie #16 90% zwykłych ludzi idzie na całość.
12:00
90 percentprocent go all the way. In studybadanie fivepięć, if you see people rebelBuntownik, 90 percentprocent rebelBuntownik.
223
708000
6000
W eksperymencie #5 - aż 90% się buntuje.
12:06
What about womenkobiety? StudyBadania 13 -- no differentróżne than menmężczyźni.
224
714000
3000
Jak wypadają kobiety? Eksperyment #13: bez różnicy.
12:10
So MilgramMilgram is quantifyingustalanie wysokości evilzło as the willingnessgotowość of people
225
718000
3000
Milgram mierzy zło jako ludzką skłonność
12:13
to blindlyślepo obeybyć posłusznym authorityautorytet, to go all the way to 450 voltsv.
226
721000
3000
do ślepego posłuszeństwa władzy, aż do 450 V.
12:16
And it's like a dialwybierania on humanczłowiek natureNatura.
227
724000
2000
To jakby pokrętło ludzkiej natury,
12:18
A dialwybierania in a sensesens that you can make almostprawie everybodywszyscy totallycałkowicie obedientposłuszny,
228
726000
4000
gdzie posłuszni mogą być wszyscy,
12:23
down to the majoritywiększość, down to noneŻaden.
229
731000
2000
potem większość a na końcu nikt.
12:25
So what are the externalzewnętrzny parallelsParallels? For all researchBadania is artificialsztuczny.
230
733000
4000
Do czego można porównać te badania?
12:29
What's the validityważności in the realreal worldświat?
231
737000
1000
Jakie mają znaczenie w świecie rzeczywistym?
12:30
912 AmericanAmerykański citizensobywatele committedzobowiązany suicidesamobójstwo or were murderedzamordowany
232
738000
4000
912 Amerykanów popełniło samobójstwo
12:34
by familyrodzina and friendsprzyjaciele in GuyanaGujana jungledżungla in 1978,
233
742000
3000
lub dali się zamordować bliskim, w 1978 r. w Gujanie,
12:37
because they were blindlyślepo obedientposłuszny to this guy, theirich pastorproboszcz --
234
745000
3000
ponieważ ślepo słuchali swojego pastora
12:40
not theirich priestkapłan -- theirich pastorproboszcz, ReverendWielebny JimJim JonesJones.
235
748000
2000
Jima Jonesa.
12:42
He persuadedprzekonany them to commitpopełnić massmasa suicidesamobójstwo.
236
750000
3000
Namówił ich do masowego samobójstwa.
12:46
And so, he's the modernnowoczesny LuciferLucyfer effectefekt,
237
754000
1000
Personifikacja współczesnego efektu Lucyfera:
12:47
a man of God who becomesstaje się the AngelAnioł of DeathŚmierć.
238
755000
3000
duszpasterz zmienia się w anioła śmierci.
12:52
Milgram'sMilgram's studybadanie is all about individualindywidualny authorityautorytet to controlkontrola people.
239
760000
4000
Studium Milgrama dotyczy władzy i kontroli.
12:56
MostWiększość of the time, we are in institutionsinstytucje,
240
764000
3000
Większość życia spędzamy w instytucjach.
13:00
so the StanfordStanford PrisonWięzienie StudyBadania is a studybadanie of the powermoc of institutionsinstytucje
241
768000
3000
Stanfordzki eksperyment więzienny
13:03
to influencewpływ individualindywidualny behaviorzachowanie.
242
771000
2000
bada wpływ instytucji na zachowanie jednostki.
13:05
InterestinglyCo ciekawe, StanleyStanley MilgramMilgram and I were in the samepodobnie highwysoki schoolszkoła classklasa
243
773000
3000
Co ciekawe, Stanley Milgram i ja
chodziliśmy razem do liceum
13:08
in JamesJames MonroeMonroe in the BronxBronx, 1954.
244
776000
3000
im. Jamesa Monroe w Bronksie, w 1954 r.
13:13
So this studybadanie, whichktóry I did
245
781000
1000
Badanie, które przeprowadziłem
13:14
with my graduateukończyć studentsstudenci, especiallyszczególnie CraigCraig HaneyHaney --
246
782000
2000
ze swoimi studentami,
zwłaszcza z Craigiem Haneyem,
13:16
we alsorównież beganrozpoczął się work with an adogłoszenie.
247
784000
1000
również zaczęliśmy od ogłoszenia.
13:17
We didn't have moneypieniądze, so we had a cheaptani, little adogłoszenie,
248
785000
2000
Nie mieliśmy pieniędzy, więc ogłoszenie było małe:
13:19
but we wanted collegeSzkoła Wyższa studentsstudenci for a studybadanie of prisonwięzienie life.
249
787000
3000
"Szukamy studentów do badania życia w więzieniu".
13:22
75 people volunteeredzgłosić się na ochotnika, tookwziął personalityosobowość teststesty.
250
790000
3000
75 wolontariuszom daliśmy testy na osobowość.
13:25
We did interviewswywiady. PickedOkazja two dozentuzin:
251
793000
2000
Wybraliśmy 24
13:27
the mostwiększość normalnormalna, the mostwiększość healthyzdrowy.
252
795000
1000
najbardziej normalnych i zdrowych osób.
13:29
RandomlyLosowo assignedprzydzielony them to be prisonerwięzień and guardstrzec.
253
797000
2000
Losowo dostali role więźniów i strażników.
13:31
So on day one, we knewwiedziałem we had good applesjabłka.
254
799000
2000
Zaczęliśmy bez czarnych owiec.
13:33
I'm going to put them in a badzły situationsytuacja.
255
801000
2000
Zamierzałem postawić ich w złej sytuacji.
13:35
And secondlypo drugie, we know there's no differenceróżnica
256
803000
2000
Wiedzieliśmy, że nie ma żadnej różnicy
13:38
betweenpomiędzy the boyschłopcy who are going to be guardsosłony
257
806000
1000
między chłopcami w roli strażników
13:39
and the boyschłopcy who are going to be prisonerswięźniowie.
258
807000
1000
a chłopcami w roli więźniów.
13:41
The kidsdzieciaki who were going to be prisonerswięźniowie,
259
809000
1000
Chłopcom wytypowanym na więźniów powiedzieliśmy:
13:42
we said, "Wait at home in the dormitoriespokoje wieloosobowe. The studybadanie will beginzaczynać SundayNiedziela."
260
810000
2000
"Czekajcie w akademiku. Zaczniemy w niedzielę".
13:45
We didn't tell them
261
813000
1000
Nie powiedzieliśmy, że miejscowa policja
13:46
that the cityMiasto policePolicja were going to come and do realisticrealistyczne arrestsaresztowania.
262
814000
36000
przeprowadzi realistyczne aresztowania.
14:22
(VideoWideo) StudentStudent: A policePolicja carsamochód pullsciągnie up in frontz przodu, and a coppolicjant comespochodzi to the frontz przodu doordrzwi,
263
850000
6000
Student: "Policyjny radiowóz podjeżdża pod drzwi,
14:28
and knockspuka, and saysmówi he's looking for me.
264
856000
2000
policjant puka i mówi, że mnie szukają.
14:30
So they, right there, you know, they tookwziął me out the doordrzwi,
265
858000
2000
Wyciągają mnie z domu,
14:33
they put my handsręce againstprzeciwko the carsamochód.
266
861000
3000
każą położyć ręce na masce samochodu.
14:36
It was a realreal coppolicjant carsamochód, it was a realreal policemanpolicjant,
267
864000
2000
To był prawdziwy radiowóz i prawdziwy policjant
14:39
and there were realreal neighborssąsiedzi in the streetulica,
268
867000
1000
i wszyscy sąsiedzi wyszli na ulicę,
14:40
who didn't know that this was an experimenteksperyment.
269
868000
4000
nie wiedząc, że to tylko eksperyment.
14:44
And there was cameraskamery all around and neighborssąsiedzi all around.
270
872000
3000
Wkoło były kamery i ludzie.
14:47
They put me in the carsamochód, then they drovestado me around PaloPalo AltoAlto.
271
875000
3000
Wsadzili mnie do wozu i zawieźli do Palo Alto.
14:52
They tookwziął me to the policePolicja stationstacja,
272
880000
3000
Zawieźli mnie na posterunek
14:55
the basementpiwnica of the policePolicja stationstacja. Then they put me in a cellkomórka.
273
883000
10000
i wsadzili do celi.
15:05
I was the first one to be pickeddoborowy up, so they put me in a cellkomórka,
274
893000
2000
Byłem pierwszy, wsadzili mnie do celi,
15:07
whichktóry was just like a roompokój with a doordrzwi with barsbary on it.
275
895000
4000
takiego pokoju z zakratowanymi drzwiami.
15:12
You could tell it wasn'tnie było a realreal jailwięzienie.
276
900000
1000
Było widać, że to nie prawdziwe więzienie.
15:13
They lockedzablokowany me in there, in this degradingponiżającego little outfitstrój.
277
901000
5000
Zamknęli mnie tam, w tym poniżającym ubraniu.
15:19
They were takingnabierający this experimenteksperyment too seriouslypoważnie.
278
907000
2000
Traktowali ten eksperyment zbyt poważnie.
15:21
PhilipFilip ZimbardoZimbardo: Here are the prisonerswięźniowie who are going to be dehumanizedodczłowieczony.
279
909000
2000
Philip Zimbardo: Ci więźniowie przestaną być ludźmi.
15:23
They're going to becomestają się numbersliczby.
280
911000
1000
Staną się numerami.
15:24
Here are the guardsosłony with the symbolssymbolika of powermoc and anonymityanonimowość.
281
912000
3000
Oto strażnicy z symbolami władzy i anonimowości.
15:27
GuardsOsłony get prisonerswięźniowie
282
915000
1000
Będą zmuszać więźniów
15:28
to cleanczysty the toilettoaleta bowlskręgle out with theirich baregoły handsręce,
283
916000
2000
do czyszczenia toalet gołymi rękami
15:30
to do other humiliatingupokarzające taskszadania.
284
918000
2000
i innych upokarzających czynności.
15:32
They striprozebrać się them nakednagi. They sexuallyseksualnie tauntdrwiny them.
285
920000
2000
Obnażają ich, seksualnie kpią.
15:34
They beginzaczynać to do degradingponiżającego activitieszajęcia,
286
922000
2000
Zmuszają do poniżających czynności,
15:36
like havingmający them simulatesymulować sodomysodomia.
287
924000
2000
jak udawanie stosunku analnego.
15:38
You saw simulatingSymulacja fellatiofellatio in soldiersżołnierski in AbuAbu GhraibGhraib.
288
926000
3000
Pamiętacie udawany seks oralny w Abu Ghraib.
15:41
My guardsosłony did it in fivepięć daysdni. The stressnaprężenie reactionreakcja was so extremeskrajny
289
929000
5000
Moi strażnicy ciągnęli to przez 5 dni.
Reakcja na stres był tak skrajna,
15:46
that normalnormalna kidsdzieciaki we pickeddoborowy because they were healthyzdrowy
290
934000
2000
że ci normalni, zdrowi chłopcy
15:48
had breakdownsawarie withinw ciągu 36 hoursgodziny.
291
936000
2000
przechodzili załamania nerwowe w ciągu 36 godzin.
15:50
The studybadanie endedzakończyło się after sixsześć daysdni, because it was out of controlkontrola.
292
938000
4000
Zamknęliśmy eksperyment po 6 dniach,
bo wymknął się spod kontroli.
15:54
FivePięć kidsdzieciaki had emotionalemocjonalny breakdownsawarie.
293
942000
2000
Pięciu więźniów przeżyło załamanie nerwowe.
15:58
Does it make a differenceróżnica if warriorswojownicy go to battlebitwa
294
946000
2000
Czy ma znaczenie zmiana wyglądu
16:00
changingwymiana pieniędzy theirich appearancewygląd or not?
295
948000
2000
wojowników na polu bitwy?
16:02
Does it make a differenceróżnica if they're anonymousanonimowy,
296
950000
1000
Czy istnieje związek między anonimowością
16:03
in how they treatleczyć theirich victimsofiary?
297
951000
2000
a traktowaniem ofiar?
16:05
We know in some cultureskultury, they go to warwojna,
298
953000
1000
Pewne kultury
16:06
they don't changezmiana theirich appearancewygląd.
299
954000
1000
idąc na wojnę nie zmieniają wyglądu.
16:07
In other cultureskultury, they paintfarba themselvessami like "LordPan of the FliesMuchy."
300
955000
2000
W innych, malują się jak bohaterowie "Władcy much".
16:09
In some, they wearmieć na sobie masksmaski.
301
957000
2000
W niektórych noszą maski.
16:11
In manywiele, soldiersżołnierski are anonymousanonimowy in uniformmundur.
302
959000
3000
W wielu, umundurowani żołnierze są anonimowi.
16:14
So this anthropologistantropolog, JohnJohn WatsonWatson, founduznany
303
962000
2000
Antropolog John Watson odkrył 23 kultury,
16:17
23 cultureskultury that had two bitsbity of datadane.
304
965000
2000
które dostarczyły mu takich oto danych.
16:19
Do they changezmiana theirich appearancewygląd? 15.
305
967000
2000
Zmiana wyglądu - 15 grup.
16:21
Do they killzabić, torturetorturować, mutilatemutilate? 13.
306
969000
2000
Zabijanie, torturowanie, okaleczanie - 13.
16:23
If they don't changezmiana theirich appearancewygląd,
307
971000
2000
Jeśli nie zmieniają wyglądu,
16:25
only one of eightosiem killszabija, torturestortury or mutilatesmutilates.
308
973000
2000
tylko jeden na ośmiu zabija, torturuje i okalecza.
16:27
The keyklawisz is in the redczerwony zonestrefa.
309
975000
2000
Sedno tkwi w czerwonej strefie.
16:29
If they changezmiana theirich appearancewygląd,
310
977000
1000
Jeśli zmieniają wygląd,
16:30
12 of 13 -- that's 90 percentprocent -- killzabić, torturetorturować, mutilatemutilate.
311
978000
4000
12 na 13, czyli 90%, zabija, torturuje i okalecza.
16:35
And that's the powermoc of anonymityanonimowość.
312
983000
1000
Oto siła anonimowości.
16:36
So what are the sevensiedem socialspołeczny processesprocesy
313
984000
2000
Jakie siedem procesów społecznych,
16:38
that greasesmaru the slipperyśliski slopenachylenie of evilzło?
314
986000
2000
nadaje śliskość równi pochyłej zła?
16:40
MindlesslyBezmyślnie takingnabierający the first smallmały stepkrok.
315
988000
2000
Bezmyślne zrobienie pierwszego kroku.
16:42
DehumanizationDehumanizacji of othersinni. De-individuationPorzucenie indywidualności of SelfSiebie.
316
990000
3000
Dehumanizacja innych. Porzucenie indywidualności.
16:45
DiffusionDyfuzja of personalosobisty responsibilityodpowiedzialność. BlindW ciemno obedienceposłuszeństwo to authorityautorytet.
317
993000
3000
Rozproszenie własnej odpowiedzialności
Ślepe posłuszeństwo wobec władzy.
16:49
UncriticalBezkrytyczne conformityzgodności to groupGrupa normsnormy.
318
997000
1000
Bezkrytyczna zgoda na normy grupy.
16:50
PassivePasywne tolerancetolerancja to evilzło throughprzez inactionbezczynność or indifferenceobojętność.
319
998000
3000
Pasywna zgoda na zło
poprzez bierność lub obojętność.
16:54
And it happensdzieje się when you're in a newNowy or unfamiliarnieznane situationsytuacja.
320
1002000
2000
To się zdarza w nowych lub nieznanych sytuacjach.
16:56
Your habitualmiejsce stałego responseodpowiedź patternswzorce don't work.
321
1004000
2000
Wzorce nawykowych reakcji nie działają.
16:59
Your personalityosobowość and moralitymoralność are disengagedodłączony.
322
1007000
2000
Osobowość i moralność są wyłączone.
17:01
"Nothing is easierłatwiejsze than to denouncewypowiedzieć the evildoerzłoczyńca;
323
1009000
3000
"Łatwo jest donieść na złoczyńcę,
17:04
nothing more difficulttrudny than understandingzrozumienie him," DostoyevksyDostoyevksy tellsmówi us.
324
1012000
3000
trudniej go zrozumieć" mówi nam Dostojewski.
17:07
UnderstandingZrozumienie is not excusingusprawiedliwiania. PsychologyPsychologia is not excuse-iologyPrzepraszam iology.
325
1015000
4000
Zrozumienie to nie usprawiedliwienie.
Psychologia to nie wymówko-logia.
17:12
So socialspołeczny and psychologicalpsychologiczny researchBadania revealsujawnia
326
1020000
1000
Badania społeczne i psychologiczne pokazały,
17:13
how ordinaryzwykły, good people can be transformedprzekształcone withoutbez the drugsleki.
327
1021000
4000
jak mogą się zmienić normalni ludzie.
17:17
You don't need it. You just need the social-psychologicalspołeczno psychologiczne processesprocesy.
328
1025000
3000
Nie potrzeba narkotyków.
Wystarczą odpowiednie procesy społeczno-psychologiczne.
17:20
RealPrawdziwe worldświat parallelsParallels? ComparePorównaj this with this.
329
1028000
4000
Przykłady z życia wzięte? Porównajmy.
17:26
JamesJames SchlesingerSchlesinger -- and I'm going to have to endkoniec with this -- saysmówi,
330
1034000
2000
Zakończę cytatem z Jamesa Schlesingera:
17:28
"PsychologistsPsycholodzy have attemptedpróbował to understandzrozumieć how and why
331
1036000
2000
"Psychologowie próbowali zrozumieć,
17:31
individualsosoby prywatne and groupsgrupy who usuallyzazwyczaj actdziałać humanelyhumanitarnie
332
1039000
2000
jak i dlaczego jednostki i grupy, zwykle przyzwoite,
17:33
can sometimesczasami actdziałać otherwisew przeciwnym razie in certainpewny circumstancesokoliczności."
333
1041000
3000
w pewnych okolicznościach zachowują się inaczej".
17:37
That's the LuciferLucyfer effectefekt.
334
1045000
1000
To własnie jest efekt Lucyfera.
17:38
And he goesidzie on to say, "The landmarkpunkt orientacyjny StanfordStanford studybadanie
335
1046000
2000
"Przełom uczyniony przez eksperyment stanfordzki
17:40
provideszapewnia a cautionaryku przestrodze taleopowieść for all militarywojskowy operationsoperacje."
336
1048000
4000
to przestroga dla wszystkich operacji wojskowych".
17:44
If you give people powermoc withoutbez oversightnadzoru,
337
1052000
2000
Powierzenie ludziom władzy bez nadzoru
to przepis na nadużycie.
17:47
it's a prescriptionrecepta for abusenadużycie. They knewwiedziałem that, and let that happenzdarzyć.
338
1055000
3000
Świadomie do tego dopuszczono.
17:50
So anotherinne reportraport, an investigativeśledczych reportraport by GeneralOgólne FayFay,
339
1058000
5000
Wg raportu generała Faya
17:55
saysmówi the systemsystem is guiltywinny. And in this reportraport,
340
1063000
2000
winny jest system.
17:57
he saysmówi it was the environmentśrodowisko that createdstworzony AbuAbu GhraibGhraib,
341
1065000
3000
To środowisko stworzyło Abu Ghraib
18:00
by leadershipprzywództwo failuresawarie that contributedprzyczynił się
342
1068000
2000
poprzez nieudolne przywództwo,
18:02
to the occurrencewystępowanie of suchtaki abusenadużycie,
343
1070000
1000
które przyczyniło się do tych nadużyć,
18:03
and the factfakt that it remainedpozostał undiscoverednieodkryta
344
1071000
2000
i do ich ukrywania przed przełożonymi
18:05
by higherwyższy authoritieswładze for a long periodokres of time.
345
1073000
2000
przez dłuższy czas.
18:07
Those abusesnadużyć wentposzedł on for threetrzy monthsmiesiące. Who was watchingoglądanie the storesklep?
346
1075000
4000
Ten proceder trwał trzy miesiące. Kto pilnował interesu?
18:11
The answerodpowiedź is nobodynikt, and, I think, nobodynikt on purposecel, powód.
347
1079000
2000
Nikt. Jestem przekonany, że zrobiono to celowo.
18:14
He gavedał the guardsosłony permissionpozwolenie to do those things,
348
1082000
1000
Dano strażnikom przyzwolenie i pewność,
18:15
and they knewwiedziałem nobodynikt was ever going to come down to that dungeonlochu.
349
1083000
3000
że nikt ich z tego nie rozliczy.
18:18
So you need a paradigmparadygmat shiftprzesunięcie in all of these areasobszary.
350
1086000
3000
Trzeba zmienić postępowanie na tych obszarach,
18:21
The shiftprzesunięcie is away from the medicalmedyczny modelModel
351
1089000
2000
odsuwając się od modelu medycznego,
18:23
that focusesskupia się only on the individualindywidualny.
352
1091000
2000
skoncentrowanego na jednostce,
18:25
The shiftprzesunięcie is towardw kierunku a publicpubliczny healthzdrowie modelModel
353
1093000
2000
a zbliżając do modelu zdrowia publicznego,
18:28
that recognizesrozpoznaje situationalsytuacyjne and systemicsystemowy vectorswektory of diseasechoroba.
354
1096000
3000
który rozpoznaje
sytuacyjne i systemowe nośniki choroby.
18:31
BullyingZnęcanie się is a diseasechoroba. PrejudiceUszczerbku dla is a diseasechoroba. ViolencePrzemocy is a diseasechoroba.
355
1099000
4000
Znęcanie się jest chorobą.
Uprzedzenie i przemoc to też choroby.
18:35
And sinceod the InquisitionInkwizycja, we'vemamy been dealingpostępowanie with problemsproblemy
356
1103000
2000
Od czasów inkwizycji
mamy do czynienia z problemami
18:37
at the individualindywidualny levelpoziom. And you know what? It doesn't work.
357
1105000
3000
na poziomie indywidualnym - z marnym skutkiem.
18:40
AleksandrAleksandr SolzhenitsynSołżenicyn saysmówi, "The linelinia betweenpomiędzy good and evilzło
358
1108000
3000
Aleksander Sołżenicyn pisał:
"Linia podziału między dobrem a złem
18:43
cutscięcia throughprzez the heartserce of everykażdy humanczłowiek beingistota."
359
1111000
2000
przecina serce każdego człowieka."
18:45
That meansznaczy that linelinia is not out there.
360
1113000
2000
Oznacza to, że nie chodzi o siłę zewnętrzną.
18:47
That's a decisiondecyzja that you have to make. That's a personalosobisty thing.
361
1115000
3000
Chodzi o podejmowane decyzje. O sprawy osobiste.
18:50
So I want to endkoniec very quicklyszybko on a positivepozytywny noteUwaga.
362
1118000
3000
Zakończę trochę bardziej optymistycznie.
18:53
HeroismHeroizm as the antidoteantidotum to evilzło,
363
1121000
2000
Heroizm jako antidotum na zło,
18:56
by promotingpromowanie the heroicHeroiczny imaginationwyobraźnia,
364
1124000
1000
poprzez pobudzanie bohaterskiej wyobraźni,
18:57
especiallyszczególnie in our kidsdzieciaki, in our educationaledukacyjny systemsystem.
365
1125000
3000
w szczególności u dzieci.
19:00
We want kidsdzieciaki to think, I'm the herobohater in waitingczekanie,
366
1128000
2000
Chcemy aby dzieci uważały się za przyszłych bohaterów,
19:02
waitingczekanie for the right situationsytuacja to come alongwzdłuż,
367
1130000
2000
czekających na właściwy moment
19:05
and I will actdziałać heroicallybohatersko.
368
1133000
1000
by zachować się bohatersko.
19:06
My wholecały life is now going to focusskupiać away from evilzło --
369
1134000
2000
Moje życie oddala się od zła, zaznanego w dzieciństwie
19:08
that I've been in sinceod I was a kiddziecko -- to understandingzrozumienie heroesbohaterowie.
370
1136000
3000
w stronę zrozumienia bohaterów.
19:11
BanalityBanał of heroismheroizm
371
1139000
1707
Banalność heroizmu polega na tym,
19:13
is, it's ordinaryzwykły people who do heroicHeroiczny deedsczyny.
372
1140707
2293
że zwykli ludzie dokonują heroicznych czynów.
19:15
It's the counterpointkontrapunkt to HannahHannah Arendt'sArendt "BanalityBanał of EvilZło."
373
1143000
3000
To kontrapunkt dla "Banalności zła" Hanny Arendt.
19:18
Our traditionaltradycyjny societalspołeczne heroesbohaterowie are wrongźle,
374
1146000
3000
Nasi tradycyjni bohaterowie to zły przykład,
19:21
because they are the exceptionswyjątki.
375
1149000
1000
bo stanowią wyjątki.
19:22
They organizezorganizować theirich wholecały life around this.
376
1150000
2000
Poświecili całe swoje życie pewnej idei.
19:24
That's why we know theirich namesnazwy.
377
1152000
1000
Dlatego znamy ich imiona.
19:25
And our kids'dla dzieci heroesbohaterowie are alsorównież wrongźle modelsmodele for them,
378
1153000
2000
Dzieci uwielbiają swoich bohaterów
19:27
because they have supernaturalnadprzyrodzony talentstalenty.
379
1155000
2000
za ich nadprzyrodzonymi zdolności.
19:30
We want our kidsdzieciaki to realizerealizować mostwiększość heroesbohaterowie are everydaycodziennie people,
380
1158000
2000
Trzeba przekonać dzieci,
że większość bohaterów to zwykli ludzie
19:32
and the heroicHeroiczny actdziałać is unusualniezwykły. This is JoeJoe DarbyDarby.
381
1160000
4000
zaś niezwykłym jest is heroiczny czyn.
19:36
He was the one that stoppedzatrzymany those abusesnadużyć you saw,
382
1164000
2000
To jest szeregowiec Joe Darby,
który powstrzymał tortury,
19:38
because when he saw those imagesobrazy,
383
1166000
2000
bo kiedy zobaczył zdjęcia,
19:40
he turnedobrócony them over to a seniorsenior investigatingdochodzenie officeroficer.
384
1168000
3000
przekazał je starszemu oficerowi śledczemu.
19:43
He was a low-levelniskiego poziomu privateprywatny, and that stoppedzatrzymany it. Was he a herobohater? No.
385
1171000
3000
Czy był bohaterem. Nie.
19:47
They had to put him in hidingUkrywanie, because people wanted to killzabić him,
386
1175000
3000
Musiał się ukrywać, bo ludzie chcieli zabić jego,
19:50
and then his mothermama and his wifeżona.
387
1178000
1000
jego matkę i żonę.
19:51
For threetrzy yearslat, they were in hidingUkrywanie.
388
1179000
2000
Ukrywali się przez trzy lata.
19:53
This is the womankobieta who stoppedzatrzymany the StanfordStanford PrisonWięzienie StudyBadania.
389
1181000
3000
Ta kobieta zatrzymała eksperyment stanfordzki.
19:56
When I said it got out of controlkontrola, I was the prisonwięzienie superintendentkuratora.
390
1184000
3000
Kiedy wymknął się spod kontroli,
ja byłem kierownikiem więzienia.
19:59
I didn't know it was out of controlkontrola. I was totallycałkowicie indifferentobojętny.
391
1187000
3000
Nie wiedziałem, co się dzieje.
Byłem całkowicie obojętny.
20:02
She cameoprawa ołowiana witrażu down, saw that madhouseDom wariatów and said,
392
1190000
2000
Przyszła, zobaczyła rozmiar tego szaleństwa
i powiedziała:
20:04
"You know what, it's terriblestraszny what you're doing to those boyschłopcy.
393
1192000
3000
"To potworne, co robisz tym chłopcom.
20:07
They're not prisonerswięźniowie, they're not guardsosłony,
394
1195000
1000
Nie są ani więźniami, ani strażnikami,
20:08
they're boyschłopcy, and you are responsibleodpowiedzialny."
395
1196000
2000
to po prostu chłopcy
i to ty jesteś odpowiedzialny".
20:11
And I endedzakończyło się the studybadanie the nextNastępny day.
396
1199000
2000
Zakończyłem eksperyment następnego dnia.
20:13
The good newsAktualności is I marriedżonaty her the nextNastępny yearrok.
397
1201000
2000
A rok później się z nią ożeniłem.
20:15
(LaughterŚmiech)
398
1203000
3000
(Śmiech)
20:18
(ApplauseAplauz)
399
1206000
7000
(Oklaski)
20:25
I just cameoprawa ołowiana witrażu to my sensesrozsądek, obviouslyoczywiście.
400
1213000
2000
Odzyskałem zmysły.
20:27
So situationssytuacje have the powermoc to do, throughprzez --
401
1215000
2000
Sytuacje mają moc sprawczą,
20:31
but the pointpunkt is, this is the samepodobnie situationsytuacja
402
1219000
1000
ale ta sama sytuacja
20:32
that can inflamerozpalać the hostilewrogi imaginationwyobraźnia in some of us,
403
1220000
4000
u niektórych wzbudzi wrogie instynkty,
20:36
that makesczyni us perpetratorssprawców of evilzło,
404
1224000
2000
przemieniając nas w oprawców,
20:38
can inspireinspirować the heroicHeroiczny imaginationwyobraźnia in othersinni. It's the samepodobnie situationsytuacja.
405
1226000
3000
a innych zainspiruje do bohaterstwa.
20:42
And you're on one sidebok or the other.
406
1230000
1000
Stoisz po jednej albo po drugiej stronie.
20:43
MostWiększość people are guiltywinny of the evilzło of inactionbezczynność,
407
1231000
2000
Większość ludzi jest winna zła, jakim jest bierność,
20:45
because your mothermama said, "Don't get involvedzaangażowany. MindUmysł your ownwłasny businessbiznes."
408
1233000
3000
bo mama powiedziała:
"Nie mieszaj się. Pilnuj swoich spraw".
20:48
And you have to say, "MamaMama, humanityludzkość is my businessbiznes."
409
1236000
3000
Wtedy trzeba powiedzieć:
"Mamo, ludzkość jest moją sprawą".
20:51
So the psychologyPsychologia of heroismheroizm is -- we're going to endkoniec in a momentza chwilę --
410
1239000
2000
W psychologii heroizmu chodzi o to,
20:53
how do we encouragezachęcać childrendzieci in newNowy herobohater courseskursy,
411
1241000
4000
a są już warsztaty dla bohaterów,
20:57
that I'm workingpracujący with MattMatt LangdonLangdon -- he has a herobohater workshopwarsztat --
412
1245000
3000
nad którymi pracuję z Mattem Langdonem,
21:00
to developrozwijać this heroicHeroiczny imaginationwyobraźnia, this self-labelingSelf-Labeling,
413
1248000
3000
by rozbudzić w dzieciach bohaterską wyobraźnię,
21:03
"I am a herobohater in waitingczekanie," and teachnauczać them skillsumiejętności.
414
1251000
3000
poczucie "jestem przyszłym bohaterem" i umiejętności.
21:06
To be a herobohater, you have to learnuczyć się to be a deviantDeviant,
415
1254000
2000
By zostać bohaterem,
muszą nauczyć się bycia odmieńcem,
21:09
because you're always going againstprzeciwko the conformityzgodności of the groupGrupa.
416
1257000
2000
bo zawszę będą przeciwstawiać się
konformizmowi grupy.
21:11
HeroesBohaterowie are ordinaryzwykły people whosektórego socialspołeczny actionsdziałania are extraordinaryniezwykły. Who actdziałać.
417
1259000
4000
Bohaterowie to zwykli ludzie,
których działania są nadzwyczajne.
21:15
The keyklawisz to heroismheroizm is two things.
418
1263000
2000
Kluczem do heroizmu są dwie rzeczy.
21:17
A: you've got to actdziałać when other people are passivebierny.
419
1265000
2000
A: Musisz działać, gdy inni nie robią nic.
21:20
B: you have to actdziałać socio-centricallyspołeczno centrycznie, not egocentricallyegocentrically.
420
1268000
3000
B: Musisz działać socjocentrycznie, nie egocentrycznie.
21:23
And I want to endkoniec with the storyfabuła that some of you know,
421
1271000
2000
Na koniec chcę wspomnieć o Wesleyu Autrey,
21:25
about WesleyWesley AutreyAutrey, NewNowy YorkYork subwaymetro herobohater.
422
1273000
2000
bohaterze z nowojorskiego metra.
21:27
Fifty-year-oldPięćdziesiąt lat African-AmericanAfro-amerykańskich constructionbudowa workerpracownik.
423
1275000
2000
50-letni Afro-Amerykanin, budowlaniec.
21:29
He's standingna stojąco on a subwaymetro in NewNowy YorkYork.
424
1277000
2000
Stoi czekając na metro.
21:31
A whitebiały guy fallsspada on the tracksutwory.
425
1279000
1000
Biały mężczyzna spada na tory.
21:32
The subwaymetro trainpociąg is comingprzyjście. There's 75 people there.
426
1280000
3000
Nadjeżdża metro.
21:35
You know what? They freezezamrażać.
427
1283000
1000
75 świadków zamiera.
21:36
He's got a reasonpowód not to get involvedzaangażowany.
428
1284000
2000
Autrey ma powody, by się nie angażować.
21:38
He's blackczarny, the guy'sfaceta whitebiały, and he's got two little kidsdzieciaki.
429
1286000
2000
Jest czarny, ma dwójkę dzieci.
21:41
InsteadZamiast tego, he givesdaje his kidsdzieciaki to a strangernieznajomy,
430
1289000
1000
Zamiast tego, powierza dzieci obcemu,
21:42
jumpsskacze on the tracksutwory, putsstawia the guy betweenpomiędzy the tracksutwory,
431
1290000
3000
wskakuje na tory, wpycha mężczyznę między tory,
21:45
lieskłamstwa on him, the subwaymetro goesidzie over him.
432
1293000
2000
kładzie się na nim,
a metro przejeżdża nad nimi.
21:47
WesleyWesley and the guy -- 20 and a halfpół inchescale heightwysokość.
433
1295000
3000
Razem z tym facetem mierzą 52 cm
21:51
The trainpociąg clearanceprześwit is 21 inchescale.
434
1299000
2000
Odstęp pociągu od torów to 53 cm.
21:53
A halfpół an inchcal would have takenwzięty his headgłowa off.
435
1301000
2000
Pół cala mniej i ścięło by mu głowę.
21:56
And he said, "I did what anyonektokolwiek could do,"
436
1304000
3000
"Zrobiłem, co każdy mógł zrobić,
21:59
no bigduży dealsprawa to jumpskok on the tracksutwory.
437
1307000
1000
nic wielkiego, wskoczyłem na tory".
22:00
And the moralmorał imperativetryb rozkazujący is "I did what everyonekażdy should do."
438
1308000
4000
Moralny imperatyw brzmi:
"Zrobiłem to, co każdy powinien był zrobić".
22:04
And so one day, you will be in a newNowy situationsytuacja.
439
1312000
2000
Któregoś dnia możecie się znaleźć w podobnej sytuacji.
22:07
Take pathścieżka one, you're going to be a perpetratorsprawcy of evilzło.
440
1315000
2000
Są 3 wyjścia. Możesz stać się sprawcą zła,
22:09
EvilZło, meaningznaczenie you're going to be ArthurArthur AndersenAndersen.
441
1317000
3000
które może przybrać różną formę, jak.Artur Andersen,
22:12
You're going to cheatoszustwo, or you're going to allowdopuszczać bullyingZnęcanie się.
442
1320000
2000
Może będziesz oszukiwać, pozwalać na dręczenie.
22:14
PathŚcieżka two, you becomestają się guiltywinny of the evilzło of passivebierny inactionbezczynność.
443
1322000
2000
Druga opcja: przysłużycie się złu biernością.
22:17
PathŚcieżka threetrzy, you becomestają się a herobohater.
444
1325000
1000
Trzecia: zostaniesz bohaterem.
22:18
The pointpunkt is, are we readygotowy to take the pathścieżka
445
1326000
3000
Pytanie tylko czy stać nas
22:21
to celebratingz okazji ordinaryzwykły heroesbohaterowie,
446
1329000
2000
na rolę zwykłych bohaterów,
22:23
waitingczekanie for the right situationsytuacja to come alongwzdłuż
447
1331000
2000
czekających na właściwą okazję
22:25
to put heroicHeroiczny imaginationwyobraźnia into actionczynność?
448
1333000
2000
by zaprząc heroiczną wyobraźnię do akcji?
22:27
Because it maymoże only happenzdarzyć oncepewnego razu in your life,
449
1335000
3000
Taka okazja może się zdarzyć tylko raz,
22:31
and when you passprzechodzić it by, you'llTy będziesz always know,
450
1339000
1000
a jeśli ją przepuścisz, na zawsze zostanie poczucie,
22:32
I could have been a herobohater and I let it passprzechodzić me by.
451
1340000
3000
że zaprzepaściłem szansę na bycie bohaterem.
22:35
So the pointpunkt is thinkingmyślący it and then doing it.
452
1343000
2000
Trzeba o tym pamiętać i działać.
22:37
So I want to thank you. Thank you. Thank you.
453
1345000
3000
Dziękuje bardzo.
22:40
Let's opposesprzeciwiać się the powermoc of evilzło systemssystemy at home and abroadza granicą,
454
1348000
3000
Przeciwstawiajmy się władzy złych systemów,
22:43
and let's focusskupiać on the positivepozytywny.
455
1351000
2000
skupmy się na pozytywach.
22:45
AdvocateRzecznik for respectPoszanowanie of personalosobisty dignitygodność, for justicesprawiedliwość and peacepokój,
456
1353000
3000
Popierajmy poszanowanie godności osobistej,
sprawiedliwości i pokoju,
22:48
whichktóry sadlyNiestety our administrationadministracja has not been doing.
457
1356000
2000
czego niestety nasza władza nie robi.
22:50
ThanksDzięki so much.
458
1358000
1000
Dziękuję bardzo.
22:51
(ApplauseAplauz)
459
1359000
13000
(Oklaski)
Translated by Lena Gorska
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Philip Zimbardo - Psychologist
Philip Zimbardo was the leader of the notorious 1971 Stanford Prison Experiment -- and an expert witness at Abu Ghraib. His book The Lucifer Effect explores the nature of evil; now, in his new work, he studies the nature of heroism.

Why you should listen

Philip Zimbardo knows what evil looks like. After serving as an expert witness during the Abu Ghraib trials, he wrote The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil. From Nazi comic books to the tactics of used-car salesmen, he explores a wealth of sources in trying to explain the psychology of evil.

A past president of the American Psychological Association and a professor emeritus at Stanford, Zimbardo retired in 2008 from lecturing, after 50 years of teaching his legendary introductory course in psychology. In addition to his work on evil and heroism, Zimbardo recently published The Time Paradox, exploring different cultural and personal perspectives on time.

Still well-known for his controversial Stanford Prison Experiment, Zimbardo in his new research looks at the psychology of heroism. He asks, "What pushes some people to become perpetrators of evil, while others act heroically on behalf of those in need?"

More profile about the speaker
Philip Zimbardo | Speaker | TED.com