TEDxBend
Molly Winter: The taboo secret to better health
Molly Winter: Bí mật tối kị để có sức khỏe tốt hơn
Filmed:
Readability: 4.4
1,870,348 views
Việc đi vệ sinh của chúng ta có nhiều năng lượng, nhưng hầu hết chúng ta không khai thác . Molly Winter giảm thiểu sự buồn nôn và đòi hỏi chúng ta phải xem những thứ đi xuống toilet là một tài nguyên, là thứ có thể giúp chống lại biến đổi khí hậu, thúc đẩy sự đổi mới và thậm chí còn tiết kiệm tiền cho chúng ta.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Whenever I get to travel for work,
0
691
2079
Bất cứ khi nào trên đường đi làm,
00:14
I try to find out where my
drinking water comes from,
drinking water comes from,
1
2794
2508
tôi đều tự hỏi nước uống hàng
ngày từ đâu mà có,
ngày từ đâu mà có,
00:17
and where my poop and pee go.
2
5326
1667
và phân, nước tiểu của mình đi đâu.
00:19
(Laughter)
3
7017
1844
(Cười)
00:20
This has earned me the nickname
"The Poo Princess" in my family,
"The Poo Princess" in my family,
4
8885
3027
Vì thế tôi có biệt danh
"Công Chúa Bốc Mùi" trong nhà,
"Công Chúa Bốc Mùi" trong nhà,
00:23
and it's ruined many family vacations,
because this is not normal.
because this is not normal.
5
11936
3977
và nó phá hủy những kì nghỉ của gia đình,
vì điều này không bình thường.
vì điều này không bình thường.
00:28
But thinking about where it all goes
is the first step in activating
is the first step in activating
6
16612
5261
Nhưng nghĩ về chuyện đang diễn ra
là bước đầu tiên trong việc khám phá
là bước đầu tiên trong việc khám phá
00:33
what are actually superpowers
in our poop and pee.
in our poop and pee.
7
21897
2815
siêu năng lượng thật sự là gì
trong việc đi vệ sinh.
trong việc đi vệ sinh.
00:36
(Laughter)
8
24736
1076
(Cười)
00:37
Yeah.
9
25836
1154
Yeah.
00:39
And if we use them well,
10
27014
1158
Nếu sử dụng hợp lí,
00:40
we can live healthier
and more beautifully.
and more beautifully.
11
28196
2151
chúng ta có thể sống khỏe hơn
và xinh đẹp hơn.
và xinh đẹp hơn.
00:42
Check out this landscape
in Santa Fe, New Mexico.
in Santa Fe, New Mexico.
12
30371
3621
Kiểm tra phong cảnh
ở Santa Fe, New Mexico.
ở Santa Fe, New Mexico.
00:46
Just notice what kinds of words
and feelings come to mind.
and feelings come to mind.
13
34771
3142
Chỉ chú ý vào từ ngữ và cảm xúc
thoáng qua tâm trí.
thoáng qua tâm trí.
00:51
This landscape was watered
with treated sewage water.
with treated sewage water.
14
39588
3683
Cây cối được tưới nước thải đã qua xử lý
00:55
Does that change anything for you?
15
43892
1760
Điều đó có thay đổi gì trong bạn?
00:58
I imagine it might.
16
46458
2258
Tôi hình dung có lẽ nó như vậy.
01:02
And that's OK.
17
50191
1291
Và điều đó tương đối ổn.
01:04
How we feel about this
18
52897
2197
Cách chúng ta cảm nhận về điều này
01:07
is going to determine exactly
how innovative we can be.
how innovative we can be.
19
55118
3447
sẽ quyết định chính xác
cách chúng ta có thể đổi mới.
cách chúng ta có thể đổi mới.
01:10
And I want to explain how it works,
20
58589
3580
Và tôi muốn giải thích quá trình,
01:14
but what words do I use?
21
62675
1963
nhưng tôi nên dùng ngôn ngữ nào đây?
01:17
I mean, I can use profane words
like "shit" and "piss,"
like "shit" and "piss,"
22
65471
3652
Ý tôi là, tôi có thể dùng những từ thô tục
như "cứt" và "nước tiểu",
như "cứt" và "nước tiểu",
01:21
and then my grandma won't watch the video.
23
69147
2280
sau đó bà tôi sẽ không xem video này nữa.
01:23
Or I can use childish words
like "poo" and "pee." Eh.
like "poo" and "pee." Eh.
24
71451
3380
Hoặc tôi có thể dùng những từ trẻ con
như "đi cầu" và "đi tiểu". Eh.
như "đi cầu" và "đi tiểu". Eh.
01:27
Or I can use scientific words
like "excrement" and "feces." Humph.
like "excrement" and "feces." Humph.
25
75252
4718
Hoặc tôi có thể dùng những từ khoa học
như "phân" và "đi vệ sinh". Humph.
như "phân" và "đi vệ sinh". Humph.
01:31
I'll use a mix.
26
79994
1267
Tôi sẽ dùng hỗn hợp.
01:33
(Laughter)
27
81285
1340
(Cười)
01:34
It's all I got. (Laughs)
28
82649
3005
Đó là những gì tôi hiểu. (Cười)
01:37
So, in this suburb,
29
85678
1493
Vì vậy, ở khu vực ngoại ô,
01:39
the poo and the pee and the wash water
are going to this treatment plant
are going to this treatment plant
30
87195
3925
việc đi vệ sinh và nước qua sử dụng
sẽ đưa vào nhà máy xử lí
sẽ đưa vào nhà máy xử lí
01:43
right in the middle of the community.
31
91144
2117
ngay trong cộng đồng.
01:45
It looks more like a park
than a treatment plant.
than a treatment plant.
32
93285
2661
Nó trông giống như một công viên
hơn là nhà máy xử lí.
hơn là nhà máy xử lí.
01:47
The poo at the very bottom
of all those layers of gravel --
of all those layers of gravel --
33
95970
3386
Phân ở phía đáy những tầng sỏi đá --
01:51
not touching anyone --
34
99380
1516
không liên quan đến ai --
01:52
is providing solid food
for those marsh plants.
for those marsh plants.
35
100920
2741
cung cấp thức ăn đặc cho
những cây trồng ở đầm lầy.
những cây trồng ở đầm lầy.
01:56
And the clean, clear water
that comes out the other end
that comes out the other end
36
104238
3281
Và nước sạch và trong đến từ bên kia
01:59
is traveling underground
to water each person's yard.
to water each person's yard.
37
107543
3761
len lỏi trong lòng đất
để tưới cho sân của mỗi người.
để tưới cho sân của mỗi người.
02:03
So even though they're in a desert,
38
111328
1695
Mặc dù chúng sống trong sa mạc,
02:05
they get their own personal oasis.
39
113047
1857
chúng cũng có ốc đảo của riêng mình.
02:07
This approach is called
Integrated Water Management,
Integrated Water Management,
40
115963
3212
Cách tiếp cận này được gọi là
quản lí nguồn nước tích hợp,
quản lí nguồn nước tích hợp,
02:11
or holistic or closed-loop.
41
119199
2380
tổng thể hay còn gọi là chu trình đóng.
02:14
Whatever you want to call it,
42
122071
1517
Dù bạn muốn gọi đó là cách gì,
02:15
it's in conflict with the status quo
of how we think about sanitation,
of how we think about sanitation,
43
123612
3635
nó mâu thuẫn với tình hình hiện tại
cách chúng ta nghĩ về hệ thống vệ sinh,
cách chúng ta nghĩ về hệ thống vệ sinh,
02:19
which is contain, treat, push it away.
44
127271
3328
liên quan việc chứa, xử lí, loại bỏ nó.
02:23
But in this approach,
we're doing one step better.
we're doing one step better.
45
131239
2346
Nhưng với cách này, chúng ta
có bước tiến tốt hơn.
có bước tiến tốt hơn.
02:25
We're designing for reuse
from the very beginning,
from the very beginning,
46
133609
2362
Chúng ta đang thiết kế để tái sử dụng
ngay từ đầu,
ngay từ đầu,
02:27
because everything does get reused,
47
135995
2568
vì mọi thứ cần được tái sử dụng,
02:30
only now we're planning for it.
48
138587
2154
chỉ khi chúng ta đang
02:32
And often, that makes for
really beautiful spaces.
really beautiful spaces.
49
140765
2632
Thông thường, chỉ làm vậy
với những nơi đẹp thật đẹp.
với những nơi đẹp thật đẹp.
02:37
But the most important thing
about this system
about this system
50
145042
4065
Nhưng điều quan trọng nhất về hệ thống này
02:41
isn't the technicals of how it works.
51
149131
1999
không nằm ở hiệu quả của nó.
02:43
It's how you feel about it.
52
151812
1628
Mà là cách chúng ta cảm nhận nó.
02:46
Do you want this in your yard?
53
154002
1993
Bạn có muốn hệ thống này
trong sân nhà bạn?
trong sân nhà bạn?
02:48
Why not?
54
156507
1198
Tại sao không?
02:50
I got really curious about this question.
55
158368
2719
Tôi thật sự tò mò về vấn đề này.
02:53
Why don't we see more
innovation in sanitation?
innovation in sanitation?
56
161111
3340
Tại sao chúng ta không thấy sự đổi mới
trong hệ thống vệ sinh?
trong hệ thống vệ sinh?
02:56
Why isn't that kind of thing
the new normal?
the new normal?
57
164475
2499
Tại sao đó không được gọi là làm mới?
02:59
And I care so much about this question,
58
167610
2180
Và tôi càng quan tâm hơn về vấn đề
03:01
that I work for a nonprofit called Recode.
59
169814
2159
mà tôi làm cho tổ chức
phi lợi nhuận, Recode.
phi lợi nhuận, Recode.
03:03
We want to accelerate adoption
60
171997
1904
Chúng tôi muốn gia tăng sự chấp nhận
03:05
of sustainable building
and development practices.
and development practices.
61
173925
2772
của xây dựng bền vững
và phát triển thực tiễn.
và phát triển thực tiễn.
03:08
We want more innovation.
62
176721
1744
Chúng tôi muốn nhiều cải tiến hơn.
03:12
But a lot of times,
whole categories of innovation --
whole categories of innovation --
63
180274
3077
Nhưng rất nhiều lần, toàn bộ
sự phân loại đổi mới --
sự phân loại đổi mới --
03:15
ones that can help us
live more beautifully --
live more beautifully --
64
183375
2798
thứ có thể giúp chúng ta
sống cuộc sống tốt đẹp hơn --
sống cuộc sống tốt đẹp hơn --
03:18
turn out to be illegal.
65
186197
1371
hóa ra lại là bất hợp pháp.
03:20
Today's regulations and codes
were written under the assumption
were written under the assumption
66
188728
3452
Những quy tắc và mật mã
của hôm nay được viết trong giả thuyết
của hôm nay được viết trong giả thuyết
03:24
that best practices
would remain best practices,
would remain best practices,
67
192204
4014
rằng các biện pháp tối ưu
vẫn được duy trì,
vẫn được duy trì,
03:28
with incremental updates forever and ever.
68
196242
2256
việc cập nhật vẫn tiếp diễn mãi mãi.
03:31
But innovation isn't always incremental.
69
199387
2349
Sự đổi mới không phải
lúc nào cũng là vĩnh hằng.
lúc nào cũng là vĩnh hằng.
03:34
It turns out, how we feel
about any particular new technique
about any particular new technique
70
202285
3481
Hóa ra cách chúng ta cảm nhận
về bất cứ cải tiến cụ thể mới nào
về bất cứ cải tiến cụ thể mới nào
03:37
gets into everything we do:
71
205790
1849
liên quan mọi việc chúng ta làm:
03:39
how we talk about it,
72
207663
1270
cách chúng ta nói về nó,
03:40
how we encourage people to study,
73
208957
1826
cách chúng ta khuyến khích
mọi người học tập,
mọi người học tập,
03:42
our jokes, our codes ...
74
210807
1923
những câu chuyện đùa, qui tắc ...
03:44
And it ultimately determines
how innovative we can be.
how innovative we can be.
75
212754
2947
Và điều đó quyết định
sự sáng tạo của chúng ta.
sự sáng tạo của chúng ta.
03:48
So, that's the first reason
we don't innovate in sanitation.
we don't innovate in sanitation.
76
216503
4007
Cho nên, đó là lí do đầu tiên
chúng tôi không đổi mới hệ thống vệ sinh.
chúng tôi không đổi mới hệ thống vệ sinh.
03:53
We're kind of uncomfortable
talking about sanitation,
talking about sanitation,
77
221079
3313
Chúng ta khá là không thoải mái
khi nói về hệ thống vệ sinh,
khi nói về hệ thống vệ sinh,
03:56
that's why I've gotten called
"The Poo Princess" so much.
"The Poo Princess" so much.
78
224416
2702
đó là lí do tôi được gọi yêu là
"Công chúa vệ sinh".
"Công chúa vệ sinh".
03:59
The second reason is:
79
227142
1691
Lí do thứ hai là:
04:00
we think the problem is solved
here in the US.
here in the US.
80
228857
2530
chúng ta nghĩ vấn đề "
được giải quyết ngay tại Mĩ.
được giải quyết ngay tại Mĩ.
04:03
But not so.
81
231833
1230
Nhưng không hẳn là vậy.
04:05
Here in the US we still get sick
from drinking shit in out sewage water.
from drinking shit in out sewage water.
82
233087
5042
Ngay tại Mĩ, chúng tôi vẫn còn mắc bệnh
khi uống phải nguồn nước bẩn.
khi uống phải nguồn nước bẩn.
04:10
Seven million people get sick every year,
83
238699
2145
7 triệu người mắc bệnh mỗi năm,
04:12
900 die annually.
84
240868
1771
hằng năm có 900 người chết.
04:14
and we're not taking a holistic
approach to making it better.
approach to making it better.
85
242663
3190
Và chúng tôi không dựa vào
cái nhìn tổng thể để khiến nó tốt hơn.
cái nhìn tổng thể để khiến nó tốt hơn.
04:19
So we're not solving it.
86
247125
1657
Chúng tôi vẫn chưa giải quyết được.
04:21
Where I live in Portland, Oregon,
87
249749
1675
Nơi tôi sống ở Portland, Oregon,
04:23
I can't take Echo for a swim
during the rainy season,
during the rainy season,
88
251448
2803
tôi không thể để Echo đi bơi,
04:26
because we dump raw sewage
sometimes into our river.
sometimes into our river.
89
254275
3108
vì chúng ta thỉnh thoảng
xả thải thô trên sông,
xả thải thô trên sông,
04:29
Our rainwater and our sewage
go to the same treatment plant.
go to the same treatment plant.
90
257905
3225
Nước mưa và chất thải
cùng đi vào nhà máy xử lí.
cùng đi vào nhà máy xử lí.
04:33
Too much rain overflows into the river.
91
261904
2992
Có quá nhiều nước mưa chảy vào con sông.
04:37
And Portland is not alone here.
92
265530
2015
Và không chỉ có Portland.
04:39
Forty percent of municipalities self-report
93
267569
3090
40% các đô thị tự báo cáo
04:42
dumping raw or partially treated
sewage into our waterways.
sewage into our waterways.
94
270683
3829
về rác thải hoặc được xử lí một phần
trong đường ống.
trong đường ống.
04:47
The other bummer going on here
with our status quo
with our status quo
95
275442
3158
Những người làm biếng tiếp tục sống
với hiện trạng
với hiện trạng
04:50
is that half of all of your poop and pee
is going to fertilize farmland.
is going to fertilize farmland.
96
278624
4557
là một nửa thứ các bạn đi vệ sinh ra
sẽ làm đất đai màu mỡ.
sẽ làm đất đai màu mỡ.
04:55
The other half is being incinerated
97
283819
2366
Phân nửa khác được đem đi đốt
04:58
or land-filled.
98
286209
1214
hoặc chất thành đống rác.
04:59
And that's a bummer to me,
99
287447
1508
Nếu làm vậy thì thật lười biếng
05:00
because there are amazing nutrients
in your daily doody.
in your daily doody.
100
288979
2962
vì nhiều chất dinh dưỡng
đáng ngạc nhiên trong việc đi vệ sinh
đáng ngạc nhiên trong việc đi vệ sinh
05:03
It is comparable to pig manure;
101
291965
2166
Điều đó so sánh với phân lợn;
05:06
we're omnivores, they're omnivores.
102
294155
2277
chúng ta là động vật ăn tạp,
chúng cũng vậy.
chúng cũng vậy.
05:09
Think of your poo and pee
as a health smoothie for a tree.
as a health smoothie for a tree.
103
297240
3383
Hãy nghĩ về việc đi vệ sinh
là dưỡng chất miễn phí cho cây trồng.
là dưỡng chất miễn phí cho cây trồng.
05:12
(Laughter)
104
300647
3823
(Cười)
05:17
The other bummer going on here
105
305357
1809
Việc tương đối lười biếng khác diễn ra
05:19
is that we're quickly moving
all the drugs we take into our waterways.
all the drugs we take into our waterways.
106
307190
4015
chính là chúng ta nhanh chóng di chuyển
các loại thuốc chúng ta đưa vào đường ống.
các loại thuốc chúng ta đưa vào đường ống.
05:23
The average wastewater treatment plant
can remove maybe half of the drugs
can remove maybe half of the drugs
107
311971
4231
Trung bình một nhà máy có thể xử lí
một nửa lượng thuốc
một nửa lượng thuốc
05:28
that come in.
108
316226
1213
được đưa vào.
05:29
The other half goes
right out the other side.
right out the other side.
109
317910
2630
Phân nửa đi thẳng ra đâu bên kia
05:32
Consider what a cocktail
of pharmaceuticals --
of pharmaceuticals --
110
320564
3456
Lấy ví dụ về một li cốc tai chứa thuốc --
05:36
hormones, steroids, Vicodin --
111
324044
2021
hóc môn, hợp chất chất béo hữu cơ, vicodin
05:38
does to a fish,
112
326089
1783
áp dụng cho cá,
05:39
to a dog,
113
327896
1222
cho chó,
05:41
to a child.
114
329142
1200
cho trẻ con.
05:44
But this isn't just some problem
that we need to contain.
that we need to contain.
115
332322
3480
Nhưng điều này không phải vấn đề
chúng ta cần đối mặt.
chúng ta cần đối mặt.
05:48
If we flip this around,
we can create a resource
we can create a resource
116
336215
2398
Nếu lật ngược vấn đề,
ta có thể tạo nguồn lực
ta có thể tạo nguồn lực
05:50
that can solve so many
of our other problems.
of our other problems.
117
338637
2676
mà có thể giải quyết nhiều vấn đề khác.
05:53
And I want to get you
comfortable with this idea,
comfortable with this idea,
118
341758
2380
Tôi muốn bạn cảm thấy
thoải mái với ý tưởng này,
thoải mái với ý tưởng này,
05:56
so imagine the things I'm going
to show you, these technologies,
to show you, these technologies,
119
344162
4149
nên hãy tưởng tượng vài thứ tôi
sẽ cho bạn thấy, nhiều công nghệ,
sẽ cho bạn thấy, nhiều công nghệ,
06:00
and this attitude that says,
120
348335
1989
và thái độ đó cho thấy,
06:02
"We're going to reuse this.
121
350348
1348
"Ta sẽ tiếp tục tái sử dụng nó
06:03
Let's design to make it beautiful" --
122
351720
2214
Hãy thiết kế để nó trở nên đẹp đẽ" --
06:05
as advanced potty training.
123
353958
1533
buổi tập huấn cao cấp ngu ngốc.
06:07
(Laughter)
124
355515
1023
(Cười)
06:08
I think you're ready for it.
125
356562
1726
Tôi nghĩ bạn đã sẵn sàng.
06:10
I think we as a culture are ready
for advanced potty training.
for advanced potty training.
126
358312
3372
Tôi nghĩ nền văn hóa đã sẵn sàng
cho buổi tập huấn cao cấp ngu ngốc.
cho buổi tập huấn cao cấp ngu ngốc.
06:14
And there are three great
reasons to enroll today.
reasons to enroll today.
127
362527
2479
Và có 3 lí do để đăng kí ngay hôm nay.
06:17
Number one:
128
365030
1280
Thứ nhất:
06:19
we can fertilize our food.
129
367094
1898
chúng ta có thể làm màu mỡ cây trồng
06:21
Each one of us is pooping
and peeing something
and peeing something
130
369016
2512
Mỗi người thải ra vài thứ
trong lúc đi vệ sinh
trong lúc đi vệ sinh
06:23
that could fertilize half
or maybe all of our food,
or maybe all of our food,
131
371552
2739
có thể cung cấp một nửa
cho nguồn thức ăn của chúng ta,
cho nguồn thức ăn của chúng ta,
06:26
depending on our diet.
132
374315
1443
phụ thuộc chế độ ăn kiêng.
06:29
That dark brown poo in the toilet
is dark brown because of what?
is dark brown because of what?
133
377060
3275
Phân màu nâu đậm trong nhà vệ sinh
có nguyên nhân từ đâu?
có nguyên nhân từ đâu?
06:32
Dead stuff, bacteria.
134
380359
1388
Thứ không xài nữa, vi khuẩn.
06:34
That's carbon.
135
382249
1151
Đó là carbon.
06:35
And carbon, if we're getting
that into the soil,
that into the soil,
136
383424
2306
Và carbon, nếu chúng ta để ngấm vào đất,
06:37
is going to bind to the other minerals
and nutrients in there.
and nutrients in there.
137
385754
3031
sẽ cản trở những khoáng chất
và dinh dưỡng trong đất.
và dinh dưỡng trong đất.
06:41
Boom! Healthier food.
138
389187
1925
Bùm! Thực phẩm tốt cho sức khỏe hơn.
06:43
Voilà! Healthier people.
139
391443
1880
Cuối cùng cũng xong!
Công dân khỏe mạnh hơn.
Công dân khỏe mạnh hơn.
06:46
Chemical fertilizers by definition
don't have carbon in them.
don't have carbon in them.
140
394325
3541
Những phân bón hóa học theo định nghĩa
không có carbon bên trong.
không có carbon bên trong.
06:51
Imagine if we could move our animal manure
and our human manure to our soil,
and our human manure to our soil,
141
399221
5363
Tưởng tượng nếu chúng ta có thể
chuyển phân bón động vật và con người,
chuyển phân bón động vật và con người,
06:56
we might not need to rely
on fossil fuel-based fertilizers,
on fossil fuel-based fertilizers,
142
404608
3806
chúng ta có thể không cần phải phụ thuộc
phân bón liên quan hóa thạch.
phân bón liên quan hóa thạch.
07:00
mine minerals from far away.
143
408438
1971
những khoáng chất ở khá xa.
07:03
Imagine how much energy we could save.
144
411395
2468
Hình dung ta có thể
tiết kiệm bao nhiêu năng lượng.
tiết kiệm bao nhiêu năng lượng.
07:07
Now, some of us are concerned
145
415230
3060
Bây giờ chúng ta lo lắng
07:10
about industrial pollutants
contaminating this reuse cycle.
contaminating this reuse cycle.
146
418314
3941
về chất thải công nghiệp
đang gây ô nhiễm chu kì tái sử dụng này.
đang gây ô nhiễm chu kì tái sử dụng này.
07:15
That can be addressed.
147
423322
1653
Điều đó có thể được nhấn mạnh.
07:17
But we need to separate our discomfort
about talking about poo and pee
about talking about poo and pee
148
425445
4934
Nhưng chúng ta cần chia sẻ sự bất tiện
khi đề cập vấn đề đi vệ sinh
khi đề cập vấn đề đi vệ sinh
07:22
so we can calmly talk
about how we want to reuse it
about how we want to reuse it
149
430403
4364
cho nên chúng ta có thể bình tĩnh
nói về cách chúng ta muốn tái sử dụng.
nói về cách chúng ta muốn tái sử dụng.
07:26
and what things we don't want to reuse.
150
434791
2641
và những thứ chúng ta
không muốn tái sử dụng.
không muốn tái sử dụng.
07:29
And get this:
151
437456
1156
Và hiểu ra rằng:
07:31
if we change our approach to sanitation,
152
439598
2795
nếu chúng ta đổi cách tiếp cận
cải thiện hệ thống vệ sinh,
cải thiện hệ thống vệ sinh,
07:34
we can start to slow down climate change.
153
442417
2655
có thể bắt đầu làm chậm
quá trình biến đổi khí hậu.
quá trình biến đổi khí hậu.
07:38
Remember that carbon in the poop?
154
446234
1902
Còn nhớ carbon trong phân?
07:40
If we can get that into our soil bank,
155
448800
2050
Nếu ta có thể để nó ngấm vào lòng đất,
07:43
it's going to start to absorb
carbon dioxide that we put into the air.
carbon dioxide that we put into the air.
156
451489
4198
sẽ bắt đầu tiếp nhận CO2
chúng ta thải vào không khí.
chúng ta thải vào không khí.
07:48
And that could help
slow down global warming.
slow down global warming.
157
456154
2310
Điều đó giúp làm chậm
quá trình trái đất nóng lên.
quá trình trái đất nóng lên.
07:51
I want to show you some brave souls
158
459397
2507
Tôi muốn chỉ bạn thấy
những tâm hồn dũng cảm
những tâm hồn dũng cảm
07:53
who've had the courage to embrace
this advanced potty training approach.
this advanced potty training approach.
159
461928
4306
những người có can đảm tiến hành
cách tiếp cận huấn luyện cao cấp ngu ngốc.
cách tiếp cận huấn luyện cao cấp ngu ngốc.
07:59
So those folks in New Mexico --
160
467028
1691
Những người sống tại New Mexico --
08:00
why did they do it?
161
468743
1380
tại sao họ lại làm được?
08:02
'Cause they're in a desert?
'Cause they save money? Yeah.
'Cause they save money? Yeah.
162
470735
2679
'Vì họ sống trong sa mạc sao?
Vì họ tiết kiệm tiền? Yeah.
Vì họ tiết kiệm tiền? Yeah.
08:05
But more importantly,
they felt comfortable
they felt comfortable
163
473842
2991
Nhưng quan trọng hơn,
họ cảm thấy thoải mái
họ cảm thấy thoải mái
08:10
seeing what was going
down the toilet as a resource.
down the toilet as a resource.
164
478217
2843
khi thấy những thứ đi xuống toilet
là một nguồn tài nguyên.
là một nguồn tài nguyên.
08:13
Here's an average house
in Portland, Oregon.
in Portland, Oregon.
165
481642
2096
Đây là một ngôi nhà bình thường
ở Portland, Oregon.
ở Portland, Oregon.
08:15
This house is special
because they have a composting toilet
because they have a composting toilet
166
483762
2937
Ngôi nhà này là đặc biệt
bởi vì họ có một nhà vệ sinh ủ
bởi vì họ có một nhà vệ sinh ủ
08:18
turning all their poo and pee,
over time, into a soil amendment.
over time, into a soil amendment.
167
486723
4117
biến việc đi vệ sinh qua thời gian
thành việc thay đổi đất.
thành việc thay đổi đất.
08:23
Their wash water, their shower water,
is going underground
is going underground
168
491547
2894
Nước đi vệ sinh và nước tắm,
sẽ đi vào đất
sẽ đi vào đất
08:26
to a series of mulch basins,
169
494465
1888
đến những con lạch có lớp phủ,
08:29
and then watering that orchard downhill.
170
497127
2368
và sau đó tưới nước
08:32
When they went to get this permitted,
171
500392
1855
Khi họ nhận được sự đồng ý,
08:34
it wasn't allowed in Oregon.
172
502901
1663
nhưng lại không được phép ở Oregon.
08:37
But it was allowed
in five other states nearby.
in five other states nearby.
173
505222
2506
Nhưng lại được phép tại 5 bang xung quanh.
08:40
That was Recode's -- my organization's --
first code-change campaign.
first code-change campaign.
174
508322
4072
Đó là Recode -- tổ chức của tôi -
chiến dịch thay đổi mật mã đầu tiên.
chiến dịch thay đổi mật mã đầu tiên.
08:46
Here's a great example where
the Integrated Water Management approach
the Integrated Water Management approach
175
514158
4462
Dưới đây là một ví dụ tuyệt vời nơi
tiếp cận quản lý nước tổng hợp
tiếp cận quản lý nước tổng hợp
08:50
was the cheapest.
176
518644
1440
là cách ít tốn chi phí nhất.
08:52
This is three high-rise residential
buildings in downtown Portland,
buildings in downtown Portland,
177
520108
4596
Đây là những tòa nhà chung cư 3 tầng
ở trung tâm Portland,
ở trung tâm Portland,
08:56
and they're not flushing
to the sewer system.
to the sewer system.
178
524728
2580
và chúng không được đưa vào hệ thống cống.
08:59
How?
179
527332
1159
Bằng cách nào?
09:00
Well, their wash water
is getting reused to flush toilets,
is getting reused to flush toilets,
180
528515
3922
À, nước đi vệ sinh sẽ được tái sử dụng
trong toilet,
trong toilet,
09:04
cool mechanical systems,
181
532461
1667
làm mát những hệ thống cơ khí,
09:06
water the landscape.
182
534152
1308
tưới nước cho đất.
09:08
And then once the building
has thoroughly used everything --
has thoroughly used everything --
183
536028
2854
Và một khi tòa nhà
tận dụng kĩ lưỡng mọi thứ --
tận dụng kĩ lưỡng mọi thứ --
09:10
aka, shat in it --
184
538906
1523
như đã biết, có phân trong đó --
09:12
it's treated to highest standard
right on-site by plants and bacteria,
right on-site by plants and bacteria,
185
540453
4622
được xử lí với tiêu chuẩn cao nhất
liên quan đến cây trồng và vi khuẩn,
liên quan đến cây trồng và vi khuẩn,
09:17
and then infiltrated
into the groundwater right below.
into the groundwater right below.
186
545099
3445
và sau đó thấm vào nước dưới lòng đất.
09:21
And all that was cheaper
187
549371
3503
Và cách đó thì ít tốn chi phí
09:24
than updating the surrounding
sewer infrastructure.
sewer infrastructure.
188
552898
2903
hơn là nâng cấp cống quanh cơ sở hạ tầng.
09:28
So that's the last reason
we should get really excited
we should get really excited
189
556553
2538
Đó là lí do cuối cùng chúng ta
thấy háo hức thật sự
thấy háo hức thật sự
09:31
about doing things differently:
190
559115
1492
khi làm gì đó một cách khác biệt:
09:32
we can save a lot of money.
191
560631
2195
chúng ta có thể tiết kiệm được nhiều tiền.
09:36
This was the first permit
of its kind in Oregon.
of its kind in Oregon.
192
564085
2883
Đây là sự cho phép đầu tiên
tại bang Oregon.
tại bang Oregon.
09:39
Brave and open-minded people
sat down and felt comfortable saying,
sat down and felt comfortable saying,
193
567597
4161
Những con người dũng cảm và phóng khoáng
ngồi lại và cảm thấy thoải mái khi nói
ngồi lại và cảm thấy thoải mái khi nói
09:44
"Yeah, that shit makes sense."
194
572410
1500
"Yeah, phân cũng thật thú vị."
09:45
(Laughter)
195
573934
2468
(Cười)
09:48
"Let's do it."
196
576426
1241
"Chúng ta hãy tiến hành."
09:49
(Applause)
197
577691
1001
(Vỗ tay)
09:50
You know?
198
578716
1151
Bạn biết không?
09:51
I keep showing examples
199
579891
2149
Tôi tiếp tục đưa ra nhiều ví dụ
09:54
where everyone's reusing
everything on-site.
everything on-site.
200
582064
2158
mà mọi người đang tái sử dụng
những thứ có sẵn.
những thứ có sẵn.
09:56
Why?
201
584246
1151
Tại sao?
09:57
Well, when we look at our aging
infrastructure -- and it is old --
infrastructure -- and it is old --
202
585421
3274
À, khi chúng ta nhìn vào
cơ sở hạ tầng xuống cấp -- và nó cũ mèm--
cơ sở hạ tầng xuống cấp -- và nó cũ mèm--
10:00
and we look at the cost of updating it,
203
588719
1903
và chúng ta nhìn thấy chi phí nâng cấp,
10:02
three-quarters of that cost is just
the pipes snaking through our city.
the pipes snaking through our city.
204
590646
4607
3/4 chi phí chỉ dùng cho đường cống
lượn ngoằn ngoèo quanh thành phố.
lượn ngoằn ngoèo quanh thành phố.
10:07
So as we build anew, as we renovate,
205
595666
2179
Và khi chúng ta xây cái mới,
chúng ta cải tiến,
chúng ta cải tiến,
10:09
it might make more sense
to treat and reuse everything on-site.
to treat and reuse everything on-site.
206
597869
4872
có lẽ sẽ dễ xử lí và tái sử dụng
mọi thứ có sẵn.
mọi thứ có sẵn.
10:15
San Francisco realized that it made sense
207
603499
2571
San Francisco nhận ra điều này
thật dễ hiểu
thật dễ hiểu
10:18
to invest in rebates for every household
208
606094
2674
khi đầu tư vào việc hạ giá
cho từng hộ gia đình
cho từng hộ gia đình
10:20
to reuse their wash water
and their rainwater
and their rainwater
209
608792
2533
tái sử dụng nước sau khi đi vệ sinh
và nước mưa
và nước mưa
10:23
to water the backyard,
210
611349
1633
để tưới sân,
10:25
because the amount of water they would
save as a community would be so big.
save as a community would be so big.
211
613006
4067
vì số lượng nước mà bản thân họ
cũng như cộng đồng tiết kiệm sẽ tăng lên.
cũng như cộng đồng tiết kiệm sẽ tăng lên.
10:30
But why were all
these projects so innovative?
these projects so innovative?
212
618261
2487
Nhưng sao tất cả những dự án này
lại có tính đổi mới?
lại có tính đổi mới?
10:33
The money piece, yeah.
213
621434
1592
Cũng liên quan đến tiền bạc thôi.
10:35
But more importantly,
214
623963
1651
Nhưng điều quan trọng hơn là,
10:37
they felt comfortable with this idea
of advanced potty training.
of advanced potty training.
215
625638
3332
họ cảm thấy thoải mái với ý tưởng
về buổi tập huấn nâng cao ngu ngốc.
về buổi tập huấn nâng cao ngu ngốc.
10:41
Imagine if we embraced
innovation for sanitation
innovation for sanitation
216
629572
5028
Hãy thử hình dung nếu chúng ta
đi theo sự cải tiến hệ thống vệ sinh
đi theo sự cải tiến hệ thống vệ sinh
10:46
the way we have for, say, solar power.
217
634624
3298
theo cách chúng ta có, như là,
năng lượng mặt trời.
năng lượng mặt trời.
10:50
Think about it -- solar power used
to be uncommon and unaffordable.
to be uncommon and unaffordable.
218
638565
3555
Hãy suy nghĩ -- năng lượng mặt trời
từng là thứ không phổ biến và khá đắc.
từng là thứ không phổ biến và khá đắc.
10:54
Now it's more a part
of our web of power than ever before.
of our web of power than ever before.
219
642144
3553
Giờ nó là một phần của năng lượng
hơn bao giờ hết.
hơn bao giờ hết.
10:57
And it's creating resiliency.
220
645721
1983
Và nó đang dần phục hồi.
11:00
We now have sources of power like the sun
221
648130
2834
Giờ chúng ta có nguồn năng lượng
tương tự mặt trời
tương tự mặt trời
11:02
that don't vary with our earthly dramas.
222
650988
2456
mà không thay đổi với biến động trái đất
11:06
What's driving all that innovation?
223
654282
2161
Điều gì đang thúc đẩy sự cải tiến đó?
11:09
It's us.
224
657002
1374
Đó là chúng ta.
11:10
We're talking about energy.
225
658400
2023
Chúng ta đang nói về năng lượng.
11:12
It's cool to talk about energy.
226
660447
2371
Thật thoải mái khi nói về năng lượng.
11:16
Some folks are even talking
about the problems
about the problems
227
664032
2151
Nhiều người thậm chí
còn nói về nhiều vấn đề
còn nói về nhiều vấn đề
11:18
with the limited resources
where our current energy is coming from.
where our current energy is coming from.
228
666207
3166
của nguồn tài nguyên có hạn
từ nguồn gốc của năng lượng hiện nay.
từ nguồn gốc của năng lượng hiện nay.
11:21
We encourage our best and brightest
to work on this issue --
to work on this issue --
229
669397
4064
Chúng ta khuyến khích những nghiên cứu
tốt nhất và sáng tạo nhất trong vấn đề này
tốt nhất và sáng tạo nhất trong vấn đề này
11:25
better solar panels,
better batteries, everything.
better batteries, everything.
230
673485
3192
những tấm pin mặt trời tốt hơn,
nguồn pin tốt hơn, tất cả mọi thứ.
nguồn pin tốt hơn, tất cả mọi thứ.
11:30
So let's talk about where
our drinking water is coming from,
our drinking water is coming from,
231
678099
3110
Hãy nói về nguồn gốc của
nước chúng ta uống hằng ngày,
nước chúng ta uống hằng ngày,
11:33
where our poo and pee are actually going.
232
681233
2591
nước tiểu và phân chúng ta thải về đâu.
11:36
If we can get over this discomfort
with this entire topic,
with this entire topic,
233
684344
4940
Nếu chúng ta có thể vượt qua
sự không thoải mái khi nói về chủ đề này,
sự không thoải mái khi nói về chủ đề này,
11:41
we could create something
that creates our future goldmine.
that creates our future goldmine.
234
689308
3056
chúng ta có thể tạo ra thứ gì đó
hình thành mỏ vàng tương lai.
hình thành mỏ vàng tương lai.
11:45
Every time you flush the toilet,
235
693158
1621
Mỗi lần bạn rửa toilet,
11:46
I want you to think,
236
694803
1619
tôi muốn bạn suy nghĩ,
11:48
"Where is my poop and pee going?
237
696446
2024
"Nước tiểu và phân của ta
sẽ đi đâu?"
sẽ đi đâu?"
11:50
Will they be gainfully employed?"
238
698494
1903
Chúng có được dùng thật hữu ích không?
11:52
(Laughter)
239
700421
1252
(Cười)
11:53
"Or are they going to be wreaking
havoc in some waterway?"
havoc in some waterway?"
240
701697
3178
"Hay chúng sẽ trở thành
mối nguy hại cho đường cống?
mối nguy hại cho đường cống?
11:56
If you don't know, find out.
241
704899
1903
Nếu bạn không biết, hãy tìm hiểu.
11:58
And if you don't like the answer,
242
706826
1778
Và nếu bạn không tìm thấy đáp án,
12:00
figure out how you can communicate
to those who can drive this change
to those who can drive this change
243
708628
3727
hãy nghĩ về cách chúng ta giao tiếp
với những người có thể tiến hành thay đổi
với những người có thể tiến hành thay đổi
12:04
that you have advanced potty training,
that you are ready for reuse.
that you are ready for reuse.
244
712379
4012
mà bạn đã cải thiện tình hình vệ sinh,
hoặc bạn đã sẵn sàng cho việc tái sử dụng.
hoặc bạn đã sẵn sàng cho việc tái sử dụng.
12:08
How all of you feel
245
716415
2427
Cách mọi người cảm nhận
12:10
is going to determine exactly
how innovative we can be.
how innovative we can be.
246
718866
3301
sẽ quyết định chính xác chúng ta
có thể sáng tạo cỡ nào.
có thể sáng tạo cỡ nào.
12:14
Thank you so much.
247
722191
1159
Cảm ơn rất nhiều.
12:15
(Applause)
248
723374
5477
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Molly Winter - DesignerMolly Winter works on legalizing sustainable building practices.
Why you should listen
Designer, researcher, and illustrator Molly Winter thinks a lot about something most of us would rather not dwell on: wastewater treatment and sanitation innovation -- or rather the lack thereof. She is director of Recode, a nonprofit that works on legalizing innovation beyond just sanitation and accelerating adoption of sustainable building and development practices. She has created visual explanations for organizations including Beacon Food Forest, People's Food Coop, Public Laboratory for Open Technology and Science, Medical Reserve Corp and USA Today. Molly's work has been featured in MIT's Design Issues, Center for Disease Control and Prevention, Smith magazine and Sustainability Review.
Molly Winter | Speaker | TED.com