TEDxBend
Molly Winter: The taboo secret to better health
Molly Winter: Daha sağlıklı hayatın konuşulmayan sırrı
Filmed:
Readability: 4.4
1,870,348 views
Dışkımızla idrarımızın süper güçleri var, ama çoğu zaman bu güçlerden yararlanmıyoruz. Molly Winter bizi hassaslığımızla yüzleştirerek, tuvaletten aşağı gidenleri; iklim değişikliğiyle savaşmaya yardım edebilecek, yenileşmeyi güdüleyecek ve hatta tasarruf ettirecek bir kaynak olarak görmemizi istiyor.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Whenever I get to travel for work,
0
691
2079
Ne zaman iş seyahatine çıkacak olsam,
00:14
I try to find out where my
drinking water comes from,
drinking water comes from,
1
2794
2508
içme suyumun nereden
geldiğini bulmaya çalışırım,
geldiğini bulmaya çalışırım,
00:17
and where my poop and pee go.
2
5326
1667
dışkımla idrarımın nereye gittiğini de.
00:19
(Laughter)
3
7017
1844
(Gülüşmeler)
00:20
This has earned me the nickname
"The Poo Princess" in my family,
"The Poo Princess" in my family,
4
8885
3027
Bu sayede, aile arasında
"Kaka Prensesi" lakabını aldım
"Kaka Prensesi" lakabını aldım
00:23
and it's ruined many family vacations,
because this is not normal.
because this is not normal.
5
11936
3977
ve bu birçok tatilimizi mahvetti,
çünkü normal bir şey değil.
çünkü normal bir şey değil.
00:28
But thinking about where it all goes
is the first step in activating
is the first step in activating
6
16612
5261
Fakat nereye gittiğini düşünmek,
dışkımız ve idrarımızın üstün güçlerinin
dışkımız ve idrarımızın üstün güçlerinin
00:33
what are actually superpowers
in our poop and pee.
in our poop and pee.
7
21897
2815
neler olduğunu anlamaktaki ilk aşama.
00:36
(Laughter)
8
24736
1076
(Gülüşmeler)
00:37
Yeah.
9
25836
1154
Evet.
00:39
And if we use them well,
10
27014
1158
Yararlıca kullanırsak,
00:40
we can live healthier
and more beautifully.
and more beautifully.
11
28196
2151
daha sağlıklıca ve güzelce yaşayabiliriz.
00:42
Check out this landscape
in Santa Fe, New Mexico.
in Santa Fe, New Mexico.
12
30371
3621
New Mexico'da bulunan Santa Fe'deki
şu manzaraya bir bakın.
şu manzaraya bir bakın.
00:46
Just notice what kinds of words
and feelings come to mind.
and feelings come to mind.
13
34771
3142
Zihninizde oluşan sözcükleri
ve hisleri bir düşünün.
ve hisleri bir düşünün.
00:51
This landscape was watered
with treated sewage water.
with treated sewage water.
14
39588
3683
Burası işlenmiş lağım suyu
kullanılarak sulanmış.
kullanılarak sulanmış.
00:55
Does that change anything for you?
15
43892
1760
Hislerinizde değişiklik var mı?
00:58
I imagine it might.
16
46458
2258
Olabilir gibi geliyor bana.
01:02
And that's OK.
17
50191
1291
Sorun değil ama bu.
01:04
How we feel about this
18
52897
2197
Bu konuda nasıl hissettiğimiz,
01:07
is going to determine exactly
how innovative we can be.
how innovative we can be.
19
55118
3447
tam olarak ne kadar yenilikçi
olabileceğimizi belirleyecek.
olabileceğimizi belirleyecek.
01:10
And I want to explain how it works,
20
58589
3580
İşleyiş biçimini açıklamak istiyorum,
01:14
but what words do I use?
21
62675
1963
ama hangi sözcükleri kullanayım?
01:17
I mean, I can use profane words
like "shit" and "piss,"
like "shit" and "piss,"
22
65471
3652
Yani, "bok" ve "sidik" gibi
kaba sözcükler kullanabilirim,
kaba sözcükler kullanabilirim,
01:21
and then my grandma won't watch the video.
23
69147
2280
o zaman büyükannem videoyu izlemez.
01:23
Or I can use childish words
like "poo" and "pee." Eh.
like "poo" and "pee." Eh.
24
71451
3380
Ya da "kaka" ve "çiş" gibi çocuksu
sözcükler kullanabilirim.
sözcükler kullanabilirim.
01:27
Or I can use scientific words
like "excrement" and "feces." Humph.
like "excrement" and "feces." Humph.
25
75252
4718
Ya da "dışkı" ve "atık" gibi bilimsel
sözcükler kullanabilirim.
sözcükler kullanabilirim.
01:31
I'll use a mix.
26
79994
1267
Karışık kullanacağım.
01:33
(Laughter)
27
81285
1340
(Gülüşmeler)
01:34
It's all I got. (Laughs)
28
82649
3005
Elimde bunlar var. (Gülüyor)
01:37
So, in this suburb,
29
85678
1493
Şu kenar mahallede,
01:39
the poo and the pee and the wash water
are going to this treatment plant
are going to this treatment plant
30
87195
3925
kaka, çiş ve yıkama suyu
şu arıtma tesisine gidiyor,
şu arıtma tesisine gidiyor,
01:43
right in the middle of the community.
31
91144
2117
bölge halkının tam ortasına.
01:45
It looks more like a park
than a treatment plant.
than a treatment plant.
32
93285
2661
Arıtma tesisinden çok bir parka benziyor.
01:47
The poo at the very bottom
of all those layers of gravel --
of all those layers of gravel --
33
95970
3386
Tüm bu çakıl katmanının
en dibindeki kaka --
en dibindeki kaka --
01:51
not touching anyone --
34
99380
1516
kimseye dokunmadan --
01:52
is providing solid food
for those marsh plants.
for those marsh plants.
35
100920
2741
bataklık bitkilerine katı besin sağlıyor.
01:56
And the clean, clear water
that comes out the other end
that comes out the other end
36
104238
3281
Diğer uçtan çıkan temiz, berrak suysa
01:59
is traveling underground
to water each person's yard.
to water each person's yard.
37
107543
3761
herkesin bahçesini sulamak için
yer altından dolaşıyor.
yer altından dolaşıyor.
02:03
So even though they're in a desert,
38
111328
1695
Çölde olsalar bile,
02:05
they get their own personal oasis.
39
113047
1857
kendi vahalarına sahipler.
02:07
This approach is called
Integrated Water Management,
Integrated Water Management,
40
115963
3212
Bu yaklaşıma Tümleşik Su Yönetimi deniyor,
02:11
or holistic or closed-loop.
41
119199
2380
bütüncül ya da kapalı devre de deniyor.
02:14
Whatever you want to call it,
42
122071
1517
Adı ne olursa olsun,
02:15
it's in conflict with the status quo
of how we think about sanitation,
of how we think about sanitation,
43
123612
3635
bu yaklaşım, mevcut durumdaki şu temizlik
düşüncemizle çatışma içinde:
düşüncemizle çatışma içinde:
02:19
which is contain, treat, push it away.
44
127271
3328
Sınırlandır, arıt, kurtul.
02:23
But in this approach,
we're doing one step better.
we're doing one step better.
45
131239
2346
Fakat bu yaklaşımda,
bir aşama iyisini yapıyoruz.
bir aşama iyisini yapıyoruz.
02:25
We're designing for reuse
from the very beginning,
from the very beginning,
46
133609
2362
En baştan yeniden
kullanmak için tasarlıyoruz,
kullanmak için tasarlıyoruz,
02:27
because everything does get reused,
47
135995
2568
çünkü her şey yeniden kullanılır,
02:30
only now we're planning for it.
48
138587
2154
biz yeni yeni planlamaya başladık.
02:32
And often, that makes for
really beautiful spaces.
really beautiful spaces.
49
140765
2632
Sıklıkla, bu yaklaşım gerçekten
güzel alanlar ortaya çıkarıyor.
güzel alanlar ortaya çıkarıyor.
02:37
But the most important thing
about this system
about this system
50
145042
4065
Fakat bu sistemdeki en önemli şey,
02:41
isn't the technicals of how it works.
51
149131
1999
çalışma tekniği değil.
02:43
It's how you feel about it.
52
151812
1628
Önemli olan hissettikleriniz.
02:46
Do you want this in your yard?
53
154002
1993
Bahçenizde bunu ister misiniz?
02:48
Why not?
54
156507
1198
Neden olmasın?
02:50
I got really curious about this question.
55
158368
2719
Bu soru gerçekten çok ilgimi çekiyor.
02:53
Why don't we see more
innovation in sanitation?
innovation in sanitation?
56
161111
3340
Neden temizlik konusunda daha çok
yenileşme görmüyoruz?
yenileşme görmüyoruz?
02:56
Why isn't that kind of thing
the new normal?
the new normal?
57
164475
2499
Neden bu, yeni olağan durumumuz olmasın?
02:59
And I care so much about this question,
58
167610
2180
Bu soruyu bu kadar çok önemsediğim için
03:01
that I work for a nonprofit called Recode.
59
169814
2159
kâr amacı gütmeyen Recode'da çalışıyorum.
03:03
We want to accelerate adoption
60
171997
1904
Sürdürülebilir yapı ve imar
03:05
of sustainable building
and development practices.
and development practices.
61
173925
2772
uygulamalarının benimsenmesini
hızlandırmak istiyoruz.
hızlandırmak istiyoruz.
03:08
We want more innovation.
62
176721
1744
Daha fazla yenileşme istiyoruz.
03:12
But a lot of times,
whole categories of innovation --
whole categories of innovation --
63
180274
3077
Fakat birçok durumda,
yenileşmenin tüm türleri --
yenileşmenin tüm türleri --
03:15
ones that can help us
live more beautifully --
live more beautifully --
64
183375
2798
daha güzelce yaşamamıza
yardım edecek türleri --
yardım edecek türleri --
03:18
turn out to be illegal.
65
186197
1371
yasa dışı çıkıyor.
03:20
Today's regulations and codes
were written under the assumption
were written under the assumption
66
188728
3452
Günümüz yönetmelik ve yasaları,
var olan en iyi uygulamanın
var olan en iyi uygulamanın
03:24
that best practices
would remain best practices,
would remain best practices,
67
192204
4014
hep en iyi uygulama olarak
kalacağı varsayımıyla yazılmış,
kalacağı varsayımıyla yazılmış,
03:28
with incremental updates forever and ever.
68
196242
2256
bitmeyen sürekli eklemelerle.
03:31
But innovation isn't always incremental.
69
199387
2349
Ancak yenileşme her zaman ekleme değildir.
03:34
It turns out, how we feel
about any particular new technique
about any particular new technique
70
202285
3481
Şöyle bir durum var,
yeni bir tekniğe karşı yaklaşımımız
yeni bir tekniğe karşı yaklaşımımız
03:37
gets into everything we do:
71
205790
1849
yaptığımız her şeyin içine işliyor:
03:39
how we talk about it,
72
207663
1270
Konuşma biçimimize,
03:40
how we encourage people to study,
73
208957
1826
insanları eğitime teşvikimize,
03:42
our jokes, our codes ...
74
210807
1923
şakalarımıza, yasalarımıza....
03:44
And it ultimately determines
how innovative we can be.
how innovative we can be.
75
212754
2947
Nihayetinde, ne derece
yenileşmeci olabileceğimizi belirliyor.
yenileşmeci olabileceğimizi belirliyor.
03:48
So, that's the first reason
we don't innovate in sanitation.
we don't innovate in sanitation.
76
216503
4007
Temizlikte yenileşememizin ilk nedeni bu.
03:53
We're kind of uncomfortable
talking about sanitation,
talking about sanitation,
77
221079
3313
Temizlik hakkında konuşurken
biraz rahatsız hissediyoruz,
biraz rahatsız hissediyoruz,
03:56
that's why I've gotten called
"The Poo Princess" so much.
"The Poo Princess" so much.
78
224416
2702
bu yüzden ben çok kurcalayınca
"Kaka Prensesi" oluyorum.
"Kaka Prensesi" oluyorum.
03:59
The second reason is:
79
227142
1691
İkinci nedense şu:
04:00
we think the problem is solved
here in the US.
here in the US.
80
228857
2530
ABD'de sorunumuzun olmadığını düşünüyoruz.
04:03
But not so.
81
231833
1230
Ama öyle değil.
04:05
Here in the US we still get sick
from drinking shit in out sewage water.
from drinking shit in out sewage water.
82
233087
5042
Hâlâ ABD'de, lağım suyundan
bok içtiğimiz için hastalanıyoruz.
bok içtiğimiz için hastalanıyoruz.
04:10
Seven million people get sick every year,
83
238699
2145
Her yıl yedi milyon insan hastalanıyor,
04:12
900 die annually.
84
240868
1771
yılda 900 kişi ölüyor.
04:14
and we're not taking a holistic
approach to making it better.
approach to making it better.
85
242663
3190
Durumu iyileştirmek içinse
bütüncül bir yaklaşımda değiliz.
bütüncül bir yaklaşımda değiliz.
04:19
So we're not solving it.
86
247125
1657
Bir şeyi çözdüğümüz yok.
04:21
Where I live in Portland, Oregon,
87
249749
1675
Yaşadığım Portland, Oregon'da,
04:23
I can't take Echo for a swim
during the rainy season,
during the rainy season,
88
251448
2803
yağmurlu bir havada
bikinimle yüzmeye gidemiyorum,
bikinimle yüzmeye gidemiyorum,
04:26
because we dump raw sewage
sometimes into our river.
sometimes into our river.
89
254275
3108
çünkü bazen ham lağımı
nehirlerimize boşaltıyoruz.
nehirlerimize boşaltıyoruz.
04:29
Our rainwater and our sewage
go to the same treatment plant.
go to the same treatment plant.
90
257905
3225
Yağmur suyumuz ve lağım suyumuz
aynı arıtma tesisine gidiyor.
aynı arıtma tesisine gidiyor.
04:33
Too much rain overflows into the river.
91
261904
2992
Aşırı yağmur olunca, nehre taşıyor.
04:37
And Portland is not alone here.
92
265530
2015
Portland bu konuda tek değil.
04:39
Forty percent of municipalities self-report
93
267569
3090
Belediyelerin yüzde kırkı
04:42
dumping raw or partially treated
sewage into our waterways.
sewage into our waterways.
94
270683
3829
ham ya da kısmen arıtılmış lağımı
su yollarımıza boşalttığını bildiriyor.
su yollarımıza boşalttığını bildiriyor.
04:47
The other bummer going on here
with our status quo
with our status quo
95
275442
3158
Mevcut durumdaki diğer
vurucu meseleye gelince,
vurucu meseleye gelince,
04:50
is that half of all of your poop and pee
is going to fertilize farmland.
is going to fertilize farmland.
96
278624
4557
kakanızın ve çişinizin yarısı
toprağı gübrelemeye gidiyor.
toprağı gübrelemeye gidiyor.
04:55
The other half is being incinerated
97
283819
2366
Diğer yarısıysa yakılıyor
04:58
or land-filled.
98
286209
1214
ya da çöpe gidiyor.
04:59
And that's a bummer to me,
99
287447
1508
Bu bana göre oldukça vurucu,
05:00
because there are amazing nutrients
in your daily doody.
in your daily doody.
100
288979
2962
çünkü her gün çıkardıklarınızda
inanılmaz besin maddeleri var.
inanılmaz besin maddeleri var.
05:03
It is comparable to pig manure;
101
291965
2166
Domuz gübresiyle kıyaslayabiliriz;
05:06
we're omnivores, they're omnivores.
102
294155
2277
biz de hepçiliz, onlar da hepçil.
05:09
Think of your poo and pee
as a health smoothie for a tree.
as a health smoothie for a tree.
103
297240
3383
Kakanızla çişinizi ağaç için sağlık verici
bir meyve suyu gibi düşünün.
bir meyve suyu gibi düşünün.
05:12
(Laughter)
104
300647
3823
(Gülüşmeler)
05:17
The other bummer going on here
105
305357
1809
Diğer vurucu noktaya gelince,
05:19
is that we're quickly moving
all the drugs we take into our waterways.
all the drugs we take into our waterways.
106
307190
4015
aldığımız ilaçların hepsini de
su yollarımıza gönderiyoruz.
su yollarımıza gönderiyoruz.
05:23
The average wastewater treatment plant
can remove maybe half of the drugs
can remove maybe half of the drugs
107
311971
4231
Ortalama bir atık arıtma tesisi
suya karışan ilaçların belki de
suya karışan ilaçların belki de
05:28
that come in.
108
316226
1213
yarısını arıtabilir.
05:29
The other half goes
right out the other side.
right out the other side.
109
317910
2630
Geri kalan diğer yarısı
doğrudan diğer tarafa gidiyor.
doğrudan diğer tarafa gidiyor.
05:32
Consider what a cocktail
of pharmaceuticals --
of pharmaceuticals --
110
320564
3456
Bir düşünün,
ilaçlardan oluşan bir karışım --
ilaçlardan oluşan bir karışım --
05:36
hormones, steroids, Vicodin --
111
324044
2021
hormonlar, steroidler, Vicodin --
05:38
does to a fish,
112
326089
1783
bir balığa,
05:39
to a dog,
113
327896
1222
bir köpeğe,
05:41
to a child.
114
329142
1200
bir çocuğa neler yapar?
05:44
But this isn't just some problem
that we need to contain.
that we need to contain.
115
332322
3480
Fakat bu sorun, devam ettirmemiz
gereken bir sorun değil.
gereken bir sorun değil.
05:48
If we flip this around,
we can create a resource
we can create a resource
116
336215
2398
Tersine çevirirsek,
birçok diğer sorunumuzu
birçok diğer sorunumuzu
05:50
that can solve so many
of our other problems.
of our other problems.
117
338637
2676
çözebilecek bir kaynak oluşturabiliriz.
05:53
And I want to get you
comfortable with this idea,
comfortable with this idea,
118
341758
2380
Sizin de bu düşünceyi
iyice sindirmenizi istiyorum,
iyice sindirmenizi istiyorum,
05:56
so imagine the things I'm going
to show you, these technologies,
to show you, these technologies,
119
344162
4149
bu yüzden hayal edin size
göstereceğim teknolojileri
göstereceğim teknolojileri
06:00
and this attitude that says,
120
348335
1989
ve şu bakış açısını:
06:02
"We're going to reuse this.
121
350348
1348
"Yeniden kullanacağız.
06:03
Let's design to make it beautiful" --
122
351720
2214
Güzelleştirmek için tasarlayalım" --
06:05
as advanced potty training.
123
353958
1533
lazımlık eğitimi olarak görün.
06:07
(Laughter)
124
355515
1023
(Gülüşmeler)
06:08
I think you're ready for it.
125
356562
1726
Bence buna hazırsınız.
06:10
I think we as a culture are ready
for advanced potty training.
for advanced potty training.
126
358312
3372
Kültür toplumu olarak biz bu
ileri seviye lazımlık eğitimine hazırız.
ileri seviye lazımlık eğitimine hazırız.
06:14
And there are three great
reasons to enroll today.
reasons to enroll today.
127
362527
2479
Üye olmanız için üç harika neden var.
06:17
Number one:
128
365030
1280
Bir numara:
06:19
we can fertilize our food.
129
367094
1898
Yiyeceğimizi gübreleyebiliriz.
06:21
Each one of us is pooping
and peeing something
and peeing something
130
369016
2512
Her birimiz bir miktar
kaka ya da çiş yapıyoruz,
kaka ya da çiş yapıyoruz,
06:23
that could fertilize half
or maybe all of our food,
or maybe all of our food,
131
371552
2739
yiyeceğimizin yarısını belki de
hepsini gübrelemeye yeter,
hepsini gübrelemeye yeter,
06:26
depending on our diet.
132
374315
1443
beslenme biçimine bağlı tabii.
06:29
That dark brown poo in the toilet
is dark brown because of what?
is dark brown because of what?
133
377060
3275
Tuvaletteki o koyu kahverengi kaka
niçin o renkte biliyor musunuz?
niçin o renkte biliyor musunuz?
06:32
Dead stuff, bacteria.
134
380359
1388
Ölü şeylerden, bakteriler.
06:34
That's carbon.
135
382249
1151
İşte bu karbondur.
06:35
And carbon, if we're getting
that into the soil,
that into the soil,
136
383424
2306
Karbonu toprağa eklediğimizde
06:37
is going to bind to the other minerals
and nutrients in there.
and nutrients in there.
137
385754
3031
topraktaki diğer mineral
ve besinlere bağlanacaktır.
ve besinlere bağlanacaktır.
06:41
Boom! Healthier food.
138
389187
1925
Bom! Alın size daha sağlıklı yiyecek.
06:43
Voilà! Healthier people.
139
391443
1880
Aha! Alın size daha sağlıklı insanlar.
06:46
Chemical fertilizers by definition
don't have carbon in them.
don't have carbon in them.
140
394325
3541
Kimyasal gübrelerin
içerisinde karbon bulunmaz.
içerisinde karbon bulunmaz.
06:51
Imagine if we could move our animal manure
and our human manure to our soil,
and our human manure to our soil,
141
399221
5363
Tüm hayvan ve insan gübresini
toprağımıza taşıdığımızı düşleyin,
toprağımıza taşıdığımızı düşleyin,
06:56
we might not need to rely
on fossil fuel-based fertilizers,
on fossil fuel-based fertilizers,
142
404608
3806
fosil yakıta dayalı gübreye
bel bağlamak zorunda kalmayabiliriz,
bel bağlamak zorunda kalmayabiliriz,
07:00
mine minerals from far away.
143
408438
1971
uzak maden minerallerine de.
07:03
Imagine how much energy we could save.
144
411395
2468
Tasarruf edebileceğimiz enerjiyi düşleyin.
07:07
Now, some of us are concerned
145
415230
3060
Şimdi, kimilerimiz bu döngüyü kirleten
07:10
about industrial pollutants
contaminating this reuse cycle.
contaminating this reuse cycle.
146
418314
3941
sanayi ürünleri
hakkında endişeli olabilir.
hakkında endişeli olabilir.
07:15
That can be addressed.
147
423322
1653
Bu sorun çözülebilir.
07:17
But we need to separate our discomfort
about talking about poo and pee
about talking about poo and pee
148
425445
4934
Fakat kakayla çiş hakkında konuşurkenki
rahatsızlığı bir kenara bırakmalıyız ki
rahatsızlığı bir kenara bırakmalıyız ki
07:22
so we can calmly talk
about how we want to reuse it
about how we want to reuse it
149
430403
4364
yeniden kullanımı
hakkında sakince konuşabilelim,
hakkında sakince konuşabilelim,
07:26
and what things we don't want to reuse.
150
434791
2641
kullanmayacağımız şeylerden de konuşalım.
07:29
And get this:
151
437456
1156
Şunu iyi dinleyin:
07:31
if we change our approach to sanitation,
152
439598
2795
Temizliğe yaklaşımımızı değiştirirsek
07:34
we can start to slow down climate change.
153
442417
2655
iklim değişikliğini
yavaşlatmaya başlayabiliriz.
yavaşlatmaya başlayabiliriz.
07:38
Remember that carbon in the poop?
154
446234
1902
Kakadaki karbonu hatırladınız mı?
07:40
If we can get that into our soil bank,
155
448800
2050
Karbonu toprak bankamıza ekleyebilirsek
07:43
it's going to start to absorb
carbon dioxide that we put into the air.
carbon dioxide that we put into the air.
156
451489
4198
havaya saldığımız
karbondioksidi emmeye başlayacak.
karbondioksidi emmeye başlayacak.
07:48
And that could help
slow down global warming.
slow down global warming.
157
456154
2310
Küresel ısınmayı
yavaşlatmaya yardım edebilir.
yavaşlatmaya yardım edebilir.
07:51
I want to show you some brave souls
158
459397
2507
Size bazı cesur ruhları
göstermek istiyorum,
göstermek istiyorum,
07:53
who've had the courage to embrace
this advanced potty training approach.
this advanced potty training approach.
159
461928
4306
bu kişiler ileri seviye lazımlık eğitimi
yaklaşımını benimseyecek kadar cesur.
yaklaşımını benimseyecek kadar cesur.
07:59
So those folks in New Mexico --
160
467028
1691
New Mexico'daki bu kişiler --
08:00
why did they do it?
161
468743
1380
bunu niye yaptılar?
08:02
'Cause they're in a desert?
'Cause they save money? Yeah.
'Cause they save money? Yeah.
162
470735
2679
Çöldeler diye mi?
Tasarruf için mi? Evet.
Tasarruf için mi? Evet.
08:05
But more importantly,
they felt comfortable
they felt comfortable
163
473842
2991
Fakat daha önemlisi, huzurlu hissettiler,
08:10
seeing what was going
down the toilet as a resource.
down the toilet as a resource.
164
478217
2843
tuvaletlerinden akanı
kaynak olarak gördükleri için.
kaynak olarak gördükleri için.
08:13
Here's an average house
in Portland, Oregon.
in Portland, Oregon.
165
481642
2096
Portland, Oregon'da sıradan bir ev.
08:15
This house is special
because they have a composting toilet
because they have a composting toilet
166
483762
2937
Bu ev özel, çünkü
gübre dönüşümlü bir tuvaletleri var,
gübre dönüşümlü bir tuvaletleri var,
08:18
turning all their poo and pee,
over time, into a soil amendment.
over time, into a soil amendment.
167
486723
4117
tüm kaka ve çişleri, birikerek
toprak iyileştiriciye dönüşüyor.
toprak iyileştiriciye dönüşüyor.
08:23
Their wash water, their shower water,
is going underground
is going underground
168
491547
2894
Yıkama suları, banyo suları
toprağın altından
toprağın altından
08:26
to a series of mulch basins,
169
494465
1888
kuru odun parçacıkları dolu çukurlara
08:29
and then watering that orchard downhill.
170
497127
2368
gidiyor ve bu meyve bahçesini suluyor.
08:32
When they went to get this permitted,
171
500392
1855
Buna izin çıkartmak istedikleri zaman
08:34
it wasn't allowed in Oregon.
172
502901
1663
Oregon'da bu yasaktı.
08:37
But it was allowed
in five other states nearby.
in five other states nearby.
173
505222
2506
Fakat yakındaki diğer
beş eyalette izin veriliyordu.
beş eyalette izin veriliyordu.
08:40
That was Recode's -- my organization's --
first code-change campaign.
first code-change campaign.
174
508322
4072
Recode'un -- çalıştığım kuruluşun --
ilk yasa değişikliği mücadelesiydi bu.
ilk yasa değişikliği mücadelesiydi bu.
08:46
Here's a great example where
the Integrated Water Management approach
the Integrated Water Management approach
175
514158
4462
Tümleşik Su Yönetimi yaklaşımının
en ucuz seçenek olduğu
en ucuz seçenek olduğu
08:50
was the cheapest.
176
518644
1440
harika bir örnek görüyoruz.
08:52
This is three high-rise residential
buildings in downtown Portland,
buildings in downtown Portland,
177
520108
4596
Portland'ın şehir merkezindeki
üç adet yüksek binadan bahsediyorum
üç adet yüksek binadan bahsediyorum
08:56
and they're not flushing
to the sewer system.
to the sewer system.
178
524728
2580
ve çektikleri sifonlar lağıma gitmiyor.
08:59
How?
179
527332
1159
Nasıl mı?
09:00
Well, their wash water
is getting reused to flush toilets,
is getting reused to flush toilets,
180
528515
3922
Yıkama suları yeniden kullanılıyor;
tuvalet sifonları için,
tuvalet sifonları için,
09:04
cool mechanical systems,
181
532461
1667
havalı mekanik sistemler için
09:06
water the landscape.
182
534152
1308
ve bahçeyi sulamak için.
09:08
And then once the building
has thoroughly used everything --
has thoroughly used everything --
183
536028
2854
Bina kullanılabilecek
her şeyi tükettiğinde --
her şeyi tükettiğinde --
09:10
aka, shat in it --
184
538906
1523
içine ettiğinde desek de olur --
09:12
it's treated to highest standard
right on-site by plants and bacteria,
right on-site by plants and bacteria,
185
540453
4622
hemen yanındaki bitki ve bakterilerce
en üstün biçimde işleniyor
en üstün biçimde işleniyor
09:17
and then infiltrated
into the groundwater right below.
into the groundwater right below.
186
545099
3445
ve hemen altındaki
yer altı suyuna süzülüyor.
yer altı suyuna süzülüyor.
09:21
And all that was cheaper
187
549371
3503
Tüm bu işlemler
09:24
than updating the surrounding
sewer infrastructure.
sewer infrastructure.
188
552898
2903
çevredeki lağım altyapısını
yenilemekten daha ucuzdu.
yenilemekten daha ucuzdu.
09:28
So that's the last reason
we should get really excited
we should get really excited
189
556553
2538
Bu da, değişikliğe giderek
heyecanlanmak için
heyecanlanmak için
09:31
about doing things differently:
190
559115
1492
son neden oluyor:
09:32
we can save a lot of money.
191
560631
2195
Çok fazla tasarruf yapabiliriz.
09:36
This was the first permit
of its kind in Oregon.
of its kind in Oregon.
192
564085
2883
Oregon'daki türünün
ilk yasal izniydi bu.
ilk yasal izniydi bu.
09:39
Brave and open-minded people
sat down and felt comfortable saying,
sat down and felt comfortable saying,
193
567597
4161
Cesur ve açık fikirli insanlar
toplandı ve rahatça dedi ki:
toplandı ve rahatça dedi ki:
09:44
"Yeah, that shit makes sense."
194
572410
1500
"Boktan iş, ama mantıklı."
09:45
(Laughter)
195
573934
2468
(Gülüşmeler)
09:48
"Let's do it."
196
576426
1241
"Yapalım öyleyse."
09:49
(Applause)
197
577691
1001
(Alkış)
09:50
You know?
198
578716
1151
Anladınız işte.
09:51
I keep showing examples
199
579891
2149
Örnekler gösterip duruyorum,
09:54
where everyone's reusing
everything on-site.
everything on-site.
200
582064
2158
herkes var olan şeyleri
yeniden kullanıyor.
yeniden kullanıyor.
09:56
Why?
201
584246
1151
Niçin yapıyorum?
09:57
Well, when we look at our aging
infrastructure -- and it is old --
infrastructure -- and it is old --
202
585421
3274
Eskiyen altyapımıza baktığımızda,
-- gerçekten epey eski --
-- gerçekten epey eski --
10:00
and we look at the cost of updating it,
203
588719
1903
bunu yenileme maliyetine baktığımızda,
10:02
three-quarters of that cost is just
the pipes snaking through our city.
the pipes snaking through our city.
204
590646
4607
bu maliyetin dörtte üçü
şehrin altında kıvrılan borular.
şehrin altında kıvrılan borular.
10:07
So as we build anew, as we renovate,
205
595666
2179
Baştan kurarken, yenileştirirken,
10:09
it might make more sense
to treat and reuse everything on-site.
to treat and reuse everything on-site.
206
597869
4872
var olan her şeyi işlemek
ve yeniden kullanmak daha mantıklı.
ve yeniden kullanmak daha mantıklı.
10:15
San Francisco realized that it made sense
207
603499
2571
San Francisco bunun mantığını kavradı:
10:18
to invest in rebates for every household
208
606094
2674
Her meskene indirime yatırım yapıyor,
10:20
to reuse their wash water
and their rainwater
and their rainwater
209
608792
2533
yıkama sularını ve yağmur
sularını tekrar kullanarak
sularını tekrar kullanarak
10:23
to water the backyard,
210
611349
1633
arka bahçelerini sulamaları için;
10:25
because the amount of water they would
save as a community would be so big.
save as a community would be so big.
211
613006
4067
çünkü topluluk olarak tasarruf
edecekleri su çok fazla.
edecekleri su çok fazla.
10:30
But why were all
these projects so innovative?
these projects so innovative?
212
618261
2487
Fakat niçin bütün bu projeler
bu kadar yenilikçiydi?
bu kadar yenilikçiydi?
10:33
The money piece, yeah.
213
621434
1592
İşin para boyutu var, evet.
10:35
But more importantly,
214
623963
1651
Ama daha önemlisi,
10:37
they felt comfortable with this idea
of advanced potty training.
of advanced potty training.
215
625638
3332
ileri seviye lazımlık eğitimi fikri
insanları rahatlattı.
insanları rahatlattı.
10:41
Imagine if we embraced
innovation for sanitation
innovation for sanitation
216
629572
5028
Temizlikteki yenileşmeci anlayışı
diğer şeylerdeki gibi benimsesek ya,
diğer şeylerdeki gibi benimsesek ya,
10:46
the way we have for, say, solar power.
217
634624
3298
örneğin güneş enerjisindeki gibi.
10:50
Think about it -- solar power used
to be uncommon and unaffordable.
to be uncommon and unaffordable.
218
638565
3555
Düşünün bir -- güneş enerjisi de
yaygın değildi ve el yakıyordu.
yaygın değildi ve el yakıyordu.
10:54
Now it's more a part
of our web of power than ever before.
of our web of power than ever before.
219
642144
3553
Artık her zamankinden daha çok
güç ağımızın bir parçası oldu.
güç ağımızın bir parçası oldu.
10:57
And it's creating resiliency.
220
645721
1983
Zor durumlarda dayanıklılığı sağlıyor.
11:00
We now have sources of power like the sun
221
648130
2834
Artık güneş gibi bir güç kaynağımız var,
11:02
that don't vary with our earthly dramas.
222
650988
2456
dünyadaki sorunlardan etkilenmiyor.
11:06
What's driving all that innovation?
223
654282
2161
Tüm bu yenileşmeyi ne körüklüyor?
11:09
It's us.
224
657002
1374
Bizler.
11:10
We're talking about energy.
225
658400
2023
Enerjiden bahsediyoruz.
11:12
It's cool to talk about energy.
226
660447
2371
Enerjiden bahsetmek havalı.
11:16
Some folks are even talking
about the problems
about the problems
227
664032
2151
Hatta kimileri sorunlardan bahsediyor,
11:18
with the limited resources
where our current energy is coming from.
where our current energy is coming from.
228
666207
3166
enerjimizi sağladığımız
kısıtlı kaynak sorunlarından.
kısıtlı kaynak sorunlarından.
11:21
We encourage our best and brightest
to work on this issue --
to work on this issue --
229
669397
4064
Bu konuda çalışması için
en iyi ve parlak kişileri destekliyoruz --
en iyi ve parlak kişileri destekliyoruz --
11:25
better solar panels,
better batteries, everything.
better batteries, everything.
230
673485
3192
daha iyi güneş panelleri,
daha iyi piller, ne varsa işte hepsi.
daha iyi piller, ne varsa işte hepsi.
11:30
So let's talk about where
our drinking water is coming from,
our drinking water is coming from,
231
678099
3110
İçme suyumuzun nereden
geldiğini de konuşalım,
geldiğini de konuşalım,
11:33
where our poo and pee are actually going.
232
681233
2591
kakamızla çişimizin
gerçekten nereye gittiğini de.
gerçekten nereye gittiğini de.
11:36
If we can get over this discomfort
with this entire topic,
with this entire topic,
233
684344
4940
Bu konuyu konuşmadaki
rahatsızlığımızdan kurtulabilirsek
rahatsızlığımızdan kurtulabilirsek
11:41
we could create something
that creates our future goldmine.
that creates our future goldmine.
234
689308
3056
geleceğimizin altın madeni
olacak bir şey oluşturabiliriz.
olacak bir şey oluşturabiliriz.
11:45
Every time you flush the toilet,
235
693158
1621
Her sifonu çektiğinizde,
11:46
I want you to think,
236
694803
1619
sizden düşünmenizi istiyorum,
11:48
"Where is my poop and pee going?
237
696446
2024
"Kakamla çişim nereye gidiyor?
11:50
Will they be gainfully employed?"
238
698494
1903
Getirili biçimde kullanılıyorlar mı?"
11:52
(Laughter)
239
700421
1252
(Gülüşmeler)
11:53
"Or are they going to be wreaking
havoc in some waterway?"
havoc in some waterway?"
240
701697
3178
"Ya da su yolunun birinde
zarar ziyan mı olacaklar?"
zarar ziyan mı olacaklar?"
11:56
If you don't know, find out.
241
704899
1903
Bilmiyorsanız gidin öğrenin.
11:58
And if you don't like the answer,
242
706826
1778
Yanıt hoşunuza gitmezse,
12:00
figure out how you can communicate
to those who can drive this change
to those who can drive this change
243
708628
3727
değişimi sağlayacak kişilerle
iletişime geçmenin yolunu bulun,
iletişime geçmenin yolunu bulun,
12:04
that you have advanced potty training,
that you are ready for reuse.
that you are ready for reuse.
244
712379
4012
ileri seviye lazımlık eğitiminiz var,
tekrar kullanıma hazırsınız.
tekrar kullanıma hazırsınız.
12:08
How all of you feel
245
716415
2427
Hepinizin nasıl hissettiği
12:10
is going to determine exactly
how innovative we can be.
how innovative we can be.
246
718866
3301
tam olarak ne kadar
yenilikçi olabileceğimizi belirleyecek.
yenilikçi olabileceğimizi belirleyecek.
12:14
Thank you so much.
247
722191
1159
Çok teşekkürler.
12:15
(Applause)
248
723374
5477
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Molly Winter - DesignerMolly Winter works on legalizing sustainable building practices.
Why you should listen
Designer, researcher, and illustrator Molly Winter thinks a lot about something most of us would rather not dwell on: wastewater treatment and sanitation innovation -- or rather the lack thereof. She is director of Recode, a nonprofit that works on legalizing innovation beyond just sanitation and accelerating adoption of sustainable building and development practices. She has created visual explanations for organizations including Beacon Food Forest, People's Food Coop, Public Laboratory for Open Technology and Science, Medical Reserve Corp and USA Today. Molly's work has been featured in MIT's Design Issues, Center for Disease Control and Prevention, Smith magazine and Sustainability Review.
Molly Winter | Speaker | TED.com