ABOUT THE SPEAKER
Naomi Klein - Journalist, activist
Naomi Klein is a public intellectual, journalist and activist.

Why you should listen

In her first book, No Logo: Taking Aim at the Brand Bullies, Naomi Klein made a strong case against the takeover of public life by global corporations and brands. She ended that pre-internet essay suggesting as a counterpoint that everyone could become their own "personal brand." In her most recent book, No Is Not Enough: Resisting Trump's Shock Politics and Winning the World We Need, she analyzes how social media has made the idea of personal branding commonplace -- and how it helped Donald Trump become the first brand-president.

Klein's other books The Shock Doctrine: The Rise of Disaster Capitalism and This Changes Everything: Capitalism vs. The Climate have also energized the global conversation. Klein is a board member of climate-action group 350.org and one of the organizers of Canada’s Leap Manifesto, and in 2015 she helped launch Pope Francis’s historic encyclical on ecology. In 2016, she received the Sydney Peace Prize for "inspiring us to stand up locally, nationally and internationally to demand a new agenda for sharing the planet that respects human rights and equality."

More profile about the speaker
Naomi Klein | Speaker | TED.com
TEDWomen 2010

Naomi Klein: Addicted to risk

Naomi Klein: Verslaafd aan risico

Filmed:
1,031,224 views

Een paar dagen voor deze talk reisde journaliste Naomi Klein op een boot in de Golf van Mexico, om de rampzalige resultaten te bekijken van de BP's riskante jacht op olie. Onze samenlevingen zijn verslaafd geraakt aan extreme risico's bij het vinden van nieuwe energie, nieuwe financiële constructies en meer ... en te vaak zitten we na afloop opgescheept met de rotzooi. Klein's vraag: Wat is het backup-plan?
- Journalist, activist
Naomi Klein is a public intellectual, journalist and activist. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I just did something I've never donegedaan before.
0
0
3000
Ik heb pas iets gedaan dat ik nooit eerder had gedaan.
00:18
I spentdoorgebracht a weekweek at seazee on a researchOnderzoek vesselvaartuig.
1
3000
3000
Ik heb een week doorgebracht op een onderzoeksschip.
00:21
Now I'm not a scientistwetenschapper,
2
6000
2000
Ik ben geen wetenschapper,
00:23
but I was accompanyingbegeleidende a remarkableopmerkelijk scientificwetenschappelijk teamteam
3
8000
3000
maar ik begeleidde een opmerkelijk wetenschappelijk team
00:26
from the UniversityUniversiteit of SouthSouth FloridaFlorida
4
11000
2000
van de Universiteit van Zuid-Florida
00:28
who have been trackingbijhouden the travelsreizen of BP'sBP oilolie-
5
13000
3000
dat de tocht van BP's olie door de Golf van Mexico
00:31
in the GulfGolf of MexicoMexico.
6
16000
2000
heeft nagetrokken.
00:33
This is the boatboot we were on, by the way.
7
18000
3000
Dit is trouwens de boot waar we op vaarden.
00:36
The scientistswetenschappers I was with
8
21000
2000
De wetenschappers die bij me waren,
00:38
were not studyingaan het studeren the effecteffect of the oilolie- and dispersantsdispergeermiddelen on the biggroot stuffspul --
9
23000
3000
bestudeerden niet het effect van de olie en de oplosmiddelen op het grote spul --
00:41
the birdsvogelstand, the turtlesschildpadden,
10
26000
2000
de vogels, de schildpadden,
00:43
the dolphinsdolfijnen, the glamorousbetoverend stuffspul.
11
28000
2000
de dolfijnen, het flitsende spul.
00:45
They're looking at the really little stuffspul
12
30000
3000
Ze kijken naar het piepkleine spul
00:48
that getskrijgt eatengegeten by the slightlylicht lessminder little stuffspul
13
33000
3000
dat opgegeten wordt door het iets minder kleine spul
00:51
that eventuallytenslotte getskrijgt eatengegeten by the biggroot stuffspul.
14
36000
3000
dat uiteindelijk door het grote spul opgegeten wordt.
00:54
And what they're findingbevinding
15
39000
2000
En wat ze ontdekten
00:56
is that even tracespoor amountshoeveelheden of oilolie- and dispersantsdispergeermiddelen
16
41000
3000
is dat zelfs sporen van olie of oplosmiddel
00:59
can be highlyzeer toxicgiftig to phytoplanktonfytoplankton,
17
44000
2000
bijzonder giftig kunnen zijn voor fytoplankton,
01:01
whichwelke is very badslecht newsnieuws,
18
46000
2000
wat erg slecht nieuws is,
01:03
because so much life dependshangt af on it.
19
48000
3000
omdat er zoveel leven van afhankelijk is.
01:06
So contrarytegendeel to what we heardgehoord a fewweinig monthsmaanden back
20
51000
2000
In tegenstelling tot wat we een paar maanden geleden hoorden
01:08
about how 75 percentprocent of that oilolie-
21
53000
2000
over hoe 75 procent van die olie
01:10
sortsoort of magicallybij toverslag disappearedverdwenen
22
55000
2000
als bij toverslag verdween
01:12
and we didn't have to worryzorgen about it,
23
57000
2000
en we er ons geen zorgen over hoefden te maken,
01:14
this disasterramp is still unfoldingontvouwen.
24
59000
3000
is deze ramp zich nog steeds aan het voltrekken.
01:17
It's still workingwerkend its way up the foodeten chainketen.
25
62000
3000
Hij werkt zich nog altijd omhoog in de voedselketen.
01:20
Now this shouldn'tmoet niet come as a surpriseverrassing to us.
26
65000
3000
Dat zou geen verrassing voor ons moeten zijn.
01:23
RachelRachel CarsonCarson --
27
68000
2000
Rachel Carson --
01:25
the godmotherGodmother of modernmodern environmentalismmilieubeweging --
28
70000
2000
de oermoeder van de moderne milieubeweging --
01:27
warnedgewaarschuwd us about this very thing
29
72000
2000
waarschuwde ons al hiervoor
01:29
back in 1962.
30
74000
2000
in 1962.
01:31
She pointedpuntig out that the "controlcontrole menmannen" --
31
76000
2000
Zij benadrukte dat de controlemannen --
01:33
as she calledriep them --
32
78000
2000
zoals zij ze noemde --
01:35
who carpet-bombedCarpet-bombed townssteden and fieldsvelden
33
80000
2000
die een bommentapijt legden over dorpen en velden
01:37
with toxicgiftig insecticidesinsecticiden like DDTDDT,
34
82000
3000
met giftige insecticiden als DDT,
01:40
were only tryingproberen to killdoden the little stuffspul, the insectsinsecten,
35
85000
3000
alleen het kleine spul wilden uitroeien, de insecten,
01:43
not the birdsvogelstand.
36
88000
2000
niet de vogels.
01:45
But they forgotvergeten this:
37
90000
2000
Maar ze vergaten dit:
01:47
the factfeit that birdsvogelstand dinedineren on grubslarven,
38
92000
2000
het feit dat vogels leven van maden,
01:49
that robinsRobins eateten lots of wormswormen
39
94000
2000
dat roodborstjes veel wormen eten
01:51
now saturatedverzadigd with DDTDDT.
40
96000
3000
die nu verzadigd zijn met DDT.
01:54
And so, robinRobin eggseieren failedmislukt to hatchHatch,
41
99000
3000
En dus kwamen de eieren van de roodborstjes niet uit,
01:57
songbirdszangvogels diedging dood ennl massemasse,
42
102000
2000
zangvogels stierven en masse,
01:59
townssteden fellviel silentstil.
43
104000
2000
stilte in de steden.
02:01
ThusDus the titletitel "SilentStille SpringLente."
44
106000
3000
Vandaar de titel "Stille lente."
02:05
I've been tryingproberen to pinpointvaststellen
45
110000
2000
Ik probeer te bedenken
02:07
what keepshoudt drawingtekening me back to the GulfGolf of MexicoMexico,
46
112000
2000
wat mij zo aantrekt aan de Golf van Mexico,
02:09
because I'm CanadianCanadese,
47
114000
2000
want ik ben Canadese,
02:11
and I can drawtrek no ancestralvoorouderlijke tiesbanden.
48
116000
2000
en ik heb geen historische band.
02:13
And I think what it is
49
118000
2000
En ik denk dat het komt
02:15
is I don't think we have fullygeheel come to termstermen
50
120000
3000
doordat we volgens mij de volledige
02:18
with the meaningbetekenis of this disasterramp,
51
123000
3000
betekenis van deze ramp nog niet door hebben,
02:21
with what it meantbedoelde to witnessgetuige a holegat
52
126000
3000
wat het betekende om getuige te zijn van
02:24
rippedgeript in our worldwereld-,
53
129000
2000
een scheur in onze wereld,
02:26
with what it meantbedoelde to watch the contentsinhoud of the EarthAarde
54
131000
3000
wat het betekende om toe te kijken hoe de inhoud van de aarde
02:29
gushGush forthvoort on liveleven TVTV,
55
134000
2000
eruit gutst op live TV,
02:31
24 hoursuur a day,
56
136000
2000
24 uur per dag,
02:33
for monthsmaanden.
57
138000
2000
maandenlang.
02:35
After tellingvertellen ourselvesonszelf for so long
58
140000
3000
Nadat we onszelf zolang hebben wijsgemaakt
02:38
that our toolsgereedschap and technologytechnologie can controlcontrole naturenatuur,
59
143000
3000
dat onze hulpmiddelen en technologie de natuur kunnen beheersen,
02:41
suddenlyplotseling we were face-to-faceface-to-face
60
146000
2000
kwamen we plotseling oog in oog te staan
02:43
with our weaknesszwakte,
61
148000
2000
met onze zwakheid,
02:45
with our lackgebrek of controlcontrole,
62
150000
2000
met ons gebrek aan controle,
02:47
as the oilolie- burstuitbarsting out
63
152000
2000
toen de olie door
02:49
of everyelk attemptpoging to containbevatten it --
64
154000
3000
elke poging tot beteugeling heen spoot --
02:52
"toptop hatshoeden," "toptop killskills"
65
157000
2000
top hats, top kills,
02:54
and, mostmeest memorablyde memorabele, the "junkrommel shotschot" --
66
159000
2000
en het meest gedenkwaardig: de junk shot --
02:56
the brighthelder ideaidee
67
161000
2000
het slimme idee
02:58
of firingvuren oldoud tiresbanden and golfgolf ballsballen
68
163000
3000
om oude banden en golfballen in het gat
03:01
down that holegat in the worldwereld-.
69
166000
2000
in de wereld te schieten.
03:03
But even more strikingopvallend
70
168000
2000
Maar nog schokkender
03:05
than the ferociouswoeste powermacht emanatingafkomstige from that well
71
170000
3000
dan de verwoestende kracht die van die bron uitging,
03:08
was the recklessnessroekeloosheid
72
173000
2000
was de roekeloosheid
03:10
with whichwelke that powermacht was unleashedUnleashed --
73
175000
2000
waarmee die kracht was losgelaten --
03:12
the carelessnessonzorgvuldigheid, the lackgebrek of planningplanning
74
177000
3000
de slordigheid, het gebrek aan planning,
03:15
that characterizedgekarakteriseerde the operationoperatie
75
180000
2000
die de operatie van boren tot opruimen
03:17
from drillingboren to clean-upopruimen.
76
182000
3000
kenmerkten.
03:20
If there is one thing
77
185000
2000
Als er één ding is
03:22
BP'sBP waterywaterig improvImprov acthandelen madegemaakt clearduidelijk,
78
187000
3000
dat BP's waterige staaltje van herstel duidelijk maakte,
03:25
it is that, as a culturecultuur,
79
190000
2000
is het dat wij, als cultuur,
03:27
we have becomeworden farver too willinggewillig to gamblegokken
80
192000
2000
veel te veel bereid zijn om
03:29
with things that are preciouskostbaar
81
194000
2000
zaken op het spel te zetten die kostbaar
03:31
and irreplaceableonvervangbare,
82
196000
2000
en onvervangbaar zijn --
03:33
and to do so withoutzonder a back-upback-up planplan,
83
198000
3000
en dat zonder noodplan te doen,
03:36
withoutzonder an exitUitgang strategystrategie.
84
201000
2000
zonder exit-strategie.
03:38
And BPBP was hardlynauwelijks
85
203000
2000
En BP was hierin niet bepaald
03:40
our first experienceervaring of this in recentrecent yearsjaar.
86
205000
2000
onze eerste ervaring in de afgelopen jaren.
03:42
Our leadersleiders barrelvat into warsoorlogen,
87
207000
2000
Onze leiders rollen oorlogen in,
03:44
tellingvertellen themselveszich happygelukkig storiesverhalen
88
209000
2000
maken zichzelf vrolijke verhalen wijs
03:46
about cakewalksCakewalks and welcomeWelkom paradesoptochten.
89
211000
3000
over cakewalks en huldigingen,
03:49
Then, it is yearsjaar of deadlydodelijk damageschade controlcontrole,
90
214000
3000
daarna komen de jaren van dodelijke schadebeperking,
03:52
FrankensteinsFrankensteinen of siegesbelegeringen and surgespiekspanningen
91
217000
3000
Frankensteins van belegeringen en aanvalsgolven
03:55
and counter-insurgenciescontra opstanden,
92
220000
2000
en opstanden,
03:57
and onceeen keer again, no exitUitgang strategystrategie.
93
222000
3000
en wederom geen exit-strategie.
04:00
Our financialfinancieel wizardswizards routinelyroutinematig fallvallen victimslachtoffer
94
225000
3000
Onze financiële goochelaars worden regelmatig slachtoffer
04:03
to similarsoortgelijk overconfidencezelfoverschatting,
95
228000
2000
van vergelijkbare overmoed,
04:05
convincingovertuigend themselveszich that the latestlaatste bubblebubbel
96
230000
2000
ze overtuigen zichzelf ervan dat de nieuwste zeepbel
04:07
is a newnieuwe kindsoort of marketmarkt --
97
232000
2000
een nieuw soort markt is --
04:09
the kindsoort that never goesgaat down.
98
234000
2000
het type dat nooit zal instorten.
04:11
And when it inevitablyonvermijdelijk does,
99
236000
2000
En als dat onvermijdelijk toch gebeurt,
04:13
the bestbeste and the brightesthelderste
100
238000
2000
grijpen de besten en de slimsten
04:15
reachberijk for the financialfinancieel equivalentgelijkwaardig of the junkrommel shotschot --
101
240000
2000
naar het financiële equivalent van de junk shot --
04:17
in this casegeval, throwinghet werpen massivemassief amountshoeveelheden
102
242000
2000
in dit geval gooien ze enorme bedragen
04:19
of much-neededbroodnodige publicopenbaar moneygeld
103
244000
2000
aan broodnodig belastinggeld
04:21
down a very differentverschillend kindsoort of holegat.
104
246000
3000
in een heel ander soort gat.
04:24
As with BPBP, the holegat does get pluggedaangesloten,
105
249000
2000
Zoals bij BP wordt het gat gedicht,
04:26
at leastminst temporarilytijdelijk,
106
251000
2000
tenminste tijdelijk,
04:28
but not before
107
253000
2000
maar niet voordat
04:30
exactingveeleisend a tremendousenorme priceprijs.
108
255000
2000
het een enorme prijs heeft gevergd.
04:32
We have to figurefiguur out
109
257000
2000
We moeten ons afvragen
04:34
why we keep lettingverhuur this happengebeuren,
110
259000
2000
waarom we dit steeds laten gebeuren,
04:36
because we are in the midstmidden
111
261000
2000
want we zitten middenin
04:38
of what maymei be our highest-stakeshoogste-inzetten gamblegokken of all --
112
263000
3000
de gok met wellicht de hoogste inzet ooit:
04:41
decidingbeslissende what to do, or not to do,
113
266000
2000
beslissen wat we gaan doen, of niet doen,
04:43
about climateklimaat changeverandering.
114
268000
2000
aan de klimaatverandering.
04:45
Now as you know,
115
270000
2000
Zoals jullie weten
04:47
a great dealtransactie of time is spentdoorgebracht,
116
272000
2000
is er veel tijd besteed,
04:49
in this countryland and around the worldwereld-,
117
274000
2000
in dit land en over de hele wereld,
04:51
insidebinnen the climateklimaat debatedebat,
118
276000
2000
aan de klimaatdiscussie.
04:53
on the questionvraag of, "What if the IPCIPC scientistswetenschappers
119
278000
3000
Op de vraag: "Wat als de IPCC-wetenschappers
04:56
are all wrongfout?"
120
281000
2000
het helemaal verkeerd hebben?"
04:58
Now a farver more relevantrelevant questionvraag --
121
283000
2000
Een veel relevantere vraag --
05:00
as MITMIT physicistnatuurkundige EvelynEvelyn FoxFox KellerKeller putsputs it --
122
285000
3000
zoals MIT-natuurkundige Evelyn Fox Keller het stelt --
05:03
is, "What if those scientistswetenschappers are right?"
123
288000
4000
is: "Wat als al die wetenschappers gelijk hebben?"
05:08
GivenGegeven the stakesinzet, the climateklimaat crisiscrisis
124
293000
2000
Gezien de inzet, roept de klimaatcrisis
05:10
clearlyduidelijk callscalls for us to acthandelen
125
295000
2000
ons heel duidelijk op te handelen
05:12
basedgebaseerde on the precautionaryvoorzorgsmaatregel principlebeginsel --
126
297000
3000
naar het voorzorgsbeginsel --
05:15
the theorytheorie that holdshoudt
127
300000
2000
de theorie die stelt
05:17
that when humanmenselijk healthGezondheid and the environmentmilieu
128
302000
2000
dat als de gezondheid van mensen en het milieu
05:19
are significantlyaanzienlijk at riskrisico
129
304000
2000
een zeker risico lopen
05:21
and when the potentialpotentieel damageschade is irreversibleonomkeerbare,
130
306000
3000
en als de mogelijke schade onomkeerbaar is,
05:24
we cannotkan niet affordveroorloven to wait
131
309000
2000
we ons niet kunnen permitteren om te wachten
05:26
for perfectperfect scientificwetenschappelijk certaintyzekerheid.
132
311000
2000
op perfecte wetenschappelijke zekerheid.
05:28
Better to errErr on the sidekant of cautionLet op.
133
313000
3000
Beter het zekere voor het onzekere nemen.
05:31
More overtopenlijk, the burdenlast of provingbewijzen
134
316000
2000
Meer openlijk, de bewijslast
05:33
that a practicepraktijk is safeveilig
135
318000
2000
dat een toepassing veilig is,
05:35
should not be placedgeplaatst on the publicopenbaar that would be harmedgeschaad,
136
320000
3000
hoort niet te liggen bij het publiek dat de schade zal ondervinden,
05:38
but ratherliever on the industryindustrie that standsstands to profitwinst.
137
323000
3000
maar bij de industrie die er profijt van heeft.
05:42
But climateklimaat policyhet beleid in the wealthyrijk worldwereld- --
138
327000
2000
Maar het klimaatbeleid in de welvarende wereld --
05:44
to the extentomvang that suchzodanig a thing existsbestaat --
139
329000
3000
aangenomen dat er zoiets bestaat --
05:47
is not basedgebaseerde on precautionvoorzorg,
140
332000
2000
is niet gebaseerd op voorzorg,
05:49
but ratherliever on cost-benefitkosten-baten analysisanalyse --
141
334000
3000
maar op een kosten-baten-analyse --
05:52
findingbevinding the courseCursus of actionactie that economistseconomen believe
142
337000
2000
zoeken naar de handelwijze waarvan economen denken
05:54
will have the leastminst impactbotsing
143
339000
2000
dat die het minste effect heeft
05:56
on our GDPBBP.
144
341000
2000
op ons BNP.
05:58
So ratherliever than askingvragen, as precautionvoorzorg would demandvraag naar,
145
343000
3000
Dus liever dan te vragen -- wat voorzorg zou vereisen --
06:01
what can we do as quicklysnel as possiblemogelijk
146
346000
2000
"Wat kunnen we zo snel mogelijk doen
06:03
to avoidvermijden potentialpotentieel catastrophecatastrofe,
147
348000
3000
om een mogelijke ramp te voorkomen?"
06:06
we askvragen bizarreBizarre questionsvragen like this:
148
351000
3000
stellen we bizarre vragen als:
06:09
"What is the latestlaatste possiblemogelijk momentmoment we can wait
149
354000
3000
"Tot welk moment kunnen we uiterlijk wachten
06:12
before we beginbeginnen seriouslyernstig loweringverlagen emissionsemissies?
150
357000
3000
met het serieus verlagen van emissies?
06:15
Can we put this off tilltot 2020,
151
360000
2000
Kunnen we dit uitstellen tot 2020,
06:17
2030, 2050?"
152
362000
3000
2030, 2050?"
06:20
Or we askvragen,
153
365000
2000
Of we vragen:
06:22
"How much hotterheter can we let the planetplaneet get
154
367000
2000
"Hoeveel warmer kunnen we de planeet laten worden
06:24
and still surviveoverleven?
155
369000
2000
en toch overleven?
06:26
Can we go with two degreesgraden, threedrie degreesgraden, or --
156
371000
2000
Kunnen we stijgen met twee graden, drie graden, of --
06:28
where we're currentlymomenteel going --
157
373000
2000
waar we nu naar toe gaan --
06:30
fourvier degreesgraden CelsiusCelsius?"
158
375000
2000
vier graden Celsius?"
06:32
And by the way,
159
377000
2000
Overigens is
06:34
the assumptionveronderstelling that we can safelyveilig controlcontrole
160
379000
2000
de aanname dat we het enorm ingewikkelde klimaatsysteem
06:36
the Earth'sAarde awesomelyvreselijk complexcomplex climateklimaat systemsysteem
161
381000
3000
op aarde veilig kunnen controleren
06:39
as if it had a thermostatthermostaat,
162
384000
2000
alsof het een thermostaat heeft,
06:41
makingmaking the planetplaneet not too hotwarm, not too coldkoude,
163
386000
3000
zorgen dat de planeet niet te heet en niet te koud wordt,
06:44
but just right -- sortsoort of GoldilocksGoldilocks stylestijl --
164
389000
3000
maar precies goed -- zo'n Goudhaartje-stijl --
06:47
this is purezuiver fantasyfantasie,
165
392000
2000
dit is pure fantasie,
06:49
and it's not comingkomt eraan from the climateklimaat scientistswetenschappers.
166
394000
3000
en niet afkomstig van de klimaatwetenschappers;
06:52
It's comingkomt eraan from the economistseconomen
167
397000
2000
het komt van de economen
06:54
imposingindrukwekkend theirhun mechanisticmechanistisch thinkinghet denken
168
399000
2000
die hun mechanistische denkwijze toepassen
06:56
on the sciencewetenschap.
169
401000
2000
op de wetenschap.
06:58
The factfeit is that we simplyeenvoudigweg don't know
170
403000
2000
Feit is dat we gewoon niet weten
07:00
when the warmingverwarming that we createcreëren
171
405000
2000
wanneer de opwarming die we veroorzaken,
07:02
will be utterlyvolkomen overwhelmedoverweldigd
172
407000
2000
op hol zal slaan
07:04
by feedbackterugkoppeling loopslussen.
173
409000
2000
door een zichzelf versterkende kringloop.
07:06
So onceeen keer again,
174
411000
2000
Dus waarom nemen we
07:08
why do we take these crazygek risksrisico's
175
413000
2000
wederom deze absurde risico's
07:10
with the preciouskostbaar?
176
415000
2000
met wat ons dierbaar is?
07:12
A rangereeks of explanationstoelichtingen
177
417000
2000
Een reeks verklaringen
07:14
maymei be poppingpopping into your mindgeest by now,
178
419000
2000
zal jullie nu te binnen schieten,
07:16
like "greedhebzucht."
179
421000
2000
zoals hebzucht.
07:18
This is a popularpopulair explanationuitleg, and there's lots of truthwaarheid to it,
180
423000
3000
Dit is een populaire verklaring, en er schuilt veel waarheid in.
07:21
because takingnemen biggroot risksrisico's, as we all know,
181
426000
3000
Want we weten allemaal dat grote risico's nemen,
07:24
payspays a lot of moneygeld.
182
429000
2000
een hoop geld oplevert.
07:26
AnotherEen ander explanationuitleg that you oftenvaak hearhoren for recklessnessroekeloosheid
183
431000
2000
Een andere verklaring die je vaak hoort voor roekeloosheid,
07:28
is hubrisHybris.
184
433000
2000
is overmoed.
07:30
And greedhebzucht and hubrisHybris
185
435000
2000
En hebzucht en overmoed
07:32
are intimatelyintiem intertwinedverweven
186
437000
2000
zijn intiem verweven
07:34
when it comeskomt to recklessnessroekeloosheid.
187
439000
2000
als het op roekeloosheid aankomt.
07:36
For instanceaanleg, if you happengebeuren to be a 35-year-old-jaar oud bankerbankier
188
441000
3000
Als je bijvoorbeeld een 35-jarige bankier bent
07:39
takingnemen home 100 timestijden more
189
444000
2000
en 100 keer meer verdient
07:41
than a brainhersenen surgeonchirurg,
190
446000
2000
dan een hersenchirurg,
07:43
then you need a narrativeverhaal,
191
448000
2000
dan moet je dat verklaren,
07:45
you need a storyverhaal
192
450000
2000
je hebt een verhaal nodig
07:47
that makesmerken that disparityongelijkheid okay.
193
452000
2000
om zo'n ongelijkheid recht te praten.
07:49
And you actuallywerkelijk don't have a lot of optionsopties.
194
454000
3000
En je hebt eigenlijk niet zoveel varianten.
07:52
You're eithereen van beide an incrediblyongelooflijk good scammeroplichter,
195
457000
3000
Of je bent een ongelofelijk goede oplichter,
07:55
and you're gettingkrijgen away with it -- you gamedgamed the systemsysteem --
196
460000
2000
en je komt ermee weg -- je hebt het systeem bespeeld --
07:57
or you're some kindsoort of boyjongen geniusgenie,
197
462000
2000
of je bent een soort wonderkind,
07:59
the likessympathieën of whichwelke the worldwereld- has never seengezien.
198
464000
3000
uniek op de wereld.
08:02
Now bothbeide of these optionsopties -- the boyjongen geniusgenie and the scammeroplichter --
199
467000
3000
Beide varianten -- het wonderkind en de oplichter --
08:05
are going to make you vastlyenorm overconfidentovermoedig
200
470000
2000
maken je enorm overmoedig
08:07
and thereforedaarom more pronevatbaar
201
472000
2000
en daardoor vatbaarder
08:09
to takingnemen even biggergroter risksrisico's in the futuretoekomst.
202
474000
3000
voor het nemen van nóg grotere risico's in de toekomst.
08:13
By the way, TonyTony HaywardHayward, the formervoormalig CEOCEO of BPBP,
203
478000
3000
Tussen twee haakjes, Tony Hayward, de voormalige CEO van BP,
08:16
had a plaquegedenkplaat on his deskbureau
204
481000
2000
had een plaquette op zijn bureau
08:18
inscribedingeschreven with this inspirationalinspirerende sloganslogan:
205
483000
2000
met een inspirerende slogan erop:
08:20
"What would you attemptpoging to do
206
485000
2000
"Wat zou je proberen te doen
08:22
if you knewwist you could not failmislukken?"
207
487000
3000
als je wist dat je niet zou mislukken?"
08:25
Now this is actuallywerkelijk a popularpopulair plaquegedenkplaat,
208
490000
3000
Nu is dit best een populaire plaquette,
08:28
and this is a crowdmenigte of overachieversoverachievers,
209
493000
2000
en dit in een publiek van uitblinkers,
08:30
so I'm bettingWedden that some of you have this plaquegedenkplaat.
210
495000
3000
dus ik wed dat een paar van jullie deze plaquette hebben.
08:33
Don't feel ashamedbeschaamd.
211
498000
2000
Je hoeft je niet te schamen.
08:35
PuttingZetten fearangst of failuremislukking out of your mindgeest
212
500000
2000
De angst voor mislukking uit je hoofd zetten
08:37
can be a very good thing
213
502000
2000
kan iets goeds zijn
08:39
if you're trainingopleiding for a triathlontriatlon
214
504000
2000
als je traint voor een triatlon
08:41
or preparingvoorbereidingen treffen to give a TEDTalkTEDTalk,
215
506000
3000
of als je een TEDTalk voorbereidt,
08:44
but personallypersoonlijk, I think people with the powermacht
216
509000
2000
maar persoonlijk denk ik dat mensen met de macht
08:46
to detonateontploffen our economyeconomie and ravageravage our ecologyecologie
217
511000
3000
om onze economie te laten ontploffen en onze ecologie te verwoesten
08:49
would do better havingmet
218
514000
2000
er beter aan zouden doen
08:51
a pictureafbeelding of IcarusIcarus hangingopknoping from the wallmuur,
219
516000
2000
om een plaatje van Icarus aan de muur te hangen,
08:53
because -- maybe not that one in particularbijzonder --
220
518000
3000
want -- misschien niet speciaal deze --
08:56
but I want them thinkinghet denken about the possibilitymogelijkheid of failuremislukking
221
521000
3000
maar ik wil graag dat ze continu denken aan
08:59
all of the time.
222
524000
2000
de mogelijkheid van mislukken.
09:01
So we have greedhebzucht,
223
526000
2000
Dus we hebben hebzucht,
09:03
we'vewij hebben got overconfidencezelfoverschatting/hubrisHybris,
224
528000
2000
we hebben overmoed,
09:05
but sincesinds we're here at TEDWomenTEDWomen,
225
530000
2000
maar omdat we hier op TEDWomen zijn,
09:07
let's consideroverwegen one other factorfactor
226
532000
2000
laten we nog een factor in overweging nemen
09:09
that could be contributingbijdragende in some smallklein way
227
534000
2000
die enigszins zou kunnen bijdragen
09:11
to societalmaatschappelijke recklessnessroekeloosheid.
228
536000
2000
aan maatschappelijke roekeloosheid.
09:15
Now I'm not going to belaborafrossen this pointpunt,
229
540000
2000
Nu ga ik dit punt niet uitmelken hier,
09:17
but studiesstudies do showtonen that, as investorsinvesteerders,
230
542000
2000
maar studies tonen aan dat vrouwen,
09:19
womenvrouw are much lessminder pronevatbaar
231
544000
2000
als investeerders, minder geneigd zijn
09:21
to takingnemen recklessroekeloos risksrisico's than menmannen,
232
546000
3000
tot het nemen van roekeloze risico's dan mannen,
09:24
preciselyprecies because, as we'vewij hebben alreadynu al heardgehoord,
233
549000
2000
juist omdat vrouwen, zoals we al gehoord hebben,
09:26
womenvrouw tendde neiging hebben not to sufferlijden from overconfidencezelfoverschatting
234
551000
3000
niet zo lijden aan overmoed
09:29
in the samedezelfde way that menmannen do.
235
554000
2000
op de manier van mannen.
09:31
So it turnsbochten out
236
556000
2000
Dus blijkt
09:33
that beingwezen paidbetaald lessminder and praisedgeprezen lessminder
237
558000
2000
dat minder betaald en minder geprezen worden,
09:35
has its upsideszo snel --
238
560000
2000
ook voordelen heeft --
09:37
for societymaatschappij at leastminst.
239
562000
2000
tenminste voor de maatschappij.
09:39
The flipsideFlipside of this
240
564000
2000
De keerzijde hiervan is
09:41
is that constantlyvoortdurend beingwezen told
241
566000
2000
dat als je steeds maar te horen krijgt
09:43
that you are giftedbegaafd, chosenuitgekozen
242
568000
2000
dat je talent hebt, uitverkoren
09:45
and borngeboren to ruleregel
243
570000
2000
en een geboren leider bent,
09:47
has distinctonderscheiden societalmaatschappelijke downsidesnadelen.
244
572000
3000
dat verschillende maatschappelijke nadelen heeft.
09:50
And this problemprobleem -- call it the "perilsgevaren of privilegevoorrecht" --
245
575000
3000
En dit probleem -- zeg maar de gevaren van bevoorrecht zijn --
09:53
bringsbrengt us closerdichterbij, I think,
246
578000
2000
brengt ons, denk ik, dichterbij
09:55
to the rootwortel of our collectivecollectief recklessnessroekeloosheid.
247
580000
3000
de wortel van onze collectieve roekeloosheid.
09:58
Because nonegeen of us -- at leastminst in the globalglobaal NorthNoord --
248
583000
2000
Want niemand van ons -- tenminste op het noordelijk halfrond --
10:00
neithernoch menmannen nornoch womenvrouw,
249
585000
2000
noch mannen noch vrouwen,
10:02
are fullygeheel exemptvrijgesteld from this messagebericht.
250
587000
3000
zijn helemaal vrijgesteld van deze boodschap.
10:05
Here'sHier is what I'm talkingpratend about.
251
590000
2000
Hier heb ik het over.
10:07
WhetherOf we activelyactief believe them
252
592000
2000
Of we er nou actief in geloven
10:09
or consciouslybewust rejectverwerpen them,
253
594000
2000
of ze gewetensvol afwijzen,
10:11
our culturecultuur remainsstoffelijk overschot in the gripsgrepen
254
596000
2000
toch blijft onze cultuur in de greep
10:13
of certainzeker archetypalarchetypische storiesverhalen
255
598000
2000
van bepaalde archetypische verhalen
10:15
about our supremacysuprematie
256
600000
2000
over onze heerschappij
10:17
over othersanderen and over naturenatuur --
257
602000
2000
over anderen en over de natuur.
10:19
the narrativeverhaal of the newlynieuw discoveredontdekt frontiergrens
258
604000
3000
Het verhaal van de pas ontdekte grens
10:22
and the conqueringveroveren pioneerpionier,
259
607000
2000
en de pionier-veroveraar,
10:24
the narrativeverhaal of manifestmanifesteren destinylotsbestemming,
260
609000
2000
het verhaal van de vaststaande bestemming,
10:26
the narrativeverhaal of apocalypseApocalypse and salvationredding.
261
611000
2000
het verhaal van de apocalyps en verlossing.
10:28
And just when you think these storiesverhalen are fadingvervagen into historygeschiedenis,
262
613000
2000
En juist als je denkt dat deze verhalen in de geschiedenis oplossen,
10:30
and that we'vewij hebben gottengekregen over them,
263
615000
2000
en we erover heen zijn geraakt,
10:32
they popknal up in the strangestvreemdste placesplaatsen.
264
617000
3000
duiken ze op de vreemdste plaatsen weer op.
10:35
For instanceaanleg, I stumbledstruikelde acrossaan de overkant this advertisementadvertentie
265
620000
2000
Ik stuitte bijvoorbeeld op deze advertentie
10:37
outsidebuiten the women'svrouwen washroomwaskamer
266
622000
2000
bij het damestoilet
10:39
in the KansasKansas CityStad airportluchthaven.
267
624000
2000
op het vliegveld van Kansas City.
10:41
It's for Motorola'sMotorola's newnieuwe RuggedRuige cellcel phonetelefoon,
268
626000
2000
Het is voor Motorola's nieuwe Rugged-mobieltje,
10:43
and yes, it really does say,
269
628000
2000
en ja, er staat echt:
10:45
"SlapKlap MotherMoeder NatureNatuur in the facegezicht."
270
630000
2000
"Sla moeder natuur in haar gezicht."
10:47
And I'm not just showingtonen it to pickplukken on MotorolaMotorola --
271
632000
2000
En ik laat het niet alleen zien om Motorola te pakken --
10:49
that's just a bonusbonus.
272
634000
2000
dat is alleen de bonus.
10:51
I'm showingtonen it because --
273
636000
2000
Ik laat hem zien, omdat --
10:53
they're not a sponsorsponsor, are they? --
274
638000
2000
ze zijn toch geen sponsor, hè? --
10:55
because, in its owneigen way,
275
640000
2000
want op een eigen manier
10:57
this is a crassbotte versionversie
276
642000
2000
is dit een botte versie
10:59
of our foundingoprichten storyverhaal.
277
644000
2000
van ons scheppingsverhaal.
11:01
We slappedgeslagen MotherMoeder NatureNatuur around and wonwon,
278
646000
2000
Wij sloegen moeder natuur alle kanten op en wonnen.
11:03
and we always winwinnen,
279
648000
2000
En wij winnen altijd,
11:05
because dominatingdomineert naturenatuur is our destinylotsbestemming.
280
650000
3000
want wij zijn voorbestemd om over de natuur te heersen.
11:08
But this is not the only fairytaleFairytale we tell ourselvesonszelf about naturenatuur.
281
653000
3000
Maar dit is niet het enige sprookje dat we onszelf over de natuur vertellen.
11:11
There's anothereen ander one, equallyeven importantbelangrijk,
282
656000
3000
Er is er nog een, even belangrijk,
11:14
about how that very samedezelfde MotherMoeder NatureNatuur
283
659000
2000
over hoe diezelfde moeder natuur
11:16
is so nurturingverzorgende and so resilientveerkrachtig
284
661000
3000
zo zorgzaam en veerkrachtig is
11:19
that we can never make a dentDent in her abundanceovervloed.
285
664000
3000
dat we nooit een deuk in haar overvloed kunnen maken.
11:22
Let's hearhoren from TonyTony HaywardHayward again.
286
667000
2000
Laten we nog maar eens naar Tony Hayward luisteren.
11:24
"The GulfGolf of MexicoMexico is a very biggroot oceanoceaan.
287
669000
3000
"De Golf van Mexico is een hele grote oceaan.
11:27
The amountbedrag of oilolie- and dispersantsdispergeermiddelen that we are puttingzetten into it
288
672000
3000
De hoeveelheid olie en oplosmiddel die wij er in gooien
11:30
is tinyklein in relationrelatie to the totaltotaal waterwater volumevolume."
289
675000
3000
is piepklein in verhouding tot het totale watervolume."
11:33
In other wordstekst, the oceanoceaan is biggroot;
290
678000
2000
Met andere woorden: "De oceaan is groot;
11:35
she can take it.
291
680000
3000
hij kan het hebben."
11:38
It is this underlyingonderliggende assumptionveronderstelling of limitlessnesslimitlessness
292
683000
3000
Het is deze onderliggende aanname van grenzeloosheid
11:41
that makesmerken it possiblemogelijk
293
686000
2000
die het mogelijk maakt
11:43
to take the recklessroekeloos risksrisico's that we do.
294
688000
3000
dat we deze roekeloze risico's nemen.
11:46
Because this is our realecht master-narrativeMaster-verhaal:
295
691000
3000
Want dit is ons werkelijke hoofdverhaal:
11:49
howeverechter much we messknoeien up,
296
694000
2000
Hoeveel we ook verknoeien,
11:51
there will always be more --
297
696000
2000
er zal altijd meer zijn --
11:53
more waterwater, more landland-,
298
698000
3000
meer water, meer land,
11:56
more untappedonbenut resourcesmiddelen.
299
701000
2000
meer onaangeroerde hulpbronnen.
11:58
A newnieuwe bubblebubbel will replacevervangen the oldoud one.
300
703000
2000
Een nieuwe zeepbel zal de oude vervangen.
12:00
A newnieuwe technologytechnologie will come alonglangs
301
705000
2000
Een nieuwe technologie zal opkomen
12:02
to fixrepareren the messesmesses we madegemaakt with the last one.
302
707000
3000
om de rotzooi op te ruimen van de vorige.
12:05
In a way, that is the storyverhaal
303
710000
2000
Eigenlijk is dat het verhaal
12:07
of the settlingafwikkeling of the AmericasAmericas,
304
712000
2000
van de kolonisatie van Amerika,
12:09
the supposedlyvermoedelijk inexhaustibleonuitputtelijke frontiergrens
305
714000
2000
de vermoedelijk onuitputtelijke grens
12:11
to whichwelke EuropeansEuropeanen escapedontsnapt.
306
716000
3000
waar de Europeanen naar toe vluchtten.
12:14
And it's alsoook the storyverhaal of modernmodern capitalismkapitalisme,
307
719000
3000
En het is ook het verhaal van het moderne kapitalisme.
12:17
because it was the wealthrijkdom from this landland-
308
722000
2000
Want het was de weelde van dit land
12:19
that gavegaf birthgeboorte to our economiceconomisch systemsysteem,
309
724000
3000
die ons economisch systeem baarde,
12:22
one that cannotkan niet surviveoverleven withoutzonder perpetualeeuwigdurende growthgroei
310
727000
3000
dat niet kan overleven zonder eeuwigdurende groei
12:25
and an unendingoneindige supplylevering
311
730000
2000
en een eindeloze aanvoer
12:27
of newnieuwe frontiersgrenzen.
312
732000
2000
van nieuwe grenzen.
12:29
Now the problemprobleem is
313
734000
2000
Nu is het probleem
12:31
that the storyverhaal was always a lieliggen.
314
736000
2000
dat het verhaal altijd al een leugen was.
12:33
The EarthAarde always did have limitslimieten.
315
738000
2000
De aarde heeft altijd beperkingen gehad,
12:35
They were just beyondvoorbij our sightsbezienswaardigheden.
316
740000
2000
ze lagen alleen buiten ons blikveld.
12:37
And now we are hittingraken those limitslimieten
317
742000
2000
En nu lopen we op meerdere fronten
12:39
on multiplemeerdere frontsfronten.
318
744000
3000
tegen die beperkingen aan.
12:42
I believe that we know this,
319
747000
2000
Ik denk dat we dit wel weten,
12:44
yetnog we find ourselvesonszelf trappedgevangen in a kindsoort of narrativeverhaal looplus.
320
749000
3000
toch blijven we gevangen in een soort verhalencyclus.
12:47
Not only do we continuevoortzetten to tell and retellhervertellen
321
752000
3000
Niet alleen blijven we doorgaan met het vertellen
12:50
the samedezelfde tiredmoe storiesverhalen,
322
755000
2000
van dezelfde versleten verhalen,
12:52
but we are now doing so
323
757000
2000
maar dat doen we nu ook
12:54
with a frenzyrazernij and a furyFury
324
759000
2000
met een waanzin en grimmigheid
12:56
that, franklyrondweg, vergesVerges on campkamp.
325
761000
3000
die, eerlijk gezegd, neigt naar camp.
12:59
How elseanders to explainuitleg geven the culturalcultureel spaceruimte
326
764000
3000
Hoe moet ik anders de culturele ruimte verklaren
13:02
occupiedbezet by SarahSarah PalinPalin?
327
767000
2000
die Sarah Palin bezet houdt.
13:04
Now on the one handhand-,
328
769000
2000
Aan de ene kant
13:06
exhortingaanmanende us to "drillboren, babybaby, drillboren,"
329
771000
2000
spoort ze ons aan tot "boor, schatje, boor",
13:08
because God put those resourcesmiddelen into the groundgrond
330
773000
3000
omdat God die grondstoffen in de grond heeft gestopt
13:11
in orderbestellen for us to exploitexploiteren them,
331
776000
3000
zodat wij ze kunnen uitbaten,
13:14
and on the other, gloryinggeëtaleerde in the wildernesswildernis
332
779000
3000
en aan de andere, de verheerlijking van de ongerepte
13:17
of Alaska'sAlaska's untouchedonaangeroerd beautyschoonheid
333
782000
2000
schoonheid van Alaska's wildernis
13:19
on her hitraken realityrealiteit TVTV showtonen.
334
784000
3000
in haar reality-show op TV.
13:22
The twintweeling messagebericht is as comfortingtroostend as it is madboos.
335
787000
3000
Samengevoegd is deze boodschap geruststellend maar ook idioot.
13:25
IgnoreNegeren those creepingkruipen fearsangsten
336
790000
2000
Negeer die sluipende angst
13:27
that we have finallyTenslotte hitraken the wallmuur.
337
792000
2000
dat we uiteindelijk op de muur zijn gestuit.
13:29
There are still no limitslimieten.
338
794000
2000
Er zijn nog steeds geen beperkingen.
13:31
There will always be anothereen ander frontiergrens.
339
796000
3000
Er zal altijd weer een volgende grens zijn.
13:34
So stop worryingzorgwekkend and keep shoppinghet winkelen.
340
799000
3000
Dus maak je geen zorgen en blijf winkelen.
13:37
Now, would that this were just about
341
802000
2000
Was het maar waar dat dit alleen ging
13:39
SarahSarah PalinPalin and her realityrealiteit TVTV showtonen.
342
804000
2000
om Sarah Palin en haar reality-show.
13:41
In environmentalmilieu circlescirkels,
343
806000
2000
In kringen van milieubeschermers,
13:43
we oftenvaak hearhoren that, ratherliever than shiftingverplaatsing to renewableshernieuwbare energiebronnen,
344
808000
3000
horen we vaak dat we doorgaan of er niks aan de hand is,
13:46
we are continuingvoortgezette with businessbedrijf as usualgebruikelijk.
345
811000
3000
in plaats van overschakelen op hernieuwbare energie.
13:49
This assessmentbeoordeling, unfortunatelyhelaas,
346
814000
2000
Deze beoordeling is helaas
13:51
is farver too optimisticoptimistisch.
347
816000
2000
veel te optimistisch.
13:53
The truthwaarheid is that we have alreadynu al exhausteduitgeput
348
818000
3000
De waarheid is dat we al zoveel makkelijk toegankelijke
13:56
so much of the easilygemakkelijk accessiblebeschikbaar fossilfossiel fuelsbrandstoffen
349
821000
3000
fossiele brandstoffen hebben uitgeput,
13:59
that we have alreadynu al enteredingevoerde
350
824000
2000
dat we al in een veel riskanter
14:01
a farver riskiermeer riskier businessbedrijf eratijdperk,
351
826000
3000
zakelijk tijdperk zijn aangeland,
14:04
the eratijdperk of extremeextreem energyenergie.
352
829000
2000
het tijdperk van extreme energie.
14:06
So that meansmiddelen drillingboren for oilolie- in the deepestdiepste waterwater,
353
831000
3000
Dat betekent boren naar olie in het diepste water,
14:09
includinginclusief the icyIcy ArcticArctic seaszeeën,
354
834000
2000
inclusief de ijzige poolzeeën
14:11
where a clean-upopruimen maymei simplyeenvoudigweg be impossibleonmogelijk.
355
836000
3000
waar een schoonmaakactie gewoon onmogelijk is.
14:14
It meansmiddelen large-scalegrootschalig hydraulicHydraulische frackingfracking for gasgas-
356
839000
3000
Dat betekent het op grote schaal hydraulisch breken om gas te winnen
14:17
and massivemassief strip-miningstalen operationsactiviteiten for coalsteenkool,
357
842000
2000
en veelvuldig toepassen van oppervlakte-mijnbouw voor kolen,
14:19
the likessympathieën of whichwelke we haven'thebben niet yetnog seengezien.
358
844000
3000
zoals we niet eerder gezien hebben.
14:22
And mostmeest controversiallycontroversieel, it meansmiddelen the tartar sandszandkorrels.
359
847000
3000
En het meest controversieel zijn de teerzanden.
14:25
I'm always surprisedverwonderd by how little
360
850000
2000
Ik verbaas me er altijd over hoe weinig
14:27
people outsidebuiten of CanadaCanada
361
852000
2000
mensen buiten Canada
14:29
know about the AlbertaAlberta TarTar SandsSands,
362
854000
2000
bekend zijn met de teerzanden in Alberta,
14:31
whichwelke this yearjaar are projectedgeprojecteerd to becomeworden
363
856000
2000
die volgens planning dit jaar
14:33
the numberaantal one sourcebron of importedgeïmporteerd oilolie-
364
858000
3000
de belangrijkste bron van geïmporteerde olie zullen worden
14:36
to the UnitedVerenigd StatesStaten.
365
861000
2000
voor de Verenigde Staten.
14:38
It's worthwaard takingnemen a momentmoment to understandbegrijpen this practicepraktijk,
366
863000
3000
Het is van belang om deze praktijk even te laten doordringen,
14:41
because I believe it speaksspreekt to recklessnessroekeloosheid
367
866000
2000
want ik geloof dat dit veel weg heeft van roekeloosheid
14:43
and the pathpad we're on
368
868000
2000
en weinig anders illustreert zo sterk
14:45
like little elseanders.
369
870000
2000
de weg die wij bewandelen.
14:47
So this is where the tartar sandszandkorrels liveleven,
370
872000
3000
Dit is waar de teerzanden liggen,
14:50
underonder one of the last magnificentprachtig
371
875000
2000
onder een van de laatste prachtige
14:52
BorealBoreale forestsbossen.
372
877000
2000
noordelijke bossen.
14:54
The oilolie- is not liquidvloeistof.
373
879000
2000
De olie is niet vloeibaar;
14:56
You can't just drillboren a holegat and pumppomp it out.
374
881000
2000
je kunt niet gewoon een gat boren en de olie oppompen.
14:58
TarTar sand'sSand's oilolie- is solidsolide,
375
883000
2000
De olie uit teerzanden is vast,
15:00
mixedgemengd in with the soilbodem.
376
885000
2000
gemengd met zand.
15:02
So to get at it,
377
887000
2000
Dus om ze te winnen
15:04
you first have to get ridbevrijden of the treesbomen.
378
889000
3000
moet je eerst de bomen opruimen.
15:07
Then, you ripRust in vrede off the topsoilbovengrond
379
892000
2000
Daarna verwijder je de bovenste aarde
15:09
and get at that oilyvette sandzand.
380
894000
3000
en je komt dan uit op het olieachtige zand.
15:12
The processwerkwijze requiresvereist a hugereusachtig amountbedrag of waterwater,
381
897000
3000
Het proces vergt een enorme hoeveelheid water,
15:15
whichwelke is then pumpedgepompt into massivemassief toxicgiftig tailingtailing pondsvijvers.
382
900000
4000
die daarna in enorme, giftige residubekkens gepompt wordt.
15:19
That's very badslecht newsnieuws for locallokaal indigenousinheems people
383
904000
3000
Dat is heel slecht nieuws voor de inheemse bevolking
15:22
livingleven downstreamstroomafwaarts
384
907000
2000
die stroomafwaarts woont
15:24
who are reportingrapportage alarminglyalarmerend highhoog cancerkanker ratesprijzen.
385
909000
3000
en die melding maakt van een alarmerend hoog aantal kankergevallen.
15:27
Now looking at these imagesafbeeldingen,
386
912000
2000
Als je naar deze foto's kijkt,
15:29
it's difficultmoeilijk to graspgrijpen the scaleschaal of this operationoperatie,
387
914000
3000
is het moeilijk om je een beeld te vormen van de schaal van deze operatie,
15:32
whichwelke can alreadynu al be seengezien from spaceruimte
388
917000
3000
die al vanuit de ruimte zichtbaar is
15:35
and could growgroeien to an areaGebied the sizegrootte of EnglandEngeland.
389
920000
3000
en in oppervlakte zo groot als Engeland kan worden.
15:38
I find it helpshelpt actuallywerkelijk
390
923000
2000
Ik heb gemerkt dat het helpt
15:40
to look at the dumpstortplaats truckstrucks that moveverhuizing the earthaarde,
391
925000
2000
als je kijkt naar de dump-trucks die de aarde vervoeren,
15:42
the largestDe grootste ever builtgebouwd.
392
927000
2000
de grootste die ooit gebouwd zijn.
15:44
That's a personpersoon down there by the wheelwiel.
393
929000
2000
Daar staat een persoon onder bij het wiel.
15:46
My pointpunt is that
394
931000
2000
Mijn bezwaar is
15:48
this is not oilolie- drillingboren.
395
933000
2000
dat dit geen boren naar olie is,
15:50
It's not even miningmijnbouw.
396
935000
2000
dit is zelfs geen mijnbouw.
15:52
It is terrestrialterrestrische skinningvillen.
397
937000
2000
Dit is het villen van de aarde.
15:54
VastEnorme, vividlevendige landscapeslandschappen
398
939000
2000
Grote, levendige landschappen
15:56
are beingwezen guttedontdaan van ingewanden,
399
941000
2000
worden gestript,
15:58
left monochromaticmonochromatisch graygrijs.
400
943000
2000
en eentonig grijs blijft achter.
16:00
Now I should confessbekennen that as [farver as] I'm concernedbezorgd
401
945000
3000
Ik moet bekennen dat dit wat mij betreft
16:03
this would be an abominationgruwel
402
948000
2000
al een gruweldaad zou zijn
16:05
if it emitteduitgestoten not one particledeeltje of carbonkoolstof.
403
950000
2000
zelfs als er geen deeltje koolstof zou worden uitgestoten.
16:07
But the truthwaarheid is that, on averagegemiddelde,
404
952000
3000
Maar de waarheid is dat
16:10
turningdraaien that gunksmurrie into cruderuw oilolie-
405
955000
3000
het omzetten van die modder in ruwe olie
16:13
producesproduceert about threedrie timestijden more greenhousebroeikas gasgas- pollutionverontreiniging
406
958000
3000
gemiddeld drie keer meer broeikasgassen uitstoot
16:16
than it does to produceproduceren conventionalconventioneel oilolie-
407
961000
2000
dan de productie van conventionele olie
16:18
in CanadaCanada.
408
963000
2000
in Canada.
16:20
How elseanders to describebeschrijven this,
409
965000
2000
Hoe kan ik dit anders beschrijven
16:22
but as a formformulier of massmassa- insanitykrankzinnigheid?
410
967000
3000
dan als een vorm van massahysterie?
16:25
Just when we know we need to be learningaan het leren
411
970000
3000
Nu we weten dat we moeten leren
16:28
to liveleven on the surfaceoppervlak of our planetplaneet,
412
973000
2000
om op het oppervlak van onze planeet te leven,
16:30
off the powermacht of sunzon, windwind and wavesgolven,
413
975000
3000
van de energie van de zon, wind en golven,
16:33
we are franticallyverwoed digginghet graven
414
978000
2000
zijn we krankzinnig aan het graven
16:35
to get at the dirtiestsmerigste,
415
980000
2000
om aan het vieste spul denkbaar
16:37
highest-emittinghoogste uitstotende stuffspul imaginabledenkbare.
416
982000
3000
te komen met de hoogste emissie.
16:40
This is where our storyverhaal of endlesseindeloos growthgroei
417
985000
2000
Dit is waar ons verhaal van eindeloze groei
16:42
has takeningenomen us,
418
987000
2000
ons gebracht heeft,
16:44
to this blackzwart holegat at the centercentrum of my countryland --
419
989000
3000
naar dat zwarte gat in het midden van mijn land --
16:47
a placeplaats of suchzodanig planetaryplanetair painpijn
420
992000
2000
een plek van zulke wereldwijde pijn
16:49
that, like the BPBP gusherOliefontein,
421
994000
2000
die, zoals de oliefontein van BP,
16:51
one can only standstand to look at it for so long.
422
996000
4000
nauwelijks om aan te zien is.
16:55
As JaredJared DiamondDiamant and othersanderen have showngetoond us,
423
1000000
3000
Jared Diamond en anderen hebben ons laten zien
16:58
this is how civilizationsbeschavingen commitplegen suicidezelfmoord,
424
1003000
3000
dat dit de manier is waarop beschavingen zelfmoord plegen,
17:01
by slammingdichtslaan theirhun footvoet on the acceleratorAccelerator
425
1006000
3000
door vol gas te geven
17:04
at the exactexact momentmoment
426
1009000
2000
precies op het moment
17:06
when they should be puttingzetten on the brakesremmen.
427
1011000
2000
dat ze op de rem zouden moeten trappen.
17:08
The problemprobleem is that our master-narrativeMaster-verhaal
428
1013000
3000
Het probleem is dat ons hoofdverhaal
17:11
has an answerantwoord for that too.
429
1016000
2000
ook daar een antwoord op heeft.
17:13
At the very last minuteminuut, we are going to get savedgered
430
1018000
3000
Op het laatste moment zullen we gered worden,
17:16
just like in everyelk HollywoodHollywood moviefilm,
431
1021000
2000
zoals in elke Hollywoodfilm,
17:18
just like in the RaptureRapture.
432
1023000
3000
zoals in The Rapture.
17:21
But, of courseCursus, our secularseculiere religiongodsdienst is technologytechnologie.
433
1026000
3000
Natuurlijk is technologie onze seculiere religie.
17:24
Now, you maymei have noticedmerkte
434
1029000
2000
Misschien zijn meer en meer
17:27
more and more headlinesHeadlines like these.
435
1032000
2000
krantenkoppen als deze je opgevallen.
17:29
The ideaidee behindachter this formformulier of "geoengineeringgeoengineering" as it's calledriep,
436
1034000
3000
Het idee achter deze vorm van geo-engineering, zoals het heet,
17:32
is that, as the planetplaneet heatsheats up,
437
1037000
2000
is dat, als de planeet opwarmt,
17:34
we maymei be ablein staat to shootschieten sulfatessulfaten and aluminumaluminium particlesdeeltjes
438
1039000
3000
we in staat zijn om sulfaten en aluminium deeltjes
17:37
into the stratospherestratosfeer
439
1042000
2000
in de stratosfeer te schieten
17:39
to reflectreflecteren some of the sun'szon raysstralen
440
1044000
2000
zodat een deel van de zonnestralen teruggekaatst
17:41
back to spaceruimte,
441
1046000
2000
worden naar de ruimte,
17:43
therebydaarbij coolingkoeling the planetplaneet.
442
1048000
3000
zodat de planeet afkoelt.
17:46
The wackiestWackiest planplan -- and I'm not makingmaking this up --
443
1051000
2000
Het meest idiote plan -- en ik verzin dit niet --
17:48
would put what is essentiallyin wezen a gardentuin- hoseslang
444
1053000
3000
stelt voor om wat eigenlijk een tuinslang is
17:51
18-and-a-half- en -een-helft milesmijlen highhoog into the skyhemel,
445
1056000
3000
30 km de lucht in sturen
17:54
suspendedgeschorst by balloonsballonnen,
446
1059000
2000
opgehangen aan balonnen,
17:56
to spewspew sulfurzwavel dioxidedioxide.
447
1061000
2000
om zwaveldioxide uit te spuwen.
17:58
So, solvingoplossen the problemprobleem of pollutionverontreiniging with more pollutionverontreiniging.
448
1063000
3000
Dus het probleem van vervuiling oplossen met meer vervuiling.
18:01
Think of it as the ultimateultiem junkrommel shotschot.
449
1066000
3000
Denk aan het ultieme junk shot.
18:05
The seriousernstig scientistswetenschappers involvedbetrokken in this researchOnderzoek
450
1070000
2000
Alle serieuze wetenschappers die betrokken zijn bij dit onderzoek
18:07
all stressspanning that these techniquestechnieken
451
1072000
2000
benadrukken dat deze technieken
18:09
are entirelygeheel untestedongetest.
452
1074000
2000
volkomen ongetest zijn.
18:11
They don't know if they'llzullen ze work,
453
1076000
2000
Ze weten niet of ze zullen werken,
18:13
and they have no ideaidee
454
1078000
2000
en ze hebben geen idee
18:15
what kindsoort of terrifyingafschuwelijk sidekant effectsbijwerkingen they could unleashontketenen.
455
1080000
3000
wat voor verschrikkelijke bijeffecten ze kunnen ontketenen.
18:18
NeverthelessNiettemin, the merelouter mentionnoemen of geoengineeringgeoengineering
456
1083000
3000
Maar toch wordt alleen al de melding van geo-engineering
18:21
is beingwezen greetedbegroet in some circlescirkels,
457
1086000
2000
verwelkomd in sommige kringen --
18:23
particularlyvooral mediamedia circlescirkels,
458
1088000
2000
vooral mediakringen --
18:25
with a reliefreliëf tingedgetint with euphoriaeuforie.
459
1090000
2000
met een opluchting gemengd met euforie.
18:27
An escapeontsnappen hatchHatch has been reachedbereikte.
460
1092000
2000
Een noodluik is binnen bereik.
18:29
A newnieuwe frontiergrens has been foundgevonden.
461
1094000
2000
Een nieuwe grens is ontdekt.
18:31
MostDe meeste importantlybelangrijker,
462
1096000
2000
En het belangrijkste,
18:33
we don't have to changeverandering our lifestyleslevensstijlen after all.
463
1098000
2000
we hoeven onze leefstijl tóch niet aan te passen.
18:35
You see, for some people,
464
1100000
2000
Want voor sommige mensen
18:37
theirhun saviorHeiland is a guy in a flowingvloeiende robekleed.
465
1102000
2000
is hun verlosser een man in een golvend gewaad.
18:39
For other people, it's a guy with a gardentuin- hoseslang.
466
1104000
3000
Voor anderen is het een man met een tuinslang.
18:43
We badlyslecht need some newnieuwe storiesverhalen.
467
1108000
3000
We hebben grote nood aan wat nieuwe verhalen.
18:46
We need storiesverhalen that have differentverschillend kindssoorten of heroesheroes
468
1111000
3000
We hebben verhalen nodig met andere soorten helden
18:49
willinggewillig to take differentverschillend kindssoorten of risksrisico's --
469
1114000
3000
die bereid zijn andere soorten risico's te nemen --
18:52
risksrisico's that confrontconfronteren recklessnessroekeloosheid headhoofd on,
470
1117000
2000
risico's die roekeloosheid het hoofd moeten bieden,
18:54
that put the precautionaryvoorzorgsmaatregel principlebeginsel into practicepraktijk,
471
1119000
3000
die het voorzorgsbeginsel in de praktijk brengen,
18:57
even if that meansmiddelen throughdoor directdirect actionactie --
472
1122000
3000
zelfs als dat betekent door directe actie --
19:00
like hundredshonderden of youngjong people willinggewillig to get arrestedgearresteerd,
473
1125000
2000
zoals honderden jongeren die gearresteerd worden
19:02
blockingblokkeren dirtyvuil powermacht plantsplanten
474
1127000
2000
bij het blokkeren van vuile energiecentrales
19:04
or fightingvechten mountaintop-removalmountaintop-removal coalsteenkool miningmijnbouw.
475
1129000
3000
of strijden tegen mijnbouw door bergtopverwijdering.
19:07
We need storiesverhalen
476
1132000
2000
We hebben verhalen nodig
19:09
that replacevervangen that linearlineair narrativeverhaal of endlesseindeloos growthgroei
477
1134000
3000
die het rechtlijnige verhaal van de eindeloze groei
19:12
with circularcirculaire narrativesverhalen
478
1137000
2000
vervangen door cirkelvormige verhalen
19:14
that remindherinneren us
479
1139000
2000
die ons eraan herinneren
19:16
that what goesgaat around comeskomt around.
480
1141000
2000
dat wie goed doet goed ontmoet,
19:18
That this is our only home.
481
1143000
2000
dat dit ons enige thuis is;
19:20
There is no escapeontsnappen hatchHatch.
482
1145000
2000
er is geen noodluik.
19:22
Call it karmaKarma, call it physicsfysica,
483
1147000
3000
Noem het karma, noem het natuurkunde,
19:25
actionactie and reactionreactie, call it precautionvoorzorg --
484
1150000
3000
actie en reactie, noem het voorzorg:
19:28
the principlebeginsel that remindsherinnert us
485
1153000
2000
het beginsel dat ons eraan herinnert
19:30
that life is too preciouskostbaar to be riskedriskeerde
486
1155000
2000
dat het leven te dierbaar is om te riskeren
19:32
for any profitwinst.
487
1157000
2000
voor welke winst dan ook.
19:34
Thank you.
488
1159000
2000
Dank u.
19:36
(ApplauseApplaus)
489
1161000
7000
(Applaus)
Translated by Roel Verbunt
Reviewed by Els De Keyser

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Naomi Klein - Journalist, activist
Naomi Klein is a public intellectual, journalist and activist.

Why you should listen

In her first book, No Logo: Taking Aim at the Brand Bullies, Naomi Klein made a strong case against the takeover of public life by global corporations and brands. She ended that pre-internet essay suggesting as a counterpoint that everyone could become their own "personal brand." In her most recent book, No Is Not Enough: Resisting Trump's Shock Politics and Winning the World We Need, she analyzes how social media has made the idea of personal branding commonplace -- and how it helped Donald Trump become the first brand-president.

Klein's other books The Shock Doctrine: The Rise of Disaster Capitalism and This Changes Everything: Capitalism vs. The Climate have also energized the global conversation. Klein is a board member of climate-action group 350.org and one of the organizers of Canada’s Leap Manifesto, and in 2015 she helped launch Pope Francis’s historic encyclical on ecology. In 2016, she received the Sydney Peace Prize for "inspiring us to stand up locally, nationally and internationally to demand a new agenda for sharing the planet that respects human rights and equality."

More profile about the speaker
Naomi Klein | Speaker | TED.com