TED2017
Jorge Drexler: Poetry, music and identity
Jorge Drexler: Poëzie, muziek en identiteit
Filmed:
Readability: 4.1
1,406,340 views
Op een avond in 2002 gaf een vriend het refrein van een lied aan Jorge Drexler. Dit was de aanleiding om de rest van het lied te schrijven in de complexe poëzievorm 'décima'. In dit fascinerend onderhoud onderzoekt Drexler de aard van de identiteit, waarin de geschiedenis van de 'décima' verweven zit met zijn eigen tocht om het lied te schrijven. De talk wordt afgesloten met het liedje dat uit dit verhaal ontstond, 'de milonga van de Joodse Moor'.
Jorge Drexler - Musician, poet
Jorge Drexler is a musician and the first Uruguayan to win an Oscar. His music plays with genre and influence, combining subtle harmonies and regional styles with electronic effects. Full bio
Jorge Drexler is a musician and the first Uruguayan to win an Oscar. His music plays with genre and influence, combining subtle harmonies and regional styles with electronic effects. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I'm going to tell you the story of a song.
0
1198
2197
Ik ga een verhaal vertellen
over een liedje.
over een liedje.
00:15
I was in Madrid one night in 2002
1
3864
4394
Op een avond in 2002 was ik in Madrid
00:20
with my teacher and friend Joaquín Sabina,
2
8282
2303
samen met Joaquín Sabina,
mijn mentor en vriend.
mijn mentor en vriend.
00:22
when he said he had something to give me.
3
10609
2077
Hij zei dat hij me iets wilde geven.
00:25
He said,
4
13599
1342
Hij zei tegen me:
00:26
"Jorge, I have some lines
that you need to put into a song.
that you need to put into a song.
5
14965
3357
"Jorge, ik heb hier enkele regels
waarmee jij een lied moet schrijven.
waarmee jij een lied moet schrijven.
00:30
Take these down, take these down."
6
18346
1659
Schrijf op, schrijf op."
Ik vond zo snel niets beters
dan een rond bierviltje
dan een rond bierviltje
00:32
I looked on the table but all I found
was a circular coaster,
was a circular coaster,
7
20029
3004
om de regels op te schrijven
die mijn mentor dicteerde.
die mijn mentor dicteerde.
00:35
on which I wrote the lines
my teacher dictated.
my teacher dictated.
8
23057
2352
00:37
They were four lines that went like this:
9
25433
2473
Het waren vier regels en ze gaan zo:
"Ik ben een Joodse Moor
die tussen de christenen woont.
die tussen de christenen woont.
00:39
"I am a Jewish Moor
living among Christians
living among Christians
10
27930
3337
00:43
I don't know who my God is,
nor who my brothers are."
nor who my brothers are."
11
31291
3688
Ik weet niet welke God de mijne is,
niet wie mijn broeders zijn."
niet wie mijn broeders zijn."
00:48
Those lines really made
an impression on me.
an impression on me.
12
36357
3021
Deze regels lieten een diepe indruk na.
00:51
I said, "What beautiful lyrics,
Joaquín. Did you write them?"
Joaquín. Did you write them?"
13
39402
2984
Ik zei hem: "Mooie regels,
Joaquín. Zijn ze van jou?"
Joaquín. Zijn ze van jou?"
Hij zei: "Nee."
00:54
He said no, they were by another composer
named Chicho Sánchez Ferlosio,
named Chicho Sánchez Ferlosio,
14
42410
5478
Hij zei me dat ze
van een andere componist waren,
van een andere componist waren,
Chicho Sánchez Ferlosio genaamd,
00:59
who was less known than Joaquín,
but also a great poet.
but also a great poet.
15
47912
2831
minder bekend dan Joaquín
maar ook heel groots.
maar ook heel groots.
01:03
These lines came to me at a time
16
51732
1560
De regels kwamen in een periode
waarin ik al langer iets wou zeggen
waarin ik al langer iets wou zeggen
01:05
where I had been wanting
to express something for a while,
to express something for a while,
17
53316
2806
maar niet goed wist hoe.
01:08
but didn't quite know how.
18
56146
1640
01:09
I was getting up to leave
and go home to write,
and go home to write,
19
57810
2886
Ik stond op om thuis te gaan schrijven
toen Joaquín me tegenhield
en zei: "Wacht, wacht."
en zei: "Wacht, wacht."
01:12
when Joaquín stopped me
and said, "Hang on, hang on,"
and said, "Hang on, hang on,"
20
60720
2490
Hij gaf me de volgende uitdaging:
01:15
and presented me with this challenge:
21
63234
1910
01:17
"Write the stanzas for this song
22
65982
2995
"Schrijf de strofen
voor dit lied in décima."
voor dit lied in décima."
01:21
in Décimas."
23
69001
1215
01:23
Now, at this point in my life,
24
71086
2491
Op die leeftijd wist ik
nog steeds niet wat een décima was,
nog steeds niet wat een décima was,
01:25
I still wasn't completely
sure what Décimas were,
sure what Décimas were,
25
73601
2748
01:29
but I was too embarrassed
to tell my teacher I didn't know.
to tell my teacher I didn't know.
26
77397
4262
maar ik schaamde me
om het mijn mentor te vertellen.
om het mijn mentor te vertellen.
01:33
So I put on my best
"Yeah, I totally understand" face,
"Yeah, I totally understand" face,
27
81683
3685
Ik keek begrijpend en ging naar huis.
01:37
and went home to look up
what Décimas were.
what Décimas were.
28
85392
2739
Ik ging uitzoeken wat een décima is.
01:40
I learned that a Décima is a type of verse
29
88155
3480
Ik leerde dat een décima
een type strofe is
een type strofe is
dat enkel in het Spaans bestaat
en tien regels beslaat.
en tien regels beslaat.
01:43
that only exists in Spanish,
30
91659
1415
01:45
and that it has 10 lines.
31
93098
1264
01:46
It's very, very complex --
32
94386
2001
Heel ingewikkeld.
01:48
perhaps the most complex style of stanza
that we have in Spanish.
that we have in Spanish.
33
96411
3170
Misschien zelfs het meest complexe
dat we in onze taal hebben.
dat we in onze taal hebben.
01:51
It also has a very concrete
date of origin,
date of origin,
34
99605
2459
Het heeft ook een concrete oorsprong,
wat erg zeldzaam is voor een vers.
wat erg zeldzaam is voor een vers.
01:54
which is very rare for a style of stanza.
35
102088
2334
01:56
The Décima was invented in Spain in 1591,
36
104446
3655
De décima werd in 1591
uitgevonden in Spanje
uitgevonden in Spanje
door een zekere Vicente Espinel,
02:01
by a guy named Vicente Espinel,
a musician and poet from Málaga.
a musician and poet from Málaga.
37
109693
4323
een muzikant en dichter uit Malaga.
Dezelfde dichter die heel toevallig
02:07
And listen to this coincidence:
he was the same guy
he was the same guy
38
115448
2619
02:10
who added the sixth string
39
118922
1692
de zesde snaar heeft toegevoegd
op wat wij kennen als de Spaanse gitaar.
op wat wij kennen als de Spaanse gitaar.
02:12
to what would later be called
the Spanish guitar.
the Spanish guitar.
40
120638
2303
Deze:
02:14
This string right here --
41
122965
1366
02:16
it's called the "bordona."
42
124355
1293
'la bordona'.
02:18
From Spain, the Décima, with its 10 lines,
43
126604
3444
De décima is met zijn tien regels
vertrokken uit Spanje naar Amerika,
vertrokken uit Spanje naar Amerika,
02:22
crosses over to America,
just like the Spanish guitar,
just like the Spanish guitar,
44
130072
4807
net zoals de Spaanse gitaar.
Maar in tegenstelling tot de eerste
02:26
but in contrast to the Décima,
45
134903
1530
02:28
the Spanish guitar continues to live today
46
136457
2449
leeft de Spaanse gitaar nog steeds voort
aan beide kanten van de oceaan.
aan beide kanten van de oceaan.
02:30
on both sides of the Atlantic.
47
138930
1689
02:32
But the Décima, in Spain, its birthplace,
48
140643
3092
Maar in Spanje, haar geboorteplaats,
verdween de décima.
verdween de décima.
02:35
disappeared; it died out.
49
143759
1533
02:38
It died out about 200 years ago,
50
146213
2319
Al een paar eeuwen
wordt ze niet meer beoefend.
wordt ze niet meer beoefend.
02:40
and yet in Latin America,
from Mexico to Chile,
from Mexico to Chile,
51
148556
4664
Maar in Latijns-Amerika,
van Mexico tot Chili,
van Mexico tot Chili,
02:45
all our countries maintain
some form of the Décima
some form of the Décima
52
153244
3220
behouden al onze landen
een bepaalde vorm van de décima
een bepaalde vorm van de décima
02:49
in our popular traditions.
53
157222
1533
in hun volkstraditie.
02:52
In each place, they've given it
a different name,
a different name,
54
160331
2314
Overal heeft het een andere naam
en zet men het op andere muziek.
en zet men het op andere muziek.
02:54
and set it to different music.
55
162669
1531
02:56
It has a lot of different names --
more than 20 in total on the continent.
more than 20 in total on the continent.
56
164756
4324
Het heeft veel namen,
meer dan 20 over het hele continent.
meer dan 20 over het hele continent.
03:01
In Mexico, for example,
it's called the "Son Jarocho,"
it's called the "Son Jarocho,"
57
169715
3094
Het is bijvoorbeeld:
'Son Jarocho' in Mexico,
'Son Jarocho' in Mexico,
03:04
"Canto de mejorana" in Panama;
58
172833
1805
'Canto de mejorana' in Panama,
03:06
"Galerón" in Venezuela;
59
174662
1554
'Galerón' in Venezuela,
03:08
"Payada" in Uruguay and Argentina;
60
176240
1900
'Payada' in Uruguay en Argentinië,
03:11
"Repentismo" in Cuba.
61
179297
1414
en 'Repentismo' in Cuba.
03:12
In Peru, they call it the Peruvian Décima,
62
180735
2282
In Peru noemen ze het
de 'Peruviaanse décima'.
de 'Peruviaanse décima'.
03:15
because the Décima becomes
so integrated into our traditions,
so integrated into our traditions,
63
183041
3099
De décima is zo
in onze cultuur ingeburgerd
in onze cultuur ingeburgerd
dat iedereen die je ernaar vraagt
03:18
that if someone asks, people
from each place are completely convinced
from each place are completely convinced
64
186164
3533
je vol overtuiging zal vertellen
dat zij de décima hebben uitgevonden.
dat zij de décima hebben uitgevonden.
03:21
that the Décima was invented
in their country.
in their country.
65
189721
2755
03:24
(Laughter)
66
192500
1349
(Gelach)
03:25
It's also got a really surprising feature,
67
193873
2151
Er is nog iets verrassend aan.
03:28
which is that despite the fact
that it developed independently
that it developed independently
68
196048
3269
Hoewel het zich in deze landen
op verschillende manieren ontwikkelde,
op verschillende manieren ontwikkelde,
03:31
in each of the different countries,
69
199341
2037
03:33
it maintains even today,
400 years after its creation,
400 years after its creation,
70
201402
4378
heeft het tot vandaag de dag,
meer dan 400 jaar na haar ontstaan,
meer dan 400 jaar na haar ontstaan,
03:37
exactly the same rhyme,
syllable and line structure --
syllable and line structure --
71
205804
6445
nog steeds dezelfde rijm-,
lettergreep- en versstructuur --
lettergreep- en versstructuur --
03:44
the same structure Vicente Espinel gave it
during the Spanish Baroque period.
during the Spanish Baroque period.
72
212996
3707
dezelfde structuur
als die van Vicente Espinel
als die van Vicente Espinel
in het Spaanse barok.
De structuur is de volgende --
03:48
Here's the structure --
73
216727
1181
03:49
I'll give you the basic idea
and then later you can look online
and then later you can look online
74
217932
3026
ik ga het jullie kort uitleggen
en de details kunnen jullie later
eventueel vinden op het internet:
eventueel vinden op het internet:
03:52
and learn more about it.
75
220982
2120
03:55
The Décima is ten lines long;
each line has eight syllables.
each line has eight syllables.
76
223126
3065
het zijn tien regels
met elk acht lettergrepen.
met elk acht lettergrepen.
03:59
The first line rhymes
with the fourth and the fifth;
with the fourth and the fifth;
77
227961
2475
De eerste rijmt
met de vierde en de vijfde,
met de vierde en de vijfde,
de tweede met de derde,
04:02
the second line, with the third;
78
230460
1548
04:04
the sixth line,
with the seventh and the tenth;
with the seventh and the tenth;
79
232032
2807
de zesde met de zevende
en de tiende,
en de tiende,
04:06
and the eighth line rhymes with the ninth.
80
234863
2434
en de achtste met de negende.
04:09
It's a bit complicated, to be honest.
81
237321
2787
Om eerlijk te zijn,
is het een beetje ingewikkeld.
is het een beetje ingewikkeld.
04:12
And me -- imagine me,
trying to write in Décimas.
trying to write in Décimas.
82
240132
3019
Zie je het voor je, dat ik
zo'n décima probeer te schrijven?
zo'n décima probeer te schrijven?
04:16
But it's not as complicated as it seems.
83
244207
1943
Maar het lijkt ingewikkelder dan het is.
04:19
Plus, it's amazing that it's survived
with the same structure
with the same structure
84
247063
3161
Het is bovendien verwonderlijk
dat het met dezelfde structuur
dat het met dezelfde structuur
04:22
for more than four centuries.
85
250248
1591
al meer dan vier eeuwen overleeft.
04:24
It's not that complicated, because it has
an impressive musicality to it,
an impressive musicality to it,
86
252860
3472
Het is niet moeilijk omdat het
een indrukwekkende muzikaliteit heeft.
een indrukwekkende muzikaliteit heeft.
Het heeft een soort muzikaliteit
04:28
a type of musicality
87
256356
1406
04:30
that's very hard to describe technically.
88
258796
2806
die technisch moeilijk te beschrijven is.
04:34
I prefer that you listen to it.
89
262096
1593
Ik vind dat jullie er een moeten horen.
04:35
So I'm going to recite a Décima,
90
263713
2826
Ik zal een décima voordragen.
04:39
one of the Décimas
that I wrote for this song.
that I wrote for this song.
91
267282
3842
Eén die ik voor dit lied heb geschreven.
04:45
I'm going to ask that you concentrate
just on the musicality of the rhymes.
just on the musicality of the rhymes.
92
273120
3976
Ik wil jullie vragen enkel te letten
op de muzikaliteit van de rijmen.
op de muzikaliteit van de rijmen.
04:50
For those of you with headphones on --
93
278112
1917
Voor de mensen met koptelefoon:
04:52
I see that some of you are listening
to the translation --
to the translation --
94
280053
4763
04:57
please take them off for a minute.
95
285692
2065
Zouden jullie die even willen afzetten?
04:59
(English) Take your headphones off,
it you have them.
it you have them.
96
287781
2582
(Engels) Zet je koptelefoon
even af als je die ophebt.
even af als je die ophebt.
05:03
(English) Forget about the meaning
of the words for a few seconds,
of the words for a few seconds,
97
291408
6017
Vergeet voor even
de betekenis van de woorden.
de betekenis van de woorden.
05:09
(English) and then you'll put them back.
98
297449
1971
En zet ze straks terug op.
Vergeet even de structuren.
05:11
(English) Forget about the structure.
99
299444
1806
05:13
(Spanish) Forget about the structure.
100
301274
1788
Het gaat om de choreografie
van het geluid van de décima.
van het geluid van de décima.
05:15
(English) And just ... it's all about
the choreography of sound of the Décima.
the choreography of sound of the Décima.
101
303086
5242
05:20
(Spanish) A choreography of sound.
102
308352
2257
(Spaans) Zie het als
een choreografie van geluid.
een choreografie van geluid.
05:24
(Sings in Spanish) "There is not one death
that does not cause me pain,
that does not cause me pain,
103
312752
3406
(Zingt) Er is geen dood die me niet raakt
en er is geen winnaar.
en er is geen winnaar.
Er is niets meer dan pijn
en een ander leven dat vervliegt.
en een ander leven dat vervliegt.
05:28
there are no winners,
104
316188
1011
05:29
here’s nothing but suffering
and another life blown away.
and another life blown away.
105
317249
2918
05:32
War is a terrible school
no matter what the disguise,
no matter what the disguise,
106
320191
3377
De oorlog is een slechte leerschool
hoe het zich ook kleedt.
hoe het zich ook kleedt.
05:35
forgive me for not enlisting
under any flag,
under any flag,
107
323592
2898
Vergeef me dat ik me
onder niemands vlag aansluit.
onder niemands vlag aansluit.
05:38
any daydream is worth more
than a sad piece of cloth."
than a sad piece of cloth."
108
326514
4877
De verbeelding is meer waard
dan eender welke trieste stof."
dan eender welke trieste stof."
05:46
That's a Décima.
109
334021
1595
Dat is een décima.
05:48
(English) You can put
your headphones back on.
your headphones back on.
110
336151
2307
(Engels) De koptelefoon mag terug op.
05:50
(Applause)
111
338482
1078
(Applaus)
05:51
(English) Thank you.
112
339584
1153
Dankjewel.
05:52
(Applause)
113
340761
3102
(Applaus)
(Spaans) Ik applaudisseer ook
voor Vicente Espinel,
voor Vicente Espinel,
05:57
I also applaud Vicente Espinel,
because here it is 426 years later,
because here it is 426 years later,
114
345356
3299
want 426 jaar later
heeft het nog dezelfde vorm.
heeft het nog dezelfde vorm.
06:00
and the Décima lives on everywhere
115
348679
1727
06:02
in its original state.
116
350430
1198
Ik heb drie versies geschreven;
ik heb de tweede laten horen.
ik heb de tweede laten horen.
06:03
I wrote three like that one;
you just heard the second.
you just heard the second.
117
351652
2600
Bij de eerste had ik het pas geleerd
en die bevat enkele metrische fouten,
en die bevat enkele metrische fouten,
06:06
I wrote the first one having only
recently learned how,
recently learned how,
118
354276
2674
06:08
and it has some errors in terms of meter,
119
356974
2105
dus heeft het geen zin
om jullie die te laten horen.
om jullie die te laten horen.
06:11
so it's not presentable
in its current state.
in its current state.
120
359103
2165
06:13
But the one I sang was good, more or less.
121
361292
2619
Maar deze was min of meer goed.
06:15
So: What was it about?
122
363935
2928
Nu, waarover ging het?
06:19
What was the meaning behind those lines?
123
367472
2218
Wat betekenden die regels?
06:21
I had just returned from doing
a concert in Israel,
a concert in Israel,
124
369714
3523
Ik keerde net terug
van een optreden in Israël.
van een optreden in Israël.
06:26
and I was very emotional over a problem
that hits really close to home,
that hits really close to home,
125
374173
3717
Ik was enorm geraakt door een probleem
wat me na aan het hart ligt:
wat me na aan het hart ligt:
06:29
which is the Israeli-Palestinian conflict.
126
377914
2067
het Israëlisch-Palestijns conflict.
Het zit zo: mijn vaders familie is joods,
06:32
I'll explain: my dad's family is Jewish,
127
380005
2123
06:34
and my mom's family
are non-practicing Christians.
are non-practicing Christians.
128
382152
2873
de familie van mijn moeder
is niet praktiserend christelijk.
is niet praktiserend christelijk.
06:37
I was raised in a home
where the two traditions lived together
where the two traditions lived together
129
385049
4559
Ik groeide op in een huis
waar twee tradities samenwoonden
waar twee tradities samenwoonden
op min of meer harmonieuze wijze.
06:41
more or less in harmony.
130
389632
1712
06:44
It wasn't unusual to see my Jewish grandpa
dressed as Santa Claus, for example,
dressed as Santa Claus, for example,
131
392788
3787
Het was niet raar om mijn joodse opa
verkleed te zien als kerstman
verkleed te zien als kerstman
of mijn niet-joodse opa
in de synagoge met zijn keppel.
in de synagoge met zijn keppel.
06:48
or to see my non-Jewish grandpa
at the synagogue wearing his kippah,
at the synagogue wearing his kippah,
132
396599
3238
Tijdens familiefeesten
trok hij vaak hetzelfde gezicht als ik
trok hij vaak hetzelfde gezicht als ik
06:51
at family celebrations, wearing the same
expression that I probably had
expression that I probably had
133
399861
3415
06:55
when Sabina told me --
134
403300
1363
als Sabina me zei --
06:56
(Laughter)
135
404687
1040
(Gelach)
06:57
that he had some Décima lines for me.
136
405751
2062
dat hij enkele regels
in décima voor me had.
in décima voor me had.
07:02
For someone raised
in that kind of environment,
in that kind of environment,
137
410166
3631
Voor iemand die in
zo'n omgeving is opgegroeid,
zo'n omgeving is opgegroeid,
07:05
it's especially painful to see
the difficulty the opposing parties have
the difficulty the opposing parties have
138
413821
5211
is het pijnlijk om te zien
dat het voor twee
strijdende partijen zo moeilijk is
strijdende partijen zo moeilijk is
07:11
in putting themselves in the other
side's shoes even for a moment.
side's shoes even for a moment.
139
419056
3187
om zich in de schoenen
van de andere te begeven.
van de andere te begeven.
Toen schreef ik erover.
07:14
So that's what I wrote about.
140
422267
1550
07:16
I already had the lyrics,
141
424403
1250
Ik had de tekst al.
Ik had de vorm, de décima, en de inhoud.
07:17
I had the form -- the Décima --
and the content.
and the content.
142
425677
2449
07:21
I needed to write the music.
143
429127
1859
Enkel de muziek ontbrak nog.
07:24
I'll give you some context.
144
432140
1430
Ik zal het even uitleggen.
07:25
I had only recently moved from Uruguay,
where I'm from, to Spain.
where I'm from, to Spain.
145
433594
3819
Niet zo lang geleden vertrok ik
uit Uruguay, waar ik vandaan kom,
uit Uruguay, waar ik vandaan kom,
naar Spanje.
07:30
And I was feeling very raw with nostalgia,
146
438293
2822
Ik voelde me, eerlijk gezegd,
heel nostalgisch,
heel nostalgisch,
07:33
like many of you here,
who are away from home.
who are away from home.
147
441139
2780
zoals velen onder jullie
die weg zijn van huis.
die weg zijn van huis.
07:37
And I wanted my song
to be very, very Uruguayan,
to be very, very Uruguayan,
148
445090
3450
En ik wou dat mijn lied
heel Uruguayaans werd.
heel Uruguayaans werd.
Heel Uruguayaans.
07:40
the most Uruguayan type of song
there is -- the milonga.
there is -- the milonga.
149
448564
2789
Iets typisch Uruguayaans is de milonga.
07:44
So now, I had been studying the Décima,
and after finding out
and after finding out
150
452310
4143
Ik was ondertussen al de décima
aan het bestuderen.
aan het bestuderen.
Ik zag dat de hele wereld
de décima als eigen beschouwt.
de décima als eigen beschouwt.
Iedereen zegt de décima
uitgevonden te hebben.
uitgevonden te hebben.
07:49
that everyone tried to claim
the Décima as their own,
the Décima as their own,
151
457823
2560
07:52
that it was invented in their country,
152
460407
1868
Ik vroeg me af:
wat bedoelen we met
"de milonga is Uruguayaans"?
"de milonga is Uruguayaans"?
07:54
it made me wonder:
153
462299
1154
07:55
What does it mean when we say
the milonga is Uruguayan?
the milonga is Uruguayan?
154
463477
2615
Kijk, de milonga
heeft een ritmisch patroon
heeft een ritmisch patroon
07:58
The milonga has a rhythmic pattern
that we musicians call 3-3-2.
that we musicians call 3-3-2.
155
466116
5617
dat wij muzikanten indelen op 3-3-2.
08:04
(Counts out the beats) One two three,
one two three, one two.
one two three, one two.
156
472310
3309
(Geeft ritme aan)
Een twee drie, een twee drie, een twee.
Een twee drie, een twee drie, een twee.
08:11
And it has a characteristic emphasis.
157
479918
2501
Het heeft een typisch accent.
08:14
(Sings)
158
482443
2872
(Zingt)
08:22
But this characteristic rhythm pattern
159
490924
2731
Maar dit typische ritmische
patroon komt uit Afrika.
patroon komt uit Afrika.
08:25
comes from Africa.
160
493679
1431
08:27
In the ninth century you could find it
in the brothels of Persia,
in the brothels of Persia,
161
495580
3110
In de negende eeuw bestond het al
in de bordelen in Perzië
in de bordelen in Perzië
en in de dertiende eeuw in Spanje,
08:30
and in the thirteenth,
162
498714
1159
08:33
in Spain, from where,
five centuries later,
five centuries later,
163
501331
2662
vanwaar het vijf eeuwen later
met Afrikaanse slaven
de oceaan overstak naar Amerika.
de oceaan overstak naar Amerika.
08:36
it would cross over to America
with the African slaves.
with the African slaves.
164
504017
2651
08:39
Meanwhile, in the Balkans,
it encounters the Roma scale --
it encounters the Roma scale --
165
507877
4377
In de Balkanlanden ontmoette het
de zigeunertoonladder.
de zigeunertoonladder.
08:44
(Sings)
166
512278
2859
(Zingt)
08:51
which in part, gives birth
to klezmer music,
to klezmer music,
167
519569
2758
Daar geeft het gedeeltelijk
vorm aan het klezmer,
vorm aan het klezmer,
08:55
which Ukrainian Jewish immigrants
bring to Brooklyn, New York.
bring to Brooklyn, New York.
168
523082
4120
dat de joods-Oekraïense immigranten
meenamen naar Brooklyn, New York.
meenamen naar Brooklyn, New York.
08:59
They sing it in their banquet halls.
169
527848
1812
Ze zongen het in hun feestzalen.
09:02
(Sings "Hava Nagila")
170
530711
5621
(Zingt Hava Nagila)
09:09
And their neighbor,
an Argentine kid of Italian origin
an Argentine kid of Italian origin
171
537485
2926
Zijn buur, een Argentijns jongentje
van Italiaanse afkomst
van Italiaanse afkomst
09:12
named Astor Piazzolla,
172
540435
2266
Astor Piazzolla genaamd,
09:14
hears it,
173
542725
2018
hoorde het, verwerkte het,
09:16
assimilates it
174
544767
1527
09:18
and transforms the tango
of the second half of the 20th century
of the second half of the 20th century
175
546318
3001
en transformeerde de tango
van de tweede helft van de 20ste eeuw met:
van de tweede helft van de 20ste eeuw met:
09:21
with his ...
176
549343
1153
(Geeft ritme aan)
een twee drie, een twee drie, een twee.
een twee drie, een twee drie, een twee.
09:22
(Counts out the beats) One two three,
one two three, one two.
one two three, one two.
177
550520
3103
09:26
(Sings "Adios Nonino")
178
554025
2923
(Zingt Adios Nonino)
09:34
He also played it on his bandoneon,
a 19th-century German instrument
a 19th-century German instrument
179
562114
4691
Hij bespeelde ook de bandoneon,
een Duitse instrument uit de 19de eeuw
een Duitse instrument uit de 19de eeuw
09:38
created for churches
that weren't allowed to buy organs,
that weren't allowed to buy organs,
180
566829
4127
dat was ontwikkeld voor de kerken
die zich geen orgel konden veroorloven.
die zich geen orgel konden veroorloven.
09:42
and that ends up, incredibly,
in Río de la Plata,
in Río de la Plata,
181
570980
2367
Het eindigt in de Zilverrivier,
verbazingwekkend genoeg,
verbazingwekkend genoeg,
09:45
forming the very essence
of the tango and the milonga,
of the tango and the milonga,
182
573371
4087
en vormt daar de essentie
van de tango en de milonga,
van de tango en de milonga,
09:49
in the very same way another instrument
just as important as the bandoneon did:
just as important as the bandoneon did:
183
577482
3966
net zoals als een ander instrument,
even belangrijk als de bandoneon:
even belangrijk als de bandoneon:
09:54
the Spanish guitar.
184
582525
1551
de Spaanse gitaar.
09:56
(Applause)
185
584100
3112
(Applaus)
10:08
To which, by the way,
Vicente Espinel, in the 16th century,
Vicente Espinel, in the 16th century,
186
596457
2824
Waar Vicente Espinel in de 16de eeuw
de zesde snaar aan toevoegde.
10:11
added a sixth string.
187
599305
1252
10:12
It's amazing how all these things
are coming full circle.
are coming full circle.
188
600581
2870
Met andere woorden: de cirkel is rond.
10:15
What have I learned in these 15 years
since the song was born
since the song was born
189
603475
2880
Wat heb ik geleerd in de 15 jaar
na het ontstaan van dit lied?
na het ontstaan van dit lied?
10:18
from going all over the world
with four lines written on a coaster
with four lines written on a coaster
190
606379
3336
Van de wereld afreizen met vier regels
op een bierviltje uit een bar in Madrid?
op een bierviltje uit een bar in Madrid?
10:21
from a bar in Madrid?
191
609739
1150
10:24
That Décimas,
192
612553
1291
De décimas,
10:26
the milonga,
193
614691
1240
de milonga,
10:27
songs, people --
194
615955
1566
de liederen, de personen.
10:30
the closer you get to them,
195
618461
1953
Hoe dichter iemand bij mensen is,
hoe complexer zijn identiteit wordt.
hoe complexer zijn identiteit wordt.
10:32
the more complex their identity becomes,
196
620438
2500
10:35
and the more nuances and details appear.
197
623605
2055
Vol ondertonen, vol details.
10:38
I learned that identity
is infinitely dense,
is infinitely dense,
198
626818
3149
Ik begreep dat identiteit
oneindig dicht is,
oneindig dicht is,
10:41
like an infinite series of real numbers,
199
629991
2552
zoals een oneindige reeks reëele getallen.
Hoe dicht je ze ook benadert en vergroot,
10:44
and that even if you get very close
200
632567
1748
10:46
and zoom in,
201
634339
1158
ze raken nooit op.
10:47
it never ends.
202
635521
1151
10:50
Before I sing you a song and say goodbye,
203
638467
4573
Voor ik het lied zing
en afscheid neem van jullie,
en afscheid neem van jullie,
sta me toe om nog een laatste
anekdote te vertellen.
anekdote te vertellen.
10:55
allow me to tell you one last story.
204
643064
2274
10:57
Not long ago, we were in Mexico
after a concert.
after a concert.
205
645362
4600
Nog niet zo lang geleden
was ik op een concert in Mexico.
was ik op een concert in Mexico.
11:02
And since the concert promoters know me,
206
650902
2261
Omdat de promotors
van het concert me kennen,
van het concert me kennen,
11:05
they knew I was a Décima freak
and that everywhere I go I ask about it,
and that everywhere I go I ask about it,
207
653187
3924
wisten ze dat ik een décima-fan was.
Overal waar ik kom vraag ik ernaar.
Ik sta erop naar décimas te luisteren.
11:09
insisting on hearing Décima artists.
208
657135
1738
11:10
So they organized a son jarocho show
for me at their house.
for me at their house.
209
658897
4690
Daarom organiseerden ze
een 'son jarocho'-concert bij hen thuis.
een 'son jarocho'-concert bij hen thuis.
Weten jullie nog dat een 'son jarocho'
een van de vormen is
een van de vormen is
11:16
If you recall, the son jarocho
is one of the styles of music
is one of the styles of music
210
664096
4615
11:20
that uses Décimas in its verses.
211
668735
2092
die de décima in zijn strofen gebruikt?
11:24
When these amazing musicians
finished playing
finished playing
212
672552
3812
Toen de voortreffelijke muzikanten
ophielden met spelen --
ophielden met spelen --
11:28
what is for me, something amazing,
which is the son jarocho,
which is the son jarocho,
213
676388
2878
voor mij is dat grandioos,
de 'son jarocho' --
de 'son jarocho' --
stonden ze daar ...
11:31
they finished playing and were ...
214
679290
1665
Ik ga ze begroeten
en ben heel geëmotioneerd.
en ben heel geëmotioneerd.
11:32
I went up to greet them, really excited,
215
680979
2219
11:35
getting ready to thank them
for their gift of music,
for their gift of music,
216
683222
4244
Ik ga de muzikanten bedanken
voor dit geschenk.
voor dit geschenk.
11:39
and this young kid says to me --
217
687490
2229
En een jonge kerel zegt me --
met de beste bedoeling trouwens --
zegt hij tegen me:
zegt hij tegen me:
11:43
and he says it with the best
of intentions -- he says,
of intentions -- he says,
218
691443
2870
"We zijn er juist trots op, meneer,
11:46
"We're very proud, sir, to be keeping
alive the purest origins
alive the purest origins
219
694337
6964
dat we de zuivere oorsprong
11:53
of our Mexican identity."
220
701325
2258
van onze Mexicaanse identiteit
levend houden."
levend houden."
11:56
And to tell you the truth,
I didn't really know what to say.
I didn't really know what to say.
221
704418
2916
En ik wist echt niet wat te zeggen.
11:59
(Laughter)
222
707358
1029
(Gelach)
12:00
I stood there looking at him.
I gave him a hug and left, but ...
I gave him a hug and left, but ...
223
708411
3165
Ik keek hem verbaast aan,
gaf hem een knuffel en dacht...
gaf hem een knuffel en dacht...
(Gelach)
12:03
(Laughter)
224
711600
1266
12:04
But he was right, too, though. Right?
225
712890
1985
Maar hij had wel gelijk, nietwaar?
12:06
In reality, the Décima is its origin,
but at the same time,
but at the same time,
226
714899
2831
In feite is de décima er de oorsprong van,
maar de milonga en de décima
vormen feitelijk
vormen feitelijk
12:09
just like in the milonga
and in the Décima,
and in the Décima,
227
717754
2370
12:12
are the roots of many more cultures
from all over the place, like he said.
from all over the place, like he said.
228
720148
3947
de basis van heel veel
verschillende culturen, zoals hij zei.
verschillende culturen, zoals hij zei.
12:18
Later, when I got back to the hotel,
I thought about it for a while.
I thought about it for a while.
229
726013
3677
Later in het hotel dacht ik erover na.
12:21
And I thought:
230
729714
1166
Ik dacht:
12:22
things only look pure
231
730904
2904
de dingen zijn enkel puur
als je ze vanaf een afstand bekijkt.
als je ze vanaf een afstand bekijkt.
12:27
if you look at them from far away.
232
735093
2175
12:30
It's very important
to know about our roots,
to know about our roots,
233
738041
3345
Het is heel belangrijk
dat we onze oorsprong kennen,
dat we onze oorsprong kennen,
12:33
to know where we come from,
to understand our history.
to understand our history.
234
741410
4022
te weten waar we vandaan komen
en onze geschiedenis kennen.
en onze geschiedenis kennen.
12:37
But at the same time, as important
as knowing where we're from,
as knowing where we're from,
235
745456
2998
Weten waar we vandaan komen
is even belangrijk als begrijpen
is even belangrijk als begrijpen
12:40
is understanding that deep down,
236
748478
3576
dat wij uiteindelijk allemaal
zowel van nergens zijn
als een beetje van overal.
als een beetje van overal.
12:44
we're all from nowhere
237
752078
1960
12:46
and a little bit from everywhere.
238
754062
1625
Dankjewel.
12:47
Thank you very much.
239
755711
1225
12:48
(Applause)
240
756960
3128
(Applaus)
12:58
This is "The milonga of the Jewish Moor."
241
766210
2211
Dit is 'de milonga van Joodse Moor'.
13:02
(Music)
242
770178
3284
(Muziek)
13:14
(Sings)
243
782636
2001
(Zingt)
13:16
For every wall a lament
in Jerusalem the golden
in Jerusalem the golden
244
784661
5187
Bij elke muur is er geklaag
in Jerusalem, de gouden stad.
in Jerusalem, de gouden stad.
13:24
and 100 wasted lives
for every commandment.
for every commandment.
245
792236
5827
En duizend verspilde levens
voor elk bevel.
voor elk bevel.
13:31
I am dust in your wind
and although I bleed through your wound,
and although I bleed through your wound,
246
799536
5710
Ik ben het stof in jouw wind
en ook al bloed ik uit jouw wond
en ook al bloed ik uit jouw wond
13:39
and every beloved stone
has my deepest affection,
has my deepest affection,
247
807047
5666
en bewaakt elke geliefde steen
mijn diepste liefde,
mijn diepste liefde,
13:45
there is not a stone in the world
worth more than a human life.
worth more than a human life.
248
813748
6296
er is geen steen ter wereld
die een leven waard is.
die een leven waard is.
13:54
I am a Jewish Moor
who lives among Christians
who lives among Christians
249
822491
6936
Ik ben een Joodse Moor
die tussen de christenen woont.
die tussen de christenen woont.
14:01
I don't know who my God is,
nor who my brothers are.
nor who my brothers are.
250
829834
6864
Ik weet niet welke God de mijne is,
niet wie mijn broeders zijn.
niet wie mijn broeders zijn.
14:10
I don't know who my God is,
nor who my brothers are.
nor who my brothers are.
251
838211
6271
Ik weet niet welke God de mijne is,
niet wie mijn broeders zijn.
niet wie mijn broeders zijn.
14:19
There is not one death that does not
cause me pain, there are no winners
cause me pain, there are no winners
252
847659
5531
Er is geen dood die me niet raakt,
er is geen overwinnaar.
er is geen overwinnaar.
14:27
there's nothing but suffering
and another life blown away.
and another life blown away.
253
855020
6022
Er is niets meer dan pijn
en een ander leven dat vervliegt.
en een ander leven dat vervliegt.
14:34
War is a terrible school
no matter what the disguise,
no matter what the disguise,
254
862496
5814
Oorlog is een slechte leerschool,
hoe het zich ook kleedt.
hoe het zich ook kleedt.
14:41
forgive me for not enlisting
under any flag,
under any flag,
255
869862
5532
Vergeef me dat ik me
onder niemands vlag aansluit.
onder niemands vlag aansluit.
14:48
any daydream is worth more
than a sad piece of cloth.
than a sad piece of cloth.
256
876531
6897
De verbeelding is meer waard
dan eender welke trieste stof.
dan eender welke trieste stof.
14:57
I am a Jewish Moor
who lives among Christians
who lives among Christians
257
885126
6835
Ik ben een Joodse Moor
die tussen de christenen woont.
die tussen de christenen woont.
15:04
I don't know who my God is,
nor who my brothers are.
nor who my brothers are.
258
892342
6740
Ik weet niet welke God de mijne is,
niet wie mijn broeders zijn.
niet wie mijn broeders zijn.
15:12
I don't know who my God is,
nor who my brothers are.
nor who my brothers are.
259
900511
6176
Ik weet niet welke God de mijne is,
niet wie mijn broeders zijn.
niet wie mijn broeders zijn.
15:25
And nobody has my permission
to for killing in my name,
to for killing in my name,
260
913858
5001
En ik gaf niemand toestemming
om te doden in mijn naam.
om te doden in mijn naam.
15:33
a man is but a man
and if there is a God, this was his wish,
and if there is a God, this was his wish,
261
921143
6159
Een man is niet meer dan een man en
als er een God is, zou hij het zo willen.
als er een God is, zou hij het zo willen.
15:40
the very ground I tread
will live on, once I am gone
will live on, once I am gone
262
928540
5934
De grond die ik bewandel,
blijft bestaan wanneer ik ben vergaan.
blijft bestaan wanneer ik ben vergaan.
15:47
on my way to oblivion, and all doctrines
will suffer the same fate,
will suffer the same fate,
263
935912
5729
Er is geen enkele doctrine
die niet richting vergetelheid vaart
die niet richting vergetelheid vaart
15:54
and there is not one nation
that has not proclaimed itself
that has not proclaimed itself
264
942126
4997
en er is nooit een volk geweest
dat zich niet uitverkoren waande.
dat zich niet uitverkoren waande.
15:59
the chosen people.
265
947147
2971
16:03
I am a Jewish Moor
who lives among Christians
who lives among Christians
266
951807
6975
Ik ben een Joodse Moor
die tussen de christenen woont.
die tussen de christenen woont.
16:10
I don't know who my God is,
nor who my brothers are.
nor who my brothers are.
267
958806
6961
Ik weet niet welke God de mijne is,
niet wie mijn broeders zijn.
niet wie mijn broeders zijn.
16:19
I don't know who my God is,
nor who my brothers are.
nor who my brothers are.
268
967052
5827
Ik weet niet welke God de mijne is,
niet wie mijn broeders zijn.
niet wie mijn broeders zijn.
16:24
I am a Jewish Moor
who lives among Christians
who lives among Christians
269
972903
6400
Ik ben een Joodse Moor
die tussen de christenen woont.
die tussen de christenen woont.
16:32
(Applause)
270
980084
1400
(Applaus)
16:33
Thank you.
271
981508
1166
Dankjewel.
16:34
(Applause)
272
982698
4313
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Jorge Drexler - Musician, poetJorge Drexler is a musician and the first Uruguayan to win an Oscar. His music plays with genre and influence, combining subtle harmonies and regional styles with electronic effects.
Why you should listen
Jorge Drexler doesn't lay claim to one identity over another. Born to a German-Jewish exile father and a Uruguayan mother, Drexler grew up in Uruguay, traveled widely across Latin America and eventually settled in Spain. Within his music, you can hear touches of milonga and bossa nova and even Bach, as his lyrics wrangle with notions of nationality and belonging, language, identity and love.
Like both of his parents, Drexler started his career as a physician, but at the age of 30, he decided to pursue music full-time. The release of his fifth album, Frontera, caught the attention of Brazilian director Walter Salles, who tapped him to write the closing song for the 2004 film Motorcycle Diaries. Titled "Al Otro Lado del Río" (The Other Side of the River), the song won Drexler an Academy Award for Best Original Song and propelled him into the international spotlight.
Over the course of his 25-year career, Jorge Drexler has produced 12 albums, received 15 Latin Grammy nomination (with two wins in 2014 Record of the Year and Best Singer-Songwriter Album), four US Grammy nominations, 5 ASCAP Latin Awards, and one Academy Award. He has also collaborated with musicians from Shakira to Mercedes Sosa to Neneh Cherry and Jovanotti.
Jorge Drexler | Speaker | TED.com