TEDxWomen 2011
Gayle Tzemach Lemmon: Women entrepreneurs, example not exception
Gayle Tzemach Lemmon: Przedsiębiorczość kobiet jako przykład, nie wyjątek
Filmed:
Readability: 4
669,450 views
Kobiety nie są mikroskopijne. Czemu więc dostają tylko mikrokredyty? Na konferencji TEDxWomen reporterka Gayle Tzemach Lemmon przedstawia argumenty za tym, że kobiety prowadzące wszelkiego rodzaju firmy, od domowych zakładów po wielkie fabryki, są niedocenianym kluczem do rozwoju ekonomicznego.
Gayle Tzemach Lemmon - Reporter
Gayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones. Full bio
Gayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
We do not invest in victims,
0
0
3000
Nie inwestujemy w ofiary,
00:18
we invest in survivors.
1
3000
2000
tylko w tych, którzy przetrwali.
00:20
And in ways both big and small,
2
5000
3000
Na dużą i małą skalę
00:23
the narrative of the victim
3
8000
2000
to narracja ofiary
00:25
shapes the way we see women.
4
10000
2000
kształtuje nasz sposób widzenia kobiet.
00:27
You can't count what you don't see.
5
12000
3000
Nie bierze się pod uwagę tego, czego nie widać.
00:30
And we don't invest in what's invisible to us.
6
15000
3000
Nie inwestujemy w rzeczy niewidzialne.
00:33
But this is the face
7
18000
2000
Oto twarz
00:35
of resilience.
8
20000
3000
odporności życiowej.
00:38
Six years ago,
9
23000
2000
Sześć lat temu
00:40
I started writing about women entrepreneurs
10
25000
2000
zaczęłam pisać o biznesmenkach
00:42
during and after conflict.
11
27000
2000
podczas konfliktów i po ich zakończeniu.
00:44
I set out to write a compelling economic story,
12
29000
2000
Podjęłam się ciekawego tematu ekonomicznego,
00:46
one that had great characters, that no one else was telling,
13
31000
3000
o którym nikt nie wspominał,
00:49
and one that I thought mattered.
14
34000
2000
i o którego wadze byłam przekonana.
00:51
And that turned out to be women.
15
36000
3000
Tym tematem były kobiety.
00:54
I had left ABC news and a career I loved at the age of 30
16
39000
3000
Mając 30 lat porzuciłam pracę reporterki ABC,
00:57
for business school,
17
42000
2000
pracę którą uwielbiałam, dla szkoły handlowej,
00:59
a path I knew almost nothing about.
18
44000
2000
dziedziny, o której prawie nic nie wiedziałam.
01:01
None of the women I had grown up with in Maryland
19
46000
3000
Żadna z kobiet, wśród których dorastałam,
01:04
had graduated from college,
20
49000
2000
nie skończyła studiów,
01:06
let alone considered business school.
21
51000
2000
o szkole handlowej nie wspominając.
01:08
But they had hustled to feed their kids
22
53000
2000
Ale starały się ze wszystkich sił,
01:10
and pay their rent.
23
55000
2000
by wykarmić dzieci i opłacić czynsz.
01:12
And I saw from a young age
24
57000
2000
Od najmłodszych lat widziałam,
01:14
that having a decent job and earning a good living
25
59000
2000
że porządna praca i przyzwoite zarobki
01:16
made the biggest difference
26
61000
2000
znacząco wpływały na los
01:18
for families who were struggling.
27
63000
2000
rodzin walczących o swój byt.
01:20
So if you're going to talk about jobs,
28
65000
2000
Skoro więc mowa o pracy,
01:22
then you have to talk about entrepreneurs.
29
67000
3000
mowa jednocześnie o przedsiębiorcach.
01:25
And if you're talking about entrepreneurs
30
70000
2000
A gdy mowa o przedsiębiorcach
01:27
in conflict and post-conflict settings,
31
72000
2000
podczas i po konfliktach zbrojnych,
01:29
then you must talk about women,
32
74000
2000
naturalnie mowa o kobietach,
01:31
because they are the population you have left.
33
76000
3000
bo to one zostają przy życiu.
01:34
Rwanda in the immediate aftermath of the genocide
34
79000
4000
Tuż po ludobójstwie w Rwandzie
01:38
was 77 percent female.
35
83000
3000
kobiety stanowiły 77% ludności.
01:41
I want to introduce you
36
86000
2000
Pragnę wam przedstawić
01:43
to some of those entrepreneurs I've met
37
88000
2000
kilka przedsiębiorczych kobiet
01:45
and share with you some of what they've taught me over the years.
38
90000
3000
i podzielić się tym, czego mnie przez te lata nauczyły.
01:48
I went to Afghanistan in 2005
39
93000
3000
W 2005 r. pojechałam do Afganistanu,
01:51
to work on a Financial Times piece,
40
96000
2000
by napisać artykuł dla Financial Times.
01:53
and there I met Kamila,
41
98000
2000
Poznałam wtedy Kamilę,
01:55
a young women who told me she had just turned down
42
100000
2000
młodą kobietę, która opowiedziała mi,
01:57
a job with the international community
43
102000
2000
że odrzuciła posadę w międzynarodowej korporacji,
01:59
that would have paid her nearly $2,000 a month --
44
104000
3000
gdzie zarabiałaby 2 tys. dolarów miesięcznie,
02:02
an astronomical sum in that context.
45
107000
3000
a w tym kontekście to suma astronomiczna.
02:05
And she had turned it down, she said,
46
110000
2000
A odrzuciła tę ofertę,
02:07
because she was going to start her next business,
47
112000
3000
by rozkręcić nowy interes,
02:10
an entrepreneurship consultancy
48
115000
2000
związany z doradztwem
02:12
that would teach business skills
49
117000
2000
i treningiem biznesowym
02:14
to men and women all around Afghanistan.
50
119000
2000
dla mężczyzn i kobiet w Afganistanie.
02:16
Business, she said,
51
121000
2000
Dla Kamili biznes ma kluczowe znacznie
dla przyszłości jej kraju.
dla przyszłości jej kraju.
02:18
was critical to her country's future.
52
123000
2000
Dla Kamili biznes ma kluczowe znacznie
dla przyszłości jej kraju.
dla przyszłości jej kraju.
02:20
Because long after this round of internationals left,
53
125000
3000
Długo po wyjeździe grupy międzynarodowej
02:23
business would help keep her country
54
128000
2000
właśnie biznes pomoże utrzymać jej kraj
02:25
peaceful and secure.
55
130000
3000
w stanie pokoju i bezpieczeństwa.
02:28
And she said business was even more important for women
56
133000
3000
Mówiła też, że biznes znaczy nawet więcej dla kobiet,
02:31
because earning an income earned respect
57
136000
3000
bo zyskując środki finansowe zyskują szacunek,
02:34
and money was power for women.
58
139000
3000
a pieniądze to dla kobiet władza.
02:37
So I was amazed.
59
142000
2000
Byłam zdumiona.
02:39
I mean here was a girl who had never lived in peace time
60
144000
3000
Dziewczyna, która nigdy nie zaznała pokoju,
02:42
who somehow had come to sound like a candidate from "The Apprentice."
61
147000
3000
a mówi jak z programu "Zostań milionerem”.
02:45
(Laughter)
62
150000
2000
(Śmiech)
02:47
So I asked her, "How in the world do you know this much about business?
63
152000
3000
Zapytałam więc: „Skąd tyle o tym wiesz?
02:50
Why are you so passionate?"
64
155000
2000
Skąd w tobie tyle pasji?”.
02:52
She said, "Oh Gayle, this is actually my third business.
65
157000
4000
Ona na to: "To moja trzecia firma.
02:56
My first business was a dressmaking business
66
161000
2000
Najpierw miałam zakład krawiecki,
02:58
I started under the Taliban.
67
163000
2000
założyłam go pod rządami Talibów.
03:00
And that was actually an excellent business,
68
165000
2000
To był świetny interes,
03:02
because we provided jobs for women all around our neighborhood.
69
167000
3000
bo zapewniałam pracę kobietom z sąsiedztwa.
03:05
And that's really how I became an entrepreneur."
70
170000
3000
Tak właśnie zostałam biznesmenką".
03:10
Think about this:
71
175000
2000
Pomyślcie tylko.
03:12
Here were girls who braved danger
72
177000
2000
młode dziewczyny stawiają czoła niebezpieczeństwu,
03:14
to become breadwinners
73
179000
2000
by zarobić na chleb,
03:16
during years in which they couldn't even be on their streets.
74
181000
3000
w okresie, gdy nie wolno im nawet wyjść na ulicę.
03:19
And at a time of economic collapse
75
184000
3000
W okresie zapaści ekonomicznej,
03:22
when people sold baby dolls and shoe laces
76
187000
2000
kiedy ludzie sprzedawali lalki,
03:24
and windows and doors
77
189000
3000
sznurówki, drzwi i okna,
03:27
just to survive,
78
192000
3000
żeby tylko przeżyć,
03:30
these girls made the difference
79
195000
2000
te dziewczęta
03:32
between survival and starvation
80
197000
2000
ocaliły przed głodem
03:34
for so many.
81
199000
2000
tak wiele osób.
03:36
I couldn't leave the story, and I couldn't leave the topic either,
82
201000
3000
Nie mogłam porzucić tego tematu,
03:39
because everywhere I went I met more of these women
83
204000
3000
bo podczas wszystkich podróży
03:42
who no one seemed to know about,
84
207000
2000
spotykałam więcej takich kobiet,
03:44
or even wish to.
85
209000
2000
o których nikt nie wiedział.
03:46
I went on to Bosnia,
86
211000
2000
Podczas podróży do Bośni,
03:48
and early on in my interviews I met with an IMF official
87
213000
3000
w trakcie jednego z wywiadów
03:51
who said, "You know, Gayle,
88
216000
2000
urzędnik MFW powiedział mi,
03:53
I don't think we actually have women in business in Bosnia,
89
218000
2000
że nie sądzi, bym znalazła w Bośni kobiety interesu,
03:55
but there is a lady selling cheese nearby
90
220000
2000
ale nieopodal przy drodze
03:57
on the side of the road.
91
222000
2000
pewna pani sprzedaje ser,
03:59
So maybe you could interview her."
92
224000
3000
więc mogę z nią przeprowadzić wywiad.
04:02
So I went out reporting
93
227000
2000
Wyruszyłam na poszukiwania
04:04
and within a day I met Narcisa Kavazovic
94
229000
3000
i zaraz spotkałam Narcisę Kavazovic,
04:07
who at that point was opening a new factory
95
232000
2000
która wtedy otwierała nową fabrykę
04:09
on the war's former front lines in Sarajevo.
96
234000
3000
na byłej linii frontu w Sarajewie.
04:12
She had started her business
97
237000
2000
Przygodę z biznesem zaczęła
04:14
squatting in an abandoned garage,
98
239000
2000
w nielegalnie zajmowanym garażu,
04:16
sewing sheets and pillow cases
99
241000
2000
gdzie szyła pościel,
04:18
she would take to markets all around the city
100
243000
2000
a później zawoziła ją na miejskie bazary,
04:20
so that she could support
101
245000
2000
żeby móc utrzymać
04:22
the 12 or 13 family members
102
247000
2000
12 albo 13 członków rodziny,
04:24
who were counting on her for survival.
103
249000
3000
których przeżycie zależało od niej.
04:27
By the time we met, she had 20 employees,
104
252000
2000
Gdy się poznałyśmy, zatrudniała już 20 osób,
04:29
most of them women,
105
254000
2000
głównie kobiet,
04:31
who were sending their boys and their girls to school.
106
256000
3000
których dzieci chodziły do szkoły.
04:34
And she was just the start.
107
259000
2000
To był dopiero początek.
04:36
I met women running essential oils businesses,
108
261000
3000
Później poznałam kobiety prowadzące wytwórnie
04:39
wineries
109
264000
2000
olejków eterycznych albo win,
04:41
and even the country's largest advertising agency.
110
266000
3000
a nawet największą w kraju agencję reklamową.
04:44
So these stories together
111
269000
2000
Wszystkie te historie trafiły na okładkę
04:46
became the Herald Tribune business cover.
112
271000
2000
dodatku biznesowego Herald Tribune.
04:48
And when this story posted,
113
273000
2000
A gdy reportaż trafił do druku,
04:50
I ran to my computer to send it to the IMF official.
114
275000
2000
wysłałam go temu urzędnikowi MFW.
04:52
And I said, "Just in case you're looking for entrepreneurs
115
277000
3000
Napisałam: „Gdyby szukał pan przedsiębiorców
04:55
to feature at your next investment conference,
116
280000
3000
do kolejnej konferencji inwestycyjnej,
04:58
here are a couple of women."
117
283000
2000
oto kilka kobiet”.
05:00
(Applause)
118
285000
5000
(Brawa)
05:05
But think about this.
119
290000
2000
Ale zastanówcie się.
05:07
The IMF official is hardly the only person
120
292000
3000
Nie tylko ten przedstawiciel MFW
05:10
to automatically file women under micro.
121
295000
3000
automatycznie umieszcza kobiety w kategorii „mikro”.
05:13
The biases, whether intentional or otherwise,
122
298000
2000
Uprzedzenia, nie tylko te zamierzone,
05:15
are pervasive,
123
300000
2000
są wszechobecne,
05:17
and so are the misleading mental images.
124
302000
3000
podobnie jak błędne wyobrażenia.
05:20
If you see the word "microfinance,"
125
305000
2000
Z czym kojarzy wam się
05:22
what comes to mind?
126
307000
3000
określenie "mikrofinansowanie”?
05:25
Most people say women.
127
310000
2000
Częsta odpowiedź to: kobiety.
05:27
And if you see the word "entrepreneur,"
128
312000
3000
Natomiast określenie "przedsiębiorca”
05:30
most people think men.
129
315000
2000
kojarzy się z mężczyznami.
05:32
Why is that?
130
317000
2000
Czemu tak jest?
05:34
Because we aim low and we think small
131
319000
3000
Bo nasze oczekiwania wobec kobiet
05:37
when it comes to women.
132
322000
2000
i oceny ich możliwości są niskie.
05:39
Microfinance is an incredibly powerful tool
133
324000
2000
Mikrofinansowanie to potężne narzędzie,
05:41
that leads to self-sufficiency and self-respect,
134
326000
3000
dające samowystarczalność i szacunek,
05:44
but we must move beyond micro-hopes
135
329000
2000
ale musimy wyjść poza mikro-nadzieje
05:46
and micro-ambitions for women,
136
331000
2000
i mikro-ambicje wobec kobiet,
05:48
because they have so much greater hopes for themselves.
137
333000
3000
bo one same chcą dla siebie więcej.
05:51
They want to move from micro to medium and beyond.
138
336000
3000
Chcą przejść od małych firm do średnich, i dalej.
05:54
And in many places,
139
339000
2000
W wielu miejscach
05:56
they're there.
140
341000
2000
udaje im się to.
05:58
In the U.S., women-owned businesses
141
343000
2000
W USA to właśnie zakłady należące do kobiet
06:00
will create five and a half million new jobs by 2018.
142
345000
3000
do roku 2018 stworzą 5,5 mln. nowych miejsc pracy.
06:03
In South Korea and Indonesia,
143
348000
3000
W Korei Płd. i Indonezji
06:06
women own nearly half a million firms.
144
351000
3000
blisko połowa firm należy do kobiet.
06:09
China, women run 20 percent
145
354000
2000
W Chinach kobiety prowadzą
06:11
of all small businesses.
146
356000
2000
20% małych firm.
06:13
And in the developing world overall,
147
358000
2000
A we wszystkich krajach rozwijających się
06:15
That figure is 40 to 50 percent.
148
360000
3000
ta liczba sięga 40-50%.
06:18
Nearly everywhere I go,
149
363000
2000
Prawie wszędzie, gdzie jadę,
06:20
I meet incredibly interesting entrepreneurs
150
365000
2000
spotykam fascynujące przedsiębiorcze kobiety,
06:22
who are seeking access to finance, access to markets
151
367000
3000
które zabiegają o dostęp do kapitału, do rynku,
06:25
and established business networks.
152
370000
2000
do stabilnych kontaktów handlowych.
06:27
They are often ignored
153
372000
2000
Często się je ignoruje,
06:29
because they're harder to help.
154
374000
2000
bo trudniej im pomóc.
06:31
It is much riskier to give a 50,000 dollar loan
155
376000
3000
Większym ryzykiem jest udzielenie kredytu
06:34
than it is to give a 500 dollar loan.
156
379000
3000
na 50 000 dolarów niż na 500 dolarów.
06:37
And as the World Bank recently noted,
157
382000
2000
Bank Światowy zauważył ostatnio,
06:39
women are stuck in a productivity trap.
158
384000
3000
że kobiety wpadają w pułapkę wydajności.
06:42
Those in small businesses
159
387000
2000
Te zaangażowane w mały biznes
06:44
can't get the capital they need to expand
160
389000
2000
nie mogą zebrać kapitału na rozwój,
06:46
and those in microbusiness
161
391000
2000
a te w mikrobiznesie -
06:48
can't grow out of them.
162
393000
2000
nie mogą się wydostać ponad niego.
06:50
Recently I was at the State Department in Washington
163
395000
3000
Niedawno w Departamencie Stanu w Waszyngtonie
06:53
and I met an incredibly passionate entrepreneur from Ghana.
164
398000
3000
spotkałam pełną pasji biznesmenkę z Ghany.
06:56
She sells chocolates.
165
401000
2000
Handluje czekoladkami.
06:58
And she had come to Washington,
166
403000
2000
Przyjechała do Waszyngtonu
07:00
not seeking a handout and not seeking a microloan.
167
405000
3000
nie po jałmużnę i nie po mikrokredyt,
07:03
She had come seeking serious investment dollars
168
408000
3000
ale po konkretną sumę od inwestora,
07:06
so that she could build the factory
169
411000
2000
za którą mogłaby zbudować
07:08
and buy the equipment she needs
170
413000
2000
odpowiednio wyposażoną fabrykę
07:10
to export her chocolates
171
415000
2000
i eksportować swoje wyroby
07:12
to Africa, Europe, the Middle East
172
417000
2000
do Afryki, Europy,
07:14
and far beyond --
173
419000
2000
Środkowego Wschodu, a nawet dalej.
07:16
capital that would help her to employ
174
421000
2000
Ten kapitał pozwoliłby jej zatrudnić
07:18
more than the 20 people
175
423000
2000
ponad 20 osób,
07:20
that she already has working for her,
176
425000
3000
które obecnie dla niej pracują.
07:23
and capital that would fuel her own country's
177
428000
2000
Przyczyniłby się do wzrostu gospodarczego jej kraju.
07:25
economic climb.
178
430000
2000
Przyczyniłby się do wzrostu gospodarczego jej kraju.
07:27
The great news is
179
432000
2000
Świetnie, że już wiemy,
07:29
we already know what works.
180
434000
2000
co działa.
07:31
Theory and empirical evidence
181
436000
2000
Teoria i praktyka
07:33
Have already taught us.
182
438000
2000
już nas tego nauczyły.
07:35
We don't need to invent solutions because we have them --
183
440000
3000
Nie musimy wymyślać rozwiązań, one już istnieją.
07:38
cash flow loans
184
443000
2000
Np. przepływy gotówkowe,
07:40
based in income rather than assets,
185
445000
2000
przyznawane w oparciu o dochód, a nie aktywa,
07:42
loans that use secure contracts rather than collateral,
186
447000
3000
kredyty zabezpieczane umową, a nie pod zastaw,
07:45
because women often don't own land.
187
450000
3000
bo kobiety rzadko posiadają ziemię.
07:48
And Kiva.org, the microlender,
188
453000
2000
Mikro-kredytodawca Kiva.org
07:50
is actually now experimenting with crowdsourcing
189
455000
3000
eksperymentuje z finansowaniem społecznościowym
07:53
small and medium sized loans.
190
458000
2000
małych i średnich kredytów.
07:55
And that's just to start.
191
460000
3000
A to dopiero początek.
07:58
Recently it has become very much in fashion
192
463000
3000
Ostatnio modne stało się określanie kobiet
08:01
to call women "the emerging market of the emerging market."
193
466000
4000
jako "wschodzącego rynku na wschodzącym rynku".
08:05
I think that is terrific.
194
470000
2000
Moim zdaniem to świetne.
08:07
You know why?
195
472000
2000
A wiecie dlaczego?
08:09
Because -- and I say this as somebody who worked in finance --
196
474000
4000
Mówię to ze znajomością tematu:
08:13
500 billion dollars at least
197
478000
3000
bo co najmniej 500 mld dolarów
08:16
has gone into the emerging markets in the past decade.
198
481000
3000
zasiliło wschodzące rynki w zeszłej dekadzie.
08:19
Because investors saw the potential for return
199
484000
3000
Inwestorzy widzieli tam potencjalny zysk
08:22
at a time of slowing economic growth,
200
487000
2000
w okresie powolnego wzrostu gospodarczego,
08:24
and so they created financial products
201
489000
2000
więc tworzyli produkty finansowe
08:26
and financial innovation
202
491000
2000
i wprowadzali innowacje
08:28
tailored to the emerging markets.
203
493000
3000
zakrojone na miarę wschodzących rynków.
08:31
How wonderful would it be
204
496000
3000
Byłoby pięknie,
08:34
if we were prepared to replace all of our lofty words
205
499000
2000
gdybyśmy byli gotowi
08:36
with our wallets
206
501000
2000
zastąpić wzniosłe słowa konkretami
08:38
and invest 500 billion dollars
207
503000
2000
i zainwestować 500 mld. dolarów
08:40
unleashing women's economic potential?
208
505000
3000
w uwolnienie potencjału ekonomicznego kobiet.
08:43
Just think of the benefits
209
508000
2000
Pomyślcie tylko o korzyściach
08:45
when it comes to jobs, productivity,
210
510000
2000
w kwestii pracy, wydajności,
08:47
employment, child nutrition,
211
512000
2000
zatrudnienia, żywienia dzieci,
08:49
maternal mortality, literacy
212
514000
2000
umieralności matek przy porodzie,
08:51
and much, much more.
213
516000
4000
piśmienności i wielu innych problemów.
08:55
Because, as the World Economic Forum noted,
214
520000
3000
Na Światowym Forum Ekonomicznym zauważono,
08:58
smaller gender gaps are directly correlated
215
523000
3000
że zmniejszenie różnić między kobietami a mężczyznami
09:01
with increased economic competitiveness.
216
526000
2000
wiąże się ściśle ze wzrostem
konkurencyjności ekonomicznej.
konkurencyjności ekonomicznej.
09:03
And not one country in all the world
217
528000
3000
Nie ma ani jednego kraju,
09:06
has eliminated its economic participation gap --
218
531000
3000
który w pełni zniwelowałby tę rozbieżność.
09:09
not one.
219
534000
2000
Ani jednego.
09:11
So the great news
220
536000
2000
Ale dobre wieści są takie,
09:13
is this is an incredible opportunity.
221
538000
2000
że mamy do tego sposobność.
09:15
We have so much room to grow.
222
540000
3000
Istnieje przestrzeń dla wzrostu.
09:18
So you see,
223
543000
2000
Jak widzicie,
09:20
this is not about doing good,
224
545000
2000
nie chodzi tylko o czynienie dobra,
09:22
this is about global growth
225
547000
2000
ale o globalny rozwój
09:24
and global employment.
226
549000
2000
i globalne zatrudnienie.
09:26
It is about how we invest
227
551000
2000
Chodzi o inwestycje
09:28
and it's about how we see women.
228
553000
2000
i o postrzeganie kobiet.
09:30
And women can no longer be
229
555000
2000
Kobiety powinny przestać być
09:32
both half the population
230
557000
2000
jednocześnie połową populacji
09:34
and a special interest group.
231
559000
2000
i specjalną grupą interesu.
09:36
(Applause)
232
561000
7000
(Brawa)
09:43
Oftentimes I get into very interesting discussions with reporters
233
568000
3000
Często wdaję się w dyskusje z reporterami,
09:46
who say to me, "Gayle, these are great stories,
234
571000
2000
którzy chwalą mnie za świetne historie,
09:48
but you're really writing about the exceptions."
235
573000
3000
ale mówią, że tak naprawdę opisuję wyjątki.
09:51
Now that makes me pause for just a couple reasons.
236
576000
3000
Wtedy muszę przerwać, z kilku powodów.
09:54
First of all, for exceptions,
237
579000
2000
Po pierwsze, co do wyjątków,
09:56
there are a lot of them
238
581000
2000
jest ich wiele
09:58
and they're important.
239
583000
3000
i są ważne.
10:01
Secondly, when we talk about men who are succeeding,
240
586000
3000
Po drugie, mężczyzn odnoszących sukces
10:04
we rightly consider them
241
589000
2000
uważamy słusznie
10:06
icons or pioneers or innovators
242
591000
2000
za pionierów, innowatorów,
10:08
to be emulated.
243
593000
2000
za wzorce do naśladowania.
10:10
And when we talk about women,
244
595000
2000
A kiedy mowa o kobietach,
10:12
they are either exceptions to be dismissed
245
597000
3000
traktuje się je jak wyjątki albo odchylenia,
10:15
or aberrations to be ignored.
246
600000
3000
które można pominąć.
10:18
And finally,
247
603000
2000
Ostatni powód to fakt,
10:20
there is no society anywhere in all the world
248
605000
3000
że wszystkie społeczeństwa na świecie
10:23
that is not changed
249
608000
2000
przechodzą zmiany
10:25
except by its most exceptional.
250
610000
2000
dzięki tym wyjątkowym jednostkom.
10:27
So why wouldn't we celebrate and elevate
251
612000
4000
Czemu więc nie obdarzyć szacunkiem i estymą tych,
10:31
these change makers and job creators
252
616000
2000
którzy zmieniają świat na lepsze,
10:33
rather than overlook them?
253
618000
3000
zamiast ich pomijać?
10:36
This topic of resilience is very personal to me
254
621000
3000
Zaradność życiowa ma dla mnie znaczenie osobiste
10:39
and in many ways has shaped my life.
255
624000
3000
i to ona mnie ukształtowała.
10:42
My mom was a single mom
256
627000
2000
Moja mama wychowała mnie sama.
10:44
who worked at the phone company during the day
257
629000
3000
W dzień pracowała w firmie telekomunikacyjnej,
10:47
and sold Tupperware at night
258
632000
2000
wieczorami sprzedawała pojemniki kuchenne,
10:49
so that I could have every opportunity possible.
259
634000
3000
żeby dać mi wszystko, czego potrzebowałam.
10:52
We shopped double coupons
260
637000
2000
Kupowałyśmy za kupony wycinane z gazet
10:54
and layaway and consignment stores,
261
639000
2000
albo w sklepach z używanymi artykułami,
10:56
and when she got sick with stage four breast cancer
262
641000
3000
a kiedy mama zachorowała na raka piersi IV stopnia
10:59
and could no longer work,
263
644000
2000
i nie była zdolna do pracy,
11:01
we even applied for food stamps.
264
646000
3000
zgłosiłyśmy się po bony żywnościowe.
11:04
And when I would feel sorry for myself
265
649000
2000
Kiedy użalałam się nad sobą,
11:06
as nine or 10 year-old girls do,
266
651000
2000
jak to zdarza się dziesięciolatkom,
11:08
she would say to me, "My dear, on a scale of major world tragedies,
267
653000
3000
mówiła: "Kochanie, w skali światowych tragedii
11:11
yours is not a three."
268
656000
2000
twoja to nawet nie trzy”.
11:13
(Laughter)
269
658000
2000
(Śmiech)
11:15
And when I was applying to business school
270
660000
2000
Kiedy zdawałam na studia ekonomiczne,
11:17
and felt certain I couldn't do it
271
662000
2000
z przekonaniem, że nie dam rady,
11:19
and nobody I knew had done it,
272
664000
2000
i nie znając nikogo, komu by się udało,
11:21
I went to my aunt who survived years of beatings at the hand of her husband
273
666000
3000
zwróciłam się do ciotki, która uciekła od męża
11:24
and escaped a marriage of abuse
274
669000
2000
po latach znoszenia przemocy,
11:26
with only her dignity intact.
275
671000
2000
ocaliwszy tylko własną godność.
11:28
And she told me,
276
673000
2000
To ona powiedziała mi,
11:30
"Never import other people's limitations."
277
675000
3000
bym nigdy przyjmowała cudzych ograniczeń.
11:34
And when I complained to my grandmother,
278
679000
2000
Poskarżyłam się babci,
11:36
a World War II veteran
279
681000
2000
weterance II Wojny Światowej,
11:38
who worked in film for 50 years
280
683000
2000
która przepracowała 50 lat w przemyśle filmowym
11:40
and who supported me from the age of 13,
281
685000
2000
i utrzymywała mnie, odkąd miałam 13 lat,
11:42
that I was terrified
282
687000
2000
że strasznie się boję,
11:44
that if I turned down a plum assignment at ABC
283
689000
2000
że jeśli odrzucę ciepłą posadkę w ABC
11:46
for a fellowship overseas,
284
691000
2000
na rzecz zagranicznego stypendium,
11:48
I would never ever, ever find another job,
285
693000
3000
to w życiu nie znajdę innej pracy.
11:51
she said, "Kiddo, I'm going to tell you two things.
286
696000
2000
Odparła: "Powiem ci dwie rzeczy.
11:53
First of all, no one turns down a Fulbright,
287
698000
3000
Po pierwsze, nie odrzuca się stypendium Fullbrighta,
11:56
and secondly, McDonald's is always hiring."
288
701000
3000
a po drugie, w McDonaldzie
zawsze mają wolne posady”.
zawsze mają wolne posady”.
11:59
(Laughter)
289
704000
2000
(Śmiech)
12:01
"You will find a job. Take the leap."
290
706000
3000
"Znajdziesz pracę. Śmiało, do przodu”.
12:05
The women in my family
291
710000
2000
Kobiety z mojej rodziny
12:07
are not exceptions.
292
712000
2000
wcale nie są wyjątkiem.
12:09
The women in this room and watching in L.A.
293
714000
2000
Kobiety na tej sali, te oglądające nas w Los Angeles
12:11
and all around the world
294
716000
2000
i wszędzie na świecie
12:13
are not exceptions.
295
718000
2000
wcale nie są wyjątkami.
12:15
We are not a special interest group.
296
720000
3000
Nie jesteśmy grupą szczególnego interesu.
12:18
We are the majority.
297
723000
2000
Jesteśmy większością.
12:20
And for far too long,
298
725000
2000
A już zbyt długo
12:22
we have underestimated ourselves
299
727000
2000
same siebie nie doceniamy
12:24
and been undervalued by others.
300
729000
3000
i nie doceniają nas inni.
12:27
It is time for us to aim higher
301
732000
2000
Nadszedł czas, żeby w sprawie kobiet
12:29
when it comes to women,
302
734000
2000
mierzyć wyżej,
12:31
to invest more and to deploy our dollars
303
736000
3000
inwestować więcej i lokować dolary
12:34
to benefit women all around the world.
304
739000
3000
z korzyścią dla kobiet na całym świecie.
12:37
We can make a difference,
305
742000
2000
Możemy wiele zmienić,
12:39
and make a difference, not just for women,
306
744000
2000
nie tylko dla kobiet,
12:41
but for a global economy
307
746000
2000
ale dla światowej gospodarki,
12:43
that desperately needs their contributions.
308
748000
4000
której rozpaczliwie potrzebny jest ich wkład.
12:47
Together we can make certain
309
752000
2000
Działając razem możemy sprawić,
12:49
that the so-called exceptions
310
754000
2000
że tak zwane wyjątki
12:51
begin to rule.
311
756000
2000
staną się regułą.
12:53
When we change the way we see ourselves,
312
758000
3000
Jeśli zmienimy własny obraz siebie,
12:56
others will follow.
313
761000
2000
reszta spojrzy na nas inaczej.
12:58
And it is time for all of us
314
763000
2000
Nadszedł czas,
13:00
to think bigger.
315
765000
2000
by odrzucić ograniczenia.
13:02
Thank you very much.
316
767000
2000
Dziękuję bardzo.
13:04
(Applause)
317
769000
5000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Gayle Tzemach Lemmon - ReporterGayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones.
Why you should listen
Gayle Tzemach Lemmon never set out to write about women entrepreneurs. After leaving ABC News for MBA study at Harvard, she was simply looking for a great -- and underreported -- economics story. What she found was women entrepreneurs in some of the toughest business environments creating jobs against daunting obstacles. Since then her writing on entrepreneurship has been published by the International Herald Tribune and Financial Times along with the World Bank and the International Finance Corporation.
Now a senior fellow at the Council on Foreign Relations, Lemmon continues to travel the world reporting on economic and development issues with a focus on women. She is the author of Ashley's War: The Untold Story of a Team of Women Soldiers on the Special Ops Battlefield (2014), as well as the best seller The Dressmaker of Khair Khana (2011) about a young entrepreneur who supported her community under the Taliban.
Gayle Tzemach Lemmon | Speaker | TED.com