TEDxCrenshaw
Niki Okuk: When workers own companies, the economy is more resilient
Niki Okuk: Kiedy pracownicy są właściecielami spółek, gospodarka jest bardziej odporna
Filmed:
Readability: 4.2
1,262,890 views
Inna rzeczywistość ekonomiczna jest możliwa. Taka, dla której społeczność, zrównoważony rozwój i elastyczność są warte więcej niż zysk za wszelką cenę. Niki Okuk dzieli się argumentami za gospodarką spółdzielczą i swoją wizją jak klasa pracująca może się organizować i wchodzić w posiadanie spółek, dla których pracuje, podejmując zbiorowe decyzje i ciesząc się owocami własnej pracy.
Niki Okuk - Entrepreneur
Niki Okuk is working to create social and economic justice and worker dignity. Full bio
Niki Okuk is working to create social and economic justice and worker dignity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Are you tired of your boss?
0
869
1511
Masz dość swojego szefa?
00:15
(Laughter)
1
3073
1356
(Śmiech)
00:16
Are you tired of going to work
2
4453
1841
Masz dość chodzenia do pracy
00:18
and making money for other people?
3
6318
2433
i zarabiania pieniędzy dla innych?
00:21
And who are those people anyways?
4
9965
1576
Kim właściwie są ci ludzie?
00:23
Those people that make
money from your work.
money from your work.
5
11565
2079
Ludzie, którzy zarabiają na twojej pracy.
00:26
Well, they're capitalists.
6
14378
1898
To kapitaliści.
00:28
They have capital,
7
16300
1276
Wykorzystują twoją pracę,
00:29
and they use your labor
to make more capital.
to make more capital.
8
17600
2667
zwiększając kapitał.
00:32
So if you're tired of going to work
9
20973
2074
Jeśli masz dość chodzenia do pracy
00:35
and making money for other people,
10
23071
2205
i zarabiania dla innych,
00:37
then you're probably like me --
11
25300
1668
to pewnie, tak jak ja,
00:38
just tired of capitalism.
12
26992
1767
masz dość kapitalizmu.
00:41
Which is ironic, because I'm a capitalist.
13
29801
3022
Jak na ironię, jestem kapitalistką.
00:44
(Laughter)
14
32847
1418
(Śmiech)
00:46
I own a small business --
15
34289
1723
Mam małą firmę...
00:48
Rco Tires in Compton.
16
36036
2524
Rco Tires w Compton.
00:50
A few years ago, when I read Van Jones,
17
38584
1963
Kilka lat temu czytałam u Van Jonesa:
00:52
and he wrote, "Let's make
green collar jobs in the hood,"
green collar jobs in the hood,"
18
40571
2918
"Stwórzmy lokalne zielone miejsca pracy",
00:55
I took him really seriously.
19
43513
2044
potraktowałam to bardzo poważnie.
00:58
So I cofounded, own and operate
a tire recycling company,
a tire recycling company,
20
46088
3700
Jestem współzałożycielką
i prowadzę firmę recyklingu opon
i prowadzę firmę recyklingu opon
01:01
and I'm really proud of what we've done.
21
49812
1962
i jestem dumna z naszych osiągnięć.
01:03
So far, we've recycled
a hundred million pounds of rubber.
a hundred million pounds of rubber.
22
51798
3373
Poddaliśmy recyklingowi
45 milionów kilogramów gumy
45 milionów kilogramów gumy
01:07
That's 21 million gallons of oil
diverted from landfills
diverted from landfills
23
55582
4025
To 80 milionów litrów ropy,
które zamiast trafić na wysypiska
które zamiast trafić na wysypiska
01:11
into new products.
24
59631
1164
tworzą nowe produkty.
01:13
(Cheers)
25
61235
1150
(Wiwaty)
01:14
We also employ about 15 guys --
26
62409
1649
Zatrudniamy około 15 osób,
01:16
mostly people of color,
27
64648
1549
w większości ciemnoskórych,
01:18
most of whom are felons,
28
66221
1370
wielu po wyrokach,
01:19
and we pay above the minimum wage,
29
67615
1875
płacąc powyżej płacy minimalnej
01:21
and we are now proud members
of the United Steelworkers Union.
of the United Steelworkers Union.
30
69514
2942
i należymy do Związku
Zawodowego Przemysłu Stalowego.
Zawodowego Przemysłu Stalowego.
01:24
(Applause)
31
72948
5559
(Brawa)
01:30
Now, Rco is not a cooperative now.
32
78531
2539
Rco nie jest obecnie spółdzielnią,
01:33
It's a privately held company
with community-minded ownership,
with community-minded ownership,
33
81094
3667
tylko prywatną spółką
z pro-społecznymi właścicielami,
z pro-społecznymi właścicielami,
01:36
but I would like it to become one.
34
84785
1754
ale chciałabym, żeby nią zostało.
01:38
I would like for them to fire the boss --
35
86563
2295
Żeby pracownicy zwolnili szefa...
01:40
that's me.
36
88882
1339
mnie.
01:42
(Laughter)
37
90245
1048
(Śmiech)
01:43
And I'm going to tell you why,
38
91317
1446
Wyjaśnię dlaczego,
01:44
but first, let me tell you
how we got started.
how we got started.
39
92787
2322
ale najpierw opowiem jak zaczęliśmy.
01:47
So a lot of people ask,
40
95863
1150
Wiele osób pyta:
01:49
"How did Rco come to be?"
41
97037
1434
"Jak powstało Rco?".
01:50
And I have to be really honest.
42
98495
1538
I powiem szczerze,
01:52
I leveraged my white privilege.
43
100419
2005
że wykorzystałam swój biały przywilej.
01:54
So, here's how white privilege
worked for me and Rco.
worked for me and Rco.
44
102764
3653
Biały przywilej pomógł mi i Rco
w następujący sposób.
w następujący sposób.
01:59
My white grandmother
was born on her family's plantation
was born on her family's plantation
45
107448
3845
Moja biała babcia urodziła się
na plantacji należącej do jej rodziny
na plantacji należącej do jej rodziny
02:03
in Arkansas in 1918.
46
111317
2654
w 1918 roku w Arkansas.
02:05
She traveled with her white father west,
47
113995
2930
Wyruszyła na zachód ze swoim białym ojcem
02:08
following the oil boom.
48
116949
1569
podczas boomu naftowego.
02:10
And he held various union oil jobs --
49
118542
3180
Pracował na stanowiskach
mających związki zawodowe,
mających związki zawodowe,
02:13
jobs which would have never been given
to my black great-grandfather,
to my black great-grandfather,
50
121746
3461
na co nie mógłby liczyć
mój czarny pradziadek
mój czarny pradziadek
02:17
had he lived here at the time.
51
125231
1530
gdyby tu wtedy żył.
02:19
Granny became a hairdresser
52
127742
1929
Babcia została fryzjerką,
02:21
and then got a loan with her husband
53
129695
3905
a potem razem z mężem zaciągnęła kredyt
02:25
who built their home
in West Los Angeles --
in West Los Angeles --
54
133624
2070
na budowę domu w zachodnim Los Angeles.
02:27
a loan which would never have been
given to a black family at the time.
given to a black family at the time.
55
135718
3478
Takiego kredytu nie dostałaby
wtedy czarna rodzina.
wtedy czarna rodzina.
02:32
And after my grandfather passed away,
56
140421
1836
Po śmierci dziadka
02:34
my granny was able to keep that house
57
142281
1779
babcia mogła zatrzymać dom,
02:36
because she had his pension
and his health care
and his health care
58
144084
2677
bo dostawała emeryturę
i ubezpieczenie zdrowotne
i ubezpieczenie zdrowotne
02:38
from a state job which he held,
59
146785
1768
z pracy dziadka w budżetówce,
02:40
which again, would have never been
given to a black man
given to a black man
60
148577
2622
której przed ustawą
antydyskryminacyjną z 1960 roku
antydyskryminacyjną z 1960 roku
02:43
before the anti-discrimination
act of the 1960s.
act of the 1960s.
61
151223
2386
nie dostałby pracownik czarnoskóry.
02:46
So, you fast-forward 30 years,
62
154048
1858
30 lat później
02:47
and I graduate,
63
155930
1388
skończyłam studia
02:49
and I want to start my own business
64
157342
1702
i chciałam otworzyć firmę
02:51
with a pile of debt and a credit card,
65
159068
1877
z pokaźnymi długami, kartą kredytową
02:52
and no experience in the tire industry.
66
160969
2343
i bez doświadczenia
w przemyśle oponiarskim.
w przemyśle oponiarskim.
02:55
But I had what most people didn't have.
67
163336
2237
Miałam za to coś, czego nie ma większość.
02:57
I had a clean, safe, free place to live.
68
165597
4479
Czysty, bezpieczny
i darmowy dach nad głową.
i darmowy dach nad głową.
03:03
I moved in with my grandmother,
69
171036
1748
Zamieszkałam z babcią
03:04
and I was able to rent
our first warehouse,
our first warehouse,
70
172808
2325
i mogłam wynająć pierwszy magazyn,
03:07
buy our first truck,
71
175157
1176
kupić ciężarówkę,
03:08
pay our first employees,
72
176357
1560
zapłacić pracownikom.
03:09
because I didn't have to worry
about paying myself,
about paying myself,
73
177941
2414
Nie musiałam płacić sobie,
03:12
because I didn't need to feed myself,
74
180379
1783
bo nie musiałam kupować jedzenia,
03:14
because I am the direct beneficiary
of generations of white privilege.
of generations of white privilege.
75
182186
3541
bo korzystam z dorobku pokoleń
mających biały przywilej.
mających biały przywilej.
03:18
Now, telling the story
of white privilege is important
of white privilege is important
76
186703
4064
Opowiadanie historii
białego przywileju jest ważne,
białego przywileju jest ważne,
03:22
because very often people say,
77
190791
1429
ponieważ ludzie często mówią:
03:24
"Oh, we want more companies like yours.
78
192244
1858
"Potrzebujemy więcej takich firm.
03:26
We want more Rco's,
79
194126
1158
Chemy więcej Rcosów,
03:27
we want more black-owned businesses,
80
195308
1849
firm należących do ciemnoskórych,
03:29
female-led, triple bottom line,
81
197181
2664
z kobietami na czele, potrajających zyski,
03:31
Ban the Box,
82
199869
1172
zielonych, przyjaznych
03:33
green manufacturing companies," right?
83
201065
1962
osobom z wyrokami".
03:35
But the question we have to ask is,
where is the wealth?
where is the wealth?
84
203739
2643
Pytanie brzmi: gdzie jest bogactwo?
03:38
Where is the money?
85
206406
1151
Gdzie są pieniądze?
03:39
Where's the capital in our communities
86
207581
1866
Gdzie w społecznościach znaleźć kapitał
03:41
to build the types
of businesses that we want?
of businesses that we want?
87
209471
2159
na budowę firm, których chcemy?
03:43
And in telling a story
of the white side of my family,
of the white side of my family,
88
211654
2548
W historii białej części mojej rodziny
03:46
I needed a dozen ways
89
214226
1151
na wiele sposobów widać,
03:47
where blacks were excluded
from the economy,
from the economy,
90
215401
2061
jak czarnych wykluczano z gospodarki,
03:49
whereas the white side of my family
was able to gain access and traction,
was able to gain access and traction,
91
217486
3548
gdy biali członkowie rodziny
zdobywali dojścia i uznanie,
zdobywali dojścia i uznanie,
03:53
and build wealth ...
92
221058
1396
budując bogactwo.
03:55
Primarily because racism
and capitalism are best homies, but --
and capitalism are best homies, but --
93
223224
4610
Głównie dlatego, że rasizm
i kapitalizm to najlepsi ziomkowie...
i kapitalizm to najlepsi ziomkowie...
03:59
(Laughter)
94
227858
1802
(Śmiech)
04:01
but what that means
is that when we ask ourselves,
is that when we ask ourselves,
95
229684
2453
Oznacza to, że kiedy pytamy:
04:04
"Why are our communities broke?" --
96
232161
2461
"Dlaczego nasze społeczności
są spłukane?",
są spłukane?",
04:06
Like, we're not just broke
because we're broke;
because we're broke;
97
234646
2206
to nie jesteśmy spłukani ot, tak,
04:08
we're broke for a reason.
98
236876
1335
jest tego powód.
04:10
Historical context really does matter.
99
238235
2116
Kontekst historyczny ma znaczenie.
04:13
But our history
tells another story as well.
tells another story as well.
100
241710
2151
Historia ma też inną narrację.
04:15
There's this incredible book
called "Collective Courage,"
called "Collective Courage,"
101
243885
2688
Istnieje niesamowita książka
"Odwaga Zbiorowa",
"Odwaga Zbiorowa",
04:18
which is the story of how
thousands of African Americans
thousands of African Americans
102
246597
3216
opowiadająca jak tysiące Afrykoamerykanów
04:21
have been able to build
businesses and schools,
businesses and schools,
103
249837
2520
mogło zbudować firmy i szkoły,
04:24
hospitals, farming cooperatives,
104
252381
2243
szpitale i farmy spółdzielcze,
04:26
banks, financial institutions --
105
254648
1717
banki, instytucje finansowe...
04:28
entire communities
and sovereign economies,
and sovereign economies,
106
256389
2612
całe społeczności i niepodległe gospodarki
04:31
without a lot of capital.
107
259025
1422
bez ogromnego kapitału.
04:33
And they did it by working together
108
261037
1917
Dokonali tego pracując razem,
04:34
and leveraging their community assets
109
262978
2407
wykorzystując zasoby społeczności,
04:37
and trusting each other
110
265409
1452
ufając sobie nawzajem,
04:38
and putting solidarity first --
111
266885
1700
stawiając na pierwszym miejscu
04:40
not just profits by any means necessary.
112
268609
2799
solidarność, a nie zysk za każdą cenę.
04:44
And they didn't have to wait around
for celebrities and athletes
for celebrities and athletes
113
272381
3312
Nie musieli czekać
aż celebryci i sportowcy
aż celebryci i sportowcy
04:47
to bring their money back to the hood.
114
275717
2286
wrócą z pieniędzmi na dzielnicę.
04:50
However, if you are
a celebrity or an athlete,
a celebrity or an athlete,
115
278027
2155
Ale jeśli jesteś celebrytą lub sportowcem
04:52
and you're listening to this,
116
280206
1393
i tego słuchasz,
04:53
please feel free to bring your money.
117
281623
1786
nie krępuj się i daj nam pieniądze.
04:55
(Laughter)
118
283433
1642
(Śmiech)
04:58
But they did it
through cooperative economics,
through cooperative economics,
119
286031
2236
Dokonali tego dzięki
gospodarce spółdzielczej,
gospodarce spółdzielczej,
05:00
because they knew
120
288291
1151
bo wiedzieli,
05:01
that capitalism was never
going to finance black liberation.
going to finance black liberation.
121
289466
3108
że kapitalizm nie zamierza
sponsorować ich wyzwolenia.
sponsorować ich wyzwolenia.
05:04
So, there are so many great
examples in this book,
examples in this book,
122
292943
4027
W książce jest mnóstwo
świetnych przykładów,
świetnych przykładów,
05:08
and I suggest that everybody just read it
123
296994
2099
więc sugeruję, żeby każdy ją przeczytał.
05:11
because it answers
the question I asked earlier,
the question I asked earlier,
124
299117
2243
Odpowiada na pytanie, które zadałam,
05:13
which was where are we going
to get the wealth
to get the wealth
125
301384
2304
czyli skąd wziąć bogactwo
05:15
to build the types
of business that we want.
of business that we want.
126
303712
2076
na budowę firm, których chcemy.
05:17
And the answer is going to have
to be cooperative economics.
to be cooperative economics.
127
305812
2848
Odpowiedzią jest gospodarka spółdzielcza.
05:20
There's a lot of different
versions of cooperativism.
versions of cooperativism.
128
308684
2960
Jest wiele różnych wersji spółdzielczości.
05:23
What I'm talking about today
is worker ownership.
is worker ownership.
129
311668
2420
Dzisiaj mówiłam o własności pracowniczej.
05:26
You may not have heard
of worker ownership,
of worker ownership,
130
314684
2009
Może o niej nie słyszeliście,
05:28
but it's been an incredible tool
131
316717
1610
a jest niesamowitym narzędziem
05:30
for black economic liberation
for a century,
for a century,
132
318351
2081
wyzwolenia ekonomicznego czarnoskórych,
05:32
and it's also working
all over the world right now.
all over the world right now.
133
320456
2409
które sprawdza się na całym świecie.
05:35
You may have heard of Black Wall Street
134
323528
1918
Może słyszeliście o Czarnym Wall Steet
05:37
or maybe the Zapatistas,
135
325470
1191
lub zapatystach,
05:38
but I'll give you an example
that's a little bit closer to home.
that's a little bit closer to home.
136
326685
3046
ale podam przykład z naszego podwórka.
05:41
Right now, today, in South Bronx,
137
329755
2517
Teraz, dzisiaj w południowym Bronksie
05:44
is the country's largest
worker-owned company.
worker-owned company.
138
332296
3197
znajduje się największa w kraju
zarządzana przez pracowników firma.
zarządzana przez pracowników firma.
05:47
It's called Cooperative
Home Care Associates,
Home Care Associates,
139
335517
2669
Nazywa się "Cooperative
Home Care Associates",
Home Care Associates",
05:50
and it was founded by black
and Latinx home care workers
and Latinx home care workers
140
338210
2960
jest założona przez czarnych
i latynoskich opiekunów domowych,
i latynoskich opiekunów domowych,
05:53
who are now able
to pay themselves living wages,
to pay themselves living wages,
141
341194
3073
którzy mogą wypłacić sobie godną pensję,
05:56
they have full-time hours,
142
344291
1255
pracują na pełny etat,
05:57
they have benefits and a pension,
143
345570
1628
mają dodatki i emeryturę,
05:59
through their membership
as a unit of SEIU.
as a unit of SEIU.
144
347222
2578
dzięki członkostwu w unii zawodowej SEIU.
06:02
And these women owners now receive
a dividend back on their ownership
a dividend back on their ownership
145
350778
3848
Kobiety- właścicielki otrzymują dywidendę
06:06
every year that the company
has been profitable,
has been profitable,
146
354650
2293
za każdy rok, w którym firma
przyniosła zyski,
przyniosła zyski,
06:08
which has been most years.
147
356967
1380
czyli prawie co roku.
06:10
So they're able to really enjoy
the fruits of their labor
the fruits of their labor
148
358989
3921
Naprawdę cieszą się owocami własnej pracy,
06:14
because they fired the boss.
149
362934
1658
bo zwolniły szefa.
06:17
They don't have any big investors.
150
365299
1669
Nie mają dużych inwestorów.
06:18
They don't have fat-cat CEOs
151
366992
1608
Ani grubych ryb na stanowiskach
06:20
or absentee owners taking
the profit out of the company.
the profit out of the company.
152
368624
3056
czy nieobecnych właścicieli
zabierających zyski firmy.
zabierających zyski firmy.
06:24
They each pay in
about 1,000 dollars over time
about 1,000 dollars over time
153
372137
3893
Każda z nich wpłaciła około 1000 dolarów,
06:28
in order to gain ownership,
154
376054
1916
aby zostać właścicielem
06:29
and now they own their job.
155
377994
1349
i zarządzać pracą.
06:32
Now, there's hundreds of more examples
of companies like this
of companies like this
156
380598
2985
Istnieją setki podobnych firm
06:35
springing up all across the country.
157
383607
1834
pojawiających się w całym kraju.
06:37
And I'm so inspired by what they're doing,
158
385465
3249
Ich działania są dla mnie inspiracją,
06:40
because it really represents
an alternative
an alternative
159
388738
2485
będąc przykładem alternatywy
06:43
to the type of economy we have now,
160
391247
2031
dla typu obecnej gospodarki,
06:45
which exploits all of us.
161
393302
1362
która nas wykorzystuje.
06:47
It also represents an alternative
162
395319
1651
Są również alternatywą
06:48
to waiting around for big investors
to bring chain stores,
to bring chain stores,
163
396994
3960
dla czekania na dużych inwestorów,
którzy sprowadzą sieciówki
którzy sprowadzą sieciówki
06:52
or big-box stores to our communities,
164
400978
1772
i sklepy giganty ,
06:54
because honestly,
those types of developments,
those types of developments,
165
402774
2276
bo mówiąc szczerze, te inwestycje
06:57
they steal resources from our communities.
166
405074
2324
zabierają zasoby naszych społeczności.
06:59
They put our mom-and-pop shops
out of business,
out of business,
167
407422
2837
Wymuszają zamkniecie rodzinnych sklepików,
07:02
they make our entrepreneurs
into wage workers,
into wage workers,
168
410283
3096
przedsiębiorców zamieniają w pracowników,
07:05
and they take money out of our pocket
169
413403
1806
wyciągają od nas pieniądze
07:07
and send it to their shareholders.
170
415233
1741
i wysyłają udziałowcom.
07:10
So, I was so inspired by all these stories
of resistance and resilience
of resistance and resilience
171
418031
3400
Zainspirowały mnie te historie
oporu i zaradności
oporu i zaradności
07:13
that I got together with a few people
here in Los Angeles,
here in Los Angeles,
172
421455
2768
do tego stopnia, że razem
z paroma ludźmi tu w Los Angeles
z paroma ludźmi tu w Los Angeles
07:16
and we created LUCI.
173
424247
1380
stworzyliśmy LUCI,
07:17
LUCI stands for the Los Angeles
Union Cooperative Initiative,
Union Cooperative Initiative,
174
425995
4175
będące skrótem od Inicjatywa Spółdzielcza
Związku Zawodowego z Los Angeles,
Związku Zawodowego z Los Angeles,
07:22
and our objective is to create
more worker-owned businesses
more worker-owned businesses
175
430194
3096
a celem jest zakładanie firm,
gdzie pracownicy są właścicielami
gdzie pracownicy są właścicielami
07:25
here in Los Angeles.
176
433314
1666
na terenie Los Angeles.
07:27
So far, in the last year,
we've created two:
we've created two:
177
435004
2358
W zeszłym roku powstały dwie:
07:29
Pacific Electric, an electrical company,
178
437386
1993
Pacific Electric- spółka elektryczna
07:31
and Vermont Gage Carwash,
179
439403
1555
i myjnia Vermont Gage Carwash,
07:32
which is right here in South-Central,
180
440982
1763
całkiem niedaleko stąd,
07:34
some of you guys
might be familiar with it.
might be familiar with it.
181
442769
2032
może niektórzy ją znają.
07:36
This long-time carwash is now owned
and operated by its 20 workers,
and operated by its 20 workers,
182
444825
4671
Właścicielami myjni
jest jej 20 pracowników,
jest jej 20 pracowników,
07:41
all of whom are union members as well.
183
449520
2024
wszyscy są związkowcami.
07:43
(Applause)
184
451568
5236
(Brawa)
07:48
So you might be wondering
why the focus on union-worker ownership,
why the focus on union-worker ownership,
185
456828
3898
Dziwi was dlaczego koncentrujemy się
na własności pracowników związkowych?
na własności pracowników związkowych?
07:52
but there's a lot of good reasons
186
460750
1627
Jest wiele powodów, dla których
07:54
why the labor movement is a natural ally
to the worker-ownership movement.
to the worker-ownership movement.
187
462401
3750
ruch robotniczy jest naturalnym
sprzymierzeńcem pracowników-właścicieli.
sprzymierzeńcem pracowników-właścicieli.
07:58
To build these companies
that we want in our community,
that we want in our community,
188
466175
2596
Żeby zbudować firmy w naszych wspólnotach
08:00
we need a few things.
189
468795
1151
potrzebujemy
08:01
We're going to need money,
people and training.
people and training.
190
469970
2598
pieniędzy, ludzi i szkoleń.
08:05
Unions have all of those things.
191
473000
1779
Mają je związki zawodowe.
08:07
America's working class has been
paying union dues for decades,
paying union dues for decades,
192
475880
2967
Klasa robotnicza Ameryki
od dziesięcioleci płaci składki,
od dziesięcioleci płaci składki,
08:10
and with it, our unions have been building
193
478871
2048
dzięki którym związki budują
08:12
dignified, decent,
and democratic workplaces for us.
and democratic workplaces for us.
194
480943
2834
godne, przyzwoite
i demokratyczne miejsca pracy.
i demokratyczne miejsca pracy.
08:15
However, union jobs
are on the steep decline,
are on the steep decline,
195
483801
2425
Jednakże prace związkowe zanikają,
08:18
and it's time for us to start
calling on our unions
calling on our unions
196
486250
2406
co oznacza, że czas wymagać od związków,
08:20
to really bring all of their financial
and political capital
and political capital
197
488680
3665
aby zaangażowały finansowy
i polityczny kapitał
i polityczny kapitał
08:24
to bear in the creation of new,
union, living-wage jobs
union, living-wage jobs
198
492369
3683
do tworzenia nowych, związkowych,
godziwie płatnych
godziwie płatnych
08:28
in our communities.
199
496076
1213
lokalnych miejsc pracy.
08:29
Also, union halls
are full of union members
are full of union members
200
497873
3231
Związki są pełne członków
08:33
who understand
the importance of solidarity
the importance of solidarity
201
501128
3143
rozumiejących zasady solidarności
08:36
and the power of collective action.
202
504295
2121
i moc kolektywnego działania.
08:39
These are the types of folks that want
more union businesses to exist,
more union businesses to exist,
203
507328
4429
Oni chcą, żeby istniało więcej
związkowych firm,
związkowych firm,
08:43
so let's build them with them.
204
511781
2210
więc zbudujmy je z nimi.
08:47
Learning from our unions,
205
515247
1263
Uczenie się od związków,
08:48
learning from our past,
206
516534
1151
przeszłości,
08:49
learning from our peers,
207
517709
1173
rówieśników
08:50
are all going to be very
important to our success,
important to our success,
208
518906
2644
jest ważne, aby osiągnąć sukces,
08:53
which is why I'd like to leave you
with one last example
with one last example
209
521574
2904
dlatego chcę dać wam kolejny przykład
08:56
and a vision for the future ...
210
524502
2024
i wizję przyszłości.
08:59
and that vision is Mondragon, Spain.
211
527153
2828
Tą wizją jest Mondragon w Hiszpani.
09:02
Mondragon, Spain is a community
built entirely around worker cooperatives.
built entirely around worker cooperatives.
212
530485
4706
To wspólnota w całości oparta
na spółdzielniach pracowniczych.
na spółdzielniach pracowniczych.
09:07
There's 260-plus businesses here,
213
535701
2961
Jest tam ponad 260 firm,
09:10
manufacturing everything from bicycles
to washing machines to transformers.
to washing machines to transformers.
214
538686
4777
wytwarzających przedmioty od rowerów,
poprzez pralki do transformatorów.
poprzez pralki do transformatorów.
09:16
And this group of businesses
now employs 80,000 people
now employs 80,000 people
215
544046
3516
Zatrudniają łącznie 80 000 ludzi
09:19
and earns more than 12 billion euros
in revenue every year.
in revenue every year.
216
547586
3104
i zarabiają co roku
ponad 12 miliardów euro.
ponad 12 miliardów euro.
09:23
And all of the companies there
are owned by the people that work in them.
are owned by the people that work in them.
217
551421
4025
Właścicielami tych firm są
pracujący w nich ludzie.
pracujący w nich ludzie.
09:27
They've also built universities
and hospitals and financial institutions.
and hospitals and financial institutions.
218
555896
4716
Budują też uniwersytety, szpitale,
instytucje finansowe.
instytucje finansowe.
09:32
I mean, imagine if we could build
something like this in South-Central.
something like this in South-Central.
219
560636
3869
Wyobraźcie sobie coś podobnego
w tej dzielnicy
w tej dzielnicy
09:37
The late mayor of Jackson
had a similar idea.
had a similar idea.
220
565839
3275
Ostatni burmistrz Jackson
miał podobny pomysł.
miał podobny pomysł.
09:41
He wanted to turn his entire city
into a Mondragon-like cooperative economy,
into a Mondragon-like cooperative economy,
221
569565
5428
Chciał upodobnić całe miasto
do gospodarki spółdzielczej Mondragon,
do gospodarki spółdzielczej Mondragon,
09:47
calling his ambitious plan
"Jackson Rising."
"Jackson Rising."
222
575017
2909
swój plan nazywając "Powstanie Jackson".
09:50
And when I look at Mondragon,
223
578940
1426
Kiedy patrzę na Mondragon,
09:52
I see really what working-class people
can do for ourselves
can do for ourselves
224
580390
2810
widzę ,co klasa pracująca może zdziałać
09:55
when we work together
225
583224
1151
pracując razem
09:56
and make decisions
for ourselves and each other
for ourselves and each other
226
584399
2556
i podejmując decyzje dla siebie, innych
09:58
and our communities.
227
586979
1308
i społeczności.
10:03
And what's really incredible
about Mondragon
about Mondragon
228
591516
2979
Co niezwykłe w Mondragon,
10:06
is that while we are dreaming about them,
229
594519
2467
podczas gdy my marzymy o nich,
10:09
they are dreaming about us.
230
597010
1921
oni marzą o nas.
10:11
This community in Spain has decided
to launch an international initiative
to launch an international initiative
231
599465
4860
Hiszpańska społeczność zdecydowała
wdrożyć międzynarodową inicjatywę,
wdrożyć międzynarodową inicjatywę,
10:16
to create more communities
like it all over the world,
like it all over the world,
232
604349
3002
aby skopiować swoją społeczność globalnie
10:19
by linking up with unions,
233
607375
1607
przez łączenie ze związkami,
10:21
by supporting organizations like LUCI,
234
609006
1913
wspieranie organizacji jak LUCI,
10:22
and by educating folks
about the worker-ownership model.
about the worker-ownership model.
235
610943
2898
i uczeniem modelu pracownik-właściciel.
10:27
Now, here's what you can do
to be a part of it.
to be a part of it.
236
615357
2515
Jak wziąć w tym udział?
10:29
If you're a union member,
go to your union meetings,
go to your union meetings,
237
617896
2580
Jeśli jesteś członkiem związku,
chodź na zebrania,
chodź na zebrania,
10:32
and make sure that your union
has a worker-ownership initiative,
has a worker-ownership initiative,
238
620500
3190
upewnij się, że twój związek
ma inicjatywę spółdzielczą
ma inicjatywę spółdzielczą
10:35
and become a part of it.
239
623714
1150
i się przyłącz.
10:37
If you're an entrepreneur,
240
625357
1274
Jesteś przedsiębiorcą?
10:38
if you have a small business,
241
626655
1420
Masz małą firmę
10:40
or you're interested in starting one,
242
628099
1819
lub chcesz założyć własną?
10:41
then link up with LUCI
or another organization like us
or another organization like us
243
629942
2667
Bądź w kontakcie z LUCI
lub podobną organizacją,
lub podobną organizacją,
10:44
to help you get started
on the cooperative model.
on the cooperative model.
244
632633
2294
która pomoże ci rozwinąć
model spółdzielczy.
model spółdzielczy.
10:47
If you're a politician,
245
635258
1152
Jeśli jesteś politykiem,
10:48
or you work for one,
246
636434
1392
pracujesz dla jakiegoś
10:49
or you just like talking to them,
247
637850
1667
albo lubisz z nimi rozmawiać,
10:51
please get the city, state, federal
and county legislation passed
and county legislation passed
248
639541
4237
pomóż na szczeblu miasta,
stanu, kraju i gminy przejść ustawom,
stanu, kraju i gminy przejść ustawom,
10:55
that we need in order to fund
and support worker-owned businesses.
and support worker-owned businesses.
249
643802
3492
które pomogą sfinansować i wspomagać
firmy będące własnością pracowników.
firmy będące własnością pracowników.
10:59
And for everybody else,
250
647987
1233
A dla pozostałych:
11:01
learn about our history,
learn about our models,
learn about our models,
251
649244
2239
ucz się historii i o naszych modelach
11:03
and seek us out so can support us,
252
651507
1626
i znajdź nas, żeby nas wspomóc.
11:05
you can buy from us, invest in us,
lend to us and join us,
lend to us and join us,
253
653157
3207
Możesz od nas kupować, inwestować,
pożyczać nam lub się przyłączyć,
pożyczać nam lub się przyłączyć,
11:08
because it's really
going to take all of us
going to take all of us
254
656388
2066
bo potrzeba nas wszystkich
11:10
in order to build the more just
and sustainable and resilient economy
and sustainable and resilient economy
255
658478
3620
żeby zbudować sprawiedliwszą,
wystarczalną i odporną gospodarkę,
wystarczalną i odporną gospodarkę,
11:14
that we want for ourselves
and our children.
and our children.
256
662122
2931
jakiej chcemy dla nas i naszych dzieci.
11:17
And with that,
257
665859
1229
Tutaj chcę zakończyć
11:19
I would like to leave you
with a quote from Arundhati Roy,
with a quote from Arundhati Roy,
258
667112
3191
cytatem z Arundhati Roy,
11:22
and she writes ...
259
670327
1150
która napisała:
11:24
"Our strategy should not be only
to confront Empire,
to confront Empire,
260
672547
4151
"Naszą strategią nie jest jedynie
konfrontacja z imperium,
konfrontacja z imperium,
11:28
but to lay siege to it.
261
676722
1618
ale oblężenie.
11:31
To deprive it of oxygen.
262
679196
1595
Odebranie mu tlenu.
11:33
To mock it.
263
681729
1366
Drwina.
11:35
To shame it.
264
683119
1150
Ośmieszenie.
11:36
With our art,
265
684881
1215
Poprzez sztukę,
11:38
our literature,
266
686120
1174
literaturę,
11:39
our music,
267
687318
1264
muzykę,
11:40
our brilliance,
268
688606
1150
genialność,
11:42
our joy,
269
690311
1150
radość,
11:44
our sheer relentlessness --
270
692153
1746
samą nieugiętość
11:46
and our ability to tell our own stories.
271
694574
2134
i zdolność opowiadania naszej historii.
11:49
Not the stories that we're being
brainwashed to believe.
brainwashed to believe.
272
697206
2730
Nie historii. które nam wmówiono.
11:53
The corporate revolution will collapse
273
701729
2069
Rewolucja korporacyjna upadnie,
11:55
if we refuse to buy
what they're selling --
what they're selling --
274
703822
2230
jeśli nie będziemy kupować
ich produktów,
ich produktów,
11:59
their ideas,
275
707236
1150
idei,
12:00
their version of history,
276
708719
1608
wersji historii,
12:02
their wars,
277
710351
1151
wojen,
12:03
their weapons,
278
711526
1169
broni,
12:05
their sense of inevitability.
279
713324
1434
poczucia nieuchronności.
12:07
Because know this:
280
715956
1150
Wiedzcie, że będzie ich niewielu,
12:09
They be few and we be many.
281
717804
1878
a nas tłumy.
12:12
They need us more than we need them.
282
720233
1886
Potrzebują nas bardziej niż my ich.
12:15
Another world is not only possible,
283
723136
2166
Inny świat nie tylko jest możliwy,
12:17
she's on her way.
284
725722
1150
on już nadchodzi.
12:19
And on a quiet day,
285
727657
1192
W cichy dzień
12:21
I can hear her breathing."
286
729452
1341
słyszę jego oddech".
12:23
Thank you.
287
731328
1151
Dziękuję.
12:24
(Applause)
288
732503
1901
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Niki Okuk - EntrepreneurNiki Okuk is working to create social and economic justice and worker dignity.
Why you should listen
Niki Okuk founded Rco Tires in 2012. They've since recycled more than 300 million pounds of rubber, diverting 70 million gallons of oil from landfills with 16 employees, making it one of southern California's largest sustainability plants. Rco creates alternative uses for trash tires, turning them into new products. Because of Okuk's progressive hiring and management practices, it provides stable jobs for local black and Latino residents who struggle to find employment because of past criminal convictions or legal status.
Okuk grew up in Los Angeles and majored in economics at Columbia University. After working in development with the office of Joseph Stiglitz and working in finance in Korea and Singapore, Okuk completed her MBA with Nanyang University in Singapore, including a sustainability certificate at Sloan School of Business at MIT.
Niki Okuk | Speaker | TED.com