TED2018
Vishaan Chakrabarti: How we can design timeless cities for our collective future
Vishaan Chakrabarti: Làm thế nào chúng ta có thể thiết kế các thành phố vượt thời gian cho tương lai chung của chúng ta
Filmed:
Readability: 4.8
1,355,686 views
Có một mô hình leo thang trong nhiều tòa nhà và đường phố đô thị mới nhất của chúng tôi, kiến trúc sư Vishaan Chakrabarti nói. Và sự đồng nhất về mặt hình thức này - kết quả của các quy định, sản xuất hàng loạt, các vấn đề an toàn và cân nhắc chi phí, trong số các yếu tố khác - đã phủ lên hành tinh của chúng ta trong sự đồng nhất về mặt xã hội và tâm lý. Trong bài nói chuyện có tầm nhìn xa trông rộng này, Chakrabarti kêu gọi việc trở lại thiết kế các thành phố từ tính, trữ tình, thể hiện văn hóa địa phương của họ và thích ứng với nhu cầu của thế giới và khí hậu thay đổi của chúng ta.
Vishaan Chakrabarti - Architect, author
Vishaan Chakrabarti's book, "A Country of Cities: A Manifesto for an Urban America," makes the case that a more urban USA would result in a more prosperous, sustainable, joyous and socially mobile nation. Full bio
Vishaan Chakrabarti's book, "A Country of Cities: A Manifesto for an Urban America," makes the case that a more urban USA would result in a more prosperous, sustainable, joyous and socially mobile nation. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Travel with me
0
1603
1190
Hãy đi du lịch cùng tôi
00:14
to some of the most beautiful spots
in cities around the world:
in cities around the world:
1
2817
3864
đến thăm những địa điểm đẹp nhất
của các thành phố trên thế giới:
của các thành phố trên thế giới:
00:19
Rome's Spanish steps;
2
7452
2268
những bậc thang Spanish's steps ở Rome, Ý;
00:21
the historic neighborhoods
of Paris and Shanghai;
of Paris and Shanghai;
3
9744
4911
những khu dân cư có lịch sử lâu đời
ở Paris hay Thượng Hải;
ở Paris hay Thượng Hải;
00:28
the rolling landscape of Central Park;
4
16006
2524
những sườn đồi thoai thoải ở
công viên Trung tâm;
công viên Trung tâm;
00:31
the tight-knit blocks of Tokyo or Fez;
5
19430
4704
những tòa nhà cao tầng san sát
của Tokyo hay Fez;
của Tokyo hay Fez;
00:37
the wildly sloping streets
of the favelas of Rio de Janeiro;
of the favelas of Rio de Janeiro;
6
25509
3978
những con đường nghiêng dốc
trong khu ổ chuột tại Rio de Janeiro;
trong khu ổ chuột tại Rio de Janeiro;
00:42
the dizzying step wells of Jaipur;
7
30960
2903
giếng bậc thang ấn tượng ở Jaipur;
00:48
the arched pedestrian bridges of Venice.
8
36127
2768
và những cây cầu đi bộ uốn cong ở Venice.
00:53
Now let's go to some newer cities.
9
41165
2333
Nào, bây giờ hãy đến thăm
những thành phố trẻ hơn.
những thành phố trẻ hơn.
00:56
Six downtowns built across
six continents in the 20th century.
six continents in the 20th century.
10
44093
4877
Sáu trung tâm thành phố được xây dựng
tại sáu lục địa khác nhau trong thế kỷ 20.
tại sáu lục địa khác nhau trong thế kỷ 20.
01:01
Why do none of these places
have any of the charming characteristics
have any of the charming characteristics
11
49763
4954
Tại sao mà không có nơi nào có được
nét duyên dáng
nét duyên dáng
01:06
of our older cities?
12
54741
1411
của những thành phố khi xưa?
01:09
Or let's go to six suburbs built
on six continents in the 20th century.
on six continents in the 20th century.
13
57700
5398
Thử đến sáu vùng ngoại ô xây dựng trên
sáu lục địa khác nhau trong thế kỷ 20.
sáu lục địa khác nhau trong thế kỷ 20.
01:16
Why do none of them have
any of the lyrical qualities
any of the lyrical qualities
14
64054
5143
Vì lẽ nào mà ta chẳng thể tìm được
ở chúng nét đẹp trữ tình
ở chúng nét đẹp trữ tình
01:21
that we associate with the places
that we cherish the most?
that we cherish the most?
15
69221
3983
mà ta thường tìm kiếm
ở những nơi ta yêu thích nhất?
ở những nơi ta yêu thích nhất?
01:27
Now, maybe you think
I'm just being nostalgic --
I'm just being nostalgic --
16
75196
3421
Có lẽ các bạn cho rằng tôi chỉ đang
hoài cổ mà thôi --
hoài cổ mà thôi --
01:30
why does it matter?
17
78641
1164
nó đâu có quan trọng?
01:31
Who cares if there is this creeping
sameness besetting our planet?
sameness besetting our planet?
18
79829
4219
Làm gì có ai quan tâm đến sự giống nhau
kỳ quặc của kiến trúc trên toàn thế giới?
kỳ quặc của kiến trúc trên toàn thế giới?
01:37
Well, it matters because
most people around the world
most people around the world
19
85442
5170
Ồ, nó quan trọng đấy vì hầu hết
mọi người trên thế giới
mọi người trên thế giới
01:42
are gravitating to urban areas globally.
20
90636
2767
đều có xu hướng đổ về các thành phố lớn.
01:46
And how we design those urban areas
could well determine
could well determine
21
94434
4127
Cách chúng ta thiết kế những
thành phố lớn sẽ cho thấy
thành phố lớn sẽ cho thấy
01:50
whether we thrive or not as a species.
22
98585
2499
liệu con người chúng ta
có phát triển hay không.
có phát triển hay không.
01:53
So, we already know that people
who live in transit-rich areas,
who live in transit-rich areas,
23
101934
6582
Chúng ta đều đã biết rằng những người sống
ở vùng có mật độ giao thông cao,
ở vùng có mật độ giao thông cao,
02:00
live in apartment buildings,
24
108540
1581
sống trong những tòa chung cư,
02:02
have a far lower carbon footprint
25
110145
2812
lại thường đưa ra môi trường
ít khí thải hơn
ít khí thải hơn
02:04
than their suburban counterparts.
26
112981
1960
so với người sống ở vùng ngoại ô.
02:07
So maybe one lesson from that
is if you love nature,
is if you love nature,
27
115276
3134
Vậy thì có lẽ bài học rút ra là,
nếu bạn yêu thiên nhiên,
nếu bạn yêu thiên nhiên,
02:10
you shouldn't live in it.
28
118434
1249
thì đừng sống với chúng.
02:11
(Laughter)
29
119707
2414
(Cười)
02:15
But I think the dry statistics
30
123157
2150
Nhưng tôi cho rằng những số liệu khô khan
02:17
of what's known as
transit-oriented development
transit-oriented development
31
125331
2269
sự phát triển
trên hệ thống giao thông công cộng
trên hệ thống giao thông công cộng
02:19
only tells part of the story.
32
127624
1739
chỉ nói lên một phần câu chuyện thôi
02:22
Because cities, if they're
going to attract people,
going to attract people,
33
130339
4246
Bởi vì những thành phố có sức thu hút
02:26
have to be great.
34
134609
1244
phải thật sự tuyệt vời.
02:28
They have to be powerful magnets
with distinctive appeal
with distinctive appeal
35
136306
4311
Chúng phải là những thỏi nam châm
có sức hút đặc biệt,
có sức hút đặc biệt,
02:32
to bring in all those new green urbanites.
36
140641
2420
đem đến văn hóa đô thị xanh.
02:36
And this is not just
an aesthetic issue, mind you.
an aesthetic issue, mind you.
37
144125
3174
Và những điều tôi đang nói không chỉ
là về vấn đề thẩm mỹ đâu.
là về vấn đề thẩm mỹ đâu.
02:39
This is an issue
of international consequence.
of international consequence.
38
147323
3285
Đây là vấn đề lớn với
những hệ lụy toàn cầu.
những hệ lụy toàn cầu.
02:43
Because today, every day,
39
151419
3539
Bởi vì, mỗi ngày,
02:46
literally hundreds of thousands of people
are moving into a city somewhere,
are moving into a city somewhere,
40
154982
6397
có đến hàng trăm ngàn người
đổ về những thành phố,
đổ về những thành phố,
02:53
mainly in the Global South.
41
161403
1800
chủ yếu tại các nước
đang phát triển.
đang phát triển.
02:56
And when you think
about that, ask yourself:
about that, ask yourself:
42
164641
3023
Và khi bạn suy nghĩ về điều đó,
hãy tự hỏi bản thân:
hãy tự hỏi bản thân:
02:59
Are they condemned to live
in the same bland cities
in the same bland cities
43
167688
2627
Người ta phải sống trong những
thành phố vô vị hệt nhau
thành phố vô vị hệt nhau
03:02
we built in the 20th century,
44
170339
2048
mà chúng ta xây dựng vào thế kỷ 20,
03:04
or can we offer them something better?
45
172411
2272
hay chúng ta có thể xây cái gì đó
tốt hơn thế?
tốt hơn thế?
03:07
And to answer that question,
46
175736
1365
Để trả lời cho câu hỏi đó,
03:09
you have to unpack
how we got here in the first place.
how we got here in the first place.
47
177125
3284
bạn phải hiểu được
làm sao chúng ta đến nơi đầu tiên.
làm sao chúng ta đến nơi đầu tiên.
Thứ nhất
chế tạo nhiều
chế tạo nhiều
03:13
First: mass production.
48
181287
2078
Cũng như hàng tiêu dùng
và chuỗi cửa hàng
và chuỗi cửa hàng
03:15
Just like consumer goods and chain stores,
49
183857
3453
Ta sản xuất nhiều thủy tinh, thép,
bê tông, nhựa đường và vách thạch cao,
bê tông, nhựa đường và vách thạch cao,
03:19
we mass-produce glass and steel
and concrete and asphalt and drywall,
and concrete and asphalt and drywall,
50
187334
5553
để thiết kế một con phố mới, và chúng ta
triển khai chúng trong đầu
triển khai chúng trong đầu
03:24
and we deploy them in mind-numbingly
similar ways across the planet.
similar ways across the planet.
51
192911
4332
tương tự nhau trên khắp Trái Đất.
Thứ hai: quy định
Thứ hai: quy định
03:31
Second: regulation.
52
199165
2301
Vậy thì, hãy lấy xe hơi làm ví dụ.
03:33
So, take cars, for instance.
53
201934
2262
Xe hơi chạy với vận tốc rất cao.
03:36
Cars travel at very high speeds.
54
204561
2643
Chúng dễ bị ảnh hưởng
bởi lỗi của người lái.
bởi lỗi của người lái.
03:39
They're susceptible to human error.
55
207228
1936
Do đó khi được hỏi, như kiến trúc sư,
03:41
So when we're asked, as architects,
to design a new street,
to design a new street,
56
209188
3604
để thiết kế một con phố mới,
chúng ta phải xem những bản vẽ như vậy,
chúng ta phải xem những bản vẽ như vậy,
03:44
we have to look at drawings like this,
57
212816
1852
để biết lề đường cần cao bao nhiêu,
03:46
that tell us how high a curb needs to be,
58
214692
2076
người đi bộ ở chỗ này và
phương tiện ở kia
phương tiện ở kia
03:48
that pedestrians need to be over here
and vehicles over there,
and vehicles over there,
59
216792
3134
khu vận tải ở đây, khu chuyển xuống ở kia.
03:51
a loading zone here, a drop-off there.
60
219950
2849
Việc mà xe hơi thực sự làm trong
thế kỉ 20
thế kỉ 20
03:54
What the car really did
in the 20th century
in the 20th century
61
222823
2738
là tạo ra cảnh quan được trạm khắc,
tách biệt
tách biệt
03:57
is it created this carved-up,
segregated landscape.
segregated landscape.
62
225585
3467
Hoặc chẳng hạn thang xe cứu hỏa --
bạn biết đấy, những cái thang khổng lồ
bạn biết đấy, những cái thang khổng lồ
04:03
Or take the ladder fire truck --
you know, those big ladder trucks
you know, those big ladder trucks
63
231330
3531
dùng để giải cứu người trong
các tòa nhà bốc cháy đó?
các tòa nhà bốc cháy đó?
04:06
that are used to rescue people
from burning buildings?
from burning buildings?
64
234885
2697
Chúng có bán kính quay rất rộng,
04:11
Those have such a wide turning radius,
65
239776
2309
nên chúng ta phải sử dụng một khoản lớn
04:14
that we have to deploy an enormous amount
of pavement, of asphalt,
of pavement, of asphalt,
66
242109
4833
vỉa hè và nhựa đường để chứa chúng.
04:18
to accommodate them.
67
246966
1267
Hoặc vấn đề lớn
về xe lăn
về xe lăn
04:22
Or take the critically
important wheelchair.
important wheelchair.
68
250633
3000
Xe lăn đòi hỏi một con đường
có độ dốc rất nhỏ
có độ dốc rất nhỏ
04:25
A wheelchair necessitates
a landscape of minimal slopes
a landscape of minimal slopes
69
253990
4182
và di chuyển theo đường thẳng rườm rà.
04:30
and redundant vertical circulation.
70
258196
1691
Vì vậy mỗi khi có cầu thang,
04:31
So wherever there's a stair,
there has to be an elevator or a ramp.
there has to be an elevator or a ramp.
71
259911
3237
phải có thang máy hoặc đoạn giốc.
Bây giờ, làm ơn đừng hiểu lầm --
Bây giờ, làm ơn đừng hiểu lầm --
04:36
Now, don't get me wrong, please --
I am all for pedestrian safety,
I am all for pedestrian safety,
72
264323
4374
tôi chỉ muốn sự an toàn tuyệt đối
cho người đi bộ, công tác chữa cháy
cho người đi bộ, công tác chữa cháy
04:40
firefighting
73
268721
1494
và tất nhiên, cả xe lăn nữa.
04:42
and certainly, wheelchair access.
74
270239
1609
Bố mẹ tôi đều ngồi xe lăn
04:43
Both of my parents were in wheelchairs
at the end of their lives,
at the end of their lives,
75
271872
3071
đến cuối đời,
vì thế tôi rất thấ hiểu cuộc đấu tranh đó.
vì thế tôi rất thấ hiểu cuộc đấu tranh đó.
04:46
so I understand very much that struggle.
76
274967
1975
Nhưng chúng ta cũng phải công nhận rằng
04:49
But we also have to acknowledge
that all of these well-intentioned rules,
that all of these well-intentioned rules,
77
277419
4218
we built these charming urban buildings,
chúng có hậu quả lớn khôn lường
chúng có hậu quả lớn khôn lường
04:54
they had the tremendous
unintended consequence
unintended consequence
78
282608
3318
làm trái luật cách chúng ta
xây dựng thành phố
xây dựng thành phố
04:57
of making illegal the ways
in which we used to build cities.
in which we used to build cities.
79
285950
4638
Ví dụ về bất hợp pháp tương tự:
vào cuối thế kỉ 19
vào cuối thế kỉ 19
05:05
Similarly illegal: at the end
of the 19th century,
of the 19th century,
80
293191
3173
ngay sau khi thang máy được phát minh,
05:08
right after the elevator was invented,
81
296388
1819
chúng ta xây dựng
05:10
we built these charming urban buildings,
82
298231
3148
những đô thị quyến rũ này,
những tòa nhà lộng lẫy này,
những tòa nhà lộng lẫy này,
05:13
these lovely buildings,
all over the world,
all over the world,
83
301403
2190
trên khắp thế giới,
từ Ý đến Ấn Độ.
từ Ý đến Ấn Độ.
05:15
from Italy to India.
84
303617
1373
Và chúng có thể có
10 đến 12
10 đến 12
05:17
And they had maybe
10 or 12 apartments in them.
10 or 12 apartments in them.
85
305752
2785
căn hộ trong đó.
Chúng có một thang máy nhỏ,
Chúng có một thang máy nhỏ,
05:20
They had one small elevator
and a staircase that wrapped them
and a staircase that wrapped them
86
308561
3682
một cầu thang bao xung quanh,
và có ánh sáng tốt.
và có ánh sáng tốt.
05:24
and a light well.
87
312267
1150
Và giá thành cao
05:25
And not only were they charming buildings
that were cost-effective,
that were cost-effective,
88
313903
4072
không chỉ đối với những tòa nhà đẹp,
chúng phải có quần thể --
chúng phải có quần thể --
05:29
they were communal --
89
317999
1197
bằng cầu thang,
05:31
you ran into your neighbor
on that stairwell.
on that stairwell.
90
319220
3200
bạn có thể chạy sang hàng xóm.
Thực ra, bạn cũng không thể xây nó.
Thực ra, bạn cũng không thể xây nó.
05:35
Well, you can't build this, either.
91
323053
1767
Ngược lại, ngày nay, khi chúng ta
05:37
By contrast, today, when we have to build
a major new apartment building somewhere,
a major new apartment building somewhere,
92
325506
4182
phải xây một tòa chung cư mới ở đâu đó,
chúng ta phải xây rất nhiều thang máy
chúng ta phải xây rất nhiều thang máy
05:41
we have to build
lots and lots of elevators
lots and lots of elevators
93
329712
2230
và rất nhiều thang thoát hiểm,
và chúng ta
và chúng ta
05:43
and lots of fire stairs,
94
331966
1905
phải kết nối chúng với những hành lang
dài, ẩn mật, ảm đạm này
dài, ẩn mật, ảm đạm này
05:45
and we have to connect them with these
long, anonymous, dreary corridors.
long, anonymous, dreary corridors.
95
333895
5466
Ngày nay, các nhà phát triển --
khi họ phải đối mặt với chi phí
khi họ phải đối mặt với chi phí
05:52
Now, developers --
when they're confronted with the cost
when they're confronted with the cost
96
340524
3420
của tất cả cơ sở hạ tầng chung đó,
05:55
of all of that common infrastructure,
97
343968
2334
họ phải trải số tiền đó
cho nhiều căn hộ hơn,
cho nhiều căn hộ hơn,
05:58
they have to spread that cost
over more apartments,
over more apartments,
98
346326
3117
thế nên họ muốn xây những tòa nhà lớn hơn.
06:01
so they want to build bigger buildings.
99
349467
2205
Kết quả mà nó mang đến là tiếng bịch,
06:04
What that results in is the thud,
100
352022
4365
tiếng bịch ngớ ngẩn của những chung cư
giống hệt nhau đang được xây dựng
giống hệt nhau đang được xây dựng
06:08
the dull thud of the same
apartment building being built
apartment building being built
101
356411
5079
trong tất cả thành phố trên toàn thế giới.
06:13
in every city across the world.
102
361514
2642
Và nó không chỉ tạo ra sự giống nhau
về mặt hình dáng,
về mặt hình dáng,
06:17
And this is not only creating
physical sameness,
physical sameness,
103
365166
3167
nó còn tạo ra một xã hội giống nhau,
06:20
it's creating social sameness,
104
368357
2269
bởi vì xây những tòa nhà này
tốn tiền hơn
tốn tiền hơn
06:22
because these buildings
are more expensive to build,
are more expensive to build,
105
370650
3110
và nó góp phần tạo nên
cuộc khủng hoảng chi trả tại các thành phố
cuộc khủng hoảng chi trả tại các thành phố
06:25
and it helped to create
an affordability crisis
an affordability crisis
106
373784
2634
trên toàn thế giới,
kể cả những nơi như Vancouver.
kể cả những nơi như Vancouver.
06:28
in cities all over the world,
including places like Vancouver.
including places like Vancouver.
107
376442
4131
Bây giờ, tôi nói rằng lí do thứ ba
của tất cả sự tương đồng này,
của tất cả sự tương đồng này,
06:33
Now, I said there was a third reason
for all this sameness,
for all this sameness,
108
381688
2937
và nó rất phụ thuộc về mặt tâm lí.
06:36
and that's really a psychological one.
109
384649
2141
Đó là nỗi sợ vì trở nên khác biệt,
06:39
It's a fear of difference,
110
387220
1643
và kiến trúc sư luôn nghe điều này
06:40
and architects hear this
all the time from their clients:
all the time from their clients:
111
388887
2800
từ khách hàng:
"Nếu thử ý tưởng mới này,
"Nếu thử ý tưởng mới này,
06:43
"If I try that new idea, will I be sued?
112
391711
3702
tôi có bị kiện không?
Liệu tôi có bị chế nhạo?
Liệu tôi có bị chế nhạo?
06:48
Will I be mocked?
113
396165
1253
Cẩn tắc vô ưu."
06:50
Better safe than sorry."
114
398546
1999
Và tất cả những điều này
đã âm mưu với nhau
đã âm mưu với nhau
06:53
And all of these things
have conspired together
have conspired together
115
401450
3524
để phủ lên hành tinh này một sự đồng nhất
mà tôi nghĩ là một vấn đề lớn.
mà tôi nghĩ là một vấn đề lớn.
06:56
to blanket our planet with a homogeneity
that I think is deeply problematic.
that I think is deeply problematic.
116
404998
5899
Vậy thì làm sao
chúng ta có thể làm được điều ngược lại?
chúng ta có thể làm được điều ngược lại?
07:03
So how can we do the opposite?
117
411660
1865
Làm sao có thể
xây dựng những thành phố
xây dựng những thành phố
07:05
How can we go back to building cities
118
413549
2246
đa dạng về mặt hình dáng và sắc tộc
như trước?
như trước?
07:07
that are physically
and culturally varied again?
and culturally varied again?
119
415819
3726
Làm sao có thể
xây những thành phố khác nhau?
xây những thành phố khác nhau?
07:11
How can we build cities of difference?
120
419569
2534
Tôi cho rằng chúng ta nên bắt đầu
07:14
I would argue that we should start
121
422823
2310
bằng cách tuyên truyền vào
toàn cục địa phương.
toàn cục địa phương.
07:17
by injecting into the global the local.
122
425157
3209
Ví dụ, điều này đã từng xảy ra với món ăn.
07:20
This is already happening
with food, for instance.
with food, for instance.
123
428814
2928
Bạn chỉ cần nhìn vào cách
bia thủ công thay thế bia công ty.
bia thủ công thay thế bia công ty.
07:24
You just look at the way in which
craft beer has taken on corporate beer.
craft beer has taken on corporate beer.
124
432076
5239
Hoặc, bao nhiêu người trong các bạn
vẫn ăn Bánh mì Wonder?
vẫn ăn Bánh mì Wonder?
07:30
Or, how many of you
still eat Wonder Bread?
still eat Wonder Bread?
125
438704
3397
Tôi đặt cược rằng hầu hết là không.
Và tôi đánh cược rằng bạn không vì
Và tôi đánh cược rằng bạn không vì
07:35
I'd bet most of you don't.
126
443164
2008
bạn không muốn thực phẩm chế biến sẵn
07:37
And I bet you don't because
you don't want processed food
you don't want processed food
127
445196
2733
trong cuộc sống bạn.
Vì thế nếu bạn không muốn
Vì thế nếu bạn không muốn
07:39
in your life.
128
447953
1174
thực phẩm chế bến sẵn,
07:41
So if you don't want processed food,
129
449151
1942
sao bạn lại muốn thành phố thiết kế sẵn?
07:43
why would you want processed cities?
130
451117
2643
Sao bạn lại muốn nơi sản xuất lớn,
đơn điệu
đơn điệu
07:45
Why would you want these
mass-produced, bleached places
mass-produced, bleached places
131
453784
3119
trong khi tất cả chúng ta đều sống
và làm việc hàng ngày?
và làm việc hàng ngày?
07:48
where all of us have to live
and work every day?
and work every day?
132
456927
2788
(Vỗ tay)
07:53
(Applause)
133
461498
4594
Thực ra, công nghệ chiếm phấn lớn
vào vấn đề trong thế kỉ 20.
vào vấn đề trong thế kỉ 20.
07:58
So, technology was a big part
of the problem in the 20th century.
of the problem in the 20th century.
134
466806
4698
Khi chúng ta sáng chế ra điện thoại,
việc xảy ra là,
việc xảy ra là,
08:03
When we invented the automobile,
what happened is,
what happened is,
135
471528
2549
cả thế giới đều hướng dến
sự phát minh này.
sự phát minh này.
08:06
the world all bent towards the invention.
136
474101
2733
Và chúng ta tái tạo lại cảnh quan
xung quanh nó.
xung quanh nó.
08:09
And we recreated our landscape around it.
137
477363
2388
Ở thế kỉ 21,
08:12
In the 21st century,
138
480125
2500
công nghệ có thể góp phần
vào cách giải quyêst --
vào cách giải quyêst --
08:14
technology can be part of the solution --
139
482649
2761
Nếu nó hướng đến nhu cầu của thể giới,
08:17
if it bends to the needs of the world.
140
485434
2825
Vậy thì tôi có ý gì khi nói điều đó?
08:21
So what do I mean by that?
141
489730
1284
Đi xe tự động.
08:23
Take the autonomous vehicle.
142
491038
1385
Tôi không nghĩ xe tự động
08:24
I don't think the autonomous vehicle
is exciting because it's a driverless car.
is exciting because it's a driverless car.
143
492447
3746
thú vị vì chúng không cần người lái.
Điều đó, với tôi, chỉ là ngụ ý. Nói thẳng,
Điều đó, với tôi, chỉ là ngụ ý. Nói thẳng,
08:28
That, to me, only implies
144
496217
1614
là còn hay xảy ra tắc đường hơn.
08:29
that there's even more congestion
on the roads, frankly.
on the roads, frankly.
145
497855
3396
Tôi nghĩ điều thú vị về xe tự động
là lời hứa --
là lời hứa --
08:34
I think what's exciting about
the autonomous vehicle is the promise --
the autonomous vehicle is the promise --
146
502013
3859
và tôi muốn nhấn mạnh từ "lời hứa",
08:37
and I want to stress the word "promise,"
147
505896
1958
do tai nạn gần đây ở Arizona --
08:39
given the recent accident in Arizona --
148
507878
1970
hứa rằng chúng ta có thể có
các xe nhỏ,
các xe nhỏ,
08:42
the promise that we could have
these small, urban vehicles
these small, urban vehicles
149
510577
3309
hiện đại mà có thể an toàn
đối với người đi bộ và đi xe đạp.
đối với người đi bộ và đi xe đạp.
08:45
that could safely comingle
with pedestrians and bicycles.
with pedestrians and bicycles.
150
513910
4336
Rằng có thể cho chúng ta khả năng
thiết kế lại con đường nhân đạo lần nữa,
thiết kế lại con đường nhân đạo lần nữa,
08:50
That would enable us
to design humane streets again,
to design humane streets again,
151
518776
3936
những con phố không có lề đường,
có thể
có thể
08:54
streets without curbs,
152
522736
1612
như phố đi bộ bằng gỗ
ở Đảo Lửa.
ở Đảo Lửa.
08:56
maybe streets like the wooden
walkways on Fire Island.
walkways on Fire Island.
153
524372
3125
Hoặc có thể thiết kế con phố đá cuội
của thế kỉ 21,
của thế kỉ 21,
09:01
Or maybe we could design streets
with the cobblestone of the 21st century,
with the cobblestone of the 21st century,
154
529078
5096
cái gì đó bắt được động năng,
tuyết tan chảy,
tuyết tan chảy,
09:06
something that captures
kinetic energy, melts snow,
kinetic energy, melts snow,
155
534198
3469
giúp bạn tập thể dụng khi đi bộ.
09:09
helps you with your fitness when you walk.
156
537691
2412
Hay còn nhớ cái thang khổng lồ
của xe cứu hỏa chứ?
của xe cứu hỏa chứ?
09:13
Or remember those big ladder fire trucks?
157
541720
2548
Nễu chúng ta thay thế chúng và nhữ đường
cần thiết
cần thiết
09:16
What if we could replace them
and all the asphalt that comes with them
and all the asphalt that comes with them
158
544292
3872
bởi máy bay và robot có thể giải cứu
người khỏi các chung cư cháy thì sao?
người khỏi các chung cư cháy thì sao?
09:20
with drones and robots that could
rescue people from burning buildings?
rescue people from burning buildings?
159
548188
4000
Và nếu bạn nghĩ rằng đó là kỳ dị,
bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng
bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng
09:24
And if you think that's outlandish,
you'd be amazed to know
you'd be amazed to know
160
552212
2786
bao nhiêu loại công nghệ đó
đã được sử dụng hôm nay
đã được sử dụng hôm nay
09:27
how much of that technology
is already being used today
is already being used today
161
555022
3444
trong công tác cứu hộ.
09:30
in rescue activity.
162
558490
1267
Nhưng giờ tôi muốn bạn
09:33
But now I'd like you
to really imagine with me.
to really imagine with me.
163
561291
3079
thực sự tưởng tượng cùng tôi.
Tưởng tượng xem nếu chúng ta có thể
Tưởng tượng xem nếu chúng ta có thể
09:36
Imagine if we could design
the hovercraft wheelchair.
the hovercraft wheelchair.
164
564966
4188
thiết kế xe lăn trên đêm khí. Được chứ?
Một phát minh không những cho phép
Một phát minh không những cho phép
09:42
Right?
165
570299
1165
sự tham gia công bằng,
09:43
An invention that would
not only allow equal access,
not only allow equal access,
166
571488
3740
mà còn thực hiện hóa việc xây một thị trấn
trên đồi Ý của thế kỉ 21.
trên đồi Ý của thế kỉ 21.
09:47
but would enable us to build
the Italian hill town of the 21st century.
the Italian hill town of the 21st century.
167
575252
5514
Tôi nghĩ bạn sẽ bất ngờ khi biết rằng
09:54
I think you'd be amazed to know
168
582244
2301
chỉ số ít trong số phát minh này,
đáp ứng nhu cầu
đáp ứng nhu cầu
09:56
that just a few of these inventions,
responsive to human need,
responsive to human need,
169
584569
4787
con người, có thể thay đổi hoàn toàn cách
chúng ta có thể xây nên các thành phố.
chúng ta có thể xây nên các thành phố.
10:01
would completely transform
the way we could build our cities.
the way we could build our cities.
170
589380
3703
Giờ, tôi đánh cược là bạn
cũng đang nghĩ rằng: "Chúng ta chưa có
cũng đang nghĩ rằng: "Chúng ta chưa có
10:06
Now, I bet you're also thinking:
171
594253
2075
đá cuội năng lượng hay xe lăn trên không,
10:08
"We don't have kinetic cobblestones
or flying wheelchairs yet,
or flying wheelchairs yet,
172
596352
3693
vậy thì chúng ta có thể làm gì về vấn đề
này với những công nghệ hiện tại?"
này với những công nghệ hiện tại?"
10:12
so what can we do about this problem
with today's technology?"
with today's technology?"
173
600069
3397
Và nguồn cảm hứng của tôi về điều đó
đến từ một thành phố rất khắc biệt
đến từ một thành phố rất khắc biệt
10:15
And my inspiration for that question
comes from a very different city,
comes from a very different city,
174
603990
4722
thành phố của Ulaanbaatar, Mongolia.
10:20
the city of Ulaanbaatar, Mongolia.
175
608736
2341
Tôi có khách hàng ở đó đã nhờ
chúng tôi
chúng tôi
10:23
I have clients there
176
611101
1163
thiết kế một ngôi làng
10:24
who have asked us to design
a 21st-century open-air village
a 21st-century open-air village
177
612288
4654
ngoài trời của thế kỉ 21 có thể làm ấm
bằng những công nghệ ngày nay,
bằng những công nghệ ngày nay,
10:28
that's sustainably heated
using today's technology,
using today's technology,
178
616966
4278
ở trung tâm thành phố của họ.
10:33
in the heart of their downtown.
179
621268
2206
Và nó để đối phó
với mùa đông lạnh lẽo xứ họ.
với mùa đông lạnh lẽo xứ họ.
10:35
And that's to cope
with their frigid winters.
with their frigid winters.
180
623498
2667
Và dự án là cả thơ ca và văn xuôi.
10:38
And the project is both poetry and prose.
181
626918
3262
Thực sự thơ là để gợi lên
hình ảnh của địa phương:
hình ảnh của địa phương:
10:42
The poetry is really
about evoking the local:
about evoking the local:
182
630204
3857
địa hình đồi núi,
sử dụng màu sắc để tìm kiếm được
sử dụng màu sắc để tìm kiếm được
10:46
the mountainous terrain,
183
634085
1803
ánh sáng hùng vĩ,
10:47
using colors to pick up
the spectacular light,
the spectacular light,
184
635912
3578
hiểu cách diễn giải
truyền thống du mục
truyền thống du mục
10:51
understanding how to interpret
the nomadic traditions
the nomadic traditions
185
639514
3852
đã khắc họa lên đất nước Mông Cổ.
Văn xuôi đã được phát triển
Văn xuôi đã được phát triển
10:55
that animate the nation of Mongolia.
186
643390
2574
bởi một danh mục các tòa nhà,
10:59
The prose has been the development
of a catalogue of buildings,
of a catalogue of buildings,
187
647427
3753
các tòa nhà nhỏ mà có thể nói rằng
tương đối dễ chi trả
tương đối dễ chi trả
11:03
of small buildings
that are fairly affordable,
that are fairly affordable,
188
651204
2889
sử dụng nguyên liệu và công nghệ xây dựng
lối địa phương
lối địa phương
11:06
using local construction
materials and technology
materials and technology
189
654117
3079
vẫn có thể tạo ra
hình dáng nhà ở mới,
hình dáng nhà ở mới,
11:09
that can still provide
new forms of housing,
new forms of housing,
190
657220
2825
nơi làm việc mới,
11:12
new workspace,
191
660069
1701
những cửa hàng mới
11:13
new shops
192
661794
1155
và các tòa nhà văn hóa,
11:14
and cultural buildings,
like a theater or a museum --
like a theater or a museum --
193
662973
2504
giống nhà hát hay bảo tàng --
ngay cả là lều săn.
ngay cả là lều săn.
11:17
even a haunted house.
194
665501
1254
Làm việc trong văn phòng,
11:21
While working on this in our office,
195
669016
1798
chúng tôi nhận ra
đang làm công việc
đang làm công việc
11:22
we've realized that we're building upon
the work of our colleagues,
the work of our colleagues,
196
670838
4045
của các đồng nghiệp, gồm kiến trúc sư
Tatiana Bilbao, làm ở thành phố Mexico;
Tatiana Bilbao, làm ở thành phố Mexico;
11:26
including architect Tatiana Bilbao,
working in Mexico City;
working in Mexico City;
197
674907
4284
Pritzker laureate
Alejandro Aravena, làm việc ở Chile;
Alejandro Aravena, làm việc ở Chile;
11:32
Pritzker laureate
Alejandro Aravena, working in Chile;
Alejandro Aravena, working in Chile;
198
680220
4230
và gần đây, người thắng giải
Balkrishna Doshi, làm ở Ấn Độ.
Balkrishna Doshi, làm ở Ấn Độ.
11:36
and recent Pritzker winner
Balkrishna Doshi, working in India.
Balkrishna Doshi, working in India.
199
684474
3715
Và họ đều đang xây dựng
hình thức nhà ở giá rẻ mới,
hình thức nhà ở giá rẻ mới,
11:40
And all of them are building spectacular
new forms of affordable housing,
new forms of affordable housing,
200
688506
4785
nhưng họ cũng xây những thành phố của
sự khác biệt, bởi họ xây những thành phố
sự khác biệt, bởi họ xây những thành phố
11:45
but they're also building
cities of difference,
cities of difference,
201
693315
2500
đáp ứng cho
cộng đồng địa phương,
cộng đồng địa phương,
11:47
because they're building cities
that respond to local communities,
that respond to local communities,
202
695839
4071
khí hậu địa phương và
cách xây dựng của địa phương.
cách xây dựng của địa phương.
11:51
local climates
203
699934
1678
Chúng tôi gấp đôi ý tưởng đó,
11:53
and local construction methods.
204
701636
1933
chúng tôi nghiên cứu một mô hình mới
11:57
We're doubling down on that idea,
we're researching a new model
we're researching a new model
205
705369
3965
cho các thành phố đang phát triển
với áp lực nhẹ,
với áp lực nhẹ,
12:01
for our growing cities
with gentrification pressures,
with gentrification pressures,
206
709358
3802
mà có thể xây dựa trên mô hình
cuối thể kỉ 19
cuối thể kỉ 19
12:05
that could build upon
that late-19th-century model
that late-19th-century model
207
713184
2726
với lõi trung tâm đó,
nhưng một nguyên mẫu có thể thay đổi
nhưng một nguyên mẫu có thể thay đổi
12:07
with that center core,
208
715934
1476
hình dạng
vì nhu cầu địa phương
vì nhu cầu địa phương
12:09
but a prototype that could shape-shift
in response to local needs
in response to local needs
209
717434
5695
và các nguyên liệu xây dựng địa phương.
Tất cả những ý tưởng này,
Tất cả những ý tưởng này,
12:15
and local building materials.
210
723153
2166
với tôi, đã bị lãng quên.
12:18
All of these ideas,
to me, are nostalgia-free.
to me, are nostalgia-free.
211
726906
3843
Họ đều nói với tôi rằng chúng ta có thể
12:23
They all tell me
212
731276
2007
xây các thành phố
có thể phát triển,
có thể phát triển,
12:25
that we can build cities that can grow,
213
733307
2945
nhưng phát triển theo cách phản ánh
sự đa dạng của cư dân
sự đa dạng của cư dân
12:28
but grow in a way that reflects
the diverse residents
the diverse residents
214
736276
2738
sống trong những thành phố đó;
phát triển theo cách
phát triển theo cách
12:31
that live in those cities;
215
739038
1531
có thể chứa nhóm có thu nhập,
12:33
grow in a way that can accommodate
all income groups,
all income groups,
216
741395
4960
đủ loại màu sắc, tín ngưỡng, giới tính.
Chúng ta có thể xây những thành phố
Chúng ta có thể xây những thành phố
12:38
all colors, creeds, genders.
217
746379
2167
ngoạn mục như vậy
có thể làm giảm sự thu hút
có thể làm giảm sự thu hút
12:42
We could build such spectacular cities
that we could disincentivize sprawl
that we could disincentivize sprawl
218
750022
4479
làm giảm sự thu hút
và hoàn toàn bảo vệ môi trường.
và hoàn toàn bảo vệ môi trường.
12:47
and actually protect nature.
219
755304
1989
Có thể phát triển thành phố
công nghệ cao,
công nghệ cao,
12:51
We can grow cities that are high-tech,
220
759260
2550
mà vẫn đáp ứng với nhu cầu
văn hóa của con người.
văn hóa của con người.
12:53
but also respond to the timeless
cultural needs of the human spirit.
cultural needs of the human spirit.
221
761834
4614
Tôi đang thuyết phục rằng chúng ta có thể
xây nên thành phố khác biệt
xây nên thành phố khác biệt
12:59
I'm convinced that we can build
cities of difference
cities of difference
222
767778
3436
có thể giúp tạo nghệ thuật thị giác
toàn cầu
toàn cầu
13:03
that help to create the global mosaic
to which so many of us aspire.
to which so many of us aspire.
223
771238
4146
mà rất nhiều người chúng ta khao khát.
Cảm ơn vì lắng nghe.
Cảm ơn vì lắng nghe.
13:07
Thank you.
224
775786
1150
(Vỗ tay)
13:08
(Applause)
225
776960
3643
ABOUT THE SPEAKER
Vishaan Chakrabarti - Architect, authorVishaan Chakrabarti's book, "A Country of Cities: A Manifesto for an Urban America," makes the case that a more urban USA would result in a more prosperous, sustainable, joyous and socially mobile nation.
Why you should listen
As the designer for Brooklyn's Domino Sugar Refinery, the first mixed-use skyscrapers in Philadelphia's Schuylkill Yards project, a nonprofit artist space in Harlem, attainable housing in Newark and a contemporary urban bazaar in Ulaanbaatar, Mongolia, Vishaan Chakrabarti is engaged in some of the most distinctive projects redefining global urban life in the 21st century. He has also advocated for more equitable and ecological cities in New York Times op-eds such as "Penn Station Reborn" and "America's Urban Future." In his 2013 book, A Country of Cities: A Manifesto for an Urban America, he illustrates through hard data and soft cartoons why Americans would be more prosperous, sustainable, joyful and socially mobile in a more urban nation.
Chakrabarti is the founder of Practice for Architecture and Urbanism (PAU), a New York-based architecture studio dedicated to the advancement of metropolitan life. He is also a Professor of Practice at Columbia University, where he teaches architectural design and urban theory. Prior to founding PAU, he served as the director of planning for Manhattan under Mayor Michael Bloomberg after the tragic events of 9/11, during which he helped to plan the High Line, the reconstruction of the World Trade Center and the expansion of Columbia University. Born in Calcutta, Chakrabarti holds degrees from Cornell, MIT and Berkeley.
Vishaan Chakrabarti | Speaker | TED.com