TED@BCG Paris
Sebastian Kraves: The era of personal DNA testing is here
Sebastian Kraves: Thế kỉ của công nghệ kiểm tra DNA cá nhân là đây
Filmed:
Readability: 5
1,159,063 views
Từ việc cải thiện vắc -xin để bảo vệ cây trồng, công nghệ DNA đã thay đổi thế giới của chúng ta. Bây giờ, lần đầu tiên trong lịch sử, ai cũng cố thể thí nghiệm DNA tại nhà, trong căn bếp, sử dụng 1 thiết bị nhỏ hơn hộp giày. Chúng ta đang sống trong cuộc cách mạng DNA cá nhân, nhà nghiên cứu công nghệ sinh học của một doanh nghiệp Sebastian Kraves đã nói, khi bí mật chôn vùi về DNA trở thành công cuộc tìm kiếm của bạn.
Sebastian Kraves - Biotech entrepreneur
Sebastian Kraves wants to bring DNA science to more people in new places. Full bio
Sebastian Kraves wants to bring DNA science to more people in new places. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Imagine that you're a pig farmer.
0
1111
2492
Hãy tưởng tượng bạn là người chăn nuôi lợn.
00:16
You live on a small farm
in the Philippines.
in the Philippines.
1
4232
2845
Bạn sống trong một
trang trại nhỏ ở Philipines
trang trại nhỏ ở Philipines
Những con thú của bạn là
nguồn thu duy nhất của gia đình.
nguồn thu duy nhất của gia đình.
00:19
Your animals are your family's
sole source of income --
sole source of income --
2
7101
3659
00:22
as long as they're healthy.
3
10784
1901
khi chúng khỏe mạnh.
00:24
You know that any day,
4
12709
1370
Bạn biết là vào 1 ngày nào đó,
00:26
one of your pigs can catch the flu,
5
14103
2220
một trong những chú heo có thể bị cúm,
00:28
the swine flu.
6
16347
1347
triệu chứng cảm của lợn.
00:29
Living in tight quarters,
one pig coughing and sneezing
one pig coughing and sneezing
7
17718
3271
Sống trong không gian chật hẹp,
1 chú heo ho và hắt hơi,
00:33
may soon lead to the next pig
coughing and sneezing,
coughing and sneezing,
8
21013
2940
có thể dẫn tới chú heo tiếp theo
cũng ho và hắt hơi,
cũng ho và hắt hơi,
00:35
until an outbreak of swine flu
has taken over your farm.
has taken over your farm.
9
23977
3375
cho đến khi dịch bệnh
chiếm lấy trang trại của bạn.
chiếm lấy trang trại của bạn.
00:39
If it's a bad enough virus,
10
27841
1689
Nếu như nó là 1 virut đủ tệ,
00:41
the health of your herd may be gone
in the blink of an eye.
in the blink of an eye.
11
29554
3172
thì sức khỏe của đàn heo
có thể ra đi trong chớp mắt.
có thể ra đi trong chớp mắt.
00:45
If you called in a veterinarian,
12
33256
1644
Nếu bạn gọi cho bác sĩ thú y,
00:46
he or she would visit your farm
and take samples
and take samples
13
34924
2483
ông ấy hoặc bà ấy sẽ đến thăm
trang trại của bạn, lấy những mẫu thử
trang trại của bạn, lấy những mẫu thử
00:49
from your pigs' noses and mouths.
14
37431
1824
từ mũi và miệng của mấy chú heo.
00:51
But then they would have to drive
back into the city
back into the city
15
39279
2827
Nhưng sau đó họ sẽ phải lái xe về thành phố
00:54
to test those samples
in their central lab.
in their central lab.
16
42130
2799
để kiểm tra những mẫu tại
phòng thí nghiệm của họ.
phòng thí nghiệm của họ.
00:57
Two weeks later,
you'd hear back the results.
you'd hear back the results.
17
45556
2603
Hai tuần sau đó, bạn mới biết kết quả.
01:00
Two weeks may be just enough time
for infection to spread
for infection to spread
18
48601
4086
Hai tuần có thể vừa đủ thời gian
để cho dịch bệnh lan rộng hơn
để cho dịch bệnh lan rộng hơn
01:04
and take away your way of life.
19
52711
2088
và lấy đi nguồn kiểm sống của bạn.
01:07
But it doesn't have to be that way.
20
55616
1771
Nhưng không cần phải làm theo cách đó.
01:09
Today, farmers can take
those samples themselves.
those samples themselves.
21
57411
3257
Ngày nay, những người nông dân
có thể tự kiểm tra những mẫu đó.
có thể tự kiểm tra những mẫu đó.
01:12
They can jump right into the pen
and swab their pigs' noses and mouths
and swab their pigs' noses and mouths
22
60692
3747
Họ có thể dùng ngay những chiếc bút
và lau vào mũi và miệng những chú lợn
và lau vào mũi và miệng những chú lợn
01:16
with a little filter paper,
23
64463
1801
cùng với mẩu giấy lọc nhỏ,
01:18
place that little filter paper
in a tiny tube,
in a tiny tube,
24
66288
3213
đặt mẩu giấy lọc đó vào một chiếc ống nhỏ,
01:21
and mix it with some chemicals
that will extract genetic material
that will extract genetic material
25
69525
3881
và trộn vào đó một ít hóa chất
mà sẽ trích xuất vật liệu di truyền
mà sẽ trích xuất vật liệu di truyền
01:25
from their pigs' noses and mouths.
26
73430
1913
từ mũi và mõm những chú lợn đó.
01:27
And without leaving their farms,
27
75367
1925
Và không cần phải rời trang trại của mình,
01:29
they take a drop of that genetic material
28
77316
2298
họ lấy những mẫu gen di truyền đó
01:31
and put it into a little analyzer
smaller than a shoebox,
smaller than a shoebox,
29
79638
3791
và đặt vào một chiếc máy phân tích nhỏ,
bé hơn một chiếc hộp giày,
bé hơn một chiếc hộp giày,
01:35
program it to detect DNA or RNA
from the swine flu virus,
from the swine flu virus,
30
83872
4601
lập trình nó để phát hiện ra
DNA hoặc RNA của virut cúm,
DNA hoặc RNA của virut cúm,
01:40
and within one hour get back the results,
visualize the results.
visualize the results.
31
88497
4158
và trong vòng một tiếng sau cho kết quả,
01:45
This reality is possible
32
93247
1956
Hiện thực này là có thể
01:47
because today we're living in the era
of personal DNA technology.
of personal DNA technology.
33
95227
3921
bởi vì ngày nay chúng ta sống
trong kỉ nguyên của công nghệ DNA tiên tiến.
trong kỉ nguyên của công nghệ DNA tiên tiến.
01:51
Every one of us can actually
test DNA ourselves.
test DNA ourselves.
34
99172
3702
Mỗi chúng ta thực sự có thế
tự mình kiểm tra DNA bản thân.
tự mình kiểm tra DNA bản thân.
01:55
DNA is the fundamental molecule
the carries genetic instructions
the carries genetic instructions
35
103448
3739
DNA là phân tử lớn
mang các cấu trúc di truyền
mang các cấu trúc di truyền
01:59
that help build the living world.
36
107211
2040
để tạo nên thế giới sự sống.
02:02
Humans have DNA.
37
110052
1254
Con người có DNA.
02:03
Pigs have DNA.
38
111814
1572
Lợn có DNA.
02:05
Even bacteria and some
viruses have DNA too.
viruses have DNA too.
39
113410
3494
Ngay cả vi sinh vật và
một vài loại virut cũng có DNA.
một vài loại virut cũng có DNA.
02:08
The genetic instructions encoded in DNA
inform how our bodies develop,
inform how our bodies develop,
40
116928
4224
Những cấu trúc di truyền được mã hóa
trong DNA mô tả cách mà cơ thể chúng ta phát triển,
trong DNA mô tả cách mà cơ thể chúng ta phát triển,
02:13
grow, function.
41
121176
1708
lớn lên, chuyển hóa .
02:14
And in many cases, that same information
can trigger disease.
can trigger disease.
42
122908
3617
Và trong nhiều trường hợp, những thông tin
tương tự có thể mô tả sự lan truyền dịch bệnh.
tương tự có thể mô tả sự lan truyền dịch bệnh.
02:18
Your genetic information
43
126915
1771
Thông tin di truyền của bạn
02:20
is strung into a long and twisted
molecule, the DNA double helix,
molecule, the DNA double helix,
44
128710
3690
được gắn vào chuỗi phân tử dài và xoắn,
chuỗi xoắn kép DNA
chuỗi xoắn kép DNA
02:24
that has over three billion letters,
45
132424
2448
có khoảng hơn ba tỷ kí hiệu,
02:26
beginning to end.
46
134896
1564
kéo dài tới cả hai đầu.
02:28
But the lines that carry
meaningful information
meaningful information
47
136484
3220
Nhưng những dòng mang
những thông tin giá trị
những thông tin giá trị
02:31
are usually very short --
48
139728
1565
thực ra lại rất ngắn.
02:33
a few dozen to several
thousand letters long.
thousand letters long.
49
141317
3022
dài khoảng vài nghìn ký hiệu.
02:36
So when we're looking to answer
a question based on DNA,
a question based on DNA,
50
144363
3147
Vì vậy chúng tôi đang tìm kiếm
câu trả lời cho câu hỏi dựa vào DNA,
câu trả lời cho câu hỏi dựa vào DNA,
02:39
we actually don't need to read
51
147534
1933
chúng ta thực sự không cần phải đọc
02:41
all those three billion
letters, typically.
letters, typically.
52
149491
2469
tất cả ba tỷ kí hiệu đó
02:43
That would be like getting hungry at night
53
151984
2237
Điều đó có thể giống như
việc đói bụng vào ban đêm
việc đói bụng vào ban đêm
02:46
and having to flip through
the whole phone book
the whole phone book
54
154245
2390
và phải lướt qua cả
quyển danh bạ điện thoại
quyển danh bạ điện thoại
02:48
from cover to cover,
55
156659
1255
từ đầu đến cuối,
02:49
pausing at every line,
56
157938
1575
dừng lại ở từng dòng,
02:51
just to find the nearest pizza joint.
57
159537
1985
chỉ để tìm ra số điện thoại
của cửa hàng pizza gần nhất.
của cửa hàng pizza gần nhất.
02:53
(Laughter)
58
161546
1152
( Cười lớn )
02:54
Luckily, three decades ago,
59
162722
2537
Thật may mắn, ba thập kỷ trước,
02:57
humans started to invent tools
60
165283
1928
con người đã bắt đầu phát minh ra công cụ
02:59
that can find any specific line
of genetic information.
of genetic information.
61
167235
3507
có thể tìm kiếm những dòng đặc biệt
mang thông tin di truyền.
mang thông tin di truyền.
03:02
These DNA machines are wonderful.
62
170766
2189
Những cỗ máy DNA
này rất tuyệt vời.
này rất tuyệt vời.
03:04
They can find any line in DNA.
63
172979
2729
Chúng có thể tìm được
bất cứ dòng nào trong DNA.
bất cứ dòng nào trong DNA.
03:07
But once they find it,
64
175732
1304
Nhưng một lần họ tìm ra nó,
03:09
that DNA is still tiny, and surrounded
by so much other DNA,
by so much other DNA,
65
177060
5451
DNA đó rất nhỏ, và được bao quanh
bởi rất nhiều những DNA khác,
bởi rất nhiều những DNA khác,
03:14
that what these machines then do
is copy the target gene,
is copy the target gene,
66
182535
4642
và điều những cố máy này sẽ làm tiếp theo
đó là sao chép những gen chính,
đó là sao chép những gen chính,
03:19
and one copy piles on top of another,
67
187201
2241
và một bản sao nối trước bản sao khác,
03:21
millions and millions
and millions of copies,
and millions of copies,
68
189466
2165
hàng nghìn và hàng nghìn bản sao,
03:23
until that gene stands out
against the rest;
against the rest;
69
191655
2986
cho đến khi bộ gen được hoàn thiện,
03:26
until we can visualize it,
70
194665
2183
đến khi chúng ta có thể hình dung ra nó,
03:28
interpret it, read it, understand it,
71
196872
2543
dịch nó, đọc nó, hiểu được nó,
03:31
until we can answer:
72
199439
1278
cho đến khi chúng ta có thể trả lời :
03:32
Does my pig have the flu?
73
200741
2107
Chú lợn của tôi có bị cúm hay không ?
03:35
Or other questions buried in our own DNA:
74
203914
3497
Hoặc có những câu hỏi khác ẩn
trong chính DNA của chúng ta :
trong chính DNA của chúng ta :
03:39
Am I at risk of cancer?
75
207435
1912
Liệu tôi có nguy cơ mắc ung thư?
Liệu tôi có phải con cháu của người Do Thái?
03:42
Am I of Irish descent?
76
210505
1699
Có thật đó là con trai tôi?
03:44
Is that child my son?
77
212623
2190
03:47
(Laughter)
78
215672
2174
( Cười lớn )
03:50
This ability to make copies of DNA,
as simple as it sounds,
as simple as it sounds,
79
218537
4674
Khả năng này để khiến cho những bản sao
của DNA, đơn giản như cái tên của nó
của DNA, đơn giản như cái tên của nó
đã thay đổi thế giới của chúng ta.
03:55
has transformed our world.
80
223235
1291
03:56
Scientists use it every day
to detect and address disease,
to detect and address disease,
81
224550
5012
Những nhà khoa học dùng nó hàng ngày
để nhận biết và đưa ra kết luận đối với triệu chứng,
để nhận biết và đưa ra kết luận đối với triệu chứng,
04:01
to create innovative medicines,
82
229586
2488
để tạo ra những loại thuốc hiệu quả,
04:04
to modify foods,
83
232098
2036
để sửa đổi thức ăn,
04:06
to assess whether our food is safe to eat
84
234158
1976
để đánh giá thức ăn nào là an toàn
04:08
or whether it's contaminated
with deadly bacteria.
with deadly bacteria.
85
236158
3396
hoặc khi nào nó bị nhiễm độc
bởi những vi khuẩn chết người.
bởi những vi khuẩn chết người.
04:11
Even judges use the output
of these machines in court
of these machines in court
86
239578
2844
Ngay cả thẩm phán cũng sử dụng kết quả
kiểm tra của những chiếc máy này ở tòa án
kiểm tra của những chiếc máy này ở tòa án
04:14
to decide whether someone is innocent
or guilty based on DNA evidence.
or guilty based on DNA evidence.
87
242446
4574
để phán quyết khi nào thì một người vô tội
hay có tội dựa vào chứng cứ lấy từ DNA.
hay có tội dựa vào chứng cứ lấy từ DNA.
04:19
The inventor of this DNA-copying technique
88
247044
2413
Phát minh ra công nghệ sao chép DNA
04:21
was awarded the Nobel Prize
in Chemistry in 1993.
in Chemistry in 1993.
89
249481
3804
đã được nhận giải Nobel Hóa học
vào năm 1993.
vào năm 1993.
04:25
But for 30 years,
90
253831
1152
Nhưng trong 30 năm,
04:27
the power of genetic analysis
has been confined to the ivory tower,
has been confined to the ivory tower,
91
255007
3833
Sức mạnh của những nghiên cứu gen
đã bị bó buộc và xa rời thực tiễn,
đã bị bó buộc và xa rời thực tiễn,
04:30
or bigwig PhD scientist work.
92
258864
2840
hoặc bị những tiến sĩ khoa học đứng đầu quản lý.
04:34
Well, several companies around the world
93
262333
2102
Rất nhiều công ty trên thế giới
04:36
are working on making
this same technology accessible
this same technology accessible
94
264459
3848
đang làm việc để tạo ra công nghệ truy cập tương tự
04:40
to everyday people like the pig farmer,
95
268331
3031
đến với những người như người nông dân chăn lợn,
04:43
like you.
96
271386
1349
như bạn.
04:44
I cofounded one of these companies.
97
272759
2584
Tôi đã đồng sáng lập một trong số những công ty này.
04:47
Three years ago,
98
275367
1151
Ba năm trước,
04:48
together with a fellow biologist
and friend of mine,
and friend of mine,
99
276542
2987
cùng với một nhà sinh vật học
và một người bạn của tôi,
và một người bạn của tôi,
04:51
Zeke Alvarez Saavedra,
100
279553
1580
Zeke Alvarez Saavedra,
04:53
we decided to make personal DNA machines
101
281157
2615
chúng tôi đã quyết định làm một cỗ máy DNA cá nhân
04:55
that anyone could use.
102
283796
1717
thứ mà mọi người đều sử dụng được.
04:57
Our goal was to bring DNA science
to more people in new places.
to more people in new places.
103
285957
3578
Mục tiêu của chúng tôi là mang công nghệ DNA
đến với nhiều người hơn dưới góc nhìn mới mẻ
đến với nhiều người hơn dưới góc nhìn mới mẻ
05:01
We started working in our basements.
104
289892
2161
Chúng tôi bắt đầu làm việc trong một tầng hầm
05:04
We had a simple question:
105
292077
2053
Chúng tôi đặt một câu hỏi đơn giản :
05:06
What could the world look like
106
294154
1751
Thế giới sẽ ra sao
05:07
if everyone could analyze DNA?
107
295929
2427
nếu như mọi người đều có thể nghiên cứu DNA?
05:10
We were curious,
108
298380
1262
Chúng tôi rất hiếu kì,
05:12
as curious as you would have been
if I had shown you this picture in 1980.
if I had shown you this picture in 1980.
109
300142
4926
hiếu kì giống như các bạn khi tôi cho
các bạn xem bức tranh này vào năm 1980.
các bạn xem bức tranh này vào năm 1980.
05:17
(Laughter)
110
305092
1285
( Cười lớn )
05:18
You would have thought, "Wow!
111
306401
1791
Lúc đó bạn sẽ nghĩ : " Wow!
05:20
I can now call
my Aunt Glenda from the car
my Aunt Glenda from the car
112
308216
2603
Ngay bây giờ tôi có thể
gọi cho dì Glenda của tôi từ xe
gọi cho dì Glenda của tôi từ xe
05:22
and wish her a happy birthday.
113
310843
1886
và chúc mừng sinh nhật dì ấy.
05:24
I can call anyone, anytime.
114
312753
1975
Tôi có thể gọi bất cứ ai, bất cứ khi nào.
05:27
This is the future!"
115
315055
1620
Đây là tương lai!
05:29
Little did you know,
116
317801
1456
Bạn có thể chưa biết,
05:31
you would tap on that phone
to make dinner reservations
to make dinner reservations
117
319281
2605
bạn có thể chạm vào chiếc
điện thoại kia để đặt bữa tối
điện thoại kia để đặt bữa tối
05:33
for you and Aunt Glenda
to celebrate together.
to celebrate together.
118
321910
2424
cho bạn và cho
dì Glenda để tổ chức cùng nhau.
dì Glenda để tổ chức cùng nhau.
05:36
With another tap,
you'd be ordering her gift.
you'd be ordering her gift.
119
324358
2530
Với một vài cú chạm,
bạn đã đặt quà cho bà ấy.
bạn đã đặt quà cho bà ấy.
05:38
And yet one more tap,
120
326912
1482
Và thêm một lần bấm nữa,
05:40
and you'd be "liking"
Auntie Glenda on Facebook.
Auntie Glenda on Facebook.
121
328418
2312
và bạn đang "like"
Auntie Glenda trên Facebook.
Auntie Glenda trên Facebook.
05:42
And all of this,
while sitting on the toilet.
while sitting on the toilet.
122
330754
2344
Bạn làm tất cả việc này,
khi đang ngồi trong toilet
khi đang ngồi trong toilet
05:45
(Laughter)
123
333122
2174
( Cười lớn )
05:47
It is notoriously hard to predict
where new technology might take us.
where new technology might take us.
124
335320
5263
Rõ ràng khó dự đoán được
công nghệ mới có thể đưa chúng ta đến đâu.
công nghệ mới có thể đưa chúng ta đến đâu.
05:52
And the same is true
for personal DNA technology today.
for personal DNA technology today.
125
340607
4409
Và điều tương tự đúng
với với công nghệ ADN cá nhân ngày nay
với với công nghệ ADN cá nhân ngày nay
05:57
For example, I could never have imagined
126
345040
3069
Ví dụ, tôi chưa bao giờ tưởng tượng
06:00
that a truffle farmer, of all people,
127
348133
2521
một người nông dân chân chất,
hay tất cả mọi người,
hay tất cả mọi người,
06:02
would use personal DNA machines.
128
350678
2089
có thể sử dụng một cỗ máy DNA cá nhân.
06:05
Dr. Paul Thomas grows
truffles for a living.
truffles for a living.
129
353267
3291
Tiến sĩ Paul Thomas trồng
nấm cục để kiếm sống.
nấm cục để kiếm sống.
06:08
We see him pictured here,
130
356582
1707
Chúng ta có thể thấy
anh ấy trong bức ảnh này,
anh ấy trong bức ảnh này,
06:10
holding the first UK-cultivated truffle
in his hands, on one of his farms.
in his hands, on one of his farms.
131
358313
5096
đang cầm trên tay nấm cục đầu tiên của nước Anh,
tại một trong những nông trại của anh ấy.
tại một trong những nông trại của anh ấy.
06:16
Truffles are this delicacy
132
364179
1496
Nấm cục là loại nấm kí sinh
06:17
that stems from a fungus
growing on the roots of living trees.
growing on the roots of living trees.
133
365699
4063
mọc ngược từ một cây nấm sinh trưởng
trên nhánh của những cây sống.
trên nhánh của những cây sống.
06:21
And it's a rare fungus.
134
369786
1627
Và đó là một loài nấm hiếm.
06:23
Some species may fetch 3,000,
7,000, or more dollars per kilogram.
7,000, or more dollars per kilogram.
135
371437
5312
Một vài loại trị giá lên đến 3000,
7000 đô-la hoặc nhiều hơn cho 1 kg
7000 đô-la hoặc nhiều hơn cho 1 kg
06:29
I learned from Paul
136
377968
1393
Tôi đã học được từ Paul
06:31
that the stakes for a truffle farmer
can be really high.
can be really high.
137
379385
2887
rằng số tiền vốn mà một người
nông dân trồng nấm bỏ ra có thể rất lớn.
nông dân trồng nấm bỏ ra có thể rất lớn.
06:34
When he sources new truffles
to grow on his farms,
to grow on his farms,
138
382296
3214
Khi anh ấy tìm được loại nấm mới
và trồng trên nông trại của mình,
và trồng trên nông trại của mình,
06:37
he's exposed to the threat
of knockoffs --
of knockoffs --
139
385534
2528
anh ấy gặp phải vấn đề bị làm nhái --
06:40
truffles that look and feel
like the real thing,
like the real thing,
140
388086
3456
những cây nấm nhìn và
có cảm giác như thật.
có cảm giác như thật.
06:43
but they're of lower quality.
141
391566
1502
Nhưng chúng có chất lượng kém hơn.
06:45
But even to a trained eye like Paul's,
142
393092
2429
Và dù cho luyện đôi mắt tinh tường như Paul,
06:47
even when looked at under a microscope,
143
395545
2082
ngay cả khi nhìn dưới kính hiển vi,
06:49
these truffles can pass for authentic.
144
397651
2151
nhưng cây nấm này vẫn có thể vượt kiểm duyệt.
06:51
So in order to grow
the highest quality truffles,
the highest quality truffles,
145
399826
3926
Vì vậy để trồng được giống nấm
có chất lượng tốt nhất,
có chất lượng tốt nhất,
06:55
the ones that chefs
all over the world will fight over,
all over the world will fight over,
146
403776
3239
những người đầu bếp thế giới
buộc phải tẩy chay.
buộc phải tẩy chay.
06:59
Paul has to use DNA analysis.
147
407039
2860
Paul phải dùng đến nghiên cứu DNA.
07:02
Isn't that mind-blowing?
148
410594
1746
Điều đó không phải là sự đột phá sao ?
07:04
I bet you will never look
at that black truffle risotto again
at that black truffle risotto again
149
412364
3300
Tôi cược là bạn sẽ không bao giờ nhìn vào
những cây nấm risotto đen sì
những cây nấm risotto đen sì
07:07
without thinking of its genes.
150
415688
1670
mà không nghĩ về cấu trúc gen của chúng.
07:09
(Laughter)
151
417382
1550
( Cười lớn )
07:11
But personal DNA machines
can also save human lives.
can also save human lives.
152
419710
4105
Nhưng máy DNA cá nhân cũng có thể
cứu được cuộc sống của con người.
cứu được cuộc sống của con người.
07:17
Professor Ian Goodfellow is a virologist
at the University of Cambridge.
at the University of Cambridge.
153
425045
4520
Nhà phát minh Ian Goodfellow là một người
nghiên cứu về virus ở trường đại học Cambridge.
nghiên cứu về virus ở trường đại học Cambridge.
07:21
Last year he traveled to Sierra Leone.
154
429589
2321
Năm ngoái anh ấy đã đến Sierra Leone.
07:24
When the Ebola outbreak
broke out in Western Africa,
broke out in Western Africa,
155
432267
3922
Khi dịch Ebola lan ra Bắc Phi,
07:28
he quickly realized that doctors there
lacked the basic tools
lacked the basic tools
156
436213
3812
anh ấy đã nhanh chóng nhận rằng
bác sĩ ở đây thiếu những thiệt bị cơ bản
bác sĩ ở đây thiếu những thiệt bị cơ bản
07:32
to detect and combat disease.
157
440049
1658
để phát hiện và chống lại dịch bệnh.
07:34
Results could take
up to a week to come back --
up to a week to come back --
158
442216
3034
Kết quả xét nghiệm có thể mất đến cả tuần
07:37
that's way too long for the patients
and the families who are suffering.
and the families who are suffering.
159
445274
4859
điều này là quá lâu đối với người bệnh và gia đình họ
- những người đang ở trong nỗi lo lắng.
- những người đang ở trong nỗi lo lắng.
07:42
Ian decided to move his lab
into Makeni, Sierra Leone.
into Makeni, Sierra Leone.
160
450157
4494
Ian quyết định đưa phòng thí nghiệm của
anh ấy đến Makeni, Sierra Leone.
anh ấy đến Makeni, Sierra Leone.
07:47
Here we see Ian Goodfellow
161
455194
2125
Ở đây chúng ta thấy Ian Goodfellow
07:49
moving over 10 tons of equipment
into a pop-up tent
into a pop-up tent
162
457343
4068
đang chuyển hơn 10 tấn trang thiết bị
vào trong lều
vào trong lều
07:53
that he would equip to detect
and diagnose the virus
and diagnose the virus
163
461435
3676
mà anh ấy có thể chuẩn bị để
nhận biết và chuẩn đoán virut
nhận biết và chuẩn đoán virut
07:57
and sequence it within 24 hours.
164
465135
2726
và xử lý nó trong vòng chưa đến 24 giờ.
08:00
But here's a surprise:
165
468250
1779
Nhưng đáng ngạc nhiên, khi
08:02
the same equipment that Ian could use
at his lab in the UK
at his lab in the UK
166
470053
4122
những thiết bị tương tự mà Ian có thể
sử dụng tại phòng thí nghiệm ở Anh
sử dụng tại phòng thí nghiệm ở Anh
08:06
to sequence and diagnose Ebola,
167
474199
2591
để xác định gen và chuẩn đoán Ebola
08:08
just wouldn't work under these conditions.
168
476814
2133
chưa từng hoạt động ở những điều kiện như thế này
08:10
We're talking 35 Celsius heat
and over 90 percent humidity here.
and over 90 percent humidity here.
169
478971
4734
Chúng ta đang nói đến cái nóng 35 độ C
và độ ấm đến 90% ở đây.
và độ ấm đến 90% ở đây.
08:16
But instead, Ian could use
personal DNA machines
personal DNA machines
170
484153
2884
Nhưng thay vào đó, Ian có thể
sử dụng máy DNA cá nhân
sử dụng máy DNA cá nhân
08:19
small enough to be placed
in front of the air-conditioning unit
in front of the air-conditioning unit
171
487061
3350
đủ bé để đặt ở trước máy điều hòa không khí
08:22
to keep sequencing the virus
172
490435
1931
để giữ bộ gen của virus
08:24
and keep saving lives.
173
492390
1575
và để cứu sống mọi người.
08:25
This may seem like
an extreme place for DNA analysis,
an extreme place for DNA analysis,
174
493989
3037
Đây có thể được xem như
nơi lý tưởng cho nghiên cứu DNA,
nơi lý tưởng cho nghiên cứu DNA,
08:29
but let's move on to an even
more extreme environment:
more extreme environment:
175
497050
3776
nhưng hãy đi đến một môi trường
đầy thách thức:
đầy thách thức:
08:32
outer space.
176
500850
1315
môi trường ngoài trái đất
08:34
Let's talk about DNA analysis in space.
177
502633
2302
Hãy cùng nói về nghiên cứu DNA ngoài vũ trụ.
08:37
When astronauts live aboard
the International Space Station,
the International Space Station,
178
505657
3120
Khi nhà du hành sống
ở Trạm không gian Quốc tế,
ở Trạm không gian Quốc tế,
08:40
they're orbiting the planet
250 miles high.
250 miles high.
179
508801
3623
họ đang cách trái đất ở độ cao 250 dặm
08:44
They're traveling
at 17,000 miles per hour.
at 17,000 miles per hour.
180
512448
2802
họ đang bay với tốc độ 17000 dặm một giờ.
08:47
Picture that --
181
515274
1158
Hãy hình dung --
08:48
you're seeing 15 sunsets
and sunrises every day.
and sunrises every day.
182
516456
3875
Bạn đang nhìn thấy 15 lần mặt trời lặn và mọc mỗi ngày.
08:52
You're also living in microgravity,
183
520817
1872
và bạn đang sống trong môi trường
không trọng lượng, trôi nổi.
08:54
floating.
184
522713
1168
08:55
And under these conditions,
our bodies can do funky things.
our bodies can do funky things.
185
523905
3162
Và dưới những điều kiện này, cơ thể
chúng ta không thể hoạt động bình thường
chúng ta không thể hoạt động bình thường
08:59
One of these things is that
our immune systems get suppressed,
our immune systems get suppressed,
186
527091
4742
Một trong số đó là hệ thống miễn dịch
của chúng ta bị suy giảm,
của chúng ta bị suy giảm,
09:03
making astronauts more prone to infection.
187
531857
2595
làm cho nhà du hành dễ bị nhiễm trùng hơn.
09:07
A 16-year-old girl,
188
535856
1913
Một cô gái 16 tuổi,
09:09
a high school student from New York,
Anna-Sophia Boguraev,
Anna-Sophia Boguraev,
189
537793
3831
một học sinh cấp 3 đến từ New York,
Anna-Sophia Boguraev,
Anna-Sophia Boguraev,
09:13
wondered whether changes
to the DNA of astronauts
to the DNA of astronauts
190
541648
2869
băn khoăn rằng thứ đã làm thay đổi DNA
của nhà du hành vũ trụ
của nhà du hành vũ trụ
09:16
could be related
to this immune suppression,
to this immune suppression,
191
544541
2423
có thể có mối liên hệ với
sự suy giảm miễn dịch này,
sự suy giảm miễn dịch này,
09:18
and through a science competition
called "Genes In Space,"
called "Genes In Space,"
192
546988
3369
và trong một cuộc thi khoa học
mang tên "Genes In Space "
mang tên "Genes In Space "
09:22
Anna-Sophia designed an experiment
to test this hypothesis
to test this hypothesis
193
550381
3907
Anna- Sophia nghĩ ra một ý tưởng
để kiểm tra giả thiết này
để kiểm tra giả thiết này
09:26
using a personal DNA machine
aboard the International Space Station.
aboard the International Space Station.
194
554312
4156
sử dụng máy DNA cá nhân
ở Trạm không gian Quốc tế.
ở Trạm không gian Quốc tế.
Ở đây,
09:31
Here we see Anna-Sophia
on April 8, 2016, in Cape Canaveral,
on April 8, 2016, in Cape Canaveral,
195
559463
5699
chúng ta thấy Anna-Sophia
vào ngày 8/4/2016, ở Cape Canaveral,
vào ngày 8/4/2016, ở Cape Canaveral,
09:37
watching her experiment launch
to the International Space Station.
to the International Space Station.
196
565186
4063
đứng xem thí nghiệm của cô ấy
phóng lên Trạm không gian Quốc tế.
phóng lên Trạm không gian Quốc tế.
09:41
That cloud of smoke is the rocket
197
569273
2531
Đám mây khói kia là từ tên lửa
09:43
that brought Anna-Sophia's experiment
to the International Space Station,
to the International Space Station,
198
571828
4695
đang mang thí nghiệm của Anna-Sophia
đến Trạm không gian Quốc tế,
đến Trạm không gian Quốc tế,
09:48
where, three days later,
199
576547
1929
nơi mà, 3 ngày sau,
09:50
astronaut Tim Peake
carried out her experiment --
carried out her experiment --
200
578500
3748
nhà du hành Tim Peake thực hiện thí nghiệm
của cô ấy
của cô ấy
09:54
in microgravity.
201
582272
1222
trong môi trường không trọng lực.
09:56
Personal DNA machines are now
aboard the International Space Station,
aboard the International Space Station,
202
584175
3756
Máy DNA cá nhân bây giờ đã ra ngoài vũ trụ,
09:59
where they can help monitor
living conditions
living conditions
203
587955
2587
nơi mà họ có thể theo dõi
các điều kiện sống
các điều kiện sống
10:02
and protect the lives of astronauts.
204
590566
2094
và bảo vệ mạng sống của những phi hành gia
10:05
A 16-year-old designing a DNA experiment
205
593938
3841
Một ý tưởng thí nghiệm ADN của cô bé 16 tuổi
10:09
to protect the lives of astronauts
206
597803
1913
bảo vệ cuộc sống của những phi hành gia
10:11
may seem like a rarity,
the mark of a child genius.
the mark of a child genius.
207
599740
3562
có thể xem như một chuyện hiếm có,
một thiên tài tuổi trẻ.
một thiên tài tuổi trẻ.
10:15
Well, to me, it signals
something bigger:
something bigger:
208
603784
2570
Với tôi, đó là dấu hiệu cho điều gì đó
to lớn hơn:
to lớn hơn:
10:18
that DNA technology is finally
within the reach of every one of you.
within the reach of every one of you.
209
606378
5153
công nghệ DNA đó cuối cùng có thể đến với
mỗi người trong các bạn.
mỗi người trong các bạn.
10:24
A few years ago,
210
612999
1707
Vài năm trước,
10:26
a college student armed
with a personal computer
with a personal computer
211
614730
3183
một sinh viên cao đẳng đã bắt tay
với máy tính cá nhân,
với máy tính cá nhân,
10:29
could code an app,
212
617937
1151
có thể tạo ra một ứng dụng,
10:31
an app that is now a social network
with more than one billion users.
with more than one billion users.
213
619112
4376
một ứng dụng ngày nay là mạng xã hội
với hơn một tỷ người dùng.
với hơn một tỷ người dùng.
10:35
Could we be moving into a world
214
623933
1960
Liệu chúng ta tạo ra một thế giới
10:37
of one personal DNA machine in every home?
215
625917
3271
nơi nhà nhà đều có một máy ADN cá nhân?
10:41
I know families who are already
living in this reality.
living in this reality.
216
629966
3381
Tôi biết nhiều gia đình đã sẵn sàng
sống với thế giới đó.
sống với thế giới đó.
10:45
The Daniels family, for example,
217
633767
1898
Gia đình Daniel, là một ví dụ,
10:47
set up a DNA lab in the basement
of their suburban Chicago home.
of their suburban Chicago home.
218
635689
4846
xây dựng một phòng thí nghiệm ADN ngay tại
căn hầm ngôi nhà ở ngoại ô Chicago.
căn hầm ngôi nhà ở ngoại ô Chicago.
10:52
This is not a family
made of PhD scientists.
made of PhD scientists.
219
640904
3203
Đây không phải là gia đình
của một tiến sĩ khoa học
của một tiến sĩ khoa học
10:56
This is a family like any other.
220
644656
2110
Đó là một gia đình bình thường như bất cứ gia đình nào.
10:58
They just like to spend time together
doing fun, creative things.
doing fun, creative things.
221
646790
4055
Họ chỉ là thích dành thời gian cùng
với nhau để vui vẻ, sáng tạo nhiều thứ.
với nhau để vui vẻ, sáng tạo nhiều thứ.
11:02
By day, Brian is an executive
at a private equity firm.
at a private equity firm.
222
650869
3863
Hiện tại, Brian là giám đốc điều hành
tại một công ty cổ phần tư nhân,
tại một công ty cổ phần tư nhân,
11:07
At night and on weekends,
he experiments with DNA
he experiments with DNA
223
655137
2905
Vào buổi tối cuối tuần,
ông ấy làm thí nghiệm với DNA
ông ấy làm thí nghiệm với DNA
11:10
alongside his kids, ages seven and nine,
224
658066
2897
cùng với các con của mình, 7 tuổi và 9 tuổi,
11:12
as a way to explore the living world.
225
660987
2104
giống như cách khám phá thế giới sự sống.
11:15
Last time I called them,
226
663480
1674
Lần gần đây nhất tôi gọi cho họ,
11:17
they were checking out homegrown produce
from the backyard garden.
from the backyard garden.
227
665178
3888
họ đang kiểm tra sản phẩm do chính họ phát
triển tại sân vườn sau nhà
triển tại sân vườn sau nhà
11:21
They were testing tomatoes
that they had picked,
that they had picked,
228
669090
2297
Họ đang kiểm tra khoai tây
mà họ vừa thu hoạch,
mà họ vừa thu hoạch,
11:23
taking the flesh of their skin,
putting it in a test tube,
putting it in a test tube,
229
671411
2780
lấy lớp da mỏng của củ khoai,
đặt vào ống kiểm tra,
đặt vào ống kiểm tra,
11:26
mixing it with chemicals to extract DNA
230
674215
2082
trộn nó với hóa chất nhận biết DNA
11:28
and then using their home DNA copier
231
676321
3478
và sau đó sử dụng máy sao chép gen tại nhà
11:31
to test those tomatoes
for genetically engineered traits.
for genetically engineered traits.
232
679823
3923
để kiểm tra những củ khoai tây ấy
có bị biến đổi gen tính trạng không.
có bị biến đổi gen tính trạng không.
11:36
For the Daniels family,
233
684883
1527
Đối với gia đình Daniel,
11:38
the personal DNA machine
is like the chemistry set
is like the chemistry set
234
686434
2899
máy DNA cá nhân giống như
bộ "đồ chơi" hóa học
bộ "đồ chơi" hóa học
11:41
for the 21st century.
235
689357
1327
của thế kỉ 21.
11:43
Most of us may not yet
be diagnosing genetic conditions
be diagnosing genetic conditions
236
691375
3862
Nhiều người trong chúng ta có thể chưa từng
chuẩn đoán điều kiện di truyền
chuẩn đoán điều kiện di truyền
11:47
in our kitchen sinks
237
695261
1346
trong bồn rửa bát
11:49
or doing at-home paternity testing.
238
697123
2218
hoặc xét nghiệm quan hệ cha con tại nhà
11:51
(Laughter)
239
699365
1025
( Cười lớn )
11:52
But we've definitely reached
a point in history
a point in history
240
700414
2220
Nhưng chúng ta chắc chắn đã chạm tới
cột mốc lịch sử
cột mốc lịch sử
11:54
where every one of you could actually
get hands-on with DNA
get hands-on with DNA
241
702658
5809
nơi mà mỗi người trong chúng ta đều thực sự
có thể tự kiểm tra DNA
có thể tự kiểm tra DNA
12:00
in your kitchen.
242
708491
1431
ở trong căn bếp của mình.
12:01
You could copy, paste and analyze DNA
243
709946
3187
Bạn có thể sao chép và phân tích DNA
12:05
and extract meaningful
information from it.
information from it.
244
713157
2531
và giải nghĩa những thông tin hữu ích từ nó.
12:08
And it's at times like this
that profound transformation
that profound transformation
245
716394
2857
Và vào lúc như vậy là sự biển đổi sâu sắc
12:11
is bound to happen;
246
719275
1599
nhất định sẽ xảy ra;
12:12
moments when a transformative,
powerful technology
powerful technology
247
720898
3252
khoảnh khắc mà một sự biến đổi,
mạnh mẽ của công nghệ
mạnh mẽ của công nghệ
12:16
that was before limited
to a select few in the ivory tower,
to a select few in the ivory tower,
248
724174
3622
mà trước đây, bị giớ hạn và lãng quên,
12:19
finally becomes within the reach
of every one of us,
of every one of us,
249
727820
3473
cuối cùng cũng trở nên gần gũi
với mỗi người chúng ta,
với mỗi người chúng ta,
12:23
from farmers to schoolchildren.
250
731951
2191
từ những người nông dân cho đến
các em học sinh.
các em học sinh.
12:26
Think about the moment
251
734772
1167
Hãy nghĩ về khoảnh khắc này
12:27
when phones stopped being
plugged into the wall by cords,
plugged into the wall by cords,
252
735963
3877
khi mà điện thoại không còn
bị ràng buộc bởi sợi dây,
bị ràng buộc bởi sợi dây,
12:31
or when computers left the mainframe
253
739864
2295
hoặc khi mà những chiếc máy tính ngày càng nhỏ lại
12:34
and entered your home or your office.
254
742183
2613
và đặt ở trong ngôi nhà hoặc văn phòng của bạn.
12:37
The ripples of the personal DNA revolution
255
745574
2823
Làn sóng của cuộc cách mạng máy DNA cá nhân
12:40
may be hard to predict,
256
748421
1527
có thể khó để dự đoán.
12:41
but one thing is certain:
257
749972
1617
nhưng có 1 điều chắc chắn :
12:43
revolutions don't go backwards,
258
751613
2392
Cách mạng kĩ thuật sẽ không lùi bước,
12:46
and DNA technology is already spreading
faster than our imagination.
faster than our imagination.
259
754029
4265
và công nghệ DNA đã sẵn sàng để lan tỏa
nhanh hơn cả trí tưởng tượng của chúng ta
nhanh hơn cả trí tưởng tượng của chúng ta
12:50
So if you're curious,
260
758318
1899
Vậy nên nếu bạn hiếu kì,
12:52
get up close and personal
with DNA -- today.
with DNA -- today.
261
760241
3215
hãy đến gần và cá nhân hóa DNA --
ngay hôm nay
ngay hôm nay
12:55
It is in our DNA to be curious.
262
763480
2591
Tò mò về ADN nằm trong chúng ta.
12:58
(Laughter)
263
766095
1015
( Cười lớn )
12:59
Thank you.
264
767134
1160
Cảm ơn.
13:00
(Applause)
265
768318
3314
( Vỗ tay )
ABOUT THE SPEAKER
Sebastian Kraves - Biotech entrepreneurSebastian Kraves wants to bring DNA science to more people in new places.
Why you should listen
Dr. Sebastian Kraves co-founded the Cambridge-based start-up miniPCR to help bring DNA analysis technology to the masses. Kraves was previously a principal at BCG, where he spent more than six years working on health care challenges, such as how to make biomedical technology accessible in sub-Saharan Africa. A molecular neurobiologist who trained at Harvard, Kraves has published research on optogenetics and the genetic regulation of behavior, but is now focused on his dream to make DNA analysis tools accessible to everyone, everywhere.
Sebastian Kraves | Speaker | TED.com