TED2017
Greg Gage: Electrical experiments with plants that count and communicate
Greg Gage: Thí nghiệm dòng điện trên thực vật có khả năng đếm và giao tiếp
Filmed:
Readability: 3.3
3,342,326 views
Nhà khoa học thần kinh Greg Gage đưa các thiết bị tinh vi được dùng trong nghiên cứu bộ não ra khỏi các phòng thí nghiệm đại học, và mang chúng tới các lớp trung học phổ thông (và, thi thoảng, là sân khấu TED). Hãy sẵn sàng để kinh ngạc khi anh ấy đo xung điện của cây mắc cỡ (Mimosa pudica), một loài cây sẽ khép cánh lá lại khi gặp tiếp xúc, và cây bắt ruồi Venus bằng Điện tâm đồ (EKG), chỉ ra cho ta thấy cách thực vật dùng các tín hiệu điện để truyền thông tin, chuyển động và thậm chí là đếm.
Greg Gage - Neuroscientist
TED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards. Full bio
TED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Tôi là nhà thần kinh học,
00:12
I'm a neuroscientist,
0
760
1256
00:14
and I'm the co-founder of Backyard Brains,
1
2040
2296
và là đồng sáng lập Backyard Brains,
00:16
and our mission is to train
the next generation of neuroscientists
the next generation of neuroscientists
2
4360
3856
sứ mệnh của chúng tôi là đào tạo
thế hệ nhà khoa học thần kinh kế tiếp
thế hệ nhà khoa học thần kinh kế tiếp
00:20
by taking graduate-level
neuroscience research equipment
neuroscience research equipment
3
8240
3016
bằng việc đưa thiết bị nghiên cứu
thần kinh học ở cấp đại học
thần kinh học ở cấp đại học
00:23
and making it available for kids
in middle schools and high schools.
in middle schools and high schools.
4
11280
3440
vào chương trình học của các cấp
trung học cơ sở và trung học phổ thông.
trung học cơ sở và trung học phổ thông.
00:27
And so when we go into the classroom,
5
15520
1856
Khi chúng tôi tới các lớp học này,
00:29
one way to get them thinking
about the brain, which is very complex,
about the brain, which is very complex,
6
17400
3896
có một cách để khiến lũ trẻ nghĩ về
não bộ, một bộ phận rất phức tạp,
não bộ, một bộ phận rất phức tạp,
00:33
is to ask them a very simple
question about neuroscience,
question about neuroscience,
7
21320
2936
là hỏi chúng một câu đơn giản
về khoa học thần kinh:
về khoa học thần kinh:
00:36
and that is, "What has a brain?"
8
24280
2040
"Thứ gì thì có não?"
00:39
When we ask that,
9
27040
1256
Khi chúng tôi hỏi vậy,
00:40
students will instantly tell you
that their cat or dog has a brain,
that their cat or dog has a brain,
10
28320
4055
học sinh sẽ ngay lập tức trả lời
chó mèo của chúng có não,
chó mèo của chúng có não,
00:44
and most will say that a mouse
or even a small insect has a brain,
or even a small insect has a brain,
11
32400
4576
và hầu hết sẽ nói chuột
và thậm chí, côn trùng nhỏ có não,
và thậm chí, côn trùng nhỏ có não,
00:49
but almost nobody says
that a plant or a tree
that a plant or a tree
12
37000
2816
nhưng hầu như không ai
phát biểu rằng cây cối
phát biểu rằng cây cối
00:51
or a shrub has a brain.
13
39840
2176
hay bụi cỏ có não cả.
00:54
And so when you push --
14
42040
2496
Và khi muốn gạn hỏi thêm
00:56
because this could actually
help describe a little bit
help describe a little bit
15
44560
2576
để chúng có thể trình bày rõ hơn
00:59
how the brain actually functions --
16
47160
2176
về não bộ hoạt động như thế nào --
01:01
so you push and say,
17
49360
1216
bạn hỏi:
01:02
"Well, what is it that makes
living things have brains versus not?"
living things have brains versus not?"
18
50600
3536
"Vậy điều gì quyết định sinh vật
có não hay không?"
có não hay không?"
01:06
And often they'll come back
with the classification
with the classification
19
54160
2456
Thường thì, chúng sẽ nghĩ thêm
qua việc phân loại
qua việc phân loại
01:08
that things that move tend to have brains.
20
56640
3776
những sinh vật chuyển động được
thì có não.
thì có não.
01:12
And that's absolutely correct.
21
60440
1616
Điều này hoàn toàn chính xác.
01:14
Our nervous system evolved
because it is electrical.
because it is electrical.
22
62080
2456
Hệ thần kinh của ta tiến hoá
bởi nó dẫn truyền điện.
bởi nó dẫn truyền điện.
01:16
It's fast, so we can quickly respond
to stimuli in the world
to stimuli in the world
23
64560
3136
Việc này diễn ra rất nhanh, nên
ta có thể phản ứng rất nhanh
ta có thể phản ứng rất nhanh
với các tác động bên ngoài
và chuyển động khi cần.
và chuyển động khi cần.
01:19
and move if we need to.
24
67720
2216
01:21
But you can go back
and push back on a student,
and push back on a student,
25
69960
2216
Bạn có thể tiếp tục gạn hỏi
một học sinh:
một học sinh:
01:24
and say, "Well, you know,
you say that plants don't have brains,
you say that plants don't have brains,
26
72200
3056
"Em vừa nói là
thực vật không có não,
thực vật không có não,
01:27
but plants do move."
27
75280
1456
nhưng thực vật có chuyển động"
01:28
Anyone who has grown a plant
28
76760
1856
Ai đã từng trồng cây
01:30
has noticed that the plant will move
29
78640
1976
đều nhận ra rằng cây chuyển động
01:32
and face the sun.
30
80640
1816
hướng về phía mặt trời.
01:34
But they'll say,
"But that's a slow movement.
"But that's a slow movement.
31
82480
2136
Bọn trẻ sẽ bảo:
"Đấy là chuyển động chậm.
"Đấy là chuyển động chậm.
01:36
You know, that doesn't count.
That could be a chemical process."
That could be a chemical process."
32
84640
3016
Như vậy thì không tính.
Đó có thể là một phản ứng hoá học."
Đó có thể là một phản ứng hoá học."
01:39
But what about fast-moving plants?
33
87680
2376
Vậy còn thực vật
chuyển động nhanh thì sao?
chuyển động nhanh thì sao?
01:42
Now, in 1760, Arthur Dobbs,
the Royal Governor of North Carolina,
the Royal Governor of North Carolina,
34
90080
5096
Năm 1760, Arthur Dobbs, thống đốc
hoàng gia của bang Bắc Carolina,
hoàng gia của bang Bắc Carolina,
01:47
made a pretty fascinating discovery.
35
95200
2536
đã có một khám phá khá thú vị.
01:49
In the swamps behind his house,
36
97760
2856
Ở khu đầm lầy sau nhà,
01:52
he found a plant that would spring shut
37
100640
3656
ông tìm thấy một loài cây
có thể sập nhanh lại
có thể sập nhanh lại
01:56
every time a bug would fall in between it.
38
104320
2680
khi có một con bọ
rơi vào giữa phiến lá.
rơi vào giữa phiến lá.
01:59
He called this plant the flytrap,
39
107720
2936
Ông gọi nó là cây bắt ruồi,
và trong vòng một thập kỷ,
loài này được lưu chuyển tới Châu Âu,
loài này được lưu chuyển tới Châu Âu,
02:02
and within a decade,
it made its way over to Europe,
it made its way over to Europe,
40
110680
2936
02:05
where eventually the great Charles Darwin
got to study this plant,
got to study this plant,
41
113640
3536
nơi mà sau đó ngài Charles Darwin
lỗi lạc bắt đầu nghiên cứu về nó,
lỗi lạc bắt đầu nghiên cứu về nó,
02:09
and this plant absolutely blew him away.
42
117200
2016
và nó đã làm ông thực sự kinh ngạc.
02:11
He called it the most wonderful
plant in the world.
plant in the world.
43
119240
2536
Ông gọi nó là loài cây
tuyệt nhất thế giới,
tuyệt nhất thế giới,
02:13
This is a plant
that was an evolutionary wonder.
that was an evolutionary wonder.
44
121800
2256
kỳ quan của tiến hoá.
02:16
This is a plant that moves quickly,
45
124080
1976
Đây là loài cây chuyển động nhanh,
02:18
which is rare,
46
126080
1296
vốn rất hiếm gặp,
02:19
and it's carnivorous, which is also rare.
47
127400
1976
và là cây ăn thịt, cũng là hiếm thấy.
02:21
And this is in the same plant.
48
129400
1456
Tất cả trong một loài cây.
02:22
But I'm here today to tell you
49
130880
1456
Nhưng hôm nay tôi muốn nói
02:24
that's not even the coolest thing
about this plant.
about this plant.
50
132360
2416
đấy không phải là điều
hay ho nhất về cây này.
hay ho nhất về cây này.
02:26
The coolest thing
is that the plant can count.
is that the plant can count.
51
134800
2520
Điều hay nhất về loài cây này
là nó biết đếm.
là nó biết đếm.
Để chứng minh điều này,
02:30
So in order to show that,
52
138560
1376
02:31
we have to get some vocabulary
out of the way.
out of the way.
53
139960
2176
ta sẽ phải chuẩn bị
một vài thuật ngữ .
một vài thuật ngữ .
02:34
So I'm going to do what we do
in the classroom with students.
in the classroom with students.
54
142160
3256
Tôi sẽ làm một số thao tác
như vẫn làm ở các lớp học.
như vẫn làm ở các lớp học.
02:37
We're going to do
an experiment on electrophysiology,
an experiment on electrophysiology,
55
145440
3856
Ta sẽ tiến hành một
thí nghiệm dựa trên vật lý điện học,
thí nghiệm dựa trên vật lý điện học,
02:41
which is the recording
of the body's electrical signal,
of the body's electrical signal,
56
149320
3136
đó là ghi lại những tín hiệu điện
của cơ thể cây,
của cơ thể cây,
02:44
either coming from neurons
or from muscles.
or from muscles.
57
152480
2296
đi từ các nơ ron thần kinh
hoặc từ các cơ.
hoặc từ các cơ.
02:46
And I'm putting some electrodes
here on my wrists.
here on my wrists.
58
154800
2336
Giờ, tôi sẽ dán điện cực
vào cổ tay.
vào cổ tay.
02:49
As I hook them up,
59
157160
1336
Và khi tôi kết nối với máy,
02:50
we're going to be able to see a signal
60
158520
2176
chúng ta sẽ có thể thấy được
tín hiệu
tín hiệu
02:52
on the screen here.
61
160720
1456
trên màn hình này.
02:54
And this signal may be familiar to you.
62
162200
1896
Các bạn có thể biết loại tín hiệu này.
02:56
It's called the EKG,
or the electrocardiogram.
or the electrocardiogram.
63
164120
2176
Nó được gọi là EKG,
hay Điện tâm đồ.
hay Điện tâm đồ.
02:58
And this is coming
from neurons in my heart
from neurons in my heart
64
166320
2456
Tín hiệu phát ra từ các
nơ-ron tim
nơ-ron tim
03:00
that are firing
what's called action potentials,
what's called action potentials,
65
168800
2536
có dạng sóng,
được gọi là các xung điện,
được gọi là các xung điện,
03:03
potential meaning voltage and action
meaning it moves quickly up and down,
meaning it moves quickly up and down,
66
171360
3856
điện nghĩa là điện thế, còn xung
là chuyển động nhanh lên xuống,
là chuyển động nhanh lên xuống,
03:07
which causes my heart to fire,
67
175240
1456
tạo ra nhịp đập của tim,
03:08
which then causes
the signal that you see here.
the signal that you see here.
68
176720
2816
và sau đó, tạo ra các tín hiệu
mà các bạn thấy ở đây.
mà các bạn thấy ở đây.
03:11
And so I want you to remember the shape
of what we'll be looking at right here,
of what we'll be looking at right here,
69
179560
3736
Tôi muốn các bạn ghi nhớ dạng sóng
mà ta đang thấy đây,
mà ta đang thấy đây,
03:15
because this is going to be important.
70
183320
1856
vì điều này là quan trọng,
03:17
This is a way that the brain
encodes information
encodes information
71
185200
2416
Đây là cách não bộ giải mã
thông tin
thông tin
03:19
in the form of an action potential.
72
187640
1696
ở dạng xung điện.
03:21
So now let's turn to some plants.
73
189360
2320
Giờ hãy quay lại
với một số thực vật.
với một số thực vật.
03:24
So I'm going to first
introduce you to the mimosa,
introduce you to the mimosa,
74
192920
3536
Trước tiên, tôi sẽ giới thiệu với các bạn
cây mắc cỡ (mimosa),
cây mắc cỡ (mimosa),
03:28
not the drink, but the Mimosa pudica,
75
196480
3216
không phải một loại cocktail,
mà là loài mimosa pudica,
mà là loài mimosa pudica,
03:31
and this is a plant that's found
in Central America and South America,
in Central America and South America,
76
199720
3336
được tìm thấy
ở Trung và Nam Mỹ,
ở Trung và Nam Mỹ,
03:35
and it has behaviors.
77
203080
1976
và nó có các hành vi.
03:37
And the first behavior
I'm going to show you
I'm going to show you
78
205080
2096
Hành vi đầu tiên
tôi muốn cho các bạn xem
tôi muốn cho các bạn xem
03:39
is if I touch the leaves here,
79
207200
2096
đó là khi tôi chạm vào lá cây,
03:41
you get to see that the leaves
tend to curl up.
tend to curl up.
80
209320
2200
các bạn thấy đấy, lá cây cuộn lại.
03:45
And then the second behavior is,
81
213280
2256
Và đây là hành vi thứ hai,
03:47
if I tap the leaf,
82
215560
2176
Nếu như tôi gõ vào chiếc lá này,
03:49
the entire branch seems to fall down.
83
217760
1816
cả cành cây dường như rũ xuống.
03:51
So why does it do that?
84
219600
1536
Tại sao lại như vậy?
03:53
It's not really known to science.
85
221160
1616
Khoa học chưa giải thích được.
03:54
One of the reasons why
could be that it scares away insects
could be that it scares away insects
86
222800
3216
Một nguyên nhân có thể là
cây khép lại để đuổi côn trùng
cây khép lại để đuổi côn trùng
03:58
or it looks less appealing to herbivores.
87
226040
2176
hoặc ít thu hút hơn
với động vật ăn cỏ.
với động vật ăn cỏ.
04:00
But how does it do that?
Now, that's interesting.
Now, that's interesting.
88
228240
2496
Nhưng bằng cách nào?
Thú vị đấy.
Thú vị đấy.
04:02
We can do an experiment to find out.
89
230760
2136
Chúng ta làm một thí nghiệm
để tìm hiểu xem.
để tìm hiểu xem.
04:04
So what we're going to do now,
90
232920
1456
Cách ta sẽ làm là,
04:06
just like I recorded
the electrical potential from my body,
the electrical potential from my body,
91
234400
3416
cũng giống như cách tôi vừa ghi lại
xung điện từ cơ thể mình,
xung điện từ cơ thể mình,
04:09
we're going to record the electrical
potential from this plant, this mimosa.
potential from this plant, this mimosa.
92
237840
3816
ta sẽ ghi lại xung điện
từ cây xấu hổ này.
từ cây xấu hổ này.
04:13
And so what we're going to do
is I've got a wire wrapped around the stem,
is I've got a wire wrapped around the stem,
93
241680
5496
Tôi sẽ quấn dây điện quanh thân cây,
04:19
and I've got the ground electrode where?
94
247200
2080
và gắn điện cực tiếp đất ở đâu?
Tất nhiên là ở đất rồi. Chỉ là
một câu đùa về kỹ thuật điện thôi.
một câu đùa về kỹ thuật điện thôi.
04:22
In the ground. It's an electrical
engineering joke. Alright.
engineering joke. Alright.
95
250360
2936
04:25
(Laughter)
96
253320
1336
(Tiếng cười)
04:26
Alright. So I'm going to go ahead
and tap the leaf here,
and tap the leaf here,
97
254680
2736
Được rồi.
Giờ tôi sẽ gõ vào lá cây,
Giờ tôi sẽ gõ vào lá cây,
04:29
and I want you to look
at the electrical recording
at the electrical recording
98
257440
2375
Tôi muốn các bạn nhìn vào
sóng điện từ
sóng điện từ
04:31
that we're going to see inside the plant.
99
259839
1961
trong cây được ghi lại.
04:34
Whoa. It is so big,
I've got to scale it down.
I've got to scale it down.
100
262520
2896
Whoa. Lớn đấy.
Tôi sẽ chỉnh lại màn hình hiển thị.
Tôi sẽ chỉnh lại màn hình hiển thị.
04:37
Alright. So what is that?
101
265440
1416
Vậy đó là gì?
04:38
That is an action potential
that is happening inside the plant.
that is happening inside the plant.
102
266880
2976
Đó là xung điện phát ra
trong cây.
trong cây.
04:41
Why was it happening?
103
269880
1256
Tại sao ư?
04:43
Because it wanted to move. Right?
104
271160
1616
Vì nó muốn chuyển động.
Đúng chứ?
Đúng chứ?
04:44
And so when I hit the touch receptors,
105
272800
3016
Vậy là khi
tôi chạm vào bộ phận cảm ứng,
tôi chạm vào bộ phận cảm ứng,
04:47
it sent a voltage all the way down
to the end of the stem,
to the end of the stem,
106
275840
3176
nó đã truyền một luồng điện
chạy dọc thân cây,
chạy dọc thân cây,
04:51
which caused it to move.
107
279040
1256
tạo nên sự chuyển động.
04:52
And now, in our arms,
we would move our muscles,
we would move our muscles,
108
280320
2256
Như cánh tay,
ta chuyển động cơ bắp,
ta chuyển động cơ bắp,
04:54
but the plant doesn't have muscles.
109
282600
1696
nhưng cây không có các cơ.
04:56
What it has is water inside the cells
110
284320
2256
Mà chỉ có nước trong các tế bào
04:58
and when the voltage hits it,
it opens up, releases the water,
it opens up, releases the water,
111
286600
2936
và khi có điện thế kích hoạt,
cây sẽ mở ra, giải phóng nước,
cây sẽ mở ra, giải phóng nước,
05:01
changes the shape of the cells,
and the leaf falls.
and the leaf falls.
112
289560
2434
thay đổi hình dạng của các tế bào,
và lá rũ xuống.
và lá rũ xuống.
05:04
OK. So here we see an action potential
encoding information to move. Alright?
encoding information to move. Alright?
113
292480
4936
Vậy là, ta thấy xung điện
chứ thông tin giúp tạo chuyển động.
chứ thông tin giúp tạo chuyển động.
Nhưng nó có thể
làm được hơn thế không?
làm được hơn thế không?
05:09
But can it do more?
114
297440
1496
05:10
So let's go to find out.
115
298960
1256
Hãy cùng tìm hiểu.
05:12
We're going to go to our good friend,
the Venus flytrap here,
the Venus flytrap here,
116
300240
3056
Ta sẽ gặp một người bạn mới,
là cây bắt ruồi Venus này.
là cây bắt ruồi Venus này.
05:15
and we're going to take a look
at what happens inside the leaf
at what happens inside the leaf
117
303320
4416
và xem điều gì
xảy ra trong lá cây
xảy ra trong lá cây
05:19
when a fly lands on here.
118
307760
1936
khi có một con ruồi đậu vào.
05:21
So I'm going to pretend
to be a fly right now.
to be a fly right now.
119
309720
2696
Tôi sẽ giả vờ là một con ruồi.
05:24
And now here's my Venus flytrap,
120
312440
1656
Và đây là cây bắt ruồi Venus,
05:26
and inside the leaf,
you're going to notice
you're going to notice
121
314120
2016
trong phiến lá này, các bạn để ý
05:28
that there are three little hairs here,
and those are trigger hairs.
and those are trigger hairs.
122
316160
3216
có ba sợi lông nhỏ ở đây,
đây là sợi lông kích hoạt.
đây là sợi lông kích hoạt.
05:31
And so when a fly lands --
123
319400
1376
Khi có một con ruồi bay vào-
05:32
I'm going to touch
one of the hairs right now.
one of the hairs right now.
124
320800
2496
tôi sẽ chạm vào
một trong ba sợi lông này.
một trong ba sợi lông này.
05:35
Ready? One, two, three.
125
323320
1440
Sẵn sàng chưa? Một, hai, ba.
Ta có gì? Một xung điện thật đẹp.
05:39
What do we get? We get
a beautiful action potential.
a beautiful action potential.
126
327000
2456
05:41
However, the flytrap doesn't close.
127
329480
2520
Nhưng, cái bẫy không sập lại.
05:44
And to understand why that is,
128
332640
1456
Và để hiểu tại sao,
05:46
we need to know a little bit more
about the behavior of the flytrap.
about the behavior of the flytrap.
129
334120
3216
ta cần biết một chút
về hành vi của cây bắt ruồi.
về hành vi của cây bắt ruồi.
05:49
Number one is that it takes
a long time to open the traps back up --
a long time to open the traps back up --
130
337360
3296
Thứ nhất, nó mất một thời gian
để có thể mở lại bẫy -
để có thể mở lại bẫy -
05:52
you know, about 24 to 48 hours
if there's no fly inside of it.
if there's no fly inside of it.
131
340680
4176
khoảng 24 đến 48 giờ
nếu không có ruồi trong đó.
nếu không có ruồi trong đó.
05:56
And so it takes a lot of energy.
132
344880
1696
Như vậy, cây mất nhiều năng lượng.
05:58
And two, it doesn't need to eat
that many flies throughout the year.
that many flies throughout the year.
133
346600
3216
Thứ hai, cây không cần ăn
thật nhiều ruồi quanh năm.
thật nhiều ruồi quanh năm.
06:01
Only a handful. It gets
most of its energy from the sun.
most of its energy from the sun.
134
349840
2656
Chỉ một lượng nhỏ.
Năng lượng chủ yếu là từ mặt trời.
Năng lượng chủ yếu là từ mặt trời.
06:04
It's just trying to replace
some nutrients in the ground with flies.
some nutrients in the ground with flies.
135
352520
3216
Cây chỉ cố gắng thay thế
nguồn dinh dưỡng từ đất bằng ruồi.
nguồn dinh dưỡng từ đất bằng ruồi.
06:07
And the third thing is,
136
355760
1256
Và hành vi thứ ba là,
06:09
it only opens then closes the traps
a handful of times
a handful of times
137
357040
2976
cây chỉ mở đóng cái bẫy
với một số lần nhất định
với một số lần nhất định
06:12
until that trap dies.
138
360040
1640
cho tới khi cái bẫy chết.
06:14
So therefore, it wants
to make really darn sure
to make really darn sure
139
362120
2696
Cho nên, nó phải thực sự chắc chắn
06:16
that there's a meal inside of it
before the flytrap snaps shut.
before the flytrap snaps shut.
140
364840
4416
có một bữa ăn trong bẫy
trước khi đóng lại.
trước khi đóng lại.
06:21
So how does it do that?
141
369280
1200
Vậy nó phải làm thế nào?
Cây sẽ đếm số giây
06:23
It counts the number of seconds
142
371280
2616
06:25
between successive
touching of those hairs.
touching of those hairs.
143
373920
3216
giữa các lần chạm liên tiếp
vào sợi lông.
vào sợi lông.
06:29
And so the idea is
that there's a high probability,
that there's a high probability,
144
377160
2416
Và ý tưởng là,
nếu có ruồi trong bẫy,
nếu có ruồi trong bẫy,
06:31
if there's a fly inside of there,
that it's going to be clicked together,
that it's going to be clicked together,
145
379600
3456
khả năng cao là
các sợi lông sẽ bị kích hoạt liên tiếp,
các sợi lông sẽ bị kích hoạt liên tiếp,
06:35
and so when it gets the first
action potential,
action potential,
146
383080
2216
và như vậy,
khi nhận được xung điện đầu tiên,
khi nhận được xung điện đầu tiên,
06:37
it starts counting, one, two,
147
385320
1416
nó sẽ bắt đầu đếm,
một, hai,
một, hai,
06:38
and if it gets to 20
and it doesn't fire again,
and it doesn't fire again,
148
386760
2216
và nếu đến 20,
mà không có thêm xung điện nữa,
mà không có thêm xung điện nữa,
06:41
then it's not going to close,
149
389000
1416
bẫy sẽ không đóng lại,
06:42
but if it does it within there,
then the flytrap will close.
then the flytrap will close.
150
390440
2856
nhưng nếu có xung điện trong khoảng đó,
bẫy sẽ đóng.
bẫy sẽ đóng.
06:45
So we're going to go back now.
151
393320
1456
Quay trở lại nào.
06:46
I'm going to touch
the Venus flytrap again.
the Venus flytrap again.
152
394800
2016
Tôi sẽ lại chạm vào cây lần nữa.
06:48
I've been talking
for more than 20 seconds.
for more than 20 seconds.
153
396840
2016
Tôi vừa nói quá 20 giây rồi.
06:50
So we can see what happens
when I touch the hair a second time.
when I touch the hair a second time.
154
398880
2960
Ta sẽ xem chuyện gì xảy ra
khi tôi chạm vào nó lần hai.
khi tôi chạm vào nó lần hai.
06:55
So what do we get?
We get a second action potential,
We get a second action potential,
155
403720
2456
Ta có gì?
Ta có xung điện thứ hai,
Ta có xung điện thứ hai,
06:58
but again, the leaf doesn't close.
156
406200
1896
một lần nữa, chiếc lá không đóng.
07:00
So now if I go back in there
157
408120
1936
Giờ nếu tôi quay lại,
07:02
and if I'm a fly moving around,
158
410080
1896
và nếu là con ruồi đang bay,
07:04
I'm going to be touching
the leaf a few times.
the leaf a few times.
159
412000
2176
tôi sẽ chạm vào cái lá vài lần.
07:06
I'm going to go and brush it a few times.
160
414200
2416
Tôi sẽ tới
và chạm vào nó vài lần xem sao.
và chạm vào nó vài lần xem sao.
07:08
And immediately,
161
416640
1416
Và ngày lập tức,
07:10
the flytrap closes.
162
418080
1736
bẫy đóng.
07:11
So here we are seeing the flytrap
actually doing a computation.
actually doing a computation.
163
419840
4136
Như vậy, có thể thấy cây bắt ruồi
thực sự có làm phép tính.
thực sự có làm phép tính.
07:16
It's determining
if there's a fly inside the trap,
if there's a fly inside the trap,
164
424000
2496
Nó xác định
nếu trong cái bẫy có ruồi.
nếu trong cái bẫy có ruồi.
07:18
and then it closes.
165
426520
1496
thì sẽ đóng lại.
07:20
So let's go back to our original question.
166
428040
2400
Giờ, hãy quay lại với câu hỏi ban đầu.
Thực vật có não không?
07:23
Do plants have brains?
167
431520
2296
07:25
Well, the answer is no.
168
433840
1576
Câu trả lời là không.
07:27
There's no brains in here.
169
435440
1376
Chẳng có bộ não nào ở đây.
07:28
There's no axons, no neurons.
170
436840
3576
Không có sợi trục
hay nơ-ron thần kinh nào.
hay nơ-ron thần kinh nào.
07:32
It doesn't get depressed.
171
440440
1376
Cây cũng không bị trầm cảm.
07:33
It doesn't want to know
what the Tigers' score is.
what the Tigers' score is.
172
441840
2376
Nó cũng không muốn biết
Tigers ghi bao nhiêu điểm.
Tigers ghi bao nhiêu điểm.
07:36
It doesn't have
self-actualization problems.
self-actualization problems.
173
444240
2096
Nó không có nhu cầu
thể hiện bản thân.
thể hiện bản thân.
07:38
But what it does have
is something that's very similar to us,
is something that's very similar to us,
174
446360
3416
Nhưng cây có vài điều
giống với chúng ta,
giống với chúng ta,
07:41
which is the ability
to communicate using electricity.
to communicate using electricity.
175
449800
3056
đó là khả năng giao tiếp
bằng dòng điện.
bằng dòng điện.
07:44
It just uses slightly
different ions than we do,
different ions than we do,
176
452880
2256
Chỉ là i-on chúng sử dụng
hơi khác với ta,
hơi khác với ta,
07:47
but it's actually doing the same thing.
177
455160
2016
nhưng đều để thực hiện
cùng một công việc.
cùng một công việc.
07:49
So just to show you
178
457200
2176
Để cho các bạn thấy,
07:51
the ubiquitous nature
of these action potentials,
of these action potentials,
179
459400
3296
bản chất của xung điện
có mặt ở khắp nơi,
có mặt ở khắp nơi,
07:54
we saw it in the Venus flytrap,
180
462720
2216
ta vừa thấy nó
ở cây bắt ruồi Venus,
ở cây bắt ruồi Venus,
07:56
we've seen an action
potential in the mimosa.
potential in the mimosa.
181
464960
2136
ta thấy xung điện
ở cây xấu hổ,
ở cây xấu hổ,
07:59
We've even seen
an action potential in a human.
an action potential in a human.
182
467120
2376
Ta thấy xung điện ở con người,
08:01
Now, this is the euro of the brain.
183
469520
3216
Đó chính là mấu chốt.
08:04
It's the way that all
information is passed.
information is passed.
184
472760
2136
Đó là cách mọi thông tin được truyền đi.
08:06
And so what we can do
is we can use those action potentials
is we can use those action potentials
185
474920
2816
Như vậy, điều ta có thể làm
là sử dụng xung điện
là sử dụng xung điện
08:09
to pass information
186
477760
1496
để truyền thông tin
08:11
between species of plants.
187
479280
1736
giữa các loài thực vật khác nhau.
08:13
And so this is our interspecies
plant-to-plant communicator,
plant-to-plant communicator,
188
481040
4416
Cơ quan giao tiếp xuyên loài,
08:17
and what we've done
is we've created a brand new experiment
is we've created a brand new experiment
189
485480
3176
và ta sẽ làm một thí nghiệm
hoàn toàn mới
hoàn toàn mới
08:20
where we're going to record
the action potential from a Venus flytrap,
the action potential from a Venus flytrap,
190
488680
3536
bằng cách ghi lại xung điện
từ cây bắt ruồi Venus,
từ cây bắt ruồi Venus,
08:24
and we're going to send it
into the sensitive mimosa.
into the sensitive mimosa.
191
492240
2776
và truyền sang cây xẩu hổ
nhạy cảm này.
nhạy cảm này.
08:27
So I want you to recall what happens
192
495040
1736
Tôi muốn các bạn nhớ lại điều xảy ra
08:28
when we touch the leaves of the mimosa.
193
496800
1936
khi ta chạm vào lá cây xấu hổ.
08:30
It has touch receptors
that are sending that information
that are sending that information
194
498760
2656
Cây có bộ phận cảm ứng
sẽ truyền thông tin
sẽ truyền thông tin
08:33
back down in the form
of an action potential.
of an action potential.
195
501440
2096
tới các nhánh dưới dạng xung điện.
08:35
And so what would happen
196
503560
1336
Vậy, điều sẽ xảy ra,
08:36
if we took the action potential
from the Venus flytrap
from the Venus flytrap
197
504920
3616
nếu ta truyền xung điện
từ cây bắt ruồi Venus
từ cây bắt ruồi Venus
08:40
and sent it into
all the stems of the mimosa?
all the stems of the mimosa?
198
508560
3080
sang các nhánh cây xấu hổ?
Chúng ta có thể sẽ tạo ra
hành vi cho cây xấu hổ
hành vi cho cây xấu hổ
08:44
We should be able to create
the behavior of the mimosas
the behavior of the mimosas
199
512440
3016
08:47
without actually touching it ourselves.
200
515480
1896
mà không cần phải chạm vào nó.
08:49
And so if you'll allow me,
201
517400
2016
Vậy nếu các bạn cho phép,
08:51
I'm going to go ahead
and trigger this mimosa right now
and trigger this mimosa right now
202
519440
3455
tôi sẽ tới và kích hoạt cây xấu hổ
08:54
by touching on the hairs
of the Venus flytrap.
of the Venus flytrap.
203
522919
3817
bằng cách chạm vào sợi lông
của cây bắt ruồi Venus.
của cây bắt ruồi Venus.
08:58
So we're going to send information
about touch from one plant to another.
about touch from one plant to another.
204
526760
3600
Như vậy, ta sẽ truyền thông tin
bằng tiếp xúc từ cây này sang cây kia.
bằng tiếp xúc từ cây này sang cây kia.
09:06
So there you see it.
205
534640
1696
Các bạn thấy rồi đó.
09:08
So --
206
536360
1216
Như vậy --
09:09
(Applause)
207
537600
6016
(Vỗ tay)
Tôi hi vọng, hôm nay, các bạn
sẽ biết thêm một chút gì đó về thực vật,
sẽ biết thêm một chút gì đó về thực vật,
09:15
So I hope you learned a little bit,
something about plants today,
something about plants today,
208
543640
3056
và không chỉ vậy, các bạn còn biết
09:18
and not only that.
209
546720
1216
09:19
You learned that plants could be used
to help teach neuroscience
to help teach neuroscience
210
547960
3016
chúng được dùng
trong giảng dạy khoa học thần kinh
trong giảng dạy khoa học thần kinh
09:23
and bring along the neurorevolution.
211
551000
1736
và sự tiến hoá của hệ thần kinh.
09:24
Thank you.
212
552760
1216
Xin cảm ơn.
09:26
(Applause)
213
554000
2720
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Greg Gage - NeuroscientistTED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards.
Why you should listen
As half of Backyard Brains, neuroscientist and engineer Greg Gage builds the SpikerBox -- a small rig that helps kids understand the electrical impulses that control the nervous system. He's passionate about helping students understand (viscerally) how our brains and our neurons work, because, as he said onstage at TED2012, we still know very little about how the brain works -- and we need to start inspiring kids early to want to know more.
Before becoming a neuroscientist, Gage worked as an electrical engineer making touchscreens. As he told the Huffington Post: "Scientific equipment in general is pretty expensive, but it's silly because before [getting my PhD in neuroscience] I was an electrical engineer, and you could see that you could make it yourself. So we started as a way to have fun, to show off to our colleagues, but we were also going into classrooms around that time and we thought, wouldn't it be cool if you could bring these gadgets with us so the stuff we were doing in advanced Ph.D. programs in neuroscience, you could also do in fifth grade?" His latest pieces of gear: the Roboroach, a cockroach fitted with an electric backpack that makes it turn on command, and BYB SmartScope, a smartphone-powered microscope.
Greg Gage | Speaker | TED.com