TEDSummit
Gerard Ryle: How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history
Жерард Райл: Түүхэн дэх хамгийн том мэдээллийг Панамын баримтын сэтгүүлчид задалсан нь
Filmed:
Readability: 5
1,077,388 views
Жерард Райл нь Панамын баримтууд гэгдэх Моссак Фонсека гэх Панамын хуулийн фирмийн 40 жилийн үйл ажиллагааны нийт 11.5 сая алдагдсан бичиг баримтыг задруулсан олон улсын багийг ахалсан юм. Энэ нь оффшор санхүүгийн нууцлаг ертөнцийн цар хүрээ болон аргачлал руу урьд хожид байгаагүйгээр өнгийх боломж олгосон юм. Түүхэн дэх хамгийн том, сэтгүүл зүйн хамтарсан төслийн цаад түүхийг сонсоно уу.
Gerard Ryle - Investigative journalist
As director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers. Full bio
As director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
What do you do if you had
to figure out the information
to figure out the information
0
610
2656
Хэрвээ та 11.5 сая бичиг баримтны
цаана буй
цаана буй
мэдээллийн учрыг олж, баталгаажуулж,
00:15
behind 11.5 million documents,
1
3290
2401
мөн утга учиртай
болгох хэрэгтэй бол яах вэ?
болгох хэрэгтэй бол яах вэ?
00:17
verify it and make sense of it?
2
5715
1896
00:20
That was a challenge
3
8150
1152
Энэ сорилттой
хэсэг сэтгүүлчид
хэсэг сэтгүүлчид
00:21
that a group of journalists
had to face late last year.
had to face late last year.
4
9326
2857
өнгөрсөн жилийн сүүлээр нүүр тулсан юм.
00:24
An anonymous person
calling himself John Doe
calling himself John Doe
5
12662
3436
Жон Доу хэмээн нэрээ нууцалсан хүн
00:28
had somehow managed to copy
nearly 40 years of records
nearly 40 years of records
6
16122
3052
ямар нэгэн аргаар Моссак Фонсека гэх
Панамын хуулийн фирмийн
Панамын хуулийн фирмийн
00:31
of the Panamanian law firm
Mossack Fonseca.
Mossack Fonseca.
7
19198
3500
бараг 40 жилийн баримтыг хуулж
дөнгөсөн байлаа.
дөнгөсөн байлаа.
00:35
This is one of many firms around the world
8
23317
2690
Энэ нь дэлхий дээрх
Британийн Виржини арлууд шиг
Британийн Виржини арлууд шиг
00:38
that specialize in setting up accounts
in offshore tax havens
in offshore tax havens
9
26031
3531
оффшор дахь татвараас зайлсхийдэг бүсэд
00:41
like the British Virgin Islands,
10
29586
2000
нууцтай, баян, эрх мэдэлтэй хүмүүст
00:43
for rich and powerful people
who like to keep secrets.
who like to keep secrets.
11
31610
3672
данс нээж өгөхөд мэргэшсэн
олон фирмийн нэг юм.
олон фирмийн нэг юм.
00:48
John Doe had managed to copy
every spreadsheet from this firm,
every spreadsheet from this firm,
12
36195
3538
Жон Доу нь энэ фирмийн
бүхий л санхүүгийн хүснэгт,
бүхий л санхүүгийн хүснэгт,
00:51
every client file,
13
39757
1594
бүх харилцагчийн файл,
00:53
every email,
14
41375
1699
бүх и-мэйлийг
00:55
from 1977 to the present day.
15
43098
2779
1977 оноос одоог хүртэлх
мэдээллийг хуулж чаджээ.
мэдээллийг хуулж чаджээ.
00:58
It represented the biggest cache
16
46912
2315
Энэ бол хэний ч өмнө нь харж байгаагүй
01:01
of inside information
into the tax haven system
into the tax haven system
17
49251
2786
татвараас зайлсхийх системийн
нууцлалтай мэдээллийн
нууцлалтай мэдээллийн
01:04
that anyone had ever seen.
18
52061
1528
хамгийн том сан байлаа.
01:06
But it also presented a gigantic challenge
to investigative journalism.
to investigative journalism.
19
54092
4848
Гэхдээ энэ нь эрэн сурвалжлах сэтгүүл зүйд
асар том сорилт болсон юм.
асар том сорилт болсон юм.
01:11
Think about it:
11.5 million documents,
11.5 million documents,
20
59870
3932
Бодоод үздээ.
11.5 сая бичиг баримт
11.5 сая бичиг баримт
01:16
containing the secrets of people
from more than 200 different countries.
from more than 200 different countries.
21
64335
4090
дотроо 200-аас дээш орны хүмүүсийн нууцыг
агуулж байна гээд бодоод үз дээ.
агуулж байна гээд бодоод үз дээ.
01:20
Where do you start
with such a vast resource?
with such a vast resource?
22
68449
2477
Та асар их мэдээллийн сангийн
хаанаас нь эхлэх вэ?
хаанаас нь эхлэх вэ?
01:22
Where do you even begin to tell a story
23
70950
2079
Бөмбөрцгийн өнцөг булан бүрт тархах,
01:25
that can trail off
into every corner of the globe,
into every corner of the globe,
24
73053
2591
төрөл бүрийн хэлээр ярьдаг хүмүүст,
01:28
and that can affect almost
any person in any language,
any person in any language,
25
76367
3045
бүр заримдаа тэдэнд
яаж нөлөөлөх нь ч тодорхойгүй
яаж нөлөөлөх нь ч тодорхойгүй
01:31
sometimes in ways
they don't even know yet.
they don't even know yet.
26
79436
2427
ийм мэдээг та хаанаас нь эхэлж ярих вэ?
01:34
John Doe had given the information
to two journalists
to two journalists
27
82513
2502
Жон Доу тэр мэдээллийг Германы
"Зюддойчэ Цайтунг" сонингийн
"Зюддойчэ Цайтунг" сонингийн
01:37
at the German newspaper
Süddeutsche Zeitung.
Süddeutsche Zeitung.
28
85039
2615
хоёр сэтгүүлчид өгсөн байна.
01:40
He said he was motivated
by -- and I quote --
by -- and I quote --
29
88562
3234
Үүнийг хийх болсон шалтгааныг
тэрээр:
тэрээр:
01:43
"The scale of the injustice
that the documents would reveal."
that the documents would reveal."
30
91820
3580
"эдгээр баримтууд илчлэх шударга бус
байдлын цар хүрээ байсан" гэжээ.
байдлын цар хүрээ байсан" гэжээ.
01:48
But one user alone can never make sense
31
96401
1983
Гэвч ганц хүн хэзээ ч ийм их хэмжээний
01:50
of such a vast amount of information.
32
98408
1930
мэдээллийн учрыг тайлж чадахгүй шүү дээ.
01:52
So the Süddeutsche Zeitung reached out
33
100362
1862
Тэгээд Зюддойчэ Цайтунг сонин
01:54
to my organization in Washington, DC,
34
102248
2744
Вашингтон хотод байрлах
манай байгууллага болох
манай байгууллага болох
01:57
The International Consortium
of Investigative Journalists.
of Investigative Journalists.
35
105016
3371
"Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүлчдийн
холбоо"-нд хандсан.
холбоо"-нд хандсан.
02:01
We decided to do something
that was the very opposite
that was the very opposite
36
109926
2574
Бидний хийхээр шийдсэн зүйл нь
сэтгүүлчдийн хувьд заалгасан
сэтгүүлчдийн хувьд заалгасан
02:04
of everything we'd been taught
to do as journalists:
to do as journalists:
37
112524
2741
бүх зүйлсийн
яг эсрэг нь байсан.
яг эсрэг нь байсан.
02:07
share.
38
115289
1155
Энэ бол хуваалцах.
02:08
(Laughter)
39
116468
1381
(Инээд)
02:10
By nature, investigative
reporters are lone wolves.
reporters are lone wolves.
40
118324
3654
Эрэн сурвалжлагч нар байгалиасаа
ганцаараа ажилаж дассан байдаг.
ганцаараа ажилаж дассан байдаг.
02:14
We fiercely guard our secrets,
41
122002
1829
Бид өөрсдийн нууцыг
бүх чадлаараа,
бүх чадлаараа,
02:15
at times even from our editors,
42
123855
1534
заримдаа бүр эрхлэгчээсээ хүртэл
манадаг.
манадаг.
02:17
because we know that the moment
we tell them what we have,
we tell them what we have,
43
125413
2860
Учир нь бид байгаа зүйлээ тэдэнд
хэлсэн мөчид
хэлсэн мөчид
02:20
they'll want that story right away.
44
128297
1880
тэр мэдээг тэд шууд хүсэх болно.
02:22
And to be frank,
45
130691
1298
Ний нуугүй хэлэхэд,
02:24
when you get a good story,
46
132607
1422
сонирхолтой мэдээ олсон үед
02:26
you like to keep the glory to yourself.
47
134053
2404
алдар сууг нь өөрөө хүртмээр
байдаг шүү дээ.
байдаг шүү дээ.
02:29
But there's no doubt
that we live in a shrinking world,
that we live in a shrinking world,
48
137733
2609
Гэхдээ бид агшиж буй ертөнцөд
амьдарч байгаа ба
амьдарч байгаа ба
02:32
and that the media has largely
been slow to wake up to this.
been slow to wake up to this.
49
140366
3169
хэвлэл мэдээлэл үүнд хариу үзүүлэхдээ
удаан байна.
удаан байна.
02:35
The issues we report on
are more and more transnational.
are more and more transnational.
50
143559
3036
Бидний сурвалжилдаг асуудлууд улам л
үндэстэн дамнасан шинжтэй болж байна.
үндэстэн дамнасан шинжтэй болж байна.
02:39
Giant corporations operate
on a global level.
on a global level.
51
147135
2728
Асар том корпорациуд дэлхий даяар
үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
02:42
Environmental and health
crises are global.
crises are global.
52
150441
3293
Байгаль орчин ба эрүүл мэндийн хямралууд
дэлхий нийтийг хамарч байна.
дэлхий нийтийг хамарч байна.
02:45
So, too, are financial flows
and financial crises.
and financial crises.
53
153758
2969
Санхүүгийн урсгал ба санхүүгийн хямралууд
мөн адил.
мөн адил.
02:49
So it seems staggering
that journalism has been so late
that journalism has been so late
54
157488
3004
Тэгэхээр сэтгүүл зүй мэдээг
дэлхийн хэмжээнд мэдээллэхдээ
дэлхийн хэмжээнд мэдээллэхдээ
02:52
to cover stories in a truly global way.
55
160516
2552
ингэж оройтсон нь гайхмаар
байгаа юм л даа.
байгаа юм л даа.
02:55
And it also seems staggering
that journalism has been so slow
that journalism has been so slow
56
163783
3004
Түүгээр зогсохгүй сэтгүүл зүй
02:58
to wake up to the possibilities
that technology brings,
that technology brings,
57
166811
3409
технологийн бий болгох боломжуудаас айж,
тэдгээрийг ашиглалгүй
тэдгээрийг ашиглалгүй
03:02
rather than being frightened of it.
58
170244
2004
хойрго хандаж байгаа нь гайхмаар юм.
03:05
The reason journalists
are scared of technology is this:
are scared of technology is this:
59
173666
2949
Сэтгүүлчдийн технологиос айдаг шалтгаан нь
03:09
the profession's largest institutions
are going through tough times
are going through tough times
60
177477
3560
хүмүүсийн мэдээ хүлээж авах
байдал өөрчлөгдснөөс болж
байдал өөрчлөгдснөөс болж
03:13
because of the changing way
that people are consuming news.
that people are consuming news.
61
181061
3238
мэргэжлийн хамгийн том байгууллагууд
хүндхэн нөхцөлд байгаад юм.
хүндхэн нөхцөлд байгаад юм.
03:16
The advertising business models
that have sustained reporting are broken.
that have sustained reporting are broken.
62
184958
4492
Сурвалжлагыг дэмждэг сурталчилгааны
бизнесийн загварууд хоцрогдсон.
бизнесийн загварууд хоцрогдсон.
03:21
And this has plunged
journalism into crisis,
journalism into crisis,
63
189890
2658
Энэ нь сэтгүүл зүйг хямралд оруулж,
03:24
forcing those institutions
to reexamine how they function.
to reexamine how they function.
64
192572
4095
эдгээр байгууллагуудыг үйл ажиллагаагаа
дахин цэгнэхэд хүргэж байна.
дахин цэгнэхэд хүргэж байна.
03:30
But where there is crisis,
65
198258
1653
Гэсэн ч хямрал байгаа газар
03:31
there is also opportunity.
66
199935
1523
боломж бас байдаг.
03:34
The first challenge presented
67
202013
1454
Панамын баримтууд нэрээр
03:35
by what would eventually become
known as the Panama Papers
known as the Panama Papers
68
203491
2848
танигдсан баримтуудаас бидэнд
тулгарсан хамгийн эхний сорилт бол
тулгарсан хамгийн эхний сорилт бол
03:38
was to make the documents
searchable and readable.
searchable and readable.
69
206363
2549
хайлт хийж уншихад дөхөм болгох байсан.
03:40
There were nearly five million emails,
70
208936
2627
Тэнд бараг таван сая имэйл,
03:43
two million PDFs that needed
to be scanned and indexed,
to be scanned and indexed,
71
211587
3313
сканнердаж, дугаарлах шаардлагатай
хоёр сая PDF баримт,
хоёр сая PDF баримт,
03:46
and millions more files
and other kinds of documents.
and other kinds of documents.
72
214924
2812
мөн сая сая файл болон
баримтууд байлаа.
баримтууд байлаа.
03:50
They all needed to be housed
in a safe and secure location
in a safe and secure location
73
218162
2837
Тэр бүхнийг интернэтэд
аюулгүй, баталгаатай газар
байлгах хэрэгтэй байсан.
байлгах хэрэгтэй байсан.
03:53
in the cloud.
74
221023
1157
03:54
We next invited reporters
to have a look at the documents.
to have a look at the documents.
75
222961
3471
Дараа нь баримтуудыг
харуулахаар сэтгүүлчдийг урьсан юм.
харуулахаар сэтгүүлчдийг урьсан юм.
03:58
In all, reporters from more
than 100 media organizations
than 100 media organizations
76
226456
3860
Нийт 76 орны 100 гаруй
хэвлэл мэдээллийн
хэрэгслийг цуглуулав.
хэрэгслийг цуглуулав.
04:02
in 76 countries --
77
230340
1643
04:04
from the BBC in Britain
78
232433
2045
Британий БиБиСи-гээс эхлээд
04:06
to Le Monde newspaper in France
79
234502
2216
Францын Ле Монд сонин,
04:08
to the Asahi Shimbun in Japan.
80
236742
2388
Японы Асахи Шимбун хүртэл.
04:12
"Native eyes on native names,"
we called it, the idea being,
we called it, the idea being,
81
240473
3750
"Нутгийн хүмүүст нутгийнх нь нэрийг" гэж
уг санаагаа нэрлэсэн юм.
уг санаагаа нэрлэсэн юм.
04:16
who best to tell you
who was important to Nigeria
who was important to Nigeria
82
244247
3359
Нигерийн сэтгүүлчээс илүү хэн танд
Нигерид ямар хүн чухал
гэдгийг хэлэх вэ?
гэдгийг хэлэх вэ?
04:19
than a Nigerian journalist?
83
247630
1570
04:21
Who best in Canada than a Canadian?
84
249623
2125
Канадад хэн гэдгийг Канад хүнээс
илүү хэн бэ?
илүү хэн бэ?
04:24
There were only two rules
for everyone who was invited:
for everyone who was invited:
85
252247
3056
Уригдсан хүн бүр хоёр л
дүрмийг дагах ёстой байлаа:
дүрмийг дагах ёстой байлаа:
04:27
we all agreed to share everything
that we found with everybody else,
that we found with everybody else,
86
255327
4182
бид бүгд олсон зүйлээ бусадтайгаа
хуваалцах ба
хуваалцах ба
04:32
and we all agreed to publish
together on the same day.
together on the same day.
87
260335
2634
бид бүгд нэг өдөр мэдээгээ нийтэлнэ гэж
тохирсон юм.
тохирсон юм.
04:35
We chose our media partners based on trust
88
263769
2035
Бид хэвлэлийн хамтрагчдаа
04:37
that had been built up through
previous smaller collaborations
previous smaller collaborations
89
265828
3218
өмнөх багахан хамтын ажиллагаагаар
бий болсон итгэл болон
бий болсон итгэл болон
04:41
and also from leads
that jumped out from the documents.
that jumped out from the documents.
90
269070
3007
бичиг баримтуудаас гарж ирсэн мэдээнээс
үндэслэн сонгосон.
үндэслэн сонгосон.
04:44
Over the next few months,
91
272625
1235
Түүнээс хойших хэдэн сард
04:45
my small nonprofit organization
of less than 20 people
of less than 20 people
92
273884
2658
миний 20 хүрэхгүй хүнтэй жижиг
ашгийн бус байгууллагад
ашгийн бус байгууллагад
04:48
was joined by more than 350 other
reporters from 25 language groups.
reporters from 25 language groups.
93
276566
4433
25 хэлний 350 гаруй сэтгүүлч нэгдсэн юм.
04:54
The biggest information leak in history
94
282035
1922
Түүхэн дэх хамгийн том
алдагдсан мэдээлэл
алдагдсан мэдээлэл
04:55
had now spawned the biggest
journalism collaboration in history:
journalism collaboration in history:
95
283981
3396
түүхэн дэх хамгийн том сэтгүүл зүйн
хамтын ажиллагааг бий болгосон юм.
хамтын ажиллагааг бий болгосон юм.
05:00
376 sets of native eyes doing
what journalists normally never do,
what journalists normally never do,
96
288091
6088
376 орон орны сэтгүүлчид тэр бүр
хийгээд байдаггүй зүйлээ хийж байв.
хийгээд байдаггүй зүйлээ хийж байв.
05:06
working shoulder to shoulder,
97
294203
1611
Мөр зэрэгцэн ажиллаж,
05:07
sharing information,
98
295838
1626
мэдээлэл хуваалцаж байлаа.
05:09
but telling no one.
99
297488
1417
Гэхдээ хэнд ч хэлэлгүйгээр.
05:12
For it became clear at this point
100
300102
1599
Энэ үед тодорхой болсон юм бол
05:13
that in order to make
the biggest kind of noise,
the biggest kind of noise,
101
301725
2357
хамгийн их чимээ гаргахын тулд
05:16
we first needed
the biggest kind of silence.
the biggest kind of silence.
102
304106
3185
эхлээд бидэнд хамгийн их нам гүм байдал
хэрэгтэй байсан.
хэрэгтэй байсан.
05:20
To manage the project
over the many months it would take,
over the many months it would take,
103
308490
2730
Олон сарын турш үргэлжлэх уг төслийг
удирдахын тулд бид
удирдахын тулд бид
05:23
we built a secure virtual newsroom.
104
311244
1817
найдвартай виртуал редакцийг бүтээсэн.
05:25
We used encrypted communication systems,
105
313085
2475
Бид нууцлагдсан харилцаа холбооны
систем ашиглаж,
систем ашиглаж,
05:28
and we built a specially
designed search engine.
designed search engine.
106
316157
2690
тусгайлан зохиосон хайлтын систем
бүтээсэн.
бүтээсэн.
05:30
Inside the virtual newsroom,
107
318871
1627
Сэтгүүлчид уг виртуал редакцид
05:32
the reporters could gather
around the themes
around the themes
108
320522
2087
бичиг баримтаас гарч ирсэн
сэдвүүдийг
сэдвүүдийг
05:34
that were emerging from the documents.
109
322633
1981
тойрон хэлэлцэх боломжтой болсон.
05:36
Those interested in blood diamonds
or exotic art, for instance,
or exotic art, for instance,
110
324638
5306
Жишээ нь цусан алмаз эсвэл содон урлагийн
бүтээл сонирхогчид
бүтээл сонирхогчид
05:41
could share information about how
the offshore world was being used
the offshore world was being used
111
329968
3190
оффшор ертөнцөд
хэрхэн нууц наймаа хийдэг талаарх
хэрхэн нууц наймаа хийдэг талаарх
05:45
to hide the trade in both
of those commodities.
of those commodities.
112
333182
2207
мэдээллийг хуваалцаж болох юм.
05:47
Those interested in sport
could share information
could share information
113
335413
2440
Спортод сонирхолтой бол
05:49
about how famous sports stars
were putting their image rights
were putting their image rights
114
337877
3265
алдартай спортын одууд өөрсдийн дүрсийг
ашиглах эрхийг
ашиглах эрхийг
05:53
into offshore companies,
115
341166
1524
оффшор компаниудад байрлуулснаар
05:54
thereby likely avoiding taxes
116
342714
2263
үйл ажиллагаа явуулдаг
улсынхаа татвараас
улсынхаа татвараас
05:57
in the countries
where they plied their trade.
where they plied their trade.
117
345001
2476
хэрхэн зайлсхийдэг тухай мэдээллийг
хуваалцаж болно.
хуваалцаж болно.
06:00
But perhaps most exciting of all
118
348097
1788
Гэхдээ хамгийн сонирхолтой нь
06:01
were the number of world leaders
and elect politicians
and elect politicians
119
349909
3477
уг бичиг баримтуудаас илэрсэн
дэлхийн удирдагчид
дэлхийн удирдагчид
06:05
that were emerging from the documents --
120
353410
2028
мөн сонгогдсон улс төрчид байлаа.
06:08
figures like Petro Poroshenko in Ukraine,
121
356540
3009
Жишээлбэл: Украины ерөнхийлөгч
Петро Порошенко,
Петро Порошенко,
06:12
close associates
of Vladimir Putin in Russia
of Vladimir Putin in Russia
122
360824
3526
Оросын ерөнхийлөгч Владимир Путины
дотно зөвлөхүүд,
дотно зөвлөхүүд,
06:17
and the British Prime Minister,
David Cameron, who is linked
David Cameron, who is linked
123
365852
3157
мөн Британийн Ерөнхий сайд Дэвид Камерон
өөрийн нас барсан аав
өөрийн нас барсан аав
06:21
through his late father, Ian Cameron.
124
369033
2317
Иан Камероноор дамжуулан холбогдсон байв.
06:24
Buried in the documents
were secret offshore entities,
were secret offshore entities,
125
372529
3231
Уг бичиг баримтууд дотор нууц оффшор
аж ахуйн нэгжүүд нуугдаж байв.
аж ахуйн нэгжүүд нуугдаж байв.
06:27
such as Wintris Inc.,
126
375784
1788
Жишнээ нь Винтрис Инк.
06:30
a company in the British Virgin Islands
127
378427
1876
Британий Виржиний арлуудад байрладаг
06:32
that had actually belonged
to the sitting Icelandic prime minister.
to the sitting Icelandic prime minister.
128
380327
3642
Исландын ерөнхий сайдын эзэмшдэг
компани байлаа.
компани байлаа.
06:36
I like to refer to Johannes Kristjansson,
129
384435
2411
Бидний төсөлд уригдсан Исландын сэтгүүлч
06:38
the Icelandic reporter
we invited to join the project,
we invited to join the project,
130
386870
2917
Йоханнес Кристьянссонг би
дэлхийн хамгийн ганцаардмал хүн
дэлхийн хамгийн ганцаардмал хүн
06:41
as the loneliest man in the world.
131
389811
1872
гэж нэрлэх дуртай.
06:44
For nine months, he refused paid work
132
392231
2289
Тэр 9 сарын турш цалинтай ажлаас
татгалзан
татгалзан
06:46
and lived off the earnings of his wife.
133
394544
2083
эхнэрийнхээ орлогоор амьдарсан.
06:49
He pasted tarps
over the windows of his home
over the windows of his home
134
397308
2083
Исландын урт өвлийн турш хэрэгт дурлах
нүднүүдээс сэргийлж
нүднүүдээс сэргийлж
06:51
to prevent prying eyes
during the long Icelandic winter.
during the long Icelandic winter.
135
399415
3530
гэрийнхээ цонхыг халхалсан.
06:55
And he soon ran out of excuses
to explain his many absences,
to explain his many absences,
136
403505
3798
Удалгүй тэр ажилдаа очоогүй
шалтгаанаа тайлбарлах хэрэггүй болсон ч
шалтгаанаа тайлбарлах хэрэггүй болсон ч
06:59
as he worked red-eyed,
137
407327
1566
тэр нүдээ улайлган
07:00
night after night,
138
408917
1206
орой бүр
07:02
month after month.
139
410147
1237
сар бүр ажилсаар байлаа.
07:03
In all that time, he sat on information
140
411972
2348
Энэ бүх хугацаанд тэр
улсынхаа удирдагчийг огцруулах
мэдээлэл дээр ажиллаж байсан.
мэдээлэл дээр ажиллаж байсан.
07:06
that would eventually bring down
the leader of his country.
the leader of his country.
141
414344
3243
07:10
Now, when you're an investigative reporter
and you make an amazing discovery,
and you make an amazing discovery,
142
418100
3689
Та эрэн сурвалжлах сэтгүүлч байгаад
гайхалтай зүйл олж илрүүлвэл,
гайхалтай зүйл олж илрүүлвэл,
07:13
such as your prime minster can be linked
to a secret offshore company,
to a secret offshore company,
143
421813
3881
жишээ нь танай ерөнхий сайд
нууц оффшор компанитай холбоотой
нууц оффшор компанитай холбоотой
07:17
that that company has a financial
interest in Icelandic banks --
interest in Icelandic banks --
144
425718
4126
ба тэр компани нь Исландын банкуудад
санхүүгийн ашиг сонирхолтой бол
санхүүгийн ашиг сонирхолтой бол
07:21
the very issue he's been elected on --
145
429868
2350
өөрийнх нь сонгуульд ялсан гол асуудал
07:24
well, your instinct
is to scream out very loud.
is to scream out very loud.
146
432242
2650
хамгийн түрүүнд танд
чангаар орилмоор санагдана.
чангаар орилмоор санагдана.
07:28
Instead, as one of the few people
that he could speak to,
that he could speak to,
147
436044
2894
Үүний оронд өөрийнхөө ярьж болох
цөөхөн хэдэн хүнтэй
цөөхөн хэдэн хүнтэй
07:30
Johannes and I shared
a kind of gallows humor.
a kind of gallows humor.
148
438962
2951
Йоханнес бид хоёр нэг төрлийн
хошигнолыг хуваалцдаг байлаа.
хошигнолыг хуваалцдаг байлаа.
07:34
"Wintris is coming," he used to say.
149
442391
1721
Тэр "Винтрис ирж байна" гэдэг байв.
07:36
(Laughter)
150
444136
1529
(Инээд)
07:37
(Applause)
151
445689
1997
(Алга ташилт)
07:41
We were big fans of "Game of Thrones."
152
449314
2250
Бид "Хаан ширээний тоглоомын"
шүтэн бишрэгчид.
шүтэн бишрэгчид.
07:44
When reporters like Johannes
wanted to scream,
wanted to scream,
153
452759
3136
Жоханнес шиг сэтгүүлчид
хашгирмаар болохдоо
хашгирмаар болохдоо
07:47
they did so inside the virtual newsroom,
154
455919
2675
виртуал редакц дотор хашгирсан
бөгөөд
бөгөөд
07:50
and then they turned
those screams into stories
those screams into stories
155
458618
2219
тэрхүү хашгирааныг
мэдээ болгохдоо
мэдээ болгохдоо
07:52
by going outside the documents
to court records,
to court records,
156
460861
3118
өөрт байсан баримтуудаас гадна
шүүхийн протокол,
шүүхийн протокол,
07:56
official company registers,
157
464479
1660
албан ёсны компаний бүртгэл,
07:58
and by eventually putting questions
to those that we intended to name.
to those that we intended to name.
158
466163
4045
тэгээд нэрлэх гэж байгаа хүмүүсээс
асуусан асуултыг ашигласан.
асуусан асуултыг ашигласан.
08:03
Panama Papers actually allowed
the reporters to look at the world
the reporters to look at the world
159
471178
4032
Панамын баримтууд сэтгүүлчдэд
бусдаас өөр өнцгөөс
бусдаас өөр өнцгөөс
08:07
through a different lens
from everybody else.
from everybody else.
160
475234
2616
ертөнцийг харах боломж
олгосон юм.
олгосон юм.
08:09
As we were researching the story,
161
477874
1920
Бид мэдээгээ судлах явцад
08:11
unconnected to us,
162
479818
1418
бидэнтэй холбоогүйгээр
08:13
a major political bribery scandal
happened in Brazil.
happened in Brazil.
163
481260
3131
томоохон улс төрийн авилгын хэрэг
Бразилд болсон.
Бразилд болсон.
08:17
A new leader was elected in Argentina.
164
485339
2615
Аргентинд шинэ удирдагч сонгогдсон.
08:20
The FBI began to indict officials at FIFA,
165
488608
3891
Холбооны Мөрдөх Товчоо мэргэжлийн
хөлбөмбөгийн ертөнцийг удирддаг
хөлбөмбөгийн ертөнцийг удирддаг
08:24
the organization that controls
the world of professional soccer.
the world of professional soccer.
166
492523
3803
ФИФА-ийн томоохон албан тушаалтнуудад
ял тулгаж эхэлсэн.
ял тулгаж эхэлсэн.
08:29
The Panama Papers
actually had unique insights
actually had unique insights
167
497089
2277
Панамын баримтууд эдгээр
үйл явдал бүрийн тухай
үйл явдал бүрийн тухай
08:31
into each one of these unfolding events.
168
499390
2246
өвөрмөц санаа дэвшүүлж байсан юм.
08:33
So you can imagine the pressure
and the ego dramas
and the ego dramas
169
501660
3440
Тэгэхээр бидний ажлыг нурааж
болох байсан дарамт,
болох байсан дарамт,
08:37
that could have ruined
what we were trying to do.
what we were trying to do.
170
505124
2489
эрх ашгийн тэмцлийг төсөөлж
байгаа байх.
байгаа байх.
08:39
Any of one of these journalists,
171
507637
1538
Эдгээр сэтгүүлчдийн хэн нь ч
08:41
they could have broken the pact.
172
509199
1721
уг гэрээг цуцалж болох байлаа.
08:42
But they didn't.
173
510944
1150
Гэхдээ тэгээгүй.
08:44
And on April 3 this year,
174
512464
1568
Тэгээд энэ оны 4 сарын 3-нд,
08:46
at exactly 8pm German time,
175
514056
2181
Германы цагаар 20:00 цагт
08:48
we published simultaneously
in 76 countries.
in 76 countries.
176
516261
3477
бид нэгэн зэрэг 76 оронд
мэдээгээ нийтэлсан юм.
мэдээгээ нийтэлсан юм.
08:52
(Applause)
177
520220
6983
(Алга ташилт)
09:03
The Panama Papers quickly became
one of the biggest stories of the year.
one of the biggest stories of the year.
178
531640
3612
Панамын баримтууд тэр дороо оны онцлох
мэдээний нэг болсон юм.
мэдээний нэг болсон юм.
09:07
This is the scene in Iceland
the day after we published.
the day after we published.
179
535276
3204
Энэ бид мэдээг нийтэлсний маргааш
Исландад болсон үйл явдал.
Исландад болсон үйл явдал.
09:10
It was the first of many protests.
180
538504
2144
Олон эсэргүүцлийн эхнийх нь энэ байлаа.
09:13
The Icelandic prime minister
had to resign.
had to resign.
181
541047
2360
Исландын ерөнхий сайд огцрох хэрэгтэй
болсон.
болсон.
09:15
It was a first of many resignations.
182
543431
2348
Олон хүн огцорсны эхнийх нь энэ байлаа.
09:18
We spotlighted many famous people
such as Lionel Messi,
such as Lionel Messi,
183
546275
3563
Бид олон алдартнуудыг онцолсны дотор
дэлхийн хамгийн алдартай хөлбөмбөгчин
дэлхийн хамгийн алдартай хөлбөмбөгчин
09:21
the most famous
soccer player in the world.
soccer player in the world.
184
549862
2328
Лионел Мэсси багтаж байлаа.
09:24
And there were some
unintended consequences.
unintended consequences.
185
552726
2290
Урьдчилан тооцоолоогүй үр дагаврууд
бас байсан.
бас байсан.
09:27
These alleged members
of a Mexican drug cartel were arrested
of a Mexican drug cartel were arrested
186
555454
3677
Мексикийн хар тамхины сүлжээний эдгээр
сэжиг бүхий гишүүдийн
сэжиг бүхий гишүүдийн
09:31
after we published details
about their hideout.
about their hideout.
187
559155
2851
орогнох газрыг бид нийтэлсний
дараагаар баривчилсан.
дараагаар баривчилсан.
09:34
They'd been using the address
188
562615
1940
Тэд нар оффшор компаниа бүртгүүлэхдээ
09:36
to register their offshore company.
189
564579
1970
өөрсдийн хаягаа ашигласан байлаа.
09:38
(Laughter)
190
566573
2795
(Инээд)
09:43
There's a kind of irony
in what we've been able to do.
in what we've been able to do.
191
571091
2561
Бидний хийж чадсан юманд
нэг ёжтой зүйл байв.
нэг ёжтой зүйл байв.
09:45
The technology -- the Internet --
that has broken the business model
that has broken the business model
192
573676
3706
Бизнесийн загварыг эвдсэн
технологи болох интернет
технологи болох интернет
09:49
is allowing us to reinvent
journalism itself.
journalism itself.
193
577406
2554
бидэнд сэтгүүл зүйг шинэчлэх
боломж өгч байна.
боломж өгч байна.
09:52
And this dynamic is producing
194
580516
1688
Энэ динамик урьд өмнө
байгаагүй их хэмжээний
байгаагүй их хэмжээний
09:54
unprecedented levels
of transparency and impact.
of transparency and impact.
195
582228
2840
ил тод байдал, өөрчлөлтийг
бий болгож байна.
бий болгож байна.
09:57
We showed how a group of journalists
can effect change across the world
can effect change across the world
196
585772
3486
Бүлэг сэтгүүлчид хэрхэн дэлхий даяар
өөрчлөлт бий болгож болдгийг
өөрчлөлт бий болгож болдгийг
10:01
by applying new methods
and old-fashioned journalism techniques
and old-fashioned journalism techniques
197
589282
3980
асар их хэмжээний алдагдсан мэдээлэлд
сэтгүүл зүйн
сэтгүүл зүйн
шинэлэг болон хуучинсаг
аргуудыг ашиглаж харуулсан.
аргуудыг ашиглаж харуулсан.
10:05
to vast amounts of leaked information.
198
593286
2404
10:08
We put all-important context
around what was given to us by John Doe.
around what was given to us by John Doe.
199
596319
4252
Жон Доугын өгсөн зүйлийг бид
маш чухал болгосон.
маш чухал болгосон.
10:13
And by sharing resources,
200
601205
1585
Мөн нөөц баялагаа хуваалцсанаар
10:14
we were able to dig deep --
201
602814
1689
ихэнх хэвлэлийн байгууллагуудын өнөө үед
санхүүгийн асуудлаас болж зөвшөөрдгөөс
санхүүгийн асуудлаас болж зөвшөөрдгөөс
10:16
much deeper and longer than most
media organizations allow these days,
media organizations allow these days,
202
604527
4375
илүү ухах боломж олгосон.
10:20
because of financial concerns.
203
608926
1743
Илүү гүнзгий бас урт хугацаагаар.
10:23
Now, it was a big risk,
204
611500
1583
Энэ нь их эрсдэлтэй алхам байсан.
10:25
and it wouldn't work for every story,
205
613107
1988
Уг арга мэдээ болгонд тохирохгүй.
10:27
but we showed with the Panama Papers
206
615119
2004
Гэвч бид Панамын баримтуудаар
10:29
that you can write about any country
from just about anywhere,
from just about anywhere,
207
617147
2938
ямар ч улсын тухай хаанаас ч хамаагүй
бичиж болдог ба
бичиж болдог ба
10:32
and then choose your preferred
battleground to defend your work.
battleground to defend your work.
208
620109
3514
дурын дайны талбарыг сонгож ажлаа
хамгаалж болдог гэдгийг харуулсан.
хамгаалж болдог гэдгийг харуулсан.
10:36
Try obtaining a court injunction
209
624195
1575
76 өөр оронд
10:37
that would prevent the telling
of a story in 76 different countries.
of a story in 76 different countries.
210
625794
3920
мэдээ нийтлэхийг зогсоох шүүхийн хориг
олж авах гээд үз л дээ.
олж авах гээд үз л дээ.
Гарцаагүй болох юмыг зогсоох гээд үз дээ.
10:42
Try stopping the inevitable.
211
630377
1687
10:45
Shortly after we published,
I got a three-word text from Johannes:
I got a three-word text from Johannes:
212
633353
3730
Бид мэдээгээ нийтэлсний дараахан Йоханнес
надад 3 үгтэй мессеж илгээсэн:
надад 3 үгтэй мессеж илгээсэн:
10:49
"Wintris has arrived."
213
637804
2218
"Винтрис ирсэн байна."
10:52
(Laughter)
214
640046
1398
(Инээд)
10:53
It had arrived and so, too, perhaps
has a new era for journalism.
has a new era for journalism.
215
641468
3732
Тэр ирсэн бөгөөд тэрэнтэй сэтгүүл зүйн
шинэ эрин ирсэн байж магадгүй.
шинэ эрин ирсэн байж магадгүй.
10:57
Thank you.
216
645673
1156
Баярлалаа.
10:58
(Applause)
217
646853
6954
(Алга ташилт)
11:09
Bruno Giussani: Gerard, thank you.
218
657612
1660
Бруно Жуссани: Жерард, баярлалаа.
11:11
I guess you're going to send
that applause to the 350 journalists
that applause to the 350 journalists
219
659296
3075
Тантай ажилсан 350 сэтгүүлчдэд энэхүү
алга ташилтыг
алга ташилтыг
11:14
who worked with you, right?
220
662395
1578
та явуулах байх, тиймээ?
11:15
Now, a couple of questions
I would like to ask.
I would like to ask.
221
663997
2211
Би одоо танаас хэдэн асуулт
асуумаар байна.
асуумаар байна.
11:18
The first one is,
222
666232
1167
Эхний асуулт нь:
11:19
you'd been working
in secrecy for over a year
in secrecy for over a year
223
667423
2668
та нууцаар бүтэн жилийн турш
11:22
with 350-something colleagues
from all over the world --
from all over the world --
224
670115
3626
дэлхийн өнцөг булан бүрээс ирсэн
350 гаруй хүнтэй ажиллаа.
350 гаруй хүнтэй ажиллаа.
11:25
was there ever a moment when you thought
225
673765
3331
Танд уг задарсан мэдээ нийтэд задарна гэж,
11:29
that the leak may be leaked,
226
677120
2128
хэн нэгэн мэдээ нийтэлснээс болж
11:31
that the collaboration may just be broken
227
679272
2703
энэ хамтын ажил нурж магадгүй
11:33
by somebody publishing a story?
228
681999
1579
гэж санагдах үе байсан уу?
11:35
Or somebody not in the group
releasing some information
releasing some information
229
683602
2818
Эсвэл танай бүлгээс гадуур,
хэн нэгэн олж мэдсэн зарим
хэн нэгэн олж мэдсэн зарим
11:38
that they got to know?
230
686444
1321
мэдээллээ нийтлэх ч юм уу?
11:40
Gerard Ryle: We had a series
of crises along the way,
of crises along the way,
231
688228
2652
Жерард Райл: Явцдаа бид хэд хэдэн
хямралтай тулгарсан.
хямралтай тулгарсан.
Дэлхий даяара ямар нэг шуугиан дэгдэхэд
11:42
including when something major
was happening in the world,
was happening in the world,
232
690904
2731
тухайн орны сэтгүүлчид мэдээг
тэр дор нь нийтлэхийг хүссэн.
тэр дор нь нийтлэхийг хүссэн.
11:45
the journalists from that country
wanted to publish right away.
wanted to publish right away.
233
693659
3023
Тэднийг тайвшруулах хэрэг гарсан.
11:48
We had to calm them down.
234
696706
1209
11:49
Probably the biggest crisis we had
was a week before publication.
was a week before publication.
235
697939
3144
Бидний хамгийн том хямрал мэдээ нийтлэхээс
7 хоногийн өмнө болсон.
7 хоногийн өмнө болсон.
11:53
We'd sent a series of questions
to the associates of Vladimir Putin,
to the associates of Vladimir Putin,
236
701107
4011
Бид Владимир Путиний туслахууд руу
хэдэн асуулт явуулсан боловч
хэдэн асуулт явуулсан боловч
11:57
but instead of responding,
237
705142
1493
хариулахын оронд
11:58
the Kremlin actually held
a press conference and denounced us,
a press conference and denounced us,
238
706659
2963
Кремль хэвлэлийн бага хурал зарлан
биднийг буруутган,
биднийг буруутган,
12:01
and denounced the whole thing
as being, I guess, a plot from the West.
as being, I guess, a plot from the West.
239
709646
3417
энэ бүхнийг Барууныхны хийж байгаа
хуйвалдаан гэж мэдэгдсэн.
хуйвалдаан гэж мэдэгдсэн.
12:05
At that point, Putin thought
it was just about him.
it was just about him.
240
713087
3016
Тэр үед Путин энийг зөвхөн өөрийнх нь
тухай гэж бодож байсан юм.
тухай гэж бодож байсан юм.
12:08
And, of course, a lot of editors
around the world
around the world
241
716127
2504
Мэдээж, үүнээс болж дэлхий даяарх
олон эрхлэгчийн
олон эрхлэгчийн
12:10
were very nervous about this.
242
718655
1701
санаа маш их зовж байлаа.
12:12
They thought the story
was going to get out.
was going to get out.
243
720380
2063
Энэ мэдээ задарна гэж тэд бодож байсан.
12:14
You can imagine the amount
of time they'd spent,
of time they'd spent,
244
722467
2253
Тэдний үүнд зарцуулсан цаг хугацаа, нөөц,
12:16
the amount of resources,
money spent on this.
money spent on this.
245
724744
2159
мөнгийг та бүхэн төсөөлж байгаа байх.
12:18
So I had to basically spend
the last week calming everyone down,
the last week calming everyone down,
246
726927
3037
Сүүлийн долоо хоногийг би бүх
хүмүүсээ тайвшруулж л өнгөрөөсөн.
хүмүүсээ тайвшруулж л өнгөрөөсөн.
12:21
a bit like a general,
where you're holding your troops back:
where you're holding your troops back:
247
729988
2882
Цэргийн жанжин цэргүүдээ хойш нь
барьж буй мэтээр
барьж буй мэтээр
12:24
"Calm, remain calm."
248
732894
1300
"Тайван, тайван байгаарай."
12:26
And then eventually,
of course, they all did.
of course, they all did.
249
734218
2152
Тэгээд яваандаа бүгд мэдээж тайвширсан.
12:29
BG: And then a couple weeks ago or so,
250
737323
2468
БЖ: Тэгээд хэдэн долоо хоногийн өмнө
12:31
you released a lot of the documents
as an open database
as an open database
251
739815
3969
та олон бичиг баримтыг нээлттэй
мэдээллийн сан болгон дэлгэсэн нь
мэдээллийн сан болгон дэлгэсэн нь
12:35
for everybody to search
via keyword, essentially.
via keyword, essentially.
252
743808
2736
түлхүүр үгээр хайх боломжийг хүмүүст
олгосон байсан.
олгосон байсан.
12:39
GR: We very much believe
253
747029
1165
ЖР: Оффшор ертөнцийн
12:40
that the basic information
about the offshore world
about the offshore world
254
748218
2402
суурь мэдээлэл олон нийтэд нээлттэй
байх хэрэгтэй
байх хэрэгтэй
12:42
should be made public.
255
750644
1153
гэдэгт бид бат итгэдэг.
12:43
Now, we didn't publish
the underlying documents
the underlying documents
256
751821
2877
Бид хамтран ажиллаж байгаа сэтгүүлчдийнхээ
12:46
of the journalists we're working with.
257
754722
1865
үндсэн бичиг баримтуудыг нийтлээгүй.
12:48
But the basic information
such as the name of a person,
such as the name of a person,
258
756611
2582
Гэсэн ч хүний нэр, ямар төрлийн
оффшор компани болох
оффшор компани болох
12:51
what their offshore company was
and the name of that company,
and the name of that company,
259
759217
2924
мөн компаний нэр мэтийн энгийн мэдээлллийг
бүгдийг нь
бүгдийг нь
12:54
is now all available online.
260
762165
1356
онлайн ертөнцөд тавьсан.
12:55
In fact, the biggest resource
of its kind basically is out there now
of its kind basically is out there now
261
763545
3960
Үнэндээ энэ төрлийн хамгийн том нөөц
тэнд байгаа юм.
тэнд байгаа юм.
13:00
BG: Gerard, thank you for the work you do.
262
768374
1873
БЖ: Жерард, таны хийдэг ажилд баярлалаа
13:02
GR: Thank you.
263
770271
1158
ЖР: Баярлалаа.
13:03
(Applause)
264
771453
3513
(Алга ташилт)
ABOUT THE SPEAKER
Gerard Ryle - Investigative journalistAs director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers.
Why you should listen
Gerard Ryle is the director of the International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) in Washington, DC.
When journalists at the Süddeutsche Zeitung newspaper in Germany got hold of the documents from a whistleblower, their volume and complexity pushed them to turn to the ICIJ, which brought together 376 investigative journalists from more than 100 news organizations in 76 countries.
The reporters spent months collaborating in researching and checking the documents, using protected communication channels, bespoke search engines and other specialized tools built by ICIJ, and ICIJ coordinated the release of the information across the world. It was the biggest cross-border collaboration in journalism history. The Panama Papers resulted in resignations or political outcries in Britain, Iceland, Spain, Malta and Pakistan and triggered dozens of official inquires around the world.
Before joining as the ICIJ's first non-American director in September 2011, Ryle spent more than 25 years working as an investigative reporter, author and editor in Australia and in Ireland. He has more than 60 journalism awards from six countries, including honors from the George Polk Awards, Harvard University and the University of Liege. Reporters Without Borders has described his work with ICIJ as "the future of investigative journalism worldwide."
(Photo: Le Monde / Melissa Golden)
Gerard Ryle | Speaker | TED.com