TEDxRC2
Alberto Cairo: There are no scraps of men
Alberto Cairo: wrak człowieka - nigdy więcej
Filmed:
Readability: 3
983,356 views
Kliniki Alberto Cairo w Afganistanie były zamknięte podczas walk. Teraz, funkcjonują na nowo. Na TEDxRC2 (RC oznacza Czerwony Krzyż/Czerwony Półksiężyc), Cairo opowiada poruszającą historię o tym, jak odnalazł człowieczeństwo i godność na polu bitwy.
Alberto Cairo - Physiotherapist
Alberto Cairo leads the International Red Cross' orthopedic rehabilitation work in Afghanistan. Full bio
Alberto Cairo leads the International Red Cross' orthopedic rehabilitation work in Afghanistan. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I've been in Afghanistan for 21 years.
0
0
2000
Mieszkałem w Afganistanie przez 21 lat.
00:17
I work for the Red Cross
1
2000
3000
Pracowałem dla Czerwonego Krzyża.
00:20
and I'm a physical therapist.
2
5000
3000
Jestem fizjoterapeutą.
00:24
My job is to make arms and legs --
3
9000
3000
Moja praca polega na wytwarzaniu rąk i nóg...
00:27
well it's not completely true.
4
12000
2000
może to nie dokońca prawda.
00:29
We do more than that.
5
14000
2000
Robimy coś więcej.
00:31
We provide the patients,
6
16000
2000
Zapewniamy pacjentom,
00:33
the Afghan disabled,
7
18000
2000
niepełnosprawnym Afgańczykom,
00:35
first with the physical rehabilitation
8
20000
3000
na początek, fizjoterapię,
00:38
then with the social reintegration.
9
23000
3000
a następnie reintegrację społeczną.
00:41
It's a very logical plan,
10
26000
3000
Zamysł, sam w sobie, logiczny,
00:44
but it was not always like this.
11
29000
2000
ale nie zawsze tak było.
00:46
For many years, we were just providing them
12
31000
2000
Przez wiele lat, wyłącznie dostarczaliśmy im
00:48
with artificial limbs.
13
33000
3000
sztuczne kończyny.
00:51
It took quite many years
14
36000
2000
Musiało minąć dobrych kilka lat,
00:53
for the program to become what it is now.
15
38000
5000
żeby nasz program osiągnął obecny stan.
00:58
Today, I would like to tell you a story,
16
43000
3000
Dzisiaj chciałbym opowiedzieć Wam historię...
01:01
the story of a big change,
17
46000
3000
historię o wielkiej zmianie...
01:04
and the story of the people
18
49000
2000
historię o ludziach, którzy
01:06
who made this change possible.
19
51000
2000
sprawili, że ta zmiana jest możliwa.
01:08
I arrived in Afghanistan
20
53000
2000
Przybyłem do Afganistanu
01:10
in 1990
21
55000
4000
w 1990, aby
01:14
to work in a hospital
22
59000
3000
pracować w szpitalu
01:17
for war victims.
23
62000
2000
pomagając ofiarom wojny.
01:19
And then, not only for war victims,
24
64000
2000
A potem, nie tylko dla nich,
01:21
but it was for any kind of patient.
25
66000
3000
ale także dla wszystkich pacjentów.
01:24
I was also working
26
69000
2000
Pracowałem również
01:26
in the orthopedic center, we call it.
27
71000
2000
w centrum ortopedycznym, jak to nazywamy.
01:28
This is the place where we make the legs.
28
73000
3000
W miejscu, gdzie produkowaliśmy nogi.
01:31
At that time
29
76000
2000
W tamtym okresie
01:33
I found myself
30
78000
2000
Znalazłem się
01:35
in a strange situation.
31
80000
2000
w dziwnej sytuacji.
01:37
I felt not quite ready
32
82000
2000
Nie czułem się gotowy
01:39
for that job.
33
84000
2000
do tej pracy.
01:41
There was so much to learn.
34
86000
3000
Tak wielu rzeczy musiałem się nauczyć.
01:44
There were so many things new to me.
35
89000
2000
Tak wiele rzeczy było dla mnie nowych.
01:46
But it was a terrific job.
36
91000
2000
Ale praca była wspaniała.
01:48
But as soon as the fighting intensified,
37
93000
2000
Jednak, jak tylko nasiliły się walki,
01:50
the physical rehabilitation was suspended.
38
95000
3000
praktyka fizjoterapeutyczna została wstrzymana.
01:53
There were many other things to do.
39
98000
2000
Mieliśmy na głowie zbyt wiele innych zajęć.
01:55
So the orthopedic center was closed
40
100000
3000
Stąd zamknięto centrum,
01:58
because physical rehabilitation
41
103000
2000
ponieważ fizjoterapia
02:00
was not considered a priority.
42
105000
4000
nie była w tym czasie priorytetem.
02:08
It was a strange sensation.
43
113000
3000
Bardzo dziwne uczucie.
02:11
Anyway, you know every time I make this speech --
44
116000
3000
W każdym razie, zawsze, kiedy wygłaszam tę mowę...
02:14
it's not the first time -- but it's an emotion.
45
119000
3000
to nie pierwszy raz... pojawia się pewne uczucie.
02:17
It's something that comes out from the past.
46
122000
2000
Pochodzi z przeszłości.
02:19
It's 21 years,
47
124000
2000
Minęło 21 lat,
02:21
but they are still all there.
48
126000
3000
ale ono wciąż jest obecne.
02:24
Anyway, in 1992,
49
129000
3000
W każdym razie, w 1992,
02:27
the Mujahideen took all Afghanistan.
50
132000
3000
Mudżahedini przejęli cały Afganistan.
02:30
And the orthopedic center was closed.
51
135000
3000
A centrum ortopedii było zamknięte.
02:33
I was assigned to work for the homeless,
52
138000
3000
Zostałem przydzielony do pracy z bezdomnymi,
02:36
for the internally displaced people.
53
141000
3000
przesiedlonymi wewnątrz państwa.
02:41
But one day, something happened.
54
146000
3000
Ale jednego dnia coś się wydarzyło.
02:45
I was coming back
55
150000
2000
Wracałem
02:47
from a big food distribution in a mosque
56
152000
3000
z meczetu, gdzie rozdawano pożywienie
02:50
where tens and tens of people
57
155000
4000
i gdzie dziesiątki ludzi
02:54
were squatting in terrible conditions.
58
159000
4000
koczowało w tragicznych warunkach.
02:58
I wanted to go home. I was driving.
59
163000
3000
Chciałem iść do domu. Jechałem autem.
03:01
You know, when you want to forget,
60
166000
2000
Kiedy człowiek chce zapomnieć,
03:03
you don't want to see things,
61
168000
2000
stara się nie widzieć pewnych rzeczy,
03:05
so you just want to go to your room, to lock yourself inside
62
170000
3000
dlatego chce wrócić do swojego pokoju i zamknąć się w nim
03:08
and say, "That's enough."
63
173000
4000
i powiedzieć: "Dosyć tego."
03:12
A bomb fell not far from my car --
64
177000
3000
W pobliżu mojego pojazdu spadła bomba...
03:15
well, far enough, but big noise.
65
180000
3000
dość daleko, ale ten ogłuszający huk.
03:18
And everybody disappeared from the street.
66
183000
4000
Nagle wszyscy zniknęli z ulicy.
03:22
The cars disappeared as well.
67
187000
3000
Samochody również.
03:25
I ducked.
68
190000
2000
Schowałem się.
03:27
And only one figure
69
192000
2000
A na środku drogi
03:29
remained in the middle of the road.
70
194000
2000
pozostała tylko jedna osoba.
03:31
It was a man in a wheelchair
71
196000
3000
Był to mężczyza na wózku,
03:34
desperately trying to move away.
72
199000
3000
który desperacko próbował się ruszyć.
03:37
Well I'm not a particularly brave person,
73
202000
2000
W prawdzie nie jestem szczególnie odważny,
03:39
I have to confess it,
74
204000
2000
muszę to przyznać,
03:41
but I could not just ignore him.
75
206000
4000
ale nie mogłem zwyczajnie tego zignorować.
03:45
So I stopped the car
76
210000
3000
Zatrzymałem samochód
03:48
and I went to help.
77
213000
3000
i pospieszyłem z pomocą.
03:51
The man was without legs
78
216000
3000
Mężczyzna nie miał nóg
03:54
and only with one arm.
79
219000
3000
i tylko jedną rękę.
03:57
Behind him there was a child, his son,
80
222000
3000
Za nim stało dziecko, jego syn,
04:00
red in the face
81
225000
2000
czerwony na twarzy
04:02
in an effort to push the father.
82
227000
4000
próbował przepchnąć wózek z ojcem.
04:06
So I took him into a safe place.
83
231000
3000
Szybko wziąłem ich w bezpieczne miejsce.
04:09
And I ask, "What are you doing out in the street
84
234000
4000
I zapytałem: "Dlaczego wyszliście na ulicę
04:13
in this situation?"
85
238000
2000
w takim momencie?"
04:15
"I work," he said.
86
240000
2000
"Pracuję" odpowiedział.
04:17
I wondered, what work?
87
242000
3000
Pomyślałem "Co to za praca?"
04:20
And then I ask an even more stupid question:
88
245000
3000
I wtedy zadałem jeszcze głupsze pytanie:
04:23
"Why don't you have the prostheses?
89
248000
2000
"Dlaczego nie masz protez?
04:25
Why don't you have the artificial legs?"
90
250000
2000
Dlaczego nie masz sztucznych nóg?"
04:27
And he said, "The Red Cross has closed."
91
252000
4000
A on na to: "Czerwony Krzyż jest zamknięty."
04:31
Well without thinking, I told him
92
256000
3000
Bez namysłu odparłem:
04:34
"Come tomorrow.
93
259000
2000
"Przyjdź jutro.
04:36
We will provide you with a pair of legs."
94
261000
4000
Dostaniesz parę nóg."
04:40
The man, his name was Mahmoud,
95
265000
3000
Mężczyzna, nazywał się Mahmoud,
04:43
and the child, whose name was Rafi, left.
96
268000
4000
i jego syn, Rafi, odeszli.
04:47
And then I said, "Oh, my God. What did I say?
97
272000
4000
I wtedy powiedziełam: "Mój Boże. Co ja mówię?
04:51
The center is closed,
98
276000
2000
Centrum jest zamknięte,
04:53
no staff around.
99
278000
2000
nie ma personelu.
04:55
Maybe the machinery is broken.
100
280000
3000
Może urządzenia są zepsute.
04:58
Who is going to make the legs for him?"
101
283000
3000
Kto ma przygotować te nogi dla niego?"
05:01
So I hoped that he would not come.
102
286000
4000
Miałem nadzieję, że nie przyjdzie.
05:05
This is the streets of Kabul
103
290000
3000
Tak wyglądały ulice Kabulu
05:08
in those days.
104
293000
3000
w tamtym okresie.
05:11
So I said, "Well I will give him some money."
105
296000
3000
Pomyślałem: "Dobrze, dam mu trochę pieniędzy."
05:14
And so the following day,
106
299000
2000
I następnego dnia,
05:16
I went to the orthopedic center.
107
301000
3000
poszedłem do centrum ortopedii.
05:19
And I spoke with a gatekeeper.
108
304000
4000
Porozmawiałem z portierem.
05:23
I was ready to tell him,
109
308000
2000
Byłem gotowy powiedzieć mu:
05:25
"Listen, if someone such-and-such comes tomorrow,
110
310000
3000
"Słuchaj, jeżeli ktoś taki-a-taki zjawi się tu dzisiaj,
05:28
please tell him that it was a mistake.
111
313000
3000
powiedz, że to był błąd.
05:31
Nothing can be done.
112
316000
2000
Nic nie można dla niego zrobić.
05:33
Give him some money."
113
318000
2000
Daj mu trochę pieniędzy."
05:35
But Mahmoud and his son were already there.
114
320000
2000
Ale Mahmoud i jego syn już byli w środku.
05:37
And they were not alone.
115
322000
2000
I nie przyszli sami.
05:39
There were 15, maybe 20, people like him waiting.
116
324000
5000
Razem z nimi czekało 15, może 20 takich osób.
05:44
And there was some staff too.
117
329000
4000
A także trochę personelu.
05:48
Among them there was my right-hand man,
118
333000
3000
Wśród nich znalazł się również mój pomocnik,
05:51
Najmuddin.
119
336000
2000
Najmuddin.
05:53
And the gatekeeper told me,
120
338000
3000
Portier powiedział mi, że
05:56
"They come everyday to see if the center will open."
121
341000
4000
"Oni przychodzą codziennie sprawdzić czy centrum będzie otwarte."
06:00
I said, "No.
122
345000
2000
Odparłem: "Nie,
06:02
We have to go away. We cannot stay here."
123
347000
2000
Musimy stąd iść. Nie możemy tu zostać."
06:04
They were bombing -- not very close -- but you could hear the noise of the bombs.
124
349000
3000
W pobliżu były bomardowania, nie tak blisko, ale słychać było huk.
06:07
So, "We cannot stay here, it's dangerous.
125
352000
3000
Dlatego: "Przebywanie tutaj jest niebezpieczne.
06:10
It's not a priority."
126
355000
2000
To nie jest priorytet."
06:12
But Najmuddin told me, "Listen now, we're here."
127
357000
4000
Ale Najmuddin powiedział "Słuchaj, jesteśmy tutaj."
06:16
At least we can start repairing the prostheses, the broken prostheses of the people
128
361000
3000
Możemy przecież zacząć naprawiać ich zniszczone protezy
06:19
and maybe try to do something
129
364000
2000
i można spróbować coś zdziałać
06:21
for people like Mahmoud."
130
366000
2000
dla ludzi, takich jak Mahmoud."
06:23
I said, "No, please. We cannot do that.
131
368000
3000
Odparłem: "Nie, proszę, Nie możemy.
06:26
It's really dangerous.
132
371000
3000
To jest niebezpieczne.
06:29
We have other things to do."
133
374000
2000
Mamy co innego na głowie."
06:31
But they insisted.
134
376000
2000
Ale oni nalegali.
06:33
When you have 20 people
135
378000
2000
Kiedy stoi przed tobą 20 osób
06:35
in front of you, looking at you
136
380000
2000
patrząc
06:37
and you are the one who has to decide ...
137
382000
3000
a ty, jedyny, masz możliwość decydowania...
06:40
So we started doing some repairs.
138
385000
3000
Więc zaczęliśmy naprawy,
06:43
Also one of the physical therapists
139
388000
2000
Również jeden z terapeutów
06:45
reported that Mahmoud
140
390000
2000
zauważył, że Mahmoud
06:47
could be provided with a leg,
141
392000
2000
może otrzymać nogę,
06:49
but not immediately.
142
394000
2000
ale nie od razu.
06:51
The legs were swollen
143
396000
2000
Jego nogi były spuchnięte,
06:53
and the knees were stiff,
144
398000
2000
a kolana sztywne,
06:55
so he needed a long preparation.
145
400000
2000
dlatego potrzebował przygotowania.
06:57
Believe me, I was worried
146
402000
2000
Uwierzcie, byłem zaniepokojonym
06:59
because I was breaking the rules.
147
404000
2000
ponieważ łamałem zasady.
07:01
I was doing something
148
406000
2000
Robiłem coś
07:03
that I was not supposed to do.
149
408000
3000
czego nie powinienem był robić.
07:06
In the evening,
150
411000
2000
Wieczorem,
07:08
I went to speak with the bosses at the headquarters,
151
413000
2000
poszedłem porozmawiać z szefami w centrali,
07:10
and I told them -- I lied --
152
415000
2000
i powiedziałem... skłamałem...
07:12
I told them, "Listen, we are going to start
153
417000
3000
powiedziałem: "Słuchajcie, przez parę godzin dziennie
07:15
a couple of hours per day,
154
420000
3000
chcemy zacząć
07:18
just a few repairs."
155
423000
2000
kilka napraw."
07:20
Maybe some of them are here now.
156
425000
2000
Może kilku z nich teraz tu siedzi.
07:22
(Laughter)
157
427000
3000
(śmiech)
07:25
So we started.
158
430000
3000
I tak zaczęliśmy.
07:28
I was working, I was going everyday
159
433000
3000
Pracowałem, codziennie chodziłem
07:31
to work for the homeless.
160
436000
3000
pomagać bezdomnym.
07:34
And Najmuddin was staying there,
161
439000
2000
A Najmuddin zostawał tam,
07:36
doing everything and reporting on the patients.
162
441000
2000
robił wszystko i obserwował pacjentów.
07:38
He was telling me, "Patients are coming."
163
443000
3000
Powtarzał: "Pacjentów przybywa."
07:41
We knew that many more patients
164
446000
2000
Wiedzieliśmy, że wielu pacjentów
07:43
could not come, prevented by the fighting.
165
448000
3000
nie mogło przyjść z powodu toczącej się wojny.
07:46
But people were coming.
166
451000
2000
Ale wielu przychodziło.
07:48
And Mahmoud was coming every day.
167
453000
3000
Mahmoud przychodził codziennie.
07:51
And slowly, slowly
168
456000
2000
Drobnymi krokami
07:53
week after week
169
458000
2000
tydzień po tygodniu
07:55
his legs were improving.
170
460000
3000
stan jego nóg się polepszał.
07:58
The stump or cast prosthesis was made,
171
463000
4000
Jego gipsowa proteza była gotowa,
08:02
and he was starting
172
467000
2000
a on sam zaczynał
08:04
the real physical rehabilitation.
173
469000
3000
prawdziwą fizjoterapię.
08:07
He was coming every day,
174
472000
2000
Przychodził każdego dnia
08:09
crossing the front line.
175
474000
2000
przechodząc przez linię frontu.
08:11
A couple of times I crossed the front line
176
476000
2000
Kilka razy byłem w tym miejscu,
08:13
in the very place where Mahmoud and his son were crossing.
177
478000
3000
gdzie przechodził Mahmoud i jego syn.
08:16
I tell you, it was something so sinister
178
481000
3000
Było w tym coś przerażającego, kiedy myślałem,
08:19
that I was astonished he could do it every day.
179
484000
5000
że oni chodzą tędy codziennie.
08:24
But finally, the great day arrived.
180
489000
4000
W końcu, jednak, nadszedł wielki dzień.
08:28
Mahmoud was going to be discharged
181
493000
2000
Mahmoud miał zostać zwolniony z kliniki
08:30
with his new legs.
182
495000
2000
z nowymi nogami.
08:32
It was April, I remember,
183
497000
2000
Pamiętam... Był kwiecień,
08:34
a very beautiful day.
184
499000
2000
bardzo piękny dzień.
08:36
April in Kabul is beautiful,
185
501000
2000
Kwiecień w Kabulu jest piękny,
08:38
full of roses, full of flowers.
186
503000
3000
pełen róż, pełen kwiatów.
08:41
We could not possibly stay indoors,
187
506000
3000
Nie mogliśmy zwyczajnie siedzieć w budynku,
08:44
with all these sandbags at the windows.
188
509000
3000
za oknami zasłonionymi workami z piaskiem.
08:47
Very sad, dark.
189
512000
3000
Bardzo smutne i mroczne.
08:50
So we chose a small spot in the garden.
190
515000
3000
Dlatego wybraliśmy niewielkie miejsce w ogrodzie.
08:53
And Mahmoud put on his prostheses,
191
518000
3000
Mahmoud założył swoje protezy,
08:56
the other patients did the same,
192
521000
3000
tak jak inni pacjenci
08:59
and they started practicing
193
524000
2000
i zaczęliśmy ćwiczyć
09:01
for the last time before being discharged.
194
526000
2000
ostatni raz przed wypuszczeniem z kliniki.
09:03
Suddenly, they started fighting.
195
528000
2000
Nagle jednak, rozgorzała walka.
09:05
Two groups of Mujahideen started fighting.
196
530000
4000
Starły się ze sobą dwie grupy Mudżahedinów.
09:09
We could hear in the air
197
534000
3000
W powietrzu świstały
09:12
the bullets passing.
198
537000
2000
przelatujące kule.
09:14
So we dashed, all of us,
199
539000
2000
Wszyscy pobiegli
09:16
towards the shelter.
200
541000
3000
w stronę budynku.
09:20
Mahmoud grabbed his son, I grabbed someone else.
201
545000
2000
Mahmoud chwycił syna, ja pomogłem komuś innemu.
09:22
Everybody was grabbing something.
202
547000
2000
Wszyscy sobie pomagali.
09:24
And we ran.
203
549000
2000
Uciekliśmy.
09:26
You know, 50 meters can be a long distance
204
551000
2000
Nie wiedziałem, że 50 metrów może się tak ciągnąć
09:28
if you are totally exposed,
205
553000
2000
jeśli jesteś pod ostrzałem,
09:30
but we managed to reach the shelter.
206
555000
4000
ale wszystkim udało się schronić.
09:34
Inside, all of us panting,
207
559000
3000
W środku, wszyscy dyszeli,
09:37
I sat a moment and I heard Rafi telling his father,
208
562000
4000
usiadłem na moment i usłyszałem jak Rafi mówi do ojca,
09:41
"Father, you can run faster than me."
209
566000
3000
"Ojcze, możesz biegać szybciej niż ja."
09:44
(Laughter)
210
569000
2000
(śmiech)
09:46
And Mahmoud, "Of course I can.
211
571000
3000
Mahmoud odparł: "Oczywiście, że mogę.
09:49
I can run, and now you can go to school.
212
574000
3000
Mogę biegać, a ty możesz wreszcie iść do szkoły.
09:52
No need of staying with me all the day
213
577000
3000
Nie będziesz musiał zostawać ze mną,
09:55
pushing my wheelchair."
214
580000
2000
żeby pchać wózek."
09:57
Later on, we took them home.
215
582000
2000
Później, zabraliśmy ich do domu.
09:59
And I will never forget
216
584000
2000
I nigdy nie zapomnę
10:01
Mahmoud and his son walking together
217
586000
3000
Mahmouda i jego syna idących razem
10:04
pushing the empty wheelchair.
218
589000
3000
pchając pusty wózek inwalidzki.
10:07
And then I understood,
219
592000
3000
Wtedy też zrozumiałem,
10:10
physical rehabilitation is a priority.
220
595000
4000
że fizjoterapia to priorytet.
10:14
Dignity cannot wait for better times.
221
599000
4000
Godność nie może czekać na lepsze czasy.
10:19
From that day on, we never closed a single day.
222
604000
4000
Od tego dnia, nigdy nie zamknęliśmy centrum.
10:24
Well sometimes we were suspended for a few hours,
223
609000
2000
To znaczy, czasami zamykaliśmy na kilka godzin,
10:26
but we never, we never closed it again.
224
611000
3000
ale nigdy więcej nie zawiesiliśmy działalności.
10:31
I met Mahmoud one year later.
225
616000
2000
Mahmouda spotkałem rok później.
10:33
He was in good shape --
226
618000
4000
Był w dobrym stanie...
10:37
a bit thinner.
227
622000
3000
trochę chudszy.
10:40
He needed to change his prostheses --
228
625000
3000
Musieliśmy wymienić jego protezy...
10:43
a new pair of prostheses.
229
628000
3000
na nową parę.
10:46
I asked about his son.
230
631000
2000
Zapytałem o jego syna.
10:48
He told me, "He's at school. He'd doing quite well."
231
633000
2000
Odpowiedział: "Dobrze mu idzie w szkole."
10:50
But I understood he wanted to tell me something.
232
635000
4000
Ale zrozumiałem, że chce powiedzieć coś jeszcze.
10:54
So I asked him, "What is that?"
233
639000
4000
Więc zapytałem go co się stało.
10:58
He was sweating.
234
643000
2000
Bardzo się pocił.
11:00
He was clearly embarrassed.
235
645000
4000
Był wyraźnie zakłopotany.
11:04
And he was standing in front of me,
236
649000
3000
Staliśmy twarzą w twarz,
11:07
his head down.
237
652000
3000
on miał spuszczoną głowę.
11:10
He said, "You have taught me to walk.
238
655000
4000
Powiedział: "Nauczyłeś mnie chodzić.
11:14
Thank you very much.
239
659000
3000
Jestem Ci niezmienie wdzięczny.
11:17
Now help me not to be a beggar anymore."
240
662000
4000
Ale nie chce być już żebrakiem, musisz mi pomóc."
11:21
That was the job.
241
666000
2000
To było wyzwanie.
11:23
"My children are growing.
242
668000
3000
"Moje dzieci dorastają.
11:26
I feel ashamed.
243
671000
2000
Czuję się zażenowany.
11:28
I don't want them to be teased at school
244
673000
3000
Nie chcę, żeby inni uczniowie dokuczali
11:31
by the other students."
245
676000
3000
im w szkole."
11:34
I said, "Okay."
246
679000
2000
Zatem "Ok."
11:36
I thought, how much money do I have in my pocket?
247
681000
2000
Zastanowiłem się ile pieniędzy mam w kieszeni.
11:38
Just to give him some money.
248
683000
2000
Dam mu trochę pieniędzy.
11:40
It was the easiest way.
249
685000
2000
Wybrałem najprostszą drogę.
11:42
He read my mind,
250
687000
2000
Ale on to wyczuł,
11:44
and he said, "I ask for a job."
251
689000
5000
i odparł: "Proszę o pracę."
11:50
And then he added something
252
695000
3000
I dodał kilka słów,
11:53
I will never forget for the rest of my life.
253
698000
4000
których nie zapomnę do końca życia.
11:57
He said, "I am a scrap of a man,
254
702000
6000
Dodał: "Jestem wrakiem człowieka,
12:03
but if you help me,
255
708000
2000
ale z Twoją pomocą,
12:05
I'm ready to do anything,
256
710000
3000
mogę zrobić wszystko,
12:08
even if I have to crawl on the ground."
257
713000
4000
nawet gdybym musiał czołgać się po ziemi."
12:12
And then he sat down.
258
717000
2000
Mahmoud usiadł.
12:14
I sat down too with goosebumps everywhere.
259
719000
4000
Ja również usiadłem... dostałem gęsiej skórki.
12:22
Legless, with only one arm,
260
727000
4000
Beznogi, jednoręki,
12:26
illiterate,
261
731000
3000
analfabeta,
12:29
unskilled --
262
734000
3000
bez kwalifikacji...
12:32
what job for him?
263
737000
4000
co on może robić?
12:37
Najmuddin told me, "Well we have a vacancy
264
742000
3000
Najmuddin powiedział: "Mamy wakat
12:40
in the carpentry shop."
265
745000
2000
w warsztacie stolarza."
12:42
"What?" I said, "Stop."
266
747000
5000
"Co? Czekaj."
12:47
"Well yes, we need to increase the production of feet.
267
752000
5000
"W zasadzie tak, musimy produkować więcej stóp.
12:52
We need to employ someone
268
757000
3000
Musimy kogoś zatrudnić,
12:55
to glue and to screw the sole of the feet.
269
760000
4000
żeby kleił i przykręcał podeszwy stóp.
12:59
We need to increase the production."
270
764000
3000
Musimy zwiększyć produkcję."
13:02
"Excuse me?"
271
767000
2000
"Co proszę?"
13:04
I could not believe.
272
769000
4000
Nie mogłem uwierzyć.
13:08
And then he said,
273
773000
3000
A on powiedział,
13:11
"No, we can modify the workbench
274
776000
3000
"Możemy zmodyfikować warsztat,
13:14
maybe to put a special stool,
275
779000
2000
Dołożyć specjalne siedzisko,
13:16
a special anvil, special vice,
276
781000
4000
dopasować kowadło, imadło
13:20
and maybe an electric screwdriver."
277
785000
2000
i może elektryczny śrubokręt."
13:22
I said, "Listen, it's insane.
278
787000
3000
Wystrzeliłem: "Chyba zwariowałeś.
13:25
And it's even cruel to think of anything like this.
279
790000
3000
To brzmi okrutnie. Nie można tak mówić.
13:28
That's a production line and a very fast one.
280
793000
3000
Linia produkcyjna jest bardzo szybka.
13:31
It's cruel
281
796000
2000
To okrutne
13:33
to offer him a job
282
798000
2000
oferować mu pracę
13:35
knowing that he's going to fail."
283
800000
5000
wiedząc, że sobie nie poradzi."
13:40
But with Najmuddin, we cannot discuss.
284
805000
4000
Ale Najmuddin nie przyjmował sprzeciwu.
13:44
So the only things I could manage to obtain
285
809000
6000
Dlatego, jedyne, co mogłem zaproponować,
13:50
was a kind of a compromise.
286
815000
4000
to rodzaj kompromisu.
13:54
Only one week --
287
819000
2000
Tylko jeden tydzień...
13:56
one week try and not a single day more.
288
821000
3000
próbny tydzień i ani dnia więcej.
13:59
One week later,
289
824000
2000
Tydzień później,
14:01
Mahmoud was the fastest in the production line.
290
826000
4000
Mahmoud był najszybszą osobą na linii produkcyjnej.
14:05
I told Najmuddin, "That's a trick.
291
830000
3000
Zwróciłem się do Najmuddina: "To żart.
14:08
I can't believe it."
292
833000
2000
Nie wierzę własnym oczom."
14:10
The production was up 20 percent.
293
835000
2000
Produkcja skoczyła o 20%.
14:12
"It's a trick, it's a trick," I said.
294
837000
3000
"To żart, to jakiś żart." wykrzyknąłem.
14:15
And then I asked for verification.
295
840000
2000
Poprosiłem o sprawdzenie.
14:17
It was true.
296
842000
3000
To prawda.
14:20
The comment of Najmuddin was Mahmoud has something to prove.
297
845000
3000
Mahmoud chciał coś udowodnić.
14:23
I understood
298
848000
2000
Zrozumiałem,
14:25
that I was wrong again.
299
850000
3000
że znowu się myliłem.
14:28
Mahmoud had looked taller.
300
853000
2000
Mahmoud jakby urósł.
14:30
I remember him sitting behind the workbench smiling.
301
855000
6000
Pamiętam go uśmiechniętego, kiedy siedział za warsztatem.
14:36
He was a new man,
302
861000
3000
Był innym człowiekiem,
14:39
taller again.
303
864000
3000
wyższym.
14:42
Of course, I understood
304
867000
2000
Oczywiście, pojąłem,
14:44
that what made him stand tall --
305
869000
4000
że to co uczyniło go wyższym...
14:48
yeah they were the legs, thank you very much --
306
873000
2000
tak... również chodzi o nogi, dziękuję...
14:50
but as a first step,
307
875000
3000
ale w pierwszej kolejności,
14:53
it was the dignity.
308
878000
2000
była to godność.
14:55
He has regained his full dignity
309
880000
3000
Odzyskał swoją godność
14:58
thanks to that job.
310
883000
2000
dzięki pracy.
15:00
So of course, I understood.
311
885000
2000
Oczywiście, teraz rozumiem.
15:02
And then we started a new policy --
312
887000
3000
I wtedy wprowadziliśmy nową politykę...
15:05
a new policy completely different.
313
890000
2000
zupełnie inną od poprzedniej.
15:07
We decided to employ
314
892000
2000
Zdecydowaliśmy zaangażować
15:09
as many disabled as possible
315
894000
2000
tak wielu niepełnosprawnych, jak to możliwe,
15:11
to train them in any possible job.
316
896000
2000
żeby wyszkolić do różnych zadań.
15:13
It became a policy of "positive discrimination,"
317
898000
3000
Do dzisiaj określamy to jako...
15:16
we call it now.
318
901000
3000
"pozytywna dyskryminacja."
15:19
And you know what?
319
904000
2000
I dodam coś jeszcze...
15:21
It's good for everybody.
320
906000
2000
To dobre dla wszystkich.
15:23
Everybody benefits from that --
321
908000
3000
Wszyscy na tym korzystają...
15:26
those employed, of course,
322
911000
2000
oczywiście ci zatrudnieni,
15:28
because they get a job
323
913000
2000
ponieważ zyskują pracę
15:30
and dignity.
324
915000
2000
i godność.
15:32
But also for the newcomers.
325
917000
2000
Korzystają również nowoprzybyli.
15:34
They are 7,000 every year --
326
919000
3000
Każdego roku jest ich 7000...
15:37
people coming for the first time.
327
922000
2000
tyle ludzi przybywa po raz pierwszy.
15:39
And you should see the faces of these people
328
924000
2000
I powinniście zobaczyć wyraz ich twarzy,
15:41
when they realize that those assisting them are like them.
329
926000
3000
kiedy widzą, że ci, którzy im pomagają mają podobne problemy.
15:44
Sometimes you see them,
330
929000
2000
Czasami patrzą
15:46
they look, "Oh."
331
931000
3000
i mówią: "Och."
15:49
And you see the faces.
332
934000
2000
A wy widzicie ich twarz.
15:51
And then the surprise turns into hope.
333
936000
5000
Widzicie jak zdziwienie wypełnia się nadzieją.
15:58
And it's easy for me as well to train someone
334
943000
3000
Wtedy i ja mam ułatwione zadanie, kiedy
16:01
who has already passed through the experience of disability.
335
946000
3000
ćwiczę kogoś, kogo doświadczyła niepełnosprawność.
16:04
Poof, they learn much faster -- the motivation,
336
949000
4000
Uff... Dzięki tej motywacji, uczą się o wiele szybciej,
16:08
the empathy they can establish with the patient
337
953000
2000
empatia, którą potrafią obdarzyć pacjenta
16:10
is completely different, completely.
338
955000
3000
jest zupełnie inna... całkowicie.
16:14
Scraps of men do not exist.
339
959000
3000
Wrak człowieka przestał istnieć.
16:17
People like Mahmoud
340
962000
2000
Ludzie jak Mahmoud
16:19
are agents of change.
341
964000
3000
są protoplastami zmian.
16:22
And when you start changing, you cannot stop.
342
967000
3000
A kiedy coś zaczyna się zmieniać, nie zatrzymacie tego.
16:25
So employing people, yes,
343
970000
2000
Więc zatrudniamy ludzi - tak,
16:27
but also we started programming projects
344
972000
3000
ale także rozpoczęliśmy propagować projekty
16:30
of microfinance, education.
345
975000
2000
mikrofinansowania i edukacji.
16:32
And when you start, you cannot stop.
346
977000
2000
A kiedy zaczniesz, nie sposób skończyć.
16:34
So you do vocational training,
347
979000
2000
Dlatego powstają kursy zawodowe,
16:36
home education for those who cannot go to school.
348
981000
3000
edukacja domowa dla tych, którzy nie mogą iść do szkoły.
16:39
Physical therapies can be done, not only in the orthopedic center,
349
984000
2000
Fizjoterapia wyszła poza ściany centrum ortopedycznego,
16:41
but also in the houses of the people.
350
986000
2000
i odbywa się w domach.
16:43
There is always a better way to do things.
351
988000
4000
Zawsze istnieje lepsze rozwiązanie.
16:47
That's Najmuddin, the one with the white coat.
352
992000
3000
Oto Najmuddin, ten w białym kitlu.
16:50
Terrible Najmuddin, is that one.
353
995000
3000
Okropny Najmuddin, ten jedyny.
16:53
I have learned a lot
354
998000
2000
Wiele mnie nauczyli:
16:55
from people like Najmuddin, Mahmoud, Rafi.
355
1000000
2000
Najmuddin, Mahmoud czy Rafi.
16:57
They are my teachers.
356
1002000
2000
Moi nauczyciele.
16:59
I have a wish, a big wish,
357
1004000
3000
Mam życzenie, ogromne życzenie,
17:02
that this way of working, this way of thinking,
358
1007000
3000
żeby taka droga działania i myślenia,
17:05
is going to be implemented in other countries.
359
1010000
3000
została zaszczepiona w innych krajach.
17:08
There are plenty of countries at war like Afghanistan.
360
1013000
4000
Wiele państw jest pogrążonych w wojnie.
17:13
It is possible and it is not difficult.
361
1018000
3000
To jest możliwe i nie takie trudne.
17:16
All we have to do
362
1021000
2000
Jedyne co musimy,
17:18
is to listen to the people
363
1023000
3000
to słuchać ludzi,
17:21
that we are supposed assist,
364
1026000
3000
którym pomagamy,
17:24
to make them part
365
1029000
2000
żeby stali się częścią
17:26
of the decision-making process
366
1031000
3000
procesu decyzyjnego,
17:29
and then, of course, to adapt.
367
1034000
3000
i żeby sami go wykorzystali.
17:32
This is my big wish.
368
1037000
3000
Oto moje wielkie życzenie.
17:36
Well don't think that the changes in Afghanistan are over;
369
1041000
3000
To, oczywiście, jeszcze nie koniec zmian w Afganistanie;
17:39
not at all. We are going on.
370
1044000
2000
Absolutnie. Nadal działamy.
17:41
Recently we have just started a program,
371
1046000
3000
Ostatnio rozpoczęliśmy projekt...
17:44
a sport program --
372
1049000
2000
projekt sportowy...
17:46
basketball for wheelchair users.
373
1051000
2000
koszykówka na wózkach inwalidzkich.
17:48
We transport the wheelchairs everywhere.
374
1053000
3000
Jeździmy wszędzie z wózkami inwalidzkimi.
17:51
We have several teams in the main part of Afghanistan.
375
1056000
3000
Mamy kilka drużyn w głównej części Afganistanu.
17:54
At the beginning,
376
1059000
2000
Na początku,
17:56
when Anajulina told me,
377
1061000
3000
kiedy Anajulina powiedziała mi:
17:59
"We would like to start it,"
378
1064000
2000
"Chcielibyśmy zacząć"
18:01
I hesitated.
379
1066000
2000
Zawahałem się.
18:03
I said, "No," you can imagine.
380
1068000
2000
I powiedziałem: "Nie".
18:05
I said, "No, no, no, no, we can't."
381
1070000
2000
"Nie, nie, nie, nie możemy."
18:07
And then I asked the usual question:
382
1072000
2000
I wtedy zadałem sobie zwykłe pytanie:
18:09
"Is it a priority?
383
1074000
2000
"Czy to priorytet?
18:11
Is it really necessary?"
384
1076000
3000
Czy jest nam to potrzebne?"
18:14
Well now you should see me.
385
1079000
2000
Powinniście mnie widzieć.
18:16
I never miss a single training session.
386
1081000
3000
Nie opuściłem ani jednego treningu.
18:19
The night before a match I'm very nervous.
387
1084000
3000
Noc przed meczem wychodzę z siebie.
18:22
And you should see me during the match.
388
1087000
4000
A podczas meczu... to dopiero dziwny widok.
18:26
I shout like a true Italian.
389
1091000
3000
Krzyczę jak prawdziwy Włoch.
18:29
(Laughter)
390
1094000
3000
(śmiech)
18:32
What's next? What is going to be the next change?
391
1097000
4000
A co potem? Jaka zmiana nastąpi teraz?
18:36
Well I don't know yet,
392
1101000
2000
Jeszcze nie wiem,
18:38
but I'm sure Najmuddin and his friends,
393
1103000
2000
ale jestem pewien, że Najmuddin i jego paczka
18:40
they have it already in mind.
394
1105000
2000
wymyślili już jakiś plan.
18:42
That was my story. Thank you very much.
395
1107000
3000
Oto moja historia. Serdecznie wam dziękuję.
18:45
(Applause)
396
1110000
11000
(oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Alberto Cairo - PhysiotherapistAlberto Cairo leads the International Red Cross' orthopedic rehabilitation work in Afghanistan.
Why you should listen
Alberto Cairo is the head of the ICRC's orthopedic program in Afghanistan. He's spent the past two decades in this war-ravaged nation -- far from his native Italy -- helping an estimated 100,000 Afghan landmine and accident victims learn to find the strength within themselves to not only walk, but also to hope, again.
In a country where the disabled are generally given pity but no rights, Alberto found a way -- through micro-loans, positive discrimination schemes and home schooling -- to give tens of thousands of disabled Afghans a job and a sense of dignity and pride.
About him, John F. Burns wrote in the New York Times: "Afghans of all ethnic and political stripes, even the Taliban, seem likely to count Alberto Cairo as one foreigner who left the country better than he found it."
His diary, "Storie da Kabul," based on a series of stories he wrote for Italy's La Repubblica, has been published in Italian and in French.
Alberto Cairo | Speaker | TED.com