ABOUT THE SPEAKER
Jan Rader - Humanitarian warrior
Jan Rader is a firefighter and a nurse.

Why you should listen

Jan Rader joined the Huntington, West Virginia, Fire Department in August 1994. Rader is the first woman to reach the rank of chief for a career department in the State of West Virginia. She holds a Regents bachelor of arts degree from Marshall University and an associate's degree of science in nursing from Ohio University. She holds many fire service certifications and is also a fire and EMS instructor in the State of West Virginia.

Since November 2014, Rader has been serving as a member of the Mayor's Office of Drug Control Policy. The purpose of this task force is to address drug addiction in Huntington and the surrounding communities and create a holistic approach involving prevention, treatment and law enforcement. Rader recently came to national prominence after the release of the short documentary Heroin(e) by Netflix in September 2017. In April 2018, she was chosen as one of TIME Magazine's "100 Most Influential People in the World."

More profile about the speaker
Jan Rader | Speaker | TED.com
TEDWomen 2018

Jan Rader: In the opioid crisis, here's what it takes to save a life

Jan Rader: O kryzysie opioidowym - co zrobić, żeby uratować komuś życie

Filmed:
1,812,108 views

Jan Rader, jako dowódca straży oraz osoba udzielająca pierwszej pomocy, zajmuje się ratowaniem ludzkiego życia. Jednak kiedy epidemia opioidowa wtargnęła do jej miasta, zdała sobie sprawę, że należy wprowadzić nowy sposób ratowania życia. W przejmującej i dającej nadzieję prelekcji Rader pokazuje, jak wygląda życie na linii frontu tego kryzysu. Mówi o tym, że jej społeczność wprowadza nowe metody walki z zaburzeniami ponarkotykowymi, zaczynając od zwykłego słuchania.
- Humanitarian warrior
Jan Rader is a firefighter and a nurse. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
For the pastprzeszłość 24 yearslat,
I have been a firefighterstrażak
0
1333
3818
Od 24 lat jestem strażakiem
00:17
in HuntingtonHuntington, WestWest VirginiaVirginia.
1
5175
1933
w Huntington w Wirginii Zachodniej.
00:19
As firefightersstrażaków, my teamzespół and I
are taskedza zadanie with savingoszczędność liveszyje
2
7619
5244
Razem z pozostałymi strażakami
zajmuję się ratowaniem życia
00:26
and propertynieruchomość
3
14085
1381
i mienia
00:27
from suchtaki disasterskatastrofy
as carsamochód wreckswraki, housedom firespożary
4
15490
5516
w takich katastrofach jak wypadki
samochodowe czy pożary domów,
00:33
and alsorównież life-threateningzagrożenie dla życia
medicalmedyczny emergenciesnagłe wypadki.
5
21030
2864
a także podczas nagłych
interwencji medycznych.
00:37
I am a womankobieta leadingprowadzący a departmentdepartament
in a male-dominatedzdominowanych przez mężczyzn professionzawód.
6
25720
4157
Jestem kobietą zarządzającą
jednostką zdominowaną przez mężczyzn.
00:42
And 10 yearslat agotemu,
7
30393
1563
10 lat temu postanowiłam podnieść
swoje kwalifikacje medyczne
00:43
I decidedzdecydowany to increasezwiększać my medicalmedyczny knowledgewiedza, umiejętności
and I receivedOdebrane a nursingPielęgniarstwo degreestopień.
8
31980
4867
i uzyskałam dyplom pielęgniarki.
00:49
That was because it becamestał się clearjasny
9
37718
2494
Zrobiłam to, bo było oczywiste,
00:52
that the nextNastępny bigduży threatzagrożenie
facingokładzina not only my cityMiasto,
10
40236
3333
że następnym zagrożeniem,
nie tylko dla mojego miasta,
00:55
but other citiesmiasta around the countrykraj,
11
43593
2151
ale także dla innych miast w kraju,
00:57
was not the one-and-donejedno i gotowe disasterkatastrofa,
12
45768
2349
nie była jednorazowa katastrofa,
01:00
where you can ridejazda in
like the cavalryKawaleria, as a firefighterstrażak,
13
48141
3602
kiedy strażacy przyjeżdżają jak kawaleria,
01:04
put out the fireogień and leavepozostawiać,
feelinguczucie like you have madezrobiony a differenceróżnica
14
52918
3717
gaszą pożar i odjeżdżają,
czując, że coś naprawili
01:08
and everything is OK.
15
56659
1563
i wszystko jest w porządku.
01:10
The nextNastępny bigduży disasterkatastrofa in my cityMiasto
was and is the long, debilitatingwyniszczające
16
58675
6595
Następna katastrofa w moim mieście
to długa, wyniszczająca
01:17
and lethalśmiertelny disasterkatastrofa
knownznany as opioidopioidów addictionuzależnienie.
17
65294
3703
i śmiertelna katastrofa,
jaką jest uzależnienie od opioidów.
01:22
We now call this a healthzdrowie epidemicepidemia,
18
70146
2230
Nazywamy ją epidemią zdrowotną.
01:24
and we have replacedzastąpiony the nameNazwa "addictionuzależnienie"
with "substancesubstancja use disordernieład."
19
72400
4572
Nie określa się jej jako uzależnienie,
ale zaburzenia ponarkotykowe.
01:29
To give you some perspectiveperspektywiczny
20
77688
1699
Żeby pokazać,
01:31
of how significantznaczący
this epidemicepidemia has becomestają się,
21
79411
3857
jak poważna jest ta epidemia, dodam,
01:35
in 2017, in my countyHrabstwo of 95,000 people,
22
83292
6103
że w 2017 roku w moim hrabstwie,
w którym mieszka 95 tysięcy ludzi,
01:41
we saw 1,831 overdosesPrzedawkowanie
23
89419
3857
mieliśmy 1831 przypadków przedawkowania
01:46
[and] 183 deathsśmierci from overdosePrzedawkowanie.
24
94117
3666
i 183 przypadki śmierci z tego powodu.
01:51
This is the jobpraca of my firefightersstrażaków,
as well as other agenciesagencje,
25
99338
4428
Zarówno moi strażacy jak i inne służby
muszą odpowiednio na to zareagować.
01:55
to respondodpowiadać to that.
26
103790
1445
01:58
(CoughsKaszel)
27
106290
1151
(Kaszel)
Przepraszam.
01:59
ExcusePretekst me.
28
107465
1150
02:02
So, watchingoglądanie this epidemicepidemia
unfoldRozłóż for severalkilka yearslat,
29
110239
5277
Widząc, jak ta epidemia
zatacza coraz szersze kręgi,
02:07
I developedrozwinięty some insightwgląd.
30
115540
1667
wiele zrozumiałam.
02:10
For this disasterkatastrofa, we need to redefinena nowo
our jobpraca as a first responderObiekt odpowiadający w trybie.
31
118342
4725
Musimy przedefiniować naszą pracę,
bo pierwsi udzielamy pomocy.
02:15
We need to be more than just the cavalryKawaleria.
32
123682
2746
Musimy być czymś więcej niż kawalerią.
02:18
We need to do more than just savezapisać a life.
33
126452
2839
Musimy zrobić coś więcej,
niż tylko ratować życie.
02:21
We need to find wayssposoby to rebuildodbudować that life.
34
129315
3770
Musimy znaleźć sposób
na odbudowanie tego życia.
02:25
And it's going to take
a lot of people to do that.
35
133505
2699
Potrzeba do tego wielu osób.
02:28
And that is exactlydokładnie
what we are tryingpróbować to do
36
136530
2483
Właśnie to próbujemy zrobić
02:31
in HuntingtonHuntington, WestWest VirginiaVirginia.
37
139037
2000
w Huntington w Wirginii Zachodniej.
02:33
Now, let me give you some insightwgląd
as to what we do.
38
141831
3676
Pozwólcie, że zapoznam was
z naszą działalnością.
02:38
First, this is what happensdzieje się
when somebodyktoś overdosesPrzedawkowanie.
39
146845
4548
Po pierwsze, co się dzieje z osobą,
która przedawkuje?
02:44
ImagineWyobraź sobie you are somebodyktoś who is sufferingcierpienie
from the brainmózg disordernieład of addictionuzależnienie.
40
152240
5286
Wyobraźcie sobie, że cierpicie
na zaburzenia mózgu z powodu uzależnienia.
02:50
You are fragilekruchy.
41
158542
1381
Jesteście słabi,
02:51
You're embarrassedZakłopotany, you're ashamedzawstydzony.
42
159947
2388
skrępowani i zawstydzeni.
02:56
And you overdosePrzedawkowanie.
43
164003
1729
Przedawkowaliście.
02:58
Maybe a friendprzyjaciel
or a familyrodzina memberczłonek callspołączenia 911.
44
166728
3341
Przyjaciel lub ktoś z rodziny
zadzwonił pod 911.
03:02
And then all of a suddennagły,
45
170593
1913
Nagle budzicie się
03:04
you are awakenedprzebudzony by fivepięć or sixsześć
totalcałkowity strangersobcy in uniformmundur.
46
172530
6481
i widzicie wokół siebie pięć lub sześć
obcych osób w mundurach.
03:11
And they're rubbingtarcie your sternummostka,
47
179363
1634
Pocierają was w okolicy mostka
03:13
and they're sayingpowiedzenie, "WakeBudzenie na życzenie up, wakebudzić up!
48
181021
2048
i mówią: "Obudź się!
03:15
You overdosedprzedawkował, you could'vemógł diedzmarły."
49
183093
2400
Przedawkowałeś. Mogłeś umrzeć".
03:17
Now, would you not be defensiveobronny and angryzły?
50
185807
2683
Czy nie wzbudziłoby to
waszej agresji i chęci obrony?
03:20
Because I know I would be.
51
188514
1733
Wiem, że ze mną tak by było.
03:22
And on topTop of that,
52
190858
1444
Na dodatek
03:24
those strangersobcy gavedał you
a dosedawka of naloxonenaloksonu,
53
192326
2643
ci obcy ludzie podają wam nalokson,
03:26
whichktóry has sentwysłane you into withdrawalswypłaty,
54
194993
2484
który powoduje u was objawy
głodu narkotycznego,
03:29
or what is better knownznany
as "dopedope sicknesschoroba."
55
197501
2952
czyli reakcję na odstawienie opioidów.
03:33
DopeDope sicknesschoroba makesczyni you feel
absolutelyabsolutnie horribleokropny.
56
201529
3532
Czujecie się okropnie.
03:37
Some say it's like the flugrypa, timesczasy tendziesięć.
57
205085
3090
Niektórzy mówią, że to jak grypa,
tylko dziesięć razy gorzej.
03:40
NauseaNudności, vomitingwymioty, diarrheabiegunka, bodyciało achesbóle.
58
208625
4228
Mdłości, wymioty, biegunka, ból ciała.
03:45
So not only did we,
as strangersobcy, wakebudzić you up,
59
213420
5142
Nie tylko, jako obcy ludzie,
wybudziliśmy was,
03:50
but we alsorównież madezrobiony you feel really sickchory.
60
218586
2952
ale też sprawiliśmy,
że czujecie się okropnie.
03:54
So in turnskręcać, you, the patientcierpliwy,
are not going to be very kinduprzejmy to us.
61
222183
5182
W zamian za to nie jesteście
zbyt mili dla nas.
03:59
And you're going to refuseodmówić
furtherdalej medicalmedyczny treatmentleczenie.
62
227389
3743
Nie wyrażacie zgody na dalsze leczenie.
04:03
OK, well, then that's going to frustrateudaremnić
the heckdo cholery out of us,
63
231863
3754
To wywołuje u nas
jeszcze większą frustrację.
04:07
and we're going to be madszalony,
64
235641
1381
Wściekamy się,
04:09
because you're ungratefulNiewdzięczny
that we just savedzapisane your life.
65
237046
3733
bo jesteście niewdzięczni,
że uratowaliśmy wam życie.
04:14
This is not a good dynamicdynamiczny here.
66
242062
5384
Niewiele tak zdziałamy.
04:22
What we are dealingpostępowanie with
is a brainmózg disordernieład
67
250101
3387
Mamy do czynienia
z zaburzeniem pracy mózgu,
04:25
that changeszmiany your thinkingmyślący.
68
253512
2072
które powoduje zmianę myślenia.
04:27
It convincesprzekonuje you
that you don't have a problemproblem.
69
255608
2994
Jesteście przekonani,
że nie macie problemu.
04:31
So, this mightmoc have been not only
the first time you've overdosedprzedawkował,
70
259369
5411
Może nie pierwszy raz przedawkowaliście.
04:36
it mightmoc have been the thirdtrzeci,
fourthczwarty or fifthpiąty time
71
264804
3686
Może to trzeci, czwarty czy piąty raz,
04:40
that we, personallyosobiście, have revivedożywił you.
72
268514
2896
kiedy my, osobiście, uratowaliśmy was.
04:46
This is not a good situationsytuacja.
73
274490
1933
To nie jest dobra sytuacja.
04:48
SecondDrugi,
74
276903
1388
Po drugie,
04:51
first respondersobiekty odpowiadające w trybie do not receiveotrzymać
much educationEdukacja
75
279208
3543
osoby udzielające pierwszej pomocy
nie mają odpowiedniej wiedzy
04:54
on what substancesubstancja use disordernieład is.
76
282775
2468
na temat zaburzeń ponarkotykowych.
04:57
NeitherAni does the medicalmedyczny communityspołeczność.
77
285665
2579
Nie ma jej też środowisko medyczne.
05:00
We're not trainedprzeszkolony how to dealsprawa with those
sufferingcierpienie from substancesubstancja use disordernieład.
78
288268
5446
Nie uczy się nas, jak postępować
z osobami z tymi zaburzeniami.
05:06
I am trainedprzeszkolony to put out
manywiele differentróżne typestypy of firespożary.
79
294580
4103
Jestem wyszkolona w gaszeniu
różnych rodzajów pożarów
05:10
I am trainedprzeszkolony to savezapisać a life in the momentza chwilę.
80
298707
2838
czy w ratowaniu życia na miejscu wypadku,
05:13
But I am not trainedprzeszkolony to dealsprawa
with the intricateskomplikowane interactioninterakcja
81
301569
3302
ale nie nauczono mnie, jak radzić sobie
ze skomplikowaną współpracą
05:16
betweenpomiędzy first respondersobiekty odpowiadające w trybie,
the healthzdrowie careopieka communityspołeczność,
82
304895
3171
między udzielającymi pierwszej pomocy,
środowiskiem medycznym,
05:20
socialspołeczny servicesusługi
83
308090
1400
opieką społeczną
05:21
and the widerszerszy communityspołeczność that is necessaryniezbędny
to savezapisać a life long-termdługoterminowy.
84
309514
4300
a szerszym środowiskiem,
żeby długoterminowo ratować życie.
05:27
ThirdlyPo trzecie,
85
315538
1150
Po trzecie,
05:30
and this hitstrafienia home.
86
318228
2262
i najważniejsze,
05:33
As a first responderObiekt odpowiadający w trybie,
I considerrozważać myselfsiebie the cavalryKawaleria.
87
321173
3666
jako osoba udzielająca pierwszej pomocy
czuję się jak kawaleria.
05:37
We're knightsRycerze in shiningświecący armorzbroja.
88
325284
2992
Jesteśmy jak rycerze w błyszczącej zbroi.
05:40
We want to swooprunąć in, do our jobpraca
and leavepozostawiać feelinguczucie satisfiedzadowolona
89
328300
4182
Chcemy wpaść, zrobić, co trzeba,
i odjechać z poczuciem satysfakcji,
05:44
that we'vemamy madezrobiony a differenceróżnica
in somebody'sczyjś life.
90
332506
2579
bo odmieniliśmy czyjeś życie.
05:47
But that just doesn't happenzdarzyć
91
335498
1817
Jednak tak się nie dzieje,
05:49
when we're dealingpostępowanie with somebodyktoś
with substancesubstancja use disordernieład.
92
337339
3395
kiedy mamy do czynienia z osobą
z zaburzeniami ponarkotykowymi.
05:54
We leavepozostawiać feelinguczucie frustratedsfrustrowany and uselessbezużyteczny.
93
342239
2915
Odjeżdżamy, czując
frustrację i bezużyteczność.
05:57
We dealsprawa with the samepodobnie people
over and over again,
94
345612
2689
Ciągle mamy do czynienia
z tymi samymi osobami,
06:00
with no positivepozytywny outcomewynik.
95
348325
1962
żadnej poprawy.
06:03
And you know what?
96
351410
1192
Coś wam powiem.
06:04
At some pointpunkt, I realizedrealizowany
that it is up to us as first respondersobiekty odpowiadające w trybie
97
352626
4769
W pewnym momencie poczułam,
że jako osoby udzielające pierwszej pomocy
06:09
and as a communityspołeczność
98
357419
1428
i jako społeczność
06:10
to solverozwiązać this problemproblem,
99
358871
1624
musimy rozwiązać ten problem
06:12
to find better wayssposoby to dealsprawa
with those that are sufferingcierpienie.
100
360519
3471
i znaleźć sposób, żeby pomóc
osobom z takim zaburzeniem.
06:17
So what I did is I startedRozpoczęty
observingobserwując more on overdosesPrzedawkowanie.
101
365185
6386
Zaczęłam bardziej interesować się
problemem przedawkowań.
06:24
I startedRozpoczęty talkingmówić
and listeningsłuchający to my patientspacjenci.
102
372006
3200
Zaczęłam rozmawiać
i słuchać moich pacjentów.
06:27
I wanted to know
what led them to where they are.
103
375609
4277
Chciałam wiedzieć,
co ich doprowadziło do takiego stanu,
06:32
What exactlydokładnie are they experiencingdoświadczanie?
104
380244
2642
czego doświadczają,
06:35
What makesczyni theirich situationsytuacja worsegorzej?
105
383228
2301
co pogarsza ich sytuację,
06:37
What makesczyni theirich situationsytuacja better?
106
385553
2267
a co polepsza.
06:40
I beganrozpoczął się experimentingeksperymentować with my wordssłowa
107
388260
2841
Zaczęłam eksperymentować ze słowami,
06:43
and payingintratny attentionUwaga to my ownwłasny actionsdziałania
108
391125
2651
zwracać uwagę na swoje działania
06:45
and how it affectedafektowany those of my patientspacjenci.
109
393800
3018
i na wpływ, jaki mają na tych pacjentów.
06:49
The educationEdukacja that I have receivedOdebrane
110
397871
3580
Wiedza, jaką zdobyłam,
06:53
and continueKontyntynuj to receiveotrzymać
on a streetulica levelpoziom in HuntingtonHuntington
111
401475
4599
i jaką nadal zdobywam
na ulicach Huntington,
06:58
has been bothobie eye-openingotwarcia oczu
and life-changingzmienia życie for me.
112
406098
2882
otworzyła mi oczy i zmieniła życie.
07:02
So, in HuntingtonHuntington, WestWest VirginiaVirginia,
we have come togetherRazem as a communityspołeczność,
113
410951
5412
Jako społeczność miasta Huntington
w Wirginii Zachodniej
07:08
and we are changingwymiana pieniędzy the way that we treatleczyć
114
416387
2419
razem zmieniamy sposób traktowania tych,
07:10
those that sufferponieść
from this horribleokropny diseasechoroba.
115
418830
3524
którzy cierpią na tę straszną chorobę.
07:16
We have startedRozpoczęty manywiele programsprogramy,
and it's makingzrobienie a differenceróżnica.
116
424165
4325
Wprowadzamy różne programy,
które prowadzą do zmian.
07:20
I'll tell you about just a fewkilka of those.
117
428950
2667
Opowiem o kilku z nich.
07:24
Last yearrok, we startedRozpoczęty
a QuickSzybkie ResponseOdpowiedzi TeamZespół,
118
432427
3717
W zeszłym roku powstał
Zespół Szybkiego Reagowania,
07:28
QRTQrt for shortkrótki.
119
436982
2111
w skrócie QRT.
07:31
The teamzespół consistsskłada się of a paramedicsanitariusz,
120
439551
2095
Składa się z personelu paramedycznego,
07:34
a policePolicja officeroficer,
121
442805
1579
policjanta,
07:36
somebodyktoś in the recoveryodzyskiwanie communityspołeczność
and somebodyktoś in the faithwiara communityspołeczność.
122
444408
4354
kogoś z opieki środowiskowej
i ze wspólnoty wyznaniowej.
07:41
As a teamzespół, they go out
and visitodwiedzić people who have overdosedprzedawkował
123
449632
3556
Zespół odwiedza osobę,
która przedawkowała,
07:45
withinw ciągu 72 hoursgodziny of that resuscitationResuscytacji.
124
453212
2904
w ciągu 72 godzin od reanimacji.
07:48
They talk.
125
456427
1168
Rozmawiają.
07:49
They listen.
126
457619
1165
Słuchają.
07:50
They buildbudować a rapportprogram Rapport with that patientcierpliwy,
127
458808
2366
Nawiązują kontakt z pacjentem
07:53
and they offeroferta them treatmentleczenie optionsopcje.
128
461198
2097
i proponują formy leczenia.
07:59
Right now, about 30 percentprocent
or up to 30 percentprocent
129
467650
5111
Obecnie prawie 30 procent osób,
08:04
of those that the QuickSzybkie ResponseOdpowiedzi TeamZespół
have reachedosiągnięty out to
130
472785
4370
do których trafił zespół QRT,
08:09
have acceptedprzyjęty some formformularz of help.
131
477179
2133
przyjęło zaproponowaną formę pomocy.
08:12
And the wonderfulwspaniale thing about this
132
480125
2627
To cudownie,
08:14
is the first respondersobiekty odpowiadające w trybie
who are involvedzaangażowany in this teamzespół,
133
482776
3674
że osoby udzielające pierwszej pomocy
zaangażowane w QRT,
08:18
they actuallytak właściwie feel
like they can make a differenceróżnica.
134
486474
3150
czują, że mają na coś wpływ.
08:22
PositivePozytywne changezmiana where there wasn'tnie było any.
135
490260
2600
Nastąpiła pozytywna zmiana,
której wcześniej nie było.
08:26
This yearrok --
136
494679
1158
W tym roku...
08:27
(ApplauseAplauz)
137
495861
5223
(Brawa)
08:33
This yearrok, we openedotwierany a free-standingwolnostojący
specialtyspecjalistyczna clinicklinika, callednazywa PROACTPROACT,
138
501108
6175
W tym roku otworzyliśmy niezależną
klinikę specjalistyczną, PROACT,
08:39
for those sufferingcierpienie
from substancesubstancja use disordernieład.
139
507307
3267
dla osób cierpiących
na zaburzenia ponarkotykowe.
08:43
It's a one-stopjeden przystanek shopsklep, if you will.
140
511165
2266
To jak sklep wielobranżowy.
08:46
A patientcierpliwy comespochodzi in,
141
514085
1373
Przychodzi pacjent,
08:47
they're immediatelynatychmiast assessedoceniane
by somebodyktoś who'skto jest an addictionuzależnienie specialistspecjalista.
142
515482
4699
a specjalista od uzależnień
natychmiast ocenia jego stan,
08:52
They work with them
to providezapewniać treatmentleczenie optionsopcje
143
520538
2602
przedstawia mu różne możliwości leczenia
08:55
basedna podstawie on theirich ownwłasny needswymagania,
individualindywidualny needswymagania.
144
523164
3500
uwzględniające jego indywidualne potrzeby.
08:59
This does severalkilka things for us.
145
527514
2031
To rozwiązuje kilka problemów.
09:01
It givesdaje first respondersobiekty odpowiadające w trybie a placemiejsce
to eitherzarówno take or referodnosić się our patientspacjenci
146
529569
5056
Daje nam miejsce, gdzie możemy
zabrać lub przekazać pacjentów,
09:06
who are no longerdłużej
in a life-threateningzagrożenie dla życia situationsytuacja,
147
534649
2793
którzy nie są już w sytuacji
bezpośredniego zagrożenia życia
09:09
that have refusedodmówił to go to the hospitalszpital.
148
537466
2476
i którzy odmawiają hospitalizacji.
09:12
And it alsorównież clearsczyści up
149
540260
3658
To odciąża również
09:15
the overwhelmedprzytłoczony emergencynagły wypadek roomspokoje
in hospitalsszpitale that we have.
150
543942
3985
izby przyjęć w szpitalach,
które zawsze są pełne ludzi.
09:21
The thirdtrzeci thing
that I want to tell you about
151
549204
2143
Trzecia sprawa, którą chcę poruszyć,
09:23
is very deardrogi to me
and very importantważny to my teamzespół.
152
551371
3605
jest mi bardzo droga
i ważna dla mojego zespołu.
09:28
We recentlyostatnio startedRozpoczęty
a first respondersobiekty odpowiadające w trybie self-caresamoopieki programprogram.
153
556247
4155
Niedawno ruszyliśmy z programem
opieki dla ratowników.
09:34
More and more ...
154
562437
1159
Coraz częściej
09:37
first respondersobiekty odpowiadające w trybie are experiencingdoświadczanie
compassionwspółczucie fatiguezmęczenie and PTSDPTSD.
155
565419
5254
takie osoby cierpią na wtórny zespół
stresu pourazowego i na PTSD.
09:44
It is not uncommonNiezbyt często for the averageśredni
firefighterstrażak in HuntingtonHuntington
156
572728
5111
Często przeciętny strażak w Huntington
09:50
to dealsprawa with or see
up to fivepięć youngmłody deathsśmierci perza monthmiesiąc.
157
578934
5475
ma do czynienia nawet z pięcioma
zgonami młodych osób na miesiąc.
09:57
These are theirich friendsprzyjaciele,
these are theirich classmateskoledzy z klasy.
158
585712
3527
To są przyjaciele, koledzy ze szkoły.
10:01
So this much-neededbardzo potrzebne programprogram
will not only recognizerozpoznać theirich hardciężko work,
159
589824
5540
Ten tak bardzo potrzebny program
pozwoli docenić ich ciężką pracę,
10:07
it's going to give them a voicegłos.
160
595388
1953
ale też da im możliwość wypowiedzenia się.
10:09
It's going to providezapewniać them with trainingtrening
161
597365
2285
Zapewni im przeszkolenie,
10:11
that will help dealsprawa with the stressnaprężenie
that they are underpod.
162
599674
3469
które pomoże pokonać stres,
na jaki są narażeni.
10:15
And it will give them
more mental-healthzdrowie psychiczne optionsopcje
163
603547
2926
Pokaże, jak radzić sobie
z problemami zdrowia psychicznego,
10:18
that they desperatelybeznadziejnie need.
164
606497
1800
czego bardzo potrzebują.
10:22
We now have yogaJoga classesklasy in fireogień stationsstacje.
165
610585
2747
Obecnie mamy zajęcia jogi w remizach.
10:25
(LaughterŚmiech)
166
613356
1919
(Śmiech)
10:27
(ApplauseAplauz)
167
615299
3532
(Brawa)
10:30
We'veMamy alsorównież providedopatrzony on-dutyna służbie
massagesmasaże, whichktóry is fabulousfantastyczny.
168
618855
3531
Mamy też masaże podczas służby,
co jest wspaniałe.
10:34
(LaughterŚmiech)
169
622410
1461
(Śmiech)
10:35
And we have some off-dutypoza obowiązkiem programsprogramy
that we'vemamy startedRozpoczęty,
170
623895
2673
Mamy też zajęcia poza pracą,
10:38
like cookinggotowanie classesklasy for first respondersobiekty odpowiadające w trybie
and theirich significantznaczący other
171
626592
3805
jak lekcje gotowania
dla strażaków i ich partnerów
10:42
and potteryceramiki classesklasy.
172
630421
1508
albo zajęcia z garncarstwa.
10:44
So a couplepara of monthsmiesiące agotemu,
173
632771
3515
Kilka miesięcy temu
10:48
I walkedchodził out on the apparatusaparatury floorpiętro,
where I had some firefightersstrażaków.
174
636310
4079
weszłam do hali remizy,
gdzie było kilku strażaków.
10:52
And halfpół of them had had a massagemasaż,
175
640961
2452
Połowie robiono masaż,
10:55
and the other halfpół were gettinguzyskiwanie
readygotowy to have a massagemasaż.
176
643437
2794
a druga połowa się na niego szykowała.
10:58
And I saw 10 firefightersstrażaków
who were banteringbantering
177
646818
4313
Zobaczyłam, jak 10 strażaków żartuje sobie
11:03
in a very positivepozytywny, relaxedzrelaksowany mannersposób.
178
651155
3036
w pozytywnej i rozluźnionej atmosferze.
11:07
And I hadn'tnie miał seenwidziany that in yearslat.
179
655286
2134
Nie widziałam takiego zachowania od lat.
11:10
And that relaxedzrelaksowany statestan is tricklingścieka down
to the communityspołeczność, to the citizensobywatele.
180
658453
5468
Taki stan przenosi się
na otoczenie, na mieszkańców.
11:16
So a couplepara of weekstygodnie agotemu,
I had a neighborsąsiad overdosePrzedawkowanie.
181
664954
3747
Kilka tygodni temu
mój sąsiad przedawkował.
11:21
Twenty-twoDwadzieścia dwa yearslat oldstary.
182
669191
1316
Ma 22 lata.
11:22
So of coursekurs, I hurriedpospiesznie down
to help my firefightersstrażaków and my neighborsąsiad.
183
670914
3699
Zbiegłam na dół, żeby pomóc
strażakom i sąsiadowi.
11:27
And what I witnessedpoświadczony
was my firefightersstrażaków beingistota supportivewspierający.
184
675578
3946
Zobaczyłam, jak moi strażacy
wspierają pacjenta.
11:32
TalkingRozmowa in a non-judgmentalnie przesądzoną way.
185
680148
2134
Rozmawiają z nim bez osądzania go.
11:34
I watchedoglądaliśmy as one of my firefightersstrażaków
186
682768
2381
Widziałam, jak jeden ze strażaków
11:37
showedpokazał the fatherojciec
and anotherinne familyrodzina memberczłonek
187
685173
2774
pokazał ojcu i komuś z rodziny,
11:39
how to providezapewniać rescueratować breathsoddechów,
should this happenzdarzyć again.
188
687971
3249
jak przeprowadzić sztuczne oddychanie
w razie ponownego przedawkowania.
11:43
And left him with a bagtorba valveZawór maskmaska.
189
691244
2333
Strażacy zostawili też resuscytator.
11:46
PositivePozytywne changezmiana.
190
694236
1500
To jest dobra zmiana.
11:48
PositivePozytywne changezmiana.
191
696466
1381
Dobra zmiana.
11:50
Did I happenzdarzyć to mentionwzmianka
192
698585
2150
Czy już mówiłam,
11:52
the two things that firefightersstrażaków
dislikenie lubię the mostwiększość?
193
700759
3325
jakich dwóch rzeczy
strażacy nie lubią najbardziej?
11:56
The way things are and changezmiana.
194
704965
2747
Stanu obecnego i zmian.
11:59
(LaughterŚmiech)
195
707736
6258
(Śmiech)
12:06
You know, I recognizerozpoznać that there have been
drugnarkotyk epidemicsepidemie before.
196
714299
3647
Dawniej też były epidemie narkomanii.
12:09
And I've seenwidziany what crackpęknięcie
can do to a communityspołeczność.
197
717970
3200
Widziałam, co kokaina
może zrobić ze społecznością.
12:14
A lot of our criticskrytycy think
198
722081
2343
Wiele naszych krytyków sądzi,
12:16
that this newNowy compassionatewspółczuję responseodpowiedź
that we're doing in HuntingtonHuntington
199
724448
5296
że nowa forma pomocy
dla ludzi z Huntington
12:21
is because of racewyścigi.
200
729768
2804
ma podłoże rasowe,
12:24
That because the overdosesPrzedawkowanie are happeningwydarzenie
so much to the whitebiały communityspołeczność.
201
732596
5073
bo większość przypadków
przedawkowania dotyczy białych osób.
12:30
And I understandzrozumieć that criticismkrytyka,
202
738392
2159
Rozumiem tę krytykę,
12:32
because we as a countrykraj messedzabrudzony up.
203
740575
2726
bo nasz kraj do tego doprowadził.
12:36
And we treatedleczony blackczarny people poorlysłabo
duringpodczas the crackpęknięcie epidemicepidemia.
204
744115
3905
Nie zareagowaliśmy odpowiednio
na epidemię kokainy wśród czarnoskórych.
12:40
We can't forgetzapomnieć that.
205
748980
1555
Nie możemy o tym zapominać.
12:42
And we mustmusi do better.
206
750559
1865
Musimy zachować się lepiej.
12:45
But right now, what I know
is people are dyingumierający.
207
753538
3105
Ale teraz wiem, że ludzie umierają.
12:50
And we in HuntingtonHuntington dealsprawa with people
sufferingcierpienie from substancesubstancja use disordernieład
208
758490
5888
W Huntington każdego dnia zajmujemy się
cierpiącymi na zaburzenie ponarkotykowe,
12:56
of everykażdy colorkolor and everykażdy backgroundtło,
on the streetsulice, everykażdy day.
209
764402
5008
niezależnie od koloru skóry
czy pochodzenia.
13:02
The jobpraca of a first responderObiekt odpowiadający w trybie:
preventzapobiec unnecessaryniepotrzebne deathsśmierci.
210
770696
4627
Osoby udzielające pierwszej pomocy
muszą zapobiegać niepotrzebnym zgonom.
13:08
PeriodOkres.
211
776252
1150
Koniec i kropka.
13:10
So ...
212
778847
1150
13:13
ObviouslyOczywiście, I'm a stubbornuparty
firefighterstrażak and nursepielęgniarka.
213
781715
2802
Oczywiście jestem
upartym strażakiem i pielęgniarką.
13:18
And I refuseodmówić to believe that there isn't
a way around everykażdy barrierbariera.
214
786096
4113
Wierzę, że można pokonać każdą barierę.
13:22
One of the barriersbariery that we have
215
790755
2036
Jedną z nich,
13:24
dealingpostępowanie with the opioidopioidów
epidemicepidemia is stigmapiętno.
216
792815
2934
przy epidemii opioidowej,
jest napiętnowanie.
13:29
So ...
217
797871
1150
13:32
We in HuntingtonHuntington, WestWest VirginiaVirginia,
are showingseans the restodpoczynek of the countrykraj
218
800783
4699
Ludzie z Huntington w Wirginii Zachodniej
pokazują reszcie świata,
13:37
that changezmiana can happenzdarzyć.
219
805506
2730
że zmiana jest możliwa.
13:40
That there is hopenadzieja
dealingpostępowanie with this epidemicepidemia.
220
808776
3532
Jest nadzieja w walce z tą epidemią.
13:44
Our currentobecny overdosesPrzedawkowanie are down 40 percentprocent.
221
812911
4465
Liczba przedawkowań zmalała o 40 procent.
13:49
(ApplauseAplauz)
222
817800
7000
(Brawa)
13:57
CurrentlyObecnie, our overdosePrzedawkowanie deathsśmierci
are down 50 percentprocent.
223
825878
3294
Obecnie notujemy 50-procentowy
spadek liczby zgonów.
14:01
(ApplauseAplauz)
224
829529
4646
(Brawa)
14:06
This epidemicepidemia is fardaleko from over.
225
834199
2563
Jest jeszcze dużo do zrobienia.
14:08
But eachkażdy and everykażdy one of us
has a partczęść to playgrać in this epidemicepidemia.
226
836786
4823
Każdy z nas ma jakąś rolę
w walce z tą epidemią.
14:14
Just by listeningsłuchający
and beingistota kinduprzejmy to somebodyktoś,
227
842188
3445
Wystarczy słuchać innych i być miłym,
14:17
you have the abilityzdolność
to make a differenceróżnica in theirich liveszyje.
228
845657
4716
żeby móc odmienić czyjeś życie.
14:22
Thank you and God blessbłogosławić.
229
850397
1593
Dziękuję i wszystkiego dobrego.
14:24
(ApplauseAplauz)
230
852014
5473
(Brawa)
Translated by Barbara Guzik
Reviewed by Sylwia Gliniewicz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jan Rader - Humanitarian warrior
Jan Rader is a firefighter and a nurse.

Why you should listen

Jan Rader joined the Huntington, West Virginia, Fire Department in August 1994. Rader is the first woman to reach the rank of chief for a career department in the State of West Virginia. She holds a Regents bachelor of arts degree from Marshall University and an associate's degree of science in nursing from Ohio University. She holds many fire service certifications and is also a fire and EMS instructor in the State of West Virginia.

Since November 2014, Rader has been serving as a member of the Mayor's Office of Drug Control Policy. The purpose of this task force is to address drug addiction in Huntington and the surrounding communities and create a holistic approach involving prevention, treatment and law enforcement. Rader recently came to national prominence after the release of the short documentary Heroin(e) by Netflix in September 2017. In April 2018, she was chosen as one of TIME Magazine's "100 Most Influential People in the World."

More profile about the speaker
Jan Rader | Speaker | TED.com