ABOUT THE SPEAKER
Petter Johansson - Experimental psychologist
Petter Johansson and his research group study self-knowledge and attitude change using methods ranging from questionnaires to close-up card magic.

Why you should listen

Petter Johansson is an associate professor in cognitive science, and together with Lars Hall he runs the Choice Blindness Lab at Lund University in Sweden. 
 
The main theme of Johansson's research is self-knowledge: How much do we know about ourselves, and how do we come to acquire this knowledge? To study these questions, he and his collaborators have developed an experimental paradigm known as "choice blindness." The methodological twist in these experiments is to use magic tricks to manipulate the outcome of people's choices -- and then measure to what extent and in what ways people react to these changes. The general finding is that participants often fail to detect when they receive the opposite of their choice, and when asked to explain, they readily construct and confabulate answers motivating a choice they only believe they intended to make. The effect has been demonstrated in choice experiments on topics such as facial attractiveness, consumer choice and moral and political decision making.

More profile about the speaker
Petter Johansson | Speaker | TED.com
TEDxUppsalaUniversity

Petter Johansson: Do you really know why you do what you do?

Petter Johansson: Yaptığınız bir şeyi neden yaptığınızı gerçekten biliyor musunuz?

Filmed:
1,423,138 views

Deneysel psikolog Petter Johansson tercih körlüğünü araştırıyor -kendimizi istediğimiz şeyi aldığımıza dair, öyle olmasa bile, ikna ettiğimiz fenomen. Petter deneylerini (sihirbazların da katkısıyla tasarlanan!) bu şaşırıtıcı konuşmada paylaşırken şu soruyu cevaplamaya çalışıyor: Yaptığımız bir şeyi neden yapıyoruz? Sonuçlar kendi bildiklerimizin doğası hakkında ve manipülasyonlara nasıl tepki verdiğimiz hakkında büyük çıkarımlar yapıyor. Kendinizi düşündüğünüz kadar iyi tanımıyor olabilirsiniz.
- Experimental psychologist
Petter Johansson and his research group study self-knowledge and attitude change using methods ranging from questionnaires to close-up card magic. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
So why do you think
the richzengin should payödeme more in taxesvergileri?
0
800
3560
Zenginlerin daha fazla vergi ödemeleri
gerektiğini neden düşünüyorsunuz?
00:16
Why did you buysatın almak the latestson iPhoneiPhone?
1
4400
2376
En son çıkan iPhone'u neden satın aldınız?
00:18
Why did you pickalmak your currentşimdiki partnerortak?
2
6800
2456
Şu anki eşinizi neden seçtiniz?
00:21
And why did so manyçok people
voteoy for DonaldDonald TrumpKoz?
3
9280
3416
Neden bu kadar insan
Donald Trump'a oy verdi?
00:24
What were the reasonsnedenleri, why did they do it?
4
12720
2520
Sebep neydi, bunları neden yaptılar?
00:27
So we asksormak this kindtür
of questionsoru all the time,
5
15990
2106
Bunun gibi soruları her zaman sorarız
00:30
and we expectbeklemek to get an answerCevap.
6
18120
1736
ve bir cevap alabilmeyi bekleriz.
00:31
And when beingolmak askeddiye sordu,
we expectbeklemek ourselveskendimizi to know the answerCevap,
7
19880
3136
Ve bize bu soru sorulduğunda,
neden böyle yaptığımızın
00:35
to simplybasitçe tell why we did as we did.
8
23040
2480
cevabını bildiğimizi düşünürüz.
00:38
But do we really know why?
9
26440
1720
Ama gerçekten biliyor muyuz?
00:41
So when you say that you prefertercih etmek
GeorgeGeorge ClooneyClooney to TomTom HanksHanks,
10
29000
3456
Yani George Clooney'i Tom Hanks'e
tercih etmenizin sebebi
00:44
duenedeniyle to his concernilgilendirmek for the environmentçevre,
11
32479
2057
çevreye karşı duyarlı olması derseniz,
00:46
is that really truedoğru?
12
34560
1200
bu gerçekten doğru mudur?
00:48
So you can be perfectlykusursuzca sinceresamimi
and genuinelygerçekten believe
13
36560
2496
Tercihinizin bu yüzden
olduğuna içtenlikle
00:51
that this is the reasonneden
that drivessürücüler your choiceseçim,
14
39080
2936
inanıyor olabilirsiniz.
00:54
but to me, it mayMayıs ayı still feel
like something is missingeksik.
15
42040
2600
Ama bana göre burada
hâlâ eksik bir şey var.
00:57
As it standsstandları, duenedeniyle to
the naturedoğa of subjectivityöznellik,
16
45560
3176
Gördüğünüz üzere
öznelliğin doğasından dolayı
01:00
it is actuallyaslında very hardzor to ever provekanıtlamak
that people are wrongyanlış about themselveskendilerini.
17
48760
4320
insanların kendileri hakkında yanlış
düşündüklerini kanıtlamak gerçekten zor.
01:06
So I'm an experimentaldeneysel psychologistpsikolog,
18
54600
2136
Ben deneysel bir psikoloğum
01:08
and this is the problemsorun
we'vebiz ettik been tryingçalışıyor to solveçözmek in our lablaboratuvar.
19
56760
3536
ve laboratuvarımızda çözmeye
çalıştığımız problem bu.
01:12
So we wanted to createyaratmak an experimentdeney
20
60320
2176
Bu yüzden insanların kendileri hakkında
01:14
that would allowizin vermek us to challengemeydan okuma
what people say about themselveskendilerini,
21
62520
3536
ne kadar emin olduklarına bağlı olmadan,
söyledikleri şeylere meydan okuyan
01:18
regardlessne olursa olsun of how certainbelli they mayMayıs ayı seemgörünmek.
22
66080
2680
bir deney yaratmak istedik.
01:21
But trickingkandırma people
about theironların ownkendi mindus is hardzor.
23
69960
2736
Ancak insanları kendi zihinleri
hakkında kandırmak zor.
01:24
So we turneddönük to the professionalsprofesyoneller.
24
72720
2376
Bu yüzden profesyonellere baktık.
01:27
The magiciansbüyücüler.
25
75120
1200
Sihirbazlara,
01:29
So they're expertsuzmanlar at creatingoluşturma
the illusionyanılsama of a freeücretsiz choiceseçim.
26
77120
2896
yani bağımsız bir tercihte
illüzyon yaratan uzmanlara.
01:32
So when they say, "PickÇekme a cardkart, any cardkart,"
27
80040
2296
"Bir kart seç, herhangi bir kart."
dediklerinde
01:34
the only thing you know
is that your choiceseçim is no longeruzun freeücretsiz.
28
82360
2920
bildiğiniz tek şey tercihimizin
bağımsız olmadığı.
01:38
So we had a fewaz fantasticfantastik
brainstormingbeyin fırtınası sessionsoturumları
29
86200
2376
Bu yüzden bir grup İsveçli sihirbazla
01:40
with a groupgrup of Swedishİsveç dili magiciansbüyücüler,
30
88600
1856
beyin fırtınası seansları düzenledik
01:42
and they helpedyardım etti us createyaratmak a methodyöntem
31
90480
1642
ve bize insanların tercihlerini
01:44
in whichhangi we would be ableyapabilmek to manipulateidare
the outcomesonuç of people'sinsanların choicesseçimler.
32
92147
3973
manipüle edecek bir metot
yaratmak için yardım ettiler.
01:48
This way we would know
when people are wrongyanlış about themselveskendilerini,
33
96760
2936
Böylece insanların kendileri hakkında
yanlış düşündüklerini,
01:51
even if they don't know this themselveskendilerini.
34
99720
2040
onlar bilmese bile, bilecektik.
01:54
So I will now showgöstermek you
a shortkısa moviefilm showinggösterme this manipulationhile.
35
102480
4656
Şimdi size bu manipülasyonu içeren
kısa bir film göstereceğim.
01:59
So it's quiteoldukça simplebasit.
36
107160
1416
Aslında çok kolay.
02:00
The participantskatılımcılar make a choiceseçim,
37
108600
2136
Katılımcılar bir seçim yapıyorlar
02:02
but I endson up givingvererek them the oppositekarşısında.
38
110760
2256
ama ben onlara tam tersini veriyorum.
02:05
And then we want to see:
How did they reacttepki, and what did they say?
39
113040
3520
Sonrasında görmek istediğimiz şey:
Nasıl tepki verdiler ve ne dediler?
02:09
So it's quiteoldukça simplebasit, but see
if you can spotyer the magicsihirli going on.
40
117240
3160
Aslında çok basit, ama bakın bakalım
sihri görebiliyor musunuz?
02:13
And this was shotatış with realgerçek participantskatılımcılar,
they don't know what's going on.
41
121440
3520
Ve bu çekim gerçek katılımcılarla çekildi;
ne olduğunu bilmiyorlardı.
(Video) Petter Johansson:
Merhaba, ben Petter.
02:19
(VideoVideo) PetterPetter JohanssonJohansson:
HiMerhaba, my name'sAdım PetterPetter.
42
127000
2216
Kadın: Merhaba ben Becka.
02:21
WomanKadın: HiMerhaba, I'm BeckaBecka.
43
129240
1215
PJ: Sana bunun gibi resimler göstereceğim.
02:22
PJPJ: I'm going to showgöstermek you
picturesresimler like this.
44
130479
2137
Ve sen hangisini daha çekici
bulduğuna karar vereceksin.
02:24
And you'llEğer olacak have to decidekarar ver
whichhangi one you find more attractiveçekici.
45
132640
2896
Becka: Tamam.
02:27
BeckaBecka: OK.
46
135560
1216
PJ: Ve bazen sana neden bu yüzü
tercih ettiğini soracağım.
02:28
PJPJ: And then sometimesara sıra,
I will asksormak you why you prefertercih etmek that faceyüz.
47
136800
3176
Becka: Tamam.
02:32
BeckaBecka: OK.
48
140000
1216
PJ: Hazır mısın?
B: Evet.
02:33
PJPJ: ReadyHazır?
BeckaBecka: Yeah.
49
141240
1200
02:43
PJPJ: Why did you prefertercih etmek that one?
50
151120
1816
PJ: Neden bunu tercih ettin?
02:44
BeckaBecka: The smilegülümseme, I think.
51
152960
1496
Becka: Gülüş, sanırım.
02:46
PJPJ: SmileGülümseme.
52
154480
1200
PJ: Gülüş.
02:52
Man: One on the left.
53
160400
1240
Adam: Soldaki.
02:57
Again, this one just struckvurdu me.
54
165520
1640
Yine söylüyorum, bu beni etkiledi.
02:59
Interestingİlginç shotatış.
55
167760
1616
Değişik bir çekim.
03:01
SinceBeri I'm a photographerfotoğrafçı,
I like the way it's litAydınlatılmış and looksgörünüyor.
56
169400
3000
Fotoğrafçı olduğum için
ışığı ve görünüşünü sevdim.
03:06
PetterPetter JohanssonJohansson: But now comesgeliyor the trickhile.
57
174280
2040
Petter Johansson: Ama şimdi hile geliyor.
03:10
(VideoVideo) WomanKadın 1: This one.
58
178120
1280
(Video) Kadın 1: Bu.
03:16
PJPJ: So they get the oppositekarşısında
of theironların choiceseçim.
59
184240
2280
PJ: Seçimlerinin tam tersini
alıyorlar.
03:20
And let's see what happensolur.
60
188520
1600
Ve bakalım neler oluyor.
03:28
WomanKadın 2: UmUm ...
61
196240
1200
Kadın 2: Hmm ...
03:35
I think he seemsgörünüyor a little more
innocentmasum than the other guy.
62
203760
2800
Bence bu adam diğerinden
biraz daha masum görünüyor.
03:45
Man: The one on the left.
63
213360
1240
Adam: Soldaki.
03:49
I like her smilegülümseme
and contourKontur of the noseburun and faceyüz.
64
217280
3696
Gülüşünü ve burnunun ve yüzünün
şeklini sevdim.
03:53
So it's a little more interestingilginç
to me, and her haircutsaç kesimi.
65
221000
2760
Bu yüzden bana daha değişik geldi.
Saç kesimi de öyle.
04:00
WomanKadın 3: This one.
66
228040
1200
Kadın 3: Bu.
04:03
I like the smirkysmirky look better.
67
231520
1576
Sırıtmasını daha çok beğendim.
04:05
PJPJ: You like the smirkysmirky look better?
68
233120
2000
PJ: Sırıtmasını daha mı çok beğendin?
04:09
(LaughterKahkaha)
69
237680
3176
(Gülüşme)
04:12
WomanKadın 3: This one.
70
240880
1200
Kadın 3: Bu.
04:15
PJPJ: What madeyapılmış you chooseseçmek him?
71
243280
1400
PJ: Neden bunu seçtin?
04:17
WomanKadın 3: I don't know,
he looksgörünüyor a little bitbit like the HobbitHobbit.
72
245520
2896
Kadın 3: Bilmiyorum.
Biraz Hobbit gibi gözüküyor.
04:20
(LaughterKahkaha)
73
248440
2056
(Gülüşme)
04:22
PJPJ: And what happensolur in the endson
74
250520
1496
PJ: Ve sonunda onlara deneyin
04:24
when I tell them the truedoğru naturedoğa
of the experimentdeney?
75
252040
3096
gerçek yapılışını anlatınca ne oluyor?
04:27
Yeah, that's it. I just have to
asksormak a fewaz questionssorular.
76
255160
2456
Evet, bu kadar. Sadece son birkaç
soru sormam gerek.
04:29
Man: Sure.
77
257640
1216
Adam: Tabi.
04:30
PJPJ: What did you think
of this experimentdeney, was it easykolay or hardzor?
78
258880
2976
PJ: Deney hakkında ne düşündün?
Zor muydu kolay mıydı?
04:33
Man: It was easykolay.
79
261880
1240
Adam: Kolaydı.
04:36
PJPJ: DuringSırasında the experimentsdeneyler,
80
264040
1336
PJ: Deney sırasında
04:37
I actuallyaslında switchedanahtarlamalı
the picturesresimler threeüç timeszamanlar.
81
265400
3336
resimleri üç kez değiştirdim.
04:40
Was this anything you noticedfark?
82
268760
1576
Bunu fark ettin mi?
04:42
Man: No. I didn't noticeihbar any of that.
83
270360
1816
Adam: Hayır. Bunu hiç fark etmedim.
04:44
PJPJ: Not at all?
Man: No.
84
272200
1496
PJ: Hiç mi?
Adam: Evet.
04:45
SwitchingGeçiş yapma the picturesresimler as faruzak as ...
85
273720
2096
Resimleri değiştirmek derken ...
04:47
PJPJ: Yeah, you were pointingişaret at one of them
but I actuallyaslında gaveverdi you the oppositekarşısında.
86
275840
3816
PJ: Evet, sen bir tanesini işaret ederken
ben aslında sana diğerini verdim.
04:51
Man: The oppositekarşısında one.
OK, when you --
87
279680
1816
Adam: Diğerini. Tamam, yani --
04:53
No. ShowsGösterir you how much
my attentionDikkat spankarış was.
88
281520
2256
Hayır. Dikkatimin ne kadar
olduğunu gösteriyor.
04:55
(LaughterKahkaha)
89
283800
1520
(Gülüşme)
04:58
PJPJ: Did you noticeihbar that sometimesara sıra
duringsırasında the experimentdeney
90
286880
3016
PJ: Deney süresince bazen
resimleri değiştirdiğimi
05:01
I switchedanahtarlamalı the picturesresimler?
91
289920
2136
fark ettin mi?
05:04
WomanKadın 2: No, I did not noticeihbar that.
92
292080
2016
Kadın 2: Hayır, fark etmedim.
05:06
PJPJ: You were pointingişaret at one,
but then I gaveverdi you the other one.
93
294120
3000
PJ: Sen bir tanesine işaret ediyordun,
ben sana diğerini verdim.
05:09
No inclinationEğim of that happeningolay?
94
297920
1616
Bunu hiç anlamadın mı?
05:11
WomanKadın 2: No.
95
299560
1576
Kadın 2: Hayır.
05:13
WomanKadın 2: I did not noticeihbar.
96
301160
1256
Kadın 2: Fark etmedim.
05:14
(LaughsGülüyor)
97
302440
1936
(Gülüşme)
05:16
PJPJ: Thank you.
98
304400
1216
PJ: Teşekkürler.
05:17
WomanKadın 2: Thank you.
99
305640
1376
Kadın 2: Teşekkürler.
05:19
PJPJ: OK, so as you probablymuhtemelen
figuredanladım out now,
100
307040
2056
PJ: Tamam, şimdi muhtemelen
anlamışsınızdır.
05:21
the trickhile is that I have
two cardskartları in eachher handel,
101
309120
2256
İşin hilesi elimde iki karttan
05:23
and when I handel one of them over,
102
311400
1576
birini veriyorken
05:25
the blacksiyah one kindtür of disappearskaybolur
into the blacksiyah surfaceyüzey on the tabletablo.
103
313000
4360
siyah olanın siyah arka planda kaybolması.
05:30
So usingkullanma picturesresimler like this,
104
318640
1736
Bu şekilde resimleri kullandığımda
05:32
normallynormalde not more than 20 percentyüzde
of the participantskatılımcılar detectbelirlemek these triesçalışır.
105
320400
4376
katılımcıların normalde en fazla
%20'si fark ediyor.
05:36
And as you saw in the moviefilm,
106
324800
1416
Filmde de gördüğünüz gibi
05:38
when in the endson
we explainaçıklamak what's going on,
107
326240
3176
sonunda neler olduğunu açıkladığımızda
05:41
they're very surprisedşaşırmış and oftensık sık refuseçöp
to believe the trickhile has been madeyapılmış.
108
329440
4376
herkes çok şaşırıyor ve bir hile
olduğuna inanmıyorlar.
05:45
So this showsgösterileri that this effectEfekt
is quiteoldukça robustgüçlü and a genuinehakiki effectEfekt.
109
333840
4776
Bu gösteriyor ki deneyin etkisi
güçlü ve gerçek olmuş.
05:50
But if you're interestedilgili
in self-knowledgekendini tanıma, as I am,
110
338640
2656
Ama kendi bildiklerimizle
benim kadar ilgiliyseniz
05:53
the more interestingilginç bitbit is,
111
341320
1336
daha da ilginç olan şey
05:54
OK, so what did they say
when they explainedaçıkladı these choicesseçimler?
112
342680
3936
bu seçimler açıklandığında
ne dedikleri.
05:58
So we'vebiz ettik donetamam a lot of analysisanaliz
113
346640
1496
Deneylerdeki sözlü sonuçlarla
06:00
of the verbalsözlü reportsraporlar
in these experimentsdeneyler.
114
348160
2080
birçok analiz yaptık.
06:03
And this graphgrafik simplybasitçe showsgösterileri
115
351360
2456
Ve bu grafik gösteriyor ki
06:05
that if you comparekarşılaştırmak
what they say in a manipulatedmanipüle trialDeneme
116
353840
4776
onların manipüle edilen zamanda
söylediklerini manipüle edilmeyene
06:10
with a nonmanipulatednonmanipulated trialDeneme,
117
358640
1376
karşılaştırdığımızda,
06:12
that is when they explainaçıklamak
a normalnormal choiceseçim they'veonlar ettik madeyapılmış
118
360040
2776
yani yaptıkları normal
bir seçimi açıkladıklarında
06:14
and one where we manipulatedmanipüle the outcomesonuç,
119
362840
2496
ve sonucu manipüle ettiğimizde
06:17
we find that they are remarkablyoldukça similarbenzer.
120
365360
2456
sonuçlar son derece benzerdi.
06:19
So they are just as emotionalduygusal,
just as specificözel,
121
367840
3056
Aynı derecede duygusal ve spesifiklerdi
06:22
and they are expressedifade
with the sameaynı levelseviye of certaintykesinlik.
122
370920
3200
ve aynı derecede kesin olarak
ifade edilmişti.
06:27
So the stronggüçlü conclusionSonuç to drawçekmek from this
123
375120
2336
Bu yüzden buradan
çıkaracağımız güçlü sonuç
06:29
is that if there are no differencesfarklar
124
377480
2216
gerçek bir seçimle
06:31
betweenarasında a realgerçek choiceseçim
and a manipulatedmanipüle choiceseçim,
125
379720
3696
manipüle edilmiş bir seçim
arasında fark olmadığı.
06:35
perhapsbelki we make things up all the time.
126
383440
2440
Muhtemelen birçok zaman
bir şeyleri uyduruyoruz.
06:38
But we'vebiz ettik alsoAyrıca donetamam studiesçalışmalar
127
386680
1336
Aslında söyledikleri şeyleri
06:40
where we try to matchmaç what they say
with the actualgerçek facesyüzleri.
128
388040
3016
gerçek yüzlerle karşılaştıran
çalışmalar da yaptık.
06:43
And then we find things like this.
129
391080
1880
Ve bunun gibi şeyler bulduk.
06:45
So here, this maleerkek participantkatılımcı,
he preferredtercihli the girlkız to the left,
130
393760
5056
Mesela burada, erkek bir katılımcı
soldaki kadını tercih etti
06:50
he endedbitti up with the one to the right.
131
398840
1856
ve sağdaki kadının resmini aldı.
06:52
And then, he explainedaçıkladı
his choiceseçim like this.
132
400720
2816
Ve daha sonra tercihini
şu şekilde açıkladı:
06:55
"She is radiantparlak.
133
403560
1296
"Çok göz alıcı.
06:56
I would ratherdaha doğrusu have approachedyaklaştı her
at the barbar than the other one.
134
404880
3096
Bir barda diğerine kıyasla
bu kadına yanaşırdım.
07:00
And I like earringsKüpe."
135
408000
1616
Ve küpelerini sevdim."
07:01
And whateverher neyse madeyapılmış him chooseseçmek
the girlkız on the left to beginbaşla with,
136
409640
3496
Ve en başta soldaki
kadını seçmesinin nedeni
07:05
it can't have been the earringsKüpe,
137
413160
1576
küpeler olamaz,
07:06
because they were actuallyaslında
sittingoturma on the girlkız on the right.
138
414760
2856
çünkü aslında sağdaki
kadında takılılar.
07:09
So this is a clearaçık exampleörnek
of a postposta hochoc constructioninşaat.
139
417640
3776
Bu post hoc yaratmaya
açık bir örnek.
07:13
So they just explainedaçıkladı
the choiceseçim afterwardssonradan.
140
421440
2800
Yani seçimleri sonrasında açıkladılar.
07:17
So what this experimentdeney showsgösterileri is,
141
425320
2296
Bu deneyin gösterdiği şu:
07:19
OK, so if we failbaşarısız to detectbelirlemek
that our choicesseçimler have been changeddeğişmiş,
142
427640
3656
eğer seçimlerimizin değiştiğini
fark edemezsek
07:23
we will immediatelyhemen startbaşlama
to explainaçıklamak them in anotherbir diğeri way.
143
431320
3200
onları hemen başka bir yolla
açıklamaya başlıyoruz.
07:27
And what we alsoAyrıca foundbulunan
144
435520
1256
Bulduğumuz bir diğer şey
07:28
is that the participantskatılımcılar
oftensık sık come to prefertercih etmek the alternativealternatif,
145
436800
3216
katılımcıların sevmeye
yönlendirildikleri alternatifi
07:32
that they were led to believe they likedsevilen.
146
440040
2256
daha sonra tercih etmeleriydi.
07:34
So if we let them do the choiceseçim again,
147
442320
2016
Onlara bu seçimi bir daha sorduğumuzda
07:36
they will now chooseseçmek the faceyüz
they had previouslyÖnceden rejectedreddedilen.
148
444360
3760
daha önce seçmedikleri
yüzü seçiyorlardı.
07:41
So this is the effectEfekt
we call "choiceseçim blindnesskörlük."
149
449520
2296
Biz bu etkiye
"tercih körlüğü" adını verdik.
07:43
And we'vebiz ettik donetamam
a numbernumara of differentfarklı studiesçalışmalar --
150
451840
2216
Ve birçok farklı
çalışma yaptık --
07:46
we'vebiz ettik trieddenenmiş consumertüketici choicesseçimler,
151
454080
2536
tüketici seçimlerini,
07:48
choicesseçimler basedmerkezli on tastedamak zevki and smellkoku
and even reasoningmuhakeme problemssorunlar.
152
456640
4416
tat, koku ve hatta mantık problemi
bazlı seçimleri denedik.
07:53
But what you all want to know is of coursekurs
153
461080
2056
Gerçekten bilmek istediğimiz şey tabii ki
07:55
does this extenduzatmak alsoAyrıca
to more complexkarmaşık, more meaningfulanlamlı choicesseçimler?
154
463160
3936
bu etkinin daha karışık ve anlamlı
seçimlere uygulanabilir olup olmadığı.
07:59
Like those concerningilişkin
moralmanevi and politicalsiyasi issuessorunlar.
155
467120
3080
Mesela ahlaki ve politik
konulardaki seçimlere.
08:04
So the nextSonraki experimentdeney,
it needsihtiyaçlar a little bitbit of a backgroundarka fon.
156
472400
4216
Bir sonraki deney biraz
arka plan bilgisi gerektiriyor.
08:08
So in Swedenİsveç, the politicalsiyasi landscapepeyzaj
157
476640
4256
İsveç'te politik arena
08:12
is dominatedhakim by a left-wingsol kanat
and a right-wingsağ-kanat coalitionkoalisyon.
158
480920
3360
sol ve sağ taraflı bir koalisyon içeriyor.
08:17
And the votersSeçmenler mayMayıs ayı movehareket a little bitbit
betweenarasında the partiespartiler withiniçinde eachher coalitionkoalisyon,
159
485720
4416
Ve seçmenler iki koalisyondaki partiler
arasında gidip gelebiliyorlar.
08:22
but there is very little movementhareket
betweenarasında the coalitionskoalisyonlar.
160
490160
2760
Ancak koalisyonlar arasındaki
değişimler çok az.
08:25
And before eachher electionsseçimleri,
161
493680
1976
Her seçimden önce
08:27
the newspapersgazeteler and the pollingyoklama institutesEnstitüleri
162
495680
4216
gazeteler ve seçim kurumları
08:31
put togetherbirlikte what they call
"an electionseçim compasspusula"
163
499920
2616
iki koalisyonu birbirinden ayıracak
08:34
whichhangi consistsoluşur of a numbernumara
of dividingbölen issuessorunlar
164
502560
3336
birkaç ayrılıkçı konu içeren
08:37
that sortçeşit of separatesayıran the two coalitionskoalisyonlar.
165
505920
2336
bir "seçim pusulası"
yayınlıyor.
08:40
Things like if taxvergi on gasolinebenzin
should be increasedartmış
166
508280
3735
Benzindeki vergi artmalı mı
08:44
or if the 13 monthsay of paidödenmiş parentalebeveyn leaveayrılmak
167
512039
4096
ya da 13 aylık doğum izni
cinsiyet eşitliğini artırmak için
08:48
should be splitBölünmüş equallyaynı derecede
betweenarasında the two parentsebeveyn
168
516159
2496
ebeveynler arasında
eşit bir şekilde bölüşülmeli mi
08:50
in ordersipariş to increaseartırmak genderCinsiyet equalityeşitlik.
169
518679
2721
gibi sorular içeriyor.
08:54
So, before the last Swedishİsveç dili electionseçim,
170
522840
2216
İsveç seçimlerinden önce
08:57
we createdoluşturulan an electionseçim compasspusula of our ownkendi.
171
525080
2600
kendi seçim pusulamızı yarattık.
09:00
So we walkedyürüdü up to people in the streetsokak
172
528480
2136
Sokaktaki insanlara
09:02
and askeddiye sordu if they wanted
to do a quickhızlı politicalsiyasi surveyanket.
173
530640
3336
kısa bir politik anket yapmak
isteyip istemediklerini sorduk.
09:06
So first we had them statebelirtmek, bildirmek
theironların votingoylama intentionniyet
174
534000
2456
Öncelikle iki koalisyon
arasında oy verme
09:08
betweenarasında the two coalitionskoalisyonlar.
175
536480
1360
niyetlerini sorduk.
09:10
Then we askeddiye sordu them
to answerCevap 12 of these questionssorular.
176
538560
3776
Daha sonra 12 soruyu
cevaplamalarını istedik.
09:14
They would filldoldurmak in theironların answerscevaplar,
177
542360
1976
Onlar cevapları dolduracaktı;
09:16
and we would asksormak them to discusstartışmak,
178
544360
1616
biz de açıklamalarını soracaktık:
09:18
so OK, why do you think
taxvergi on gasgaz should be increasedartmış?
179
546000
5496
Evet neden benzin üzerindeki verginin
artırılması gerektiğini düşünüyorsunuz?
09:23
And we'devlenmek go throughvasitasiyla the questionssorular.
180
551520
2096
Daha sonra soruların üzerinden
gidiyorduk.
09:25
Then we had a colorrenk codedkodlanmış templateşablon
181
553640
3896
Sonrasında genel skorlarını
puanlamamızı sağlayan
09:29
that would allowizin vermek us
to tallyçetele theironların overalltüm scoreGol.
182
557560
2936
renk kodlu bir şablonumuz vardı.
09:32
So this personkişi would have
one, two, threeüç, fourdört
183
560520
3456
Mesela bu kişinin
bir, iki, üç, dört
09:36
fivebeş, sixaltı, sevenYedi, eightsekiz, ninedokuz
scoresSkorlar to the left,
184
564000
3296
beş, altı, yedi, sekiz, dokuz
sol puanı olacak.
09:39
so he would leanyağsız to the left, basicallytemel olarak.
185
567320
2680
Böylece basit bir şekilde
sol eğilimli olacaktı.
09:42
And in the endson, we alsoAyrıca had them
filldoldurmak in theironların votingoylama intentionniyet oncebir Zamanlar more.
186
570800
4440
Ve sonunda, oy verme niyetlerini
bir kez daha doldurmalarını istedik.
09:48
But of coursekurs, there was
alsoAyrıca a trickhile involvedilgili.
187
576160
2280
Ama tabii ki
bir hile de vardı.
09:51
So first, we walkedyürüdü up to people,
188
579360
2176
Önce insanlara giderek
09:53
we askeddiye sordu them
about theironların votingoylama intentionniyet
189
581560
2056
oy verme niyetlerinin
ne olduğunu sorduk
09:55
and then when they startedbaşladı fillingdolgu in,
190
583640
2256
ve onlar doldurmaya başladığında
09:57
we would filldoldurmak in a setset of answerscevaplar
going in the oppositekarşısında directionyön.
191
585920
5456
biz onların tam tersi olan
başka bir cevap seti doldurduk.
10:03
We would put it underaltında the notepadNot defteri.
192
591400
2576
Ve bunu defterin altına koyduk.
10:06
And when we get the questionnairesoru formu,
193
594000
2776
Anketi aldığımızda
10:08
we would simplybasitçe gluetutkal it on topüst
of the participant'skatılımcının ownkendi answerCevap.
194
596800
3320
katılımcının cevaplarının üzerine
basitçe yapıştırdık.
10:16
So there, it's gonegitmiş.
195
604000
1240
İşte burada, oldu bile.
10:24
And then we would asksormak
about eachher of the questionssorular:
196
612280
2376
Ve daha sonra bu soruları sorduk:
10:26
How did you reasonneden here?
197
614680
1536
Burada ne düşündünüz?
10:28
And they'llacaklar statebelirtmek, bildirmek the reasonsnedenleri,
198
616240
1736
Ve onlar da düşündüklerini söyledi.
10:30
togetherbirlikte we will sumtoplam up
theironların overalltüm scoreGol.
199
618000
2480
Birlikte toplam skorlarını
hesapladık.
10:34
And in the endson, they will statebelirtmek, bildirmek
theironların votingoylama intentionniyet again.
200
622800
3680
Ve sonunda, tekrar oy verme
niyetlerini söylediler.
10:41
So what we find first of all here,
201
629960
1656
Burada bulduğumuz ilk şey
10:43
is that very fewaz of these
manipulationsmanipülasyonlar are detectedtespit.
202
631640
4216
bu manipülasyonların
çok azının fark edildiğiydi.
10:47
And they're not detectedtespit
in the senseduyu that they realizegerçekleştirmek,
203
635880
2656
Ve fark edilenler şu şekilde
tepki vermiyorlardı:
10:50
"OK, you mustşart have changeddeğişmiş my answerCevap,"
204
638560
1856
"Hmm, cevabımı değiştirmiş olmalısın."
10:52
it was more the casedurum that,
205
640440
1256
Daha çok şöyleydi:
10:53
"OK, I must'veolmalı misunderstoodyanlış
the questionsoru the first time I readokumak it.
206
641720
3176
"Hmm, ilk okuduğumda
soruyu yanlış anlamış olmalıyım.
10:56
Can I please changedeğişiklik it?"
207
644920
1240
Değiştirebilir miyim?"
10:59
And even if a fewaz of these
manipulationsmanipülasyonlar were changeddeğişmiş,
208
647080
5136
Ve bu manipülasyonların
küçük bir kısmı değiştirildiyse bile
11:04
the overalltüm majorityçoğunluk was missedcevapsız.
209
652240
2136
büyük çoğunluk farkına varmıyordu.
11:06
So we managedyönetilen to switchşalter 90 percentyüzde
of the participants'katılımcıların answerscevaplar
210
654400
3656
Böylelikle katılımcıların genel
profillerindeki cevapların %90'ını
11:10
from left to right, right to left,
theironların overalltüm profileprofil.
211
658080
3160
sağdan sola ya da soldan sağa
çevirmeyi başardık.
11:14
And what happensolur then when
they are askeddiye sordu to motivatemotive etmek theironların choicesseçimler?
212
662800
4400
Peki onlara seçimlerinin arkasındaki
motivasyon sorulduğunda ne yaptılar?
11:20
And here we find much more
interestingilginç verbalsözlü reportsraporlar
213
668160
3056
Burada yüzlere kıyasla
çok daha ilginç
11:23
than comparedkarşılaştırıldığında to the facesyüzleri.
214
671240
2016
sözlü sonuçlar bulduk.
11:25
People say things like this,
and I'll readokumak it to you.
215
673280
3360
İnsanlar şu şekilde şeyler söylüyorlardı,
size okuyayım.
11:29
So, "Large-scaleBüyük ölçekli governmentalhükümet surveillancegözetim
of emailE-posta and internetInternet traffictrafik
216
677720
3736
"Email'lerde ve internet trafiğinde olan
büyük ölçekli hükümet gözetimine
11:33
oughtgerektiğini to be permissibleizin verilen as meansanlamına geliyor to combatsavaş
internationalUluslararası crimesuç and terrorismterörizm."
217
681480
4336
uluslararası suç ve terörle
savaşabilmek için izin verilmelidir."
11:37
"So you agreeanlaşmak to some extentderece
with this statementaçıklama." "Yes."
218
685840
2716
"Buradaki ifadeye katılıyorsunuz
değil mi?" "Evet."
11:40
"So how did you reasonneden here?"
219
688580
1500
"Burada nasıl düşündünüz?"
11:43
"Well, like, as it is so hardzor to get
at internationalUluslararası crimesuç and terrorismterörizm,
220
691600
4936
"Yani, uluslararası suç ve teröre
ulaşabilmek çok zor olduğundan
11:48
I think there should be
those kindsçeşit of toolsaraçlar."
221
696560
2776
bence bu gibi araçlar
kullanılmalı."
11:51
And then the personkişi remembershatırlar an argumenttartışma
from the newspapergazete in the morningsabah.
222
699360
3616
Ve bu kişi daha sonra sabahki
gazetedeki bir argümanı hatırlıyor.
11:55
"Like in the newspapergazete todaybugün,
223
703000
1616
"Mesela bugünkü gazetedeki gibi,
11:56
it said they can like,
listen to mobileseyyar phonestelefonlar from prisonhapis,
224
704640
3376
hapishanedeki cep telefonlarının
dinlenebildiği söyleniyor,
12:00
if a gangçete leaderlider triesçalışır to continuedevam et
his crimessuçları from insideiçeride.
225
708040
3536
olur da bir çete lideri hapishane içinden
suç işlemeye devam eder diye.
12:03
And I think it's madnessMadness
that we have so little powergüç
226
711600
2816
Ve bence bu kadar şey yapma
şansımız varken çok azını yapıp
12:06
that we can't stop those things
227
714440
1656
böyle şeyleri durdurmamak
12:08
when we actuallyaslında have
the possibilityolasılık to do so."
228
716120
2936
tamamen saçmalık."
12:11
And then there's a little bitbit
back and forthileri in the endson:
229
719080
2696
Ve sonunda biraz ileri geri
gitme var:
12:13
"I don't like that they have accesserişim
to everything I do,
230
721800
2576
"Benim yaptığım her şeye
erişim olmasını sevmiyorum
12:16
but I still think
it's worthdeğer it in the long runkoş."
231
724400
2576
ama yine de uzun vadede
buna değeceğini düşünüyorum."
12:19
So, if you didn't know that this personkişi
232
727000
2536
Eğer bu insanın az önce
12:21
just tookaldı partBölüm in
a choiceseçim blindnesskörlük experimentdeney,
233
729560
2256
tercih körlüğü deneyinde
olduğunu bilmeseydiniz
12:23
I don't think you would questionsoru
234
731840
1856
gerçek tercihlerini sorgulayacağınızı
12:25
that this is the truedoğru attitudetutum
of that personkişi.
235
733720
3120
sanmıyorum.
12:29
And what happensolur in the endson,
with the votingoylama intentionniyet?
236
737800
2856
Ve en sonunda oy verme
niyetiyle ilgili ne oluyor?
12:32
What we find -- that one is alsoAyrıca
clearlyAçıkça affectedetkilenmiş by the questionnairesoru formu.
237
740680
4696
Bulduğumuz şey bunun da anketle
açık bir şekilde etkilendiğiydi.
12:37
So we have 10 participantskatılımcılar
238
745400
1736
10 katılımcının görüşü
12:39
shiftingdeğişken from left to right
or from right to left.
239
747160
2976
soldan sağa ya da sağdan sola
doğru değişti.
12:42
We have anotherbir diğeri 19
that go from clearaçık votingoylama intentionniyet
240
750160
2536
Bunun dışında 19 tanesi
kesin bir oy niyetine sahipken
12:44
to beingolmak uncertainbelirsiz.
241
752720
1456
tereddütlü duruma geçti.
12:46
Some go from beingolmak uncertainbelirsiz
to clearaçık votingoylama intentionniyet.
242
754200
3096
Bazıları ise tereddütlü olmaktan
kesin bir oy niyetine geçti.
12:49
And then there is a numbernumara of participantskatılımcılar
stayingkalma uncertainbelirsiz throughoutboyunca.
243
757320
4736
Ve bu süre boyunca tereddütlü
kalan katılımcılar oldu.
12:54
And that numbernumara is interestingilginç
244
762080
1576
Bu rakam değişikti
12:55
because if you look
at what the pollingyoklama institutesEnstitüleri say
245
763680
4616
çünkü anket kurumlarının
bir seçime yaklaştıkça
13:00
the closeryakın you get to an electionseçim,
246
768320
1656
dediklerine bakarsanız
13:02
the only people that are sortçeşit of in playoyun
247
770000
2136
sadece tercihlerinden
emin olmayan insanlar
13:04
are the onesolanlar that are
considereddüşünülen uncertainbelirsiz.
248
772160
2656
fikir değiştiriyor.
13:06
But we showgöstermek there is a much largerdaha büyük numbernumara
249
774840
3216
Ama buradan gözüküyor ki
13:10
that would actuallyaslında considerdüşünmek
shiftingdeğişken theironların attitudestutumlar.
250
778080
2800
aslında fikir değiştirebilecek
insan sayısı çok daha fazla.
13:13
And here I mustşart pointpuan out, of coursekurs,
that you are not allowedizin to use this
251
781640
3496
Ve burada belirtmeliyim ki,
bu metodu tabi ki seçimlerden önce
13:17
as an actualgerçek methodyöntem
to changedeğişiklik people'sinsanların votesoy
252
785160
2616
gerçekten insanların fikrini
değiştirmek için
13:19
before an electionseçim,
253
787800
1496
kullanamazsınız.
13:21
and we clearlyAçıkça debriefedTabi them afterwardssonradan
254
789320
3616
Biz katılımcılara sonrasında
kısaca bilgi verdik
13:24
and gaveverdi them everyher
opportunityfırsat to changedeğişiklik back
255
792960
2296
ve sonrasında ilk düşündükleri fikre
13:27
to whateverher neyse they thought first.
256
795280
2480
geri dönme fırsatı verdik.
13:30
But what this showsgösterileri is
that if you can get people
257
798600
2336
Bu deneyin asıl gösterdiği şey
13:32
to see the oppositekarşısında viewgörünüm and engagetutmak
in a conversationkonuşma with themselveskendilerini,
258
800960
5536
insanlara karşı görüşü gösterip
onlarla konuşursak
13:38
that could actuallyaslında make them
changedeğişiklik theironların viewsgörünümler.
259
806520
2920
fikirlerini gerçekten
değiştirmeyi sağlayabileceğimiz.
13:42
OK.
260
810400
1200
Evet.
13:44
So what does it all mean?
261
812760
1656
Yani bunlar ne demek oluyor?
13:46
What do I think is going on here?
262
814440
2416
Ben burada ne olduğunu düşünüyorum?
13:48
So first of all,
263
816880
1216
Öncelikle,
13:50
a lot of what we call self-knowledgekendini tanıma
is actuallyaslında self-interpretationÖz yorumu.
264
818120
4856
kendi fikrimiz dediğimiz birçok şey
aslında kendi yorumlamamız.
13:55
So I see myselfkendim make a choiceseçim,
265
823000
2496
Kendimi bir seçim yaparken gördüğümde
13:57
and then when I'm askeddiye sordu why,
266
825520
2776
ve daha sonra nedeni sorulduğunda
14:00
I just try to make
as much senseduyu of it as possiblemümkün
267
828320
2536
bir açıklama yaparken
olabildiğince mantıklı
14:02
when I make an explanationaçıklama.
268
830880
1936
olmaya çalışıyorum.
14:04
But we do this so quicklyhızlı bir şekilde
and with suchböyle easekolaylaştırmak
269
832840
3016
Ama bunu o kadar hızlı
ve kolayca yapıyoruz ki
14:07
that we think we actuallyaslında know the answerCevap
when we answerCevap why.
270
835880
4280
gerçekten neden olduğunu
bildiğimizi düşünüyoruz.
14:13
And as it is an interpretationyorumu,
271
841040
3096
Bu bir yorumlama olduğu için
14:16
of coursekurs we sometimesara sıra make mistakeshatalar.
272
844160
2296
tabii ki bazı zamanlar hatalar yapıyoruz.
14:18
The sameaynı way we make mistakeshatalar
when we try to understandanlama other people.
273
846480
3520
Aynı başkalarını anlamaya çalıştığımızda
yaptığımız hatalar gibi.
14:23
So bewaredikkatli olun when you asksormak people
the questionsoru "why"
274
851160
3696
Bu yüzden insanlara "neden"
sorusunu sorarken dikkat edin
14:26
because what mayMayıs ayı happenolmak
is that, if you askeddiye sordu them,
275
854880
4896
çünkü örneğin şunları sorarsanız
14:31
"So why do you supportdestek this issuekonu?"
276
859800
4016
"Neden bu konuyu destekliyorsun?"
14:35
"Why do you staykalmak in this job
or this relationshipilişki?" --
277
863840
3216
"Neden bu ilişkide ya da işte
kalmayı tercih ediyorsun?"
14:39
what mayMayıs ayı happenolmak when you asksormak why
is that you actuallyaslında createyaratmak an attitudetutum
278
867080
3416
insanlar cevap olarak bu soruları
sormadan önce olmayan
14:42
that wasn'tdeğildi there
before you askeddiye sordu the questionsoru.
279
870520
2240
bir düşünce geliştirebilirler.
14:45
And this is of coursekurs importantönemli
in your professionalprofesyonel life, as well,
280
873440
3176
Ve tabii ki bu profesyonel
hayatınızda da önemli olur
14:48
or it could be.
281
876640
1216
ya da olabilir.
14:49
If, say, you designdizayn something
and then you asksormak people,
282
877880
2536
Eğer bir şey tasarlarsanız
ve insanlara sorarsanız:
14:52
"Why do you think this is good or badkötü?"
283
880440
2256
"Neden iyi ya da kötü olduğunu
düşünüyorsunuz?"
14:54
Or if you're a journalistgazeteci
askingsormak a politicianpolitikacı,
284
882720
3056
Ya da bir gazeteciyseniz
ve bir politikacıya şöyle soruyorsanız:
14:57
"So, why did you make this decisionkarar?"
285
885800
2376
"Peki neden bu kararı verdiniz?"
15:00
Or if indeedaslında you are a politicianpolitikacı
286
888200
1936
Ya da aslında siz bir politikacıysanız
15:02
and try to explainaçıklamak
why a certainbelli decisionkarar was madeyapılmış.
287
890160
2640
ve bir seçiminizin nedenini
açıklamaya çalışıyorsanız...
15:06
So this mayMayıs ayı all seemgörünmek a bitbit disturbingrahatsız edici.
288
894080
3576
Bunlar biraz rahatsız edici gözükebilir.
15:09
But if you want to look at it
from a positivepozitif directionyön,
289
897680
3496
Ama buna pozitif bir yönden
bakmak isterseniz,
15:13
it could be seengörüldü as showinggösterme,
290
901200
1736
aslında gözüktüğümüzden
15:14
OK, so we're actuallyaslında
a little bitbit more flexibleesnek than we think.
291
902960
3376
daha esnek olabiliyoruz
anlamına da gelebilir.
15:18
We can changedeğişiklik our mindszihinler.
292
906360
1896
Fikirlerimizi değiştirebiliyoruz.
15:20
Our attitudestutumlar are not setset in stonetaş.
293
908280
2456
Davranışlarımız kalıplar içinde değil.
15:22
And we can alsoAyrıca changedeğişiklik
the mindszihinler of othersdiğerleri,
294
910760
3176
Ve aynı zamanda eğer başkalarını
konuya dâhil etmeyi ve
15:25
if we can only get them
to engagetutmak with the issuekonu
295
913960
2376
karşı görüşü göstermeyi
başarabilirsek, onların
15:28
and see it from the oppositekarşısında viewgörünüm.
296
916360
1680
fikirlerini de değiştirebiliriz.
15:31
And in my ownkendi personalkişisel life,
sincedan beri startingbaşlangıç with this researchAraştırma --
297
919400
3936
Ve benim kendi özel hayatımda
bu araştırmaya başladıktan sonra
15:35
So my partnerortak and I,
we'vebiz ettik always had the rulekural
298
923360
2576
eşimle birlikte söylediğimiz
şeyleri geri alabilme
15:37
that you're allowedizin to take things back.
299
925960
2296
şansımız olduğu bir kural koyduk.
15:40
Just because I said
I likedsevilen something a yearyıl agoönce,
300
928280
2336
Bir şeyi bir yıl önce sevdiğimi söylemem
15:42
doesn't mean I have to like it still.
301
930640
2040
hâlâ sevdiğim anlamına gelmez.
15:45
And gettingalma ridkurtulmuş of the need
to staykalmak consistenttutarlı
302
933480
2816
Tutarlı olma gerekliliğini
hayatımızdan kaldırmak
15:48
is actuallyaslında a hugeKocaman reliefkabartma and makesmarkaları
relationalilişkisel life so mushlapa easierDaha kolay to livecanlı.
303
936320
4360
aslında çok büyük bir rahatlama ve
ilişkilerin yaşanmasını kolaylaştırıyor.
15:53
AnywayYine de, so the conclusionSonuç mustşart be:
304
941720
2360
Her neyse, burada sonuç şu olmalı:
15:57
know that you don't know yourselfkendin.
305
945320
2496
Kendinizi bilmediğinizi bilin.
15:59
Or at leasten az not as well
as you think you do.
306
947840
2320
Ya da en azından
sandığınız kadar bilmediğinizi.
16:03
Thanksteşekkürler.
307
951480
1216
Teşekkürler.
16:04
(ApplauseAlkış)
308
952720
4640
(Alkış)
Translated by Begum Tuglu
Reviewed by Figen Ergürbüz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Petter Johansson - Experimental psychologist
Petter Johansson and his research group study self-knowledge and attitude change using methods ranging from questionnaires to close-up card magic.

Why you should listen

Petter Johansson is an associate professor in cognitive science, and together with Lars Hall he runs the Choice Blindness Lab at Lund University in Sweden. 
 
The main theme of Johansson's research is self-knowledge: How much do we know about ourselves, and how do we come to acquire this knowledge? To study these questions, he and his collaborators have developed an experimental paradigm known as "choice blindness." The methodological twist in these experiments is to use magic tricks to manipulate the outcome of people's choices -- and then measure to what extent and in what ways people react to these changes. The general finding is that participants often fail to detect when they receive the opposite of their choice, and when asked to explain, they readily construct and confabulate answers motivating a choice they only believe they intended to make. The effect has been demonstrated in choice experiments on topics such as facial attractiveness, consumer choice and moral and political decision making.

More profile about the speaker
Petter Johansson | Speaker | TED.com