ABOUT THE SPEAKER
Christina Warinner - Archaeological geneticist
Christina Warinner is a researcher at the University of Zurich, where she studies how humans have co-evolved with environments, diets and disease.

Why you should listen

Tna analyzes DNA from the bones and teeth of ancient people to study human evolution in response to changes in infectious disease, diet and the environment over the last 10,000 years. Using samples from ancient skeletons and mummies, she investigates how and why lactase persistence, alcohol intolerance and HIv-resistance have evolved in different populations around the world. As an archaeogeneticist, she’s particularly interested in bridging the gap between archaeology, anthropology and the biomedical sciences.

More profile about the speaker
Christina Warinner | Speaker | TED.com
TED2012

Christina Warinner: Tracking ancient diseases using ... plaque

Christina Warinner: Eski hastalıkları saptamada yeni bir yöntem... diş taşı!

Filmed:
720,126 views

Eski insanlardan günümüz insanlarına kadar hastalıkların tarihini inceleyerek hastalıklar hakkında ne öğrenebileceğimizi hayal edin. Fakat nasıl? Christina Warinner bir genetik arkeolog ve şaşırtıcı, yeni bir yöntem buldu -- fosilleşmiş diş taşındaki mikrobiyal DNA.
- Archaeological geneticist
Christina Warinner is a researcher at the University of Zurich, where she studies how humans have co-evolved with environments, diets and disease. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Have you ever wonderedmerak
0
0
2000
Diş plağınızın içinde ne olduğunu...
00:17
what is insideiçeride your dentaldiş plaqueplaka?
1
2000
3000
...hiç merak ettiniz mi?
00:20
ProbablyMuhtemelen not, but people like me do.
2
5000
2000
Herhalde etmediniz, fakat benim gibi insanlar eder.
00:22
I'm an archeologicalarkeolojik geneticistgenetikçi
3
7000
2000
Zürih Üniversitesi...
00:24
at the CenterMerkezi for EvolutionaryEvrimsel MedicineTıp
4
9000
2000
Evrim Bilimi Merkezi'nde...
00:26
at the UniversityÜniversitesi of ZurichZürih,
5
11000
2000
...genetik arkeologum...
00:28
and I studyders çalışma the originskökenleri and evolutionevrim of humaninsan healthsağlık and diseasehastalık
6
13000
3000
...ve eski insanların mumyalanmış kalıntıları ve iskeletleri...
00:31
by conductingiletken geneticgenetik researchAraştırma
7
16000
2000
...üzerinde genetik araştırma yürüterek...
00:33
on the skeletaliskelet and mummifiedmumyalanmış remainskalıntılar of ancienteski humansinsanlar.
8
18000
3000
...insan sağlığı ve hastalıklarının kökeni ve evrimi üzerinde çalışıyorum.
00:36
And throughvasitasiyla this work, I hopeumut to better understandanlama
9
21000
3000
Ve bu çalışmayla, bedenlerimizin savunmasız yanlarını...
00:39
the evolutionaryevrimsel vulnerabilitiesgüvenlik açıkları of our bodiesbedenler,
10
24000
2000
...daha iyi anlamayı umuyorum.
00:41
so that we can improveiyileştirmek
11
26000
3000
Böylece gelecekte sağlığımızı geliştirip...
00:44
and better manageyönetmek our healthsağlık in the futuregelecek.
12
29000
2000
...daha iyi yönetebileceğiz.
00:46
There are differentfarklı waysyolları to approachyaklaşım evolutionaryevrimsel medicinetıp,
13
31000
3000
Evrim biliminine yaklaşımın farklı yolları vardır...
00:49
and one way is to extractözüt humaninsan DNADNA
14
34000
2000
...bir tanesi eski kemiklerden...
00:51
from ancienteski boneskemikler.
15
36000
2000
insan DNA'sı çıkarmaktır.
00:53
And from these extractsözler,
16
38000
2000
Ve bu DNA'lardan...
00:55
we can reconstructyeniden yapılandırma the humaninsan genomegenom at differentfarklı pointsmakas in time
17
40000
3000
...tarih içinde farklı zamanlardaki insan genomunu yeniden inşa edebiliriz...
00:58
and look for changesdeğişiklikler that mightbelki be relatedilgili to adaptationsuyarlamalar,
18
43000
3000
...ve adaptasyon, risk faktörleri ve genetik hastalıklarla...
01:01
riskrisk factorsfaktörler and inheritedmiras diseaseshastalıklar.
19
46000
3000
...ilgili olabilecek değişiklikleri araştırabiliriz.
01:04
But this is only one halfyarım of the storyÖykü.
20
49000
3000
Fakat bu hikayenin sadece bir yüzü.
01:07
The mostçoğu importantönemli healthsağlık challengeszorluklar todaybugün
21
52000
3000
Günümüzdeki en önemli sağlık sorunları...
01:10
are not causedneden oldu by simplebasit mutationsmutasyonlar in our genomegenom,
22
55000
3000
...genetiğimizdeki basit mutasyonlardan değil...
01:13
but ratherdaha doğrusu resultsonuç from a complexkarmaşık and dynamicdinamik interplayetkileşim
23
58000
3000
...genetik değişim, diyet, mikroplar ve parazitler ve...
01:16
betweenarasında geneticgenetik variationvaryasyon,
24
61000
2000
...bağışıklık sistemimizin verdiği cevap...
01:18
dietdiyet, microbesmikroplar and parasitesparazitler
25
63000
2000
...arasındaki karmaşık ve dinamik...
01:20
and our immunebağışık responsetepki.
26
65000
2000
...etkileşimden kaynaklanır.
01:22
All of these diseaseshastalıklar
27
67000
2000
Bu hastalıkların hepsinin...
01:24
have a stronggüçlü evolutionaryevrimsel componentbileşen
28
69000
2000
...bedenlerimizin geliştiği çevreden...
01:26
that directlydirekt olarak relatesile ilgilidir to the factgerçek
29
71000
2000
...bugün çok farklı bir çevrede yaşadığımız...
01:28
that we livecanlı todaybugün in a very differentfarklı environmentçevre
30
73000
2000
...gerçeğiyle doğrudan ilgisi olan...
01:30
than the onesolanlar in whichhangi our bodiesbedenler evolvedgelişti.
31
75000
3000
...güçlü evrimsel bir bileşeni vardır.
01:33
And in ordersipariş to understandanlama these diseaseshastalıklar,
32
78000
2000
Ve bu hastalıkları anlayabilmek için...
01:35
we need to movehareket pastgeçmiş studiesçalışmalar of the humaninsan genomegenom aloneyalnız
33
80000
3000
...sadece insan genomu üzerinde yapılan araştırmaları geçip...
01:38
and towardskarşı a more holisticbütünsel approachyaklaşım
34
83000
2000
...daha bütüncül bir yaklaşım olarak...
01:40
to humaninsan healthsağlık in the pastgeçmiş.
35
85000
2000
...geçmişteki insan sağlığına yönelmeliyiz.
01:42
But there are a lot of challengeszorluklar for this.
36
87000
2000
Fakat bunun için çok sayıda zorluk var.
01:44
And first of all, what do we even studyders çalışma?
37
89000
3000
Ve ilki, biz ne üzerine çalışıyoruz ki?
01:47
Skeletonsİskelet are ubiquitousher yerde birden bulunan; they're foundbulunan all over the placeyer.
38
92000
3000
İskeletler her yerde mevcut; yani her tarafta bulunabilirler.
01:50
But of coursekurs, all of the softyumuşak tissuedoku has decomposedçürümüş,
39
95000
3000
Fakat Tabii ki, yumuşak dokunun hepsi çürümüş...
01:53
and the skeletoniskelet itselfkendisi
40
98000
2000
...ve iskeletin kendisinden...
01:55
has limitedsınırlı healthsağlık informationbilgi.
41
100000
2000
...sınırlı bilgi edinilebilir.
01:57
MummiesMumyalar are a great sourcekaynak of informationbilgi,
42
102000
2000
Mumyalar büyük bilgi kaynağıdır,...
01:59
exceptdışında that they're really geographicallycoğrafi olarak limitedsınırlı
43
104000
3000
coğrafi olarak çok az...
02:02
and limitedsınırlı in time as well.
44
107000
2000
ve geçmişte sınırlı sayıda olduklarını saymazsak.
02:04
CoprolitesKoprolitler are fossilizedfosilleşmiş humaninsan fecesdışkı,
45
109000
3000
Koprolitler fosilleşmiş insan dışkısıdır,
02:07
and they're actuallyaslında extremelyson derece interestingilginç.
46
112000
2000
...ve aslında son derece ilginçtir.
02:09
You can learnöğrenmek a lot about ancienteski dietdiyet and intestinalbağırsak diseasehastalık,
47
114000
3000
Antik diyet ve bağırsak hastalıkları hakkında çok şey öğrenebilirsiniz,...
02:12
but they are very rarenadir.
48
117000
2000
...fakat çok nadir bulunurlar.
02:14
(LaughterKahkaha)
49
119000
3000
(Kahkahalar)
02:17
So to addressadres this problemsorun,
50
122000
2000
Bu soruna değinmek için...
02:19
I put togetherbirlikte a teamtakım of internationalUluslararası researchersaraştırmacılar
51
124000
2000
...İsviçre, Danimarka ve İngiltere'de...
02:21
in Switzerlandİsviçre, DenmarkDanimarka and the U.K.
52
126000
2000
...çok az çalışılmış ve her yerde insanlar üzerinde bulunan...
02:23
to studyders çalışma a very poorlykötü studiedokudu, little knownbilinen materialmalzeme
53
128000
6000
...az bilinen bir madde üzerinde çalışmak için...
02:29
that's foundbulunan on people everywhereher yerde.
54
134000
2000
...uluslararası araştırmacılardan oluşan bir takım oluşturdum.
02:31
It's a typetip of fossilizedfosilleşmiş dentaldiş plaqueplaka
55
136000
3000
Bu madde diş taşı denilen...
02:34
that is calleddenilen officiallyresmen dentaldiş calculusDiferansiyel ve İntegral Hesap.
56
139000
3000
...fosilleşmiş bir çeşit diş plağıdır.
02:37
ManyBirçok of you mayMayıs ayı know it by the termterim tartarTartar.
57
142000
2000
Çoğunuz onu tartar terimi ile tanırsınız.
02:39
It's what the dentistdiş hekimi cleanstemizler off your teethdiş
58
144000
2000
Her kontrole gittiğinizde...
02:41
everyher time that you go in for a visitziyaret etmek.
59
146000
2000
...dişçinizin dişinizden temizlediği şeydir.
02:43
And in a typicaltipik dentistryDiş Hekimliği visitziyaret etmek,
60
148000
2000
Ve sıradan bir diş kontrolünde...
02:45
you mayMayıs ayı have about 15 to 30 milligramsMG removedçıkarıldı.
61
150000
3000
...yaklaşık 15 ila 30 mg tartar temizletirsiniz.
02:48
But in ancienteski timeszamanlar before toothdiş brushingfırçalama,
62
153000
3000
Fakat diş fırçalamadan önceki antik zamanlarda,...
02:51
up to 600 milligramsMG mightbelki have builtinşa edilmiş up on the teethdiş
63
156000
3000
...dişlerin üzerinde bir ömür boyu 600 miligrama kadar...
02:54
over a lifetimeömür.
64
159000
2000
birikebilirdi.
02:56
And what's really importantönemli about dentaldiş calculusDiferansiyel ve İntegral Hesap
65
161000
3000
Ve diş taşı hakkındaki en önemli şey...
02:59
is that it fossilizesfossilizes just like the restdinlenme of the skeletoniskelet,
66
164000
3000
...iskeletin geri kalanı gibi fosilleştiğidir,...
03:02
it's abundantbol in quantitymiktar before the presentmevcut day
67
167000
3000
...yıllar önce bol miktardaydı...
03:05
and it's ubiquitousher yerde birden bulunan worldwideDünya çapında.
68
170000
2000
ve her yerde mevcuttu.
03:07
We find it in everyher populationnüfus around the worldDünya at all time periodsdönemleri
69
172000
3000
Onbinlerce yıl öncesine kadar tüm dönemlerde ve...
03:10
going back tensonlarca of thousandsbinlerce of yearsyıl.
70
175000
2000
...her toplumda bulabiliriz.
03:12
And we even find it in neanderthalsNeandertaller and animalshayvanlar.
71
177000
3000
Ve hatta neandertaller ve hayvanlarda bile bulabiliriz.
03:15
And so previousönceki studiesçalışmalar
72
180000
2000
Önceki çalışmalar...
03:17
had only focusedodaklı on microscopymikroskobu.
73
182000
2000
...sadece mikroskopi üzerine yoğunlaşmıştı.
03:19
They'dOnlar-cekti lookedbaktı at dentaldiş calculusDiferansiyel ve İntegral Hesap underaltında a microscopemikroskop,
74
184000
2000
Diş taşını mikroskop altında incelediler,...
03:21
and what they had foundbulunan was things like pollenpolen
75
186000
3000
...ve buldukları şey polen ve...
03:24
and plantbitki starchesnişastalar,
76
189000
2000
bitki nişastaları gibi şeylerdi...
03:26
and they'dgittiklerini foundbulunan musclekas cellshücreler from animalhayvan meatsetler
77
191000
2000
...ve hayvan etleri ve bakterilerden kas hücreleri...
03:28
and bacteriabakteriler.
78
193000
2000
...bulmuşlardı.
03:30
And so what my teamtakım of researchersaraştırmacılar, what we wanted to do,
79
195000
3000
Böylece benim takımımın istediği, bizim yapmak istediğimiz...
03:33
is say, can we applyuygulamak
80
198000
2000
...şöyle diyelim, genomik ve proteomik teknolojiyi...
03:35
geneticgenetik and proteomicproteomik technologyteknoloji
81
200000
2000
...DNA ve proteinleri saptamada...
03:37
to go after DNADNA and proteinsproteinler,
82
202000
2000
...kullanabilir miyiz ve...
03:39
and from this can we get better taxonomictaksonomik resolutionçözüm
83
204000
3000
...bu sayede, ne olduğunu gerçekten anlamak için...
03:42
to really understandanlama what's going on?
84
207000
2000
daha iyi bir taksonomik çözünürlük elde edebilir miyiz?
03:44
And what we foundbulunan
85
209000
2000
Ve şunu ortaya çıkardık ki...
03:46
is that we can find manyçok commensalkomensal and pathogenicpatojenik bacteriabakteriler
86
211000
2000
...geniz yolunda ve ağızda yerleşmiş...
03:48
that inhabitedyaşadığı the nasalBurun kemiği passagespasajlar and mouthağız.
87
213000
3000
komensal ve patojenik bakteriler bulabiliyoruz.
03:51
We alsoAyrıca have foundbulunan immunebağışık proteinsproteinler
88
216000
3000
Ayrıca bağışıklık proteinlerinin...
03:54
relatedilgili to infectionenfeksiyon and inflammationinflamasyon
89
219000
3000
...enfeksiyon ve iltihapla ilişkisi olduğu...
03:57
and proteinsproteinler and DNADNA relatedilgili to dietdiyet.
90
222000
3000
...ve protein ve DNA'nın diyetle ilişkisi olduğunu bulduk.
04:00
But what was surprisingşaşırtıcı to us, and alsoAyrıca quiteoldukça excitingheyecan verici,
91
225000
3000
Fakat bizi şaşırtan, ve aynı zamanda heyecanlandıran şey...
04:03
is we alsoAyrıca foundbulunan bacteriabakteriler
92
228000
2000
...normalde üst solunum yollarında...
04:05
that normallynormalde inhabityaşamak upperüst respiratorysolunum systemssistemler.
93
230000
2000
yerleşen bakteriler bulmamızdı.
04:07
So it givesverir us virtualsanal accesserişim to the lungsakciğerler,
94
232000
3000
Bu da bize çoğu önemli hastalığın yerleştiği...
04:10
whichhangi is where manyçok importantönemli diseaseshastalıklar resideikamet.
95
235000
3000
akciğerlere hemen hemen bir erişim sağlıyor.
04:13
And we alsoAyrıca foundbulunan bacteriabakteriler
96
238000
2000
Ve normalde bağırsaklara yerleşen...
04:15
that normallynormalde inhabityaşamak the gutbağırsak.
97
240000
2000
bakteriler de bulduk.
04:17
And so we can alsoAyrıca now virtuallyfiilen gainkazanç accesserişim
98
242000
3000
Ve böylece şimdi daha uzaktaki bu organ sistemine...
04:20
to this even more distantuzak organorgan systemsistem
99
245000
2000
...uzun zaman önce çürümüş iskeletten...
04:22
that, from the skeletoniskelet aloneyalnız,
100
247000
2000
...yola çıkarak...
04:24
has long decomposedçürümüş.
101
249000
2000
erişim imkanımız var.
04:26
And so by applyinguygulayarak ancienteski DNADNA sequencingdizileme
102
251000
2000
Ve böylece eski DNA dizisini ve...
04:28
and proteinprotein masskitle spectrometryspektrometresi technologiesteknolojiler
103
253000
2000
...protein kütle spektrometresi teknolojisini...
04:30
to ancienteski dentaldiş calculusDiferansiyel ve İntegral Hesap,
104
255000
2000
...eski diş taşına uygulayarak...
04:32
we can generateüretmek immenseengin quantitiesmiktarları of dataveri
105
257000
3000
Binlerce yıl öncesinde diyet, enfeksiyon ve bağışıklık...
04:35
that then we can use to beginbaşla to reconstructyeniden yapılandırma a detailedDetaylı pictureresim
106
260000
3000
...arasındaki dinamik etkileşimin...
04:38
of the dynamicdinamik interplayetkileşim
107
263000
2000
...detaylı bir resmini yeniden inşa etmeye başlamada ...
04:40
betweenarasında dietdiyet, infectionenfeksiyon and immunitydokunulmazlık
108
265000
2000
...kullanabileceğimiz büyük miktarlarda...
04:42
thousandsbinlerce of yearsyıl agoönce.
109
267000
2000
...bilgi üretebiliriz.
04:44
So what startedbaşladı out as an ideaFikir,
110
269000
2000
Bir fikir olarak başlayan bu yol,..
04:46
is now beingolmak implementeduygulanan
111
271000
2000
...şimdi insan sağlığı ve hastalıkların...
04:48
to churnkarmaşası out millionsmilyonlarca of sequencesdizileri
112
273000
2000
...uzun vadeli evrimsel tarihinden...
04:50
that we can use to investigateincelemek
113
275000
2000
...patojenlerin tek tek genetik kodlarına kadar...
04:52
the long-termuzun vadeli evolutionaryevrimsel historytarih of humaninsan healthsağlık and diseasehastalık,
114
277000
3000
...araştırmada kullanabileceğimiz...
04:55
right down to the geneticgenetik codekod of individualbireysel pathogenspatojenler.
115
280000
3000
...milyonlarca dizi üretmek için uygulanıyor.
04:58
And from this informationbilgi
116
283000
2000
Ve bu bilgiden yola çıkarak...
05:00
we can learnöğrenmek about how pathogenspatojenler evolvegelişmek
117
285000
2000
...patojenlerin nasıl evrimleştiği ve...
05:02
and alsoAyrıca why they continuedevam et to make us sickhasta.
118
287000
3000
...bizi niçin hasta etmeye devam ettikleri hakkında bilgi edinebiliriz.
05:05
And I hopeumut I have convincedikna olmuş you
119
290000
2000
Ve umarım sizi diş taşının değeri hakkında...
05:07
of the valuedeğer of dentaldiş calculusDiferansiyel ve İntegral Hesap.
120
292000
2000
...ikna etmişimdir.
05:09
And as a finalnihai partingayrılık thought,
121
294000
2000
Ve gelecekteki arkeologların adına...
05:11
on behalfadına of futuregelecek archeologistsArkeologlar,
122
296000
3000
...son bir rica olarak...
05:14
I would like to asksormak you to please think twiceiki defa
123
299000
3000
...evinize gidip, dişlerinizi fırçalamadan önce...
05:17
before you go home and brushfırça your teethdiş.
124
302000
2000
lütfen iki kere düşünün.
05:19
(ApplauseAlkış)
125
304000
2000
(ALKIŞ)
05:21
Thank you.
126
306000
2000
Teşekkür ederim.
05:23
(ApplauseAlkış)
127
308000
2000
(ALKIŞ)
Translated by Alper Tulgar
Reviewed by Robin Scherbatsky

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Christina Warinner - Archaeological geneticist
Christina Warinner is a researcher at the University of Zurich, where she studies how humans have co-evolved with environments, diets and disease.

Why you should listen

Tna analyzes DNA from the bones and teeth of ancient people to study human evolution in response to changes in infectious disease, diet and the environment over the last 10,000 years. Using samples from ancient skeletons and mummies, she investigates how and why lactase persistence, alcohol intolerance and HIv-resistance have evolved in different populations around the world. As an archaeogeneticist, she’s particularly interested in bridging the gap between archaeology, anthropology and the biomedical sciences.

More profile about the speaker
Christina Warinner | Speaker | TED.com