TEDxBeaconStreet
Lisa Nip: How humans could evolve to survive in space
Lisa Nip: İnsanlar uzayda yaşamak için nasıl evrim geçirebilirler
Filmed:
Readability: 5.1
1,721,172 views
Eğer bir gün Dünya'yı bırakıp evreni keşfetmeyi umuyorsak, vücutlarımızın uzayın zor koşullarında hayatta kalma konusunda daha iyi olmaları gerekecek. Lisa Nip sentetik biyolojiyi kullanarak Dünya'daki mikropların özel güçlerini — radyasyona dayanıklı olma gibi — hasat etmeyi ve böylelikle insanları uzayı keşfetmeye daha uygun bir hâle getirmeyi umuyor. "Kendi genetik kaderimize karar verebilecek kapasitede olacağımız bir zamana yaklaşıyoruz," diyor Nip. "İnsan vücudunun yeteneklerini arttırmanın nasıl olacağı değil, ne zaman olacağı düşünce konusu."
Lisa Nip - Synthetic biologist
Lisa Nip's work focuses on how we can use synthetic biology to allow humanity to explore space Full bio
Lisa Nip's work focuses on how we can use synthetic biology to allow humanity to explore space Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So there are lands
few and far between on Earth itself
few and far between on Earth itself
0
1800
3536
Her ne kadar Dünya'da
00:17
that are hospitable to humans
by any measure,
by any measure,
1
5360
3320
insanların yaşayabileceği
sayılı yer olsa da,
sayılı yer olsa da,
00:21
but survive we have.
2
9440
1680
biz yine de hayatta kalabildik.
00:23
Our primitive ancestors, when they found
their homes and livelihood endangered,
their homes and livelihood endangered,
3
11800
4256
İlkel atalarımız, evleri ve
canları tehlikede olunca
canları tehlikede olunca
00:28
they dared to make their way
into unfamiliar territories
into unfamiliar territories
4
16079
3137
bilinmeyen yerlere
yol almaya daha iyi fırsatlar
yol almaya daha iyi fırsatlar
00:31
in search of better opportunities.
5
19240
1840
bulabilmek için cesaret ettiler.
00:33
And as the descendants of these explorers,
6
21760
2216
Bu kaşiflerin torunları olarak
00:36
we have their nomadic blood
coursing through our own veins.
coursing through our own veins.
7
24000
3280
bizim damarlarımızda onların
göçebe kanı dolaşıyor.
göçebe kanı dolaşıyor.
00:40
But at the same time,
8
28040
1456
Ama aynı zamanda,
00:41
distracted by our bread and circuses
9
29520
2096
öyle görünüyor ki biz
00:43
and embroiled in the wars
that we have waged on each other,
that we have waged on each other,
10
31640
3360
rahatlık ve eğlenceyle
ve içine karıştığımız savaşlarla
ve içine karıştığımız savaşlarla
00:47
it seems that we have forgotten
this desire to explore.
this desire to explore.
11
35840
3160
bu keşif arzusunu unuttuk.
00:52
We, as a species, we're evolved uniquely
12
40320
3840
Biz, tür olarak benzersizce
00:56
for Earth, on Earth, and by Earth,
13
44960
4000
Dünya için, Dünya'da,
Dünya ile geliştik.
Dünya ile geliştik.
01:01
and so content are we
with our living conditions
with our living conditions
14
49680
3136
Yaşama koşullarımızdan
o kadar memnunuz ki
o kadar memnunuz ki
01:04
that we have grown complacent
and just too busy
and just too busy
15
52840
3416
Güneş'in hayatının ve kaynaklarının
sonlu olduğunu
sonlu olduğunu
01:08
to notice that its resources are finite,
16
56280
1920
fark edemeyecek kadar
01:10
and that our Sun's life is also finite.
17
58760
2520
meşgul ve umarsız kaldık.
01:14
While Mars and all the movies
made in its name
made in its name
18
62400
2776
Mars ve onunla ilgili tüm filmler
01:17
have reinvigorated
the ethos for space travel,
the ethos for space travel,
19
65200
3016
uzaya gitmek dürtüsünü
yeniden canlandırdıysa da ne yazık ki
yeniden canlandırdıysa da ne yazık ki
01:20
few of us seem to truly realize
that our species' fragile constitution
that our species' fragile constitution
20
68240
5376
sadece birkaçımız, ırkımızın
kırılgan yapısının uzun uzay
kırılgan yapısının uzun uzay
01:25
is woefully unprepared
for long duration journeys into space.
for long duration journeys into space.
21
73640
3400
yolculukları için hazırlıksız olduğu
gerçeğini göz önüne alıyor.
gerçeğini göz önüne alıyor.
01:30
Let us take a trek
to your local national forest
to your local national forest
22
78160
2256
Hızlı bir gerçeklik testi için
01:32
for a quick reality check.
23
80440
1816
yerel ormanınıza yol alalım.
01:34
So just a quick show of hands here:
24
82280
1696
Ellerinizi kaldırarak cevap verin:
01:36
how many of you think you would be able
to survive in this lush wilderness
to survive in this lush wilderness
25
84000
3576
Aranızdan kaç kişi bu
bereketli doğada birkaç gün
bereketli doğada birkaç gün
01:39
for a few days?
26
87600
1200
hayatta kalabileceğini düşünüyor?
01:42
Well, that's a lot of you.
27
90000
1296
Sayınız bayağı fazla.
01:43
How about a few weeks?
28
91320
1200
Peki birkaç hafta desek?
01:46
That's a decent amount.
29
94000
1256
İyi bir miktar.
01:47
How about a few months?
30
95280
1200
Peki ya birkaç ay?
01:49
That's pretty good too.
31
97600
1496
Bu da bayağı iyi.
01:51
Now, let us imagine
that this local national forest
that this local national forest
32
99120
2656
Şimdi, diyelim ki bu yerel ormanda
01:53
experiences an eternal winter.
33
101800
2960
sürekli kış mevsimi var.
01:57
Same questions: how many of you think you
would be able to survive for a few days?
would be able to survive for a few days?
34
105360
3880
Aynı soru: Aranızdan kaç kişi birkaç
gün hayatta kalabileceğini düşünüyor?
gün hayatta kalabileceğini düşünüyor?
02:02
That's quite a lot.
35
110280
1416
Oldukça fazlasınız.
02:03
How about a few weeks?
36
111720
1200
Peki ya birkaç hafta?
02:06
So for a fun twist, let us imagine
that the only source of water available
that the only source of water available
37
114400
4696
Eğlenceli olsun diye, farz edelim ki
uygun olan tek su kaynağı
uygun olan tek su kaynağı
02:11
is trapped as frozen blocks
miles below the surface.
miles below the surface.
38
119120
3400
yerin yüzlerce metre altında
donmuş bloklar halinde bulunuyor.
donmuş bloklar halinde bulunuyor.
02:15
Soil nutrients are so minimal
that no vegetation can be found,
that no vegetation can be found,
39
123080
4096
Topraktaki besin maddeleri o kadar az ki
yetişebilen bir bitki
yetişebilen bir bitki
02:19
and of course hardly any atmosphere
exists to speak of.
exists to speak of.
40
127200
4200
ve bahsedilebilecek bir atmosfer
bulunmuyor.
bulunmuyor.
02:25
Such examples are only a few
of the many challenges we would face
of the many challenges we would face
41
133240
4136
Mars gibi bir gezegende bu örnekler,
karşılaşılabilecek
karşılaşılabilecek
02:29
on a planet like Mars.
42
137400
1840
sorunlardan sadece birkaçı.
02:32
So how do we steel ourselves for voyages
whose destinations are so far removed
whose destinations are so far removed
43
140000
5176
O zaman, tropik bir tatilden
kendimizi mesafeleri bu kadar uzak olan
kendimizi mesafeleri bu kadar uzak olan
02:37
from a tropical vacation?
44
145200
1480
seyahatlere nasıl hazırlarız ?
02:39
Will we continuously ship supplies
from Planet Earth?
from Planet Earth?
45
147520
2640
Sürekli ihtiyaçlarımızı Dünya
gezegeninden mi karşılayacağız ?
gezegeninden mi karşılayacağız ?
02:42
Build space elevators,
or impossible miles of transport belts
or impossible miles of transport belts
46
150880
3456
Uzay asansörleri ya da seçtiğiniz
gezegeni oturduğunuz gezegene bağlayan
gezegeni oturduğunuz gezegene bağlayan
02:46
that tether your planet of choice
to our home planet?
to our home planet?
47
154360
2640
inanılmaz uzunlukta
taşıma bantları mı inşa edeceğiz ?
taşıma bantları mı inşa edeceğiz ?
02:50
And how do we grow things like food
that grew up on Earth like us?
that grew up on Earth like us?
48
158160
4720
Peki Dünya'da bizim gibi büyüyen
yiyecek gibi şeyleri nasıl yetiştireceğiz?
yiyecek gibi şeyleri nasıl yetiştireceğiz?
02:57
But I'm getting ahead of myself.
49
165080
1560
Şimdi kendimi aşıyorum.
02:59
In our species' journey
to find a new home under a new sun,
to find a new home under a new sun,
50
167560
3400
Türümüzün yeni bir güneş altında
ev bulma yolculuğunda,
ev bulma yolculuğunda,
03:03
we are more likely than not
going to be spending much time
going to be spending much time
51
171720
3856
birçok jenerasyon boyunca,
zamanımızın çoğunu
zamanımızın çoğunu
03:07
in the journey itself,
52
175600
1560
yolculuğun kendisinde,
03:09
in space,
53
177840
1616
uzayda,
03:11
on a ship, a hermetic flying can,
54
179480
2680
bir gemide,
hava geçirmez bir araçta
hava geçirmez bir araçta
geçirme olasılığımız
geçirmeme olasılığımızdan daha yüksek.
geçirmeme olasılığımızdan daha yüksek.
03:15
possibly for many generations.
55
183120
1720
03:17
The longest continuous amount of time
that any human has spent in space
that any human has spent in space
56
185480
3416
Bir insanın uzayda kesintisiz olarak
geçirdiği en uzun süre
geçirdiği en uzun süre
03:20
is in the vicinity of 12 to 14 months.
57
188920
2880
12-14 ay dolaylarında.
03:24
From astronauts' experiences in space,
58
192600
2336
Astronotların deneyimlerinden biliyoruz ki
03:26
we know that spending time
in a microgravity environment
in a microgravity environment
59
194960
3776
yer çekimsiz ortamda zaman geçirmek
03:30
means bone loss, muscle atrophy,
cardiovascular problems,
cardiovascular problems,
60
198760
4576
kemik erimesi, kas atrofisi,
kalp ve damar problemlerinin yanı sıra
kalp ve damar problemlerinin yanı sıra
03:35
among many other complications
61
203360
1576
fizyolojik ve psikolojik olarak
03:36
that range for the physiological
to the psychological.
to the psychological.
62
204960
3320
sıralanabilecek şikayetler
anlamına geliyor.
anlamına geliyor.
03:41
And what about macrogravity,
63
209200
1416
Peki ya yerçekimi çok büyükse
03:42
or any other variation
in gravitational pull
in gravitational pull
64
210640
2496
ya da içinde bulunacağımız
gezegenin yerçekimi
gezegenin yerçekimi
03:45
of the planet that we find ourselves on?
65
213160
1920
bir şekilde farklıysa?
03:48
In short, our cosmic voyages
will be fraught with dangers
will be fraught with dangers
66
216560
3536
Kısacası kozmik yolculuklarımız,
hem bilindik hem bilinmedik
hem bilindik hem bilinmedik
03:52
both known and unknown.
67
220120
1600
tehlikelerle dolu olacak.
03:54
So far we've been looking to this
new piece of mechanical technology
new piece of mechanical technology
68
222960
4016
Bugüne kadar, bu mekanik
teknoloji parçasını
teknoloji parçasını
veya bu harika yeni nesil robotu,
türümüzün uzaydan
türümüzün uzaydan
03:59
or that great next generation robot
69
227000
2256
04:01
as part of a lineup to ensure
our species safe passage in space.
our species safe passage in space.
70
229280
3440
güvenli bir şekilde geçmesinin
garantileyicisi olarak gördük.
garantileyicisi olarak gördük.
04:05
Wonderful as they are,
I believe the time has come
I believe the time has come
71
233600
2936
Mükemmel olsalar da
bence bu kocaman elektronik devleri
bence bu kocaman elektronik devleri
04:08
for us to complement
these bulky electronic giants
these bulky electronic giants
72
236560
4256
doğanın icat etmiş olduğu
04:12
with what nature has already invented:
73
240840
1840
bir şeyle bütünleştirmemiz gerek.
04:16
the microbe,
74
244320
1376
Mikropla,
04:17
a single-celled organism that is itself
a self-generating, self-replenishing,
a self-generating, self-replenishing,
75
245720
5216
kendini yenileyebilen, kendisi üretebilen,
yaşayan bir makine olan
yaşayan bir makine olan
04:22
living machine.
76
250960
1200
bu tek hücreli organizmayla.
04:24
It requires fairly little to maintain,
77
252760
2416
Çok az bakım gerektiriyor,
tasarımda çok daha fazla esneklik sunuyor,
04:27
offers much flexibility in design
78
255200
1896
04:29
and only asks to be carried
in a single plastic tube.
in a single plastic tube.
79
257120
3320
ve tek isteği plastik bir tüpte taşınmak.
04:33
The field of study that has enabled us
to utilize the capabilities of the microbe
to utilize the capabilities of the microbe
80
261399
3857
Mikropların bu yeteneklerinden
faydalanmamızı sağlayan branşa
faydalanmamızı sağlayan branşa
04:37
is known as synthetic biology.
81
265280
1600
sentetik biyoloji deniyor.
04:39
It comes from molecular biology,
which has given us antibiotics, vaccines
which has given us antibiotics, vaccines
82
267520
4016
Bu branş, bize antibiyotikler,
aşılar veren
aşılar veren
ve vücudumuzun fizyolojik ayrıntılarını
daha iyi gözlemlememizi sağlayan
daha iyi gözlemlememizi sağlayan
04:43
and better ways to observe
the physiological nuances
the physiological nuances
83
271560
3296
04:46
of the human body.
84
274880
1200
moleküler biyolojiden geliyor.
Sentetik biyolojinin araçlarını kullanarak
04:48
Using the tools of synthetic biology,
85
276520
1976
04:50
we can now edit the genes
of nearly any organism,
of nearly any organism,
86
278520
2936
mikroskobik olsun ya da olmasın
herhangi bir organizmanın genlerini
herhangi bir organizmanın genlerini
04:53
microscopic or not,
87
281480
1936
inanılmaz bir hızla ve uygun şekilde
04:55
with incredible speed and fidelity.
88
283440
2400
değiştirebiliriz.
04:58
Given the limitations
of our man-made machines,
of our man-made machines,
89
286760
2896
İnsan yapımı makinelerimizin
sınırları göz önüne alındığında,
sınırları göz önüne alındığında,
05:01
synthetic biology will be a means for us
to engineer not only our food,
to engineer not only our food,
90
289680
3976
sentetik biyoloji sadece
yiyeceğimizi, yakıtlarımızı ve çevremizi
yiyeceğimizi, yakıtlarımızı ve çevremizi
05:05
our fuel and our environment,
91
293680
2736
düzenlememiz için bir araç
olmakla kalmayacak
olmakla kalmayacak
05:08
but also ourselves
92
296440
2296
bunların yanında kendimizin
05:10
to compensate
for our physical inadequacies
for our physical inadequacies
93
298760
2616
fiziksel yetersizliklerini giderecek
05:13
and to ensure our survival in space.
94
301400
2160
ve uzayda hayatta kalmamızı
garantileyecek.
garantileyecek.
Sentetik biyolojiyi
uzayı keşfetmede
uzayı keşfetmede
05:17
To give you an example
95
305000
1216
05:18
of how we can use synthetic biology
for space exploration,
for space exploration,
96
306240
2816
nasıl kullanacağımıza
örnek vermek üzere
örnek vermek üzere
05:21
let us return to the Mars environment.
97
309080
1920
Mars ortamına geri dönelim
05:24
The Martian soil composition is similar
to that of Hawaiian volcanic ash,
to that of Hawaiian volcanic ash,
98
312160
4736
Mars'ın toprak alaşımı
eser miktarda organik madde içeren
eser miktarda organik madde içeren
05:28
with trace amounts of organic material.
99
316920
1880
Hawai'nin volkanik küllerine benziyor.
05:31
Let's say, hypothetically,
100
319400
2256
Diyelim ki
05:33
what if martian soil
could actually support plant growth
could actually support plant growth
101
321680
2736
Mars toprağı Dünya'dan gelen
besleyiciler olmadan
besleyiciler olmadan
05:36
without using Earth-derived nutrients?
102
324440
1840
bitki yetiştirmek için uygun.
05:39
The first question
we should probably ask is,
we should probably ask is,
103
327360
2096
Böyle bir durumda
sormamız gereken ilk soru.
sormamız gereken ilk soru.
"Bitkilerimizi nasıl soğuğa daha
dayanıklı yaparız?" olmalıdır.
dayanıklı yaparız?" olmalıdır.
05:41
how would we make
our plants cold-tolerant?
our plants cold-tolerant?
104
329480
2376
05:43
Because, on average,
the temperature on Mars
the temperature on Mars
105
331880
2096
Çünkü Mars'ın ortalama sıcaklığı
05:46
is a very uninviting
negative 60 degrees centigrade.
negative 60 degrees centigrade.
106
334000
2760
eksi 60 santigrat derecedir.
05:50
The next question we should ask is,
107
338000
1776
Sormamız gereken diğer bir soru ise
"Bitkilerimizi nasıl kuraklığa
dayanıklı yaparız?"dır.
dayanıklı yaparız?"dır.
05:51
how do we make
our plants drought-tolerant?
our plants drought-tolerant?
108
339800
2456
05:54
Considering that most of the water
that forms as frost
that forms as frost
109
342280
2816
Çünkü kırağı hâlindeki suyun çoğu,
05:57
evaporates more quickly
than I can say the word "evaporate."
than I can say the word "evaporate."
110
345120
2840
benim "buharlaşmak" dememden
daha önce buharlaşıyor.
daha önce buharlaşıyor.
06:01
Well, it turns out
we've already done things like this.
we've already done things like this.
111
349120
2600
Aslında biz, balıklardan antifiriz
protein genini
protein genini
06:04
By borrowing genes
for anti-freeze protein from fish
for anti-freeze protein from fish
112
352480
3296
ve pirinç gibi bitkilerden kuraklığa
karşı dayanıklı genlerip alıp
karşı dayanıklı genlerip alıp
06:07
and genes for drought tolerance
from other plants like rice
from other plants like rice
113
355800
3176
onları ihtiyacı olan bitkilere
06:11
and then stitching them
into the plants that need them,
into the plants that need them,
114
359000
2696
eklemek gibi şeyleri zaten yaptık.
06:13
we now have plants that can tolerate
most droughts and freezes.
most droughts and freezes.
115
361720
2960
Artık kuraklığa ve dona karşı
dayanıklı bitkilerimiz var.
dayanıklı bitkilerimiz var.
06:17
They're known on Earth as GMOs,
116
365480
2616
Dünya'da GDO olarak
yani genetiği değiştirilmiş organizmalar
olarak biliniyorlar.
olarak biliniyorlar.
06:20
or genetically modified organisms,
117
368120
1800
06:22
and we rely on them to feed
all the mouths of human civilization.
all the mouths of human civilization.
118
370680
4360
Bugün ise insan uygarlığının beslenmesi
GDO'lar sayesinde gerçekleşiyor.
GDO'lar sayesinde gerçekleşiyor.
06:28
Nature does stuff like this already,
119
376160
3416
Doğa, bu tarz şeyleri
yardımımız olmadan yapıyor zaten.
06:31
without our help.
120
379600
1536
06:33
We have simply found
more precise ways to do it.
more precise ways to do it.
121
381160
3080
Biz ise bunu yapmak için
daha hassas bir yol bulduk.
daha hassas bir yol bulduk.
06:37
So why would we want to change
the genetic makeup of plants for space?
the genetic makeup of plants for space?
122
385480
3480
Neden bitkilerin genetik yapılarını
uzay için değiştirmek isteyelim ki?
uzay için değiştirmek isteyelim ki?
06:42
Well, to not do so
would mean needing to engineer
would mean needing to engineer
123
390120
3576
Bunu yapmamak, tamamen
yeni bir gezegendeki
yeni bir gezegendeki
06:45
endless acres of land
on an entirely new planet
on an entirely new planet
124
393720
3416
uçsuz bucaksız araziyi
trilyonlarca atmosferik gaz yayarak
trilyonlarca atmosferik gaz yayarak
06:49
by releasing trillions of gallons
of atmospheric gasses
of atmospheric gasses
125
397160
3496
ve tüm bu gazları tutması için
devasa bir cam kubbe inşa ederek
devasa bir cam kubbe inşa ederek
06:52
and then constructing
a giant glass dome to contain it all.
a giant glass dome to contain it all.
126
400680
3040
yeniden düzenlemek demektir.
06:56
It's an unrealistic engineering enterprise
127
404480
2056
Bu kısa sürede yüksek masraflı
bir kargo işi olacak
bir kargo işi olacak
06:58
that quickly becomes
a high-cost cargo transport mission.
a high-cost cargo transport mission.
128
406560
3520
gerçekçi olmayan bir mühendislik
girişimi olurdu.
girişimi olurdu.
İhtiyacımız olan besine
ve havaya
ve havaya
07:03
One of the best ways to ensure
129
411240
1456
07:04
that we will have the food supplies
and the air that we need
and the air that we need
130
412720
3096
sahip olacağımızı garantilemenin
en iyi yollarından biri,
en iyi yollarından biri,
07:07
is to bring with us organisms
that have been engineered
that have been engineered
131
415840
3096
yanımızda yeni ve haşin çevrelere
uyum sağlamak için düzenlenmiş
uyum sağlamak için düzenlenmiş
07:10
to adapt to new and harsh environments.
132
418960
2560
organizmalar getirmektir.
07:14
In essence, using engineered organisms
to help us terraform a planet
to help us terraform a planet
133
422760
3976
Diğer bir deyişle bir gezegeni hem kısa
hem uzun dönemde yaşanabilir kılmamıza
hem uzun dönemde yaşanabilir kılmamıza
yardım etmeleri için
değiştirilmiş organizmalar kullanmak.
değiştirilmiş organizmalar kullanmak.
07:18
both in the short and long term.
134
426760
2040
07:22
These organisms can then also
be engineered to make medicine or fuel.
be engineered to make medicine or fuel.
135
430400
4000
Bu organizmalar, daha sonra yakıt veya
ilaç üretmek üzere düzenlenebilir de.
ilaç üretmek üzere düzenlenebilir de.
07:27
So we can use synthetic biology
to bring highly engineered plants with us,
to bring highly engineered plants with us,
136
435920
3736
Sentetik biyolojiyi sayesinde yanımızda
değiştirilmiş bitkiler getirebiliriz.
değiştirilmiş bitkiler getirebiliriz.
07:31
but what else can we do?
137
439680
1240
Peki başka ne yapabiliriz?
07:33
Well, I mentioned earlier
that we, as a species,
that we, as a species,
138
441880
2856
Daha önceden de bahsettiğim gibi
bir tür olarak biz,
bir tür olarak biz,
07:36
were evolved uniquely for planet Earth.
139
444760
2320
Dünya gezegeni için
özel olarak evrimleştik.
özel olarak evrimleştik.
07:39
That fact has not changed much
in the last five minutes
in the last five minutes
140
447800
2616
Bu gerçek, sizin orada oturduğunuz
benim ise burada durduğum
benim ise burada durduğum
07:42
that you were sitting here
and I was standing there.
and I was standing there.
141
450440
2440
beş dakika içinde pek de değişmedi.
07:45
And so, if we were to dump
any of us on Mars right this minute,
any of us on Mars right this minute,
142
453480
3696
Yani tam şu anda herhangi birimiz
bol miktarda
bol miktarda
07:49
even given ample food, water, air
143
457200
3496
yiyecek, hava, su ve bir elbiseyle
07:52
and a suit,
144
460720
1216
Marsa bırakılacak olsaydık,
07:53
we are likely to experience
very unpleasant health problems
very unpleasant health problems
145
461960
3376
büyük ihtimalle Mars gibi
atmosferi olmayan gezegenlerin
atmosferi olmayan gezegenlerin
yüzeyini kaplayan iyonlaştırıcı
radyasyonun miktarından dolayı
radyasyonun miktarından dolayı
07:57
from the amount of ionizing radiation
that bombards the surface
that bombards the surface
146
465360
3296
08:00
of planets like Mars that have little
or nonexistent atmosphere.
or nonexistent atmosphere.
147
468680
3840
pek hoş olmayan sağlık sorunları yaşardık.
08:05
Unless we plan
to stay holed up underground
to stay holed up underground
148
473280
2016
Eğer gittiğimiz her gezegende
08:07
for the duration of our stay
on every new planet,
on every new planet,
149
475320
2640
yerin altında kalmayı planlamıyorsak
08:10
we must find better ways
of protecting ourselves
of protecting ourselves
150
478480
2576
neredeyse sizinle aynı ağırlıkta olan
bir zırh giyme
bir zırh giyme
08:13
without needing to resort
to wearing a suit of armor
to wearing a suit of armor
151
481080
2656
veya bir duvarın arkasına
saklanma ihtiyacı duymadan
saklanma ihtiyacı duymadan
08:15
that weighs something
equal to your own body weight,
equal to your own body weight,
152
483760
2456
kendimizi koruyabilmenin
08:18
or needing to hide behind a wall of lead.
153
486240
2280
daha iyi yollarını bulmalıyız.
08:22
So let us appeal
to nature for inspiration.
to nature for inspiration.
154
490240
2600
İlham almak için doğaya başvuralım.
08:26
Among the plethora of life here on Earth,
155
494200
2096
Dünyadaki canlı bolluğunun arasında
ekstremofiller ya da ekstrem koşullarda
yaşamayı seven canlılar
yaşamayı seven canlılar
08:28
there's a subset of organisms
known as extremophiles,
known as extremophiles,
156
496320
2856
08:31
or lovers of extreme living conditions,
157
499200
1976
olarak bilinen bir organizma grubu var.
08:33
if you'll remember
from high school biology.
from high school biology.
158
501200
2456
Belki lisedeki biyoloji derslerinden
hatırlarsınız.
hatırlarsınız.
08:35
And among these organisms is a bacterium
by the name of Deinococcus radiodurans.
by the name of Deinococcus radiodurans.
159
503680
4480
Bu organizmalardan biri de Deinococcus
radiodurans adındaki bir bakteridir.
radiodurans adındaki bir bakteridir.
08:41
It is known to be able to withstand cold,
dehydration, vacuum, acid,
dehydration, vacuum, acid,
160
509040
5376
Bu bakteri dehidrasyona, soğuğa, vakuma,
asitlere ve özellikle radyasyona karşı
asitlere ve özellikle radyasyona karşı
08:46
and, most notably, radiation.
161
514440
2200
dayanıklı olmasıyla tanınır.
08:49
While its radiation
tolerance mechanisms are known,
tolerance mechanisms are known,
162
517440
2695
Bu bakterinin radyasyona direnç
mekanizması bilindiği hâlde
mekanizması bilindiği hâlde
08:52
we have yet to adapt
the relevant genes to mammals.
the relevant genes to mammals.
163
520159
2400
henüz söz konusu genleri
memelilere aktaramadık.
memelilere aktaramadık.
08:55
To do so is not particularly easy.
164
523520
2616
Bunu yapmak pek de kolay değil.
Bu bakterinin radyasyon mekanizmasına
ait bir sürü özellik var
ait bir sürü özellik var
08:58
There are many facets
that go into its radiation tolerance,
that go into its radiation tolerance,
165
526160
2816
09:01
and it's not as simple
as transferring one gene.
as transferring one gene.
166
529000
2240
ve bunları aktarmak bir geni aktarmak
kadar kolay değil.
kadar kolay değil.
09:03
But given a little bit of human ingenuity
167
531960
3256
Ama bence insan becerisi göze alındığında
09:07
and a little bit of time,
168
535240
1256
biraz zaman verildiğinde
09:08
I think to do so is not very hard either.
169
536520
2440
bunu başarmak o kadar da zor değil.
09:12
Even if we borrow just a fraction
of its ability to tolerate radiation,
of its ability to tolerate radiation,
170
540000
5760
Bu bakterinin radyasyona direnç
yeteneğinden bir parça bile alsak
yeteneğinden bir parça bile alsak
09:18
it would be infinitely better
than what we already have,
than what we already have,
171
546400
3016
şu ankinden çok daha iyi olurdu.
Ki şu an sahip olduğumuz tek şey
cildimizdeki melanin.
cildimizdeki melanin.
09:21
which is just the melanin in our skin.
172
549440
1960
09:24
Using the tools of synthetic biology,
173
552560
2016
Sentetik biyolojinin araçlarını kullanarak
09:26
we can harness Deinococcus
radiodurans' ability
radiodurans' ability
174
554600
3016
radyasyonun ölümcül dozlarında
yaşayabilmek için
yaşayabilmek için
09:29
to thrive under otherwise
very lethal doses of radiation.
very lethal doses of radiation.
175
557640
3720
Deinococcus radiodurans'ın becerilerinden
yararlanabiliriz.
yararlanabiliriz.
09:35
As difficult as it is to see,
176
563760
1480
Her ne kadar görmesi zor olsa da
09:37
homo sapiens, that is humans,
177
565920
2320
homo sapiensler, insanlar,
09:41
evolves every day,
178
569200
2296
her gün evrimleşiyor
09:43
and still continues to evolve.
179
571520
1920
ve hâlâ da evrimleşmeye devam ediyor.
09:46
Thousands of years of human evolution
180
574360
1776
İnsan evriminin binlerce yılı,
09:48
has not only given us
humans like Tibetans,
humans like Tibetans,
181
576160
2976
düşük oksijen şartlarında yaşayabilen
Tibetli insanları
Tibetli insanları
09:51
who can thrive in low-oxygen conditions,
182
579160
2576
ortaya çıkarmakla kalmayıp
09:53
but also Argentinians,
who can ingest and metabolize arsenic,
who can ingest and metabolize arsenic,
183
581760
4936
Arjantinlileri, sıradan bir insanı öldüren
bir kimyasal element olan arseniği
bir kimyasal element olan arseniği
09:58
the chemical element
that can kill the average human being.
that can kill the average human being.
184
586720
2800
yiyebilen ve sindirebilen insanları,
ortaya çıkardı.
ortaya çıkardı.
10:02
Every day, the human body evolves
by accidental mutations
by accidental mutations
185
590360
3696
Her gün insan vücudu
belirli insanların kazara
belirli insanların kazara
kötü şartlara dayanıklı yapan
ve kazara gerçekleşen mutasyonlarla
ve kazara gerçekleşen mutasyonlarla
10:06
that equally accidentally
allow certain humans
allow certain humans
186
594080
2856
10:08
to persevere in dismal situations.
187
596960
2240
evrimleşiyor.
10:12
But, and this is a big but,
188
600160
1880
Ama, bu ama önemli,
10:15
such evolution requires two things
that we may not always have,
that we may not always have,
189
603480
4176
Böyle bir evrim hep sahip olamayacağımız
yada karşılayamayacağımız
yada karşılayamayacağımız
10:19
or be able to afford,
190
607680
1440
iki şey gerektiriyor:
10:22
and they are death and time.
191
610120
2240
Ölüm ve zaman.
10:25
In our species' struggle
to find our place in the universe,
to find our place in the universe,
192
613560
3016
Türümüzün evrendeki yerini bulma
mücadelesinde,
mücadelesinde,
Dünya harici gezegenlerde
hayatta kalması için gereken
hayatta kalması için gereken
10:28
we may not always have the time necessary
193
616600
2456
10:31
for the natural evolution
of extra functions
of extra functions
194
619080
2536
ilave fonksiyonlarının doğal evrimi için
10:33
for survival on non-Earth planets.
195
621640
2000
yeterli zamanıımız hep olmayabilir.
10:36
We're living in what E.O. Wilson
has termed the age of gene circumvention,
has termed the age of gene circumvention,
196
624360
4496
E.O. Wilson'ın genlerden kaçma çağı dediği
10:40
during which we remedy our genetic defects
like cystic fibrosis or muscular dystrophy
like cystic fibrosis or muscular dystrophy
197
628880
5376
kistik fibroz, kas distrofisi gibi
genetik bozukluklarımızın çaresine
genetik bozukluklarımızın çaresine
10:46
with temporary external supplements.
198
634280
2600
geçici dış ilavelerle baktığımız
bir dönemde yaşıyoruz.
bir dönemde yaşıyoruz.
10:49
But with every passing day,
199
637960
1536
Ancak geçen her günle birlikte
10:51
we approach the age
of volitional evolution,
of volitional evolution,
200
639520
3176
yapay evrim çağına,
bir tür olarak bizlerin
bir tür olarak bizlerin
10:54
a time during which we as a species
201
642720
1976
kendi genetik kaderimize
10:56
will have the capacity to decide
for ourselves our own genetic destiny.
for ourselves our own genetic destiny.
202
644720
4880
karar verme kapasitesine sahip olacağımız
bir çağa yaklaşıyoruz.
bir çağa yaklaşıyoruz.
11:02
Augmenting the human body
with new abilities
with new abilities
203
650720
2336
İnsan vücudunun yeni yeteneklerinin
artacağından bahsederken
artacağından bahsederken
11:05
is no longer a question of how,
204
653080
2080
artık nasıl değil,
ne zaman diye soruyoruz.
11:07
but of when.
205
655920
1200
11:10
Using synthetic biology
206
658240
1256
Sentetik biyolojinin, bir
organizmanın
organizmanın
11:11
to change the genetic makeup
of any living organisms,
of any living organisms,
207
659520
3096
özellikle kendimizin genetik yapısını
11:14
especially our own,
208
662640
1216
değiştirmede kullanılması hakkında
11:15
is not without its moral
and ethical quandaries.
and ethical quandaries.
209
663880
2320
değerler ve ahlaksal olarak
bazı kuşkular yok değil.
bazı kuşkular yok değil.
11:19
Will engineering ourselves
make us less human?
make us less human?
210
667280
2520
Kendi genetiğimizi değiştirmek
bizi daha az mı insan yapacak?
bizi daha az mı insan yapacak?
Kaldı ki, insanlık bir şekilde
bilinç sahibi olmuş
bilinç sahibi olmuş
11:22
But then again, what is humanity
211
670960
2256
11:25
but star stuff
that happens to be conscious?
that happens to be conscious?
212
673240
2520
üstün şeyden başka nedir ki?
11:29
Where should human genius direct itself?
213
677200
2440
İnsan dehası kendini nereye yönlendirmeli?
11:32
Surely it is a bit of a waste
to sit back and marvel at it.
to sit back and marvel at it.
214
680640
3920
Elbette öylece oturup kendi dehamıza
şaşıp durmak zaman kaybıdır.
şaşıp durmak zaman kaybıdır.
11:37
How do we use our knowledge
215
685800
1336
Bilgimizi, kendimizi dış tehlikelerden
11:39
to protect ourselves
from the external dangers
from the external dangers
216
687160
3256
ve de kendimizden korumak için
11:42
and then protect ourselves from ourselves?
217
690440
2640
nasıl kullanırız?
11:46
I pose these questions
218
694400
1416
Bu soruları
bilime karşı korku yaratmak için değil
11:47
not to engender the fear of science
219
695840
2176
bilimin bizim için yaptıklarını
ve yapmaya devam ettiklerini
ve yapmaya devam ettiklerini
11:50
but to bring to light
the many possibilities
the many possibilities
220
698040
2376
11:52
that science has afforded
and continues to afford us.
and continues to afford us.
221
700440
3400
meydana çıkarmak için soruyorum.
11:56
We must coalesce as humans
to discuss and embrace the solutions
to discuss and embrace the solutions
222
704760
3976
İnsanlar olarak, çözümleri
12:00
not only with caution
223
708760
1200
ihtiyatın yanı sıra cesaretle
12:02
but also with courage.
224
710640
1960
tartışmak ve kabul etmek için
bir araya gelmeliyiz.
bir araya gelmeliyiz.
12:06
Mars is a destination,
225
714200
3600
Mars bir hedef,
12:10
but it will not be our last.
226
718440
1600
ama son hedefimiz olmayacak.
12:13
Our true final frontier
is the line we must cross
is the line we must cross
227
721000
2856
Gerçek son sınırımız, türümüzün
inanılmaz zekâsıyla
inanılmaz zekâsıyla
12:15
in deciding what we can and should make
of our species' improbable intelligence.
of our species' improbable intelligence.
228
723880
4720
neler yapabileceğimize ve yapmamıza
karar vermemiz gereken çizgidir.
karar vermemiz gereken çizgidir.
12:21
Space is cold, brutal and unforgiving.
229
729880
4240
Uzay soğuk, acımasız ve affetmezdir.
12:27
Our path to the stars
will be rife with trials
will be rife with trials
230
735120
2416
Yıldızlara olan yolculuğumuz,
12:29
that will bring us to question
not only who we are
not only who we are
231
737560
2976
bizi kim olduğumuz
ve nereye gittiğimiz sorusuna getiren
ve nereye gittiğimiz sorusuna getiren
12:32
but where we will be going.
232
740560
1760
imtihanlarla dolu olacak.
12:35
The answers will lie in our choice
to use or abandon the technology
to use or abandon the technology
233
743160
3576
Cevaplar ise hayatın kendisinden
topladığımız teknolojiyi kullanma veya
topladığımız teknolojiyi kullanma veya
12:38
that we have gleaned from life itself,
234
746760
2096
terk etme arasındaki
seçimimizde saklı olacak
seçimimizde saklı olacak
12:40
and it will define us for the remainder
of our term in this universe.
of our term in this universe.
235
748880
3856
ve cevaplar bizi bu evrendeki dönemimizden
geri kalanlar olarak tanımlayacak.
geri kalanlar olarak tanımlayacak.
12:44
Thank you.
236
752760
1216
Teşekkür ederim.
12:46
(Applause)
237
754000
4619
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Lisa Nip - Synthetic biologistLisa Nip's work focuses on how we can use synthetic biology to allow humanity to explore space
Why you should listen
Lisa Nip is a Ph.D. candidate at the MIT Media Lab's Molecular Machines group. She uses her training in biochemistry and biotechnology to translate synthetic biology into real-world applications. She spends much of her time concocting biological solutions to long-duration space travel and works to make them a reality.
Nip was trained as a biochemist at Boston University, and previously did research in the Douglas Lab at UCSF and the Church Lab in the Wyss Institute for Biologically Inspired Engineering at Harvard Medical School.
Lisa Nip | Speaker | TED.com