TEDWomen 2017
Eve Abrams: The human stories behind mass incarceration
Eve Abrams: Câu chuyện về con người đằng sau sự bắt giam hàng loạt
Filmed:
Readability: 4.4
967,055 views
Số người bị giam giữ tại Mỹ, theo chuyên gia phân tích tư liệu Eve Abrams, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Và từ 1% tới 4% trong số đó có thể là người vô tội. Đó là 87.000 người anh, người chị, người mẹ, người cha -- phần lớn là người Mỹ gốc Phi - bị chia rẽ một cách không cần thiết với gia đình, với cuộc sống và ước mơ bị gián đoạn. Sử dụng những đoạn ghi âm từ các buổi phỏng vấn tù nhân và gia đình họ, Abrams chia sẻ những câu chuyện cảm động về nạn nhân của sự bắt giam hàng loạt và kêu gọi mọi người cùng đứng lên để đảm bảo rằng hệ thống pháp luật vận hành một cách công bằng với tất cả.
Eve Abrams - Audio documentarian
Eve Abrams makes radio stories, mostly about her adopted hometown, New Orleans. Full bio
Eve Abrams makes radio stories, mostly about her adopted hometown, New Orleans. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I have never been arrested,
0
869
2085
Tôi chưa từng bị bắt giữ
00:14
never spent a night in jail,
1
2978
1863
hay qua đêm trong ngục,
00:16
never had a loved one
thrown into the back of a squad car
thrown into the back of a squad car
2
4865
3821
chưa từng có người thân nào
bị tống vào xe cảnh sát hay đi tù,
bị tống vào xe cảnh sát hay đi tù,
00:20
or behind bars,
3
8710
1656
hay bị kiểm soát bởi một
hệ thống pháp luật đáng sợ, khó hiểu
hệ thống pháp luật đáng sợ, khó hiểu
00:22
or be at the mercy of a scary,
confusing system
confusing system
4
10390
4437
mà lúc bình thường
chỉ thấy sự vô cảm,
chỉ thấy sự vô cảm,
00:26
that at best sees them with indifference,
5
14851
3050
00:29
and at worst as monstrous.
6
17925
1833
còn khi tệ nhất
thì chẳng khác nào loài ác quái.
thì chẳng khác nào loài ác quái.
00:32
The United States of America locks up
more people than any other nation
more people than any other nation
7
20459
3770
Nước Mỹ đã tống giam nhiều người
hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới,
hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới,
00:36
on the planet,
8
24253
1407
và Louisiana là nhà tù lớn nhất.
00:37
and Louisiana is our biggest incarcerator.
9
25684
2907
Hầu hết các bạn có lẽ đều như tôi
00:41
Most of you are probably like me --
10
29295
2882
- May mắn.
00:44
lucky.
11
32201
1151
00:45
The closest we get to crime and punishment
is likely what we see on TV.
is likely what we see on TV.
12
33376
4161
Tội ác và sự trừng phạt gần nhất
mà ta từng thấy chỉ là trên TV.
mà ta từng thấy chỉ là trên TV.
Khi đang thực hiện "Unprisoned,"
00:50
While making "Unprisoned,"
13
38102
1331
00:51
I met a woman who used to be like us --
14
39457
2302
tôi gặp một phụ nữ
cũng từng giống chúng ta
cũng từng giống chúng ta
00:53
Sheila Phipps.
15
41783
1150
- Sheila Phipps.
(Ghi âm) Sheila Phipps:
Trước khi con tôi vào tù,
Trước khi con tôi vào tù,
00:55
(Recording) Sheila Phipps:
Before my son went to jail,
Before my son went to jail,
16
43572
2532
00:58
I used to see people be on television,
17
46128
1980
tôi từng thấy trên TV
01:00
fighting, saying, "Oh, this person
didn't do it and this person is innocent."
didn't do it and this person is innocent."
18
48132
3789
người ta đấu nhau: "Người này
không làm điều đó và anh ta vô tội"
không làm điều đó và anh ta vô tội"
01:03
And you know, you snub them
or you dismiss them,
or you dismiss them,
19
51945
2714
Còn bạn thì làm lơ
hoặc phản bác họ,
hoặc phản bác họ,
kiểu như: "Ờ, sao cũng được.
Không quan tâm"
Không quan tâm"
01:06
and like, "Yeah, whatever."
20
54683
2020
01:08
Don't get me wrong,
21
56727
1151
Đừng hiểu nhầm, ý tôi là
vẫn có nhiều người đáng bị vào tù.
vẫn có nhiều người đáng bị vào tù.
01:09
there's a lot of people
who deserve to be in prison.
who deserve to be in prison.
22
57902
2504
01:12
There's a lot of criminals out here.
23
60430
1820
Những kẻ phạm tội ngoài kia.
01:14
But there are a lot of innocent
people that's in jail.
people that's in jail.
24
62274
3199
Nhưng cũng có nhiều
người vô tội phải vào tù.
người vô tội phải vào tù.
01:18
EA: Sheila's son, McKinley,
is one of those innocent people.
is one of those innocent people.
25
66436
3267
EA: Con trai Sheila, McKinley,
thuộc số những người vô tội đó.
thuộc số những người vô tội đó.
01:21
He served 17 years of a 30-year sentence
on a manslaughter charge.
on a manslaughter charge.
26
69727
4860
Anh đã thụ án 17 năm cho
bản án 30 năm tội ngộ sát.
bản án 30 năm tội ngộ sát.
Anh ta chưa hề có tiền sự,
01:26
He had no previous convictions,
27
74611
1799
01:28
there was no forensic
evidence in the case.
evidence in the case.
28
76434
2578
không hề có bằng chứng
pháp y tại hiện trường.
pháp y tại hiện trường.
01:31
He was convicted solely
on the basis of eyewitness testimony,
on the basis of eyewitness testimony,
29
79036
4111
Anh bị kết tội chỉ bởi
lời khai của nhân chứng,
lời khai của nhân chứng,
và hàng thập kỷ nghiên cứu cho thấy
01:35
and decades of research have shown
30
83171
2159
01:37
that eyewitness testimony
isn't as reliable
isn't as reliable
31
85354
2872
lời khai nhân chứng không đáng tin
như ta vẫn nghĩ.
như ta vẫn nghĩ.
01:40
as we once believed it to be.
32
88250
1900
Các nhà khoa học cho rằng
trí nhớ không chính xác.
trí nhớ không chính xác.
01:42
Scientists say that memory isn't precise.
33
90750
2944
Nó giống với việc lắp ghép
hơn là kể lại chính xác sự kiện.
hơn là kể lại chính xác sự kiện.
01:46
It's less like playing back a video,
34
94120
2431
01:48
and more like putting together a puzzle.
35
96575
2451
Từ năm 1989, kể từ khi áp dụng
việc thử DNA để thả người vô tội,
việc thử DNA để thả người vô tội,
01:51
Since 1989, when DNA testing
was first used to free innocent people,
was first used to free innocent people,
36
99997
5492
01:57
over 70 percent of overturned convictions
were based on eyewitness testimony.
were based on eyewitness testimony.
37
105513
5449
trên 70% các vụ kết án sai
đều là dựa trên lời khai nhân chứng.
đều là dựa trên lời khai nhân chứng.
Năm ngoái, công tố viên quận truy tố
vụ án của McKinley
vụ án của McKinley
02:03
Last year,
38
111784
1306
02:05
the district attorney whose office
prosecuted McKinley's case
prosecuted McKinley's case
39
113114
3879
bị truy tố
nhiều bản án tham ô khác nhau.
nhiều bản án tham ô khác nhau.
02:09
was convicted of unrelated
corruption charges.
corruption charges.
40
117017
3486
Khi công tố viên với 30 năm
kinh nghiệm này "ngã ngựa",
kinh nghiệm này "ngã ngựa",
02:12
When this district attorney
of 30 years stepped down,
of 30 years stepped down,
41
120930
3835
những nhân chứng vụ McKinley
đã bước ra
đã bước ra
02:16
the eyewitnesses
from McKinley's case came forward
from McKinley's case came forward
42
124789
2928
02:19
and said that they had been pressured
into testifying by the district attorneys,
into testifying by the district attorneys,
43
127741
4459
khai rằng
họ bị công tố viên này ép cung,
họ bị công tố viên này ép cung,
bao gồm cả việc hù dọa bỏ tù.
02:24
pressure which included
the threat of jail time.
the threat of jail time.
44
132224
2881
02:27
Despite this, McKinley is still in prison.
45
135465
2927
Dù vậy, McKinley vẫn còn ở trong tù.
(Ghi âm) SP: Trước khi chuyện xảy ra,
tôi chưa bao giờ nghĩ tới nó.
tôi chưa bao giờ nghĩ tới nó.
02:31
(Recording) SP: Before this happened,
46
139099
1882
02:33
I never would've thought it.
47
141005
1456
02:34
And well, I guess it's hard
for me to imagine
for me to imagine
48
142485
3630
Thật khó tưởng tượng
điều như vậy sẽ xảy ra,
điều như vậy sẽ xảy ra,
02:38
that these things is going on, you know,
49
146139
2556
cho tới khi nó ập đến với con trai tôi.
02:40
until this happened to my son.
50
148719
2253
02:43
It really opened my eyes.
51
151504
1640
Nó làm tôi sáng mắt.
02:45
It really, really opened my eyes.
52
153618
2450
Thực sự, thực sự khiến tôi sáng mắt.
02:48
I ain't gonna lie to you.
53
156092
1454
Tôi không lừa các bạn đâu.
EA: Ước tính số người
vô tội bị giam cầm
vô tội bị giam cầm
02:50
EA: Estimates of how many innocent
people are locked up
people are locked up
54
158850
3113
02:53
range between one and four percent,
55
161987
2690
từ 1% đến 4% số tù nhân,
02:56
which maybe doesn't sound like a lot,
56
164701
2006
thoạt nghe có vẻ không nhiều,
thực tế lại lên tới gần 87.000 người
thực tế lại lên tới gần 87.000 người
02:58
except that it amounts
to around 87,000 people:
to around 87,000 people:
57
166731
4185
những người mẹ, người cha, con trai
thường bị cầm tù tới cả thập kỷ,
thường bị cầm tù tới cả thập kỷ,
03:02
mothers, fathers, sons locked up,
58
170940
3374
03:06
often for decades,
59
174338
1349
vì tội ác mà họ không hề gây ra.
03:07
for crimes they did not commit.
60
175711
2206
Chưa kể đến gần nửa triệu người
03:09
And that's not even counting
the roughly half a million people
the roughly half a million people
61
177941
3072
03:13
who have been convicted of nothing --
62
181037
2232
chưa hề bị kết tội -
nghĩa là vẫn được xem là vô tội,
nghĩa là vẫn được xem là vô tội,
03:15
those presumed innocent,
63
183293
1873
03:17
but who are too poor to bail out of jail
64
185190
2833
nhưng quá nghèo để
có thể trả tiền bảo lãnh
có thể trả tiền bảo lãnh
03:20
and therefore sit behind bars
for weeks upon months,
for weeks upon months,
65
188047
3859
nên phải ngồi tù
vài tuần đến vài tháng,
vài tuần đến vài tháng,
chờ đến khi bản án được xét xử -
03:23
waiting for their case to come to trial --
66
191930
2169
03:26
or much more likely,
67
194123
1681
hay đúng hơn là,
đợi chỉ để tự bào chữa và ra tù.
đợi chỉ để tự bào chữa và ra tù.
03:27
waiting to take a plea just to get out.
68
195828
2356
Tất cả họ đều có gia đình ở ngoài kia.
03:30
All of those people
have family on the outside.
have family on the outside.
69
198736
3123
(Ghi âm) Kortney Williams: Anh tôi bỏ lỡ
ngày tốt nghiệp phổ thông của tôi
ngày tốt nghiệp phổ thông của tôi
03:35
(Recording) Kortney Williams: My brother
missed my high school graduation
missed my high school graduation
70
203089
3429
vì đêm trước đó,
anh ấy phải vào tù.
anh ấy phải vào tù.
03:38
because the night before,
71
206542
1251
03:39
he went to jail.
72
207817
1501
Anh ấy bỏ lỡ tiệc sinh nhật của tôi
03:41
My brother missed my birthday dinner
73
209342
2245
03:43
because that day, actually,
he went to jail.
he went to jail.
74
211611
2977
vì hôm ấy, anh bị tống giam.
Anh tôi lỡ cả ngày sinh nhật của mình
03:47
My brother missed his own birthday dinner
75
215306
2840
03:50
because he was in the wrong place
at the wrong time.
at the wrong time.
76
218170
2459
vì anh đã ở không đúng nơi,
không đúng thời điểm.
không đúng thời điểm.
03:52
(Recording) EA: So all these times
when he ended up going to jail,
when he ended up going to jail,
77
220653
3096
(Ghi âm) EA: Trong suốt thời gian
cậu ấy ở tù,
cậu ấy ở tù,
liệu đã có bản án nào chưa
hay chỉ bị bắt giam vậy thôi?
hay chỉ bị bắt giam vậy thôi?
03:55
were charges pressed
or did he just get taken to jail?
or did he just get taken to jail?
78
223773
2524
03:58
KW: The charges would be pressed
79
226321
1551
KW: Đáng ra lúc đó đã kết án
và có thông báo về tiền bảo lãnh,
và có thông báo về tiền bảo lãnh,
03:59
and it would have a bond posted,
80
227896
3026
04:02
then the charges will get dropped ...
81
230946
1967
thì bản án sẽ bị bãi bỏ ...
04:04
because there was no evidence.
82
232937
1454
vì chẳng có bằng chứng nào cả.
04:07
EA: I met Kortney Williams
when I went to her college classroom
when I went to her college classroom
83
235248
2954
EA: Tôi đã gặp Kortney Williams
khi đến lớp đại học của cô
khi đến lớp đại học của cô
04:10
to talk about "Unprisoned."
84
238226
1491
để nói về "Unprisoned." (Thả tù)
04:11
She ended up interviewing her aunt,
Troylynn Robertson,
Troylynn Robertson,
85
239741
3395
Rồi cuối cùng, trong một tập, cô ấy
lại phỏng vấn dì mình,Troylynn Robertson,
lại phỏng vấn dì mình,Troylynn Robertson,
04:15
for an episode.
86
243160
1150
04:17
(Recording) KW: With everything
that you went through
that you went through
87
245231
2478
(Ghi âm) KW: Sau tất cả những điều
xảy ra với con dì,
xảy ra với con dì,
04:19
with your children,
88
247733
1151
04:20
what is any advice that you would give me
89
248908
1982
dì có muốn khuyên cháu
điều gì khi cháu có con không?
điều gì khi cháu có con không?
04:22
if I had any kids?
90
250914
1909
(Ghi âm) Troylynn Roberston:
Dì sẽ nói rằng khi cháu có con,
Dì sẽ nói rằng khi cháu có con,
04:25
(Recording) Troylynn Roberston:
I would tell you when you have them,
I would tell you when you have them,
91
253827
3231
04:29
you know the first thing
that will initially come to mind is love
that will initially come to mind is love
92
257082
3056
điều đầu tiên cháu nghĩ đến
sẽ là tình thương
sẽ là tình thương
04:32
and protection,
93
260162
1972
và sự chở che,
04:34
but I would tell you,
94
262158
1496
nhưng dì nói cháu này,
04:35
even much with the protection
to raise them
to raise them
95
263678
3088
kể cả khi có thừa sự chở che
để nuôi nấng chúng
để nuôi nấng chúng
04:38
with knowledge of the judicial system --
96
266790
3706
với kiến thức về hệ thống pháp luật -
04:42
you know, we always tell our kids
about the boogeyman,
about the boogeyman,
97
270520
3580
cháu biết đó, ta luôn
kể lũ trẻ nghe về ông kẹ,
kể lũ trẻ nghe về ông kẹ,
04:46
the bad people, who to watch out for,
98
274124
2993
về kẻ xấu - những kẻ chúng phải dè chừng
04:49
but we don't teach them
how to watch out for the judicial system.
how to watch out for the judicial system.
99
277141
3928
nhưng ta không dạy chúng
cách đề phòng hệ thống luật pháp.
cách đề phòng hệ thống luật pháp.
EA: Vì hệ thống luật hình sự
đang phân chia
đang phân chia
04:54
EA: Because of the way
our criminal legal system
our criminal legal system
100
282364
2667
04:57
disproportionately targets
people of color,
people of color,
101
285055
2636
không công bằng
đối với người da màu,
đối với người da màu,
chẳng lạ gì khi người trẻ
như Kortney nhận được lời khuyên như thế.
như Kortney nhận được lời khuyên như thế.
04:59
it's not uncommon for young people
like Kortney to know about it.
like Kortney to know about it.
102
287715
3293
05:03
When I started going into high schools
to talk to students about "Unprisoned,"
to talk to students about "Unprisoned,"
103
291494
3842
Khi mới vào trường cấp 3
nói với học sinh về "Unprisoned",
nói với học sinh về "Unprisoned",
05:07
I found that roughly one-third
of the young people I spoke with
of the young people I spoke with
104
295360
3493
tôi nhận ra gần 1/3
khán giả của tôi
khán giả của tôi
05:10
had a loved one behind bars.
105
298877
1886
có người thân đi tù.
05:13
(Recording) Girl: The hardest part
is like finding out where he's at,
is like finding out where he's at,
106
301504
3239
(Ghi âm) Bé gái: Điều khó nhất
là tìm ra nơi ông ở
là tìm ra nơi ông ở
05:16
or like, when his court date is.
107
304767
1601
hay ngày ông ra tòa.
05:18
Girl: Yeah, he went to jail
on my first birthday.
on my first birthday.
108
306759
2718
Bé gái: Dạ, ổng vào tù đúng
sinh nhật 1 tuổi của cháu.
sinh nhật 1 tuổi của cháu.
05:22
Girl: My dad works as a guard.
109
310415
2003
Bé gái: Ba cháu làm bảo vệ.
05:24
He saw my uncle in jail.
110
312442
1528
Ba chứng kiến chú vào tù.
Và chú ấy bị chung thân.
05:26
He's in there for life.
111
314527
1216
05:28
EA: According to the Annie E.
Casey Foundation,
Casey Foundation,
112
316434
2669
EA: Theo Annie E. từ Quỹ Casey,
05:31
the number of young people with a father
incarcerated rose 500 percent
incarcerated rose 500 percent
113
319127
5853
số người trẻ có cha đi tù đã tăng 500%
từ 1980 tới 2000.
từ 1980 tới 2000.
05:37
between 1980 and 2000.
114
325004
2814
05:40
Over five million of today's children
will see a parent incarcerated
will see a parent incarcerated
115
328449
3907
Hơn 5 triệu trẻ em ngày nay sẽ
chứng kiến cha hoặc mẹ vào tù
chứng kiến cha hoặc mẹ vào tù
vào lúc nào đó trong thời thơ ấu.
05:44
at some point in their childhoods.
116
332380
1942
05:46
But this number disproportionately
affects African American children.
affects African American children.
117
334798
4523
Nhưng con số này đặc biệt ảnh hưởng
lên trẻ gốc Phi.
lên trẻ gốc Phi.
05:52
By the time they reach the age of 14,
118
340252
2691
Khi chúng lên 14,
05:54
one in four black children
will see their dad go off to prison.
will see their dad go off to prison.
119
342967
3773
1 trên 4 trẻ gốc Phi sẽ
phải tiễn cha mình vào tù
phải tiễn cha mình vào tù
05:59
That's compared to a rate
of one in 30 for white children.
of one in 30 for white children.
120
347198
3394
so với tỉ lệ 1/30 ở trẻ da trắng.
06:03
One key factor determining the future
success of both inmates and their children
success of both inmates and their children
121
351191
5078
Một yếu tố chính quyết định tương lai
thành công của cả tù nhân và con họ
thành công của cả tù nhân và con họ
là liệu họ có thể duy trì mối quan hệ
trong quá trình giam giữ hay không.
trong quá trình giam giữ hay không.
06:08
is whether they can maintain ties
during the parent's incarceration,
during the parent's incarceration,
122
356293
4349
06:12
but prisoners' phone calls home
can cost 20 to 30 times more
can cost 20 to 30 times more
123
360666
4343
Thế nhưng, cuộc gọi về nhà của
tù nhân có thể mắc gấp 20 tới 30 lần
tù nhân có thể mắc gấp 20 tới 30 lần
06:17
than regular phone calls,
124
365033
1853
cuộc điện thoại thông thường,
06:18
so many families
keep in touch through letters.
keep in touch through letters.
125
366910
3207
nên nhiều gia đình
chọn lựa liên lạc qua thư.
chọn lựa liên lạc qua thư.
06:23
(Recording: Letter being unfolded)
126
371172
2185
(Ghi âm: Đang mở thư)
06:25
Anissa Christmas: Dear big brother,
127
373381
2207
Anissa Christmas: Anh hai thân yêu,
06:27
I'm making that big 16 this year, LOL.
128
375612
1831
Năm nay, em sắp sang tuổi 16, LOL.
Chẳng còn bé bỏng gì nhỉ?
Chẳng còn bé bỏng gì nhỉ?
06:29
Guess I'm not a baby anymore.
129
377934
1659
Anh vẫn sẽ đưa em đi dạ hội chứ?
Em nhớ anh lắm.
Em nhớ anh lắm.
06:31
You still taking me to prom?
130
379617
1609
06:33
I really miss you.
131
381250
1249
06:34
You're the only guy
that kept it real with me.
that kept it real with me.
132
382523
2212
Anh là người duy nhất
luôn thành thật với em.
luôn thành thật với em.
06:37
I wish you were here so I can vent to you.
133
385485
2617
Ước gì anh ở đây
để nghe em xả hết tâm sự.
để nghe em xả hết tâm sự.
06:40
So much has happened since
the last time I seen you.
the last time I seen you.
134
388695
2591
Rất nhiều chuyện xảy ra
từ lần cuối em gặp anh.
từ lần cuối em gặp anh.
06:44
(Voice breaking up) I have some good news.
135
392847
2062
(Giọng vỡ òa) Em có tin vui nè.
06:46
I won first place in the science fair.
136
394933
1833
Em đạt giải nhất hội trại khoa học.
Em là mọt sách.
Em là mọt sách.
06:48
I'm a geek.
137
396790
1191
Bọn em sắp thi quốc gia,
tin nổi không?
tin nổi không?
06:50
We're going to regionals,
can't you believe it?
can't you believe it?
138
398005
2266
06:52
High school is going by super fast.
139
400295
2175
Thời phổ thông qua nhanh dữ dội.
06:54
In less than two years,
140
402893
1178
Chưa tới 2 năm nữa,
là anh sẽ thấy em tốt nghiệp.
là anh sẽ thấy em tốt nghiệp.
06:56
I hope you'll be able to see me
walk across the stage.
walk across the stage.
141
404095
2614
Em nghĩ nên viết cho anh
vì biết trong đó buồn lắm
vì biết trong đó buồn lắm
06:59
I thought to write to you
because I know it's boring in there.
because I know it's boring in there.
142
407413
2905
07:02
I want to put a smile on your face.
143
410342
1712
Em muốn làm anh vui.
Anissa viết thư cho anh mình
khi em còn học lớp 11.
khi em còn học lớp 11.
07:05
Anissa wrote these letters to her brother
144
413799
2278
07:08
when she was a sophomore in high school.
145
416101
2222
Cô bé nhét những lá thư của anh mình
trên khung gương phòng ngủ,
trên khung gương phòng ngủ,
07:10
She keeps the letters he writes to her
tucked into the frame
tucked into the frame
146
418347
2931
07:13
of her bedroom mirror,
147
421302
1178
07:14
and reads them over and over again.
148
422504
2039
và đọc đi đọc lại mãi.
07:17
I'd like to think
that there's a good reason
that there's a good reason
149
425004
2113
Tôi hi vọng rằng có lý do chính đáng
cho việc anh của Anissa phải ngồi tù.
cho việc anh của Anissa phải ngồi tù.
07:19
why Anissa's brother is locked up.
150
427141
2378
Chúng ta đều muốn bánh xe công lý
vận hành một cách đúng đắn
vận hành một cách đúng đắn
07:21
We all want the wheels of justice
to properly turn,
to properly turn,
151
429543
4057
07:25
but we're coming to understand
152
433624
1808
nhưng khi ta nhận ra
07:27
that the lofty ideals we learned
in school look really different
in school look really different
153
435456
3524
lý tưởng hào nhoáng ta được học
lại khác rất xa
lại khác rất xa
07:31
in our nation's prisons
and jails and courtrooms.
and jails and courtrooms.
154
439004
3333
với những gì xảy ra trong nhà tù,
buồng giam và phòng xử án.
buồng giam và phòng xử án.
07:34
(Recording) Danny Engelberg: You walk
into that courtroom and you're just --
into that courtroom and you're just --
155
442943
3573
(Ghi âm) Danny Engelberg:
Bạn bước vào phòng xử án và....
Bạn bước vào phòng xử án và....
Dù đã theo nghề khá lâu,
nhưng mỗi lần như vậy,
nhưng mỗi lần như vậy,
07:38
I've been doing this for a quite a while,
and it still catches your breath.
and it still catches your breath.
156
446540
3533
tôi vẫn không khỏi bất ngờ:
"Nhiều người da màu quá",
"Nhiều người da màu quá",
07:42
You're like, "There are so many
people of color here,"
people of color here,"
157
450097
2538
07:44
and yet I know that the city is not
made up of 90 percent African Americans,
made up of 90 percent African Americans,
158
452659
4970
và tự hỏi người gốc Phi
chiếm không tới 90% dân thành phố
chiếm không tới 90% dân thành phố
07:49
so why is it that 90 percent
of the people who are in orange
of the people who are in orange
159
457653
3496
vậy sao lại có tới 90% tù nhân
là người Mỹ gốc Phi?
là người Mỹ gốc Phi?
07:53
are African American?
160
461173
1151
(Ghi âm) EA: Luật sư công Danny Engelberg
không phải người duy nhất để ý
không phải người duy nhất để ý
07:54
(Recording) EA: Public defender Danny
Engelberg isn't the only one noticing
Engelberg isn't the only one noticing
161
462348
3559
07:57
how many black people
are in municipal court --
are in municipal court --
162
465931
2191
số lượng người gốc Phi ra tòa bang
hay bất kỳ phiên tòa nào.
hay bất kỳ phiên tòa nào.
08:00
or in any court.
163
468146
1152
Thật khó để không nhận ra.
EA: Ai đang ra tòa chờ xử án?
EA: Ai đang ra tòa chờ xử án?
08:01
It's hard to miss.
164
469322
1178
08:02
Who's sitting in court
waiting to see the judge?
waiting to see the judge?
165
470524
2271
Họ trông ra sao?
08:04
What do they look like?
166
472819
1201
08:06
(Recording) Man: Mostly
African-Americans, like me.
African-Americans, like me.
167
474044
2469
(Ghi âm) Nam: Phần lớn là
gốc Phi, như tôi.
gốc Phi, như tôi.
08:08
Man: It's mostly, I could say,
85 percent black.
85 percent black.
168
476537
2255
Nam: Phần lớn, tôi cho là, 85%
08:10
That's all you see in the orange,
in the box back there, who locked up.
in the box back there, who locked up.
169
478816
3399
đứng trước vành móng ngựa
hoặc bị giam giữ là người da đen .
hoặc bị giam giữ là người da đen .
08:14
Man: Who's waiting? Mostly black.
170
482239
2394
Nam: Ai đứng đợi? Toàn dân da đen.
08:16
I mean, there was a couple
of white people in there.
of white people in there.
171
484657
2479
Tuy cũng có vài người da trắng ở đây.
08:19
Woman: I think it was about
85 percent African-American
85 percent African-American
172
487160
2573
Nữ: Tôi cho là khoảng 85% đang đứng ở đây
là Mỹ gốc Phi.
là Mỹ gốc Phi.
08:21
that was sitting there.
173
489757
1197
EA: Làm sao để một thanh niên
da đen lớn lên ở Mỹ ngày nay
da đen lớn lên ở Mỹ ngày nay
08:23
EA: How does a young black person
growing up in America today
growing up in America today
174
491923
3808
08:27
come to understand justice?
175
495755
2392
hiểu được công lý là gì?
08:30
Another "Unprisoned" story
was about a troupe of dancers
was about a troupe of dancers
176
498696
3143
Một câu chuyện "Unprisoned" khác
là về một nhóm nhảy
là về một nhóm nhảy
08:33
who choreographed a piece
called "Hoods Up,"
called "Hoods Up,"
177
501863
2310
đã biên đạo bài múa
có tên "Hoods Up" (Đội mũ lên)
có tên "Hoods Up" (Đội mũ lên)
08:36
which they performed
in front of city council.
in front of city council.
178
504197
2150
mà họ biểu diễn trước
hội đồng thành phố.
hội đồng thành phố.
08:38
Dawonta White was in the seventh grade
for that performance.
for that performance.
179
506834
3576
Khi đó, Dawonta White
đang học lớp 7.
đang học lớp 7.
08:42
(Recording) Dawonta White: We was wearing
black with hoodies because Trayvon Martin,
black with hoodies because Trayvon Martin,
180
510986
4191
(Ghi âm) Dawonta White: Chúng cháu
mặc hoodie đen vì Trayvon Martin,
mặc hoodie đen vì Trayvon Martin,
08:47
when he was wearing his hoodie,
he was killed.
he was killed.
181
515201
2287
đã bị sát hại khi mặc hoodie.
Chúng cháu suy nghĩ kỹ và quyết định
mặc hoodie giống Trayvon Martin.
mặc hoodie giống Trayvon Martin.
08:49
So we looked upon that,
182
517512
1356
08:50
and we said we're going to wear
hoodies like Trayvon Martin.
hoodies like Trayvon Martin.
183
518892
2812
08:53
(Recording) EA: Who came up
with that idea?
with that idea?
184
521728
2118
(Ghi âm) EA: Ai nảy ra ý tưởng đó?
08:55
DW: The group. We all agreed on it.
185
523870
1667
DW: Cả nhóm đều nhất trí.
08:57
I was a little nervous,
but I had stick through it though,
but I had stick through it though,
186
525561
2744
Cháu đã hơi sợ nhưng
rồi cũng quen.
rồi cũng quen.
09:00
but I felt like it was a good thing
so they could notice what we do.
so they could notice what we do.
187
528329
4248
Cháu thấy đó là quyết định đúng
để thu hút sự chú ý của mọi người.
để thu hút sự chú ý của mọi người.
(Ghi âm) EA: Shraivell Brown là biên đạo
và diễn viên múa khác của "Hoods Up."
và diễn viên múa khác của "Hoods Up."
09:04
(Recording) EA: Shraivell Brown
was another choreographer and dancer
was another choreographer and dancer
188
532601
3192
09:07
in "Hoods Up."
189
535817
1242
Cậu kể là cảnh sát chỉ trích
những người như mình.
những người như mình.
09:09
He says the police criticize
people who look like him.
people who look like him.
190
537083
2561
Cậu cảm giác bị phán xét vì những gì
người da đen khác có thể đã làm.
người da đen khác có thể đã làm.
09:11
He feels judged based on things
other black people may have done.
other black people may have done.
191
539668
3364
09:15
How would you want
the police to look at you,
the police to look at you,
192
543056
2136
EA: Em muốn cảnh sát nhìn mình thế nào,
và muốn họ nghĩ ra sao?
và muốn họ nghĩ ra sao?
09:17
and what would you want them to think?
193
545206
1819
SB: Em không phải là mối đe dọa
09:19
SB: That I'm not no threat.
194
547049
1299
09:20
EA: Why would they think
you're threatening?
you're threatening?
195
548372
2049
EA: Vì sao họ lại nghĩ vậy?
Em nói em 14 tuổi?
Em nói em 14 tuổi?
09:22
What did you say, you're 14?
196
550445
1398
SB: Dạ, em 14, nhưng vì
ổng nói có nhiều thằng da đen
ổng nói có nhiều thằng da đen
09:23
SB: Yes, I'm 14, but because he said
a lot of black males
a lot of black males
197
551867
5176
là trộm cướp hay gangster các loại,
09:29
are thugs or gangsters and all that,
198
557067
2967
09:32
but I don't want them thinking
that about me.
that about me.
199
560058
2530
em không muốn họ nghĩ vậy về em.
EA: Cho những người da trắng như tôi,
09:35
EA: For folks who look like me,
200
563855
1743
09:37
the easiest and most comfortable
thing to do is to not pay attention --
thing to do is to not pay attention --
201
565622
4303
điều dễ dàng và thoải mái nhất
là không quan tâm --
là không quan tâm --
rồi cho là hệ thống pháp luật
hình sự vẫn đang làm tốt.
hình sự vẫn đang làm tốt.
09:41
to assume our criminal
legal system is working.
legal system is working.
202
569949
3642
09:45
But if it's not our responsibility
to question those assumptions,
to question those assumptions,
203
573615
4486
Nhưng nếu không phải là ta
có trách nhiệm hoài nghi về nó
có trách nhiệm hoài nghi về nó
09:50
whose responsibility is it?
204
578125
2167
thì ai sẽ làm việc này?
09:53
There's a synagogue here that's taken on
learning about mass incarceration,
learning about mass incarceration,
205
581001
3712
Có một giáo đường Do Thái ở đây
giảng về sự bắt giam tập thể,
giảng về sự bắt giam tập thể,
09:56
and many congregants have concluded
206
584737
2083
và nhiều giáo sĩ đã kết luận rằng
09:58
that because mass incarceration
throws so many lives into chaos,
throws so many lives into chaos,
207
586844
4151
vì bắt bớ tập thể đã ném quá nhiều
đời người vào hố sâu,
đời người vào hố sâu,
nó càng tạo ra nhiều tội ác --
10:03
it actually creates more crime --
208
591019
2199
10:05
makes people less safe.
209
593242
1825
khiến người ta càng dễ gặp nguy hiểm.
10:07
Congregant Teri Hunter says
210
595690
1949
Theo giáo sĩ Teri Hunter,
10:09
the first step towards action
has to be understanding.
has to be understanding.
211
597663
3468
bước đầu để tiến tới hành động
là sự thấu hiểu.
là sự thấu hiểu.
10:13
She says it's crucial for all of us
to understand our connection to this issue
to understand our connection to this issue
212
601467
5529
Việc tất cả chúng ta nhận ra
trách nhiệm của mình đối với vấn đề này
trách nhiệm của mình đối với vấn đề này
10:19
even if it's not immediately obvious.
213
607020
2768
là rất quan trọng
kể cả khi không dễ để nhận ra điều đó.
kể cả khi không dễ để nhận ra điều đó.
10:23
(Recording) Teri Hunter:
It's on our shoulders
It's on our shoulders
214
611096
2180
(Ghi âm) Teri Hunter:
Bổn phận của chúng ta
Bổn phận của chúng ta
10:25
to make sure that we're not
just closing that door
just closing that door
215
613300
3561
không phải là đóng sầm cửa lại
rồi dửng dưng nói: "Chẳng phải mình".
rồi dửng dưng nói: "Chẳng phải mình".
10:28
and saying, "Well, it's not us."
216
616885
1585
Người Do Thái
chúng ta đã kinh qua điều đó:
chúng ta đã kinh qua điều đó:
10:30
And I think as Jews, you know,
we've lived that history:
we've lived that history:
217
618842
4358
10:35
"It's not us."
218
623224
1150
"Không phải ta"
(Thế chiến thứ 2)
(Thế chiến thứ 2)
10:37
And so if a society
closes their back on one section,
closes their back on one section,
219
625042
4664
Và khi xã hội quay lưng,
hậu quả đã được ghi trong lịch sử.
hậu quả đã được ghi trong lịch sử.
10:41
we've seen what happens.
220
629730
1682
10:43
And so it is our responsibility as Jews
221
631436
3191
Trách nhiệm của người Do Thái
10:46
and as members of this community
222
634651
3563
và của thành viên của cộng đồng này
10:50
to educate our community --
223
638238
3191
là giáo dục cộng đồng --
10:53
at least our congregation --
224
641453
2905
chí ít là tại giáo đường của ta --
10:56
to the extent that we're able.
225
644382
1960
ở mức độ mà ta có thể.
10:59
EA: I've been using
the pronouns "us" and "we"
the pronouns "us" and "we"
226
647477
3262
EA: Tôi vẫn dùng đại từ
"ta" và "chúng ta"
"ta" và "chúng ta"
11:02
because this is our criminal legal system
227
650763
2996
vì đây là hệ thống pháp luật của cả ta
và con em chúng ta.
và con em chúng ta.
11:05
and our children.
228
653783
1349
11:07
We elect the district attorneys,
229
655583
2169
Ta bầu chọn công tố viên quận,
11:09
the judges and the legislators
who operate these systems
who operate these systems
230
657776
4044
thẩm phán và nhà làm luật
để điều hành những hệ thống này
để điều hành những hệ thống này
cho chúng ta - người dân.
11:13
for we the people.
231
661844
1150
11:15
As a society,
232
663677
1287
Là một xã hội,
ta sẵn sàng bắt nhầm người vô tội
ta sẵn sàng bắt nhầm người vô tội
11:16
we are more willing to risk
locking up innocent people
locking up innocent people
233
664988
3601
còn hơn bỏ sót kẻ có tội.
11:20
than we are to let guilty people go free.
234
668613
2890
11:24
We elect politicians
who fear being labeled "soft on crime,"
who fear being labeled "soft on crime,"
235
672187
3509
Ta bầu cử những chính trị gia
sợ mang tiếng "dễ dãi với tội ác"
sợ mang tiếng "dễ dãi với tội ác"
11:27
encouraging them to pass harsh legislation
236
675720
2992
cổ vũ họ thông qua những đạo luật hà khắc
11:30
and allocate enormous resources
toward locking people up.
toward locking people up.
237
678736
4244
và chi nguồn lực khổng lồ để bắt bớ.
11:35
When a crime is committed,
238
683452
1664
Khi một tội ác xảy ra,
11:37
our hunger for swift retribution
has fed a police culture
has fed a police culture
239
685140
4754
ham muốn trừng phạt chớp nhoáng
đã nuôi lớn văn hóa cảnh sát
đã nuôi lớn văn hóa cảnh sát
bẻ hướng chú trọng
tìm tội phạm thật nhanh,
tìm tội phạm thật nhanh,
11:41
bent on finding culprits fast,
240
689918
2840
11:44
often without adequate resources
to conduct thorough investigations
to conduct thorough investigations
241
692782
4513
trong khi thường thiếu nguồn lực
để điều tra xuyên suốt
để điều tra xuyên suốt
hay thiếu sự kiểm soát
trong quá trình điều tra.
trong quá trình điều tra.
11:49
or strict scrutiny
of those investigations.
of those investigations.
242
697319
3091
11:52
We don't put checks on prosecutors.
243
700926
3099
Chúng ta không "kiểm định" công tố viên.
11:56
Across the country,
over the last couple of decades,
over the last couple of decades,
244
704514
3136
Trên cả nước,
những thập kỷ gần đây,
những thập kỷ gần đây,
11:59
as property and violent crimes
have both fell,
have both fell,
245
707674
4095
trong khi đói nghèo
và tội phạm đều giảm
và tội phạm đều giảm
12:03
the number of prosecutors employed
and cases they have filed has risen.
and cases they have filed has risen.
246
711793
4868
số công tố viên tuyển vào và
số vụ án họ ghi nhận lại tăng lên.
số vụ án họ ghi nhận lại tăng lên.
Công tố viên quyết định
có hay không
có hay không
12:09
Prosecutors decide
whether or not to take legal action
whether or not to take legal action
247
717341
2707
12:12
against the people police arrest
248
720072
2029
việc chống lại lệnh bắt giam
và tên bản án ghi lại là gì,
và tên bản án ghi lại là gì,
12:14
and they decide what charges to file,
249
722125
2997
ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian
bị cáo có thể phải ngồi tù.
bị cáo có thể phải ngồi tù.
12:17
directly impacting how much time
a defendant potentially faces behind bars.
a defendant potentially faces behind bars.
250
725146
5753
Chỉ có một lần ta "kiểm định"
công tố viên, đó là phần biện hộ.
công tố viên, đó là phần biện hộ.
12:23
One check we do have
on prosecutors is defense.
on prosecutors is defense.
251
731706
3887
12:27
Imagine Lady Liberty:
252
735943
1692
Hãy tưởng tượng Nữ thần Tự do:
người phụ nữ bịt mắt giữ cán cân
người phụ nữ bịt mắt giữ cán cân
12:29
the blindfolded woman holding the scale
253
737659
2421
đại diện cho sự cân bằng của
hệ thống luật pháp.
hệ thống luật pháp.
12:32
meant to symbolize the balance
in our judicial system.
in our judicial system.
254
740104
3180
12:35
Unfortunately, that scale is tipped.
255
743854
3212
Rủi thay, cán cân bị lệch.
12:39
The majority of defendants in our country
256
747480
2136
Phần lớn luật sư biện hộ trong nước
là do chính quyền chỉ định.
là do chính quyền chỉ định.
12:41
are represented by
government-appointed attorneys.
government-appointed attorneys.
257
749640
3382
Những luật sư công này
nhận được tiền công ít hơn khoảng 30%
nhận được tiền công ít hơn khoảng 30%
12:45
These public defenders
receive around 30 percent less funding
receive around 30 percent less funding
258
753046
4135
12:49
than district attorneys do,
259
757205
1738
so với công tố viên quận,
12:50
and they often have caseloads
far outnumbering
far outnumbering
260
758967
3157
và họ thường có lượng việc
lớn hơn rất nhiều
lớn hơn rất nhiều
12:54
what the American Bar
Association recommends.
Association recommends.
261
762148
2517
so với đề xuất của
Hiệp hội Luật sư Hoa Kỳ (ABA).
Hiệp hội Luật sư Hoa Kỳ (ABA).
12:57
As Sheila Phipps said,
262
765466
1866
Sheila Phipps đã nói,
có những người đáng phải vào tù
có những người đáng phải vào tù
12:59
there are people who belong in prison,
263
767356
2933
nhưng khó để buộc tội người vô tội
khi kết quả của ai cũng quá giống nhau.
khi kết quả của ai cũng quá giống nhau.
13:02
but it's hard to tell
the guilty from the innocent
the guilty from the innocent
264
770313
3500
13:05
when everyone's outcomes are so similar.
265
773837
3182
Chúng ta đều mưu cầu công lý.
13:09
We all want justice.
266
777603
1514
13:11
But with the process weighed
so heavily against defendants,
so heavily against defendants,
267
779830
3504
Nhưng khi quy trình chèn ép
bị cáo một cách quá nặng nề,
bị cáo một cách quá nặng nề,
13:15
justice is hard to come by.
268
783358
1737
rất khó để đạt được công lý.
13:18
Our criminal legal system
operates for we the people.
operates for we the people.
269
786376
3704
Hệ thống luật pháp hoạt động
vì người dân chúng ta.
vì người dân chúng ta.
13:22
If we don't like what's going on,
270
790534
2328
Nếu chúng ta không thích
những gì đang diễn ra,
những gì đang diễn ra,
13:24
it is up to us to change it.
271
792886
2509
thì chính ta phải là người thay đổi nó.
13:28
Thank you very much.
272
796196
1151
Xin cảm ơn!
13:29
(Applause)
273
797371
6889
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Eve Abrams - Audio documentarianEve Abrams makes radio stories, mostly about her adopted hometown, New Orleans.
Why you should listen
Eve Abrams is an award-winning radio producer, writer, audio documentarian and educator. She produces the audio project Unprisoned, piloted through AIR’s Finding America initiative, which tells how mass incarceration affects people serving time outside and investigates why Louisiana is the world’s per-capita incarceration capital. Unprisoned received a Gabriel Award and was a 2017 Peabody Finalist. Abrams's 2015 documentary Along Saint Claude chronicles 300 years of change in New Orleans and received an Edward R. Murrow award. Her project Documenting Preservation Hall was exhibited at the Louisiana State Museum and became a book.
Abrams's writing appears in Unfathomable City: A New Orleans Atlas, Fourth Genre and Louisiana Cultural Vistas, and her radio works can be heard on a host of national programs including "Morning Edition" and "Reveal." Abrams is a Robert Rauschenberg Foundation Artist as Activist Fellow. She has been teaching for 25 years and currently teaches for the Society for Relief of Destitute Orphan Boys.
Eve Abrams | Speaker | TED.com