TEDSummit
Bettina Warburg: How the blockchain will radically transform the economy
Bettina Warburg: Cách thức blockchain làm biến đổi tận gốc rễ nền kinh tế
Filmed:
Readability: 5.1
3,779,189 views
Hãy đón chào nền kinh tế phân quyền - mạng blockchain có thể thay đổi mọi thứ. Trong bài thuyết trình về công nghệ phức tạp (và gây nhiều nhầm lẫn), Bettina Warburg mô tả cách thức blockchain sẽ loại bỏ những nhu cầu cần đến những thiết chế tập trung như ngân hàng hay chính phủ để tạo thuận lợi cho thương mại, chuyển mô hình già cỗi của thương mại và tài chính thành một thực thể thú vị hơn: một hệ thống tự vận hành, minh bạch, và phân quyền để nâng cao giá trị trao đổi.
Bettina Warburg - Blockchain entrepreneur and researcher
Bettina Warburg is a blockchain researcher, entrepreneur and educator. A political scientist by training, she has a deep passion for the intersection of politics and technology. Full bio
Bettina Warburg is a blockchain researcher, entrepreneur and educator. A political scientist by training, she has a deep passion for the intersection of politics and technology. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Economists have been exploring
people's behavior for hundreds of years:
people's behavior for hundreds of years:
0
1000
4960
Các nhà kinh tế đã tiến hành nghiên cứu hành
vi của con người từ hàng trăm năm nay:
vi của con người từ hàng trăm năm nay:
00:18
how we make decisions,
1
6880
1576
cách ta đưa ra các quyết định,
00:20
how we act individually and in groups,
2
8480
3056
cách ta hành động theo từng cá nhân
và theo nhóm,
và theo nhóm,
00:23
how we exchange value.
3
11560
1720
và cách ta trao đổi những giá trị.
00:26
They've studied the institutions
that facilitate our trade,
that facilitate our trade,
4
14760
3456
Họ nghiên cứu các tổ chức thiết chế
tạo thuận lợi cho thương mại,
tạo thuận lợi cho thương mại,
00:30
like legal systems,
5
18240
1416
như hệ thống pháp luật,
00:31
corporations,
6
19680
1240
sự hợp tác,
00:33
marketplaces.
7
21520
1200
và các khu thương mại.
00:35
But there is a new,
technological institution
technological institution
8
23600
3456
Nhưng có một thiết chế công nghệ mới
00:39
that will fundamentally change
how we exchange value,
how we exchange value,
9
27080
4016
sẽ làm thay đổi cách thức ta trao
đổi, buôn bán,
đổi, buôn bán,
00:43
and it's called the blockchain.
10
31120
1480
và đó được gọi là "blockchain".
00:46
Now, that's a pretty bold statement,
11
34040
2656
Hiện giờ, nó chính là một tuyên bố khá táo bạo,
00:48
but if you take nothing else
away from this talk,
away from this talk,
12
36720
3136
nhưng nếu như bạn không nắm được gì
từ bài thuyết trình này,
từ bài thuyết trình này,
00:51
I actually want you to remember
13
39880
1736
thì tôi thật sự muốn bạn nhớ rằng
00:53
that while blockchain technology
is relatively new,
is relatively new,
14
41640
3936
khi công nghệ "blockchain" vẫn
còn tương đối mới,
còn tương đối mới,
00:57
it's also a continuation
of a very human story,
of a very human story,
15
45600
4376
thì chính nó chính là sự tiếp nối của
một câu chuyện rất nhân văn,
một câu chuyện rất nhân văn,
01:02
and the story is this.
16
50000
1520
và câu chuyện đó là đây.
01:04
As humans, we find ways
17
52080
2016
Là con người, chúng ta tìm ra những cách
01:06
to lower uncertainty about one another
18
54120
2816
để giảm bớt lòng nghi ngờ
về nhau
về nhau
01:08
so that we can exchange value.
19
56960
1800
để có thể
trao đổi những điều tốt đẹp.
trao đổi những điều tốt đẹp.
01:13
Now, one of the first people
to really explore the idea
to really explore the idea
20
61080
3495
Hiện tại, một trong những người đầu
tiên khám phá ra ý tưởng
tiên khám phá ra ý tưởng
01:16
of institutions as a tool in economics
21
64599
3177
về các tổ chức được sử dụng như
một công cụ trong kinh tế học
một công cụ trong kinh tế học
để hạn chế sự nghi ngờ
của ta về người khác
của ta về người khác
01:19
to lower our uncertainties
about one another
about one another
22
67800
2456
01:22
and be able to do trade
23
70280
1896
và để có thể trao đổi thương mại
01:24
was the Nobel economist Douglass North.
24
72200
2640
chính là chuyên gia kinh tế Nobel Douglass North.
01:27
He passed away at the end of 2015,
25
75680
2136
Ông đã mất hồi cuối năm 2015,
01:29
but North pioneered what's called
"new institutional economics."
"new institutional economics."
26
77840
4720
nhưng North có những bước tiên phong về cái được
gọi là "kinh tế thiết chế mới."
gọi là "kinh tế thiết chế mới."
01:35
And what he meant by institutions
were really just formal rules
were really just formal rules
27
83120
4176
Và điều ông muốn nói về thiết chế này
chính là luật lệ chính thống
chính là luật lệ chính thống
01:39
like a constitution,
28
87320
1976
như một hiến pháp,
01:41
and informal constraints, like bribery.
29
89320
2920
và những rào cản không chính thức,ví như nạn hối lộ.
01:45
These institutions are really the grease
30
93280
2896
Những tổ chức này thật sự là
chất bôi trơn
chất bôi trơn
01:48
that allow our economic
wheels to function,
wheels to function,
31
96200
2936
để bánh xe kinh tế hoạt động,
01:51
and we can see this play out
over the course of human history.
over the course of human history.
32
99160
3120
và chúng ta có thể thấy hiện tượng
đó trong suốt quá trình lịch sử của nhân loại.
đó trong suốt quá trình lịch sử của nhân loại.
01:55
If we think back to when we were
hunter-gatherer economies,
hunter-gatherer economies,
33
103120
3456
Nếu chúng ta nhìn lại lúc con người
còn ở thời kỳ săn bắn hái lượm,
còn ở thời kỳ săn bắn hái lượm,
01:58
we really just traded
within our village structure.
within our village structure.
34
106600
2936
ta chỉ buôn bán trong phạm vi nhỏ.
Chúng ta đã có vài trục trặc,
bất bình lúc trao đổi,
bất bình lúc trao đổi,
02:01
We had some informal constraints in place,
35
109560
2416
02:04
but we enforced
all of our trade with violence
all of our trade with violence
36
112000
3536
nhưng ta đã áp chế
bạo lực
bạo lực
02:07
or social repercussions.
37
115560
1880
hay các ảnh hưởng xã hội.
02:09
As our societies grew more complex
38
117960
2336
Vì xã hội phát triển ngày càng phức tạp hơn
02:12
and our trade routes grew more distant,
39
120320
3216
và lộ trình của thương mại đang
phát triển ngày càng xa,
phát triển ngày càng xa,
02:15
we built up more formal institutions,
40
123560
3016
cho nên ta đã xây dựng
nên những thiết chế đúng đắn hơn,
nên những thiết chế đúng đắn hơn,
02:18
institutions like banks for currency,
41
126600
3336
những tổ chức như ngân hàng ngoại tệ,
02:21
governments, corporations.
42
129960
2696
chính phủ, các tập đoàn.
02:24
These institutions
helped us manage our trade
helped us manage our trade
43
132680
2536
Những thiết chế này đã giúp
ta quản lý thương mại
ta quản lý thương mại
02:27
as the uncertainty
and the complexity grew,
and the complexity grew,
44
135240
3016
khi nghi ngờ và phức tạp gia tăng,
02:30
and our personal control was much lower.
45
138280
2600
và sự điều hành của các cá
nhân ngày càng giảm sút.
nhân ngày càng giảm sút.
02:33
Eventually with the internet,
we put these same institutions online.
we put these same institutions online.
46
141560
4280
Kể cả với Internet, chúng ta cũng đặt
những thiết chế trực tuyến giống như vậy.
những thiết chế trực tuyến giống như vậy.
02:38
We built platform marketplaces
like Amazon, eBay, Alibaba,
like Amazon, eBay, Alibaba,
47
146600
4376
Chúng ta đã xây dựng những trang mạng buôn bán
hàng hóa như Amazon, eBay, Alibaba,
hàng hóa như Amazon, eBay, Alibaba,
02:43
just faster institutions
that act as middlemen
that act as middlemen
48
151000
3536
chỉ hơi khác là những thiết chế này hoạt động
nhanh hơn và đóng vai trò trung gian
nhanh hơn và đóng vai trò trung gian
02:46
to facilitate human economic activity.
49
154560
2920
để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt
động kinh tế.
động kinh tế.
02:51
As Douglass North saw it,
50
159840
2136
Như Douglass North đã nhận thấy,
02:54
institutions are a tool
to lower uncertainty
to lower uncertainty
51
162000
3656
các thiết chế là một công cụ hạn
chế những nghi kỵ
chế những nghi kỵ
02:57
so that we can connect and exchange
all kinds of value in society.
all kinds of value in society.
52
165680
4320
để chúng ta có thể kết nối và trao đổi
mọi thứ trong xã hội.
mọi thứ trong xã hội.
03:02
And I believe we are now entering
53
170840
2336
Và tôi tin, chúng ta đang bước vào
03:05
a further and radical evolution
54
173200
2976
một thời kỳ đổi mới căn bản và dài hơi
về cách thức chúng ta tương tác
và giao dịch,
và giao dịch,
03:08
of how we interact and trade,
55
176200
2456
03:10
because for the first time,
we can lower uncertainty
we can lower uncertainty
56
178680
3576
vì, lần đầu tiên, chúng ta có thể
hạn chế sự nghi ngờ
hạn chế sự nghi ngờ
03:14
not just with political
and economic institutions,
and economic institutions,
57
182280
3576
mà không cần đến các thiết chế
chính trị và kinh tế,
chính trị và kinh tế,
03:17
like our banks, our corporations,
our governments,
our governments,
58
185880
3736
như ngân hàng, tập đoàn và chính phủ,
03:21
but we can do it with technology alone.
59
189640
2360
mà ta có thể thực hiện
chỉ với công nghệ.
chỉ với công nghệ.
03:25
So what is the blockchain?
60
193920
2016
Vậy "blockchain" là gì?
03:27
Blockchain technology
is a decentralized database
is a decentralized database
61
195960
4056
Công nghệ "blockchain" là một
cơ sở dữ liệu (không tập trung)
cơ sở dữ liệu (không tập trung)
03:32
that stores a registry
of assets and transactions
of assets and transactions
62
200040
3536
lưu trữ tài sản và giao dịch
03:35
across a peer-to-peer network.
63
203600
1800
thông qua hệ thống "Peer-to-peer".
03:38
It's basically a public registry
64
206160
2136
Cơ bản mà nói thì đó là hệ thống lưu
trữ chung
trữ chung
03:40
of who owns what and who transacts what.
65
208320
2840
của những người sở hữu và người nhận.
03:43
The transactions are secured
through cryptography,
through cryptography,
66
211920
2976
Các giao dịch được thực hiện thông qua mã,
03:46
and over time, that transaction history
gets locked in blocks of data
gets locked in blocks of data
67
214920
5776
dần dần, lịch sử giao dịch đó sẽ
được gắn mã khóa thời gian,
được gắn mã khóa thời gian,
03:52
that are then cryptographically
linked together and secured.
linked together and secured.
68
220720
3480
được liên kết với nhau và
được thực hiện theo các mã hóa.
được thực hiện theo các mã hóa.
03:57
This creates and immutable,
unforgeable record
unforgeable record
69
225360
4176
Nó tạo ra một hệ thống lưu trữ bất biến
04:01
of all of the transactions
across this network.
across this network.
70
229560
3816
của tất cả các giao dịch
thông qua mạng này.
thông qua mạng này.
04:05
This record is replicated
on every computer that uses the network.
on every computer that uses the network.
71
233400
4400
Lưu trữ này được thực hiện trên mỗi
máy tính kết nối mạng.
máy tính kết nối mạng.
Nó không phải là 1 ứng dụng.
04:11
It's not an app.
72
239240
1240
Không phải là 1 công ty.
04:13
It's not a company.
73
241080
1240
04:15
I think it's closest in description
to something like Wikipedia.
to something like Wikipedia.
74
243120
3760
Tôi nghĩ nó rất giống với mô tả
như Wikipedia.
như Wikipedia.
Chúng ta có thể thấy mọi
thứ trên Wikipedia.
thứ trên Wikipedia.
04:19
We can see everything on Wikipedia.
75
247800
2056
04:21
It's a composite view that's constantly
changing and being updated.
changing and being updated.
76
249880
4040
Nó là một cái nhìn tổng hợp luôn thay đổi
và được cập nhật.
và được cập nhật.
04:27
We can also track those changes
over time on Wikipedia,
over time on Wikipedia,
77
255880
3656
Chúng ta cũng có thể theo dõi những thay
đổi này trên Wikipedia,
đổi này trên Wikipedia,
04:31
and we can create our own wikis,
78
259560
2296
và chúng ta có thể tạo ra
"wikis" của riêng mình,
"wikis" của riêng mình,
04:33
because at their core,
they're just a data infrastructure.
they're just a data infrastructure.
79
261880
2840
vì ở trung tâm, chúng
chỉ là một cơ sở dữ liệu.
chỉ là một cơ sở dữ liệu.
04:38
On Wikipedia, it's an open platform
that stores words and images
that stores words and images
80
266600
5496
Trên Wikipedia, nó là một platform mở để lưu trữ từ ngữ và hình ảnh.
04:44
and the changes to that data over time.
81
272120
2480
và những thay đổi dữ liệu theo thời gian.
04:47
On the blockchain,
82
275520
1456
Trên "blockchain",
04:49
you can think of it
as an open infrastructure
as an open infrastructure
83
277000
2936
bạn có thể nghĩ nó là 1 nguồn mở,
04:51
that stores many kinds of assets.
84
279960
2680
mà lưu trữ nhiều loại tài sản.
04:55
It stores the history of custodianship,
85
283760
2736
Nó lưu trữ lịch sử của việc giám sát,
lưu thông thông tin,
lưu thông thông tin,
04:58
ownership and location
86
286520
2216
quyền sỡ hữu và địa chỉ
05:00
for assets like
the digital currency Bitcoin,
the digital currency Bitcoin,
87
288760
3656
của các tài sản dưới dạng
tiền kỹ thuật số - Bitcoin,
tiền kỹ thuật số - Bitcoin,
05:04
other digital assets
88
292440
1576
một dạng khác của
tài sản số
tài sản số
05:06
like a title of ownership of IP.
89
294040
3320
giống như là sở hữu một IP.
05:10
It could be a certificate, a contract,
90
298480
3136
Nó có thể là 1 chứng nhận, thỏa thuận,
05:13
real world objects,
91
301640
1256
những đối tượng được đóng gói,
05:14
even personal identifiable information.
92
302920
2800
thậm chí cả thông tin cá nhân.
05:19
There are of course other
technical details to the blockchain,
technical details to the blockchain,
93
307080
3856
Đương nhiên, còn có những chi tiết
kỹ thuật khác của mạng "blockchain",
kỹ thuật khác của mạng "blockchain",
05:22
but at its core, that's how it works.
94
310960
2016
nhưng chính yếu là ở cách nó hoạt động.
05:25
It's this public registry
that stores transactions in a network
that stores transactions in a network
95
313000
4336
Nó là một dạng đăng ký tài khoản công cộng có thể
lưu trữ những giao dịch trên 1 mạng
lưu trữ những giao dịch trên 1 mạng
05:29
and is replicated so that it's very secure
and hard to tamper with.
and hard to tamper with.
96
317360
4200
và được nhân rộng nên rất an toàn vì khó
có thể can thiệp trên từng phiên bản đó.
có thể can thiệp trên từng phiên bản đó.
05:35
Which brings me to my point
97
323120
2136
Điều đó đưa tôi đến suy nghĩ
05:37
of how blockchains lower uncertainty
98
325280
3056
về cách thức mà "blockchain" có thể
làm giảm bớt những nghi ngờ
làm giảm bớt những nghi ngờ
05:40
and how they therefore promise
to transform our economic systems
to transform our economic systems
99
328360
4136
cho nên tôi cũng nghĩ tới cách mà
"blockchain" có thể biến đổi nền kinh tế
"blockchain" có thể biến đổi nền kinh tế
05:44
in radical ways.
100
332520
1200
đến mức triệt để.
05:47
So uncertainty is kind of a big term
101
335880
2336
Vậy, nghi ngờ là một vấn đề lớn
05:50
in economics,
102
338240
1376
trong các nền kinh tế,
05:51
but I want to go through three forms of it
103
339640
2056
nhưng tôi xin trình bày 3 hình
thức của sự nghi ngờ
thức của sự nghi ngờ
05:53
that we face in almost all
of our everyday transactions,
of our everyday transactions,
104
341720
3376
mà chúng ta đang đối mặt trong hầu hết
giao dịch hàng ngày,
giao dịch hàng ngày,
ở đó. "blockchain" có thể phát huy vai trò của nó.
05:57
where blockchains can play a role.
105
345120
2096
Chúng ta đối mặt với nghi ngờ như không biết rõ người mình đang đàm phán,
05:59
We face uncertainties
like not knowing who we're dealing with,
like not knowing who we're dealing with,
106
347240
3376
06:02
not having visibility into a transaction
107
350640
2816
không hiễu rõ một giao
dịch trước khi bắt đầu
dịch trước khi bắt đầu
06:05
and not having recourse
if things go wrong.
if things go wrong.
108
353480
2920
và không biết phải làm sao
nếu giao dịch bị sai sót.
nếu giao dịch bị sai sót.
06:09
So let's take the first example,
not knowing who we're dealing with.
not knowing who we're dealing with.
109
357520
3360
Ví dụ, việc không biết người mình
đang giao dịch là ai.
đang giao dịch là ai.
06:13
Say I want to buy
a used smartphone on eBay.
a used smartphone on eBay.
110
361720
3360
Nếu bạn muốn mua một smartphone
cũ trên eBay.
cũ trên eBay.
06:17
The first thing I'm going to do
is look up who I'm buying from.
is look up who I'm buying from.
111
365760
3320
Việc phải làm trước hết là
xem bạn mua bán với ai.
xem bạn mua bán với ai.
06:21
Are they a power user?
112
369600
1736
Họ có phải là người dùng eBay uy tín?
06:23
Do they have great reviews and ratings,
or do they have no profile at all?
or do they have no profile at all?
113
371360
4120
Họ có được nhận xét và xếp hạng tốt,
hay họ chưa có dòng lý lịch nào?
hay họ chưa có dòng lý lịch nào?
06:28
Reviews, ratings, checkmarks:
114
376960
2776
Nhận xét, xếp hạng, đáng giá:
06:31
these are the attestations
about our identities
about our identities
115
379760
3616
đó là những chứng nhận về
thông tin cá nhân
thông tin cá nhân
06:35
that we cobble together today
116
383400
1616
mà chúng ta cần tạo dựng hôm nay
06:37
and use to lower uncertainty
about who we're dealing with.
about who we're dealing with.
117
385040
3440
và dùng để xóa bỏ những nghi ngờ
về người mà ta đàm phán.
về người mà ta đàm phán.
06:41
But the problem is
they're very fragmented.
they're very fragmented.
118
389840
3016
Nhưng vấn đề là những thông tin đó
bị cắt nhỏ rời rạc.
bị cắt nhỏ rời rạc.
06:44
Think about how many profiles you have.
119
392880
2320
Hãy nghĩ về số lượng nhiều
nhận xét mà bạn có.
nhận xét mà bạn có.
06:48
Blockchains allow for us
to create an open, global platform
to create an open, global platform
120
396520
5496
"Blockchain" cho phép chúng ta
tạo ra một mặt bằng rộng mở toàn cầu
tạo ra một mặt bằng rộng mở toàn cầu
06:54
on which to store any attestation
about any individual
about any individual
121
402040
4376
ở đó có thể lưu trữ bất kỳ
chứng nhận nào về bất kỳ cá nhân nào
chứng nhận nào về bất kỳ cá nhân nào
06:58
from any source.
122
406440
1400
từ bất kỳ nguồn nào.
07:00
This allows us to create a user-controlled
123
408480
3296
Điều đó cho phép ta tạo ra một
danh tính người dùng
danh tính người dùng
07:03
portable identity.
124
411800
1360
đáng tin và thường trực.
07:07
More than a profile,
125
415800
1896
Còn hơn cả lý lịch
07:09
it means you can selectively reveal
126
417720
3296
vì bạn có thể tiết lộ
1 cách có chọn lọc
1 cách có chọn lọc
07:13
the different attributes about you
127
421040
1936
những đặc điểm khác nhau về bạn
07:15
that help facilitate trade or interaction,
128
423000
3296
điều đó giúp đơn giản hóa việc mua
bán và tương tác,
bán và tương tác,
07:18
for instance that a government
issued you an ID,
issued you an ID,
129
426320
2856
ví dụ, một chính phủ cấp cho
bạn một thẻ căn cước,
bạn một thẻ căn cước,
07:21
or that you're over 21,
130
429200
2256
bạn trên 21 tuổi,
07:23
by revealing the cryptographic proof
131
431480
2616
bằng cách cung cấp những bằng chứng mật mã
07:26
that these details exist
and are signed off on.
and are signed off on.
132
434120
2880
những chi tiết này tồn tại
và được chấp nhận.
và được chấp nhận.
07:30
Having this kind of portable identity
133
438960
2056
Việc có căn cước thường trực loại này
07:33
around the physical world
and the digital world
and the digital world
134
441040
3016
trong thế giới thực và thế giới số
07:36
means we can do all kinds of human trade
135
444080
3296
cho phép chúng ta tham gia mọi
hành vi thương mại
hành vi thương mại
07:39
in a totally new way.
136
447400
1400
một cách trọn vẹn.
07:42
So I've talked about how blockchains
could lower uncertainty
could lower uncertainty
137
450600
2896
Vậy là tôi vừa nói về cách "blockchains"
có thể giảm thiểu nghi ngờ
có thể giảm thiểu nghi ngờ
07:45
in who we're dealing with.
138
453520
1536
ở người mà ta đang đàm phán.
07:47
The second uncertainty that we often face
139
455080
2576
Nghi ngờ thứ 2 mà ta thường gặp
07:49
is just not having transparency
into our interactions.
into our interactions.
140
457680
3200
là không thấy một cách xuyên suốt
quá trình tương tác.
quá trình tương tác.
Ví dụ bạn muốn gửi cho tôi
smartphone qua đường bưu điện.
smartphone qua đường bưu điện.
07:53
Say you're going to send me
that smartphone by mail.
that smartphone by mail.
141
461600
2736
07:56
I want some degree of transparency.
142
464360
1696
Tôi muốn thấy rõ quá trình này.
07:58
I want to know that the product I bought
is the same one that arrives in the mail
is the same one that arrives in the mail
143
466080
4296
Tôi muốn biết rằng sản phẩm tôi mua
đúng là cái được gửi đến tôi qua bưu điện
đúng là cái được gửi đến tôi qua bưu điện
08:02
and that there's some record
for how it got to me.
for how it got to me.
144
470400
2376
và có những bằng chứng về cách nó được
gửi đến tôi.
gửi đến tôi.
08:04
This is true not just
for electronics like smartphones,
for electronics like smartphones,
145
472800
2616
Đây là một sự thực không chỉ dành
cho hàng điện tử như smartphone,
cho hàng điện tử như smartphone,
mà còn cho nhiều loại hàng
hóa và thông tin,
hóa và thông tin,
08:07
but for many kinds of goods and data,
146
475440
3176
08:10
things like medicine, luxury goods,
147
478640
2640
như là thuốc tây, hàng xa xỉ,
08:14
any kind of data or product
that we don't want tampered with.
that we don't want tampered with.
148
482000
3520
và nhiều loại dữ liệu hay sản phẩm
mà ta không muốn bị đổi khác.
mà ta không muốn bị đổi khác.
08:18
The problem in many companies,
149
486880
2216
Vấn đề này có ở nhiều công ty,
08:21
especially those that produce
something complicated like a smartphone,
something complicated like a smartphone,
150
489120
3336
đặc biệt là những công ty sản xuất
máy móc tinh vi như smartphone,
máy móc tinh vi như smartphone,
08:24
is they're managing
all of these different vendors
all of these different vendors
151
492480
2496
đó là những công ty đang điều hành
tất cả những người bán hàng
tất cả những người bán hàng
08:27
across a horizontal supply chain.
152
495000
1880
thông qua một chuỗi cung cấp
theo hàng ngang.
theo hàng ngang.
08:30
All of these people
that go into making a product,
that go into making a product,
153
498240
2576
Tất cả những người này đến nơi làm
sản phẩm,
sản phẩm,
08:32
they don't have the same database.
154
500840
1656
họ không có cùng cơ sở dữ liệu.
08:34
They don't use the same infrastructure,
155
502520
2016
Họ không dùng cùng cơ sở hạ tầng,
08:36
and so it becomes really hard to see
transparently a product evolve over time.
transparently a product evolve over time.
156
504560
5120
và như thế sẽ rất khó thấy rõ ràng
sản phẩm được hình thành thế nào.
sản phẩm được hình thành thế nào.
08:43
Using the blockchain, we can create
157
511840
1935
Khi dùng "blockchain", ta có thể tạo ra
08:45
a shared reality
across nontrusting entities.
across nontrusting entities.
158
513799
3760
một thực tại chung mà không cần
thông qua niềm tin.
thông qua niềm tin.
08:50
By this I mean
159
518640
1216
Tôi muốn nói
08:51
all of these nodes in the network
do not need to know each other
do not need to know each other
160
519880
3376
tất cả những người trong hệ thống
không cần biết nhau
không cần biết nhau
08:55
or trust each other,
161
523280
1416
cũng không cần tin nhau,
08:56
because they each have the ability
162
524720
2136
vì mỗi người đều có thể
08:58
to monitor and validate
the chain for themselves.
the chain for themselves.
163
526880
3080
kiểm tra và xác nhận các giá trị cho mình
trên hệ thống chung.
trên hệ thống chung.
09:03
Think back to Wikipedia.
164
531040
1736
Hãy so sánh với mạng Wikipedia.
09:04
It's a shared database,
165
532800
2176
Đó là một cơ sở dữ liệu chung,
09:07
and even though it has multiple readers
166
535000
2816
và thậm chí nó có nhiều người đọc
09:09
and multiple writers at the same time,
167
537840
2096
và nhiều người viết cùng lúc,
09:11
it has one single truth.
168
539960
1720
nó vẫn luôn là một cơ sở duy nhất.
09:14
So we can create that using blockchains.
169
542720
2096
Vậy chúng ta có thể tạo cơ sở
đó trên "blockchain".
đó trên "blockchain".
09:16
We can create a decentralized database
that has the same efficiency of a monopoly
that has the same efficiency of a monopoly
170
544840
5976
Ta có thể tạo một cơ sở dữ liệu đa cực mà
có tính hiệu quả của một cơ sở tập trung
có tính hiệu quả của một cơ sở tập trung
09:22
without actually creating
that central authority.
that central authority.
171
550840
2680
nhưng lại không có quyền lực tập trung.
09:26
So all of these vendors,
all sorts of companies,
all sorts of companies,
172
554200
2416
Vậy tất cả những người bán,
tất cả các công ty,
tất cả các công ty,
09:28
can interact using the same database
without trusting one another.
without trusting one another.
173
556640
3960
có thể tương tác bằng cách dùng cơ sở dữ
liệu này mà không cần dựa vào các cơ sở khác.
liệu này mà không cần dựa vào các cơ sở khác.
09:34
It means for consumers,
we can have a lot more transparency.
we can have a lot more transparency.
174
562200
3536
Có nghĩa là người mua có thể thấy
rõ mọi hoạt động mua bán.
rõ mọi hoạt động mua bán.
09:37
As a real-world object travels along,
175
565760
2136
Khi một đồ vật di chuyển,
09:39
we can see its digital certificate
or token move on the blockchain,
or token move on the blockchain,
176
567920
5176
ta có thể thấy chứng nhận số của nó hay
hình ảnh của nó di chuyển trên "blockchain",
hình ảnh của nó di chuyển trên "blockchain",
09:45
adding value as it goes.
177
573120
1720
cùng với giá trị của nó trên thực tế.
09:48
This is a whole new world
in terms of our visibility.
in terms of our visibility.
178
576360
3840
Đây là một thế giới hoàn toàn mới mà
ở đó tất cả đều được thấy rõ.
ở đó tất cả đều được thấy rõ.
09:53
So I've talked about how blockchains
can lower our uncertainties about identity
can lower our uncertainties about identity
179
581720
4600
Trên đây,tôi đã nói về cách "blockchain"
có thể làm giảm sự nghi ngờ
có thể làm giảm sự nghi ngờ
09:59
and how they change
what we mean about transparency
what we mean about transparency
180
587240
3216
và cách thức" blockchain" làm
tăng sự minh bạch
tăng sự minh bạch
10:02
in long distances and complex trades,
like in a supply chain.
like in a supply chain.
181
590480
3760
trong vận chuyển giao dịch phức
tạp như một chuỗi cung cấp hàng hóa.
tạp như một chuỗi cung cấp hàng hóa.
10:07
The last uncertainty that we often face
182
595520
2096
Sự nghi ngờ cuối cùng mà chúng ta đối mặt
là một trong những nghi ngờ không hồi kết
và đó là sự không giữ lời.
và đó là sự không giữ lời.
10:09
is one of the most open-ended,
and it's reneging.
and it's reneging.
183
597640
2640
Nếu bạn không gửi chiếc smartphone
đó cho tôi thì sao?
đó cho tôi thì sao?
10:12
What if you don't send me the smartphone?
184
600920
2496
10:15
Can I get my money back?
185
603440
1560
Tôi có thể lấy lại tiền không?
10:17
Blockchains allow us to write code,
186
605800
3696
"Blockchain" cho phép chúng ta viết ra
mật mã,
mật mã,
10:21
binding contracts,
187
609520
1696
kèm theo hợp đồng,
10:23
between individuals
188
611240
1656
giữa các cá nhân
10:24
and then guarantee
that those contracts will bear out
that those contracts will bear out
189
612920
3656
và đảm bảo những hợp đồng này
sẽ được thực hiện
sẽ được thực hiện
10:28
without a third party enforcer.
190
616600
1960
không cần bên thứ 3 ép buộc.
10:31
So if we look at the smartphone example,
you could think about escrow.
you could think about escrow.
191
619720
3896
Ví dụ, với chiếc smartphone,
bạn có thể nghĩ tới việc ký quỹ.
bạn có thể nghĩ tới việc ký quỹ.
10:35
You are financing that phone,
192
623640
2096
Bạn đang trả tiền cho nó,
10:37
but you don't need to release the funds
193
625760
2536
nhưng bạn không cần bỏ số tiền đó ra
10:40
until you can verify
that all the conditions have been met.
that all the conditions have been met.
194
628320
2816
cho đến khi bạn có thể kiểm tra
tất cả những điều kiện được thỏa mãn..
tất cả những điều kiện được thỏa mãn..
Bạn nhận được chiếc điện thoại.
10:43
You got the phone.
195
631160
1200
10:46
I think this is one
of the most exciting ways
of the most exciting ways
196
634240
2416
Tôi nghĩ đây là một trong những cách
thú vị nhất
thú vị nhất
10:48
that blockchains lower our uncertainties,
197
636680
2440
mà "blockchain" làm để hạn chế nghi ngờ,
10:51
because it means to some degree
198
639840
1576
vì nó có nghĩa là ở mức độ nào đó
10:53
we can collapse institutions
and their enforcement.
and their enforcement.
199
641440
3600
ta có thể hủy những thiết chế và
những ràng buộc của nó.
những ràng buộc của nó.
10:59
It means a lot of human economic activity
200
647720
2696
Nghĩa là nhiều hoạt động kinh tế
11:02
can get collateralized and automated,
201
650440
5016
có thể được bảo đảm và thực hiện,
11:07
and push a lot of human
intervention to the edges,
intervention to the edges,
202
655480
3056
và loại dần can thiệp của con người
ra khỏi việc trao đổi,
ra khỏi việc trao đổi,
11:10
the places where information moves
from the real world to the blockchain.
from the real world to the blockchain.
203
658560
3960
đó là những nơi mà thông tin được chuyển
từ thế giới thực vào trong "blockchain".
từ thế giới thực vào trong "blockchain".
11:16
I think what would probably
floor Douglass North
floor Douglass North
204
664880
2456
Tôi nghĩ điều có thể đánh bại
Douglass North
Douglass North
11:19
about this use of technology
205
667360
2376
liên quan đến việc sử dụng công nghệ
11:21
is the fact that the very thing
that makes it work,
that makes it work,
206
669760
3016
chính là cách thức làm cho
công nghệ hoạt động,
công nghệ hoạt động,
11:24
the very thing that keeps the blockchain
secure and verified,
secure and verified,
207
672800
4536
mà cái giữ cho "blockchain"
được an toàn và đáng tin cậy,
được an toàn và đáng tin cậy,
11:29
is our mutual distrust.
208
677360
1960
lại chính là sự nghi ngại
giữa người này với người kia.
giữa người này với người kia.
11:33
So rather than all of our uncertainties
209
681600
3096
Còn hơn cả sự nghi ngờ
11:36
slowing us down
210
684720
1616
được giảm thiểu
11:38
and requiring institutions
211
686360
2496
và những thiết chế rườm rà
11:40
like banks, our governments,
our corporations,
our corporations,
212
688880
3080
như ngân hàng, chính phủ, tập đoàn,
11:45
we can actually harness
all of that collective uncertainty
all of that collective uncertainty
213
693360
4376
chúng ta có thể khai thác tất cả những
sự nghi ngờ tập thể
sự nghi ngờ tập thể
11:49
and use it to collaborate and exchange
more and faster and more open.
more and faster and more open.
214
697760
5600
và dùng nó để hợp tác, trao đổi
nhiều hơn, nhanh hơn và cởi mở hơn.
nhiều hơn, nhanh hơn và cởi mở hơn.
11:56
Now, I don't want you
to get the impression
to get the impression
215
704800
2056
Tôi không muốn bạn nghĩ rằng
11:58
that the blockchain
is the solution to everything,
is the solution to everything,
216
706880
2376
"blockchain" là giải pháp cho mọi thứ,
12:01
even though the media has said
that it's going to end world poverty,
that it's going to end world poverty,
217
709280
4920
thậm chí báo giới còn nói nó sẽ
xóa nghèo,
xóa nghèo,
12:07
it's also going to solve
the counterfeit drug problem
the counterfeit drug problem
218
715840
2736
nó cũng sẽ giải quyết những vấn đề
về dược phẩm giả
về dược phẩm giả
12:10
and potentially save the rainforest.
219
718600
2200
và có thể cứu được những
khu rừng nhiệt đới.
khu rừng nhiệt đới.
12:14
The truth is, this technology
is in its infancy,
is in its infancy,
220
722320
3976
Sự thật là, công nghệ của chúng ta
vẫn còn ở thời kỳ sơ khai,
vẫn còn ở thời kỳ sơ khai,
12:18
and we're going to need to see
a lot of experiments take place
a lot of experiments take place
221
726320
3216
và chúng ta cần thực hiện
nhiều thí nghiệm
nhiều thí nghiệm
12:21
and probably fail
222
729560
1416
và trải qua nhiều thất bại
12:23
before we truly understand
all of the use cases
all of the use cases
223
731000
3536
trước khi chúng ta thật sự hiểu
tất cả những vấn đề
tất cả những vấn đề
12:26
for our economy.
224
734560
1200
của nền kinh tế nhân loại.
Nhưng có nhiều người làm việc trong
lĩnh vực này,
lĩnh vực này,
12:29
But there are tons of people
working on this,
working on this,
225
737240
2176
12:31
from financial institutions
226
739440
1696
từ thiết chế tài chính
đến các công ty công nghệ,
công ty khởi nghiệp và đại học.
công ty khởi nghiệp và đại học.
12:33
to technology companies,
start-ups and universities.
start-ups and universities.
227
741160
3160
12:37
And one of the reasons is
that it's not just an economic evolution.
that it's not just an economic evolution.
228
745120
4936
Và một trong những lý do đó là
nó không chỉ là sự phát triển kinh tế.
nó không chỉ là sự phát triển kinh tế.
12:42
It's also an innovation
in computer science.
in computer science.
229
750080
3720
Nó còn là sự đổi mới
trong khoa học máy tính.
trong khoa học máy tính.
12:49
Blockchains give us
the technological capability
the technological capability
230
757360
3456
"Blockchain" cho chúng ta
khả năng về công nghệ
khả năng về công nghệ
12:52
of creating a record of human exchange,
231
760840
3576
để tạo ra kỷ lục trao
đổi giữa con người,
đổi giữa con người,
12:56
of exchange of currency,
232
764440
1560
trao đổi tiền bạc,
12:58
of all kinds of digital
and physical assets,
and physical assets,
233
766720
3696
những loại tài sản kỹ thuật số
và tài sản vật chất,
và tài sản vật chất,
13:02
even of our own personal attributes,
234
770440
2576
thậm chí cả những thông tin cá nhân,
13:05
in a totally new way.
235
773040
1320
với cách hoàn toàn mới.
13:07
So in some ways,
236
775720
1336
Vậy theo cách nào đó,
13:09
they become a technological institution
237
777080
2976
Chúng ta sẽ có 1 thiết chế công nghệ
13:12
that has a lot of the benefits
238
780080
1776
có được mọi lợi điểm
13:13
of the traditional institutions
we're used to using in society,
we're used to using in society,
239
781880
3200
của những thiết chế cổ điển
mà chúng ta từng áp dụng trong xã hội,
mà chúng ta từng áp dụng trong xã hội,
13:18
but it does this in a decentralized way.
240
786200
2920
nhưng nó được thực hiện theo
cách phân quyền.
cách phân quyền.
13:22
It does this by converting
a lot of our uncertainties
a lot of our uncertainties
241
790360
3536
Thiết chế mới tạo được sự phân quyền
bằng cách chuyển nhiều nghi ngờ
bằng cách chuyển nhiều nghi ngờ
13:25
into certainties.
242
793920
1200
thành tin tưởng.
13:28
So I think we need to start
preparing ourselves,
preparing ourselves,
243
796360
3536
Vậy tôi nghĩ chúng ta cần bắt đầu chuẩn
bị từ chính bản thân mình,
bị từ chính bản thân mình,
13:31
because we are about to face a world
244
799920
2536
vì ta sẽ đối mặt với một thế giới
13:34
where distributed, autonomous institutions
245
802480
3136
mà ở đó thiết chế tự chủ và phân quyền
13:37
have quite a significant role.
246
805640
2000
có chức năng quan trọng.
13:40
Thank you.
247
808600
1216
Cảm ơn.
13:41
(Applause)
248
809840
2360
(Vỗ tay)
13:50
Bruno Giussani: Thank you, Bettina.
249
818400
1667
Bruno Giussani: Cảm ơn Berttina.
13:52
I think I understood that it's coming,
250
820880
3696
Tôi nghĩ điều đó đang xảy ra,
13:56
it offers a lot of potential,
251
824600
1896
nó cho chúng ta nhiều cơ hội,
13:58
and it's complex.
252
826520
2176
và nó rất phức tạp.
14:00
What is your estimate
for the rate of adoption?
for the rate of adoption?
253
828720
5080
Theo bạn, tỷ lệ người chấp nhận
thiết chế này ước tính là bao nhiêu?
thiết chế này ước tính là bao nhiêu?
Bettina Warburg: Tôi nghĩ đó là
câu hỏi hay.
câu hỏi hay.
14:07
Bettina Warburg: I think
that's a really good question.
that's a really good question.
254
835120
2616
Phòng nghiên cứu của tôi tập
trung vào hướng
trung vào hướng
14:09
My lab is pretty much focused
255
837760
1416
14:11
on going the enterprise
and government route first,
and government route first,
256
839200
3456
các công ty và chính phủ
sẽ tiên phong,
sẽ tiên phong,
14:14
because in reality,
blockchain is a complex technology.
blockchain is a complex technology.
257
842680
3536
vì trên thực tế, "blockchain"
là một công nghệ phức tạp.
là một công nghệ phức tạp.
14:18
How many of you actually understand
how the internet works?
how the internet works?
258
846240
2776
Có bao nhiều người thực sự hiểu
cách internet hoạt động?
cách internet hoạt động?
14:21
But you use it every day,
259
849040
1656
Nhưng bạn vẫn dùng nó mỗi ngày đó thôi,
14:22
so I think we're sort of facing
the same John Sculley idea
the same John Sculley idea
260
850720
3776
vậy tôi nghĩ chúng ta dường như đối mặt
với ý tưởng của John Sculley:
với ý tưởng của John Sculley:
14:26
of technology should either be
invisible or beautiful,
invisible or beautiful,
261
854520
3656
công nghệ nên là bí ẩn hoặc là thứ đẹp đẽ,
14:30
and blockchain is kind of
neither of those things right now,
neither of those things right now,
262
858200
3856
và "blockchain" cũng không phải luôn
như bây giờ,
như bây giờ,
14:34
so it's better suited
for either really early adopters
for either really early adopters
263
862080
3976
mà nó sẽ được thay đổi
để mọi người tiếp cận sớm hơn
để mọi người tiếp cận sớm hơn
14:38
who kind of get it and can tinker around
264
866080
2216
họ sẽ dùng và chơi với nó
14:40
or for finding those best use cases
265
868320
2976
hay tìm được những thứ hay nhất
như việc theo dõi thông tin cá nhân,
tài sản hay những hợp đồng thông minh
tài sản hay những hợp đồng thông minh
14:43
like identity or asset tracking
or smart contracts
or smart contracts
266
871320
3176
nó được dùng ở mức độ
của công ty hay chính phủ.
của công ty hay chính phủ.
14:46
that can be used at that level
of an enterprise or government.
of an enterprise or government.
267
874520
4016
14:50
BG: Thank you. Thanks for coming to TED.
268
878560
1905
BG: Cảm ơn. Cảm ơn đã đến với TED.
14:52
BW: Thanks.
269
880489
1207
BW: Cảm ơn.
14:53
(Applause)
270
881720
2400
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Bettina Warburg - Blockchain entrepreneur and researcherBettina Warburg is a blockchain researcher, entrepreneur and educator. A political scientist by training, she has a deep passion for the intersection of politics and technology.
Why you should listen
A graduate of both Georgetown and Oxford, Bettina Warburg started her career as a political scientist and public foresight researcher at a prominent Silicon Valley think tank. Today, she has taken her skills as a researcher and scientist and is applying them toward an entrepreneurial career by co-founding a venture studio business called Animal Ventures. There, she spends most of her time incubating new startup ideas, advising Fortune 500 clients, governments and universities in developing minimum viable products, and strategizing around blockchain, artificial intelligence, industrial internet of things and digital platforms.
Warburg is the executive producer of a Silicon Valley tech show called Tech on Politics, interviewing some of the world's most influential political operatives, entrepreneurs, government official, and the creators of some of the most exciting digital products on the market.
Warburg recently launched a new Blockchain education course called "The Basics of Blockchain." The hope is that this course will help spread the body of blockchain knowledge, inspire a new generation of entrepreneurs and get more people ready for the coming revolution.
Bettina Warburg | Speaker | TED.com