ABOUT THE SPEAKER
James Geary - Aphorist
Lost jobs, wayward lovers, wars and famine -- come to think of it, just about any of life's curveballs -- there's an aphorism for it, and James Geary's got it.

Why you should listen

One of a handful of the world's professional aphorists, James Geary has successfully fused early creative endeavors in performance art, poetry and juggling with his childhood fascination with the "Quotable Quotes" column in Reader's Digest. His books Geary's Guide to the World's Great Aphorists and the bestselling The World in a Phrase are invaluable journeys through the often-ignored art of the witty (and memorably brief) summation.

His next book is about the secret life of metaphors, and how metaphorical thinking drives invention and creativity. Geary is a former writer for Time Europe and is now an editor for Ode magazine, a print and online publication devoted to optimism and positive news.

More profile about the speaker
James Geary | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2009

James Geary: Metaphorically speaking

Τζέιμς Γκίρι, μεταφορικά μιλώντας

Filmed:
974,600 views

Ο λάτρης των γνωμικών και συγγραφέας Τζέιμς Γκίρι αναλύει μια συναρπαστική και πανταχού παρούσα ιδιότητα της ανθρώπινης γλώσσας: τη μεταφορά. Φιλική προς τους συγγραφείς, από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Έλβις, η μεταφορά μπορεί ανεπαίσθητα να επηρεάσει τις αποφάσεις μας, λέει ο Γκίρι.
- Aphorist
Lost jobs, wayward lovers, wars and famine -- come to think of it, just about any of life's curveballs -- there's an aphorism for it, and James Geary's got it. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
MetaphorΑλληγορία livesζωή a secretμυστικό life all around us.
0
0
4000
Η μεταφορά ζει μια κρυφή ζωή παντού γύρω μας.
00:19
We utterΠαντελής about sixέξι metaphorsμεταφορές a minuteλεπτό.
1
4000
4000
Αρθρώνουμε περίπου έξι μεταφορές το λεπτό.
00:23
MetaphoricalΜεταφορική thinkingσκέψη is essentialουσιώδης
2
8000
2000
Η μεταφορική σκέψη είναι ουσιαστική
00:25
to how we understandκαταλαβαίνουν ourselvesεμείς οι ίδιοι and othersοι υπολοιποι,
3
10000
3000
για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους,
00:28
how we communicateεπικοινωνώ, learnμαθαίνω, discoverανακαλύπτω
4
13000
3000
για τον τρόπο που επικοινωνούμε, μαθαίνουμε, ανακαλύπτουμε
00:31
and inventεφευρίσκω.
5
16000
2000
κι εφευρίσκουμε.
00:33
But metaphorμεταφορική έννοια is a way of thought before it is a way with wordsλόγια.
6
18000
5000
Αλλά η μεταφορά είναι πρωταρχικά ένα τρόπος σκέψης κι έπειτα ένας τρόπος έκφρασης.
00:38
Now, to assistΤο Assist me in explainingεξηγώντας this,
7
23000
3000
Προκειμένου να διευκολυνθώ στην εξήγηση αυτού,
00:41
I've enlistedστρατολογημένα the help of one of our greatestμεγαλύτερη philosophersφιλόσοφοι,
8
26000
3000
έχω καταφύγει στη βοήθεια ενός από τους σπουδαιότερους φιλοσόφους,
00:44
the reigningβασιλεύοντας kingΒασιλιάς of the metaphoriansmetaphorians,
9
29000
4000
τον βασιλιά όλων των μεταφορολόγων,
00:48
a man whoseτου οποίου contributionsσυνεισφορές to the fieldπεδίο
10
33000
2000
έναν άνθρωπο που οι συνεισφορές του στον τομέα
00:50
are so great that he himselfο ίδιος
11
35000
3000
είναι τόσο σπουδαίες ώστε κι ο ίδιος
00:53
has becomeγίνομαι a metaphorμεταφορική έννοια.
12
38000
2000
να έχει γίνει μια μεταφορά.
00:55
I am, of courseσειρά μαθημάτων, referringπαραπομπή to noneκανένας other
13
40000
4000
Αναφέρομαι φυσικά στον ένα και μοναδικό
00:59
than ElvisElvis PresleyPresley.
14
44000
2000
Έλβις Πρίσλεϊ.
01:01
(LaughterΤο γέλιο)
15
46000
1000
(Γέλια)
01:02
Now, "All ShookΤίναξε Up" is a great love songτραγούδι.
16
47000
3000
Το "All Shook Up" είναι ένα υπέροχο ερωτικό τραγούδι.
01:05
It's alsoεπίσης a great exampleπαράδειγμα of how
17
50000
2000
Είναι επίσης ένα υπέροχο παράδειγμα του πώς
01:07
wheneverΟποτεδήποτε we dealσυμφωνία with anything abstractαφηρημένη --
18
52000
2000
κάθε φορά που έχουμε να κάνουμε με κάτι αφηρημένο --
01:09
ideasιδέες, emotionsσυναισθήματα, feelingsσυναισθήματα, conceptsέννοιες, thoughtsσκέψεις --
19
54000
4000
ιδέες, συναισθήματα, έννοιες, σκέψεις --
01:13
we inevitablyαναπόφευκτα resortθέρετρο to metaphorμεταφορική έννοια.
20
58000
2000
αναπόφευκτα καταφεύγουμε στη μεταφορά.
01:15
In "All ShookΤίναξε Up," a touchαφή is not a touchαφή, but a chillψύχρα.
21
60000
5000
Στο "All Shook Up" το άγγιγμα δεν είναι άγγιγμα αλλά ρίγος.
01:20
LipsΤα χείλη are not lipsχείλια, but volcanoesηφαίστεια.
22
65000
3000
Τα χείλη δεν είναι χείλη αλλά ηφαίστεια.
01:23
She is not she, but a buttercupνεραγκούλα.
23
68000
3000
Εκείνη δεν είναι εκείνη αλλά μια νεραγκούλα.
01:26
And love is not love, but beingνα εισαι all shookτίναξε up.
24
71000
5000
Κι η αγάπη δεν είναι αγάπη αλλά ταρακούνημα.
01:31
In this, ElvisElvis is followingΕΠΟΜΕΝΟ Aristotle'sΤου Αριστοτέλη classicκλασσικός definitionορισμός of metaphorμεταφορική έννοια
25
76000
4000
Σε αυτό, ο Έλβις ακολουθεί τον κλασικό αριστοτελικό ορισμό της μεταφοράς
01:35
as the processεπεξεργάζομαι, διαδικασία of givingδίνοντας the thing
26
80000
3000
ως τη διαδικασία τoυ ορισμού ενός αντικειμένου
01:38
a nameόνομα that belongsανήκει to something elseαλλού.
27
83000
3000
βάσει κάποιου ονόματος που ανήκει σε κάτι άλλο.
01:41
This is the mathematicsμαθηματικά of metaphorμεταφορική έννοια.
28
86000
3000
Αυτά είναι τα μαθηματικά της μεταφοράς.
01:44
And fortunatelyΕυτυχώς it's very simpleαπλός.
29
89000
2000
Κι ευτυχώς είναι πολύ απλά.
01:46
X equalsισούται με Y.
30
91000
2000
Το Χ ισούται με το Ψ.
01:48
(LaughterΤο γέλιο)
31
93000
3000
(Γέλια)
01:51
This formulaτύπος worksεργοστάσιο whereverοπουδήποτε metaphorμεταφορική έννοια is presentπαρόν.
32
96000
3000
Αυτός ο τύπος εφαρμόζεται κάθε φορά που έχουμε μεταφορικό λόγο.
01:54
ElvisElvis usesχρήσεις it, but so does ShakespeareΣαίξπηρ
33
99000
3000
Τον χρησιμοποιεί ο 'Ελβις και το ίδιο κάνει κι ο Σαίξπηρ
01:57
in this famousπερίφημος lineγραμμή from "RomeoRomeo and JulietΙουλιέτα:"
34
102000
2000
σε αυτόν τον δημοφιλή στίχο από το "Ρωμαίος και Ιουλιέτα":
01:59
JulietΙουλιέτα is the sunήλιος.
35
104000
3000
Η Ιουλιέτα είναι ο ήλιος.
02:02
Now, here, ShakespeareΣαίξπηρ givesδίνει the thing, JulietΙουλιέτα,
36
107000
4000
Εδώ ο Σαίξπηρ δίνει στο αντικείμενο, την Ιουλιέτα
02:06
a nameόνομα that belongsανήκει to something elseαλλού, the sunήλιος.
37
111000
5000
ένα όνομα που ανήκει σε κάτι άλλο, στον ήλιο.
02:11
But wheneverΟποτεδήποτε we give a thing a nameόνομα that belongsανήκει to something elseαλλού,
38
116000
3000
Αλλά κάθε φορά που δίνουμε σε κάποιο αντικείμενο ένα όνομα που ανήκει σε κάποιο άλλο,
02:14
we give it a wholeολόκληρος networkδίκτυο of analogiesαναλογίες too.
39
119000
3000
του δίνουμε επίσης ένα ολόκληρο δίκτυο αναλογιών.
02:17
We mixμείγμα and matchαγώνας what we know about the metaphor'sμεταφορά του sourceπηγή,
40
122000
3000
Συνδυάζουμε ό,τι ξέρουμε για την πηγή της μεταφοράς,
02:20
in this caseπερίπτωση the sunήλιος,
41
125000
2000
στην προκειμένη περίπτωση για τον ήλιο,
02:22
with what we know about its targetστόχος, JulietΙουλιέτα.
42
127000
3000
με ό,τι ξέρουμε για τον στόχο της, την Ιουλιέτα.
02:25
And metaphorμεταφορική έννοια givesδίνει us a much more vividζωντανό understandingκατανόηση of JulietΙουλιέτα
43
130000
3000
Κι η μεταφορά μας δίνει μια πιο γλαφυρή εικόνα της Ιουλιέτας
02:28
than if ShakespeareΣαίξπηρ had literallyΚυριολεκτικά describedπεριγράφεται what she looksφαίνεται like.
44
133000
5000
που θα χανόταν αν ο Σαίξπηρ είχε περιγράψει κυριολεκτικά την εξωτερική της εμφάνιση.
02:33
So, how do we make and understandκαταλαβαίνουν metaphorsμεταφορές?
45
138000
2000
Επομένως πώς πλάθουμε και χρησιμοποιούμε τις μεταφορές;
02:35
This mightθα μπορούσε look familiarοικείος.
46
140000
2000
Αυτό ίσως να σας φανεί γνώριμο.
02:37
The first stepβήμα is patternπρότυπο recognitionαναγνώριση.
47
142000
2000
Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση του μοτίβου.
02:39
Look at this imageεικόνα. What do you see?
48
144000
3000
Κοιτάξτε αυτή την εικόνα. Τι βλέπετε;
02:42
ThreeΤρεις waywardακυβέρνητο Pac-MenPAC-άνδρες,
49
147000
2000
Τρεις αλλοπρόσαλλους Πακ-μεν,
02:44
and threeτρία pointyμυτερά bracketsαγκύλες are actuallyπράγματι presentπαρόν.
50
149000
3000
κι υπάρχουν επίσης και τρεις μυτερές αγκύλες.
02:47
What we see, howeverωστόσο,
51
152000
2000
Αυτό που βλέπουμε, ωστόσο,
02:49
are two overlappingεπικαλύπτονται trianglesτρίγωνα.
52
154000
2000
είναι δύο εφαπτόμενα τρίγωνα.
02:51
MetaphorΑλληγορία is not just the detectionανίχνευση of patternsσχέδια;
53
156000
3000
Η μεταφορά δεν συνίσταται απλώς στον εντοπισμό μοτίβων,
02:54
it is the creationδημιουργία of patternsσχέδια.
54
159000
2000
συνίσταται στη δημιουργία τους.
02:56
SecondΔεύτερη stepβήμα, conceptualσχετικός με την σύλληψη ή αντίληψη synesthesiaΣυναισθησία.
55
161000
3000
Δεύτερο βήμα, νοητική συναισθησία.
02:59
Now, synesthesiaΣυναισθησία is the experienceεμπειρία of a stimulusερέθισμα in onceμια φορά senseέννοια organόργανο
56
164000
5000
Συναισθησία είναι η βίωση κάποιου ερεθίσματος σε κάποιο αισθητήριο όργανο
03:04
in anotherαλλο senseέννοια organόργανο as well,
57
169000
2000
προς ένα άλλο επίσης αισθητήριο όργανο,
03:06
suchτέτοιος as coloredέγχρωμος hearingακρόαση.
58
171000
2000
όπως συμβαίνει με την έγχρωμη ακοή.
03:08
People with coloredέγχρωμος hearingακρόαση
59
173000
2000
Τα άτομα με έγχρωμη ακοή
03:10
actuallyπράγματι see colorsχρωματιστά when they hearακούω the soundsήχους
60
175000
3000
για την ακρίβεια βλέπουν χρώματα όταν ακούνε τους ήχους
03:13
of wordsλόγια or lettersγράμματα.
61
178000
2000
λέξεων ή γραμμάτων.
03:15
We all have synestheticsynesthetic abilitiesικανότητες.
62
180000
2000
Όλοι έχουμε συναισθητικές ικανότητες.
03:17
This is the BoubaΚΑΡΡΑΣ/KikiΚική testδοκιμή.
63
182000
3000
Αυτό είναι το πείραμα Μπούμπα/Κίκι.
03:20
What you have to do is identifyαναγνωρίζω whichοι οποίες of these shapesσχήματα
64
185000
2000
Αυτό που έχετε να κάνετε είναι ν' αναγνωρίσετε ποιο από αυτά τα σχήματα
03:22
is calledπου ονομάζεται BoubaΚΑΡΡΑΣ, and whichοι οποίες is calledπου ονομάζεται KikiΚική.
65
187000
4000
ονομάζεται Μπούμπα και ποιο Κίκι.
03:26
(LaughterΤο γέλιο)
66
191000
1000
(Γέλια)
03:27
If you are like 98 percentτοις εκατό of other people,
67
192000
2000
Αν είστε σαν το 98 % των υπόλοιπων ανθρώπων,
03:29
you will identifyαναγνωρίζω the roundγύρος, amoeboidamoeboid shapeσχήμα as BoubaΚΑΡΡΑΣ,
68
194000
4000
θ' αναγνωρίσετε το στρογγυλό, αμοιβαδοειδές σχήμα ως το Μπούμπα
03:33
and the sharpαιχμηρός, spikyαγκαθωτά one as KikiΚική.
69
198000
3000
και το μυτερό, ακιδωτό σχήμα ως το Κίκι.
03:36
Can we do a quickγρήγορα showπροβολή of handsτα χέρια?
70
201000
2000
Μπορείτε να σηκώσετε γρήγορα τα χέρια σας;
03:38
Does that correspondαντιστοιχούν?
71
203000
2000
Έτσι το αντιλαμβάνεστε κι εσείς;
03:40
Okay, I think 99.9 would about coverκάλυμμα it.
72
205000
4000
Εντάξει, πιστεύω ότι περίπου το 99.9 συμφωνεί.
03:44
Why do we do that?
73
209000
2000
Γιατί το κάνουμε αυτό;
03:46
Because we instinctivelyενστικτωδώς find, or createδημιουργώ,
74
211000
4000
Επειδή ενστικτωδώς βρίσκουμε ή δημιουργούμε
03:50
a patternπρότυπο betweenμεταξύ the roundγύρος shapeσχήμα
75
215000
2000
ένα μοτίβο μεταξύ του στρογγυλού σχήματος
03:52
and the roundγύρος soundήχος of BoubaΚΑΡΡΑΣ,
76
217000
3000
και του "στρογγυλού" ήχου της λέξης Μπούμπα,
03:55
and the spikyαγκαθωτά shapeσχήμα and the spikyαγκαθωτά soundήχος of KikiΚική.
77
220000
5000
και μεταξύ του ακιδωτού σχήματος και του "ακιδωτού" ήχου της λέξης Κίκι.
04:00
And manyΠολλά of the metaphorsμεταφορές we use everydayκάθε μέρα are synestheticsynesthetic.
78
225000
4000
Και πολλές απ' τις μεταφορές που χρησιμοποιούμε καθημερινά είναι συναισθητικές.
04:04
SilenceΣιωπή is sweetγλυκός.
79
229000
2000
Η σιωπή είναι γλυκιά.
04:06
NecktiesΓραβάτες are loudμεγαλόφωνος.
80
231000
2000
Οι γραβάτες είναι δυνατές.
04:08
SexuallyΣεξουαλικά attractiveελκυστικός people are hotζεστό.
81
233000
3000
Οι σεξουαλικά ελκυστικοί άνθρωποι είναι καυτοί.
04:11
SexuallyΣεξουαλικά unattractiveελκυστική people leaveάδεια us coldκρύο.
82
236000
3000
Οι σεξουαλικά απωθητικοί άνθρωποι μας αφήνουν παγερά αδιάφορους.
04:14
MetaphorΑλληγορία createsδημιουργεί a kindείδος of conceptualσχετικός με την σύλληψη ή αντίληψη synesthesiaΣυναισθησία,
83
239000
3000
Η μεταφορά δημιουργεί ένα είδος νοητικής συναισθησίας,
04:17
in whichοι οποίες we understandκαταλαβαίνουν one conceptέννοια
84
242000
2000
κατά την οποία κατανοούμε μία έννοια
04:19
in the contextσυμφραζόμενα of anotherαλλο.
85
244000
3000
στα πλαίσια κάποιας άλλης.
04:22
ThirdΤρίτο stepβήμα is cognitiveγνωστική dissonanceπαραφωνία.
86
247000
2000
Το τρίτο βήμα είναι η γνωσιακή δυσαρμονία.
04:24
This is the StroopΣτρόοπ testδοκιμή.
87
249000
2000
Αυτό είναι το πείραμα Στρουπ.
04:26
What you need to do here is identifyαναγνωρίζω
88
251000
2000
Αυτό που χρειάζεται να κάνετε εδώ είναι ν' αναγνωρίσετε
04:28
as quicklyγρήγορα as possibleδυνατόν
89
253000
2000
όσο το δυνατόν γρηγορότερα
04:30
the colorχρώμα of the inkμελάνι in whichοι οποίες these wordsλόγια are printedέντυπος.
90
255000
3000
το χρώμα του μελανιού στο οποίο έχουν τυπωθεί αυτές οι λέξεις.
04:33
You can take the testδοκιμή now.
91
258000
4000
Μπορείτε να κάνετε το πείραμα τώρα.
04:37
If you're like mostπλέον people, you will experienceεμπειρία
92
262000
2000
Αν είστε σαν τους περισσότερους ανθρώπους, θα βιώσετε
04:39
a momentστιγμή of cognitiveγνωστική dissonanceπαραφωνία
93
264000
2000
μια στιγμή γνωσιακής δυσαρμονίας
04:41
when the nameόνομα of the colorχρώμα
94
266000
3000
όταν το όνομα του χρώματος
04:44
is printedέντυπος in a differentlyδιαφορετικά coloredέγχρωμος inkμελάνι.
95
269000
2000
είναι τυπωμένο σε μελάνι διαφορετικού χρώματος.
04:46
The testδοκιμή showsδείχνει that we cannotδεν μπορώ ignoreαγνοώ the literalκατά γράμμα meaningέννοια of wordsλόγια
96
271000
3000
Το πείραμα δείχνει ότι δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε την κυριολεκτική σημασία των λέξεων
04:49
even when the literalκατά γράμμα meaningέννοια givesδίνει the wrongλανθασμένος answerαπάντηση.
97
274000
3000
ακόμη κι όταν η κυριολεκτική σημασία δίνει τη λάθος απάντηση.
04:52
StroopΣτρόοπ testsδοκιμές have been doneΈγινε with metaphorμεταφορική έννοια as well.
98
277000
2000
Τα πειράματα Στρουπ έχουν γίνει και σε σχέση με τη μεταφορά.
04:54
The participantsσυμμετέχοντες had to identifyαναγνωρίζω, as quicklyγρήγορα as possibleδυνατόν,
99
279000
4000
Οι συμμετέχοντες έπρεπε ν' αναγνωρίσουν, όσο το δυνατόν γρηγορότερα,
04:58
the literallyΚυριολεκτικά falseψευδής sentencesποινές.
100
283000
2000
τις λανθασμένες προτάσεις από κυριολεκτική άποψη.
05:00
They tookπήρε longerμακρύτερα to rejectαπόρριψη metaphorsμεταφορές as falseψευδής
101
285000
3000
Τους πήρε περισσότερη ώρα ν' απορρίψουν τις μεταφορές ως λανθασμένες
05:03
than they did to rejectαπόρριψη literallyΚυριολεκτικά falseψευδής sentencesποινές.
102
288000
3000
απ' όση χρειάστηκαν για ν' απορρίψουν τις λανθασμένες προτάσεις από κυριολεκτική άποψη.
05:06
Why? Because we cannotδεν μπορώ ignoreαγνοώ
103
291000
3000
Γιατί; Επειδή δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε
05:09
the metaphoricalμεταφορική meaningέννοια of wordsλόγια eitherείτε.
104
294000
3000
ούτε τη μεταφορική σημασία των λέξεων.
05:12
One of the sentencesποινές was, "Some jobsθέσεις εργασίας are jailsφυλακές."
105
297000
3000
Μία απ' τις προτάσεις έλεγε, "Κάποιες δουλειές είναι φυλακές."
05:15
Now, unlessεκτός you're a prisonφυλακή guardφρουρά,
106
300000
3000
Εκτός κι αν είστε σωφρονιστικοί υπάλληλοι,
05:18
the sentenceπερίοδος "Some jobsθέσεις εργασίας are jailsφυλακές" is literallyΚυριολεκτικά falseψευδής.
107
303000
3000
η πρόταση "Κάποιες δουλειές είναι φυλακές." είναι λανθασμένη από κυριολεκτική άποψη.
05:21
SadlyΔυστυχώς, it's metaphoricallyμεταφορικά trueαληθής.
108
306000
3000
Δυστυχώς, από μεταφορική άποψη είναι σωστή.
05:24
And the metaphoricalμεταφορική truthαλήθεια interferesπαρεμβαίνει with our abilityικανότητα
109
309000
3000
Κι η μεταφορική αλήθεια μπλέκεται με την ικανότητά μας
05:27
to identifyαναγνωρίζω it as literallyΚυριολεκτικά falseψευδής.
110
312000
2000
να την αναγνωρίσουμε ως λανθασμένη από κυριολεκτική άποψη.
05:29
MetaphorΑλληγορία mattersθέματα because
111
314000
2000
Η μεταφορά είναι σημαντική επειδή
05:31
it's around us everyκάθε day, all the time.
112
316000
3000
βρίσκεται τριγύρω μας κάθε μέρα, κάθε ώρα.
05:34
MetaphorΑλληγορία mattersθέματα because it createsδημιουργεί expectationsπροσδοκίες.
113
319000
3000
Η μεταφορά είναι σημαντική επειδή δημιουργεί προσδοκίες.
05:37
PayΠληρώσει carefulπροσεκτικός attentionπροσοχή the nextεπόμενος time you readανάγνωση the financialχρηματοοικονομική newsΝέα.
114
322000
4000
Την επόμενη φορά διαβάστε πιο προσεκτικά τα οικονομικά νέα.
05:41
AgentΠαράγοντα metaphorsμεταφορές describeπεριγράφω priceτιμή movementsκινήσεις
115
326000
2000
Οι μεταφορές ενέργειας περιγράφουν την πορεία των τιμών
05:43
as the deliberateσκόπιμη actionδράση of a livingζωή thing,
116
328000
2000
ως τη σκόπιμη ενέργεια ενός έμβιου όντος,
05:45
as in, "The NASDAQNASDAQ climbedανέβηκε higherπιο ψηλά."
117
330000
4000
όπως "Ο δείκτης NASDAQ σκαρφάλωσε ψηλότερα."
05:49
ObjectΑντικείμενο metaphorsμεταφορές describeπεριγράφω priceτιμή movementsκινήσεις
118
334000
3000
Οι μεταφορές αντικειμένου περιγράφουν την πορεία των τιμών
05:52
as non-livingμη-σαλόνι things,
119
337000
2000
ως άψυχα όντα,
05:54
as in, "The DowDow fellτομάρι ζώου like a brickτούβλο."
120
339000
3000
όπως "Ο δείκτης Dow έπεσε σαν τούβλο."
05:57
ResearchersΟι ερευνητές askedερωτηθείς a groupομάδα of people
121
342000
2000
Ερευνητές ζήτησαν από μια ομάδα ανθρώπων
05:59
to readανάγνωση a clutchσυμπλέκτης of marketαγορά commentariesαναμεταδόσεις,
122
344000
2000
να διαβάσει μια συλλογή εμπορικών σχολιασμών
06:01
and then predictπρολέγω the nextεπόμενος day'sημέρες priceτιμή trendτάση.
123
346000
3000
κι έπειτα να προβλέψει την τάση των τιμών της επόμενης μέρας.
06:04
Those exposedεκτεθειμένος to agentπαράγοντα metaphorsμεταφορές
124
349000
2000
Εκείνοι που είχαν διαβάσει μεταφορές ενέργειας
06:06
had higherπιο ψηλά expectationsπροσδοκίες that priceτιμή trendsτάσεις would continueνα συνεχίσει.
125
351000
3000
είχαν υψηλότερες προσδοκίες σχετικά με τη συνέχεια της τάσης των τιμών.
06:09
And they had those expectationsπροσδοκίες because
126
354000
2000
Κι είχαν τέτοιες προσδοκίες επειδή
06:11
agentπαράγοντα metaphorsμεταφορές implyσυνεπάγεται the deliberateσκόπιμη actionδράση
127
356000
3000
οι μεταφορές ενέργειας υποδηλώνουν μια σκόπιμη ενέργεια
06:14
of a livingζωή thing pursuingεπιδιώκοντας a goalστόχος.
128
359000
3000
ενός έμβιου όντος κατά την επιδίωξη ενός στόχου.
06:17
If, for exampleπαράδειγμα, houseσπίτι pricesτιμές
129
362000
2000
Αν, για παράδειγμα, οι τιμές των σπιτιών
06:19
are routinelyσυνήθως describedπεριγράφεται as climbingορειβασία and climbingορειβασία,
130
364000
3000
περιγράφονται συνήθως ως ένα είδος σκαρφαλώματος
06:22
higherπιο ψηλά and higherπιο ψηλά, people mightθα μπορούσε naturallyΦυσικά assumeυποθέτω
131
367000
2000
όλο και ψηλότερα, ο κόσμος ίσως εύλογα να υποθέσει
06:24
that that riseαύξηση is unstoppableασταμάτητη.
132
369000
2000
ότι η άνοδος είναι ασταμάτητη.
06:26
They mayενδέχεται feel confidentβέβαιος, say,
133
371000
2000
Ίσως να νιώθουν σιγουριά, ας πούμε,
06:28
in takingλήψη out mortgagesστεγαστικά δάνεια they really can't affordΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ δυνατοτητα.
134
373000
3000
για τη λήψη δανείων με υποθήκες που αδυνατούν ν' αποπληρώσουν.
06:31
That's a hypotheticalυποθετικός exampleπαράδειγμα of courseσειρά μαθημάτων.
135
376000
3000
Αυτό φυσικά είναι ένα υποθετικό παράδειγμα.
06:34
But this is how metaphorμεταφορική έννοια misleadsπαραπλανά.
136
379000
4000
Αλλά έτσι μας παραπλανά η μεταφορά.
06:38
MetaphorΑλληγορία alsoεπίσης mattersθέματα because it influencesεπιρροές decisionsαποφάσεων
137
383000
3000
Η μεταφορά είναι επίσης σημαντική επειδή επηρεάζει αποφάσεις
06:41
by activatingενεργοποιητικός analogiesαναλογίες.
138
386000
3000
ενεργοποιώντας αναλογίες.
06:44
A groupομάδα of studentsΦοιτητές was told that a smallμικρό democraticδημοκρατικός countryΧώρα
139
389000
2000
Μια ομάδα μαθητών ενημερώθηκε ότι μια μικρή δημοκρατική χώρα
06:46
had been invadedεισέβαλε and had askedερωτηθείς the U.S. for help.
140
391000
3000
είχε δεχτεί εισβολή κι είχε ζητήσει βοήθεια από της ΗΠΑ.
06:49
And they had to make a decisionαπόφαση.
141
394000
2000
Κι οι ΗΠΑ έπρεπε να λάβουν μια απόφαση.
06:51
What should they do?
142
396000
2000
Τι να έκαναν;
06:53
InterveneΠαρέμβει, appealέφεση to the U.N., or do nothing?
143
398000
3000
Να παρέμβουν, να προσφύγουν στον ΟΗΕ, ή να μην κάνουν τίποτα;
06:56
They were eachκαθε then givenδεδομένος one of threeτρία
144
401000
2000
Σε κάθε μαθητή δόθηκε μια από τρεις
06:58
descriptionsπεριγραφές of this hypotheticalυποθετικός crisisκρίση.
145
403000
2000
περιγραφές αυτής της υποθετικής κρίσης.
07:00
EachΚάθε of whichοι οποίες was designedσχεδιασμένο to triggerδώσει το έναυσμα για
146
405000
3000
Η καθεμία ήταν σχεδιασμένη έτσι ώστε να προκαλέσει
07:03
a differentδιαφορετικός historicalιστορικός analogyαναλογία:
147
408000
2000
μια διαφορετική ιστορική αναλογία:
07:05
WorldΚόσμο WarΠόλεμος IIII, VietnamΒιετνάμ,
148
410000
2000
Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, Βιετνάμ,
07:07
and the thirdτρίτος was historicallyιστορικά neutralουδέτερος.
149
412000
3000
κι η τρίτη ήταν ιστορικά ουδέτερη.
07:10
Those exposedεκτεθειμένος to the WorldΚόσμο WarΠόλεμος IIII scenarioσενάριο
150
415000
2000
Εκείνοι που διάβασαν το σενάριο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου
07:12
madeέκανε more interventionistπαρεμβατική recommendationsσυστάσεις
151
417000
2000
έκαναν πιο παρεμβατικές προτάσεις
07:14
than the othersοι υπολοιποι.
152
419000
2000
από τους υπολοίπους.
07:16
Just as we cannotδεν μπορώ ignoreαγνοώ the literalκατά γράμμα meaningέννοια of wordsλόγια,
153
421000
3000
Όπως δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε την κυριολεκτική σημασία των λέξεων,
07:19
we cannotδεν μπορώ ignoreαγνοώ the analogiesαναλογίες
154
424000
2000
έτσι δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε τις αναλογίες
07:21
that are triggeredενεργοποιήθηκε by metaphorμεταφορική έννοια.
155
426000
4000
που προκαλούνται απ' τη μεταφορά.
07:25
MetaphorΑλληγορία mattersθέματα because it opensανοίγει the doorθύρα to discoveryανακάλυψη.
156
430000
3000
Η μεταφορά είναι σημαντική επειδή ανοίγει την πόρτα στην ανακάλυψη.
07:28
WheneverΚάθε φορά που we solveλύσει a problemπρόβλημα, or make a discoveryανακάλυψη,
157
433000
3000
Κάθε φορά που λύνουμε ένα πρόβλημα ή κάνουμε κάποια ανακάλυψη,
07:31
we compareσυγκρίνω what we know with what we don't know.
158
436000
3000
συγκρίνουμε ό,τι ξέρουμε με ό,τι δεν ξέρουμε.
07:34
And the only way to find out about the latterτελευταίος
159
439000
2000
Κι ο μόνος τρόπος να μάθουμε σχετικά με το τελευταίο
07:36
is to investigateερευνώ the waysτρόπους it mightθα μπορούσε be like the formerπρώην.
160
441000
4000
είναι να ερευνήσουμε τους τρόπους που μπορεί να μοιάζει στο πρώτο.
07:40
EinsteinΟ Αϊνστάιν describedπεριγράφεται his scientificεπιστημονικός methodμέθοδος as combinatoryσυνδυαστική playπαίζω.
161
445000
4000
Ο Αϊνστάιν περιέγραφε την επιστημονική του μέθοδο ως συνδυαστικό παιχνίδι.
07:44
He famouslyφημισμένα used thought experimentsπειράματα,
162
449000
2000
Χρησιμοποίησε ευρέως πειράματα σκέψης,
07:46
whichοι οποίες are essentiallyουσιαστικά elaborateεπεξεργάζομαι analogiesαναλογίες,
163
451000
3000
τα οποία αποτελούν ουσιαστικά λεπτομερείς αναλογίες,
07:49
to come up with some of his greatestμεγαλύτερη discoveriesανακαλύψεις.
164
454000
3000
προκειμένου να φτάσει σε κάποιες από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις του.
07:52
By bringingφέρνοντας togetherμαζί what we know
165
457000
2000
Συνδυάζοντας ό,τι ξέρουμε
07:54
and what we don't know throughδιά μέσου analogyαναλογία,
166
459000
2000
κι ό,τι δεν ξέρουμε μέσω της αναλογίας,
07:56
metaphoricalμεταφορική thinkingσκέψη strikesαπεργίες the sparkσπίθα
167
461000
2000
η μεταφορική σκέψη δημιουργεί τη σπίθα
07:58
that ignitesαναφλέγεται discoveryανακάλυψη.
168
463000
4000
που γεννά την ανακάλυψη.
08:02
Now metaphorμεταφορική έννοια is ubiquitousπανταχού παρών, yetΑκόμη it's hiddenκεκρυμμένος.
169
467000
4000
Η μεταφορά είναι πανταχού παρούσα αλλά την ίδια στιγμή κρυμμένη.
08:06
But you just have to look at the wordsλόγια around you
170
471000
3000
Αλλά απλώς πρέπει να κοιτάξετε τις λέξεις γύρω σας
08:09
and you'llθα το κάνετε find it.
171
474000
2000
και θα τη βρείτε.
08:11
RalphRalph WaldoWaldo EmersonΈμερσον describedπεριγράφεται languageΓλώσσα
172
476000
2000
Ο Ραλφ Γουόλντο Έμερσον περιέγραφε τη γλώσσα
08:13
as "fossilαπολίθωμα poetryποίηση."
173
478000
2000
ως μια "απολιθωμένη" ποίηση.
08:15
But before it was fossilαπολίθωμα poetryποίηση
174
480000
2000
Αλλά προτού να γίνει απολιθωμένη ποίηση
08:17
languageΓλώσσα was fossilαπολίθωμα metaphorμεταφορική έννοια.
175
482000
3000
η γλώσσα ήταν απολιθωμένη μεταφορά.
08:20
And these fossilsαπολιθώματα still breatheαναπνέω.
176
485000
3000
Και τ' απολιθώματα εξακολουθούν ν' αναπνέουν.
08:23
Take the threeτρία mostπλέον famousπερίφημος wordsλόγια in all of WesternΔυτική philosophyφιλοσοφία:
177
488000
5000
Ορίστε οι τρεις πιο δημοφιλείς λέξεις σ' όλη τη δυτική φιλοσοφία:
08:28
"CogitoCogito ergoERGO sumάθροισμα."
178
493000
2000
"Cogito ergo sum."
08:30
That's routinelyσυνήθως translatedμεταφραστεί as, "I think, thereforeεπομένως I am."
179
495000
4000
Αυτό μεταφράζεται συνήθως ως, "Σκέφτομαι, άρα υπάρχω".
08:34
But there is a better translationμετάφραση.
180
499000
2000
Αλλά υπάρχει καλύτερη μετάφραση.
08:36
The LatinΛατινική wordλέξη "cogitoCogito"
181
501000
2000
Η λατινική λέξη "cogito"
08:38
is derivedσυμπληρωματικός from the prefixπρόθεμα "coco," meaningέννοια "togetherμαζί,"
182
503000
3000
προέρχεται από το πρόθεμα "co" που σημαίνει "μαζί"
08:41
and the verbρήμα "agitareagitare," meaningέννοια "to shakeσέικ."
183
506000
3000
και το ρήμα "agitare" που σημαίνει "ταρακουνάω".
08:44
So, the originalπρωτότυπο meaningέννοια of "cogitoCogito"
184
509000
3000
Συνεπώς η ετυμολογική σημασία του "cogito"
08:47
is to shakeσέικ togetherμαζί.
185
512000
2000
είναι "ταρακουνάω".
08:49
And the properορθή translationμετάφραση of "cogitoCogito ergoERGO sumάθροισμα"
186
514000
3000
Κι η σωστή μετάφραση του σκέφτομαι, άρα υπάρχω"
08:52
is "I shakeσέικ things up, thereforeεπομένως I am."
187
517000
4000
είναι "Ταρακουνάω τα πράγματα, άρα υπάρχω".
08:56
(LaughterΤο γέλιο)
188
521000
2000
(Γέλια)
08:58
MetaphorΑλληγορία shakesτινάζει things up,
189
523000
2000
Η μεταφορά ταρακουνάει τα πράγματα,
09:00
givingδίνοντας us everything from ShakespeareΣαίξπηρ to scientificεπιστημονικός discoveryανακάλυψη in the processεπεξεργάζομαι, διαδικασία.
190
525000
5000
δίνοντας μας τα πάντα από τον Σαίξπηρ μέχρι την επιστημονική ανακάλυψη στην πορεία.
09:05
The mindμυαλό is a plasticπλαστική ύλη snowχιόνι domeθόλος,
191
530000
3000
Το μυαλό είναι ένα πλαστικό παγοδρόμιο,
09:08
the mostπλέον beautifulπανεμορφη, mostπλέον interestingενδιαφέρων,
192
533000
2000
το πιο όμορφο, το πιο ενδιαφέρον,
09:10
and mostπλέον itselfεαυτό, when, as ElvisElvis put it,
193
535000
3000
το πιο γνήσιο όταν όπως είπε ο Έλβις
09:13
it's all shookτίναξε up.
194
538000
2000
είναι ταρακουνημένο.
09:15
And metaphorμεταφορική έννοια keepsκρατάει the mindμυαλό shakingκλονισμός,
195
540000
2000
Κι η μεταφορά αφήνει το μυαλό να ταρακουνιέται,
09:17
rattlingΚροτάλισμα and rollingκυλιομένος, long after ElvisElvis has left the buildingΚτίριο.
196
542000
3000
κροταλίζοντας και τσουλώντας, για ώρα μετά την αποχώρηση του Έλβις απ' το κτίριο.
09:20
Thank you very much.
197
545000
2000
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
09:22
(ApplauseΧειροκροτήματα)
198
547000
2000
(Χειροκρότημα)

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
James Geary - Aphorist
Lost jobs, wayward lovers, wars and famine -- come to think of it, just about any of life's curveballs -- there's an aphorism for it, and James Geary's got it.

Why you should listen

One of a handful of the world's professional aphorists, James Geary has successfully fused early creative endeavors in performance art, poetry and juggling with his childhood fascination with the "Quotable Quotes" column in Reader's Digest. His books Geary's Guide to the World's Great Aphorists and the bestselling The World in a Phrase are invaluable journeys through the often-ignored art of the witty (and memorably brief) summation.

His next book is about the secret life of metaphors, and how metaphorical thinking drives invention and creativity. Geary is a former writer for Time Europe and is now an editor for Ode magazine, a print and online publication devoted to optimism and positive news.

More profile about the speaker
James Geary | Speaker | TED.com