ABOUT THE SPEAKER
Hector Garcia - Psychologist
Hector A. Garcia has spent his career as a frontline psychologist delivering evidence-based psychotherapies to veterans with posttraumatic stress disorder (PTSD).

Why you should listen

Hector A. Garcia is a psychologist with the Valley Coastal Bend Veterans Health Care System and a clinical assistant professor in the Department of Psychiatry at UT Health Science Center at San Antonio.

In his work as a researcher, Garcia examines barriers to PTSD care, masculine identity and its impact on PTSD treatment-seeking, and how occupational burnout impacts PTSD care providers, who daily hear detailed accounts of trauma. As a teacher and scientist, he explores how evolutionary psychology and biology have influenced human tendencies toward violence in religion.

Garcia's groundbreaking book, Alpha God: The Psychology of Religious Violence and Oppression, reveals how human evolutionary history has left us prone to religiously inspired bloodshed. In particular, he explains how men's competition over evolutionary resources -- especially sexual primacy and territorial control -- has too often been projected onto notions of God, resulting in religious warfare, the oppression of women and ecological devastation. His regular blog on Psychology Today examines the evolutionary psychology of violence, politics, religion and our everyday lives.


More profile about the speaker
Hector Garcia | Speaker | TED.com
TED Talks Live

Hector Garcia: We train soldiers for war. Let's train them to come home, too

ჰეკტორ გარსია: ჯარისკაცებს ომისთვის ვწვრთნით. მოდით, ისინი შინ დასაბრუნებლადაც გავწვრთნათ

Filmed:
1,099,517 views

"სანამ მეომრები საბრძოლველად გაიგზავნებიან, მათ წვრთნიან, თუ როგორ იარსებონ ძალიან სახიფათო გარემოში. თუმცა, მათ ასევე სჭირდებათ მომზადება, თუ როგორ დაუბრუნდნენ ბრძოლის ველიდან სამოქალაქო ცხოვრებას"-ამბობს ფსიქოლოგი ჰეკტორ გარსია. იმავე პრინციპების გათვალისწინებით, რომლითაც ჯარისკაცები ომისთვის ემზადებიან, გარსია ეხმარება ომის ვეტერანებს, რომლებიც პოსტ ტრავმული სტრესული აშლილობით იტანჯებიან, დაუბრუნდნენ ნორმალურ ცხოვრებას.
- Psychologist
Hector A. Garcia has spent his career as a frontline psychologist delivering evidence-based psychotherapies to veterans with posttraumatic stress disorder (PTSD). Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Carlos,
0
924
1529
კარლოსი,
00:14
the Vietnam vet Marine
1
2477
1553
საზღვაო ფლოტის ვეტერანია,
00:16
who volunteered for three tours
and got shot up in every one.
2
4054
3784
რომელიც ვიეტნამის ომში მოხალისედ სამჯერ
წავიდა და სამჯერვე დაჭრეს.
00:20
In 1971, he was medically retired
3
8650
2102
1971 წელს, სამედიცინო ცნობით
პენსიაზე გავიდა,
00:22
because he had so much
shrapnel in his body
4
10776
2299
რადგან იმდენი ტყვიის ნატეხი
ჰქონდა სხეულში,
00:25
that he was setting off metal detectors.
5
13099
2118
რომ მასზე მეტალის დეტექტორები
რეაგირებდნენ.
00:28
For the next 42 years,
he suffered from nightmares,
6
16279
3101
მომდევნო 42 წლის განმავლობაში,
კარლოსს კოშმარები ტანჯავდა,
00:31
extreme anxiety in public,
7
19404
2214
საზოგადოებაში ყოფნისას შფოთვა ეწყებოდა
00:33
isolation, depression.
8
21642
2011
და იზოლაციასა და დეპრესიას განიცდიდა.
00:35
He self-medicated with alcohol.
9
23677
1904
მან სამკურნალოდ ალკოჰოლს მიმართა.
00:37
He was married and divorced three times.
10
25605
2906
სამჯერ დაქორწინდა და განქორწინდა.
00:40
Carlos had post-traumatic stress disorder.
11
28535
2721
კარლოსს პოსტ-ტრავმატული სტრესული
აშლილობა(პტსა) ჰქონდა.
00:44
Now, I became a psychologist
to help mitigate human suffering,
12
32129
3577
ფსიქოლოგი იმიტომ გავხდი, რომ
ადამიანებისთვის ტანჯვა შემემსუბუქებინა.
ბოლო 10 წლის განმავლობაში, ჩემი
კვლევის მიზანი
00:47
and for the past 10 years, my target
has been the suffering caused by PTSD,
13
35730
4487
პტსა-ით გამოწვეული ტანჯვის კვლევა იყო,
00:52
as experienced by veterans like Carlos.
14
40241
2522
რომელსაც, კარლოსის მსგავსი
ომის ვეტერანები განიცდიან.
უკანასნელ დრომდე
ამ აშლილობის მეცნიერება არ არსებობდა.
00:55
Until recently, the science of PTSD
just wasn't there.
15
43356
5217
01:01
And so, we didn't know what to do.
16
49161
2376
ჩვენ არ ვიცოდით, როგორ გვემკურნალა:
01:03
We put some veterans on heavy drugs.
17
51561
2364
ზოგიერთ ომის ვეტერანს ძლიერი
წამლები დავუნიშნეთ;
01:05
Others we hospitalized
and gave generic group therapy,
18
53949
2804
სხვებს - ჰოსპიტალში ჯგუფური თერაპია;
01:08
and others still we simply said to them,
19
56777
2098
დანარჩენებს უბრალოდ ვუთხარით:
01:10
"Just go home and try to forget
about your experiences."
20
58899
3314
"წადით სახლში და ეცადეთ დაივიწყოთ
თქვენი წარსული".
01:15
More recently, we've tried therapy dogs,
wilderness retreats --
21
63534
3343
ახლახან, თერაპევტი ძაღლები და უდაბნოში
განმარტოვების მეთოდი გამოვცადეთ...
01:18
many things which may
temporarily relieve stress,
22
66901
2921
ბევრი რამ, რასაც დროებით შეეძლო
სტრესის შემსუბუქება.
01:21
but which don't actually eliminate
PTSD symptoms over the long term.
23
69846
3905
თუმცა, აშლილობის სიმპტომებს ხანგრძლივად
არცერთი მათგანი არ აღმოფხვრიდა,
მაგრამ რაღაცეები შეიცვალა
01:26
But things have changed.
24
74654
1357
01:28
And I am here to tell you
that we can now eliminate PTSD,
25
76451
5156
და მე აქ ვარ, რომ გითხრათ ჩვენ შეგვიძლია
არამხოლოდ ვმართოთ
სტრესული აშლილობის სიმპტომები,
არამედ ბევრი ომის ვეტერანის შემთხვევაში
01:33
not just manage the symptoms,
26
81631
1827
01:35
and in huge numbers of veterans.
27
83482
1548
დავამარცხოთ ის.
01:37
Because new scientific research
has been able to show,
28
85054
2978
ახალმა სამეცნიერო კვლევამ
01:40
objectively, repeatedly,
29
88056
2378
ობიექტურად, განმეორებითად აჩვენა,
01:42
which treatments actually
get rid of symptoms and which do not.
30
90458
3475
მკურნალობის რა მეთოდები აგვაცილებს
თავიდან აშლილობის სიმპტომებს და რა არა.
01:45
Now as it turns out,
31
93957
1648
როგორც აღმოჩნდა,
01:47
the best treatments for PTSD use
many of the very same training principles
32
95629
5230
საუკეთესო მკურნალობა ამ აშლილობისთვის,
ბევრი იმავე პრინციპის გამოყენებაა,
01:52
that the military uses
in preparing its trainees for war.
33
100883
3852
რომელსაც არმია, ჯარისკაცების ომისთვის
მომზადებაში იყენებს.
01:58
Now, making war --
34
106227
1479
ომის წარმოება...
02:00
this is something that we are good at.
35
108254
2305
ეს კარგად გამოგვდის.
02:02
We humans have been making war
since before we were even fully human.
36
110993
4140
ჩვენ ვომობდით იმაზე ადრე, ვიდრე სრულყოფილ
ადამიანებად ჩამოყვალიბდებოდით.
02:08
And since then, we have gone
from using stone and sinew
37
116006
3464
მას შემდეგ, ქვის და მშვილდის გამოყენებიდან
02:11
to developing the most sophisticated
and devastating weapon systems imaginable.
38
119494
4590
მეტად დახვეწილ და დამანგრეველ
იარაღებამდე მივედით.
მეომრებს ამ იარაღების გამოყენება
რომ ვასწავლოთ,
02:16
And to enable our warriors
to use these weapons,
39
124108
2335
02:18
we employ the most cutting-edge
training methods.
40
126467
2321
უახლესი წვრთნის მეთოდებს ვიყენებთ.
02:20
We are good at making war.
41
128812
1427
ადამიანებს კარგად გამოგვდის ომის წარმოება.
02:22
And we are good at training
our warriors to fight.
42
130898
2987
კარგად გამოგვდის ჩვენი მებრძოლების
საბრძოლველად წრთვნაც.
02:26
Yet, when we consider the experience
of the modern-day combat veteran,
43
134687
3489
თუმცა, როცა ვფიქრობთ თანამედროვე
ვეტერანის გამოცდილებაზე,
02:30
we begin to see that we
have not been as good
44
138200
3187
ჩვენ ვხედავთ, რომ მათი
შინ დასაბრუნებლად მომზადება
02:33
at preparing them to come home.
45
141411
1620
ისე კარგად არ გამოგვდის.
02:35
Why is that?
46
143447
1202
რატომ ხდება ასე?
02:37
Well, our ancestors lived
immersed in conflict,
47
145731
3274
ჩვენი წინაპრები
მუდმივად კონფლიქტში ცხოვრობდნენ
02:41
and they fought right where they lived.
48
149029
2378
და იბრძოდნენ ზუსტად იქ, სადაც ცხოვრობდნენ.
02:44
So until only very recently
in our evolutionary history,
49
152094
3014
ამიტომ ჩვენი ევოლუციის ისტორიაში,
ბოლო დრომდე,
02:47
there was hardly a need to learn
how to come home from war,
50
155132
2892
ომიდან შინ დაბრუნებისთვის მომზადება
არ გვჭირდებოდა,
02:50
because we never really did.
51
158048
2126
რადგან სინამდვილეში არასდროს ვბრუნდებოდით.
დღესდღეობით კი, საბედნიეროდ
02:53
But thankfully, today,
52
161377
1242
02:54
most of humanity lives
in far more peaceful societies,
53
162643
3015
ადამიანების უმეტესი ნაწილი,
მშვიდობიან საზოგადოებებში ცხოვრობს
02:57
and when there is conflict,
we, especially in the United States,
54
165682
3979
და როდესაც ჩნდება კონფლიქტი,
განსაკუთრებით ჩვენთან, აშშ-ში,
03:01
now have the technology to put
our warriors through advanced training,
55
169685
3497
გვაქვს მებრძოლებისთვის
გაძლიერებული წვრთნის,
03:05
drop them in to fight
anywhere on the globe
56
173206
2817
საბრძოლვალად მსოფლიოს ნებისმიერ
ნაწილში გადასროლის
03:08
and when they're done,
57
176047
1459
და მისიის შესრულების შემდეგ,
03:09
jet them back to peacetime suburbia.
58
177530
2025
ისევ მშვიდობიან გარემოში დაბრუნების
შესაბამისი ტექნოლოგია.
03:12
But just imagine for a moment
what this must feel like.
59
180514
3858
მაგრამ ერთი წუთით წარმოიდგინეთ,
ეს როგორი შეგრძნებაა.
მე ვესაუბრე ომის ვეტერანებს,
რომლემბაც მითხრეს,
03:17
I've spoken with veterans who've told me
60
185064
2020
03:19
that one day they're in a brutal
firefight in Afghanistan
61
187108
3092
რომ ერთ დღეს, ისინი ავღანეთში
სასტიკ ბრძოლაში არიან,
03:22
where they saw carnage and death,
62
190224
2875
სადაც ხოცვა-ჟლეტასა და სიკვდილს ხედავენ
03:25
and just three days later,
they found themselves
63
193867
2470
და სულ რაღაც სამი დღის შემდეგ,
03:28
toting an ice chest
to their kid's soccer game.
64
196361
2584
ყინულიან მაცივარს ათრევენ
შვილების ფეხბურთის მატჩისთვის.
03:32
"Mindfuck" is the most common term.
65
200405
2765
"ტვინის გადატრიალება"
ყველაზე გავრცელებული ტერმინია,
03:35
(Laughter)
66
203194
1414
(სიცილი)
03:36
It's the most common term
I've heard to describe that experience.
67
204632
3119
რომელიც ჯარისკაცების
ამ განცდას აღწერს
და ზუსტად ასეა,
03:39
And that's exactly what that is.
68
207775
1524
03:41
Because while our warriors
spend countless hours training for war,
69
209323
3989
რადგან სანამ ჩვენი მებრძოლები უამრავ
დროს ომისთვის მზადებაში ხარჯავენ,
03:45
we've only recently come to understand
70
213336
1893
ჩვენ მხოლოდ ახლა ვიწყებთ იმის გააზრებას,
03:47
that many require training
on how to return to civilian life.
71
215253
3460
რომ ბევრს სამოქალაქო ცხოვრებაში
დასაბრუნებლად სჭირდება მომზადება.
სხვა ტრენინგების მსგავსად,
03:51
Now, like any training, the best
PTSD treatments require repetition.
72
219642
4091
სტრესული აშლილობის მკურნალობის
მეთოდები განმეორებითობას მოითხოვს.
არმიაში,
03:55
In the military,
73
223757
1151
ჯარისკაცებს ავტომატურ ყურბათმტყორცნ
მარკ-19-ს ასე უბრალოდ არ ვაძლევთ
03:56
we don't simply hand trainees
Mark-19 automatic grenade launchers
74
224932
3240
და არ ვეუბნებით: "აქ არის ჩახმახი,
აქ არის ტყვიები და წარმატებას გისურვებთ"
04:00
and say, "Here's the trigger,
here's some ammo and good luck."
75
228196
3192
04:03
No. We train them, on the range
and in specific contexts,
76
231412
4696
არა. ჩვენ მათ ვწვრთნით დისტანციებზე
და კონკრეტულ კონტექსტში
04:08
over and over and over
77
236132
1686
ისევ და ისევ,
04:09
until lifting their weapon
and engaging their target
78
237842
2789
სანამ იარაღის ხელში აღება და დამიზნება
04:12
is so engrained into muscle memory
79
240655
1836
იმდენად არ ექნებათ კუნეთბში გამჯდარი,
04:14
that it can be performed
without even thinking,
80
242515
2328
რომ ეს დაფიქრების გარეშე შეასრულონ,
04:16
even under the most stressful
conditions you can imagine.
81
244867
2920
წარმოუდგენლად სტრესულ პირობებშიც კი.
04:20
Now, the same holds
for training base treatments.
82
248630
2734
იგივეა წვრთნაზე დაფუძნელ მკურნალობებშიც:
04:23
The first of these treatments
is cognitive therapy,
83
251875
3331
პირველი მათგანი, კოგნიტური თერაპიაა.
04:27
and this is a kind
of mental recalibration.
84
255230
3369
ეს ერთგვარი მენტალური გადაწყობაა.
04:31
When veterans come home from war,
85
259166
1629
როდესაც მებრძოლები ომიდან ბრუნდებიან,
04:32
their way of mentally framing
the world is calibrated
86
260819
2596
მსოფლიოს მათეული აღქმა,
04:35
to an immensely
more dangerous environment.
87
263439
2659
მორგებულია ბევრად უფრო სახიფათო გარემოს.
04:38
So when you try to overlay that mind frame
onto a peacetime environment,
88
266860
5156
ამიტომ, როდესაც ცდილობთ ეს წყობა
მშვიდობიან გარემოს შეუსაბამოთ,
04:44
you get problems.
89
272040
1205
პრობლემები გექმნებათ.
04:45
You begin drowning in worries
about dangers that aren't present.
90
273269
4455
იწყებთ შფოთვასა და წუხილს საფრთხეებზე,
რომლებიც არ არსებობენ.
04:49
You begin not trusting family or friends.
91
277748
3323
ნდობას კარგავთ ოჯახისა
და მეგობრების მიმართ.
04:53
Which is not to say there are no
dangers in civilian life; there are.
92
281935
4064
იმის თქმა, რომ სამოქალაქო ცხოვრებაში
საფრთხე არ არსებობს მართალი არ იქნება.
04:58
It's just that the probability
of encountering them
93
286402
2692
უბრალოდ საფრთხის ალბათობა
ომთან შედარებით
05:01
compared to combat
94
289118
1270
05:02
is astronomically lower.
95
290412
2308
ასტრონომიულად მცირეა.
05:05
So we never advise veterans
to turn off caution completely.
96
293675
3140
ჩვენ არასდროს ვურჩევთ მეომრებს,
მთლად დაივიწყონ სიფრთხილე.
05:08
We do train them, however,
to adjust caution
97
296839
2384
ჩვენ ვწვრთნით მათ,
05:11
according to where they are.
98
299247
1641
რომ ადგილსამყოფელის მიხედვით ცვალონ
სიფრთხილის დონე.
05:13
If you find yourself
in a bad neighborhood,
99
301685
2485
თუ ცუდ უბანში მოხვდით,
05:16
you turn it up.
100
304194
1255
უფრო ფრთხილად ხართ.
05:17
Out to dinner with family?
101
305878
1649
ოჯახის წევრებთან ერთად გარეთ სადილობთ?
05:19
You turn it way down.
102
307551
1928
თქვენ ნაკლებად ფრთხილი ხდებით.
05:21
We train veterans to be fiercely rational,
103
309975
2772
მებრძოლებს ვწვრთნით,
რათა მეტისმეტად რაციონალურები იყვნენ
05:25
to systematically gauge
the actual statistical probability
104
313271
3554
და სისტემატურად შეაფასონ, მაგალითად,
მშვიდობისას ამერიკაში
05:28
of encountering, say, an IED
here in peacetime America.
105
316849
3808
ასაფეთქებელი მოწყობილობის ნახვის
ფაქტობრივი სტატისტიკური ალბათობა.
05:33
With enough practice,
those recalibrations stick.
106
321460
4264
საკმარისი პრაქტიკის პირობებში,
აზროვნების გადაწყობა ნარჩუნდება.
05:39
The next of these treatments
is exposure therapy,
107
327193
2314
შემდეგი მკურნალობის მეთოდი
ექსპოზიციის თერაპიაა.
05:41
and this is a kind of field training,
108
329531
2427
ეს უფრო საველე სწავლებაა.
და დადასტურებულად ეფექტური მკურნალობებიდან
ყველაზე სწრაფიც.
05:44
and the fastest of the proven
effective treatments out there.
109
332453
3061
05:47
You remember Carlos?
110
335974
1557
გახსოვთ კარლოსი?
05:49
This was the treatment that he chose.
111
337555
1867
ეს ის მკურნალობის მეთოდია,
რომელიც მან აირჩია.
05:51
And so we started off
by giving him exercises,
112
339869
2440
მკურნალობა დავწყეთ მისთვის რთული
სავარჯიშოების მიცემით,
05:54
for him, challenging ones:
113
342333
1306
როგორიცაა:
სურსათის მაღაზიაში;
05:55
going to a grocery store,
114
343663
1946
05:57
going to a shopping mall,
going to a restaurant,
115
345633
2625
სავაჭრო ცენტრში, ან რესტორანში წასვლა;
06:00
sitting with his back to the door.
116
348282
2490
კარს მიყრდნობილი ჯდომა
06:03
And, critically --
117
351214
1185
და რაც ყველაზე მთავარია...
06:05
staying in these environments.
118
353032
1513
ამ გარემოებში დარჩენა.
06:07
Now, at first he was very anxious.
119
355791
1710
თავიდან ის ძალიან შფოთავდა.
მას უნდოდა იქ დამჯდარიყო,
საიდანაც მთელს ოთახს დაინახავდა,
06:09
He wanted to sit
where he could scan the room,
120
357525
2492
06:12
where he could plan escape routes,
121
360041
1925
სადაც გასაქცევი გზები შეეძლო დაეგეგმა,
06:13
where he could get his hands
on a makeshift weapon.
122
361990
3027
სადაც თავდასაცავ რამე იარაღს მისწვდებოდა.
06:17
And he wanted to leave, but he didn't.
123
365041
2840
წასვლა უნდოდა, მაგრამ ეს არ გააკეთა.
06:20
He remembered his training
in the Marine Corps,
124
368390
2871
კარლოსს გაახსენდა წვრთნები
საზღვაო ფლოტის ნაწილში
06:23
and he pushed through his discomfort.
125
371285
1844
და თავს აიძულა დისკომფორტი გადაელახა.
06:25
And every time he did this,
his anxiety ratcheted down a little bit,
126
373530
3192
ყოველ ჯერზე, როცა ასე მოიქცა,
მისი შფოთვა ცოტათი შემცირდა
06:28
and then a little bit more
and then a little bit more,
127
376746
2759
მერე კიდევ, კიდევ უფრო...
06:31
until in the end,
128
379529
1314
სანამ საბოლოოდ,
06:32
he had effectively relearned
how to sit in a public space
129
380867
4910
წარმატებით ხელახლა არ ისწავლა,
როგორ დამჯდარიყო საჯარო სივრცეში
06:38
and just enjoy himself.
130
386785
1484
და სიამოვნება მიეღო ამით.
06:41
He also listened to recordings
of his combat experiences,
131
389704
3318
მან ასევე მოუსმინა
თავის საბრძოლო ჩანაწერებს
06:45
over and over and over.
132
393046
2181
ძალიან ბევრჯერ.
06:47
He listened until those memories
no longer generated any anxiety.
133
395706
4240
იქამდე უსმინა, სანამ მოგონებებმა
არ შეწყვიტეს მასში შფოთვის გამოწვევა.
06:52
He processed his memories so much
134
400419
2562
მოგონებები იმდენად დაამუშავა,
06:55
that his brain no longer needed
to return to those experiences
135
403005
3229
რომ მისი გონება აღარ იხსენებდა ძილში მის
წარსულ გამოცდილებას.
06:58
in his sleep.
136
406258
1285
07:00
And when I spoke with him
a year after treatment had finished,
137
408400
3553
როცა მას მკურნალობის დასრულებიდან
ერთი წლის შემდეგ ვესაუბრე,
07:03
he told me,
138
411977
1371
მან მითხრა:
07:05
"Doc, this is the first time in 43 years
139
413372
4401
"დოკ, პირველად 43 წლის განმავლობაში
ღამის კოშმარები აღარ მაწუხებს".
07:10
that I haven't had nightmares."
140
418472
1586
07:13
Now, this is different
than erasing a memory.
141
421412
4178
ეს მეთოდი განსხვავდება
მეხსიერების წაშლისგან.
07:18
Veterans will always remember
their traumatic experiences,
142
426087
2995
ვეტერანებს ყოველთვის ემახსოვრებათ მათი
ტრავმული გამოცდილება,
07:21
but with enough practice,
143
429106
1657
მაგრამ საკმარისი პრაქტიკით,
07:22
those memories are no longer as raw
or as painful as they once were.
144
430787
5206
ეს მოგონებები ისეთი ცოცხალი და
მტკივნეული აღარ იქნებიან, როგორც ადრე.
07:28
They don't feel emotionally
like they just happened yesterday,
145
436379
3561
ემოციურად ისინი აღარ იგრძნობენ,
რომ თითქოს ეს გუშინ მოხდა
07:31
and that is an immensely
better place to be.
146
439964
3806
და იგრძნობენ, რომ გაცილებით უკეთეს
ადგილას ვცხოვრობთ.
მაგრამ ეს ყველაფერი ხშირად რთულია
07:37
But it's often difficult.
147
445985
1270
07:39
And, like any training,
it may not work for everybody.
148
447677
3638
და ყველა ტრენინგის მსგავსად,
ყველასთვის შეიძლება არ იმუშაოს.
07:44
And there are trust issues.
149
452117
1291
არსებობს ნდობის ფაქტორიც.
07:45
Sometimes I'm asked,
150
453931
1282
ზოგჯერ მეკითხებიან:
07:47
"If you haven't been there, Doc,
how can you help me?"
151
455237
2654
"იქ ხომ არ ყოფილხართ დოკ,
როგორ შეძლებთ ჩემს დახმარებას?
07:49
Which is understandable.
152
457915
1463
რაც გასაგებია,
07:52
But at the point of returning
to civilian life,
153
460244
4371
მაგრამ სამოქალაქო ცხოვრებაში დაბრუნებისას,
07:56
you do not require
somebody who's been there.
154
464639
2985
თქვენ არ გჭირდებათ ვიღაც, ვინც ომში იყო.
07:59
You don't require training
for operations on the battlefield;
155
467985
3116
თქვენ არ გჭირდებათ
საბრძოლო ოპერაციების ტრენინგი.
08:03
you require training on how to come home.
156
471125
3913
თქვენ გჭირდებათ ტრენინგი,
თუ როგორ დაბრუნდეთ შინ.
08:10
For the past 10 years of my work,
157
478626
2265
ჩემი მუშაობის ბოლო 10 წლის განმავლობაში,
08:13
I have been exposed to detailed accounts
158
481336
2748
მე დეტალურად ვეცნობოდი
08:16
of the worst experiences
that you can imagine,
159
484108
2600
ჯარისკაცების წარმოუდგენლად საშინელ
გამოცდილებებს
08:18
daily.
160
486732
1229
ყოველდღიურად.
08:19
And it hasn't always been easy.
161
487985
2098
ყოველთვის ადვილი სულაც არ იყო.
08:22
There have been times
where I have just felt my heart break
162
490107
3365
იყო შემთხვევები,
როცა გული გახეთქვაზე მქონდა,
08:25
or that I've absorbed too much.
163
493496
1847
ან რომ უკვე მეტისმეტი იყო ჩემთვის.
მაგრამ ეს წვრთნაზე დაფუძნებული მეთოდები
ისე კარგად მუშაობს,
08:28
But these training-based
treatments work so well,
164
496150
3323
08:31
that whatever this work takes out of me,
it puts back even more,
165
499497
3082
რომ რასაც ეს სამუშაო მართმევს,
უფრო მეტს ვიღებ სანაცვლოდ,
08:34
because I see people get better.
166
502603
3246
რადგან ვხედავ,
რომ ადამიანები უკეთ ხდებიან
08:38
I see people's lives transform.
167
506754
1823
და ვხედავ ადამიანებს ცხოვრება ეცვლებათ.
08:42
Carlos can now enjoy outings
with his grandchildren,
168
510656
3338
კარლოსს ახლა შეუძლია დატკბეს
შვილიშვილებთან გარეთ გატარებული დროით.
08:46
which is something he couldn't even do
with his own children.
169
514018
3207
ეს ისაა, რაც მას ასევე არ შეეძლო.
08:49
And what's amazing to me
is that after 43 years of suffering,
170
517638
3986
და რაც მაოცებს ისაა,
რომ 43 წლიანი ტანჯვის შემდეგ,
08:53
it only took him 10 weeks
of intense training to get his life back.
171
521648
3819
მას მხლოდ 10-კვირიანი
ინტენსიური წვრთნა დასჭირდა,
რომ ნორმალურ ცხოვრებას დაბრუნებოდა.
08:58
And when I spoke with him, he told me,
172
526001
2308
როდესაც მას ვესაუბრე, მითხრა:
09:00
"I know that I can't get those years back.
173
528333
4017
"ვიცი, განვლილ წლებს უკან ვერ დავიბრუნებ,
09:05
But at least now, whatever days
that I have left on this Earth,
174
533088
4909
მაგრამ სულ მცირე, ჩემი სიცოცხლის
დარჩენილი დღეები
09:10
I can live them in peace."
175
538021
1917
შემიძლია მშვიდად გავატარო".
09:13
He also said, "I hope that these
younger veterans don't wait
176
541114
3472
და დაამატა: "ვიმედოვნებ, რომ ახალგაზრდა
ვეტერანებს ლოდინი არ მოუწევთ
09:16
to get the help they need."
177
544610
1348
იმ დახმარების მისაღებად,
რომელიც სჭირდებათ".
09:18
And that's my hope, too.
178
546588
1286
მეც ამას ვიმედოვნებ.
09:21
Because ...
179
549020
1186
რადგან....
09:23
this life is short,
180
551003
1443
ეს ცხოვრება ხანმოკლეა
09:25
and if you are fortunate enough
to have survived war
181
553383
3172
და თუ საკმარისად იღბლიანი ხართ
და ომს ცოცხალი გადაურჩით,
09:28
or any kind of traumatic experience,
182
556579
2080
ან რომელიმე სხვა ტრავმულ გამოცდილებას,
09:30
you owe it to yourself
to live your life well.
183
558683
3515
საკუთარ თავს უნდა უმადლოდეთ
და იმსახურებთ, რომ კარგი ცხოვრება გქონდეთ.
09:34
And you shouldn't wait
to get the training you need
184
562629
2641
ამისთვის კი,
საჭირო წვრთნის მიღებისთვის ლოდინი
არ უნდა გიწევდეთ.
09:37
to make that happen.
185
565294
1385
09:40
Now, the best way of ending
human suffering caused by war
186
568663
5315
ომით გამოწვეული ადამიანების
ტანჯვის დასრულების საუკეთესო საშუალება,
09:46
is to never go to war.
187
574883
1500
ომში არასდროს წასვლაა.
უბრალოდ ჯერ მანამდე
არ ვართ მისულები, როგორც სახეობა.
09:49
But we are just not there
yet as a species.
188
577422
2166
09:52
Until we are,
189
580157
1260
სანამ მივალთ,
09:53
the mental suffering that we create
in our sons and in our daughters
190
581441
5233
ფსიქიკური ტანჯვა, რომელსაც
ჩვენს შვილებს ვუქმნით,
09:58
when we send them off to fight
191
586698
1548
როდესაც მათ საბრძოლელად ვაგზავნით,
10:00
can be alleviated.
192
588682
2250
შეიძლება შემცირდეს.
10:03
But we must ensure that the science,
the energy level, the value
193
591675
6086
ჩვენ უნდა უზრუნველვყოთ, რომ მათ
ომში გაგზავნაში ჩართული მეცნიერება,
10:09
that we place on sending them off to war
194
597785
2932
დახარჯული ენერგია და ამ გაგზავნის ფასი,
მათი შინ დასაბრუნებლად
მომზადების შემთხვევაშიც,
10:13
is at the very least mirrored
195
601516
1910
10:15
in how well we prepare them
to come back home to us.
196
603450
3606
სულ მცირე იგივე უნდა იყოს.
10:19
This much, we owe them.
197
607868
1573
აი, ამდენი გვმართებს მათი.
10:22
Thank you.
198
610186
1183
მადლობა.
10:23
(Applause)
199
611393
6931
(აპლოდისმენტები)
Translated by guranda dzamelashvili
Reviewed by Levan Lashauri

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Hector Garcia - Psychologist
Hector A. Garcia has spent his career as a frontline psychologist delivering evidence-based psychotherapies to veterans with posttraumatic stress disorder (PTSD).

Why you should listen

Hector A. Garcia is a psychologist with the Valley Coastal Bend Veterans Health Care System and a clinical assistant professor in the Department of Psychiatry at UT Health Science Center at San Antonio.

In his work as a researcher, Garcia examines barriers to PTSD care, masculine identity and its impact on PTSD treatment-seeking, and how occupational burnout impacts PTSD care providers, who daily hear detailed accounts of trauma. As a teacher and scientist, he explores how evolutionary psychology and biology have influenced human tendencies toward violence in religion.

Garcia's groundbreaking book, Alpha God: The Psychology of Religious Violence and Oppression, reveals how human evolutionary history has left us prone to religiously inspired bloodshed. In particular, he explains how men's competition over evolutionary resources -- especially sexual primacy and territorial control -- has too often been projected onto notions of God, resulting in religious warfare, the oppression of women and ecological devastation. His regular blog on Psychology Today examines the evolutionary psychology of violence, politics, religion and our everyday lives.


More profile about the speaker
Hector Garcia | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM