TED Talks Live
Hector Garcia: We train soldiers for war. Let's train them to come home, too
Hector Garcia: Chúng đã đào tạo binh lính cho chiến tranh thì hãy đào tạo họ cách trở về nhà.
Filmed:
Readability: 4.3
1,099,517 views
Trước khi các binh lính được đưa đến các trận chiến, họ được đào tạo cách hoạt động trong một môi trường đầy nguy hiểm. Nhà tâm lý học Hector Garcia nói rằng họ cũng cần được đào tạo cách trở về cuộc sống bình thường từ mặt trận chiến tranh. Áp dụng những nguyên tắc tương tự được sử dụng để trang bị cho binh lính tham chiến, Garcia đang giúp các cựu chiến binh bị chứng PTSD trở lại cuộc sống bình thường của họ.
Hector Garcia - Psychologist
Hector A. Garcia has spent his career as a frontline psychologist delivering evidence-based psychotherapies to veterans with posttraumatic stress disorder (PTSD). Full bio
Hector A. Garcia has spent his career as a frontline psychologist delivering evidence-based psychotherapies to veterans with posttraumatic stress disorder (PTSD). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Carlos,
0
924
1529
Carlos,
00:14
the Vietnam vet Marine
1
2477
1553
cựu lính thủy tham chiến tại VN
00:16
who volunteered for three tours
and got shot up in every one.
and got shot up in every one.
2
4054
3784
người tình nguyện ra đi trong 3 chiến dịch
và đã bị bắn trong cả 3 lần đó.
và đã bị bắn trong cả 3 lần đó.
00:20
In 1971, he was medically retired
3
8650
2102
Năm 1971, ông giải ngũ vì mất sức
00:22
because he had so much
shrapnel in his body
shrapnel in his body
4
10776
2299
do có quá nhiều mảnh đạn ghim trên cơ thể
00:25
that he was setting off metal detectors.
5
13099
2118
khiến máy dò kim loại hoạt động liên tục.
00:28
For the next 42 years,
he suffered from nightmares,
he suffered from nightmares,
6
16279
3101
Suốt 42 năm tiếp theo,
ông trải qua những cơn ác mộng
ông trải qua những cơn ác mộng
00:31
extreme anxiety in public,
7
19404
2214
nỗi lo sợ tột cùng khi ở nơi công cộng,
00:33
isolation, depression.
8
21642
2011
sự cách biệt và sầu muộn.
00:35
He self-medicated with alcohol.
9
23677
1904
Ông tự điều trị bằng rượu
00:37
He was married and divorced three times.
10
25605
2906
Ông kết hôn và ly dị ba lần.
00:40
Carlos had post-traumatic stress disorder.
11
28535
2721
Carlos đã bị
rối loạn căng thẳng sau sang chấn.
rối loạn căng thẳng sau sang chấn.
00:44
Now, I became a psychologist
to help mitigate human suffering,
to help mitigate human suffering,
12
32129
3577
Về phần mình, tôi là 1 nhà tâm lý học
giúp xoa dịu đau khổ của con người,
giúp xoa dịu đau khổ của con người,
00:47
and for the past 10 years, my target
has been the suffering caused by PTSD,
has been the suffering caused by PTSD,
13
35730
4487
trong 10 năm qua, mục tiêu hướng tới
của tôi là những nỗi đau gây ra bởi PTSD
của tôi là những nỗi đau gây ra bởi PTSD
00:52
as experienced by veterans like Carlos.
14
40241
2522
giống điều các cựu chiến binh
như Carlos đã trải qua.
như Carlos đã trải qua.
00:55
Until recently, the science of PTSD
just wasn't there.
just wasn't there.
15
43356
5217
Cho đến gần đây, khoa học nghiên cứu PTSD
không còn tiếp tục nữa.
không còn tiếp tục nữa.
01:01
And so, we didn't know what to do.
16
49161
2376
Vì vậy, chúng tôi không biết phải làm gì.
01:03
We put some veterans on heavy drugs.
17
51561
2364
Chúng tôi kê những thuốc nặng
cho cựu chiến binh.
cho cựu chiến binh.
01:05
Others we hospitalized
and gave generic group therapy,
and gave generic group therapy,
18
53949
2804
Những người khác chúng tôi
để nhập viện kết hợp trị liệu gen
để nhập viện kết hợp trị liệu gen
01:08
and others still we simply said to them,
19
56777
2098
và với một số khác chúng tôi chỉ nói
01:10
"Just go home and try to forget
about your experiences."
about your experiences."
20
58899
3314
"Hãy về nhà và cố quên đi
những trải nghiệm đó."
những trải nghiệm đó."
01:15
More recently, we've tried therapy dogs,
wilderness retreats --
wilderness retreats --
21
63534
3343
Gần đây hơn, chúng tôi thử trên
chó trị liệu, nơi trú ẩn hoang dã --
chó trị liệu, nơi trú ẩn hoang dã --
01:18
many things which may
temporarily relieve stress,
temporarily relieve stress,
22
66901
2921
nhiều thứ có thể làm giảm
căng thẳng tạm thời,
căng thẳng tạm thời,
01:21
but which don't actually eliminate
PTSD symptoms over the long term.
PTSD symptoms over the long term.
23
69846
3905
nhưng về lâu dài lại không thực sự
loại bỏ những triệu chứng PTSD.
loại bỏ những triệu chứng PTSD.
01:26
But things have changed.
24
74654
1357
Nhưng mọi thứ đã thay đổi.
01:28
And I am here to tell you
that we can now eliminate PTSD,
that we can now eliminate PTSD,
25
76451
5156
Và tôi ở đây để tuyên bố rằng
giờ đây chúng ta có thể loại bỏ PTSD,
giờ đây chúng ta có thể loại bỏ PTSD,
01:33
not just manage the symptoms,
26
81631
1827
không chỉ là kiểm soát các triệu chứng
01:35
and in huge numbers of veterans.
27
83482
1548
và ở rất nhiều cựu chiến binh.
01:37
Because new scientific research
has been able to show,
has been able to show,
28
85054
2978
Vì 1 nghiên cứu khoa học gần đây
đã chỉ ra rằng,
đã chỉ ra rằng,
01:40
objectively, repeatedly,
29
88056
2378
một cách khách quan và lặp đi lặp lại,
01:42
which treatments actually
get rid of symptoms and which do not.
get rid of symptoms and which do not.
30
90458
3475
cách trị liệu nào loại bỏ các triệu chứng
và cách nào không.
và cách nào không.
01:45
Now as it turns out,
31
93957
1648
Và hóa ra là,
01:47
the best treatments for PTSD use
many of the very same training principles
many of the very same training principles
32
95629
5230
những cách trị liệu PTSD tốt nhất dùng
rất nhiều nguyên tắc tập huấn tương tự
rất nhiều nguyên tắc tập huấn tương tự
01:52
that the military uses
in preparing its trainees for war.
in preparing its trainees for war.
33
100883
3852
cách mà quân đội sử dụng để trang bị
cho các học viên trong chiến tranh.
cho các học viên trong chiến tranh.
01:58
Now, making war --
34
106227
1479
Hiện nay, gây ra chiến tranh --
02:00
this is something that we are good at.
35
108254
2305
là điều mà chúng ta rất giỏi.
02:02
We humans have been making war
since before we were even fully human.
since before we were even fully human.
36
110993
4140
Chúng ta tạo ra chiến tranh từ trước
khi trở thành con người hoàn chỉnh.
khi trở thành con người hoàn chỉnh.
02:08
And since then, we have gone
from using stone and sinew
from using stone and sinew
37
116006
3464
Và từ đó, chúng ta đi từ
việc sử dụng đá và sức lực
việc sử dụng đá và sức lực
02:11
to developing the most sophisticated
and devastating weapon systems imaginable.
and devastating weapon systems imaginable.
38
119494
4590
tới việc phát triển những hệ thống vũ khí
tinh vi và có sức tàn phá khủng khiếp.
tinh vi và có sức tàn phá khủng khiếp.
02:16
And to enable our warriors
to use these weapons,
to use these weapons,
39
124108
2335
Để các chiến binh có thể
sử dụng những vũ khí này,
sử dụng những vũ khí này,
02:18
we employ the most cutting-edge
training methods.
training methods.
40
126467
2321
ta dùng các biện pháp
đào tạo tân tiến nhất.
đào tạo tân tiến nhất.
02:20
We are good at making war.
41
128812
1427
Chúng ta rất giỏi gây chiến.
02:22
And we are good at training
our warriors to fight.
our warriors to fight.
42
130898
2987
Chúng ta cũng rất giỏi đào tạo
các chiến binh để đánh trận.
các chiến binh để đánh trận.
02:26
Yet, when we consider the experience
of the modern-day combat veteran,
of the modern-day combat veteran,
43
134687
3489
Nhưng khi xét đến những hứng chịu
của các cựu chiến binh ngày nay,
của các cựu chiến binh ngày nay,
02:30
we begin to see that we
have not been as good
have not been as good
44
138200
3187
chúng ta bắt đầu nhận ra rằng
chúng ta không giỏi như vậy trong việc
chúng ta không giỏi như vậy trong việc
02:33
at preparing them to come home.
45
141411
1620
trang bị cho họ trở về nhà.
02:35
Why is that?
46
143447
1202
Tại sao lại thế?
02:37
Well, our ancestors lived
immersed in conflict,
immersed in conflict,
47
145731
3274
Tổ tiên của chúng ta đã sống
chìm sâu trong xung đột
chìm sâu trong xung đột
02:41
and they fought right where they lived.
48
149029
2378
và họ chiến đấu tại ngay nơi họ sống.
02:44
So until only very recently
in our evolutionary history,
in our evolutionary history,
49
152094
3014
Chỉ đến gần đây trong lịch sử
tiến hóa nhân loại,
tiến hóa nhân loại,
02:47
there was hardly a need to learn
how to come home from war,
how to come home from war,
50
155132
2892
gần như không có nhu cầu
học cách trở về nhà từ chiến tranh,
học cách trở về nhà từ chiến tranh,
02:50
because we never really did.
51
158048
2126
vì chúng ta chưa bao giờ thực sự trở về.
02:53
But thankfully, today,
52
161377
1242
Nhưng may mắn hiện nay,
02:54
most of humanity lives
in far more peaceful societies,
in far more peaceful societies,
53
162643
3015
hầu hết con người sống trong
những xã hội hòa bình hơn nhiều,
những xã hội hòa bình hơn nhiều,
02:57
and when there is conflict,
we, especially in the United States,
we, especially in the United States,
54
165682
3979
và khi có xung đột, chúng ta,
đặc biệt là ở nước Mỹ,
đặc biệt là ở nước Mỹ,
03:01
now have the technology to put
our warriors through advanced training,
our warriors through advanced training,
55
169685
3497
có công nghệ để những chiến binh
trải qua khóa tập huấn đặc biệt này
trải qua khóa tập huấn đặc biệt này
03:05
drop them in to fight
anywhere on the globe
anywhere on the globe
56
173206
2817
để họ đi chiến đấu
bất cứ nơi đâu trên thế giới
bất cứ nơi đâu trên thế giới
03:08
and when they're done,
57
176047
1459
và khi họ hoàn thành nhiệm vụ,
03:09
jet them back to peacetime suburbia.
58
177530
2025
đưa họ trở lại mảnh đất thực sự yên bình
03:12
But just imagine for a moment
what this must feel like.
what this must feel like.
59
180514
3858
Nhưng hãy thử tưởng tượng một chút
xem điều đó sẽ như thế nào.
xem điều đó sẽ như thế nào.
03:17
I've spoken with veterans who've told me
60
185064
2020
Tôi từng nghe các
cựu chiến binh kể rằng
cựu chiến binh kể rằng
03:19
that one day they're in a brutal
firefight in Afghanistan
firefight in Afghanistan
61
187108
3092
một ngày khi họ trong
một cuộc hỏa chiến ở Afghanistan
một cuộc hỏa chiến ở Afghanistan
03:22
where they saw carnage and death,
62
190224
2875
nơi họ nhìn thấy
sự thảm sát và chết chóc,
sự thảm sát và chết chóc,
03:25
and just three days later,
they found themselves
they found themselves
63
193867
2470
nhưng chỉ ba ngày sau đó,
họ thấy chính mình
họ thấy chính mình
03:28
toting an ice chest
to their kid's soccer game.
to their kid's soccer game.
64
196361
2584
đang bê thùng nước đá
tới sân bóng của con họ.
tới sân bóng của con họ.
03:32
"Mindfuck" is the most common term.
65
200405
2765
"Mindfuck" là từ phổ biến nhất.
03:35
(Laughter)
66
203194
1414
(Cười)
03:36
It's the most common term
I've heard to describe that experience.
I've heard to describe that experience.
67
204632
3119
Nó là từ phổ biến nhất tôi biết để
mô tả trải nghiệm này.
mô tả trải nghiệm này.
03:39
And that's exactly what that is.
68
207775
1524
Và nó chính xác là như vậy.
03:41
Because while our warriors
spend countless hours training for war,
spend countless hours training for war,
69
209323
3989
Vì trong khi những chiến binh dành
vô số thời gian tập luyện cho chiến tranh,
vô số thời gian tập luyện cho chiến tranh,
03:45
we've only recently come to understand
70
213336
1893
chỉ gần đây chúng ta mới hiểu
03:47
that many require training
on how to return to civilian life.
on how to return to civilian life.
71
215253
3460
rằng nhiều người cần tập luyện
cách trở lại cuộc sống bình thường.
cách trở lại cuộc sống bình thường.
03:51
Now, like any training, the best
PTSD treatments require repetition.
PTSD treatments require repetition.
72
219642
4091
Như mọi khóa tập huấn, cách trị liệu
PTSD tốt nhất yêu cầu sự lặp lại.
PTSD tốt nhất yêu cầu sự lặp lại.
03:55
In the military,
73
223757
1151
Trong quân đội,
03:56
we don't simply hand trainees
Mark-19 automatic grenade launchers
Mark-19 automatic grenade launchers
74
224932
3240
chúng tôi không đơn giản đưa học viên
súng phóng lựu tự động Mark-19
súng phóng lựu tự động Mark-19
04:00
and say, "Here's the trigger,
here's some ammo and good luck."
here's some ammo and good luck."
75
228196
3192
và nói: Đây là cò, đây là đạn và
chúc may mắn"
chúc may mắn"
04:03
No. We train them, on the range
and in specific contexts,
and in specific contexts,
76
231412
4696
Không. Chúng tôi đào tạo họ
theo từng dạng và trong tình huống cụ thể
theo từng dạng và trong tình huống cụ thể
04:08
over and over and over
77
236132
1686
lặp đi lặp lại
04:09
until lifting their weapon
and engaging their target
and engaging their target
78
237842
2789
cho đến khi họ nâng vũ khí lên
và nhắm vào mục tiêu
và nhắm vào mục tiêu
04:12
is so engrained into muscle memory
79
240655
1836
nó đã ngấm vào bộ nhớ của mỗi múi cơ
04:14
that it can be performed
without even thinking,
without even thinking,
80
242515
2328
đến mức có thể thực hiện
mà không cần nghĩ,
mà không cần nghĩ,
04:16
even under the most stressful
conditions you can imagine.
conditions you can imagine.
81
244867
2920
thậm chí trong tình thế cam go nhất
mà bạn có thể tưởng tượng.
mà bạn có thể tưởng tượng.
04:20
Now, the same holds
for training base treatments.
for training base treatments.
82
248630
2734
Tương tự với những cách trị liệu
dựa trên việc tập huấn.
dựa trên việc tập huấn.
04:23
The first of these treatments
is cognitive therapy,
is cognitive therapy,
83
251875
3331
Đầu tiên là liệu pháp nhận thức,
04:27
and this is a kind
of mental recalibration.
of mental recalibration.
84
255230
3369
và đây là một dạng
hiệu chuẩn lại thần kinh.
hiệu chuẩn lại thần kinh.
04:31
When veterans come home from war,
85
259166
1629
Khi các cựu chiến binh trở về nhà
04:32
their way of mentally framing
the world is calibrated
the world is calibrated
86
260819
2596
thế giới quan của họ được xác lập
04:35
to an immensely
more dangerous environment.
more dangerous environment.
87
263439
2659
để thấy một môi trường còn nguy hiểm hơn.
04:38
So when you try to overlay that mind frame
onto a peacetime environment,
onto a peacetime environment,
88
266860
5156
Nên khi bạn cố phủ lên hệ thần kinh đó
một môi trường của thời bình
một môi trường của thời bình
04:44
you get problems.
89
272040
1205
bạn sẽ gặp rắc rối.
04:45
You begin drowning in worries
about dangers that aren't present.
about dangers that aren't present.
90
273269
4455
Bạn bắt đầu chìm đắm trong lo âu
về những hiểm họa không có thực.
về những hiểm họa không có thực.
04:49
You begin not trusting family or friends.
91
277748
3323
Bạn bắt đầu không tin vào gia đình
hay bạn bè nữa.
hay bạn bè nữa.
04:53
Which is not to say there are no
dangers in civilian life; there are.
dangers in civilian life; there are.
92
281935
4064
Nó không có nghĩa là không có
nguy hiểm trong cuộc sống thường ngày.
nguy hiểm trong cuộc sống thường ngày.
04:58
It's just that the probability
of encountering them
of encountering them
93
286402
2692
Nó chỉ là về xác suất
chúng ta gặp chúng
chúng ta gặp chúng
05:01
compared to combat
94
289118
1270
so với khi ở chiến trường
05:02
is astronomically lower.
95
290412
2308
nó thấp hơn rất nhiều.
05:05
So we never advise veterans
to turn off caution completely.
to turn off caution completely.
96
293675
3140
Chúng tôi chưa bao giờ khuyên
các cựu chiến binh bỏ hết cảnh báo.
các cựu chiến binh bỏ hết cảnh báo.
05:08
We do train them, however,
to adjust caution
to adjust caution
97
296839
2384
Chúng tôi tập cho họ cách
điều chỉnh sự cảnh báo
điều chỉnh sự cảnh báo
05:11
according to where they are.
98
299247
1641
theo nơi họ sinh sống.
05:13
If you find yourself
in a bad neighborhood,
in a bad neighborhood,
99
301685
2485
Nếu bạn nhận thấy mình
đang ở với những hàng xóm tệ
đang ở với những hàng xóm tệ
05:16
you turn it up.
100
304194
1255
hãy bật nó lên.
05:17
Out to dinner with family?
101
305878
1649
Ra ngoài ăn tối với gia đình ư?
05:19
You turn it way down.
102
307551
1928
Bạn giảm bớt nó thật nhiều đi.
05:21
We train veterans to be fiercely rational,
103
309975
2772
Chúng tôi tập cho các cựu chiến binh
để lý trí họ mạnh mẽ,
để lý trí họ mạnh mẽ,
05:25
to systematically gauge
the actual statistical probability
the actual statistical probability
104
313271
3554
để tính toán một cách hệ thống
xác suất thống kê thực sự
xác suất thống kê thực sự
05:28
of encountering, say, an IED
here in peacetime America.
here in peacetime America.
105
316849
3808
của các cuộc đụng độ, một IED ở
Mỹ trong thời bình.
Mỹ trong thời bình.
05:33
With enough practice,
those recalibrations stick.
those recalibrations stick.
106
321460
4264
Với đủ tập luyện, những hiệu chuẩn lại
này sẽ gắn chặt lại.
này sẽ gắn chặt lại.
05:39
The next of these treatments
is exposure therapy,
is exposure therapy,
107
327193
2314
Cách tiếp theo của trị liệu là
hiệu pháp lộ diện,
hiệu pháp lộ diện,
05:41
and this is a kind of field training,
108
329531
2427
và đây là một loại tập huấn hiện trường,
05:44
and the fastest of the proven
effective treatments out there.
effective treatments out there.
109
332453
3061
và là cách nhanh nhất cho việc điều trị
hiệu quả được chứng minh.
hiệu quả được chứng minh.
05:47
You remember Carlos?
110
335974
1557
Bạn còn nhớ Carlos chứ?
05:49
This was the treatment that he chose.
111
337555
1867
Đây là cách mà ông đã chọn.
05:51
And so we started off
by giving him exercises,
by giving him exercises,
112
339869
2440
Chúng tôi bắt đầu bằng việc
đưa cho ông các bài tập
đưa cho ông các bài tập
05:54
for him, challenging ones:
113
342333
1306
là những thử thách với ông:
05:55
going to a grocery store,
114
343663
1946
đi đến một cửa hàng thực phẩm,
05:57
going to a shopping mall,
going to a restaurant,
going to a restaurant,
115
345633
2625
đi đến một siêu thị mua sắm,
đi đến một quán ăn
đi đến một quán ăn
06:00
sitting with his back to the door.
116
348282
2490
ngồi quay lưng lại với cửa ra vào.
06:03
And, critically --
117
351214
1185
và quan trọng là
06:05
staying in these environments.
118
353032
1513
ở trong những môi trường đó.
06:07
Now, at first he was very anxious.
119
355791
1710
Đầu tiên ông rất lo lắng.
06:09
He wanted to sit
where he could scan the room,
where he could scan the room,
120
357525
2492
Ông muốn ngồi ở chỗ có thể
quan sát được căn phòng,
quan sát được căn phòng,
06:12
where he could plan escape routes,
121
360041
1925
nơi mà ông có thể vạch
đường trốn thoát,
đường trốn thoát,
06:13
where he could get his hands
on a makeshift weapon.
on a makeshift weapon.
122
361990
3027
nơi mà ông có thể vươn tay
tới các vũ khí tạm thời.
tới các vũ khí tạm thời.
06:17
And he wanted to leave, but he didn't.
123
365041
2840
và ông đã muốn bỏ đi,
nhưng ông đã không làm vậy.
nhưng ông đã không làm vậy.
06:20
He remembered his training
in the Marine Corps,
in the Marine Corps,
124
368390
2871
Ông nhớ lại các buổi tập huấn
ở Thủy quân Lục Chiến,
ở Thủy quân Lục Chiến,
06:23
and he pushed through his discomfort.
125
371285
1844
và ông vượt qua được
sự bất an của mình
sự bất an của mình
06:25
And every time he did this,
his anxiety ratcheted down a little bit,
his anxiety ratcheted down a little bit,
126
373530
3192
và mỗi lần ông làm được điều này
sự bất an của ông lại giảm một chút
sự bất an của ông lại giảm một chút
06:28
and then a little bit more
and then a little bit more,
and then a little bit more,
127
376746
2759
sau đó lại giảm một chút nữa,
và cứ tiếp tục giảm thêm,
và cứ tiếp tục giảm thêm,
06:31
until in the end,
128
379529
1314
cho đến cuối cùng,
06:32
he had effectively relearned
how to sit in a public space
how to sit in a public space
129
380867
4910
ông đã học lại một cách hiệu quả
cách ở trong một không gian công cộng
cách ở trong một không gian công cộng
06:38
and just enjoy himself.
130
386785
1484
và tự vui với chính mình.
06:41
He also listened to recordings
of his combat experiences,
of his combat experiences,
131
389704
3318
Ông cũng nghe những cuộn ghi âm
về những trải nghiệm chiến đấu của ông
về những trải nghiệm chiến đấu của ông
06:45
over and over and over.
132
393046
2181
nghe đi nghe lại.
06:47
He listened until those memories
no longer generated any anxiety.
no longer generated any anxiety.
133
395706
4240
Ông đã nghe tới khi những ký ức đó
không còn khiến ông bất an nữa.
không còn khiến ông bất an nữa.
06:52
He processed his memories so much
134
400419
2562
Ông trở lại những ký ức này nhiều đến mức
06:55
that his brain no longer needed
to return to those experiences
to return to those experiences
135
403005
3229
não ông không còn tái hiện
những trải nghiệm đó
những trải nghiệm đó
06:58
in his sleep.
136
406258
1285
trong giấc ngủ của ông nữa.
07:00
And when I spoke with him
a year after treatment had finished,
a year after treatment had finished,
137
408400
3553
Và khi trò chuyện với ông
một năm sau khi đợt điều trị kết thúc
một năm sau khi đợt điều trị kết thúc
07:03
he told me,
138
411977
1371
ông nói với tôi
07:05
"Doc, this is the first time in 43 years
139
413372
4401
"Bác sĩ, đây là lần đầu tiên trong 43 năm
07:10
that I haven't had nightmares."
140
418472
1586
tôi không còn gặp ác mộng"
07:13
Now, this is different
than erasing a memory.
than erasing a memory.
141
421412
4178
Đây là sự khác biệt với sự tẩy bộ nhớ.
07:18
Veterans will always remember
their traumatic experiences,
their traumatic experiences,
142
426087
2995
Các cựu chiến binh sẽ luôn nhớ
những trải nghiệm thương chấn,
những trải nghiệm thương chấn,
07:21
but with enough practice,
143
429106
1657
nhưng với đủ sự tập luyện,
07:22
those memories are no longer as raw
or as painful as they once were.
or as painful as they once were.
144
430787
5206
những hồi ức đó sẽ không còn rõ nét
hay đau đớn như trước kia nữa.
hay đau đớn như trước kia nữa.
07:28
They don't feel emotionally
like they just happened yesterday,
like they just happened yesterday,
145
436379
3561
Họ không còn cảm thấy như chúng vừa
như mới xảy ra ngày hôm qua
như mới xảy ra ngày hôm qua
07:31
and that is an immensely
better place to be.
better place to be.
146
439964
3806
và đó là một nơi tốt hơn để sống.
07:37
But it's often difficult.
147
445985
1270
Nhưng điều đó luôn rất khó
07:39
And, like any training,
it may not work for everybody.
it may not work for everybody.
148
447677
3638
Như mọi khóa tập huấn, nó không thể
có hiệu quả với tất cả mọi người.
có hiệu quả với tất cả mọi người.
07:44
And there are trust issues.
149
452117
1291
Và còn vấn đề về lòng tin.
07:45
Sometimes I'm asked,
150
453931
1282
Đôi khi tôi được hỏi
07:47
"If you haven't been there, Doc,
how can you help me?"
how can you help me?"
151
455237
2654
"Nếu ông chưa trải qua
làm sao ông có thể giúp tôi?"
làm sao ông có thể giúp tôi?"
07:49
Which is understandable.
152
457915
1463
Điều này có thể hiểu được.
07:52
But at the point of returning
to civilian life,
to civilian life,
153
460244
4371
Nhưng tại thời điểm quay lại
cuộc sống bình thường,
cuộc sống bình thường,
07:56
you do not require
somebody who's been there.
somebody who's been there.
154
464639
2985
bạn không cần đến người
đã qua chinh chiến.
đã qua chinh chiến.
07:59
You don't require training
for operations on the battlefield;
for operations on the battlefield;
155
467985
3116
Bạn không cần tập luyện
cho các thao tác trên chiến trường;
cho các thao tác trên chiến trường;
08:03
you require training on how to come home.
156
471125
3913
bạn cần tập luyện cách trở về nhà.
08:10
For the past 10 years of my work,
157
478626
2265
10 năm qua trong sự nghiệp của mình,
08:13
I have been exposed to detailed accounts
158
481336
2748
Tôi được xem những tài liệu chi tiết
08:16
of the worst experiences
that you can imagine,
that you can imagine,
159
484108
2600
về những trải nghiệm tệ nhất
mà bạn có thể hình dung
mà bạn có thể hình dung
08:18
daily.
160
486732
1229
hằng ngày.
08:19
And it hasn't always been easy.
161
487985
2098
Và nó luôn không dễ dàng.
08:22
There have been times
where I have just felt my heart break
where I have just felt my heart break
162
490107
3365
Có những lần tôi thấy tim mình tan vỡ
08:25
or that I've absorbed too much.
163
493496
1847
hay tôi chìm vào đó quá sâu.
08:28
But these training-based
treatments work so well,
treatments work so well,
164
496150
3323
Nhưng những trị liệu dựa vào
tập luyện này có hiệu quả rất tốt
tập luyện này có hiệu quả rất tốt
08:31
that whatever this work takes out of me,
it puts back even more,
it puts back even more,
165
499497
3082
bất cứ thứ gì khiến tôi mệt mỏi
lại luôn mang đến điều tuyệt vời
lại luôn mang đến điều tuyệt vời
08:34
because I see people get better.
166
502603
3246
vì tôi thấy mọi người đã tốt dần lên.
08:38
I see people's lives transform.
167
506754
1823
Tôi thấy cuộc sống biến đổi.
08:42
Carlos can now enjoy outings
with his grandchildren,
with his grandchildren,
168
510656
3338
Carlos bây giờ có thể ra ngoài
vui đùa với những đứa cháu của mình,
vui đùa với những đứa cháu của mình,
08:46
which is something he couldn't even do
with his own children.
with his own children.
169
514018
3207
điều mà ông đã không thể làm
với chính những đứa con.
với chính những đứa con.
08:49
And what's amazing to me
is that after 43 years of suffering,
is that after 43 years of suffering,
170
517638
3986
Và đáng kinh ngạc hơn là sau 43 năm
chịu đựng những đau khổ
chịu đựng những đau khổ
08:53
it only took him 10 weeks
of intense training to get his life back.
of intense training to get his life back.
171
521648
3819
ông chỉ mất 10 tuần tập luyện chăm chỉ
để lấy lại cuộc đời mình.
để lấy lại cuộc đời mình.
08:58
And when I spoke with him, he told me,
172
526001
2308
Và ông nói với tôi rằng,
09:00
"I know that I can't get those years back.
173
528333
4017
"Tôi biết rằng tôi không thể
lấy lại những năm tháng đó
lấy lại những năm tháng đó
09:05
But at least now, whatever days
that I have left on this Earth,
that I have left on this Earth,
174
533088
4909
Nhưng ít nhất bây giờ, bất cứ ngày nào
còn trên trái đất này
còn trên trái đất này
09:10
I can live them in peace."
175
538021
1917
Tôi có thể sống trong bình yên"
09:13
He also said, "I hope that these
younger veterans don't wait
younger veterans don't wait
176
541114
3472
Ông cũng nói: "Tôi hi vọng những
cựu chiến binh trẻ tuổi hơn đừng chờ đợi
cựu chiến binh trẻ tuổi hơn đừng chờ đợi
09:16
to get the help they need."
177
544610
1348
để có sự giúp đỡ mà họ cần"
09:18
And that's my hope, too.
178
546588
1286
Đó cũng là hi vọng của tôi
09:21
Because ...
179
549020
1186
Vì...
09:23
this life is short,
180
551003
1443
Cuộc đời này rất ngắn ngủi
09:25
and if you are fortunate enough
to have survived war
to have survived war
181
553383
3172
và nếu bạn đủ may mắn sống sót
sau chiến tranh
sau chiến tranh
09:28
or any kind of traumatic experience,
182
556579
2080
hay bất kỳ trải nghiệm chấn thương nào
09:30
you owe it to yourself
to live your life well.
to live your life well.
183
558683
3515
chính bạn nợ nó để sống
cuộc sống của bạn thật tốt.
cuộc sống của bạn thật tốt.
09:34
And you shouldn't wait
to get the training you need
to get the training you need
184
562629
2641
Và bạn không nên đợi để
có khóa tập huấn bạn cần
có khóa tập huấn bạn cần
09:37
to make that happen.
185
565294
1385
để làm nó xảy ra.
09:40
Now, the best way of ending
human suffering caused by war
human suffering caused by war
186
568663
5315
Cách tốt nhất để kết thúc những đau khổ
của con người gây ra bởi chiến tranh
của con người gây ra bởi chiến tranh
09:46
is to never go to war.
187
574883
1500
là đừng bao giờ tham chiến.
09:49
But we are just not there
yet as a species.
yet as a species.
188
577422
2166
Nhưng loài người
chưa làm được điều đó.
chưa làm được điều đó.
09:52
Until we are,
189
580157
1260
Cho đến đạt được điều đó,
09:53
the mental suffering that we create
in our sons and in our daughters
in our sons and in our daughters
190
581441
5233
những đau đớn tinh thần chúng ta tạo ra
cho những đứa con của mình
cho những đứa con của mình
09:58
when we send them off to fight
191
586698
1548
khi đưa chúng đi để chiến đấu
10:00
can be alleviated.
192
588682
2250
có thể được giảm bớt
10:03
But we must ensure that the science,
the energy level, the value
the energy level, the value
193
591675
6086
Nhưng chúng ta phải chắc rằng
khoa học, mức năng lượng, giá trị
khoa học, mức năng lượng, giá trị
10:09
that we place on sending them off to war
194
597785
2932
mà chúng ta đặt vào để đưa chúng
đến chiến tranh
đến chiến tranh
10:13
is at the very least mirrored
195
601516
1910
sẽ phản ánh ít nhất
10:15
in how well we prepare them
to come back home to us.
to come back home to us.
196
603450
3606
cách chúng ta chuẩn bị tốt ra sao
để chúng về nhà sum họp.
để chúng về nhà sum họp.
10:19
This much, we owe them.
197
607868
1573
Chúng ta nợ chúng rất nhiều.
10:22
Thank you.
198
610186
1183
Cảm ơn
10:23
(Applause)
199
611393
6931
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Hector Garcia - PsychologistHector A. Garcia has spent his career as a frontline psychologist delivering evidence-based psychotherapies to veterans with posttraumatic stress disorder (PTSD).
Why you should listen
Hector A. Garcia is a psychologist with the Valley Coastal Bend Veterans Health Care System and a clinical assistant professor in the Department of Psychiatry at UT Health Science Center at San Antonio.
In his work as a researcher, Garcia examines barriers to PTSD care, masculine identity and its impact on PTSD treatment-seeking, and how occupational burnout impacts PTSD care providers, who daily hear detailed accounts of trauma. As a teacher and scientist, he explores how evolutionary psychology and biology have influenced human tendencies toward violence in religion.
Garcia's groundbreaking book, Alpha God: The Psychology of Religious Violence and Oppression, reveals how human evolutionary history has left us prone to religiously inspired bloodshed. In particular, he explains how men's competition over evolutionary resources -- especially sexual primacy and territorial control -- has too often been projected onto notions of God, resulting in religious warfare, the oppression of women and ecological devastation. His regular blog on Psychology Today examines the evolutionary psychology of violence, politics, religion and our everyday lives.
Hector Garcia | Speaker | TED.com