TEDWomen 2017
Cleo Wade: Want to change the world? Start by being brave enough to care
کلیۆ وەید: کێ دەیەوێت جیهان بگۆڕێت؟ ئەوەندە ئازا بە کە گرنگی بدەیت
Filmed:
Readability: 2.7
2,996,725 views
هونەرمەند و کلیۆ وەید هۆزانێکمان سەبارەت بە هاندانی خۆشەویستی و یەکتر قبوڵکردن لە کاتێکدا کە ئەم دوو شتە لە کەمیدان بۆ باس دەکات. هۆزانەکە لە کۆمەڵێک چیرۆکی خەڵکی جیاواز لە تەمەنی سەرەتاییان و کۆتاییان پێکدێت. باسی هەندی ڕاستیمان سەبارەت بە گەشەکردن و کاریگەریەکانی ژیانێک کە بە سەرفرازی بەرێکرابێت. پێمان دەڵێت لەگەڵ خۆت باش بە، کەسێکی باشتر بە و مەترسە لە ووتنی ووشەی بەڵێ.
Cleo Wade - Artist, poet, author
Cleo Wade creates uplifting messages, blending simplicity with positivity and arresting honesty. Full bio
Cleo Wade creates uplifting messages, blending simplicity with positivity and arresting honesty. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
My best friend recently had a baby.
0
914
2886
.هاورێ نزیکەکەم لەم دواییانەدا منداڵی بوو
00:17
And when I met him,
1
5237
1726
،کاتێک بینیم
00:18
I was in awe of witnessing this tiny,
beautiful being enter into our lives.
beautiful being enter into our lives.
2
6987
5958
دڵشاد بووم بە بینینی ئەو بچوک
و شیرینەی هاتبووە ژیانمانه‌وه
و شیرینەی هاتبووە ژیانمانه‌وه
00:25
I also had this realization
that he wasn't just entering our lives,
that he wasn't just entering our lives,
3
13934
4992
ئه‌و هه‌سته‌شم هه‌بوو كه‌وا ئه‌و
ته‌نیا نه‌هاتۆته ژیانی ئێمه‌وه
ته‌نیا نه‌هاتۆته ژیانی ئێمه‌وه
00:30
he was entering the world --
4
18950
1637
--ئه‌و هاتۆتە جیهانه‌وه
00:33
this crazy world that, especially now,
feels so incredibly challenging.
feels so incredibly challenging.
5
21382
4866
ئه‌و جیهانه سه‌ر شێت و به‌تایبه‌تی ئێستا
.هه‌ستده‌كه‌م سه‌ركێشییه‌كی زۆر بێوێنه‌یه
.هه‌ستده‌كه‌م سه‌ركێشییه‌كی زۆر بێوێنه‌یه
كاتێكی زۆر به‌سه‌رده‌به‌م له كاره‌كه‌م
قسه بۆ خه‌ڵكی ده‌كه‌م ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی
قسه بۆ خه‌ڵكی ده‌كه‌م ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی
00:39
I spend a lot time in my work
talking to people about who we are,
talking to people about who we are,
6
27537
4489
00:44
who we must be
7
32050
1466
ئێمه كێین؟
پێویستە كێ بین؟
پێویستە كێ بین؟
00:45
and what our healing looks like.
8
33540
2078
.چارەسەرکردنمان چۆنە
00:48
So the first time I held him,
9
36327
2429
بۆیە یەکەم جار کە لە باوەشم گرت
00:50
I had my pep talk ready.
10
38780
1492
.دەمزانی چی پێ دەڵێم
00:52
You know, I wanted him to know
that the way we find our strength
that the way we find our strength
11
40918
3910
دەمویست بزانێت
کە ئێمە هێزی خۆمان لە ڕێگەی
کە ئێمە هێزی خۆمان لە ڕێگەی
00:56
is through our challenges.
12
44852
1554
.سەرکەشییەوە دەدۆزینەوە
00:58
I wanted him to know
that we can all do something big
that we can all do something big
13
46430
2650
ویستم بزانێت کە ئێمە هەموومان
دەتوانین شتی گەورە بکەین
دەتوانین شتی گەورە بکەین
01:01
when we start small.
14
49104
1191
.لە شتی بچوکەوە دەستپیدەکەین
01:02
I wanted him to know
that each of us is more resilient
that each of us is more resilient
15
50319
3443
ویستم بزانێت کە هەریەک
لە ئێمە زۆر بەهێزترین
لە ئێمە زۆر بەهێزترین
01:05
than we could ever imagine.
16
53786
1671
.لەوەی بیری لێ دەکەین
01:08
So here I am holding little Thelonious.
17
56242
2278
.لێرەدا من تێلۆنیۆسی بچوکم لە باوەشدایە
01:11
I look down at him,
18
59233
1699
سەیرم دەکرد
01:13
and it hits me:
19
61574
1319
:ئەو هەستەی داپێم
01:15
he's a baby.
20
63944
1151
.کە ئەو مناڵە
01:17
(Laughter)
21
65119
1001
<پێکەنین>
01:18
He's not going to understand
a single word I say to him.
a single word I say to him.
22
66144
2937
.ئەو لە یەک وشەش تێناگات کە من پێی دەڵێم
بۆیە لەجیاتی ئەوە
بیرم کردەوە دەکرا بیرۆکەیەکی باشتر بێت
بیرم کردەوە دەکرا بیرۆکەیەکی باشتر بێت
01:22
So instead, I thought
it would probably be a better idea
it would probably be a better idea
23
70114
2696
.بڕۆیشتبامایە ماڵەوەو بۆی بنوسم
01:24
if I went home and wrote.
24
72834
1255
01:26
So, this is for grownups,
25
74113
2456
،ئەمە بۆ کەسانی گەورەیە
01:28
but it's also for Thelonious,
26
76593
3397
،بەڵام ئەمە بۆ تیلۆنیۆسیشە
01:32
when he's old enough to read it:
27
80014
1622
:کاتێک بەتەواوی گەورە دەبێت بۆئەوەی بیخوێنێنەوە
01:36
The world will say to you,
28
84768
2043
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
01:39
"Be a better person."
29
87546
1496
''ببە بە کەسێکی باشتر''
01:42
Do not be afraid to say, "Yes."
30
90537
2336
''مەترسە لەوەی بڵێیت ''بەڵێ
01:45
Start by being a better listener.
31
93777
2784
.گوێگرێکی باش بە
01:49
Start by being better
at walking down the street.
at walking down the street.
32
97214
2947
دەستبکە بەوەی باشتر بیت
لە پیاسەکردن لەنێو شەقامدا
لە پیاسەکردن لەنێو شەقامدا
01:52
See people.
33
100547
1375
.خەڵک ببینە
01:53
Say, "Hello."
34
101946
1476
.سڵاویان لێبکە
01:55
Ask how they are doing
and listen to what they say.
and listen to what they say.
35
103446
3111
پرسیاریان لێبکە
.چۆنن و گوێ لەوە بگرە کە دەیڵێن
.چۆنن و گوێ لەوە بگرە کە دەیڵێن
01:59
Start by being a better friend,
36
107333
2226
،دەستبکە بەوەی کە هاوڕێیەکی باشتر بیت
02:01
a better parent,
a better child to your parents;
a better child to your parents;
37
109583
2860
خێزانێکی باشتر
:منداڵکی باشتر بە بۆ خێزانەکەت
:منداڵکی باشتر بە بۆ خێزانەکەت
02:04
a better sibling, a better lover,
a better partner.
a better partner.
38
112467
3074
،خوشک و برایەکی باش تر
خۆشەویستێکی باشتر، هاوبەشێکی باشتر
خۆشەویستێکی باشتر، هاوبەشێکی باشتر
02:07
Start by being a better neighbor.
39
115922
2867
،دەستبکە بەوەی ببیت بە هاوسێیەکی باشتر
02:10
Meet someone you do not know,
and get to know them.
and get to know them.
40
118813
3342
.کەسی نوێ ببینە و بیانناسە
02:15
The world will say to you,
41
123242
1647
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
02:17
"What are you going to do?"
42
125474
1548
"بەنیازیت چی بکەیت؟"
02:19
Do not be afraid to say,
43
127914
2025
،مەترسە لەوەی بڵێیت
02:21
"I know I can't do everything,
44
129963
2763
،دەزانم ناتوانم هەموو شتێک بکەم''
02:24
but I can do something."
45
132750
2208
''.بەڵام دەتوانم هەندێک شت بکەم
02:27
Walk into more rooms saying,
46
135485
2212
،بڕۆ نێو ژووری زیاترەوە و بڵێ
02:29
"I'm here to help."
47
137721
1419
''.من لێرەم بۆ یارمەتیدان''
02:31
Become intimate with generosity.
48
139690
2245
.ببە بە هاوڕێ لەگەڵ بەخشندەیی
02:34
Give what you can give,
and do what you can do.
and do what you can do.
49
142286
3509
ئەوە ببخشە کە دەتوانی بیبەخشی و
.ئەوە بکە کە دەتوانیت بیکەیت
.ئەوە بکە کە دەتوانیت بیکەیت
02:37
Give dollars, give cents, give your time,
50
145819
2570
،دۆلارەکان ببەخشە
سەنتەکان ببەخشە، کاتت ببەخشە
سەنتەکان ببەخشە، کاتت ببەخشە
02:40
give your love,
51
148413
1558
،خۆشەویستیت ببەخشە
02:41
give your heart, give your spirit.
52
149995
1865
.دڵت ببەخشە، گیانت ببەخشە
02:45
The world will say to you,
53
153090
1943
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
02:48
"We need peace."
54
156516
2292
''.ئێمە پێویستمان بە ئاشتییە''
02:51
Find your peace within,
55
159904
1833
،ئاشتی بدۆزەرەوە
02:54
hold it sacred,
56
162304
1694
،بە نهێنی هەڵیبگرە
02:56
bring it with you everywhere you go.
57
164022
2637
،بۆ هەر شوێنێنێک دەچیت بیبە لەگەڵ خۆت
02:59
Peace cannot be shared
or created with others
or created with others
58
167029
3960
،ئاشتی نابەخشرێت
لەگەڵ کەسی دیکە دروست ناکرێ
لەگەڵ کەسی دیکە دروست ناکرێ
03:03
if we cannot first generate it within.
59
171013
2576
.ئەگەر سەرەتا نەتوانین لە ناخی خۆماندا دروستی بکەین
03:06
The world will say to you,
60
174218
1612
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
03:07
"They are the enemy."
61
175854
1765
''.ئەوان دوژمن ''
03:10
Love enough to know
62
178357
1343
ئەوەندە خۆشت بوێن تا لێیان تێبگەیت
03:11
that just because someone
disagrees with you,
disagrees with you,
63
179724
3009
،تەنیا لەبەر ئەوەی کەسێک هاوڕات نییە
03:14
it does not make them your enemy.
64
182757
1823
.ئەمە نایکاتە دوژمنی تۆ
03:17
You may not win an argument,
65
185009
1850
،لەوانەیە گفتوگۆیەک نەبەیتەوە
03:18
you may not change a mind,
66
186883
2015
،لەوانەیە بیرت نەگۆڕیت
03:20
but if you choose to,
67
188922
1901
،بەڵام ئەگەر هەڵبژارەیەک بکەیت
03:22
you can always achieve
the triumph of radical empathy --
the triumph of radical empathy --
68
190847
4912
ئەوا هەمیشە دەتوانیت
سەرکەوتن بەدەستبهێنیت لە هاوخەمی و
سەرکەوتن بەدەستبهێنیت لە هاوخەمی و
03:27
an understanding of the heart.
69
195783
2233
.تێگەیشتن لە دڵ
03:31
The world will say to you,
70
199324
1879
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
03:33
"We need justice."
71
201965
1654
''پێویستمان بە دادپەروەرییە''
03:36
Investigate.
72
204954
1150
.پشکنین
03:38
Find truth beyond
the stories you are told.
the stories you are told.
73
206803
2808
ڕاستی لە پشتی ئەو چیىرۆکانە
.بدۆزەرەوە کە دەیانگێریتەوە
.بدۆزەرەوە کە دەیانگێریتەوە
03:42
Find truth beyond the way things seem.
74
210012
2556
ڕاستی لە پشتی ئەو ڕێگەیە
.بدۆزەرەوە کە شتەکان دیارن
.بدۆزەرەوە کە شتەکان دیارن
03:45
Ask, "Why?"
75
213010
1239
''بپرسە، ''بۆچی؟
03:46
Ask, "Is this fair?"
76
214756
1667
"ئایا دادپەروەرانەیە؟"
03:48
Ask, "How did we get here?"
77
216794
2175
"بپرسە، "ئێمە چۆی گەیشتینە ئێرە؟
03:51
Do this with compassion.
78
219488
1852
.ئەمە بە بکە
03:53
Do this with forgiveness.
79
221909
1774
.ئەمە بە بەخشندەییەوە بکە
03:56
Learn to forgive others.
80
224183
2088
.فێربە لە کەسانی تر ببوریت
03:59
Start by truly learning
how to forgive yourself.
how to forgive yourself.
81
227031
3252
دەسبکە بەوەی کە بەڕاستی
،فێر بیت چۆن خۆت ببوریت
،فێر بیت چۆن خۆت ببوریت
04:03
We are all more than our mistakes.
82
231071
2244
.ئێمە لە هەڵەکانی خۆمان گەورەترین
04:06
We are all more
than who we were yesterday.
than who we were yesterday.
83
234187
2953
ئێمە هەموومان زیاترین
.لەوەی کە دوێنێ هەبووین
.لەوەی کە دوێنێ هەبووین
04:09
We are all deserving of our dignity.
84
237550
2652
.هەموومان شایەنی ئەو شکۆدارییەی خۆمانین
04:13
See yourself in others.
85
241022
1767
،خۆت لەکەسانی تردا ببینەوە
04:15
Recognize that your justice is my justice,
86
243285
2984
،بزانە کە دادوەری تۆ دادوەری منە
04:18
and mine is yours.
87
246293
1592
.ئەوەی هى منە هی تۆشە
04:19
There can be no liberation for one of us
if the other is not free.
if the other is not free.
88
247909
4912
ئازادی بۆ هیچ کەسێکمان نییە
.ئەگەر ئەوانی تر ئازاد نەبن
.ئەگەر ئەوانی تر ئازاد نەبن
04:25
(Applause)
89
253380
2323
[چه‌پڵه]
04:28
The world will say to you,
90
256214
2568
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
04:30
"I am violent."
91
258806
1538
''.من توندووتیژم''
04:33
Respond by saying,
92
261014
1836
،وەڵامی بدەوە و بڵی
04:34
"I am not.
93
262874
1181
.نەخێر وانیم''
04:36
Not with my words
and not with my actions."
and not with my actions."
94
264548
3405
".نە بە ووشەکانم و نە بە کردارەکانم
04:41
The world will say to you,
95
269189
1250
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
04:42
"We need to heal the planet."
96
270463
1577
پێویستە هەسارەکەمان
.چارەسەر بکەین
.چارەسەر بکەین
04:44
Start by saying, "No, thank you.
I don't need a plastic bag."
I don't need a plastic bag."
97
272995
3285
دەستبکە بەوەی کە بڵێیت "نا، سوپاس
".پێویستم بە جانتای پلاستیکی نییە
".پێویستم بە جانتای پلاستیکی نییە
04:48
Recycle, reuse.
98
276304
2044
،سەرلەنوێ بەکارهێنانەوە
04:50
Start by picking up
one piece of trash on your block.
one piece of trash on your block.
99
278372
4119
دەستبکە بە هەڵگرتنی پارچەیەک
.خاشاک کۆڵانەکەت
.خاشاک کۆڵانەکەت
04:55
The world will say to you,
100
283356
1617
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
04:57
"There are too many problems."
101
285581
2019
''کۆمەڵێک کێشەیەکی زۆر هەیە''
05:00
Do not be afraid
to be a part of the solutions.
to be a part of the solutions.
102
288415
2756
مەترسە لەوەی کە ببیت
.بە بەشێک لە چارەسەرەکان
.بە بەشێک لە چارەسەرەکان
05:03
Start by discussing the issues.
103
291865
2099
.دەستبکە بەوەی گفتوگۆی کێشەکان بکەیت
05:06
We cannot overcome what we ignore.
104
294364
3614
ناتوانین بەسەر ئەو شتەدا
.زاڵبین کە پشتگوێی دەخەین
.زاڵبین کە پشتگوێی دەخەین
05:10
The more we talk about things,
105
298541
1960
،تا زیاتر قسە لەسەر شتەکان بکەین
05:12
the more we see
that the issues are connected
that the issues are connected
106
300525
3246
زیاتر دەبینین کە کێشەکان بەیەکەوە بەستراون
05:15
because we are connected.
107
303795
2130
.چونکە ئێمە بەیەکەوە بەستراوین
05:18
The world will say to you,
108
306546
1711
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
05:20
"We need to end racism."
109
308281
1751
پێویستە کۆتایی بە"
".ڕەگەزپەرستی بهێنین
".ڕەگەزپەرستی بهێنین
05:22
Start by healing it in your own family.
110
310587
2935
لە خێزانەکەی خۆتەوە
.دەست پێبکە
.دەست پێبکە
05:26
The world will say to you,
111
314168
1660
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
05:27
"How do we speak to bias and bigotry?"
112
315852
2522
''چۆن قسە بۆ لادەر و ڕەگەزپەرست بکەین؟''
دەستبکە بەوەی یەکەم گفتوگۆ لەسەر
.مێزی چێشتخانەکەی خۆت ئەنجام بدەیت
.مێزی چێشتخانەکەی خۆت ئەنجام بدەیت
05:30
Start by having the first conversation
at your own kitchen table.
at your own kitchen table.
113
318933
4766
05:36
The world will say to you,
114
324869
1718
،ئەم جیهانە پێت دەڵێت
05:39
"There is so much hate."
115
327044
1765
''ڕقێکی زۆر هەیە''
05:41
Devote yourself to love.
116
329568
1724
.خۆت تەرخان بکە بۆ خۆشەویستی
05:44
Love yourself so much
that you can love others
that you can love others
117
332022
4087
خۆت خۆشبوێت زۆرتر لەوەی
.بتوانی کەسانی ترت خۆشبوێت
.بتوانی کەسانی ترت خۆشبوێت
05:48
without barriers and without judgment.
118
336133
2818
.بێ بەربەست و بەبێ بڕیاردان
05:51
When the world asks us big questions
that require big answers,
that require big answers,
119
339901
4271
کاتێک جیهان پرسیارێکی گەورەمان لێ دەکات
.پێویستە وەڵامگەڵێکی گەورەمان پێبێت
.پێویستە وەڵامگەڵێکی گەورەمان پێبێت
05:56
we have two options.
120
344196
1422
.دوو هەڵبژاردەمان هەیە
05:58
One: to feel so overwhelmed
or unqualified, we do nothing.
or unqualified, we do nothing.
121
346013
4238
یەکەم: هەست بە بەرهەڵستییەکی
.زۆر و نەشیاو بکەین و هیچ نەکەین
.زۆر و نەشیاو بکەین و هیچ نەکەین
06:02
Two: to start with one small act
and qualify ourselves.
and qualify ourselves.
122
350917
4447
دووەم: لە کارێکی بچوکەوە
.دەستپێبکەین و خۆمان بگونجێنین
.دەستپێبکەین و خۆمان بگونجێنین
06:08
I am the director of national security,
123
356095
3255
،من بەڕێوبەری پاراستنی نیشتیمانیم
06:11
and so are you.
124
359760
1287
.هەروەها ئێوەش
06:14
Maybe no one appointed us
and there were no senate confirmations,
and there were no senate confirmations,
125
362147
3565
لەوانەیە هیچ کەس ئێمەی دیارى نەکردبێت
،و ئەنجومەنی پیران قایل نەبووبێت
،و ئەنجومەنی پیران قایل نەبووبێت
06:18
but we can secure a nation.
126
366316
2038
.بەڵام دەتوانین نەتەوەیەک بپارێزین
06:20
When you help just one person
to be more secure,
to be more secure,
127
368673
3475
کاتێک یارمەتی یەک کەس دەدەیت
،بۆئەوەی زیاتر پاریزراو بێت
،بۆئەوەی زیاتر پاریزراو بێت
06:24
a nation is more secure.
128
372172
2023
.نەتەوەیەک پارێزراوتر دەبێت
06:26
With just one outstretched hand
that says, "Are you OK?
that says, "Are you OK?
129
374219
3823
تەنها بە درێژکردنی دەستێک کە بڵێت
تۆ باشیت؟
تۆ باشیت؟
06:30
I am here for you,"
130
378066
1843
"،من بۆ تۆ لێرەم
06:31
we can transform insecurity into security.
131
379933
3776
.دەتوانین مەترسی بگۆڕین بۆ سەلامەتی
06:36
We find ourselves saying to the world,
132
384328
2723
،خۆمان دەبینین بە جیهان دەڵێین
06:39
"What should I do?"
"What should we do?"
"What should we do?"
133
387075
2747
''دەبێت چی بکەم؟ ''دەبێت چى بکەین؟
06:41
The better question might be:
134
389846
1757
:پرسیارە باشترەکە دەبێت ئەوە بێت
06:43
"How am I showing up?"
135
391627
1296
''من چۆن دەردەکەوم؟''
06:45
I ask the world for peace,
136
393393
2867
،داوای ئاشتی لە جیهان دەکەم
06:48
but do I show up with peace
when I see my family and friends?
when I see my family and friends?
137
396284
3157
بەڵام کاتێک خێزان و هاوڕێکانم
دەبینم ئایا ئاشتیخواز دەردەکەوم؟
دەبینم ئایا ئاشتیخواز دەردەکەوم؟
06:51
I ask the world to end hatred,
138
399977
2852
داوا لەم جیهانە دەکەم
،کۆتایی بە ڕق و کینە بهێنێت
،کۆتایی بە ڕق و کینە بهێنێت
06:54
but do I show up with love
not only for those I know,
not only for those I know,
139
402853
4235
،بەڵام ئایا من بە خۆشەویستییەوە
دەردەکەوم بۆ ئەوانە نا کە دەیانناسم
دەردەکەوم بۆ ئەوانە نا کە دەیانناسم
06:59
but those I don't know?
140
407112
1405
بەڵکو بۆ ئەوانەش کە نایان ناسم؟
07:00
Do I show up with love for those
whose ideas conflict with my own?
whose ideas conflict with my own?
141
408541
4882
بە خۆشەویستییەوە دەردەکەوم بۆ کەسانێک
بیرۆکەکانیان دژی بیرۆکەی منە؟
بیرۆکەکانیان دژی بیرۆکەی منە؟
07:06
I ask the world to end suffering,
142
414074
2349
،داوا لە جیهان دەکەم کۆتایی بە ئازاردان بهێنێت
07:08
but do I show up for those
who are suffering on my street corner?
who are suffering on my street corner?
143
416447
3473
بەلام ئایا من هاوخەمم لەگەڵ ئەوانەی
لە کونجی شەقامەکاندا ئازار ئەچێژن؟
لە کونجی شەقامەکاندا ئازار ئەچێژن؟
07:12
We say to the world,
144
420549
1177
،ئێمە بە جیهان دەڵێین
07:13
"Please change; we need change."
145
421750
2582
''.تکایە بگۆڕێ ئێمە پێویستمان بە گۆڕانە''
07:16
But how do we show up
to change our own lives?
to change our own lives?
146
424356
2642
بەڵام ئێمە ئامادەین ژیانی خۆمان بگۆڕین؟
07:19
How do we show up to change the lives
of the people in our communities?
of the people in our communities?
147
427402
4180
چۆن ئامادەیین ژیانی ئەو
کەسانە بگۆڕین کە لە کۆمەڵگاکەمانن؟
کەسانە بگۆڕین کە لە کۆمەڵگاکەمانن؟
07:24
James Baldwin said, "Everything now,
we must assume is in our own hands;
we must assume is in our own hands;
148
432689
5840
جەیمس بالدوین دەڵێت "دەبێت وابزانین هەموو
شتێ لە نێو دەستەکانی خۆمانە
شتێ لە نێو دەستەکانی خۆمانە
07:30
we have no right to assume otherwise."
149
438553
2565
".مافی ئەوەمان نییە بە پێچەوانەوە دایبنێین
07:33
This has always been true.
150
441921
1730
.ئەمە هەمیشە ڕاست بووە
07:35
No one nominated
Harriet Tubman to her purpose,
Harriet Tubman to her purpose,
151
443987
3340
کەس ناوی هاریێت تابمانی
،نەهێنا بۆ ئامانجەکەی
،نەهێنا بۆ ئامانجەکەی
07:39
to her mission, to her courage.
152
447351
2461
.بۆ نێردراوییەکەی، بۆ ئازایەتییەکەی
07:41
She did not say, "I'm not a congressman
153
449836
2063
ئەو نەیگوت، "کەوا من ئەندامی کۆنگرێس نیم
07:43
or the president of the United States,
154
451923
1841
،یان سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتوەکانی
07:45
so how could I possibly participate
in the fight to abolish
in the fight to abolish
155
453788
4425
کەواتە چۆن دەگونجێت بەشداربم
لە بەرنگاربوونەوە بۆ لابردنی
لە بەرنگاربوونەوە بۆ لابردنی
07:50
a system as big as slavery?"
156
458237
1824
"سیستەمێکی گەورەی وەکو کۆیلایەتی؟
07:52
She instead spent 10 years
making 19 trips,
making 19 trips,
157
460493
3976
لەبری ئەوە ١٠ ساڵی بەسەربرد
،بە ئەنجامدانی ١٩ گەشت
،بە ئەنجامدانی ١٩ گەشت
07:56
freeing 300 people,
158
464493
1877
،٣٠٠ کەسی ئازادکرد
07:58
one group of people at a time.
159
466394
1878
.کۆمەڵێک خەڵک لە هەمان کاتدا
08:00
Think about the children
of those 300 people,
of those 300 people,
160
468922
2402
،بیر لەمنداڵەکانی ئەم ٣٠٠ کەسە بکەوە
08:03
the grandchildren,
the great-grandchildren and beyond.
the great-grandchildren and beyond.
161
471348
3239
.کوڕەزا و کچەزاکانیان
.نەوەی منداڵەکانیان و سەروتریش
.نەوەی منداڵەکانیان و سەروتریش
08:07
Our righteous acts create
immeasurable ripples
immeasurable ripples
162
475279
3790
کردارە ڕاستەکانمان
نەرمییەکی گەورە دروست دەکەن
نەرمییەکی گەورە دروست دەکەن
08:11
in the endless river of justice.
163
479093
2576
.لە ڕووباری بێ کۆتای دادپەروەریدا
08:15
Whether it's Hurricane Katrina, Harvey,
Irma or Maria, people did not say,
Irma or Maria, people did not say,
164
483052
6897
گەر ئەوە تۆفانی کاترینا، هارڤێی
،ئیرما، یاخود ماریا بێت، خەڵک نەیانگوت
،ئیرما، یاخود ماریا بێت، خەڵک نەیانگوت
08:21
"There is so much damage.
What should I do?"
What should I do?"
165
489973
2723
".وێرانکارییەکی زۆر هەیە، پێویستە چی بکەم"
08:24
They got to work on what they could do.
166
492720
2300
.ئەوان ئەوەی بیانتوانیایە دەیانکرد
08:27
Those with boats got in their boats
167
495044
1668
ئەوانەی بەلەمیان هەبوو
چوونە ناوی
چوونە ناوی
08:28
and started loading in every woman,
man and child they came across.
man and child they came across.
168
496736
3522
دەستیاندەکرد بە بارکردنی هەموو ژن
.و پیاو منداڵانەی کە توشیان دەبوون
.و پیاو منداڵانەی کە توشیان دەبوون
08:32
Near and far, people gave their dollars,
169
500282
2755
،دوور و نزیک، خەڵک دۆلارەکانیان بەخشى
08:35
they gave their cents,
170
503061
1742
،سەنتەکانیان بەخشی
08:36
they gave their hearts,
171
504827
1409
،دڵەکانیان بەخشی
08:38
they gave their spirit.
172
506260
1614
.و ڕۆحیان بەخشی
08:41
We spend so much time
173
509139
2829
کاتێکی زۆر بەسەردەبەین
08:43
thinking we don't have
the power to change the world.
the power to change the world.
174
511992
2954
.لەوەی توانامان نییە بۆ گۆڕینی جیهان
08:47
We forget that the power to change
someone's life is always in our hands.
someone's life is always in our hands.
175
515391
3955
لەبیرمان دەچێت کە هێزی گۆڕینی ژیانی
.کەسێک هەمیشە لەنیو دەستەکانی ئێمە دایە
.کەسێک هەمیشە لەنیو دەستەکانی ئێمە دایە
08:51
Change-making does not belong
to one group of people;
to one group of people;
176
519994
4730
دروستکردنى گۆڕانکاری تەنیا
:هى کۆمەڵە خەڵکێک نییە
:هى کۆمەڵە خەڵکێک نییە
08:56
it belongs to all of us.
177
524748
2236
.بەڵکو هی هەموومانە
08:59
You don't have to wait
on anyone to tell you
on anyone to tell you
178
527448
4110
پێویست ناکات چاوەڕێی
هیچ کەس بکەیت پێت بڵێت
هیچ کەس بکەیت پێت بڵێت
09:03
that you are in this.
179
531582
1626
.تۆ بەژداریت
09:05
Begin.
180
533695
1150
.دەستپێبکە
09:07
Start by doing what you can
with what you've got,
with what you've got,
181
535375
4342
لەو شتەوە دەستپێبکە کە دەتوانیت
،لەگەڵ ئەوەی کە بە دەستت هێناوە
،لەگەڵ ئەوەی کە بە دەستت هێناوە
09:11
where you are
182
539741
1385
لەو شوێنەی کە تێیدایت
09:13
and in your own way.
183
541150
1639
.بە شێوازی خۆت
09:15
We don't have to be heroes,
184
543952
2488
،پێویست ناکات ببین بە پاڵەوان
09:18
wear a uniform,
185
546464
1307
،هەمان جل بپۆشین
09:19
call ourselves activists
186
547795
1623
خۆمان بە چالاکوان بانگ بکەین
09:21
or get elected to participate.
187
549442
1952
.خۆمان هەڵبژێرین یان بەشدار بین
09:23
We just have to be brave enough to care.
188
551870
3517
.تەنیا پێویستە هێندە ئازابین پەرۆشبین
09:28
Now, around the time Thelonious was born,
189
556994
4053
،ئەو کاتەی کە تێلۆنیۆس لەدایک بوو
09:33
I went to the birthday party
of a man named Gene Moretti.
of a man named Gene Moretti.
190
561071
3698
ڕۆیشتم بۆ ئاهنگی لەدایکبونی
.پیاوێک بەناوی جین مۆرێت
.پیاوێک بەناوی جین مۆرێت
09:38
It was his 100th birthday,
191
566064
2481
،کە سەدەمین ساڵڕۆژی بوونی بوو
09:41
which means he lived in the United States
through the Depression, World War II,
through the Depression, World War II,
192
569955
3783
واتە ئەو لە ئەمریکا ژیاوە کاتی دابەزینی
.ئاستی ئابووری و جەنگی جیهانی دووەم
.ئاستی ئابووری و جەنگی جیهانی دووەم
09:45
the struggle for workers' rights,
193
573762
1605
،خەباتکردن بۆ مافی کرێکاران
09:47
the achievement
of a woman's right to vote,
of a woman's right to vote,
194
575391
2036
،بەدەستهێنانی مافی ئافرەت بۆ دەنگدان
09:49
the Civil Rights Movement,
195
577451
1284
جوڵانەوەی مافەکانی سیڤڵ
09:50
a man on the moon, the Vietnam War
196
578759
1694
مرۆڤ لەسەر مانگ، شەڕی ڤێتنام
09:52
and the election
of the first black president.
of the first black president.
197
580477
2221
،و هەڵبژاردنی یەکەم سەرۆکی ڕەش پێست
09:55
I sat with him, and I said,
198
583175
1778
،لەگەڵی دانیشتم، و پێم گوت
09:56
"Gene, you have lived
in America for 100 years.
in America for 100 years.
199
584977
4862
جین، تۆ بۆ ماوەی ١٠٠"
ساڵە لە ئەمریکا دەژیت
ساڵە لە ئەمریکا دەژیت
10:02
Do you have any advice
during these current times?"
during these current times?"
200
590696
2859
ئایا هیچ ئامۆژگارییەکت بۆ ئێستا هەیە؟
10:06
He smiled and said to me simply, "Yes.
201
594731
2580
،پێکەنی و بە سادەیی وگوتی "بەڵێ
10:09
Be good to as many people as possible."
202
597981
3149
"،لەگەڵ زۆرترین خەڵک باش بە
10:14
And as he danced with my mother,
203
602252
1836
،و سەمای لەگەڵ دایکم کرد
10:16
who is, by the way, half his age,
204
604112
2249
،بەم بۆنەیەوە، دایکم نیوەی تەمەنی ئەوە
10:18
in a room full of generations
of his family and hundreds of people,
of his family and hundreds of people,
205
606385
5161
،لە ژوورێکدا کە پڕبوو لە
نەوەکانی خێزانەکەی و سەدان خەڵک
نەوەکانی خێزانەکەی و سەدان خەڵک
10:23
many of whom traveled thousands of miles
to be there to celebrate him,
to be there to celebrate him,
206
611570
4093
زۆریان هەزارەها میل گەشتیان کردبوو بۆ
ئەوەى لەوێ بن و ئاهەنگی بۆ بگێڕن
ئەوەى لەوێ بن و ئاهەنگی بۆ بگێڕن
10:28
I realized that he had not
just given me advice,
just given me advice,
207
616599
3658
،هەستم کرد تەنیا ئامۆژگاری نەکردم
10:32
he had given me the first step
208
620281
2303
بەڵکو یەکەم هەنگاوی پێ بەخشیم
10:34
that every single one of us
is capable of making
is capable of making
209
622608
3310
کە هەریەک لە ئێمە توانای کردنی هەیه
10:37
if we want to create
a real, wholehearted impact
a real, wholehearted impact
210
625942
3819
ئەگەر بمانەوێت ڕاستییەک دروستبکەین
کاریگەری بۆ هەموو دڵێک هەبێت
کاریگەری بۆ هەموو دڵێک هەبێت
10:41
on the world around us, right now.
211
629785
2533
،هەر ئێستا لە جیهانی دەوروبەرمان
10:45
"Be good to as many people as possible."
212
633147
4112
"هەرچەند دەگونجێت باش بە بۆ خەڵک"
10:50
Thank you.
213
638158
1151
.سوپاس بۆ ئێوە
10:51
(Applause)
214
639333
3232
<چەپڵە>
ABOUT THE SPEAKER
Cleo Wade - Artist, poet, authorCleo Wade creates uplifting messages, blending simplicity with positivity and arresting honesty.
Why you should listen
Cleo Wade is an artist, poet and author of the forthcoming book Heart Talk: Poetic Wisdom For a Better Life. Her writing, accessible yet empowering, speaks to a greater future for all women, people of color, and the LGBTQ community, preaching love, acceptance, justice, peace, equity and equality.
Wade's artwork is founded on the idea that art should be in the name of all people and should serve all people. This idea has inspired some of her larger scale public art installations, including a 25-foot love poem in the skyline of the New Orleans French Quarter titled "Respect," as well as her follow up piece, "She," which was created in collaboration with graffiti artist Brandon Odums and is permanently installed on the face of a 50-foot warehouse building in the New Orleans Bywater neighborhood. In the summer of 2017, Wade created the "ARE YOU OK" project, a public booth for free, peaceful and loving conversation at the Hester Street Fair in New York City. Her latest public art installation of 10-word mantras on 46-foot screens entitled "Show Love Spread Love" is currently on view in Los Angeles on the facade of the Beverly Center. Other mediums of Wade's art include drawing, painting, sculpture, and neon text. Wade contributes regularly to W magazine and Teen Vogue.
Cleo Wade | Speaker | TED.com