TED2004
Dan Gilbert: The surprising science of happiness
Ден Гилберт: Изненадувачките научни откритија за среќата
Filmed:
Readability: 3.7
18,394,509 views
Ден Гилберт, автор на книгата Сопнати од Среќата, ја оспорува идејата која вели дека би биле несреќни доколку не го добиеме она што го сакаме. Нашиот "психолошки имун систем" ни овозможува да бидеме навистина среќни дури и кога работите не се одвиваат онака како што сме планирале.
Dan Gilbert - Psychologist; happiness expert
Harvard psychologist Dan Gilbert says our beliefs about what will make us happy are often wrong -- a premise he supports with intriguing research, and explains in his accessible and unexpectedly funny book, Stumbling on Happiness. Full bio
Harvard psychologist Dan Gilbert says our beliefs about what will make us happy are often wrong -- a premise he supports with intriguing research, and explains in his accessible and unexpectedly funny book, Stumbling on Happiness. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
When you have 21 minutes to speak,
0
0
2000
Кога имате 21 минута за говор,
00:17
two million years seems like a really long time.
1
2000
3000
тогаш две милиони години ви се чинат како многу долго време.
00:20
But evolutionarily, two million years is nothing.
2
5000
3000
Но еволуциски, две милиони години се ништо.
00:23
And yet in two million years the human brain has nearly tripled in mass,
3
8000
6000
Сепак во текот на две милиони години, човечкиот мозок за трипати ја зголемил својата маса,
00:29
going from the one-and-a-quarter pound brain of our ancestor here, Habilis,
4
14000
3000
почнувајќи од мозокот на нашиот предок Хабилис, кој тежел пола килограм,
00:32
to the almost three-pound meatloaf that everybody here has between their ears.
5
17000
6000
па до речиси килограм и половина парче месо кое секој од вас го има меѓу ушите.
00:38
What is it about a big brain that nature was so eager for every one of us to have one?
6
23000
7000
Зошто големиот мозок е толку важен, па природата запнала сите да имаме по еден таков?
00:45
Well, it turns out when brains triple in size,
7
30000
3000
Епа, кога мозоците трипати ќе се зголемат,
00:48
they don't just get three times bigger; they gain new structures.
8
33000
4000
тие не само што стануваат три пати поголеми; тие добиваат нови структури.
00:52
And one of the main reasons our brain got so big is because it got a new part,
9
37000
4000
И една од главните причина за големината на нашиот мозок е тоа што си добил нов дел,
00:56
called the "frontal lobe." And particularly, a part called the "pre-frontal cortex."
10
41000
4000
наречен "фронтален лобус." И особено, еден дел наречен "пре-фронтален кортекс."
01:00
Now what does a pre-frontal cortex do for you that should justify
11
45000
4000
Е сега, што добро ви носи пре-фронталниот кортекс за да може да го оправда
01:04
the entire architectural overhaul of the human skull in the blink of evolutionary time?
12
49000
5000
целиот архитектонски ремонт на човековиот череп во текот на еден краток еволуциски период?
01:09
Well, it turns out the pre-frontal cortex does lots of things,
13
54000
3000
Епа, се испоставува дека пре-фронталниот кортекс врши многу работи,
01:12
but one of the most important things it does
14
57000
2000
но една од најважните работи е дека служи како
01:14
is it is an experience simulator.
15
59000
4000
симулатор за искуствата.
01:18
Flight pilots practice in flight simulators
16
63000
4000
Пилотите вежбаат во симулатори за лет
01:22
so that they don't make real mistakes in planes.
17
67000
2000
за да не направат вистински грешки во авионите.
01:24
Human beings have this marvelous adaptation
18
69000
3000
Луѓето ја имаат оваа неверојатна адаптација
01:27
that they can actually have experiences in their heads
19
72000
4000
со која можат да имаат искуства во нивните глави,
01:31
before they try them out in real life.
20
76000
2000
пред истите да ги испробаат во вистинскиот живот.
01:33
This is a trick that none of our ancestors could do,
21
78000
3000
Оваа финта не можел да ја прави ниту еден наш предок,
01:36
and that no other animal can do quite like we can. It's a marvelous adaptation.
22
81000
5000
и ниту едно животно. Тоа е неверојатна адаптација.
01:41
It's up there with opposable thumbs and standing upright and language
23
86000
4000
Заедно со палците, исправениот од и јазикот, тоа е
01:45
as one of the things that got our species out of the trees
24
90000
3000
една од работите што им помогна на нашиот предци да се симнат од дрвјата
01:48
and into the shopping mall.
25
93000
2000
и да се залетаат во трговските центри.
01:50
Now -- (Laughter) -- all of you have done this.
26
95000
3000
Сега -- (Смеа) -- сите сте го направиле ова.
01:53
I mean, you know,
27
98000
1000
Мислам, знаете,
01:54
Ben and Jerry's doesn't have liver-and-onion ice cream,
28
99000
4000
Бен и Џери не јадат сладолед од џигер и кромид
01:58
and it's not because they whipped some up, tried it and went, "Yuck."
29
103000
3000
а тоа не е така бидејќи пробале, па рекле, "Бљак."
02:01
It's because, without leaving your armchair,
30
106000
3000
Туку бидејќи, без да станувате од вашата столица,
02:04
you can simulate that flavor and say "yuck" before you make it.
31
109000
4000
вие можете да го симулирате тој вкус и да речете "бљак" уште пред да го пробате.
02:08
Let's see how your experience simulators are working.
32
113000
5000
Да видиме како работат вашите симулатори за искуството.
02:13
Let's just run a quick diagnostic
before I proceed with the rest of the talk.
before I proceed with the rest of the talk.
33
118000
4000
Да направиме една мала проверка пред да продолжам со говорот.
02:17
Here's two different futures that I invite you to contemplate,
34
122000
4000
Еве ви две различни иднини за кои ве повикувам да размислите малку,
02:21
and you can try to simulate them and tell me which one you think you might prefer.
35
126000
4000
можете да се обидете да ги симулирате, и да ми кажете која од нив би ја преферирале.
02:25
One of them is winning the lottery. This is about 314 million dollars.
36
130000
5000
Една од нив е добивање на лото. Тоа се околу 314 милиони долари.
02:30
And the other is becoming paraplegic.
37
135000
3000
А другата е да станете параплегичар.
02:33
So, just give it a moment of thought.
38
138000
3000
Значи, размислете само за момент.
02:36
You probably don't feel like you need a moment of thought.
39
141000
3000
Веројатно и не мора да размислувате.
02:39
Interestingly, there are data on these two groups of people,
40
144000
4000
Интересно, постојат податоци за овие две групи на луѓе,
02:43
data on how happy they are.
41
148000
2000
податоци за тоа колку се среќни.
02:45
And this is exactly what you expected, isn't it?
42
150000
3000
И токму ова очекувате да го видите, така?
02:48
But these aren't the data. I made these up!
43
153000
3000
Но, ова не се вистинските податоци. Јас ги измислив!
02:51
These are the data. You failed the pop quiz, and you're hardly five minutes into the lecture.
44
156000
5000
Еве ги податоците. Го паднавте квизот, а поминаа одвај пет минути од предавањето.
02:56
Because the fact is that a year after losing the use of their legs,
45
161000
4000
Бидејќи факт е дека година после парализата на нивните нозе,
03:00
and a year after winning the lotto, lottery winners and paraplegics
46
165000
5000
и една година после добивањето на лото, добитниците на лото и параплегичарите
03:05
are equally happy with their lives.
47
170000
2000
се еднакво среќни.
03:07
Now, don't feel too bad about failing the first pop quiz,
48
172000
3000
Е сега, нека не ви биде криво што го паднавте првиот квиз,
03:10
because everybody fails all of the pop quizzes all of the time.
49
175000
3000
бидејќи сите луѓе паѓаат на сите квизови цело време.
03:13
The research that my laboratory has been doing,
50
178000
3000
Истражувањето што го спроведуваше мојата лабораторија,
03:16
that economists and psychologists around the country have been doing,
51
181000
3000
што економистите и психолозите од целата земја го спроведуваа,
03:19
have revealed something really quite startling to us,
52
184000
3000
покажа нешто навистина запрепастувачко за нас,
03:22
something we call the "impact bias,"
53
187000
3000
нешто што го нарекуваме "преценето влијание,"
03:25
which is the tendency for the simulator to work badly.
54
190000
3000
односно симулаторот е склон кон лошо функционирање.
03:28
For the simulator to make you believe that different outcomes
55
193000
4000
Симулаторот те тера да веруваш дека различните исходи
03:32
are more different than in fact they really are.
56
197000
3000
се поразлични од она што навистина е случајот.
03:35
From field studies to laboratory studies,
57
200000
2000
Од теренските истражувања до лабораториските студии,
03:37
we see that winning or losing an election, gaining or losing a romantic partner,
58
202000
4000
увидовме дека добивањето или губењето на избори, добивањето или губењето на интимен партнер,
03:41
getting or not getting a promotion, passing or not passing a college test,
59
206000
5000
добивањето или недобивањето унапредување, положувањето или паѓањето на испит,
03:46
on and on, have far less impact, less intensity and much less duration
60
211000
5000
и така натаму, имаат далеку помало влијание, помал интензитет и помала трајност
03:51
than people expect them to have.
61
216000
3000
одошто луѓето очекуваат да имаат.
03:54
In fact, a recent study -- this almost floors me --
62
219000
3000
Всушност, неодамнешна студија -- ова речиси ќе ме онесвестеше --
03:57
a recent study showing how major life traumas affect people
63
222000
5000
едно неодамнешно истражување покажа како тешките животни трауми влијаат
04:02
suggests that if it happened over three months ago,
64
227000
3000
врз луѓето т.е. ако се случила траума пред три месеци,
04:05
with only a few exceptions,
65
230000
1000
со некои мали исклучоци,
04:06
it has no impact whatsoever on your happiness.
66
231000
3000
таа не би имала, ама баш никаков ефект врз вашата среќа.
04:09
Why?
67
234000
3000
Зошто?
04:12
Because happiness can be synthesized.
68
237000
4000
Бидејќи среќата може вештачки да се создаде.
04:16
Sir Thomas Brown wrote in 1642, "I am the happiest man alive.
69
241000
4000
Сер Томас Браум во 1642 напишал, "Јас сум најсреќниот жив човек.
04:20
I have that in me that can convert poverty to riches, adversity to prosperity.
70
245000
6000
Во мене го имам она што може да ја претвори сиромаштијата во богатство, несреќата во просперитет.
04:26
I am more invulnerable than Achilles; fortune hath not one place to hit me."
71
251000
4000
Јас сум понеранлив од Ахил; на ниту едно место не може да ме удри судбината."
04:30
What kind of remarkable machinery does this guy have in his head?
72
255000
4000
Каква неверојатна машинерија има овој дечко во неговата глава?
04:34
Well, it turns out it's precisely the same remarkable machinery that all off us have.
73
259000
5000
Епа, се испоставува дека тоа е онаа иста неверојатна машинерија што секој од нас ја има.
04:39
Human beings have something that we might think of as a "psychological immune system."
74
264000
6000
Човечките битија имаат нешто кое можеме да го наречеме "психолошки имун систем."
04:45
A system of cognitive processes, largely non-conscious cognitive processes,
75
270000
5000
Систем од сознајни процеси, воглавно не-свесни сознајни процеси,
04:50
that help them change their views of the world,
76
275000
4000
кои им помагаат да го променат погледот кон светот,
04:54
so that they can feel better about the worlds in which they find themselves.
77
279000
4000
со цел да се чувствуваат подобро во врска со светот во кој се наоѓаат во тој момент.
04:58
Like Sir Thomas, you have this machine.
78
283000
2000
Како и Сер Томас, вие ја имате оваа машина.
05:00
Unlike Sir Thomas, you seem not to know it. (Laughter)
79
285000
4000
За разлика пак од Сер Томас, се чини дека вие не знаете дека ја имате (Смеа)
05:04
We synthesize happiness, but we think happiness is a thing to be found.
80
289000
6000
Ние вештачки ја создаваме среќата, а си мислиме дека среќата е нешто што треба да се најде.
05:10
Now, you don't need me to give you too many examples of people synthesizing happiness,
81
295000
5000
Не ви требам јас за да ви давам примери за луѓе како ја создаваат среќата,
05:15
I suspect. Though I'm going to show you some experimental evidence,
82
300000
3000
претпоставувам. Иако ќе ви прикажам неколку експериментални докази,
05:18
you don't have to look very far for evidence.
83
303000
3000
сепак не мора да одите толку далеку за да дојдете до докази.
05:21
As a challenge to myself, since I say this once in a while in lectures,
84
306000
3000
Како предизвик, од време на време го кажувам ова во предавањата,
05:24
I took a copy of the New York Times and tried to find some instances of people synthesizing happiness.
85
309000
4000
зедов една копија од Њујорк Тајмс и се обидов да најдам некои примери за луѓе кои вештачки ја создале среќата.
05:28
And here are three guys synthesizing happiness.
86
313000
2000
И еве ви тројца дечки како ја создаваат среќата.
05:30
"I am so much better off physically, financially, emotionally, mentally
87
315000
3000
"Многу ми е подобро на физички, финансиски, емоционален, ментален
05:33
and almost every other way." "I don't have one minute's regret.
88
318000
4000
и речиси на било кој друг план." " Не се каам ниту за момент.
05:37
It was a glorious experience." "I believe it turned out for the best."
89
322000
3000
Беше велелепно доживување." Верувам дека излезе супер."
05:40
Who are these characters who are so damn happy?
90
325000
2000
Кои се овие ликови што се толку проклето среќни?
05:42
Well, the first one is Jim Wright.
91
327000
2000
Првиот е Џим Рајт.
05:44
Some of you are old enough to remember: he was the chairman of the House of Representatives
92
329000
4000
Некои од вас сте доволно возрасни и се сеќавате: тој беше претседател на Претставничкиот Дом
05:48
and he resigned in disgrace when this young Republican named Newt Gingrich
93
333000
4000
и даде оставка поради срам кога овој млад Републиканец по има Њут Гингрич
05:52
found out about a shady book deal he had done.
94
337000
3000
дозна за дубарата што ја имаше направено.
05:55
He lost everything. The most powerful Democrat in the country,
95
340000
2000
Тој изгуби сè. Најмоќниот Демократ во земјата,
05:57
he lost everything.
96
342000
1000
изгуби сè.
05:58
He lost his money; he lost his power.
97
343000
3000
Ги изгуби парите; ја изгуби моќта.
06:01
What does he have to say all these years later about it?
98
346000
2000
И што има да каже за ова после сите овие години?
06:03
"I am so much better off physically, financially, mentally
99
348000
3000
"Многу ми е подобро на физички, финансиски, ментален
06:06
and in almost every other way."
100
351000
2000
и на речиси било кој друг план."
06:08
What other way would there be to be better off?
101
353000
2000
На каков друг план може да ви биде подобро?
06:10
Vegetably? Minerally? Animally? He's pretty much covered them there.
102
355000
4000
Зеленчуков? Минерален? Животински? Сè му оди како подмачкано.
06:14
Moreese Bickham is somebody you've never heard of.
103
359000
2000
Морис Бикам е некој за кого никогаш не сте слушнале.
06:16
Moreese Bickham uttered these words upon being released.
104
361000
4000
Морис Бикам ги користел овие зборови откако бил ослободен.
06:20
He was 78 years old. He spent 37 years
105
365000
2430
Имал 78 години. Поминал 37 години
во Државниот Казнен Дом на Луизијана за злосторство што не го сторил.
06:22
in a Louisiana State Penitentiary
for a crime he didn't commit.
for a crime he didn't commit.
106
367430
2790
На крај беше амнестиран,
06:25
[He was ultimately
107
370220
1780
06:27
released for good behavior
halfway through his sentence.]
halfway through his sentence.]
108
372000
3000
на 78 години, со помош на ДНК докази.
06:30
And what did he have to say about his experience?
109
375000
2000
И што имал тој да каже за ова искуство?
06:32
"I don't have one minute's regret. It was a glorious experience."
110
377000
2000
"Не се каам ниту за момент. Ова беше велелепно искуство."
06:34
Glorious! This guy is not saying,
111
379000
2000
Велелепно! Дечково не вели,
06:36
"Well, you know, there were some nice guys. They had a gym."
112
381000
2000
"Добро, знаете, имаше некои фини дечки. Имаа фискултурна сала."
06:38
It's "glorious,"
113
383000
1000
Туку вели "велелепно,"
06:39
a word we usually reserve for something like a religious experience.
114
384000
4000
збор кој вообичаено го чуваме за нешто како што е религиозното доживување.
06:43
Harry S. Langerman uttered these words, and he's somebody you might have known
115
388000
4000
Хари С. Лангерман ги користеше овие зборови, а тој е некој кој сте можеле да го знаете
06:47
but didn't, because in 1949 he read a little article in the paper
116
392000
3000
но не го знаете, бидејќи во 1949 тој прочитал една мала статија во весник
06:50
about a hamburger stand owned by these two brothers named McDonalds.
117
395000
4000
за еден штанд со хамбургери во сопственост на некои браќа МекДоналдс.
06:54
And he thought, "That's a really neat idea!"
118
399000
2000
И тој си помислил, "Ова е навистина прекрасна идеја!"
06:56
So he went to find them. They said,
119
401000
2000
Па така тргнал да ги бара. Тие му рекле,
06:58
"We can give you a franchise on this for 3,000 bucks."
120
403000
2000
"Можеме да ти дадеме една франшиза за 3.000 долари."
07:00
Harry went back to New York, asked his brother who's an investment banker
121
405000
4000
Хари се вратил во Њујорк, побарал од брат му кој е инвестициски банкар да
07:04
to loan him the 3,000 dollars,
122
409000
1000
му позајми 3.000 долари,
07:05
and his brother's immortal words were,
123
410000
2000
а бесмртните зборови на брат му биле,
07:07
"You idiot, nobody eats hamburgers."
124
412000
1000
"Абе идиот, кој ќе ти јаде хамбургери."
07:08
He wouldn't lend him the money, and of course six months later
125
413000
3000
Не сакал да му позајми пари, и се разбира шест месеци подоцна
07:11
Ray Croc had exactly the same idea.
126
416000
2000
Реј Крок ја имал истата идеја.
07:13
It turns out people do eat hamburgers,
127
418000
2000
Се покажало дека луѓето навистина јадат хамбургери,
07:15
and Ray Croc, for a while, became the richest man in America.
128
420000
4000
а Реј Крок, за кратко, станал најбогатиот човек во Америка.
07:20
And then finally -- you know, the best of all possible worlds --
129
425000
2000
И најпосле -- знаете, најинтересниот пример --
07:22
some of you recognize this young photo of Pete Best,
130
427000
5000
некои од вас ја препознаваат оваа млада фотографија од Пит Бест,
07:27
who was the original drummer for the Beatles,
131
432000
2000
првобитниот тапанар на Битлси,
07:29
until they, you know, sent him out on an errand and snuck away
132
434000
3000
се додека тие, знаете, не го испратиле на мисија, му се сокриле
07:32
and picked up Ringo on a tour.
133
437000
3000
и си го зеле со нив Ринго на турнеја.
07:35
Well, in 1994, when Pete Best was interviewed
134
440000
2000
И во 1994, кога Пит Бест бил интервјуиран
07:37
-- yes, he's still a drummer; yes, he's a studio musician --
135
442000
3000
-- да, тој се уште е тапанар; да, си има свое музичко студио --
07:40
he had this to say: "I'm happier than I would have been with the Beatles."
136
445000
3000
тој го кажал следново: "Посреќен сум за разлика од она што би бил ако останев со Битлси."
07:43
Okay. There's something important to be learned from these people,
137
448000
3000
Во ред. Има нешто важно да се научи од овие луѓе,
07:46
and it is the secret of happiness.
138
451000
2000
а тоа е пак тајната за среќата.
07:48
Here it is, finally to be revealed.
139
453000
2000
Еве ја, конечно ќе ја откриеме.
07:50
First: accrue wealth, power, and prestige,
140
455000
3000
Прво: стекнете богатство, моќ и углед,
07:53
then lose it. (Laughter)
141
458000
3000
а потоа изгубете ги. (Смеа)
07:56
Second: spend as much of your life in prison as you possibly can.
142
461000
3000
Второ: поминете колку што е можно подолго време во затвор.
07:59
(Laughter) Third: make somebody else really, really rich. (Laughter)
143
464000
5000
(Смеа) Трето: направете го некого друг ептен, ептен богат. (Смеа)
08:04
And finally: never ever join the Beatles. (Laughter)
144
469000
4000
И на крај: никогаш немојте да им се придружите на Битлси. (Смеа)
08:08
OK. Now I, like Ze Frank, can predict your next thought,
145
473000
5000
Во ред. Сега јас, како Зе Франк, можам да ви ја предвидам вашата следна мисла,
08:13
which is, "Yeah, right." Because when
146
478000
2000
а таа е, "Е како да не." Бидејќи кога
08:15
people synthesize happiness, as these gentlemen seem to have done,
147
480000
4000
луѓето вештачки ја создаваат среќата, како овие господа,
08:19
we all smile at them, but we kind of roll our eyes and say,
148
484000
4000
сите се смееме, но некако ги превртуваме очите и велиме,
08:23
"Yeah right, you never really wanted the job."
149
488000
3000
"Е како да не, никогаш не си ја посакувал работата."
08:26
"Oh yeah, right. You really didn't
150
491000
1000
"Е како да не. Стварно не си имал
08:27
have that much in common with her,
151
492000
3000
многу заедничко со нејзе,
08:30
and you figured that out just about the time
152
495000
2000
а тоа го сфати токму во моментот
08:32
she threw the engagement ring in your face."
153
497000
2000
кога она ти го фрли свршеничкиот прстен у фаца."
08:34
We smirk because we believe that synthetic happiness
154
499000
4000
Ги исмејуваме оти веруваме дека вештачката среќа
08:38
is not of the same quality as what we might call "natural happiness."
155
503000
3000
го нема истиот квалитет како она што го нарекуваме "природна среќа."
08:41
What are these terms?
156
506000
1000
Какви се овие термини?
08:42
Natural happiness is what we get when we get what we wanted,
157
507000
4000
Природна среќа е она што добиваме кога ќе го добиеме она што сме го сакале,
08:46
and synthetic happiness is what we make when we don't get what we wanted.
158
511000
5000
а вештачка среќа е она што го создаваме кога нема да го добиеме она што сме го сакале.
08:51
And in our society, we have a strong belief
159
516000
3000
А во нашето општество, имаме силно верување
08:54
that synthetic happiness is of an inferior kind.
160
519000
3000
дека вештачката среќа има пониска вредност.
08:57
Why do we have that belief?
161
522000
2000
Зошто го имаме ова верување?
08:59
Well, it's very simple. What kind of economic engine
162
524000
4000
Епа, многу е едноставно. Дали економијата би
09:03
would keep churning
163
528000
1000
се одржала доколку верувавме
09:04
if we believed that not getting what we want could make us just as happy as getting it?
164
529000
6000
дека недобивањето на она што сме го сакале ќе нè направи еднакво среќни како и да сме го добиле?
09:10
With all apologies to my friend Matthieu Ricard,
165
535000
4000
Со сите извиненија до мојот пријател Матиè Рикард,
09:14
a shopping mall full of Zen monks
166
539000
2000
но трговски центар полн со Зен монаси
09:16
is not going to be particularly profitable
167
541000
2000
не би бил особено профитабилен
09:18
because they don't want stuff enough.
168
543000
4000
бидејќи тие не ги сакаат РАБОТИТЕ доволно.
09:22
I want to suggest to you that synthetic happiness
169
547000
3000
Сакам да ви кажам дека вештачката среќа
09:25
is every bit as real and enduring
170
550000
3000
е во секој поглед реална и трајна
09:28
as the kind of happiness you stumble upon
171
553000
3000
како и среќата на која се сопнувате кога
09:31
when you get exactly what you were aiming for.
172
556000
3000
ќе го добието она што сте го посакувале.
09:34
Now, I'm a scientist, so I'm going to do this not with rhetoric,
173
559000
1000
Јас сум научник, нема да користам реторика,
09:35
but by marinating you in a little bit of data.
174
560000
2000
туку ќе ве опсипам со малку податоци.
09:38
Let me first show you an experimental paradigm that is used
175
563000
2000
Ќе ви покажам една експриментална парадигма
09:40
to demonstrate the synthesis of happiness
176
565000
4000
за да го демонстрирам вештачкото создавање на среќата
09:44
among regular old folks. And this isn't mine.
177
569000
2000
кај обичниот народ. Ова не е мое.
09:46
This is a 50-year-old paradigm called the "free choice paradigm."
178
571000
3000
Ова е 50-годишна парадигма наречена "парадигмата за слободен избор."
09:49
It's very simple.
179
574000
2000
Многу е едноставна.
09:51
You bring in, say, six objects,
180
576000
3000
Внесувате, да речеме, шест предмети,
09:54
and you ask a subject to rank them from the most to the least liked.
181
579000
2000
и барате од субјектот да ги рангира од најмногу до најмалку привлечен.
09:56
In this case, because the experiment I'm going to tell you about uses them,
182
581000
3000
Во овој случај, бидејќи експериментот за кој ќе ви зборувам ги користи нив,
09:59
these are Monet prints.
183
584000
2000
ова се слики од Монè.
10:01
So, everybody can rank these Monet prints
184
586000
2000
Значи, секој ги рангира овие слики од Монè
10:03
from the one they like the most, to the one they like the least.
185
588000
2000
од онаа која најмногу им се допаѓа, до онаа која најмалку им се допаѓа.
10:05
Now we give you a choice:
186
590000
2000
Сега ви даваме избор:
10:07
"We happen to have some extra prints in the closet.
187
592000
3000
"Случајно имаме неколку вишок слики во плакарот.
10:10
We're going to give you one as your prize to take home.
188
595000
2000
Ќе ти дадеме една како награда да си ја однесеш дома.
10:12
We happen to have number three and number four,"
189
597000
3000
Случајно ги имаме број три и број четири,"
10:15
we tell the subject. This is a bit of a difficult choice,
190
600000
3000
му кажуваме на субјектот. Ова е малку тежок избор,
10:18
because neither one is preferred strongly to the other,
191
603000
3000
бидејќи ниту една не е попосакувана толку силно од другата,
10:21
but naturally, people tend to pick number three
192
606000
3000
но природно, луѓето ја избираат број три
10:24
because they liked it a little better than number four.
193
609000
2000
бидејќи им се допаднала малку повеќе од број четири.
10:27
Sometime later -- it could be 15 minutes; it could be 15 days --
194
612000
3000
Неко време подоцна -- може да биде 15 минути; може да биде 15 дена --
10:30
the same stimuli are put before the subject,
195
615000
3000
истите слики се ставаат пред субјектот,
10:33
and the subject is asked to re-rank the stimuli.
196
618000
2000
а од него се бара одново да ги рангира.
10:35
"Tell us how much you like them now."
197
620000
2000
"Кажи ни сега колку многу ти се допаѓаат."
10:37
What happens? Watch as happiness is synthesized.
198
622000
3000
Што се случува? Гледајте како вештачки се создава среќата.
10:40
This is the result that has been replicated over and over again.
199
625000
4000
Овој резултат постојано е добиван во експериментите.
10:44
You're watching happiness be synthesized.
200
629000
1000
Гледате како се создава среќата по вештачки пат.
10:45
Would you like to see it again? Happiness!
201
630000
5000
Сакате да видите уште еднаш? Среќа!
10:50
"The one I got is really better than I thought!
202
635000
2000
"Оваа што ја зедов е стварно подобра одошто си мислев!
10:52
That other one I didn't get sucks!"
203
637000
2000
Онаа што не ја зедов е стварно за никаде!"
10:54
(Laughter) That's the synthesis of happiness.
204
639000
2000
(Смеа) Така се создава среќата.
10:56
Now what's the right response to that? "Yeah, right!"
205
641000
6000
И која е првата реакција на тоа? "Е како да не!"
11:02
Now, here's the experiment we did,
206
647000
3000
Сега, еве го експериментот што го направивме,
11:05
and I would hope this is going to convince you that
207
650000
1000
и се надевам ова ќе ве убеди дека
11:06
"Yeah, right!" was not the right response.
208
651000
3000
"Е како да не!" не влегува во игра.
11:09
We did this experiment with a group of patients
209
654000
2000
Овој експеримент го направивме со група пациенти
11:11
who had anterograde amnesia. These are hospitalized patients.
210
656000
3000
кои имаа антероградна амнезија. Ова се хоспитализирани пациенти.
11:14
Most of them have Korsakoff's syndrome,
211
659000
2000
Повеќето од нив имаат Корсаков синдром,
11:16
a polyneuritic psychosis that -- they drank way too much,
212
661000
5000
полиневритска психоза -- односно претерале со пиењето,
11:21
and they can't make new memories.
213
666000
2000
и сега не можат да формираат нови сеќавања.
11:23
OK? They remember their childhood, but if you walk in and introduce yourself,
214
668000
4000
Во ред? Се сеќаваат на детството, но ако влезете и се претставите,
11:27
and then leave the room,
215
672000
1000
а потоа ја напуштите собата,
11:28
when you come back, they don't know who you are.
216
673000
2000
кога ќе се вратите, тие нема да се сеќаваат на вас.
11:31
We took our Monet prints to the hospital.
217
676000
3000
Ги однесовме сликите од Монè во болницата.
11:34
And we asked these patients to rank them
218
679000
4000
И побаравме од овие пациенти да ги рангираат
11:38
from the one they liked the most to the one they liked the least.
219
683000
3000
од онаа која најмногу им се допаѓа, до онаа која најмалку им се допаѓа.
11:41
We then gave them the choice between number three and number four.
220
686000
4000
Потоа им дадовме да направат избор помеѓу број три и број четири.
11:45
Like everybody else, they said,
221
690000
2000
Како и сите други, тие рекоа,
11:47
"Gee, thanks Doc! That's great! I could use a new print.
222
692000
2000
"Уау, благодарам Докторе! ќе ми се најде сликава.
11:49
I'll take number three."
223
694000
2000
Ќе ја земам број три."
11:51
We explained we would have number three mailed to them.
224
696000
4000
Им кажавме дека сликата ќе им ја испратиме по пошта.
11:55
We gathered up our materials and we went out of the room,
225
700000
3000
Си ги собравме материјалите и излеговме од собата,
11:58
and counted to a half hour.
226
703000
2000
чекавме пола час.
12:00
Back into the room, we say, "Hi, we're back."
227
705000
3000
Назад во собата, им велиме, "Здраво, се вративме."
12:03
The patients, bless them, say, "Ah, Doc, I'm sorry,
228
708000
4000
Пациентите, благословени нека се, велат, "Уф, Докторе, жал ми е.
12:07
I've got a memory problem; that's why I'm here.
229
712000
2000
Имам проблем со меморијата; затоа сум овде.
12:09
If I've met you before, I don't remember."
230
714000
2000
Ако сме се сретнале претходно, не се сеќавам."
12:11
"Really, Jim, you don't remember? I was just here with the Monet prints?"
231
716000
3000
"Навистина, Џим не се сеќаваш? Само што бев овде со сликите од Монè?"
12:14
"Sorry, Doc, I just don't have a clue."
232
719000
3000
"Извинете, Докторе, едноставно врска неам."
12:17
"No problem, Jim. All I want you to do is rank these for me
233
722000
3000
"Немај гајле, Џим. Сакам само да ги рангираш сликиве
12:20
from the one you like the most to the one you like the least."
234
725000
5000
од онаа што најмногу ти се допаѓа, до онаа што најмалку ти се допаѓа."
12:25
What do they do? Well, let's first check and make sure
235
730000
2000
И што прават тие? Најпрвин да се осигураме
12:27
they're really amnesiac. We ask these
236
732000
2000
дека се навистина амнестични. Ги прашуваме
12:29
amnesiac patients to tell us which one they own,
237
734000
4000
амнестичните пациенти да ни кажат која слика ја поседуваат,
12:33
which one they chose last time, which one is theirs.
238
738000
3000
која слика ја избрале последниот пат, која е нивна.
12:36
And what we find is amnesiac patients just guess.
239
741000
4000
И увидовме дека амнестичните пациенти едноставно нагаѓаат.
12:40
These are normal controls, where if I did this with you,
240
745000
2000
Ова е нормалната контролна група, ако го направев ова со вас,
12:42
all of you would know which print you chose.
241
747000
2000
сите вие би знаеле која слика сте ја избрале.
12:44
But if I do this with amnesiac patients,
242
749000
2000
Но ако го направам ова со амнестични пациенти,
12:46
they don't have a clue. They can't pick their print out of a lineup.
243
751000
6000
тие немаат поим. Тие не можат да ја изберат нивната слика од низата.
12:52
Here's what normal controls do: they synthesize happiness.
244
757000
4000
Еве ја нормалната контролна група: тие вештачки ја создаваат среќата.
12:56
Right? This is the change in liking score,
245
761000
2000
Така? Ова е промената во допаѓањето,
12:58
the change from the first time they ranked to the second time they ranked.
246
763000
3000
промената од првото рангирање до она второто.
13:01
Normal controls show
247
766000
1000
Контролната група покажува
13:02
-- that was the magic I showed you;
248
767000
2000
--тоа беше магијата што ви ја покажав;
13:04
now I'm showing it to you in graphical form --
249
769000
3000
сега ви ја покажувам во графичка форма --
13:07
"The one I own is better than I thought. The one I didn't own,
250
772000
3000
"Онаа што ја поседувам е подобра одошто мислев. Онаа што не ја поседувам,
13:10
the one I left behind, is not as good as I thought."
251
775000
3000
онаа што ја оставив, не е онолку добра колку што мислев."
13:13
Amnesiacs do exactly the same thing. Think about this result.
252
778000
5000
Амнестичните го прават истото. Размислете за овој резултат.
13:18
These people like better the one they own,
253
783000
3000
На овие луѓе повеќе им се допаѓа сликата што ја поседуваат,
13:21
but they don't know they own it.
254
786000
3000
ама тие не знаат дека ја поседуваат.
13:25
"Yeah, right" is not the right response!
255
790000
3000
"Е како да не" не е првата реакција!
13:29
What these people did when they synthesized happiness
256
794000
3000
Во моментот кога овие луѓе вештачки ја создадоа среќата
13:32
is they really, truly changed
257
797000
3000
тие навистина ја променија
13:35
their affective, hedonic, aesthetic reactions to that poster.
258
800000
5000
нивната афективна, хедоничка и естетска реакција кон оваа слика.
13:40
They're not just saying it because they own it,
259
805000
3000
Ова не го кажуваат само бидејќи ја поседуваат,
13:43
because they don't know they own it.
260
808000
3000
оти всушност тие не знаат дека ја поседуваат.
13:47
Now, when psychologists show you bars,
261
812000
3000
Е сега, кога психолозите ви прикажуваат бар дијаграми,
13:50
you know that they are showing you averages of lots of people.
262
815000
3000
знајте дека ви прикажуваат просеци од многу луѓе.
13:53
And yet, all of us have this psychological immune system,
263
818000
4000
И најпосле, сите ние го имаме овој психолошки имун систем,
13:57
this capacity to synthesize happiness,
264
822000
2000
оваа способност за создавање на среќата,
13:59
but some of us do this trick better than others.
265
824000
3000
но некои од нас подобро ја прават оваа финта.
14:02
And some situations allow anybody to do it more effectively
266
827000
4000
Некои ситуации се посоодветни за изведување на оваа финта
14:06
than other situations do.
267
831000
3000
отколку некои други ситуации.
14:10
It turns out that freedom
268
835000
4000
Се испостави дека слободата
14:14
-- the ability to make up your mind and change your mind --
269
839000
3000
-- способноста да се одлучите за нешто, а потоа да се предомислите --
14:17
is the friend of natural happiness, because it allows you to choose
270
842000
3000
е пријател на природната среќа, бидејќи ви овозможува да изберете
14:20
among all those delicious futures and find the one that you would most enjoy.
271
845000
5000
помеѓу сите овие убави иднини и да си ја најдете онаа во која најмногу би уживале.
14:25
But freedom to choose
272
850000
2000
Но слободата на избор
14:27
-- to change and make up your mind -- is the enemy of synthetic happiness.
273
852000
4000
-- да се пишманите и да се предомислите -- е непријател на вештачката среќа.
14:31
And I'm going to show you why.
274
856000
2000
Сега ќе ви покажам зошто.
14:33
Dilbert already knows, of course.
275
858000
1000
Дилберт веќе знае, се разбира.
14:34
You're reading the cartoon as I'm talking.
276
859000
2000
Го читате стрипот додека зборувам.
14:36
"Dogbert's tech support. How may I abuse you?"
277
861000
2000
Догбертовата техничка поддршка. Како можам да ве злоупотребам?"
14:38
"My printer prints a blank page after every document."
278
863000
3000
"Принтерот ми принта празни страни после секој документ."
14:41
"Why would you complain about getting free paper?"
279
866000
2000
"Зошто кукаш кога добиваш бесплатна хартија?"
14:43
"Free? Aren't you just giving me my own paper?"
280
868000
2000
"Бесплатна? Зарем ова не е мојата хартија?"
14:45
"Egad, man! Look at the quality of the free paper
281
870000
2000
"Аман бе! Види го квалитетот на бесплатната хартија
14:47
compared to your lousy regular paper!
282
872000
1000
во споредба со твојaта шугава хартија!
14:48
Only a fool or a liar would say that they look the same!"
283
873000
3000
Само будала или лажго би рекол дека изгледаат исто!"
14:51
"Ah! Now that you mention it, it does seem a little silkier!"
284
876000
3000
"А да! Сега кога спомна, навистина ми изгледа помазно!"
14:54
"What are you doing?"
285
879000
2000
"Инаку што правиш?"
14:56
"I'm helping people accept the things they cannot change." Indeed.
286
881000
3000
"Им помагам на луѓето да ги прифатат нештата кои не можат да ги променат." Навистина.
14:59
The psychological immune system works best
287
884000
3000
Психолошкиот имун систем најдобро функционира
15:02
when we are totally stuck, when we are trapped.
288
887000
4000
кога сме целосно заглавени, кога сме заробени.
15:06
This is the difference between dating and marriage, right?
289
891000
2000
Токму ова е разликата помеѓу мувањето и бракот, така?
15:08
I mean, you go out on a date with a guy,
290
893000
2000
Мислам, одите на состанок со некој дечко,
15:10
and he picks his nose; you don't go out on another date.
291
895000
2000
а он си чепка во носот; повеќе со него нема да излезете.
15:12
You're married to a guy and he picks his nose?
292
897000
2000
Се мажите со некој дечко и тој си чепка во носот?
15:14
Yeah, he has a heart of gold;
293
899000
1000
Да, тој има златно срце;
15:15
don't touch the fruitcake. Right? (Laughter)
294
900000
2000
не си го допирај овошното чоколадо. Така? (Смеа)
15:17
You find a way to be happy with what's happened.
295
902000
4000
Наоѓате начин да бидете среќни со она што се случило.
15:21
Now what I want to show you is that
296
906000
3000
Сега сакам да ви покажам дека
15:24
people don't know this about themselves,
297
909000
3000
луѓето не знаат оти им се случува ова,
15:27
and not knowing this can work to our supreme disadvantage.
298
912000
3000
а незнаењето може да ни предизвика огромни проблеми.
15:30
Here's an experiment we did at Harvard.
299
915000
2000
Еве еден експеримент што го спроведовме на Харвард.
15:32
We created a photography course, a black-and-white photography course,
300
917000
3000
Направивме еден курс за фотографија, курс за црно-бела фотографија,
15:35
and we allowed students to come in and learn how to use a darkroom.
301
920000
3000
и на студентите им дозволивме да дојдат и да научат како да ја користат мрачната комора.
15:39
So we gave them cameras; they went around campus;
302
924000
2000
Им дадовме фотоапарати; се прошетаа околу кампусот;
15:41
they took 12 pictures of their favorite professors and their dorm room and their dog,
303
926000
5000
направија 12 слики од нивните омилени професори, нивната соба, нивното куче,
15:46
and all the other things they wanted to have Harvard memories of.
304
931000
2000
и со сите други работи коишто сакаа да им останат во сеќавање.
15:48
They bring us the camera; we make up a contact sheet;
305
933000
3000
Ни го враќаат апаратот, го развиваме филмот,
15:51
they figure out which are the two best pictures;
306
936000
2000
одлучуваат кои се двете најдобри фотографии,
15:53
and we now spend six hours teaching them about darkrooms.
307
938000
2000
а следните 6 часа им држиме предавање за мрачните комори.
15:55
And they blow two of them up,
308
940000
2000
Ги изработуваат двете фотографии,
15:57
and they have two gorgeous eight-by-10 glossies of
309
942000
2000
и си имаат две прекрасни 8x10 фотографии
15:59
meaningful things to them, and we say,
310
944000
2000
со значајни работи на нив, а ние им викаме,
16:01
"Which one would you like to give up?"
311
946000
3000
"Од која ќе се откажеш?"
16:04
They say, "I have to give one up?"
312
949000
1000
Тие велат, "Морам ли да се откажам?"
16:05
"Oh, yes. We need one as evidence of the class project.
313
950000
3000
"А да. Ни треба една како доказ за спроведениот проект.
16:08
So you have to give me one. You have to make a choice.
314
953000
3000
Ќе мора да ми дадеш една. Мораш да се одлучиш.
16:11
You get to keep one, and I get to keep one."
315
956000
3000
Едната ќе си ја земеш за себе, а другата ќе ми ја дадеш."
16:14
Now, there are two conditions in this experiment.
316
959000
3000
Е сега, има две сценарија во овој експеримент.
16:17
In one case, the students are told, "But you know,
317
962000
3000
Во еден случај, на студентите им е кажано, "Но знаете,
16:20
if you want to change your mind, I'll always have the other one here,
318
965000
3000
ако се предомислиш, другата слика ќе биде кај мене,
16:23
and in the next four days, before I actually mail it to headquarters,
319
968000
4000
и во следните четири дена, пред да ја испратам во штабот,
16:27
I'll be glad to" -- (Laughter) -- yeah, "headquarters" --
320
972000
3000
со задоволство'' -- (Смеа) -- да, "штабот" --
16:30
"I'll be glad to swap it out with you. In fact,
321
975000
3000
"Со задоволство ќе ти ја заменам. Всушност,
16:33
I'll come to your dorm room and give
322
978000
1000
ќе дојдам до твојата соба и ќе ти ја заменам
16:34
-- just give me an email. Better yet, I'll check with you.
323
979000
3000
-- само прати ми имеил. Уствари, за секој случај ќе те контактирам.
16:37
You ever want to change your mind, it's totally returnable."
324
982000
3000
Ако се предомислиш, веднаш ќе ти ја заменам."
16:40
The other half of the students are told exactly the opposite:
325
985000
3000
На другата половина студенти им е кажано токму спротивното:
16:43
"Make your choice. And by the way,
326
988000
2000
"Изберете си слика. И патем,
16:45
the mail is going out, gosh, in two minutes, to England.
327
990000
3000
поштата веднаш ја пуштаме, за две минути, на пат за Англија.
16:48
Your picture will be winging its way over the Atlantic.
328
993000
2000
Вашата фотографија ќе лета преку Атлантикот.
16:50
You will never see it again."
329
995000
2000
Никогаш повеќе нема да ја видите."
16:52
Now, half of the students in each of these conditions
330
997000
3000
Е сега, половина од студентите и од двете групи
16:55
are asked to make predictions about how much
331
1000000
2000
ги замолуваме да предвидат колку многу ќе им
16:57
they're going to come to like the picture that they keep
332
1002000
3000
се допаѓа сликата што ја задржале
17:00
and the picture they leave behind.
333
1005000
2000
и сликата што ја оставиле.
17:02
Other students are just sent back to their little dorm rooms
334
1007000
3000
Другите студенти ги испраќаме во нивните мали соби
17:05
and they are measured over the next three to six days
335
1010000
5000
и во следните три до шест дена мериме
17:10
on their liking, satisfaction with the pictures.
336
1015000
2000
колку им се допаѓаат и колку се задоволни од сликите.
17:12
And look at what we find.
337
1017000
1000
И видете што откривме.
17:13
First of all, here's what students think is going to happen.
338
1018000
3000
Пред сè, еве што очекуваат студентите да се случи.
17:16
They think they're going to maybe come to like the picture they chose
339
1021000
4000
Тие мислат дека можеби повеќе ќе им се допаѓа сликата што ја избрале
17:20
a little more than the one they left behind,
340
1025000
3000
во споредба со онаа што ја оставиле,
17:23
but these are not statistically significant differences.
341
1028000
3000
но овие разлики не се статистички значајни.
17:27
It's a very small increase, and it doesn't much matter
342
1032000
2000
Многу мало зголемување, и не беше многу важно
17:29
whether they were in the reversible or irreversible condition.
343
1034000
3000
дали биле во реверзибилната или во иреверзибилната група.
17:32
Wrong-o. Bad simulators. Because here's what's really happening.
344
1037000
5000
Погрешно. Лоши симулатори. Бидејќи еве што навистина се случи.
17:37
Both right before the swap and five days later,
345
1042000
3000
И непосредно пред замената и пет дена подоцна,
17:40
people who are stuck with that picture,
346
1045000
2000
луѓето кои се заглавени со таа слика.
17:42
who have no choice,
347
1047000
1000
кои немаат избор,
17:43
who can never change their mind, like it a lot!
348
1048000
5000
не можат да се предомислат, тие си ја сакаат сликата ептен!
17:48
And people who are deliberating -- "Should I return it?
349
1053000
3000
А луѓето кои размислуваат -- "Да ја вратам ли?
17:51
Have I gotten the right one? Maybe this isn't the good one?
350
1056000
2000
Ја зедов ли вистинската? Можеби оваа не е добра?
17:53
Maybe I left the good one?" -- have killed themselves.
351
1058000
2000
Можеби ја оставив убавата? -- се измачуваат до крај.
17:55
They don't like their picture, and in fact
352
1060000
2000
На нив не им се допаѓа сликата, и всушност
17:57
even after the opportunity to swap has expired,
353
1062000
2000
дури и кога измина периодот за замена,
17:59
they still don't like their picture. Why?
354
1064000
6000
тие се уште не си ја сакаа сликата. Зошто?
18:05
Because the reversible condition is not conducive
355
1070000
3000
Бидејќи состојбата во која можете да избирате не е погодна
18:08
to the synthesis of happiness.
356
1073000
2000
за вештачко создавање на среќата.
18:10
So here's the final piece of this experiment.
357
1075000
3000
И еве ви го завршниот дел од овој експеримент.
18:13
We bring in a whole new group of naive Harvard students
358
1078000
4000
Земаме потполно нова група наивни студенти од Харвард
18:17
and we say, "You know, we're doing a photography course,
359
1082000
3000
и им велиме, "Знаете, спроведуваме курс за фотографија,
18:20
and we can do it one of two ways.
360
1085000
2000
а можеме да го спроведеме на два начина.
18:22
We could do it so that when you take the two pictures,
361
1087000
3000
Во едниот, откако ќе ги направите двете слики
18:25
you'd have four days to change your mind,
362
1090000
2000
ќе имате четири дена за да се предомислите,
18:27
or we're doing another course where you take the two pictures
363
1092000
2000
а во другиот курс, откако ќе ги направите двете фотографии
18:29
and you make up your mind right away
364
1094000
2000
и откако ќе се одлучите на лице место,
18:31
and you can never change it. Which course would you like to be in?"
365
1096000
2000
после тоа нема предомислување. Во кој курс би сакале да бидете вклучени?
18:33
Duh! 66 percent of the students, two-thirds,
366
1098000
5000
Оф! 66 проценти од студентите, две-третини,
18:38
prefer to be in the course where they have the opportunity to change their mind.
367
1103000
4000
повеќе сакаат да бидат во курсот каде ќе имаат можност да се предомислат.
18:42
Hello? 66 percent of the students choose to be in the course in which they will
368
1107000
4000
Ало? 66 проценти од студентите сакаат да бидат во курсот во кој
18:46
ultimately be deeply dissatisfied with the picture.
369
1111000
4000
на крајот ќе бидат длабоко незадоволни од сликата.
18:50
Because they do not know the conditions under which synthetic happiness grows.
370
1115000
6000
Бидејќи тие не ги знаат условите во кои расте вештачката среќа.
18:56
The Bard said everything best, of course, and he's making my point here
371
1121000
5000
Бард кажал сè како што треба, се разбира, и ја потврдува мојата поента
19:01
but he's making it hyperbolically:
372
1126000
3000
но тоа го прави хиперболично:
19:04
"'Tis nothing good or bad / But thinking makes it so."
373
1129000
3000
"Не постои добро или лошо / Тоа зависи од мислењето."
19:07
It's nice poetry, but that can't exactly be right.
374
1132000
3000
Убава поезија, но не е сосема точна.
19:10
Is there really nothing good or bad?
375
1135000
3000
Зарем навистина не постои добро и лошо?
19:13
Is it really the case that gall bladder surgery and a trip to Paris
376
1138000
3000
Зарем операција на жолчното ќесе е исто што и патување до
19:16
are just the same thing? That seems like a one-question IQ test.
377
1141000
7000
Париз? Ми се чини дека ова е IQ тест со едно прашање.
19:23
They can't be exactly the same.
378
1148000
2000
Не можете сосема да ги изедначите.
19:25
In more turgid prose, but closer to the truth,
379
1150000
3000
Со една бомбастична проза, но поблиску до вистината,
19:28
was the father of modern capitalism, Adam Smith, and he said this.
380
1153000
3000
е таткото на модерниот капитализам, Адам Смит, кога го кажал ова.
19:31
This is worth contemplating:
381
1156000
2000
За ова вреди да размислите:
19:33
"The great source of both the misery and disorders of human life
382
1158000
4000
"Главниот извор на несреќата и пореметувањата во човечкиот живот
19:37
seems to arise from overrating the difference
383
1162000
3000
се чини дека настанува од преценувањето на разликата
19:40
between one permanent situation and another ...
384
1165000
3000
помеѓу една перманентна ситуација и друга ...
19:43
Some of these situations may, no doubt, deserve to be preferred to others,
385
1168000
5000
Некои од овие ситуации, без сомнеж, заслужуваат да бидат попосакувани од други,
19:48
but none of them can deserve to be pursued
386
1173000
6000
но ниту една од нив не вреди толку за да трагате
19:54
with that passionate ardor which drives us to violate the rules
387
1179000
4000
по нејзе со толкав страстен жар кој ве води да ги прекршите правилата
19:58
either of prudence or of justice, or to corrupt the future tranquility of our minds,
388
1183000
5000
на разумот или правдата, и кој ви го нарушува мирот во душата засекогаш,
20:03
either by shame from the remembrance of our own folly,
389
1188000
4000
или преку срамот кога ќе се сетите на сопствената лудост,
20:07
or by remorse for the horror of our own injustice."
390
1192000
4000
или преку вината за ужасот и неправдата што сте ја нанеле."
20:11
In other words: yes, some things are better than others.
391
1196000
5000
Со други зборови: да, некои работи се подобри од другите.
20:16
We should have preferences that lead us into one future over another.
392
1201000
5000
Треба да имаме преференции кои ќе нè водат кон одредена иднина, а не кон друга.
20:21
But when those preferences drive us too hard and too fast
393
1206000
4000
Но кога овие преференции нè притискаат пресилно и пребрзо
20:25
because we have overrated the difference between these futures,
394
1210000
4000
поради тоа што сме ја прецениле разликата помеѓу овие иднини,
20:29
we are at risk.
395
1214000
3000
тогаш е ризично.
20:32
When our ambition is bounded, it leads us to work joyfully.
396
1217000
3000
Кога нашата амбиција е ограничена, тогаш работиме со радост.
20:35
When our ambition is unbounded, it leads us to lie, to cheat, to steal, to hurt others,
397
1220000
6000
Кога нашата амбиција е неограничена, нè води да лажеме, да мамиме, да ги повредуваме другите,
20:41
to sacrifice things of real value. When our fears are bounded,
398
1226000
4000
да ги жртвуваме нештата со вистинска вредност. Кога нашите стравови се ограничени,
20:45
we're prudent; we're cautious; we're thoughtful.
399
1230000
4000
тогаш сме разборити; претпазливи; разумни.
20:49
When our fears are unbounded and overblown,
400
1234000
3000
Кога нашите стравови се неограничени и над секоја мера,
20:52
we're reckless, and we're cowardly.
401
1237000
3000
тогаш сме несовесни и дејствуваме кукавички.
20:55
The lesson I want to leave you with from these data
402
1240000
3000
Поуката што сакам да ви ја оставам од овие податоци
20:58
is that our longings and our worries are both to some degree overblown,
403
1243000
5000
е дека нашите копнежи и грижи се до одреден степен претерани,
21:03
because we have within us the capacity to manufacture the very commodity
404
1248000
6000
бидејќи ние во самите нас имаме капацитет за создавање на вредноста
21:09
we are constantly chasing when we choose experience.
405
1254000
4000
по која постојано трагаме со нашето однесување.
21:13
Thank you.
406
1258000
1000
Ви благодарам.
ABOUT THE SPEAKER
Dan Gilbert - Psychologist; happiness expertHarvard psychologist Dan Gilbert says our beliefs about what will make us happy are often wrong -- a premise he supports with intriguing research, and explains in his accessible and unexpectedly funny book, Stumbling on Happiness.
Why you should listen
Dan Gilbert believes that, in our ardent, lifelong pursuit of happiness, most of us have the wrong map. In the same way that optical illusions fool our eyes -- and fool everyone's eyes in the same way -- Gilbert argues that our brains systematically misjudge what will make us happy. And these quirks in our cognition make humans very poor predictors of our own bliss.
The premise of his current research -- that our assumptions about what will make us happy are often wrong -- is supported with clinical research drawn from psychology and neuroscience. But his delivery is what sets him apart. His engaging -- and often hilarious -- style pokes fun at typical human behavior and invokes pop-culture references everyone can relate to. This winning style translates also to Gilbert's writing, which is lucid, approachable and laugh-out-loud funny. The immensely readable Stumbling on Happiness, published in 2006, became a New York Times bestseller and has been translated into 20 languages.
In fact, the title of his book could be drawn from his own life. At 19, he was a high school dropout with dreams of writing science fiction. When a creative writing class at his community college was full, he enrolled in the only available course: psychology. He found his passion there, earned a doctorate in social psychology in 1985 at Princeton, and has since won a Guggenheim Fellowship and the Phi Beta Kappa teaching prize for his work at Harvard. He has written essays and articles for The New York Times, Time and even Starbucks, while continuing his research into happiness at his Hedonic Psychology Laboratory.
Dan Gilbert | Speaker | TED.com