TEDxYouth@Manchester
Julian Baggini: Is there a real you?
Julian Baggini: Czy istnieje prawdziwe ja?
Filmed:
Readability: 3.2
1,394,856 views
Co sprawia, że jest się sobą? Czy to sposób, w jaki myślimy o sobie, jak postrzegają nas inni lub coś zupełnie innego? Filozof Julian Baggini czerpie z filozofii i neuronauki, żeby podać zaskakującą odpowiedź.
Julian Baggini - Philosopher
Julian Baggini is a journalist and philosopher who studies the complexities of personal identity. He is the editor-in-chief of the Philosophers' Magazine. Full bio
Julian Baggini is a journalist and philosopher who studies the complexities of personal identity. He is the editor-in-chief of the Philosophers' Magazine. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Czy istnieje prawdziwe ja?
00:12
Is there a real you?
0
891
1097
00:13
This might seem to you
like a very odd question.
like a very odd question.
1
1988
2350
To pytanie może zabrzmieć dziwnie.
00:16
Because, you might ask,
2
4338
2559
Moglibyście zapytać,
00:18
how do we find the real you,
3
6897
2328
jak znaleźć prawdziwe ja,
00:21
how do you know what the real you is?
4
9225
2034
jak rozpoznać, czym jest prawdziwe ja?
I tak dalej.
00:23
And so forth.
5
11259
964
00:24
But the idea that there must be a real you,
6
12223
3368
Ale idea, że gdzieś istnieje prawdziwe ja,
00:27
surely that's obvious.
7
15591
1043
jest oczywista.
00:28
If there's anything real
in the world, it's you.
in the world, it's you.
8
16634
3261
Jeśli istnieje cokolwiek rzeczywistego
na tym świecie, to właśnie Ja.
na tym świecie, to właśnie Ja.
00:31
Well, I'm not quite sure.
9
19895
1945
Nie jestem pewien.
00:33
At least we have to understand
a bit better what that means.
a bit better what that means.
10
21840
2617
Musimy zrozumieć trochę lepiej,
co to właściwie oznacza.
co to właściwie oznacza.
00:36
Now certainly, I think there are
lots of things in our culture around us
lots of things in our culture around us
11
24457
3834
Jest wiele rzeczy w naszej kulturze,
00:40
which sort of reinforce the idea
12
28291
2207
które potwierdzają,
00:42
that for each one of us,
we have a kind of a core, an essence.
we have a kind of a core, an essence.
13
30498
3751
że w każdym z nas jest
jakaś istota, jakiś rdzeń.
jakaś istota, jakiś rdzeń.
00:46
There is something about what it means
to be you which defines you,
to be you which defines you,
14
34249
3434
Coś, co każdego z nas określa
i pozostaje niezmienne.
00:49
and it's kind of permanent and unchanging.
15
37683
2320
Najbardziej prymitywnym przykładem
00:52
The most kind of crude way
in which we have it,
in which we have it,
16
40003
1810
00:53
are things like horoscopes.
17
41813
1294
są horoskopy.
00:55
You know, people are very wedded
to these, actually.
to these, actually.
18
43107
3040
Niektórzy są z nimi silnie związani.
Dodają je na profilach na Facebooku,
00:58
People put them on their Facebook profile
19
46147
1964
jak gdyby miały znaczenie,
01:00
as though they are meaningul,
20
48111
1483
01:01
you even know
your Chinese horoscope as well.
your Chinese horoscope as well.
21
49594
2677
niektórzy znają nawet
swój chiński horoskop.
swój chiński horoskop.
Są nawet bardziej naukowe przykłady,
01:04
There are also
more scientific versions of this,
more scientific versions of this,
22
52271
2453
01:06
all sorts of ways of profiling
personality type,
personality type,
23
54724
3057
jak wszelkiego rodzaju testy osobowości,
01:09
such as the Myers-Briggs tests,
for example.
for example.
24
57781
2673
na przykład MBTI.
Nie wiem, czy je robiliście.
01:12
I don't know if you've done those.
25
60454
1381
01:13
A lot of companies
use these for recruitment.
use these for recruitment.
26
61835
1904
Wiele firm używa ich podczas rekrutacji.
01:15
You answer a lot of questions,
27
63739
3297
Odpowiada się na wiele pytań
01:19
and this is supposed to reveal
something about your core personality.
something about your core personality.
28
67036
3756
i to ma określić naszą osobowość.
01:22
And of course, the popular fascination
with this is enormous.
with this is enormous.
29
70792
3301
Fascynacja tym jest ogromna.
01:26
In magazines like this, you'll see,
30
74093
1668
W czasopismach tego typu
01:27
in the bottom left corner,
they'll advertise in virtually every issue
they'll advertise in virtually every issue
31
75761
3462
w lewym dolnym rogu
niemal w każdej jest coś o osobowości.
01:31
some kind of personality thing.
32
79223
2110
01:33
And if you pick up one of those magazines,
33
81333
1780
Jeśli weźmie się taki magazyn,
01:35
it's hard to resist, isn't it?
34
83113
1248
ciężko się oprzeć, prawda?
01:36
Doing the test to find
what is your learning style,
what is your learning style,
35
84361
2865
Robi się testy, by sprawdzić
predyspozycje do uczenia się,
predyspozycje do uczenia się,
01:39
what is your loving style,
or what is your working style?
or what is your working style?
36
87226
3128
style miłości i pracy.
01:42
Are you this kind of person or that?
37
90354
2600
Czy jest się taką osobą, czy inną.
01:44
So I think that we have a common-sense idea
38
92954
4033
Myślę, że zdajemy sobie sprawę,
01:48
that there is a kind of core
or essence of ourselves
or essence of ourselves
39
96987
2647
że istnieje jakiś rdzeń, nasza esencja,
01:51
to be discovered.
40
99634
1534
czekająca na odkrycie.
01:53
And that this is kind of a permanent truth
about ourselves,
about ourselves,
41
101168
3256
I to jest właśnie coś w rodzaju
niepodważalnej prawdy o nas,
niepodważalnej prawdy o nas,
01:56
something that's the same throughout life.
42
104424
2440
coś niezmiennego w naszym życiu.
01:58
Well, that's the idea I want to challenge.
43
106864
3751
Właśnie z tą myślą chcę się zmierzyć.
02:02
And I have to say now,
I'll say it a bit later,
I'll say it a bit later,
44
110615
1842
Wyjaśnię to trochę później
02:04
but I'm not challenging this
just because I'm weird,
just because I'm weird,
45
112457
2828
i nie mówię o tym, bo jestem dziwny.
02:07
the challenge actually has a very,
very long and distinguished history.
very long and distinguished history.
46
115285
3797
Próba odpowiedzi na to pytanie
ma bardzo długą historię.
ma bardzo długą historię.
02:11
Here's the common-sense idea.
47
119082
2169
Zdroworozsądkowo.
02:13
There is you.
48
121251
1036
Tutaj jesteś ty.
02:14
You are the individuals you are,
and you have this kind of core.
and you have this kind of core.
49
122287
3308
Każdy z nas ma coś, co go określa.
02:17
Now in your life, what happens
is that you, of course,
is that you, of course,
50
125595
4632
W ciągu swojego życia
02:22
accumulate different experiences
and so forth.
and so forth.
51
130227
2219
zbieracie różne doświadczenia,
02:24
So you have memories,
52
132446
2270
więc macie wspomnienia,
02:26
and these memories help
to create what you are.
to create what you are.
53
134716
2250
a one pomagają tworzyć własne Ja.
02:28
You have desires, maybe for a cookie,
54
136966
2657
Macie pragnienia,
takie jak ochota na ciastko,
takie jak ochota na ciastko,
02:31
maybe for something
that we don't want to talk about
that we don't want to talk about
55
139623
2795
może na coś, o czym nie chcemy mówić
02:34
at 11 o'clock in the morning
in a school.
in a school.
56
142418
1875
w szkole przed południem.
02:36
You will have beliefs.
57
144293
1981
Nabieracie przekonań.
To jest tablica rejestracyjna kogoś z USA.
02:38
This is a number plate
from someone in America.
from someone in America.
58
146274
1913
02:40
I don't know whether this number plate,
which says "messiah 1,"
which says "messiah 1,"
59
148187
2772
Nie wiem, czy ta tablica "Mesjasz 1"
02:42
indicates that the driver
believes in the messiah,
believes in the messiah,
60
150959
2292
sugeruje, że kierowca wierzy w mesjasza,
02:45
or that they are the messiah.
61
153251
2194
czy że on sam jest mesjaszem.
02:47
Either way, they have beliefs
about messiahs.
about messiahs.
62
155445
2713
W każdym razie ma przekonania o mesjaszu.
02:50
We have knowledge.
63
158158
1462
Posiadamy wiedzę,
02:51
We have sensations and experiences as well.
64
159620
2258
doznania i doświadczenia.
02:53
It's not just intellectual things.
65
161878
2517
To nie tylko kwestia intelektu.
02:56
So this is kind of
the common-sense model, I think,
the common-sense model, I think,
66
164395
2603
To jest ogólny zarys koncepcji,
02:58
of what a person is.
67
166998
1152
kim jest człowiek.
03:00
There is a person who has all the things
that make up our life experiences.
that make up our life experiences.
68
168150
6291
Człowiek to suma życiowych doświadczeń.
03:06
But the suggestion
I want to put to you today
I want to put to you today
69
174441
2519
Chcę wam dzisiaj powiedzieć,
03:08
is that there's something
fundamentally wrong with this model.
fundamentally wrong with this model.
70
176960
3435
że coś nie zgadza się w tej koncepcji.
03:12
And I can show you what's wrong
with one click.
with one click.
71
180395
2458
Mogę to udowodnić
za pomocą jednego kliknięcia.
za pomocą jednego kliknięcia.
03:14
Which is there isn't actually a "you"
at the heart of all these experiences.
at the heart of all these experiences.
72
182853
6855
W środku tego wszystkiego
nie ma czegoś takiego jak ty.
nie ma czegoś takiego jak ty.
03:21
Strange thought?
Well, maybe not.
Well, maybe not.
73
189708
1613
Niepokojące? Może niekoniecznie.
03:23
What is there, then?
74
191321
1758
Co tam jest?
03:25
Well, clearly there are memories,
desires, intentions, sensations,
desires, intentions, sensations,
75
193079
3269
Z pewnością wspomnienia,
pragnienia, zamiary, doznania
pragnienia, zamiary, doznania
03:28
and so forth.
76
196348
1943
i tak dalej.
03:30
But what happens is
these things exist,
these things exist,
77
198291
2258
To wszystko istnieje
03:32
and they're kind of all integrated,
78
200549
2069
i tworzy w jakiś sposób całość.
03:34
they're overlapped, they're connected
in various different ways.
in various different ways.
79
202618
3789
To wszystko nachodzi na siebie
i łączy się na różne sposoby.
i łączy się na różne sposoby.
03:38
They're connecting partly,
and perhaps even mainly,
and perhaps even mainly,
80
206407
2590
Łączą się ze sobą,
03:40
because they all belong to one body
and one brain.
and one brain.
81
208997
3327
ponieważ należą do jednego ciała i mózgu.
03:44
But there's also a narrative,
a story we tell about ourselves,
a story we tell about ourselves,
82
212324
3063
Istnieje też historia, opowieść o nas,
03:47
the experiences we have
when we remember past things.
when we remember past things.
83
215387
2895
przeżycia, które mamy,
gdy przypominamy sobie przeszłość.
gdy przypominamy sobie przeszłość.
03:50
We do things because of other things.
84
218282
2232
Robimy coś ze względu na coś.
03:52
So what we desire
is partly a result of what we believe,
is partly a result of what we believe,
85
220514
3612
To, czego pragniemy, jest po części
efektem tego, w co wierzymy,
efektem tego, w co wierzymy,
03:56
and what we remember is also
informing us what we know.
informing us what we know.
86
224126
3566
a to, co pamiętamy,
składa się na naszą wiedzę.
składa się na naszą wiedzę.
03:59
And so really, there are all these things,
87
227692
2662
Zatem te wszystkie
04:02
like beliefs, desires,
sensations, experiences,
sensations, experiences,
88
230354
3039
wierzenia, pragnienia
odczucia i doświadczenia,
odczucia i doświadczenia,
04:05
they're all related to each other,
89
233393
2430
są ze sobą powiązane
04:07
and that just is you.
90
235823
3548
i to właśnie tworzy ciebie.
04:11
In some ways, it's a small difference
from the common-sense understanding.
from the common-sense understanding.
91
239371
4837
Z jednej strony to mała różnica
w zdroworozsądkowym zrozumieniu.
w zdroworozsądkowym zrozumieniu.
04:16
In some ways, it's a massive one.
92
244208
2254
Z drugiej - ogromna.
04:18
It's the shift between thinking of yourself
93
246462
2176
To zmiana sposobu myślenia o sobie
04:20
as a thing which has
all the experiences of life,
all the experiences of life,
94
248638
3396
jako o czymś, co posiada wszystkie
życiowe doświadczenia,
życiowe doświadczenia,
04:24
and thinking of yourself
as simply that collection
as simply that collection
95
252034
2943
a czymś, co jest po prostu zbiorem
04:26
of all experiences in life.
96
254977
2022
tych doświadczeń.
04:28
You are the sum of your parts.
97
256999
2848
Jesteś całością złożoną z części.
04:31
Now those parts are also physical parts,
of course,
of course,
98
259847
2122
Również w sensie fizycznym,
04:33
brains, bodies and legs and things,
99
261969
1902
mózg, ciało, nogi i reszta,
04:35
but they aren't so important, actually.
100
263871
2303
ale to nie jest aż tak istotne.
04:38
If you have a heart transplant,
you're still the same person.
you're still the same person.
101
266174
2673
Po przeszczepie serca
wciąż jest tą samą osobą.
wciąż jest tą samą osobą.
04:40
If you have a memory transplant,
are you the same person?
are you the same person?
102
268847
2380
Po przeszczepie wspomnień,
czy to wciąż ta sama osoba?
czy to wciąż ta sama osoba?
04:43
If you have a belief transplant,
would you be the same person?
would you be the same person?
103
271227
3375
Po przeszczepie wartości,
czy wciąż będzie się tą samą osobą?
czy wciąż będzie się tą samą osobą?
04:46
Now this idea, that what we are,
the way to understand ourselves,
the way to understand ourselves,
104
274602
4899
Koncepcja, że to, czym jesteśmy,
to, jak możemy siebie zrozumieć,
to, jak możemy siebie zrozumieć,
04:51
is as not of some permanent being,
which has experiences,
which has experiences,
105
279501
4461
nie jako niezmienną istotę,
obdarzoną doświadczeniem,
obdarzoną doświadczeniem,
04:55
but is kind of a collection of experiences,
106
283962
2398
ale jako zbiór doświadczeń,
04:58
might strike you as kind of weird.
107
286360
2611
może wydać się dziwna.
05:00
But actually, I don't think
it should be weird.
it should be weird.
108
288971
2084
Ale tak naprawdę nie uważam, że to dziwne.
05:03
In a way, it's common sense.
109
291055
1859
Na swój sposób to rozsądne.
05:04
Because I just invite you
to think about, by comparison,
to think about, by comparison,
110
292914
4301
Pomyślcie dla porównania
05:09
think about pretty much anything else
in the universe,
in the universe,
111
297215
2957
o czymś zupełnie innym
we wszechświecie,
we wszechświecie,
05:12
maybe apart from the
very most fundamental forces or powers.
very most fundamental forces or powers.
112
300172
2750
może oprócz najbardziej
podstawowych sił i praw.
podstawowych sił i praw.
05:14
Let's take something like water.
113
302922
2735
Weźmy wodę.
05:17
Now my science isn't very good.
114
305657
2541
Moja wiedza tu nie jest zbyt rozległa.
05:20
We might say something like
water has two parts hydrogen
water has two parts hydrogen
115
308198
3015
Moglibyśmy powiedzieć, że woda posiada
dwie cząsteczki wodoru
i jedną tlenu, zgadza się?
i jedną tlenu, zgadza się?
05:23
and one parts oxygen, right?
116
311213
1886
05:25
We all know that.
117
313099
1648
Wszyscy to wiemy.
05:26
I hope no one in this room
thinks that what that means
thinks that what that means
118
314747
3465
Mam nadzieję, że nikt z obecnych
nie sądzi, że to oznacza,
nie sądzi, że to oznacza,
05:30
is there is a thing called water,
and attached to it
and attached to it
119
318212
4202
że gdzieś jest coś zwane wodą,
a do tego przyczepione są
a do tego przyczepione są
05:34
are hydrogen and oxygen atoms,
120
322414
2637
atomy wodoru i tlenu
05:37
and that's what water is.
121
325051
1193
i to właśnie jest woda.
05:38
Of course we don't.
122
326244
855
Oczywiście, że nie.
05:39
We understand, very easily,
very straightforwardly,
very straightforwardly,
123
327099
3252
Rozumiemy, z łatwością,
05:42
that water is nothing more
124
330351
1732
że woda jest tylko
05:44
than the hydrogen and oxygen molecules
suitably arranged.
suitably arranged.
125
332083
5034
odpowiednio połączonymi
cząsteczkami wodoru i tlenu.
cząsteczkami wodoru i tlenu.
05:49
Everything else in the universe is the same.
126
337117
1913
Wszystko inne działa tak samo.
05:51
There's no mystery about my watch,
for example.
for example.
127
339030
4169
Nie ma nic niezwykłego w moim zegarku.
05:55
We say the watch has a face, and hands,
128
343199
3363
Mówimy, że zegarek ma tarcze i wskazówki
05:58
and a mechanism and a battery,
129
346562
1800
oraz mechanizm i baterie.
06:00
But what we really mean is,
130
348362
1161
Ale naprawdę nie myślimy,
06:01
we don't think
there is a thing called the watch
there is a thing called the watch
131
349523
1605
że istnieje coś zwane zegarkiem
06:03
to which we then attach all these bits.
132
351128
2733
do czego doczepiamy te wszystkie elementy.
06:05
We understand very clearly
that you get the parts of the watch,
that you get the parts of the watch,
133
353861
3036
Rozumiemy doskonale, że składamy części
06:08
you put them together,
and you create a watch.
and you create a watch.
134
356897
2097
i w ten sposób powstaje zegarek.
06:10
Now if everything else
in the universe is like this,
in the universe is like this,
135
358994
2644
Jeśli wszystko we wszechświecie
działa w ten sposób,
działa w ten sposób,
06:13
why are we different?
136
361638
2306
czemu mielibyśmy być inni?
06:15
Why think of ourselves
137
363944
1564
Dlaczego mielibyśmy być
06:17
as somehow not just being
a collection of all our parts,
a collection of all our parts,
138
365508
3952
czymś złożonym z części,
06:21
but somehow being a separate,
permanent entity which has those parts?
permanent entity which has those parts?
139
369460
4868
a nie czymś, co te części posiada?
06:26
Now this view is not particularly new,
actually.
actually.
140
374328
3110
To właściwie nie jest nowe spojrzenie,
06:29
It has quite a long lineage.
141
377438
1675
ma dość długi rodowód.
Znajdziecie je w buddyzmie,
06:31
You find it in Buddhism,
142
379113
1350
06:32
you find it in 17th,
18th-century philosophy
18th-century philosophy
143
380463
2546
w filozofii XVII i XVIII wieku,
06:35
going through to the current day,
people like Locke and Hume.
people like Locke and Hume.
144
383009
3595
a także we współczesności
czy w dziełach Locke'a i Hume'a.
czy w dziełach Locke'a i Hume'a.
06:38
But interestingly, it's also a view
145
386604
2083
Ale co ciekawe, ten pomysł
06:40
increasingly being heard reinforced
by neuroscience.
by neuroscience.
146
388687
4044
znajduje swoje oparcie
we współczesnej neurobiologii.
we współczesnej neurobiologii.
06:44
This is Paul Broks,
he's a clinical neuropsychologist,
he's a clinical neuropsychologist,
147
392731
3644
Paul Broks, neuropsycholog kliniczny,
06:48
and he says this:
148
396375
1199
stwierdził:
06:49
"We have a deep intuition
that there is a core,
that there is a core,
149
397574
2382
"Mamy silne przeczucie
istnienia rdzenia, esencji,
istnienia rdzenia, esencji,
06:51
an essence there,
and it's hard to shake off,
and it's hard to shake off,
150
399956
2549
i trudno je odeprzeć,
06:54
probably impossible to shake off,
I suspect.
I suspect.
151
402505
3011
może nawet się nie da.
06:57
But it's true that neuroscience shows
that there is no centre in the brain
that there is no centre in the brain
152
405516
3927
Jednak neurobiologia pokazuje,
że nie ma w mózgu żadnego centrum,
że nie ma w mózgu żadnego centrum,
07:01
where things do all come together."
153
409443
2290
gdzie wszystko się łączy".
07:03
So when you look at the brain,
154
411733
2470
Patrząc na mózg
07:06
and you look at how the brain
makes possible a sense of self,
makes possible a sense of self,
155
414203
4017
i na to, jak daje nam poczucie istnienia,
07:10
you find that there isn't
a central control spot in the brain.
a central control spot in the brain.
156
418220
3784
zauważycie, że nie ma centralnego
ośrodka kontrolującego w mózgu.
ośrodka kontrolującego w mózgu.
07:14
There is no kind of center
where everything happens.
where everything happens.
157
422004
3299
Nie ma żadnego jądra,
skąd wszystko jest sterowane.
skąd wszystko jest sterowane.
07:17
There are lots of different processes
in the brain,
in the brain,
158
425303
2585
W mózgu zachodzi wiele różnych procesów,
07:19
all of which operate, in a way,
quite independently.
quite independently.
159
427888
3099
a każdy z nich odbywa się
w dość niezależny sposób.
w dość niezależny sposób.
07:22
But it's because of the way
that they relate
that they relate
160
430987
3110
Jednak z ich wzajemnych relacji
07:26
that we get this sense of self.
161
434097
2861
bierze się poczucie własnego Ja.
07:28
The term I use in the book,
I call it the ego trick.
I call it the ego trick.
162
436958
3489
Pojęcie, jakiego użyłem w książce,
nazywam sztuczką ego,
nazywam sztuczką ego,
07:32
It's like a mechanical trick.
163
440447
4659
to swego rodzaju sztuczka.
Techniczny wybieg.
07:37
It's not that we don't exist,
164
445106
2480
To nie tak, że nie istniejemy,
07:39
it's just that the trick is
to make us feel that inside of us
to make us feel that inside of us
165
447586
3284
po prostu jesteśmy zwodzeni,
07:42
is something more unified
than is really there.
than is really there.
166
450870
3486
że w nas jest coś bardziej
jednolitego niż w rzeczywistości.
jednolitego niż w rzeczywistości.
07:46
Now you might think
this is a worrying idea.
this is a worrying idea.
167
454356
3137
Może myślicie, że to niepokojące.
07:49
You might think that if it's true,
168
457493
2332
Jeśli to prawda,
07:51
that for each one of us there is
no abiding core of self,
no abiding core of self,
169
459825
3751
że nie ma w nas żadnego stałego jestestwa,
07:55
no permanent essence,
170
463576
1985
żadnej niezmiennej esencji,
07:57
does that mean that really,
the self is an illusion?
the self is an illusion?
171
465561
3932
czy to oznacza, że jaźń jest iluzją?
08:01
Does it mean that we really don't exist?
172
469493
2314
Czy to oznacza, że nie istniejemy?
08:03
There is no real you.
173
471807
1808
Prawdziwe ja nie istnieje.
08:05
Well, a lot of people actually do use
this talk of illusion and so forth.
this talk of illusion and so forth.
174
473615
3081
Wiele osób korzysta z koncepcji iluzji.
08:08
These are three psychologists,
Thomas Metzinger, Bruce Hood,
Thomas Metzinger, Bruce Hood,
175
476696
3978
Psycholodzy Thomas Metzinger, Bruce Hood,
08:12
Susan Blackmore,
176
480674
2304
Susan Blackmore.
08:14
a lot of these people do talk
the language of illusion,
the language of illusion,
177
482978
2985
Wielu z nich mówi o iluzji.
08:17
the self is an illusion, it's a fiction.
178
485963
2066
Własne ja jest iluzją, fikcją.
08:20
But I don't think this is
a very helpful way of looking at it.
a very helpful way of looking at it.
179
488029
3046
Ale nie sądzę, żeby to
ułatwiało spojrzenie na problem.
ułatwiało spojrzenie na problem.
08:23
Go back to the watch.
180
491075
777
Wróćmy do zegarka, nie jest on iluzją,
08:23
The watch isn't an illusion,
because there is nothing to the watch
because there is nothing to the watch
181
491852
4052
bo nie jest on niczym innym,
08:27
other than a collection of its parts.
182
495904
2248
niż zbiorem elementów.
08:30
In the same way,
we're not illusions either.
we're not illusions either.
183
498152
1957
Tak samo my też nie jesteśmy iluzją.
08:32
The fact that we are, in some ways,
just this very, very complex collection,
just this very, very complex collection,
184
500109
5443
Fakt, że jesteśmy po prostu wielką
skomplikowaną kompozycją,
skomplikowaną kompozycją,
08:37
ordered collection of things,
185
505552
1585
uporządkowaną składanką,
08:39
does not mean we're not real.
186
507137
1875
nie oznacza, że nie istniejemy.
08:41
I can give you
a very sort of rough metaphor for this.
a very sort of rough metaphor for this.
187
509012
2899
Użyję prostej metafory,
08:43
Let's take something like a waterfall.
188
511911
2605
wyobraźcie sobie wodospad,
08:46
These are the Iguazu Falls, in Argentina.
189
514516
3607
na przykład wodospad Iguazu w Argentynie.
08:50
Now if you take something like this,
190
518123
2502
Myśląc o czymś takim,
08:52
you can appreciate the fact
that in lots of ways,
that in lots of ways,
191
520625
3294
można docenić fakt, że w rzeczywistości
nie ma w nim nic trwałego.
08:55
there's nothing permanent about this.
192
523919
2110
08:58
For one thing, it's always changing.
193
526029
1433
Zawsze się zmienia.
08:59
The waters
are always carving new channels.
are always carving new channels.
194
527462
2847
Woda zawsze żłobi nowe koryta,
09:02
with changes and tides and the weather,
195
530309
2291
wraz ze zmianami, przepływem, pogodą
09:04
some things dry up,
new things are created.
new things are created.
196
532600
4424
pewne rzeczy wysychają, nowe powstają.
09:09
Of course the water that flows
through the waterfall
through the waterfall
197
537024
3487
Także woda tworząca wodospad
09:12
is different every single instance.
198
540511
2902
jest inna w każdej chwili.
09:15
But it doesn't mean that
the Iguazu Falls are an illusion.
the Iguazu Falls are an illusion.
199
543413
2752
Ale to nie oznacza,
że wodospad Iguazu to iluzja,
że wodospad Iguazu to iluzja,
09:18
It doesn't mean it's not real.
200
546165
1633
to nie oznacza, że nie istnieje.
09:19
What it means is we have
to understand what it is
to understand what it is
201
547798
3334
Oznacza to, że trzeba
zrozumieć, czym jest,
zrozumieć, czym jest,
09:23
as something which has a history,
202
551132
2229
czymś z historią,
09:25
has certain things that keep it together,
203
553361
2642
czymś składającym się
z współtworzących elementów,
z współtworzących elementów,
09:28
but it's a process, it's fluid,
it's forever changing.
it's forever changing.
204
556003
2796
ale to proces, który jest płynny,
zawsze się zmienia.
zawsze się zmienia.
09:30
Now that, I think, is a model
for understanding ourselves,
for understanding ourselves,
205
558799
3732
Myślę, że to jest właśnie sposób
na zrozumienie nas samych
na zrozumienie nas samych
09:34
and I think it's a liberating model.
206
562531
1664
i myślę, że on nas uwalnia.
09:36
Because if you think that you have
this fixed, permanent essence,
this fixed, permanent essence,
207
564195
3036
Myśląc, że posiadacie tę
sztywną i stałą esencję,
sztywną i stałą esencję,
09:39
which is always the same,
throughout your life, no matter what,
throughout your life, no matter what,
208
567231
3006
która jest niezmienna
przez całe wasze życie,
przez całe wasze życie,
09:42
in a sense you're kind of trapped.
209
570237
2570
w pewnym sensie bylibyście więźniami.
09:44
You're born with an essence,
210
572807
2611
Rodzilibyście się jako esencja
09:47
that's what you are until you die,
211
575418
2683
i pozostawalibyście nią aż do śmierci,
a jeśli wierzycie w życie
pozagrobowe - może i dłużej.
pozagrobowe - może i dłużej.
09:50
if you believe in an afterlife,
maybe you continue.
maybe you continue.
212
578101
3029
09:53
But if you think of yourself
as being, in a way,
as being, in a way,
213
581130
2970
Lecz gdy pomyślicie o sobie
09:56
not a thing as such,
but a kind of a process,
but a kind of a process,
214
584100
3780
nie jako o osobie,
ale w kategorii procesu,
czegoś zmiennego,
09:59
something that is changing,
215
587880
1527
10:01
then I think that's quite liberating.
216
589407
1537
myślę, że to dość wyzwalające,
10:02
Because unlike the the waterfalls,
217
590944
2868
ponieważ w przeciwieństwie do wodospadów
10:05
we actually have the capacity to channel
218
593812
2495
mamy zdolność do kierowania
10:08
the direction of our development for ourselves
to a certain degree.
to a certain degree.
219
596307
3622
swoim rozwojem.
10:11
Now we've got to be careful here, right?
220
599929
2373
Powinniśmy być tu ostrożni.
10:14
If you watch the X-Factor too much,
you might buy into this idea
you might buy into this idea
221
602302
3090
Przez zbyt duże dawki
X-Factor można uwierzyć,
X-Factor można uwierzyć,
10:17
that we can all be whatever we want to be.
222
605392
2329
że możecie być wszystkim, czym zechcecie.
10:19
That's not true.
223
607721
1318
To nieprawda.
10:21
I've heard some fantastic musicians
this morning,
this morning,
224
609039
2170
Słyszałem dziś rano niesamowitych muzyków
10:23
and I am very confident
that I could in no way be as good as them.
that I could in no way be as good as them.
225
611209
3718
i jestem pewien, że nie mógłbym
być tak dobry jak oni.
być tak dobry jak oni.
10:26
I could practice hard
and maybe be good,
and maybe be good,
226
614927
2397
Mógłbym ciężko pracować
i może być w tym dobry,
i może być w tym dobry,
10:29
but I don't have
that really natural ability.
that really natural ability.
227
617324
3004
ale nie posiadam tej naturalnej zdolności.
10:32
There are limits to what we can achieve.
228
620328
2657
Są ograniczenia w tym, co możemy osiągnąć.
10:34
There are limits to what
we can make of ourselves.
we can make of ourselves.
229
622985
2475
Są ograniczenia w tym,
kim możemy się stać.
kim możemy się stać.
10:37
But nevertheless, we do have
this capacity
this capacity
230
625460
2662
Niemniej jednak posiadamy tę zdolność
10:40
to, in a sense, shape ourselves.
231
628122
3990
w jakimś sensie, kształtowania siebie.
10:44
The true self, as it were then,
232
632112
2256
Prawdziwe ja zatem,
10:46
is not something that is just there
for you to discover,
for you to discover,
233
634368
4061
nie jest czymś do odkrycia przez was,
10:50
you don't sort of look into your soul
and find your true self,
and find your true self,
234
638429
3649
nie da się spojrzeć na duszę
i znaleźć tam prawdziwego Ja.
i znaleźć tam prawdziwego Ja.
10:54
What you are partly doing, at least,
235
642078
1821
Częściowo tworzycie
10:55
is actually creating your true self.
236
643899
2391
swoje prawdziwe ja.
10:58
And this, I think, is very,
very significant,
very significant,
237
646290
1923
I to, myślę, jest niezwykle istotne.
11:00
particularly at this stage of life you're at.
238
648213
1966
Zwłaszcza w tej fazie waszego życia.
11:02
You'll be aware of the fact
239
650179
1399
Będziecie świadomi faktu,
11:03
how much of you changed over recent years.
240
651578
2554
jak bardzo zmieniliście się
w ciągu ostatnich lat.
w ciągu ostatnich lat.
11:06
If you have any videos of yourself,
three or four years ago,
three or four years ago,
241
654132
3239
Jeśli macie filmy ze sobą
sprzed trzech, czterech lat,
sprzed trzech, czterech lat,
11:09
you probably feel embarrassed
because you don't recognize yourself.
because you don't recognize yourself.
242
657371
3280
prawdopodobnie czujecie się zażenowani,
bo nie poznajecie siebie.
bo nie poznajecie siebie.
11:12
So I want to get that message over,
that what we need to do
that what we need to do
243
660651
2881
Próbuję wam powiedzieć,
że powinniśmy patrzeć na siebie
że powinniśmy patrzeć na siebie
11:15
is think about ourselves as things
that we can shape,
that we can shape,
244
663532
3060
jako na istoty, które możemy
kształtować i zmieniać.
kształtować i zmieniać.
11:18
and channel and change.
245
666592
1053
To ponownie Budda.
11:19
This is the Buddha, again:
246
667645
1296
11:20
"Well-makers lead the water,
247
668941
2419
"Budowniczy studni kierują wodą,
11:23
fletchers bend the arrow,
248
671360
1401
wytwórca strzał nagina je,
11:24
carpenters bend a log of wood,
249
672761
2465
stolarz kształtuje drewno,
11:27
wise people fashion themselves."
250
675226
3774
mądrzy ludzie kształtują siebie".
11:31
And that's the idea
I want to leave you with,
I want to leave you with,
251
679000
1461
Z tą koncepcją chcę was zostawić:
11:32
that your true self is not something
that you will have to go searching for,
that you will have to go searching for,
252
680461
7207
wasze prawdziwe ja to nie coś,
czego musicie szukać,
czego musicie szukać,
11:39
as a mystery, and maybe never ever find.
253
687668
3205
jakaś tajemnica, której może
nigdy nie rozwiążecie.
nigdy nie rozwiążecie.
11:42
To the extent you have a true self,
254
690873
1701
W temacie własnego ja,
11:44
it's something that you in part discover,
255
692574
2734
to coś, co częściowo odkrywacie,
11:47
but in part create.
256
695308
2393
ale też częściowo tworzycie.
11:49
and that, I think,
is a liberating and exciting prospect.
is a liberating and exciting prospect.
257
697701
4496
I myślę, że to jest właśnie
wyzwalające i ekscytujące.
wyzwalające i ekscytujące.
11:54
Thank you very much.
258
702197
2116
Dziękuję za uwagę.
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Julian Baggini - PhilosopherJulian Baggini is a journalist and philosopher who studies the complexities of personal identity. He is the editor-in-chief of the Philosophers' Magazine.
Why you should listen
Julian Baggini is the author of several books including Welcome to Everytown: A Journey into the English Mind, Complaint and The Ego Trick, as well as the recent Really, Really Big Questions about Faith. He has written for numerous newspapers and magazines including the Guardian, the Financial Times, Prospect and the New Statesman, as well as for the think tanks The Institute of Public Policy Research and Demos. He is founding editor of The Philosophers’ Magazine. He has been writer-in-residence for the National Trust at the White Cliffs of Dover and philosopher-in-residence at the Cheltenham Literature Festival and Wellington College. He has also appeared as a cameo in two Alexander McCall-Smith novels.
More profile about the speakerJulian Baggini | Speaker | TED.com