ABOUT THE SPEAKER
Manal al-Sharif - Women’s rights activist
Manal al-Sharif advocates for women’s right to drive, male guardianship annulment, and family protection in Saudi Arabia.

Why you should listen

In May 2011, Manal al-Sharif filmed herself driving a car in Saudi Arabia, where women are prohibited from driving. She posted the video on YouTube, called on women to participate in a Women2Drive campaign on June 17 of that year, and attracted 12,000 fans to a Facebook page she’d collaborated on called Teach Me How to Drive So I Can Protect Myself. During a second turn at the wheel, she was arrested. Nine days -- and a groundswell of protest -- later she was released from jail.
 
Al-Sharif, an information technology consultant, remains active in the women right's movement. She has broadened her campaign to focus on guardianship annulment and family protection as well as driving rights, and has founded several groups throughout Saudi Arabia with the title "My rights, my dignity."

More profile about the speaker
Manal al-Sharif | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

Manal al-Sharif: A Saudi woman who dared to drive

Manal al-Sharif: Saudyjka, która odważyła się prowadzić samochód

Filmed:
1,659,001 views

Nie ma w zasadzie prawa zakazującego kobietom prowadzenie samochodu w Arabii Saudyjskiej. Ale jest to zabronione. Dwa lata temu Manal al-Sharif postanowiła zachęcić kobiety do prowadzenia. Sfilmowała siebie podczas jazdy i umieściła wideo na YouTube. Opowiada, co się później wydarzyło.
- Women’s rights activist
Manal al-Sharif advocates for women’s right to drive, male guardianship annulment, and family protection in Saudi Arabia. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
AllowZezwalaj na me to startpoczątek this talk with a questionpytanie to everyonekażdy.
0
1267
4528
00:17
You know that all over the worldświat,
1
5795
2262
Na całym świecie
00:20
people fightwalka for theirich freedomwolność,
2
8057
2795
ludzie walczą o wolność,
00:22
fightwalka for theirich rightsprawa.
3
10852
2206
o swoje prawa.
00:25
Some battlebitwa oppressiveucisku governmentsrządy.
4
13058
3161
Niektórzy walczą z uciskiem rządów
00:28
OthersInni battlebitwa oppressiveucisku societiesspołeczeństwa.
5
16219
4736
inni z uciskiem społeczeństwa.
00:32
WhichCo battlebitwa do you think is hardertrudniejsze?
6
20955
3856
Która walka jest trudniejsza?
00:36
AllowZezwalaj na me to try to answerodpowiedź this questionpytanie
7
24811
2472
Za chwilę postaram się
00:39
in the fewkilka comingprzyjście minutesminuty.
8
27283
3080
odpowiedzieć na to pytanie.
00:42
Let me take you back two yearslat agotemu in my life.
9
30363
5816
Cofnijmy się o dwa lata.
00:48
It was the bedtimeprzed snem of my sonsyn, AboodyAboody.
10
36179
2956
Mój syn Aboody szykował się do snu.
00:51
He was fivepięć at the time.
11
39135
2684
Miał wtedy 5 lat.
00:53
After finishingwykończeniowy his bedtimeprzed snem ritualsrytuały,
12
41819
2440
Leżąc już w łóżku,
00:56
he lookedspojrzał at me and he askedspytał a questionpytanie:
13
44259
4082
spojrzał na mnie i zapytał:
01:00
"MommyMamusiu, are we badzły people?"
14
48341
3231
"Mamusiu, czy jesteśmy złymi ludźmi?".
01:03
I was shockedwstrząśnięty.
15
51572
2460
Byłam w szoku.
01:06
"Why do you say suchtaki things, AboodyAboody?"
16
54032
3157
"Dlaczego mówisz takie rzeczy, Aboody?".
01:09
EarlierWcześniej that day, I noticedzauważyłem some bruisessiniaki
17
57189
2335
Zauważyłam, że miał posiniaczoną buzię
01:11
on his facetwarz when he cameoprawa ołowiana witrażu from schoolszkoła.
18
59524
2583
po powrocie ze szkoły.
01:14
He wouldn'tnie tell me what happenedstało się.
19
62107
1966
Nie chciał mi powiedzieć, co się stało.
01:16
[But now] he was readygotowy to tell.
20
64073
4063
Ale teraz był gotów.
01:20
"Two boyschłopcy hittrafienie me todaydzisiaj in schoolszkoła.
21
68136
2811
"Zbili mnie dwaj chłopcy w szkole.
01:22
They told me, 'We' Mamy saw your mommama on FacebookFacebook.
22
70947
3369
Powiedzieli: «Widzieliśmy
twoją mamę na Facebooku.
01:26
You and your mommama should be put in jailwięzienie.'"
23
74316
4786
Oboje powinniście iść do więzienia»".
01:31
I've never been afraidprzestraszony to tell AboodyAboody anything.
24
79102
3141
Nigdy nie bałam się rozmawiać
z synem o wszystkim.
01:34
I've been always a prouddumny womankobieta of my achievementsosiągnięcia.
25
82243
4704
Byłam dumna ze swoich osiągnięć.
01:38
But those questioningpytający eyesoczy of my sonsyn
26
86947
2215
Ale pytające oczy syna
01:41
were my momentza chwilę of truthprawda,
27
89162
2825
były chwilą prawdy,
01:43
when it all cameoprawa ołowiana witrażu togetherRazem.
28
91987
3753
wtedy wszystko nabrało sensu.
01:47
You see, I'm a SaudiArabii Saudyjskiej womankobieta who had been put in jailwięzienie
29
95740
4418
Jestem Saudyjką, która trafiła do więzienia
01:52
for drivingnapędowy a carsamochód in a countrykraj
30
100158
2135
za prowadzenie samochodu w kraju,
01:54
where womenkobiety are not supposeddomniemany to drivenapęd carssamochody.
31
102293
4955
gdzie kobiety nie powinny prowadzić.
01:59
Just for givingdający me his carsamochód keysklucze,
32
107248
2391
Za danie mi kluczyków do samochodu
02:01
my ownwłasny brotherbrat was detainedzatrzymany twicedwa razy,
33
109639
3856
brat został zatrzymany dwa razy
02:05
and he was harassedprześladowani to the pointpunkt he had
34
113495
1613
i był prześladowany tak dalece,
02:07
to quitporzucić his jobpraca as a geologistgeolog,
35
115108
1988
że musiał porzucić pracę geologa
02:09
leavepozostawiać the countrykraj with his wifeżona and two-year-olddwa rok stary sonsyn.
36
117096
3334
i opuścić kraj z żoną i 2-letnim synem.
02:12
My fatherojciec had to sitsiedzieć in a FridayPiątek sermonkazanie
37
120430
2098
Mój ojciec musiał siedzieć
na piątkowym kazaniu,
02:14
listeningsłuchający to the imamimam condemningpotępiając womenkobiety driversSterowniki
38
122528
3672
słuchając imama potępiającego
kobiety kierowców,
02:18
and callingpowołanie them prostitutesprostytutki
39
126200
1968
nazywającego je prostytutkami
02:20
amongstwśród tonsmnóstwo of worshippersczciciele,
40
128168
2336
wobec wielu wiernych,
02:22
some of them our friendsprzyjaciele and familyrodzina of my ownwłasny fatherojciec.
41
130504
4312
wśród nich byli przyjaciele
i rodzina ojca.
02:26
I was facedw obliczu with an organizedzorganizowany defamationzniesławienie campaignkampania
42
134816
3584
Spotkała mnie
zorganizowana kampania oszczerstw
02:30
in the locallokalny mediagłoska bezdźwięczna combinedłączny with falsefałszywy rumorsplotki
43
138400
2982
w lokalnych mediach i fałszywych pogłoskach,
02:33
sharedudostępniony in familyrodzina gatheringsspotkania, in the streetsulice
44
141382
2858
krążących podczas uroczystości rodzinnych,
02:36
and in schoolsszkoły.
45
144240
2744
na ulicach i w szkołach.
02:38
It all hittrafienie me.
46
146984
2344
Wtedy wszystko stało się jasne.
02:41
It cameoprawa ołowiana witrażu into focusskupiać that those kidsdzieciaki
47
149328
2194
Dotarło do mnie, że dzieci w szkole
02:43
did not mean to be rudeniegrzeczny to my sonsyn.
48
151522
2294
nie chciały być niegrzeczne
w stosunku do syna.
02:45
They were just influencedpod wpływem by the adultsdorośli ludzie around them.
49
153816
4070
Były pod wpływem otoczenia dorosłych.
02:49
And it wasn'tnie było about me, and it wasn'tnie było a punishmentkara
50
157886
3469
Nie chodziło o mnie,
nie była to kara
02:53
for takingnabierający the wheelkoło and drivingnapędowy a fewkilka milesmile.
51
161355
3814
za przejechanie za kierownicą
kilku kilometrów.
02:57
It was a punishmentkara for daringDaring to challengewyzwanie
52
165169
2849
To kara za rzucenie wyzwania
03:00
the society'sspołeczeństwa ruleszasady.
53
168018
3697
zasadom społeczeństwa.
03:03
But my storyfabuła goesidzie beyondpoza this momentza chwilę of truthprawda of minekopalnia.
54
171715
4537
Moja historia na tym się nie kończy.
03:08
AllowZezwalaj na me to give you a briefingodprawa
55
176252
3796
Pozwólcie, że w skrócie ją opowiem.
03:12
about my storyfabuła.
56
180048
2192
W maju 2011 r. żaliłam się koledze z pracy
03:14
It was MayMoże, 2011,
57
182240
2036
03:16
and I was complainingnarzekać to a work colleaguekolega
58
184276
1959
na szykany jakie mnie spotykały
03:18
about the harassmentsprześladowania I had to facetwarz
59
186235
1834
gdy szukałam kogoś,
kto podwiózłby mnie do domu,
03:20
tryingpróbować to find a ridejazda back home,
60
188069
1788
03:21
althoughmimo że I have a carsamochód and an internationalmiędzynarodowy driver'skierowcy licenselicencja.
61
189857
3484
mimo że mam samochód
i międzynarodowe prawo jazdy.
03:25
As long as I've knownznany, womenkobiety in SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia
62
193341
2125
Kobiety w Arabii Saudyjskiej
03:27
have been always complainingnarzekać about the banzakaz,
63
195466
2486
zawsze skarżyły się na zakaz,
03:29
but it's been 20 yearslat sinceod anyonektokolwiek
64
197952
2416
ale minęło 20 lat
03:32
triedwypróbowany to do anything about it,
65
200368
2032
odkąd próbowano coś z tym zrobić,
03:34
a wholecały generationgeneracja agotemu.
66
202400
2200
całe pokolenie temu.
03:36
He brokezepsuł się the good/badzły newsAktualności in my facetwarz.
67
204600
2136
Kolega uzmysłowił mi jedno.
03:38
"But there is no lawprawo banningBanowanie you from drivingnapędowy."
68
206736
3157
"Nie ma prawa zakazującego
prowadzenia samochodu".
03:41
I lookedspojrzał it up, and he was right.
69
209893
2204
Sprawdziłam i miał rację.
03:44
There wasn'tnie było an actualrzeczywisty lawprawo in SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia.
70
212097
2679
Nie było takiego prawa
w Arabii Saudyjskiej.
03:46
It was just a customniestandardowe and traditionstradycje
71
214776
2140
To tylko zwyczaje i tradycje
03:48
that are enshrinedzapisane in rigidsztywne religiousreligijny fatwasfatwy
72
216916
4016
zapisane w sztywnych religijnych fatwach
03:52
and imposednałożone on womenkobiety.
73
220932
2004
i narzucane kobietom.
03:54
That realizationRealizacja ignitedZapalić the ideapomysł of JuneCzerwca 17,
74
222936
3088
Świadomość tego zrodziła akcję 17 czerwca,
03:58
where we encouragedzachęcać womenkobiety to take the wheelkoło
75
226024
2441
zachęcającą kobiety
04:00
and go drivenapęd.
76
228465
2728
do siadania za kierownicą.
04:03
It was a fewkilka weekstygodnie laterpóźniej, we startedRozpoczęty receivingodbieranie all these
77
231193
3855
Kilka tygodni później zaczęły
pojawiać się komentarze
04:07
"Man wolvesWilki will raperzepak you if you go and drivenapęd."
78
235048
3206
"Wilkołaki was zgwałcą,
jeśli będziecie prowadzić auto".
04:10
A courageousodważny womankobieta, her nameNazwa is NajlaNajla HaririHariri,
79
238254
2666
Pewna odważna kobieta, Najla Hariri,
04:12
she's a SaudiArabii Saudyjskiej womankobieta in the cityMiasto of JeddahDżudda,
80
240920
2600
Saudyjka z miasta Dżudda,
04:15
she drovestado a carsamochód and she announcedogłosił
81
243520
1614
głośno mówiła o prowadzeniu auta,
04:17
but she didn't recordrekord a videowideo.
82
245134
1729
ale nie nagrała filmu.
04:18
We neededpotrzebne proofdowód.
83
246863
1860
Potrzebowałyśmy dowodu.
04:20
So I drovestado. I postedopublikowany a videowideo on YouTubeYouTube.
84
248723
2861
Sfilmowałam swoją jazdę
i zamieściłam na YouTube.
04:23
And to my surpriseniespodzianka,
85
251584
1911
Ku mojemu zdziwieniu,
04:25
it got hundredssetki of thousandstysiące of viewswidoki the first day.
86
253495
2889
film miał setki tysięcy odsłon
w pierwszym dniu.
04:28
What happenedstało się nextNastępny, of coursekurs?
87
256384
1706
Co było dalej?
04:30
I startedRozpoczęty receivingodbieranie threatszagrożenia
88
258090
1894
Zaczęłam dostawać groźby śmierci, gwałtu,
04:31
to be killedzabity, rapedzgwałcony, just to stop this campaignkampania.
89
259984
4562
mające na celu zatrzymać kampanię.
04:36
The SaudiArabii Saudyjskiej authoritieswładze remainedpozostał very quietcichy.
90
264546
3612
Władze Arabii Saudyjskiej nie zareagowały.
04:40
That really creepedcreeped us out.
91
268158
2180
To nas mocno przeraziło.
04:42
I was in the campaignkampania with other SaudiArabii Saudyjskiej womenkobiety
92
270338
2127
W kampanii brały udział inne Saudyjki,
04:44
and even menmężczyźni activistsaktywiści.
93
272465
1953
a nawet mężczyzni aktywiści.
04:46
We wanted to know how the authoritieswładze
94
274418
2464
Chcieliśmy przekonać się,
04:48
would respondodpowiadać on the actualrzeczywisty day, JuneCzerwca 17,
95
276882
3608
jak władze zareagują 17 czerwca,
04:52
when womenkobiety go out and drivenapęd.
96
280490
1729
gdy kobiety wyjadą na ulice.
04:54
So this time I askedspytał my brotherbrat
97
282219
2058
Poprosiłam brata,
04:56
to come with me and drivenapęd by a policePolicja carsamochód.
98
284277
2091
byśmy razem przejechali obok radiowozu.
04:58
It wentposzedł fastszybki. We were arrestedaresztowany,
99
286368
2754
Poszło szybko. Zostaliśmy aresztowani,
05:01
signedpodpisany a pledgezastaw not to drivenapęd again, releasedwydany.
100
289122
3684
podpisaliśmy zobowiązanie, że nie będziemy
jeździć, wypuszczono nas.
05:04
ArrestedAresztowany again, he was sentwysłane to detentionzatrzymanie for one day,
101
292806
3212
Brata znów aresztowano na jeden dzień,
05:08
and I was sentwysłane to jailwięzienie.
102
296018
2263
ja trafiłam do więzienia.
05:10
I wasn'tnie było sure why I was sentwysłane there,
103
298281
1625
Nie byłam pewna, dlaczego tam trafiłam,
05:11
because I didn't facetwarz any chargesopłaty in the interrogationprzesłuchanie.
104
299906
3177
ponieważ nie zostałam o nic oskarżona.
05:15
But what I was sure of was my innocenceniewinność.
105
303083
2287
Ale byłam pewna, że jestem niewinna.
05:17
I didn't breakprzerwa a lawprawo, and I kepttrzymane my abayaAbaya
106
305370
2465
Nie złamałam prawa, nie zdjęłam abaji
05:19
— it's a blackczarny cloakpłaszcz we wearmieć na sobie in SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia before we leavepozostawiać the housedom
107
307835
3876
- to czarny płaszcz, który zakładamy
przed wyjściem z domu.
05:23
and my fellowfacet prisonerswięźniowie kepttrzymane askingpytając me to take it off,
108
311711
2982
Współwięźniarki nalegały, żebym go zdjęła,
05:26
but I was so sure of my innocenceniewinność, I kepttrzymane sayingpowiedzenie,
109
314693
2673
ale, pewna swojej niewinności,
ciągle powtarzałam:
05:29
"No, I'm leavingodejście todaydzisiaj."
110
317366
2225
"Nie, dziś wychodzę".
05:31
OutsideZewnątrz the jailwięzienie, the wholecały countrykraj wentposzedł into a frenzyszał,
111
319591
3456
Cały kraj ogarnęło szaleństwo,
05:35
some attackingnapadający me badlyźle,
112
323047
2304
niektórzy ostro mnie atakowali,
05:37
and othersinni supportivewspierający and even collectingzbieranie signaturespodpisy
113
325351
3725
inni wspierali i nawet zbierali podpisy
05:41
in a petitionPetycja to be sentwysłane to the kingkról to releasewydanie me.
114
329076
4243
w petycji do króla, aby mnie uwolniono.
05:45
I was releasedwydany after ninedziewięć daysdni.
115
333319
1784
Zostałam zwolniona po dziewięciu dniach.
05:47
JuneCzerwca 17 comespochodzi.
116
335103
2686
Nadszedł 17 czerwca.
05:49
The streetsulice were packedzapakowane with policePolicja carssamochody
117
337789
2690
Na ulicach zaroiło się od radiowozów
05:52
and religiousreligijny policePolicja carssamochody,
118
340479
2161
i aut policji religijnej,
05:54
but some hundredsto braveodważny SaudiArabii Saudyjskiej womenkobiety
119
342640
2303
ale około stu odważnych kobiet
05:56
brokezepsuł się the banzakaz and drovestado that day.
120
344943
2032
złamało zakaz i tego dnia siadło za kierownicą.
05:58
NoneBrak were arrestedaresztowany. We brokezepsuł się the tabootabu.
121
346975
3088
Nikogo nie aresztowano. Złamałyśmy tabu.
06:02
(ApplauseAplauz)
122
350063
5343
(Oklaski)
06:12
So I think by now, everyonekażdy knowswie that we can't drivenapęd,
123
360407
3392
Teraz wszyscy już wiedzą,
06:15
or womenkobiety are not alloweddozwolony to drivenapęd, in SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia,
124
363799
2185
że saudyjskim kobietom nie wolno prowadzić,
06:17
but maybe fewkilka know why.
125
365984
2298
ale mało kto wie, dlaczego.
06:20
AllowZezwalaj na me to help you answerodpowiedź this questionpytanie.
126
368282
2584
Odpowiedzią na to pytanie
06:22
There was this officialurzędnik studybadanie
127
370866
3136
są oficjalne badania
06:26
that was presentedprzedstawione to the ShuraSzura CouncilRady --
128
374002
2044
przedstawione Radzie Szury,
06:28
it's the consultativekonsultacyjny councilrada appointedwyznaczony
129
376046
2264
która jest zespołem doradczym,
06:30
by the kingkról in SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia
130
378310
1983
mianowanym przez króla Arabii Saudyjskiej.
06:32
and it was doneGotowe by a locallokalny professorprofesor,
131
380293
2041
Badania zrobił lokalny profesor uniwersytecki,
06:34
a universityUniwersytet professorprofesor.
132
382334
1318
który wierdzi, że opierają się
06:35
He claimsroszczenia it's doneGotowe basedna podstawie on a UNESCOUNESCO studybadanie.
133
383652
4363
na badaniach UNESCO.
06:40
And the studybadanie statesstany,
134
388015
2992
Według niego,
06:43
the percentageodsetek of raperzepak, adulterycudzołóstwo,
135
391007
3792
odsetek gwałtów, cudzołóstwa,
06:46
illegitimatebezprawne childrendzieci, even drugnarkotyk abusenadużycie,
136
394799
3440
nieślubnych dzieci, prostytucji
i nadużywania narkotyków
06:50
prostitutionprostytucja in countrieskraje where womenkobiety drivenapęd
137
398239
3088
jest wyższy w krajach,
gdzie kobiety prowadzą,
06:53
is higherwyższy than countrieskraje where womenkobiety don't drivenapęd.
138
401327
3522
niż w krajach, gdzie tego nie robią.
06:56
(LaughterŚmiech)
139
404849
1337
(Śmiech)
06:58
I know, I was like this, I was shockedwstrząśnięty.
140
406186
1503
Też byłam w szoku.
06:59
I was like, "We are the last countrykraj in the worldświat
141
407689
3120
"Jesteśmy ostatnim krajem na świecie,
07:02
where womenkobiety don't drivenapęd."
142
410809
1953
gdzie kobiety nie prowadzą auta".
07:04
So if you look at the mapmapa of the worldświat,
143
412762
2166
Na mapie świata,
07:06
that only leavesodchodzi two countrieskraje:
144
414928
1693
są tylko dwa kraje:
07:08
SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia, and the other societyspołeczeństwo is the restodpoczynek of the worldświat.
145
416621
4386
Arabia Saudyjska i reszta świata.
07:13
We startedRozpoczęty a hashtaghashtag on TwitterTwitter mockingszyderczy the studybadanie,
146
421007
3088
Stworzyliśmy hashtag na Twitterze
szydzący z badania,
07:16
and it madezrobiony headlinesnagłówki around the worldświat.
147
424095
2468
który trafił na czołówki gazet na świecie.
07:18
[BBCBBC NewsAktualności: 'End' Koniec of virginity'dziewictwo ' if womenkobiety drivenapęd, SaudiArabii Saudyjskiej clerickleryk warnsostrzega przed]
148
426563
1764
[Kobiety za kierownicą to "koniec dziewictwa", ostrzega saudyjski duchowny]
07:20
(LaughterŚmiech)
149
428327
1265
(Śmiech)
07:21
And only then we realizedrealizowany it's so empoweringwzmacnianie
150
429592
2671
Dopiero wtedy zdaliśmy sobie sprawę,
07:24
to mockdrwić your oppressoroprawcy.
151
432263
1464
że drwienie z ciemiężców dodaje sił.
07:25
It stripspaski it away of its strongestnajsilniejszy weaponbroń: fearstrach.
152
433727
4499
Odbiera im najsilniejszą broń: strach.
07:30
This systemsystem is basedna podstawie on ultra-conservativeUltra-konserwatywny
153
438226
3604
System opiera się na ultrakonserwatywnych
07:33
traditionstradycje and customscelne
154
441830
1907
tradycjach i zwyczajach
07:35
that dealsprawa with womenkobiety as if they are inferiorgorsze
155
443737
3247
traktujących kobiety jako osoby gorsze,
07:38
and they need a guardianopiekun to protectochraniać them,
156
446984
2497
potrzebujące opiekuna do ochrony
07:41
so they need to take permissionpozwolenie from this guardianopiekun,
157
449481
2204
i jego zgody,
07:43
whetherczy verbalwerbalny or writtenpisemny, all theirich liveszyje.
158
451685
2166
ustnej lub pisemnej, przez całe życie.
07:45
We are minorsosoby niepełnoletnie untilaż do the day we dieumierać.
159
453851
2456
Jesteśmy niepełnoletnie aż do śmierci.
07:48
And it becomesstaje się worsegorzej when it's enshrinedzapisane in religiousreligijny fatwasfatwy
160
456307
3906
Co gorsza pojawiają się zapisy
w religijnych fatwach,
07:52
basedna podstawie on wrongźle interpretationinterpretacja of the shariaszariat lawprawo,
161
460213
2702
w oparciu o błędne
interpretacje prawa szariatu,
07:54
or the religiousreligijny lawsprawa.
162
462915
2190
przepisów religijnych.
07:57
What's worstnajgorszy, when they becomestają się codifiedujednolicona
163
465105
2125
W najgorszej sytuacji zostają one
07:59
as lawsprawa in the systemsystem,
164
467230
2451
skodyfikowane jako prawa,
08:01
and when womenkobiety themselvessami believe in theirich inferiorityniższości,
165
469681
3396
i same kobiety wierzą w swą niższość
08:05
and they even fightwalka those who try
166
473077
2490
i walczą z tymi, którzy próbują
08:07
to questionpytanie these ruleszasady.
167
475567
3570
poddawać te zasady w wątpliwość.
08:11
So for me, it wasn'tnie było only about these attacksataki I had to facetwarz.
168
479137
4266
Nie chodziło tylko o ataki na mnie,
08:15
It was about livingżycie two totallycałkowicie differentróżne
169
483403
2814
ale o życie w dwóch całkowicie różnych
08:18
perceptionspercepcje of my personalityosobowość, of my personosoba --
170
486217
2960
percepcjach mojej osobowości:
08:21
the villainczarny charakter back in my home countrykraj,
171
489177
2712
przestępczyni we własnym kraju
08:23
and the herobohater outsidena zewnątrz.
172
491889
2023
i bohaterki za granicą.
08:25
Just to tell you, two storieshistorie happenedstało się in the last two yearslat.
173
493912
4075
Dwie historie miały miejsce
w ostatnich dwóch latach.
08:29
One of them is when I was in jailwięzienie.
174
497987
2378
Jedna z nich to mój pobyt w więzieniu.
08:32
I'm prettyładny sure when I was in jailwięzienie,
175
500365
1658
Jestem pewna, że w tym czasie
08:34
everyonekażdy saw titlestytuły in the internationalmiędzynarodowy mediagłoska bezdźwięczna
176
502023
4451
wszyscy widzieli tytuły w światowych mediach,
08:38
something like this duringpodczas these ninedziewięć daysdni I was in jailwięzienie.
177
506474
4045
które ukazały się
w ciągu tych dziewięciu dni.
08:42
But in my home countrykraj, it was a totallycałkowicie differentróżne pictureobrazek.
178
510519
3477
Ale w moim kraju obraz był zupełnie inny.
08:45
It was more like this:
179
513996
1669
Nagłówki wyglądały tak:
08:47
"ManalManal al-SharifAsz Szarif facestwarze chargesopłaty of disturbingniepokojące publicpubliczny orderzamówienie
180
515665
3032
"Manal al-Sharif oskarżona
o zakłócanie porządku publicznego
08:50
and incitingpodżeganie womenkobiety to drivenapęd."
181
518697
3742
i nakłanianie kobiet do jazdy".
08:54
I know.
182
522439
3034
Wiem.
08:57
"ManalManal al-SharifAsz Szarif withdrawswycofuje from the campaignkampania."
183
525473
2049
"Manal al-Sharif wycofuje się z kampanii".
08:59
AhAh, it's okay. This is my favoriteulubiony.
184
527522
2567
A to mój ulubiony.
09:02
"ManalManal al-SharifAsz Szarif breaksprzerwy down and confesseswyznaje:
185
530089
2397
"Manal al-Sharif załamuje się i wyznaje:
09:04
'ForeignZagranicznych forcessiły incitedpodżegał me.'"
186
532486
1812
"Podburzały mnie obce siły".
09:06
(LaughterŚmiech)
187
534298
2359
(Śmiech)
09:08
And it goesidzie on, even trialpróba and floggingchłosta me in publicpubliczny.
188
536657
5197
A poza tym proces i publiczna chłosta.
09:13
So it's a totallycałkowicie differentróżne pictureobrazek.
189
541854
3428
To zupełnie inny obraz.
09:17
I was askedspytał last yearrok to give a speechprzemówienie
190
545282
1772
W zeszłym roku poproszono mnie
o wygłoszenie przemówienia
09:19
at the OsloOslo FreedomWolność ForumForum.
191
547054
2612
podczas Oslo Freedom Forum.
09:21
I was surroundedotoczony by this love
192
549666
2585
Byłam otoczona miłością
09:24
and the supportwsparcie of people around me,
193
552251
2135
i wsparciem ludzi wokół mnie,
09:26
and they lookedspojrzał at me as an inspirationInspiracja.
194
554386
2185
dla których byłam inspiracją.
09:28
At the samepodobnie time, I flewlatał back to my home countrykraj,
195
556571
2862
Wróciłam do kraju,
09:31
they hatedznienawidzony that speechprzemówienie so much.
196
559433
1925
gdzie moja przemowa budziła nienawiść.
09:33
The way they callednazywa it: a betrayalZdrada to the SaudiArabii Saudyjskiej countrykraj
197
561358
2539
Uznano ją za zdradę Arabii Saudyjskiej
09:35
and the SaudiArabii Saudyjskiej people,
198
563897
1592
i Saudyjczyków.
09:37
and they even startedRozpoczęty a hashtaghashtag callednazywa #OsloTraitorOsloTraitor on TwitterTwitter.
199
565489
3361
Pojawiło się 10 tys. tweetów
z hashtagiem #OsloTraitor
09:40
Some 10,000 tweetstweety were writtenpisemny in that hashtaghashtag,
200
568850
3269
09:44
while the oppositenaprzeciwko hashtaghashtag, #OsloHeroOsloHero,
201
572119
2818
natomiast przeciwny hashtag, #OsloHero,
09:46
there was like a handfulgarść of tweetstweety writtenpisemny.
202
574937
1784
miał niewiele wpisów.
09:48
They even startedRozpoczęty a pollAnkieta.
203
576721
1940
Zaczęli nawet ankietę,
09:50
More than 13,000 voterswyborców answeredodpowiedział this pollAnkieta:
204
578661
3283
Ponad 13 tys. osób odpowiadało,
09:53
whetherczy they considereduważane me a traitorzdrajca or not after that speechprzemówienie.
205
581944
3026
czy uważają mnie za zdrajczynię, czy nie.
09:56
NinetyDziewięćdziesiąt percentprocent said yes, she's a traitorzdrajca.
206
584970
3026
90% uznało mnie za zdrajczynię.
09:59
So it's these two totallycałkowicie differentróżne perceptionspercepcje
207
587996
3890
To dwa całkowicie różne wyobrażenia
10:03
of my personalityosobowość.
208
591886
1607
mojej osobowości.
10:05
For me, I'm a prouddumny SaudiArabii Saudyjskiej womankobieta,
209
593493
2024
Uważam się za dumną saudyjską kobietę
10:07
and I do love my countrykraj,
210
595517
1599
i kocham swój kraj,
10:09
and because I love my countrykraj, I'm doing this.
211
597116
2929
dlatego to robię.
10:12
Because I believe a societyspołeczeństwo will not be freewolny
212
600045
2865
Społeczeństwo nie będzie wolne
10:14
if the womenkobiety of that societyspołeczeństwo are not freewolny.
213
602910
2543
jeśli kobiety nie będą wolne.
10:17
(ApplauseAplauz)
214
605453
9929
(Oklaski)
10:27
Thank you.
215
615382
2352
Dziękuję.
10:29
(ApplauseAplauz)
216
617734
2816
(Oklaski)
10:32
Thank you, thank you, thank you, thank you.
217
620550
2624
Dziękuję, dziękuję.
10:35
(ApplauseAplauz)
218
623174
12764
(Oklaski)
10:47
Thank you.
219
635938
3677
Dziękuję.
10:51
But you learnuczyć się lessonsLekcje from these things that happenzdarzyć to you.
220
639615
4221
Wyciągamy wnioski z doświadczeń.
10:55
I learnednauczyli to be always there.
221
643836
2218
Nauczyłam się zawsze być obecna.
10:58
The first thing, I got out of jailwięzienie,
222
646054
2238
Zaraz po wyjściu z więzienia
11:00
of coursekurs after I tookwziął a showerprysznic, I wentposzedł onlineonline,
223
648292
3320
szybko sprawdziłam
11:03
I openedotwierany my TwitterTwitter accountkonto and my FacebookFacebook pagestrona,
224
651612
3219
konto na Twitterze i stronę na Facebooku.
11:06
and I've been always very respectfulpełen szacunku
225
654831
2288
Zawsze szanowałam ludzi,
11:09
to those people who are opiningopiniowanie to me.
226
657119
1507
którzy wyrażają o mnie opinie.
11:10
I would listen to what they say,
227
658626
1600
Słucham, co mówią,
11:12
and I would never defendbronić myselfsiebie with wordssłowa only.
228
660226
2933
i nigdy nie bronię się samymi słowami.
11:15
I would use actionsdziałania. When they said I should withdrawwycofać from the campaignkampania,
229
663159
2408
Działam. Kiedy radzono mi
wycofać się z kampanii,
11:17
I filedzłożony the first lawsuitpozew sądowy againstprzeciwko the generalgenerał directorateDyrekcja
230
665567
3158
złożyłam pierwszy pozew
przeciw dyrekcji policji drogowej
11:20
of trafficruch drogowy policePolicja for not issuingwydanie me a driver'skierowcy licenselicencja.
231
668725
4242
za odmowę wydania mi prawa jazdy.
11:24
There are a lot of people alsorównież --
232
672967
1975
Wielu ludzi mocno mnie wspierało,
11:26
very bigduży supportwsparcie, like those 3,000 people
233
674942
2305
na przykład 3 tys. osób,
11:29
who signedpodpisany the petitionPetycja to releasewydanie me.
234
677247
2364
które podpisały petycję o moje uwolnienie.
11:31
We sentwysłane a petitionPetycja to the ShuraSzura CouncilRady
235
679611
3204
Wysłaliśmy wniosek do Rady Szury
11:34
in favorprzysługa of liftingpodnoszenie the banzakaz on SaudiArabii Saudyjskiej womenkobiety,
236
682815
3232
na rzecz zniesienia zakazu dla Saudyjek.
11:38
and there were, like, 3,500 citizensobywatele who believeduwierzyli in that
237
686047
3209
Około 3500 przekonanych obywateli
11:41
and they signedpodpisany that petitionPetycja.
238
689256
1633
podpisało petycję.
11:42
There were people like that, I just showedpokazał some examplesprzykłady,
239
690889
2871
Byli tam niesamowici ludzie,
11:45
who are amazingniesamowity, who are believingwierząc in women'skobiet rightsprawa in SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia,
240
693760
3112
którzy wierzą w prawa kobiet
w Arabii Saudyjskiej,
11:48
and tryingpróbować, and they are alsorównież facingokładzina a lot of hatenienawidzić
241
696872
2728
ale także spotykają się z nienawiścią,
11:51
because of speakingmówienie up and voicingwyrażanie theirich viewswidoki.
242
699600
3808
bo głośno wyrażają poglądy.
11:55
SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia todaydzisiaj is takingnabierający smallmały stepskroki
243
703408
2377
Arabia Saudyjska stawia małe kroki
11:57
towardw kierunku enhancingzwiększenie women'skobiet rightsprawa.
244
705785
2209
w kierunku poprawy praw kobiet.
11:59
The ShuraSzura CouncilRady that's appointedwyznaczony by the kingkról,
245
707994
2198
Rada Szury,
12:02
by royalkrólewski decreeDekret of KingKról AbdullahAbdullah,
246
710192
2354
mianowana dekretem króla Abdullaha,
12:04
last yearrok there were 30 womenkobiety assignedprzydzielony to that CouncilRady,
247
712546
3608
w ubiegłym roku przyjęła
do swego grona 30 kobiet,
12:08
like 20 percentprocent.
248
716154
2528
to jakieś 20%.
12:10
20 percentprocent of the CouncilRady. (ApplauseAplauz)
249
718682
2728
20% Rady. (Oklaski)
12:13
The samepodobnie time, finallywreszcie, that CouncilRady,
250
721410
2160
W końcu ta sama Rada,
12:15
after rejectingodrzucenie our petitionPetycja fourcztery timesczasy for womenkobiety drivingnapędowy,
251
723570
2992
po 4-krotnym odrzuceniu petycji
w sprawie kobiet za kierownicą,
12:18
they finallywreszcie acceptedprzyjęty it last FebruaryLutego.
252
726562
2575
wreszcie ją zaakceptowała w lutym.
12:21
(ApplauseAplauz)
253
729137
4990
(Oklaski)
12:26
After beingistota sentwysłane to jailwięzienie
254
734127
1837
Po okresie kar więzienia,
12:27
or sentencedskazany lashingBiczowanie, or sentwysłane to a trialpróba,
255
735964
2853
skazywania na chłostę
i wytaczania procesów,
12:30
the spokespersonRzecznik prasowy of the trafficruch drogowy policePolicja said,
256
738817
2089
rzecznik policji drogowej oznajmił,
12:32
we will only issuekwestia trafficruch drogowy violationnaruszenie for womenkobiety driversSterowniki.
257
740906
4311
że na kobiety-kierowców nałoży się jedynie
kary naruszenia ruchu drogowego.
12:37
The GrandGrand MuftiMufti, who is the headgłowa
258
745217
1438
Wielki Mufti, który przewodniczy
12:38
of the religiousreligijny establishmentzakład in SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia,
259
746655
2776
ruchowi religijnemu w Arabii Saudyjskiej,
12:41
he said, it's not recommendedzalecane for womenkobiety to drivenapęd.
260
749431
4112
powiedział, że prowadzenie auta
przez kobiety nie jest zalecane.
12:45
It used to be haramHaram, forbiddenzabroniony, by the previouspoprzedni GrandGrand MuftiMufti.
261
753543
4530
Bo było "haram", czyli zabronione
przez poprzedniego Wielkiego Muftiego.
12:50
So for me, it's not about only these smallmały stepskroki.
262
758073
5549
Chodzi nie tylko o te małe kroki,
12:55
It's about womenkobiety themselvessami.
263
763622
1565
ale o same kobiety.
12:57
A friendprzyjaciel oncepewnego razu askedspytał me, she said,
264
765187
1652
Kiedyś znajoma spytała mnie,
12:58
"So when do you think this womenkobiety drivingnapędowy will happenzdarzyć?"
265
766839
2751
"Kiedy kobiety zaczną jeździć?".
13:01
I told her, "Only if womenkobiety stop askingpytając 'When' Gdy?'
266
769590
2749
Odpowiedziałam, że tylko wtedy,
gdy przestaną pytać "Kiedy?"
13:04
and take actionczynność to make it now."
267
772339
2774
i podejmą działania, aby stało się to teraz.
13:07
So it's not only about the systemsystem,
268
775113
1654
Chodzi nie tylko o system,
13:08
it's alsorównież about us womenkobiety to drivenapęd our ownwłasny life, I'd say.
269
776767
6443
ale również o same kobiety,
ich wpływ na własne życie.
13:15
So I have no clueWskazówka, really, how I becamestał się an activistaktywista.
270
783210
6152
Nie mam pojęcia, jak stałam się aktywistką.
13:21
And I don't know how I becamestał się one now.
271
789362
3967
Nawet teraz tego nie wiem.
13:25
But all I know, and all I'm sure of, in the futureprzyszłość
272
793329
3648
Ale jestem pewna, że w przyszłości,
13:28
when someonektoś askspyta me my storyfabuła,
273
796977
2768
kiedy ktoś zapyta o moją historię,
13:31
I will say, "I'm prouddumny
274
799745
2232
powiem: "Jestem dumna
13:33
to be amongstwśród those womenkobiety who liftedwzniesiony the banzakaz,
275
801977
2856
że jestem jedną z kobiet,
które zniosły zakaz,
13:36
foughtwalczył the banzakaz, and celebratedsłynny everyone'swszyscy freedomwolność."
276
804833
3775
i walczyły o wolność dla wszystkich".
13:40
So the questionpytanie I startedRozpoczęty my talk with,
277
808608
3297
Wróćmy do pytania,
od którego zaczęłam prelekcję,
13:43
who do you think is more difficulttrudny to facetwarz,
278
811905
3200
czy trudniej stawić czoła uciskowi rządu
13:47
oppressiveucisku governmentsrządy or oppressiveucisku societiesspołeczeństwa?
279
815105
2957
czy uciskowi społeczeństwa.
13:50
I hopenadzieja you find clueswskazówki to answerodpowiedź that from my speechprzemówienie.
280
818062
2899
Mam nadzieję, że znajdziecie
wskazówki w mojej prelekcji.
13:52
Thank you, everyonekażdy.
281
820961
1456
Dziękuję.
13:54
(ApplauseAplauz)
282
822417
4768
(Oklaski)
13:59
Thank you.
283
827185
3124
Dziękuję.
14:02
(ApplauseAplauz)
284
830309
5684
(Oklaski)
14:07
Thank you. (ApplauseAplauz)
285
835993
3524
Dziękuję. (Oklaski)
Translated by Kasia Natoniewska
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Manal al-Sharif - Women’s rights activist
Manal al-Sharif advocates for women’s right to drive, male guardianship annulment, and family protection in Saudi Arabia.

Why you should listen

In May 2011, Manal al-Sharif filmed herself driving a car in Saudi Arabia, where women are prohibited from driving. She posted the video on YouTube, called on women to participate in a Women2Drive campaign on June 17 of that year, and attracted 12,000 fans to a Facebook page she’d collaborated on called Teach Me How to Drive So I Can Protect Myself. During a second turn at the wheel, she was arrested. Nine days -- and a groundswell of protest -- later she was released from jail.
 
Al-Sharif, an information technology consultant, remains active in the women right's movement. She has broadened her campaign to focus on guardianship annulment and family protection as well as driving rights, and has founded several groups throughout Saudi Arabia with the title "My rights, my dignity."

More profile about the speaker
Manal al-Sharif | Speaker | TED.com