ABOUT THE SPEAKERS
Rebecca Newberger Goldstein - Philosopher and writer
Rebecca Newberger Goldstein writes novels and nonfiction that explore questions of philosophy, morality and being.

Why you should listen

In her latest book, Plato at the Googleplex: Why Philosophy Won't Go Away, Rebecca Newberger Goldstein makes the case for the importance of philosophy -- even as neuroscience tells us more about our brains, and connective technologies teach us more about the world around us. It's written in the form of a Socratic dialog, a form that Goldstein is passionate about teaching and exploring.

Meanwhile, her novels, from The Mind-Body Problem (Contemporary American Fiction) to 2011's 36 Arguments for the Existence of God: A Work of Fiction (Vintage Contemporaries), use techniques of fiction to untangle philosophical questions, such as: How should we balance heart and mind? What should we have faith in?

In 1996 Goldstein became a MacArthur Fellow, receiving the prize popularly known as the “Genius Award.” She was designated Humanist of the Year 2011 by the American Humanist Association. She's also the author of Betraying Spinoza: The Renegade Jew Who Gave Us Modernity, a combination memoir and history.

More profile about the speaker
Rebecca Newberger Goldstein | Speaker | TED.com
Steven Pinker - Psychologist
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature.

Why you should listen

Steven Pinker grew up in the English-speaking community of Montreal but has spent his adult life bouncing back and forth between Harvard and MIT. He is interested in all aspects of human nature: how we see, hear, think, speak, remember, feel and interact.

To be specific: he developed the first comprehensive theory of language acquisition in children, used verb meaning as a window into cognition, probed the limits of neural networks and showed how the interaction between memory and computation shapes language. He has used evolution to illuminate innuendo, emotional expression and social coordination. He has documented historical declines in violence and explained them in terms of the ways that the violent and peaceable components of human nature interact in different eras. He has written books on the language instinct, how the mind works, the stuff of thought and the doctrine of the blank slate, together with a guide to stylish writing that is rooted in psychology.

In his latest book, Enlightenment Now: The Case for Reason, Science, Humanism, and Progress, he writes about progress -- why people are healthier, richer, safer, happier and better educated than ever. His other books include The Language InstinctHow the Mind Works, The Blank Slate: The Modern Denial of Human NatureThe Stuff of Thought, and The Better Angels of Our Nature.

More profile about the speaker
Steven Pinker | Speaker | TED.com
TED2012

Steven Pinker and Rebecca Newberger Goldstein: The long reach of reason

Steven Pinker i Rebecca Newberger Goldstein: Daleki zasięg rozumu

Filmed:
1,110,252 views

Oto pierwszy TEDowy dialog sokratejski! Czy w czasach, w których irracjonalność zdaje się rządzić i polityką i kulturą, rozum stracił swoją moc? Zobacz jak psycholog Steven Pinker zostaje stopniowo w błyskotliwy sposób przekonany przez filozofa Rebeccę Newberger Goldstein, że rozum jest jednak kluczowym napędem moralnego postępu ludzkości, nawet jeżeli jego skutki wymagają kilku pokoleń, by się w pełni rozwinąć. Dialog został nagrany na żywo przez TED, następnie animowany w wyjątkowy, również zabawny sposób przez firmę Cognitive.
- Philosopher and writer
Rebecca Newberger Goldstein writes novels and nonfiction that explore questions of philosophy, morality and being. Full bio - Psychologist
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
["RebeccaRebecca NewbergerNewberger GoldsteinGoldstein"]
0
1592
2678
["Rebecca Newberger Goldstein"]
00:16
["StevenSteven PinkerPinker"]
1
4270
2079
["Steven Pinker"]
00:18
["The Long ReachRozporządzenia REACH of ReasonPowód"]
2
6349
3277
["Daleki Zasięg Rozumu"]
00:23
CabbieTaksówkarz: Twenty-twoDwadzieścia dwa dollarsdolarów.
StevenSteven PinkerPinker: Okay.
3
11348
3293
Taksówkarz: 22 dolary.
Steven Pinker: Proszę.
00:29
RebeccaRebecca NewbergerNewberger GoldsteinGoldstein: ReasonPowód
appearspojawia się to have fallenupadły on hardciężko timesczasy:
4
17857
4118
Rebecca Newberger Goldstein: Wydaje się,
że rozum przeżywa ciężkie czasy:
00:33
PopularPopularne culturekultura plumbsGrzebienie trasujące newNowy depthsgłębokości of dumbthdumbth
5
21975
3335
popularna kultura nurza się
w otchłaniach głupoty,
00:37
and politicalpolityczny discourserozprawiać has becomestają się a racewyścigi
6
25310
2466
a dyskurs polityczny opada na samo dno.
00:39
to the bottomDolny.
7
27776
3015
00:42
We're livingżycie in an eraera of scientificnaukowy creationismKreacjonizm,
8
30791
4554
Żyjemy w czasach naukowego kreacjonizmu,
00:47
9/11 conspiracyspisek theoriesteorie, psychicpsychiczny hotlinesinfolinie,
9
35345
4014
konspiracji na temat
zamachu 11 września 2001 roku,
wróżek na telefon
00:51
and a resurgenceodrodzenie of religiousreligijny fundamentalismfundamentalizm.
10
39359
3107
i odrodzenia religijnego fundamentalizmu.
00:54
People who think too well
11
42466
2054
Ludzie, którzy myślą zbyt sprawnie,
00:56
are oftenczęsto accusedoskarżony of elitismelitaryzm,
12
44520
2356
są oskarżani o elityzm.
00:58
and even in the academyAkademia,
13
46876
2159
Nawet na uczelniach
01:01
there are attacksataki on logocentrismlogocentrism,
14
49035
2649
mamy ataki na logocentryzm,
01:03
the crimeprzestępstwo of lettingpuszczanie logiclogika dominatezdominować our thinkingmyślący.
15
51684
4885
czyli zbrodnię zdominowania
myślenia przez logikę.
01:08
SPSP: But is this necessarilykoniecznie a badzły thing?
16
56569
2507
SP: Ale czy to koniecznie coś złego?
01:11
PerhapsByć może reasonpowód is overratedprzereklamowane.
17
59076
2219
Być może przeceniasz rozum.
01:13
ManyWiele punditsEksperci have arguedargumentował that a good heartserce
18
61295
2143
Wielu ekspertów dowodziło, że dobre serce
01:15
and steadfastwytrwali moralmorał clarityprzejrzystość
19
63438
1950
i niezłomna moralna czystość
01:17
are superiorlepszy to triangulationstriangulacji
of overeducatedovereducated policypolityka wonkswonks,
20
65388
4238
leżą ponad dywagacjami
przeintelektualizowanych
politycznych maniaków,
01:21
like the bestNajlepiej and brightestnajjaśniejszy and that draggedprzeciągnięty us
21
69626
2665
jak tych najlepszych i najbłyskotliwszych,
którzy wciągnęli nas
w szaleństwo Wietnamu.
01:24
into the quagmiretarapatów of VietnamWietnam.
22
72291
1862
01:26
And wasn'tnie było it reasonpowód that gavedał us the meansznaczy
23
74153
1822
I czy to nie rozum
dał nam możliwość
sprofanowania naszej planety
01:27
to despoilZłupić the planetplaneta
24
75975
1730
01:29
and threatenzagrażają our speciesgatunki with
weaponsBronie of massmasa destructionzniszczenie?
25
77705
3021
i zagrożenia naszego gatunku
bronią masowego rażenia?
01:32
In this way of thinkingmyślący,
it's characterpostać and consciencesumienie,
26
80726
3239
Patrząc pod tym kątem
to charakter i sumienie,
01:35
not cold-heartedzimny calculationobliczenie, that will savezapisać us.
27
83965
3126
a nie chłodne kalkulacje, mogą nas ocalić.
01:39
BesidesPoza tym, a humanczłowiek beingistota is not a brainmózg on a stickkij.
28
87091
3865
Poza tym, istota ludzka
to nie mózg na patyku.
01:42
My fellowfacet psychologistspsychologowie have shownpokazane that we're led
29
90956
2518
Psychologowie wykazali,
że kierują nami nasze ciała i emocje,
01:45
by our bodiesciała and our emotionsemocje
30
93474
1901
01:47
and use our punymizernych powersuprawnienie of reasonpowód
31
95375
1985
i że używamy małostkowej mocy rozumu
01:49
merelyjedynie to rationalizeracjonalizacji our gutjelito feelingsuczucia after the factfakt.
32
97360
3360
do racjonalizacji przeczuć już po fakcie.
01:52
RNGRNG: How could a reasoneduzasadniona
argumentargument logicallylogicznie entailpociąga za sobą
33
100720
3197
RNG: W jaki sposób rozumowanie
może logicznie pociągać za sobą
01:55
the ineffectivenessnieskuteczność of reasoneduzasadniona argumentsargumenty?
34
103917
3432
nieskuteczność rozumowania?
01:59
Look, you're tryingpróbować to persuadenamawiać
us of reason'srozumu impotenceimpotencja.
35
107349
3836
Starasz się przekonać nas
o niemocy rozumu.
02:03
You're not threateninggroźne us or bribingprzekupienia us,
36
111185
2387
Nie grozisz nam, ani nie przekupujesz,
02:05
suggestingsugestia that we resolverozwiązać the issuekwestia
37
113572
1631
sugerując, że można
rozwiązywać problemy głosowaniem,
02:07
with a showpokazać of handsręce or a beautypiękno contestzawody.
38
115203
3208
bądź konkursem piękności.
02:10
By the very actdziałać of tryingpróbować to
reasonpowód us into your positionpozycja,
39
118411
3937
Przez sam fakt tego,
że starasz się uzasadnić swoje stanowisko
02:14
you're concedingtracąc reason'srozumu potencypotencji.
40
122348
3018
udowadniasz siłę rozumu.
02:17
ReasonPowód isn't up for grabschwyta here. It can't be.
41
125366
3006
Rozum to nie jest złoto dla zuchwałych.
02:20
You showpokazać up for that debatedebata
42
128372
1398
Bierzesz udział w debacie,
więc od razu ją przegrałeś.
02:21
and you've alreadyjuż lostStracony it.
43
129770
2842
02:24
SPSP: But can reasonpowód leadprowadzić us in directionswskazówki
44
132612
2715
SP: Ale czy rozum może nam wskazać,
02:27
that are good or decentprzyzwoity or moralmorał?
45
135327
2672
co jest dobre, przyzwoite czy moralne?
02:29
After all, you pointedspiczasty out that reasonpowód
46
137999
2511
Zwróciłaś uwagę na to,
że rozum jest środkiem do celu,
02:32
is just a meansznaczy to an endkoniec,
47
140510
1774
02:34
and the endkoniec dependszależy on the reasoner'sReasoner's passionsnamiętności.
48
142284
2466
a cel zależy od namiętności rozumującego.
02:36
ReasonPowód can laykłaść out a roadDroga
mapmapa to peacepokój and harmonyHarmonia
49
144750
2567
Rozum może słać drogę
do pokoju i harmonii,
02:39
if the reasonerReasoner wants peacepokój and harmonyHarmonia,
50
147317
1856
gdy pragnie się pokoju i harmonii,
02:41
but it can alsorównież laykłaść out a roadDroga
mapmapa to conflictkonflikt and strifekłótnie
51
149173
2827
ale może również pokazać
drogę do konfliktów i walk,
02:44
if the reasonerReasoner delightsrozkosze in conflictkonflikt and strifekłótnie.
52
152000
2677
jeśli rozumujący rozkoszuje się
w konfliktach i walkach.
02:46
Can reasonpowód forcesiła the reasonerReasoner to want
53
154677
2326
Czy rozum może zmusić rozumującego
do pragnienia mniejszej przemocy i strat?
02:49
lessmniej crueltyokrucieństwo and wastemarnotrawstwo?
54
157003
2309
02:51
RNGRNG: All on its ownwłasny, the answerodpowiedź is no,
55
159312
3272
RNG: Sam w sobie tego nie spowoduje,
02:54
but it doesn't take much to switchprzełącznik it to yes.
56
162584
2761
ale nie wiele potrzeba.
02:57
You need two conditionswarunki:
57
165345
2354
Potrzebne są dwa warunki:
02:59
The first is that reasonersreasoners all careopieka
58
167699
2559
po pierwsze, każdy rozumujący
troszczy się o własny dobrobyt.
03:02
about theirich ownwłasny well-beingdobre samopoczucie.
59
170258
1710
03:03
That's one of the passionsnamiętności that has to be presentteraźniejszość
60
171968
2896
To jest jedna z namiętności,
która musi być obecna,
03:06
in orderzamówienie for reasonpowód to go to work,
61
174864
2204
by rozum mógł działać
i oczywiście jest obecna w każdym z nas.
03:09
and it's obviouslyoczywiście presentteraźniejszość in all of us.
62
177068
1888
03:10
We all careopieka passionatelyz pasją
63
178956
2530
Każdy z nas namiętnie dba
03:13
about our ownwłasny well-beingdobre samopoczucie.
64
181486
2264
o swój dobrobyt.
03:15
The seconddruga conditionstan is that reasonersreasoners
65
183750
1833
Drugi warunek zakłada, że rozumujący
03:17
are membersczłonków of a communityspołeczność of reasonersreasoners
66
185583
2485
są członkami społeczeństwa rozumujących,
03:20
who can affectoddziaływać one another'sinnej osoby well-beingdobre samopoczucie,
67
188068
2074
mających wpływ na swój wzajemny dobrobyt,
03:22
can exchangeWymieniać się messageswiadomości,
68
190142
1513
mogą wymieniać komunikaty
03:23
and comprehendzrozumieć eachkażdy other'sinne reasoningrozumowanie.
69
191655
2828
i pojmować wzajemne rozumowanie.
03:26
And that's certainlyna pewno trueprawdziwe of our gregarioustowarzyski
70
194483
2986
To również ma miejsce
w naszym stadnym i rozgadanym gatunku,
03:29
and loquatiousloquatious speciesgatunki,
71
197469
2012
03:31
well endowedobdarzeni with the instinctinstynkt for languagejęzyk.
72
199481
2856
wielce obdarowanym instynktem językowym.
03:34
SPSP: Well, that soundsDźwięki good in theoryteoria,
73
202337
2322
SP: To brzmi dobrze w teorii,
03:36
but has it workedpracował that way in practicećwiczyć?
74
204659
2014
ale czy sprawdza się w praktyce?
03:38
In particularszczególny, can it explainwyjaśniać
75
206673
1834
W szczególności, czy może wyjaśnić
03:40
a momentousdoniosłe historicalhistoryczny developmentrozwój
76
208507
1931
doniosły historyczny postęp,
03:42
that I spokeprzemówił about fivepięć yearslat agotemu here at TEDTED?
77
210438
2867
o którym mówiłem pięć lat temu na TED?
03:45
NamelyA mianowicie, we seemwydać się to be gettinguzyskiwanie more humanehumanitarny.
78
213305
2645
Mianowicie, robimy się
coraz bardziej ludzcy.
03:47
CenturiesOd wieków agotemu, our ancestorsprzodkowie would burnpalić się catskoty aliveżywy
79
215950
3360
Wieki temu nasi przodkowie
palili koty żywcem,
03:51
as a formformularz of popularpopularny entertainmentzabawa.
80
219310
2260
w ramach popularnej rozrywki.
03:53
KnightsRycerze wagedprowadzona constantstały warwojna on eachkażdy other
81
221570
1879
Rycerze prowadzili nieustanne wojny,
03:55
by tryingpróbować to killzabić as manywiele of eachkażdy
other'sinne peasantschłopi as possiblemożliwy.
82
223449
3166
przez próby pozabijania tylu chłopów
adwersarza, ile się dało.
03:58
GovernmentsRządy executedwykonywane people for frivolousfrywolne reasonspowody,
83
226615
2675
Rządy dokonywały egzekucji
z błahych powodów,
04:01
like stealingkradzież a cabbageKapusta
84
229290
1410
takich jak kradzież kapusty
04:02
or criticizingkrytykując the royalkrólewski gardenogród.
85
230700
2248
albo krytykowanie królewskich ogrodów.
04:04
The executionsegzekucje were designedzaprojektowany to be as prolongedo przedłużonym
86
232948
2253
Egzekucje obmyślano tak,
żeby trwały jak najdłużej
04:07
and as painfulbolesny as possiblemożliwy, like crucifixionUkrzyżowanie,
87
235201
2938
i jak najbardziej bolały,
jak ukrzyżowanie,
04:10
disembowelmentDecapitated, breakingłamanie on the wheelkoło.
88
238139
2094
patroszenie, łamanie kołem.
04:12
RespectableSzanowany people kepttrzymane slavesniewolnicy.
89
240233
2066
Szanowane osoby posiadały niewolników.
04:14
For all our flawswad, we have abandonedopuszczony
90
242299
1973
Mimo wszystkich naszych wad,
porzuciliśmy te barbarzyńskie zachowania.
04:16
these barbaricbarbarzyńskie practicespraktyki.
91
244272
1493
04:17
RNGRNG: So, do you think it's
humanczłowiek natureNatura that's changedzmienione?
92
245765
2768
RNG: Więc sądzisz,
że to ludzka natura uległa zmianie?
04:20
SPSP: Not exactlydokładnie. I think we still harborport instinctsinstynkty
93
248533
2785
SP: Nie całkiem. Nadal żywimy instynkty,
04:23
that can eruptwybuchać in violenceprzemoc,
94
251318
1599
które mogą rodzić przemoc,
04:24
like greedchciwość, tribalismTrybalizm, revengezemsta, dominanceprzewaga, sadismsadyzm.
95
252917
4370
takie jak chciwość, plemienność,
zemsta, dominacja, sadyzm.
04:29
But we alsorównież have instinctsinstynkty that can steerSteer us away,
96
257287
2999
Jednak mamy też instynkty,
które mogą nas od tego odwieść,
04:32
like self-controlsamokontrola, empathyempatia, a sensesens of fairnessuczciwość,
97
260286
3492
takie jak samokontrola,
empatia, poczucie sprawiedliwości,
04:35
what AbrahamAbraham LincolnLincoln callednazywa
98
263778
1276
to, co Abraham Lincoln nazwał
aniołami naszej natury.
04:37
the better angelsAnioły of our natureNatura.
99
265054
1589
04:38
RNGRNG: So if humanczłowiek natureNatura didn't changezmiana,
100
266643
2042
RNG: Skoro ludzka natura się nie zmieniła,
04:40
what invigoratedpoprawić kondycję those better angelsAnioły?
101
268685
1999
co ożywiło te anioły?
04:42
SPSP: Well, amongpośród other things,
102
270684
1533
SP: Między innymi
rozszerzyliśmy krąg empatii.
04:44
our circleokrąg of empathyempatia expandedrozszerzony.
103
272217
2142
04:46
YearsLata agotemu, our ancestorsprzodkowie would feel the painból
104
274359
2447
Nasi przodkowie współczuli wyłącznie
04:48
only of theirich familyrodzina and people in theirich villagewioska.
105
276806
2473
własnym rodzinom lub sąsiadom.
04:51
But with the expansionekspansja of literacyalfabetyzacja and travelpodróżować,
106
279279
2802
Przez rozwój piśmiennictwa i podróży
04:54
people startedRozpoczęty to sympathizewspółczuję
107
282081
1926
ludzie zaczęli współodczuwać
04:56
with widerszerszy and widerszerszy circleskółka,
108
284007
1665
w coraz szerszych kręgach,
04:57
the clanKlan, the tribeplemię, the nationnaród, the racewyścigi,
109
285672
2881
klanach, plemionach, narodach, rasach,
05:00
and perhapsmoże eventuallyostatecznie, all of humanityludzkość.
110
288553
2955
być może ostatecznie w całej ludzkości.
05:03
RNGRNG: Can hard-headedna czele scientistsnaukowcy
111
291508
2206
RNG: Czy twardogłowi naukowcy
mogą tak dalece ufać empatii
zrodzonej z miękkiego serca?
05:05
really give so much creditkredyt to soft-heartedmiękkie serce empathyempatia?
112
293714
3021
05:08
SPSP: They can and do.
113
296735
1681
SP: Mogą i tak robią.
05:10
NeurophysiologistsNeurophysiologists have founduznany neuronsneurony in the brainmózg
114
298416
2001
Neurofizjologowie odkryli w mózgu neurony,
05:12
that respondodpowiadać to other people'sludzie actionsdziałania
115
300417
2180
które reagują na reakcje innych ludzi
05:14
the samepodobnie way they respondodpowiadać to our ownwłasny.
116
302597
2067
tak samo, jak reagują na własne.
05:16
EmpathyEmpatii emergeswyłania się earlywcześnie in life,
117
304664
1727
Empatia pojawia się wcześnie,
05:18
perhapsmoże before the agewiek of one.
118
306391
1883
pewnie przed pierwszym rokiem życia.
05:20
BooksKsiążki on empathyempatia have becomestają się bestsellersBestsellery,
119
308274
1643
Książki o empatii stały się bestsellerami,
05:21
like "The EmpathicEmpatyczne CivilizationCywilizacja"
120
309917
2014
na przykład "The Empathic Civilization"
albo "The Age of Empathy".
05:23
and "The AgeWiek of EmpathyEmpatii."
121
311931
2180
05:26
RNGRNG: I'm all for empathyempatia. I mean, who isn't?
122
314111
2698
RNG: Jestem zdecydowanie
za empatią, kto nie jest?
05:28
But all on its ownwłasny, it's a feeblesłaby instrumentinstrument
123
316809
3668
Ale sama w sobie
jest tylko kruchym instrumentem
05:32
for makingzrobienie moralmorał progresspostęp.
124
320477
1870
tworzenia moralnego postępu.
05:34
For one thing, it's innatelyod urodzenia biasedstronniczy
125
322347
2187
Po pierwsze, z natury jest stronnicza
05:36
towardw kierunku bloodkrew relationsrelacje, babiesdzieci
126
324534
2126
w stosunku do pokrewieństwa, niemowlaków
05:38
and warmciepły, fuzzyzamazany animalszwierzęta.
127
326660
1834
i uroczych puchatych zwierzątek.
05:40
As fardaleko as empathyempatia is concernedzaniepokojony,
128
328494
2399
Z punktu widzenia empatii
05:42
uglybrzydki outsidersosoby z zewnątrz can go to hellpiekło.
129
330893
3533
szpetni obcy mogą smażyć się w piekle.
05:46
And even our bestNajlepiej attemptspróbowanie to work up sympathywspółczucie
130
334426
3403
Nawet nasze najlepsze chęci,
by wypracować empatię
05:49
for those who are unconnectedniepołączone with us
131
337829
1984
w stosunku do osób nam obcych,
05:51
fallspadek miserablymarnie shortkrótki, a sadsmutny truthprawda about humanczłowiek natureNatura
132
339813
4199
upadają bardzo szybko,
to smutna ludzka natura,
05:56
that was pointedspiczasty out by AdamAdam SmithSmith.
133
344012
2554
na którą zwrócił uwagę Adam Smith.
05:58
AdamAdam SmithSmith: Let us supposeprzypuszczać that the great empireimperium
134
346566
1781
Adam Smith: Załóżmy,
że wielkie chińskie imperium
06:00
of ChinaChiny was suddenlynagle swallowedpołknięty
up by an earthquaketrzęsienie ziemi,
135
348347
2615
zostało pochłonięte przez trzęsienie ziemi
06:02
and let us considerrozważać how a
man of humanityludzkość in EuropeEuropy
136
350962
2590
i zastanówmy się jak europejski humanista
06:05
would reactreagować on receivingodbieranie intelligenceinteligencja
137
353552
1702
zareagowałby na wiadomość
o tym straszliwym nieszczęściu.
06:07
of this dreadfulstraszny calamitynieszczęście.
138
355254
2063
Najpierw w mocnych słowach wyraziłby
06:09
He would, I imaginewyobrażać sobie, first of all expresswyrazić very stronglysilnie
139
357317
2217
06:11
his sorrowsmutek for the misfortunenieszczęście of that unhappynieszczęśliwy people.
140
359534
2660
smutek z powodu nieszczęścia narodu.
06:14
He would make manywiele melancholymelancholia reflectionsrefleksje
141
362194
1877
Dumałby w melancholijnie
o niepewności ludzkiego życia,
06:16
uponna the precariousnessniepewność of humanczłowiek life,
142
364071
2190
a gdy wszystkie te humanitarne odczucia
zostałyby należycie wyrażone,
06:18
and when all these humanehumanitarny sentimentsuczucia
143
366261
2014
06:20
had been oncepewnego razu fairlydość expressedwyrażone,
144
368275
1843
wróciłby do pogoni
za biznesem i przyjemnościami
06:22
he would pursuekontynuować his businessbiznes or his pleasureprzyjemność
145
370118
2252
06:24
with the samepodobnie easełatwość and tranquilitycisza
146
372370
2149
z taką samą łatwością i spokojem,
06:26
as if no suchtaki accidentwypadek had happenedstało się.
147
374519
2092
jakby nic się nie wydarzyło.
06:28
If he was to losestracić his little fingerpalec tomorrowjutro,
148
376611
2542
Gdyby miał nazajutrz stracić mały palec,
06:31
he would not sleepsen tonightdzisiejszej nocy,
149
379153
1537
nie spałby całą noc, ale zakładając,
że nigdy nie spotkał tych ludzi,
06:32
but providedopatrzony he never saw them,
150
380690
1742
06:34
he would snoreSnore with the mostwiększość profoundgłęboki securitybezpieczeństwo
151
382432
2438
chrapałby z niezmąconym
poczuciem bezpieczeństwa
06:36
over the ruinruina of a hundredsto millionmilion of his brethrenBracia.
152
384870
2909
po zagładzie setek milionów pobratymców.
06:39
SPSP: But if empathyempatia wasn'tnie było enoughdość
to make us more humanehumanitarny,
153
387779
2903
SP: Ale skoro empatia nie wystarcza,
by nas uczłowieczyć,
06:42
what elsejeszcze was there?
154
390682
1560
co nam pozostaje?
06:44
RNGRNG: Well, you didn't mentionwzmianka what mightmoc be
155
392242
2694
RNG: Nie wspomniałeś o jednym z naszych
06:46
one of our mostwiększość effectiveefektywny better angelsAnioły: reasonpowód.
156
394936
3826
najefektywniejszych aniołów: rozumie.
06:50
ReasonPowód has musclemięsień.
157
398762
2568
Rozum ma siłę.
06:53
It's reasonpowód that provideszapewnia the pushPchać to widenposzerzenia
158
401330
3374
On dostarcza nam bodźców
do poszerzenia kręgów empatii.
06:56
that circleokrąg of empathyempatia.
159
404704
2145
06:58
EveryKażdy one of the humanitarianhumanitarny developmentsrozwój sytuacji
160
406849
2908
Każde z humanitarnych osiągnięć,
07:01
that you mentionedwzmiankowany originatedpochodzi with thinkersmyśliciele
161
409757
2598
o których wspomniałeś,
wywodzi się od myślicieli,
07:04
who gavedał reasonspowody for why some practicećwiczyć
162
412355
2870
którzy podali powody,
dla których pewne zachowania
07:07
was indefensiblenie do obrony.
163
415225
1958
były nie do przyjęcia.
07:09
They demonstratedwykazane that the way people treatedleczony
164
417183
2639
Wykazali, że podejście ludzi
07:11
some particularszczególny groupGrupa of othersinni
165
419822
1947
do niektórych grup
07:13
was logicallylogicznie inconsistentniespójny
166
421769
1786
były logicznie niespójne z tym,
07:15
with the way they insistednalegał
on beingistota treatedleczony themselvessami.
167
423555
2572
jak sami chcieli być traktowani.
07:18
SPSP: Are you sayingpowiedzenie that reasonpowód
168
426127
1694
SP: Czy chcesz powiedzieć, że rozum
07:19
can actuallytak właściwie changezmiana people'sludzie mindsumysły?
169
427821
2306
może zmienić ludzkie rozumowanie?
07:22
Don't people just stickkij with whatevercokolwiek convictionwyroku skazującego
170
430127
1930
Czy ludzie nie trzymają się przekonań,
które służą ich interesom,
07:24
servessłuży theirich interestszainteresowania
171
432057
1481
07:25
or conformsjest zgodny to the culturekultura that they grewrósł up in?
172
433538
2816
bądź odpowiadają kulturze,
w której się wychowali?
07:28
RNGRNG: Here'sTutaj jest a fascinatingfascynujący factfakt about us:
173
436354
3159
RNG: Istnieje pewien fascynujący
fakt na nasz temat:
07:31
ContradictionsSprzeczności botherprzeszkadza us,
174
439513
2078
sprzeczności nas męczą,
07:33
at leastnajmniej when we're forcedwymuszony to confrontkonfrontować them,
175
441591
2135
przynajmniej kiedy się z nimi stykamy,
07:35
whichktóry is just anotherinne way of sayingpowiedzenie
176
443726
1818
innymi słowy
07:37
that we are susceptiblepodatny to reasonpowód.
177
445544
2746
jesteśmy podatni na rozumowanie.
07:40
And if you look at the historyhistoria of moralmorał progresspostęp,
178
448290
2831
W historii moralnego postępu
07:43
you can traceślad a directbezpośredni pathwayścieżka
from reasoneduzasadniona argumentsargumenty
179
451121
3707
można dokładnie prześledzić ścieżki
od wywnioskowanych argumentów
07:46
to changeszmiany in the way that we actuallytak właściwie feel.
180
454828
3339
do zmian w tym, co rzeczywiście czujemy.
07:50
Time and again, a thinkermyśliciel would laykłaść out an argumentargument
181
458167
3581
Wielokrotnie myśliciele tłumaczyli,
07:53
as to why some practicećwiczyć was indefensiblenie do obrony,
182
461748
3270
dlaczego niektóre zachowania
są niedopuszczalne,
07:57
irrationalirracjonalny, inconsistentniespójny with valueswartości alreadyjuż heldtrzymany.
183
465018
5049
irracjonalne, niespójne
z już uznanymi zasadami.
08:02
TheirIch essayesej would go viralwirusowe,
184
470067
2068
Ich rozprawy rozchodziły się jak wirusy,
08:04
get translatedprzetłumaczony into manywiele languagesJęzyki,
185
472135
2285
tłumaczone na wiele języków,
08:06
get debatedprzedmiotem dyskusji at pubsPuby and coffeeKawa housesdomy and salonssalony,
186
474420
3350
stając się przedmiotem debat
w pubach, kawiarniach,
na salonach i przyjęciach,
08:09
and at dinnerobiad partiesimprezy,
187
477770
1607
08:11
and influencewpływ leadersprzywódcy, legislatorsustawodawcy,
188
479377
4053
wpływając na liderów, prawodawców,
08:15
popularpopularny opinionopinia.
189
483430
1538
opinię publiczną.
08:16
EventuallyOstatecznie theirich conclusionswnioski get absorbedzaabsorbowany
190
484968
3253
W końcu ich wnioski zostały wchłonięte
08:20
into the commonpospolity sensesens of decencyprzyzwoitości,
191
488221
2327
przez powszechne poczucie przyzwoitości,
08:22
erasingKasowanie the tracksutwory of the originaloryginalny argumentargument
192
490548
2689
eliminując ślady po pierwotnym argumencie,
08:25
that had gottenzdobyć us there.
193
493237
1808
który do tego doprowadził.
08:27
FewKilka of us todaydzisiaj feel any need to put forthnaprzód
194
495045
2797
Niewielu z nas potrzebuje obecnie
08:29
a rigorousrygorystyczny philosophicalfilozoficzny argumentargument
195
497842
2108
wyczerpującego filozoficznego argumentu
08:31
as to why slaveryniewolnictwo is wrongźle
196
499950
2259
na temat niedopuszczalności niewolnictwa,
08:34
or publicpubliczny hangingszasłony or beatingbicie childrendzieci.
197
502209
3558
publicznych egzekucji czy bicia dzieci.
08:37
By now, these things just feel wrongźle.
198
505767
2900
Obecnie czujemy, że to złe.
08:40
But just those argumentsargumenty had to be madezrobiony,
199
508667
2837
Ale musiały powstać co do tego argumenty,
08:43
and they were, in centurieswieki pastprzeszłość.
200
511504
2749
co miało miejsce w poprzednich wiekach.
08:46
SPSP: Are you sayingpowiedzenie that people neededpotrzebne
201
514253
1752
SP: Chcesz powiedzieć, że ludziom
trzeba tłumaczyć krok po kroku,
08:48
a step-by-stepkrok po kroku argumentargument to graspchwycić
202
516005
2048
dlaczego to nieładnie
palić heretyków na stosie?
08:50
why something mightmoc be a weeWee bitkawałek wrongźle
203
518053
2059
08:52
with burningpalenie hereticsheretyków at the stakestawka?
204
520112
1778
08:53
RNGRNG: Oh, they did. Here'sTutaj jest the FrenchFrancuski theologianteolog
205
521890
2917
PNG: Zgadza się. Oto francuski teolog,
08:56
SebastianSebastian CastellioCastellio makingzrobienie the casewalizka.
206
524807
2922
Sebastian Castellio. Posłuchajmy.
Sebastian Castellio:
"Kalwin twierdzi, że ma rację,
08:59
SebastianSebastian CastellioCastellio: CalvinCalvin saysmówi that he's certainpewny,
207
527729
2015
09:01
and other sectssekty say that they are.
208
529744
1640
a inne sekty mówią, że one mają rację.
09:03
Who shallpowinien be judgesędzia?
209
531384
1273
Kto ma rozsądzić?
09:04
If the mattermateria is certainpewny, to whomkogo is it so? To CalvinCalvin?
210
532657
2438
Jeśli sprawa jest przesądzona,
to dla kogo? Dla Kalwina?
09:07
But then, why does he writepisać so
manywiele booksksiążki about manifestoczywisty truthprawda?
211
535095
3019
Skoro tak, to czemu pisze
tyle książek o prawdzie objawionej?
09:10
In viewwidok of the uncertaintyniepewność, we mustmusi definedefiniować hereticsheretyków
212
538114
2536
Z powodu tej niepewności
musimy uznać heretyków
09:12
simplypo prostu as one with whomkogo we disagreenie zgadzać się.
213
540650
1764
za osoby, z którymi się nie zgadzamy.
09:14
And if then we are going to killzabić hereticsheretyków,
214
542414
1972
Jeżeli zamierzamy zabijać heretyków,
09:16
the logicallogiczny outcomewynik will be a warwojna of exterminationzagłady,
215
544386
2241
logiczną konsekwencją
będzie wzajemna eksterminacja,
09:18
sinceod eachkażdy is sure of himselfsamego siebie.
216
546627
1871
bo każdy jest pewien swego zdania".
09:20
SPSP: Or with hideousohydny punishmentskary
217
548498
1549
SP: A co z obrzydliwymi karami,
takimi jak łamanie kołem?
09:22
like breakingłamanie on the wheelkoło?
218
550047
1843
09:23
RNGRNG: The prohibitionzakaz in our constitutionkonstytucja
219
551890
2508
RNG: Zawarty w konstytucji zakaz
09:26
of cruelokrutny and unusualniezwykły punishmentskary
220
554398
2032
okrutnych i wymyślnych kar
09:28
was a responseodpowiedź to a pamphletpamflet circulatedw obiegu in 1764
221
556430
3581
był wynikiem broszury
krążącej w 1764 roku,
09:32
by the ItalianWłoski juristprawnik CesareCesare BeccariaBeccaria.
222
560011
3519
którą napisał włoski prawnik,
Cesare Beccaria.
09:35
CesareCesare BeccariaBeccaria: As punishmentskary
becomestają się more cruelokrutny,
223
563530
2351
Cesare Beccaria:
"Gdy kary stają się okrutniejsze,
09:37
the mindsumysły of menmężczyźni, whichktóry like fluidspłynów
224
565881
2083
ludzkie umysły,
niczym ciecze dostosowujące się
do kształtu otaczających obiektów,
09:39
always adjustdostosować to the levelpoziom of the objectsobiekty
225
567964
1959
09:41
that surroundotaczać them, becomestają się hardenedutwardzony,
226
569923
1879
twardnieją i po setkach lat okrutnych kar,
09:43
and after a hundredsto yearslat of cruelokrutny punishmentskary,
227
571802
2845
09:46
breakingłamanie on the wheelkoło causesprzyczyny no more fearstrach
228
574647
2192
łamanie kołem nie przeraża bardziej,
09:48
than imprisonmentpozbawienia wolności previouslypoprzednio did.
229
576839
2144
niż uprzednio uwięzienie.
09:50
For a punishmentkara to achieveosiągać its objectivecel,
230
578983
2047
By kara osiągnęła cel,
09:53
it is only necessaryniezbędny that the harmszkoda that it inflictszadaje
231
581030
2740
wystarczy, żeby jej skutek
09:55
outweighsprzewyższają the benefitzasiłek that derivespochodzi from the crimeprzestępstwo,
232
583770
3059
przewyższał potencjalne korzyści zbrodni,
09:58
and into this calculationobliczenie oughtpowinni to be factoredrozkładane
233
586829
2108
do tego powinna być zastosowana
nieuchronność kary
10:00
the certaintypewność of punishmentkara
234
588937
1666
10:02
and the lossutrata of the good
235
590603
1138
i utrata korzyści,
które zbrodnia może przynieść.
10:03
that the commissionkomisja of the crimeprzestępstwo will produceprodukować.
236
591741
2635
Wszystko ponad to jest zbyteczne,
10:06
Everything beyondpoza this is superfluouszbędne,
237
594376
1792
10:08
and thereforew związku z tym tyrannicaldespotyczny.
238
596168
1951
a więc despotyczne".
10:10
SPSP: But surelypewno antiwarantywojennego movementsruchy dependedzalezalo
239
598119
2350
SP: Jednak ruchy pacyfistyczne
zależały od masowych demonstracji,
10:12
on massmasa demonstrationsdemonstracje
240
600469
1529
10:13
and catchychwytliwe tunesmelodie by folkFolk singersśpiewacy
241
601998
2082
chwytliwych piosenek folkowych muzyków
10:16
and wrenchingbolesnym photographsfotografie
of the humanczłowiek costskoszty of warwojna.
242
604080
2907
i fotografiach ofiar wojny.
10:18
RNGRNG: No doubtwątpić, but modernnowoczesny anti-waranty-wojennych movementsruchy
243
606987
3178
RNG: Z pewnością,
ale współczesne ruchy pacyfistyczne
10:22
reachdosięgnąć back to a long chainłańcuch of thinkersmyśliciele
244
610165
2693
pochodzą od długiego łańcucha myślicieli
10:24
who had arguedargumentował as to why we oughtpowinni to mobilizezmobilizować
245
612858
2588
dyskutujących na temat tego,
czemu należy mobilizować
10:27
our emotionsemocje againstprzeciwko warwojna,
246
615446
2239
emocje przeciwko wojnie.
10:29
suchtaki as the fatherojciec of modernitynowoczesność, ErasmusProgramu Erasmus.
247
617685
3127
Na przykład ojciec nowoczesności,
Erazm z Rotterdamu.
10:32
ErasmusProgramu Erasmus: The advantagesZalety derivedpochodny from peacepokój
248
620812
1857
Erazm: "Przewagi wynikające z pokoju
10:34
diffuserozproszone themselvessami fardaleko and wideszeroki,
249
622669
1665
są szeroko rozprzestrzenione i liczne.
10:36
and reachdosięgnąć great numbersliczby,
250
624334
1899
10:38
while in warwojna, if anything turnsskręca out happilySzczęśliwie,
251
626233
2001
natomiast wygrana wojna
10:40
the advantageZaletą redoundskonsekrowania only to a fewkilka,
252
628234
2224
przynosi korzyści nielicznym,
10:42
and those unworthyniegodny of reapingczerpania it.
253
630458
2011
w dodatku tym, którzy są ich niegodni.
10:44
One man'smężczyzny safetybezpieczeństwo is owingze względu
to the destructionzniszczenie of anotherinne.
254
632469
2877
Bezpieczeństwo jednego
bierze się ze zniszczenia drugiego.
10:47
One man'smężczyzny prizenagroda is derivedpochodny
from the plundergrabieży of anotherinne.
255
635346
2669
Zdobycz bierze się z grabieży.
10:50
The causeprzyczyna of rejoicingsuradowania madezrobiony by one sidebok
256
638015
2167
Powód jednych do chwały,
10:52
is to the other a causeprzyczyna of mourningżałoby.
257
640182
2348
dla drugich jest powodem do żałoby.
10:54
WhateverCokolwiek is unfortunateniefortunny in warwojna,
258
642530
1541
Wszystkie negatywne aspekty wojny
są szczególnie dotkliwe,
10:56
is severelysurowo so indeedw rzeczy samej,
259
644071
1660
10:57
and whatevercokolwiek, on the contraryprzeciwnie,
260
645731
1402
a to, co mogłoby uchodzić za powodzenie,
10:59
is callednazywa good fortunefortuna,
261
647133
1289
jest brutalne i okrutne,
11:00
is a savagebrutalny and a cruelokrutny good fortunefortuna,
262
648422
1919
11:02
an ungenerousungenerous happinessszczęście derivingwynikających
its existenceistnienie from another'sinnej osoby woeBiada.
263
650341
3637
to nieżyczliwa radość z niedoli innych".
11:05
SPSP: But everyonekażdy knowswie that the movementruch
264
653978
1857
SP: Ale wszyscy wiedzą,
że ruch dążący do obalenia niewolnictwa
11:07
to abolishzniesienie slaveryniewolnictwo dependedzalezalo on faithwiara and emotionemocja.
265
655835
3218
zależał od wiary i emocji.
11:11
It was a movementruch spearheadedna czele by the QuakersKwakrzy,
266
659053
2250
Był on wspierany przez kwakrów
11:13
and it only becamestał się popularpopularny when
HarrietHarriet BeecherBeecher Stowe'sStowe novelpowieść
267
661303
3335
i stał się popularny,
kiedy powieść Harriet Beecher Stowe
"Chata wuja Toma"
11:16
"UncleWujek Tom'sTom's CabinKabiny" becamestał się a bestsellerBestseller.
268
664638
2284
stała się bestsellerem.
11:18
RNGRNG: But the ballpiłka got rollingwalcowanie a centurystulecie before.
269
666922
2917
RNG: Ale wszystko zaczęło się
już 100 wcześniej.
11:21
JohnJohn LockeLocke buckedbucked the tidefala of millenniatysiąclecia
270
669839
3238
John Locke sprzeciwiał się trendom,
11:25
that had regardeduważany the practicećwiczyć as perfectlydoskonale naturalnaturalny.
271
673077
3425
które uznawały to za coś normalnego.
11:28
He arguedargumentował that it was inconsistentniespójny
272
676502
2574
Dowodził, że jest to niespójne
11:31
with the principleszasady of rationalracjonalny governmentrząd.
273
679076
1922
z zasadami racjonalnego rządu.
11:32
JohnJohn LockeLocke: FreedomWolność of menmężczyźni underpod governmentrząd
274
680998
1645
John Locke: "Wolność człowieka
11:34
is to have a standingna stojąco rulereguła to liverelacja na żywo by
275
682643
2019
polega na obowiązującej zasadzie
11:36
commonpospolity to everyonekażdy of that societyspołeczeństwo
276
684662
2053
wspólnej dla każdego w społeczeństwie
11:38
and madezrobiony by the legislativelegislacyjnych powermoc erectedwzniesiony in it,
277
686715
3072
i utworzonej przez władzę
ustawodawczą w nim powołaną,
11:41
a libertywolność to followśledzić my ownwłasny will in all things
278
689787
2184
swobodzie podążania
za własną wolą we wszystkim,
11:43
where that rulereguła prescribesprzepisze not,
279
691971
1720
czego ta zasada nie dotyczy,
11:45
not to be subjectPrzedmiot to the inconstantniestałe,
280
693691
1911
nie podleganiu niestałej,
11:47
uncertainniepewny, unknownnieznany, arbitraryarbitralny will of anotherinne man,
281
695602
3407
niepewnej, niewiadomej,
arbitralnej woli innego człowieka,
11:51
as freedomwolność of natureNatura is to
be underpod no other restraintpowściągliwości
282
699009
2599
jako że naturą wolności jest podleganie
11:53
but the lawprawo of natureNatura.
283
701608
1950
wyłącznie prawom natury".
11:55
SPSP: Those wordssłowa sounddźwięk familiarznajomy.
284
703558
1792
SP: Te słowa brzmią znajomo.
11:57
Where have I readczytać them before? AhAh, yes.
285
705350
2726
Gdzie mogłem je wcześniej przeczytać?
Ach, tak...
12:00
MaryMary AstellAstell: If absoluteabsolutny sovereigntysuwerenności
be not necessaryniezbędny
286
708076
2743
Mary Astell: Skoro absolutna władza
nie obowiązuje w państwie,
12:02
in a statestan, how comespochodzi it to be so in a familyrodzina?
287
710819
2612
dlaczego ma obowiązywać w rodzinie?
12:05
Or if in a familyrodzina, why not in a statestan?
288
713431
2980
A skoro w rodzinie - czemu nie w państwie?
12:08
SinceOd no reasonpowód can be allegedrzekome for the one
289
716411
1868
Każdy powód dla jednego z aspektów
12:10
that will not holdutrzymać more stronglysilnie for the other,
290
718279
2108
będzie obowiązywał
równie silnie dla drugiego.
12:12
if all menmężczyźni are bornurodzony freewolny,
291
720387
1433
Skoro wszyscy rodzą się wolni,
12:13
how is it that all womenkobiety are bornurodzony slavesniewolnicy,
292
721820
2389
dlaczego kobiety rodzą się niewolnicami.
12:16
as they mustmusi be if beingistota subjectedpoddany
293
724209
2428
jako że muszą podlegać
12:18
to the inconstantniestałe, uncertainniepewny,
294
726637
2038
niestałej, niepewnej,
12:20
unknownnieznany, arbitraryarbitralny will of menmężczyźni
295
728675
2520
niewiadomej, arbitralnej woli mężczyzny,
12:23
be the perfectidealny conditionstan of slaveryniewolnictwo?
296
731195
2900
czy nie świadczy to o niewolnictwie?
12:26
RNGRNG: That sortsortować of co-optionOpcja współpracy
297
734095
1933
RNG: Taka forma kooptacji
12:28
is all in the jobpraca descriptionopis of reasonpowód.
298
736028
2566
świadczy o działaniu rozumu.
12:30
One movementruch for the expansionekspansja of rightsprawa
299
738594
2175
Jeden ruch na rzecz
zwiększenia praw inspiruje kolejny,
12:32
inspiresinspiruje anotherinne because the logiclogika is the samepodobnie,
300
740769
3890
bo zasada jest ta sama
12:36
and oncepewnego razu that's hammeredmłotkiem home,
301
744659
1899
i gdy zaczyna obowiązywać,
12:38
it becomesstaje się increasinglycoraz bardziej uncomfortableniewygodny
302
746558
2534
coraz trudniej ignorować niespójności.
12:41
to ignoreignorować the inconsistencyniespójność.
303
749092
2194
12:43
In the 1960s, the CivilCywilnego RightsPrawa MovementRuch
304
751286
2795
W latach 60. ruch
na rzecz praw obywatelskich
12:46
inspirednatchniony the movementsruchy for women'skobiet rightsprawa,
305
754081
1918
zainspirował ruchy na rzecz praw kobiet,
12:47
children'sdzieci rightsprawa, gaywesoły rightsprawa and even animalzwierzę rightsprawa.
306
755999
3623
dzieci, homoseksualistów, nawet zwierząt.
12:51
But fullycałkowicie two centurieswieki before,
307
759622
2422
Już 200 lat wcześniej
12:54
the EnlightenmentOświecenie thinkermyśliciel JeremyJeremy BenthamBentham
308
762044
2148
myśliciel epoki oświecenia,
Jeremy Bentham,
12:56
had exposednarażony the indefensibilityindefensibility
309
764192
2702
obnażył bezprawie takich zwyczajów,
12:58
of customaryzwyczajowe practicespraktyki suchtaki as
310
766894
2442
jak przemoc wobec zwierząt.
13:01
the crueltyokrucieństwo to animalszwierzęta.
311
769336
2103
13:03
JeremyJeremy BenthamBentham: The questionpytanie
is not, can they reasonpowód,
312
771439
2380
Jeremy Bentham: Należy pytać nie o to,
czy mogą rozumować, ani czy mogą mówić,
13:05
norani can they talk, but can they sufferponieść?
313
773819
3393
lecz czy mogą cierpieć?
13:09
RNGRNG: And the persecutionprześladowania of homosexualshomoseksualiści.
314
777212
2844
RNG: Oraz prześladowanie homoseksualistów.
13:12
JBJB: As to any primarypodstawowa mischiefFigiel,
315
780056
1968
JB: Patrząc pod kątem szkód,
13:14
it's evidentoczywisty that it producesprodukuje no painból in anyonektokolwiek.
316
782024
3257
jest oczywiste,
że nie zadaje to nikomu bólu.
13:17
On the contraryprzeciwnie, it producesprodukuje pleasureprzyjemność.
317
785281
2250
Wręcz przeciwnie, daje przyjemność.
13:19
The partnerswzmacniacz are bothobie willingskłonny.
318
787531
1530
Obaj partnerzy są zgodni.
13:21
If eitherzarówno of them be unwillingnie chcą,
319
789061
1544
Gdyby jeden się nie zgadzał,
taki akt byłby występkiem
13:22
the actdziałać is an offenseprzestępstwo,
320
790605
1358
13:23
totallycałkowicie differentróżne in its natureNatura of effectsruchomości.
321
791963
2209
z zupełnie innymi konsekwencjami.
13:26
It's a personalosobisty injuryzranienie. It's a kinduprzejmy of raperzepak.
322
794172
2612
Jest to naruszenie prywatności,
rodzaj gwałtu.
13:28
As to the any dangerniebezpieczeństwo exclusiveEkskluzywny of painból,
323
796784
2244
Co do innych zagrożeń poza bólem,
13:31
the dangerniebezpieczeństwo, if any, much consistskładać się
324
799028
1712
jedyną możliwą szkodą
byłoby uznanie tego za przykład.
13:32
in the tendencytendencja of the exampleprzykład.
325
800740
1839
13:34
But what is the tendencytendencja of this exampleprzykład?
326
802579
3134
Co miałby na celu taki przykład?
Nakłonienie innych
do powielania tego zachowania.
13:37
To disposewyrzucać othersinni to engageangażować in the samepodobnie practicespraktyki.
327
805713
2272
13:39
But this practicećwiczyć producesprodukuje not painból of any kinduprzejmy
328
807985
2694
Jednak nie zadaje ono nikomu cierpienia.
13:42
to anyonektokolwiek.
329
810679
1634
SP: Jednak za każdym razem minął wiek,
13:44
SPSP: Still, in everykażdy casewalizka, it tookwziął at leastnajmniej a centurystulecie
330
812313
2466
13:46
for the argumentsargumenty of these great thinkersmyśliciele
331
814779
1859
zanim argumenty wielkich myślicieli
13:48
to trickleStrużka down and infiltrateinfiltracji
the populationpopulacja as a wholecały.
332
816638
3405
przeniknęły do całej populacji.
13:52
It kinduprzejmy of makesczyni you wondercud about our ownwłasny time.
333
820043
2479
Zachęca to do zastanowienia się
nad naszymi czasami.
13:54
Are there practicespraktyki that we engageangażować in
334
822522
1969
Czy są zachowania, które praktykujemy,
13:56
where the argumentsargumenty againstprzeciwko
them are there for all to see
335
824491
2795
przeciw którym argumenty
są wyraźnie widoczne,
13:59
but nonethelessniemniej jednak we persistutrzymują się in them?
336
827286
2289
a jednak cały czas w nich trwamy?
14:01
RNGRNG: When our great grandchildrenwnuki look back at us,
337
829575
2992
RNG: Gdy nasze wnuki spojrzą na nas,
14:04
will they be as appalledprzerażony by some of our practicespraktyki
338
832567
3215
czy nasze zachowania
zaskoczą ich równie mocno,
14:07
as we are by our slave-owningposiadanie niewolników, heretic-burningheretyk spalanie,
339
835782
3659
jak nas zaskakują przodkowie
posiadający niewolników,
palący heretyków, bijący żony
i nienawidzący gejów?
14:11
wife-beatingżona bicie, gay-bashingwalnąć gejów ancestorsprzodkowie?
340
839441
3088
14:14
SPSP: I'm sure everyonekażdy here
could think of an exampleprzykład.
341
842529
2792
SP: Jestem pewien, że każdy z nas
znajdzie jakiś przykład.
14:17
RNGRNG: I optoptować for the mistreatmentZnęcanie się of animalszwierzęta
342
845321
2030
RNG: Ja sugeruję okrutne traktowanie
zwierząt na fermach.
14:19
in factoryfabryka farmsfarmy.
343
847351
1711
SP: Wsadzanie do więzień
nieszkodliwych posiadaczy narkotyków
14:21
SPSP: The imprisonmentpozbawienia wolności of nonviolentbez przemocy drugnarkotyk offendersprzestępców
344
849062
2230
14:23
and the tolerationTolerancja of raperzepak in our nation'snarodu prisonswięzień.
345
851292
2702
i tolerowanie więziennych gwałtów.
14:25
RNGRNG: ScrimpingScrimping on donationsdarowizny to life-savingratujący życie charitiesorganizacji charytatywnych
346
853994
2725
RNG: Ignorowanie zbiórek
charytatywnych ratujących życie
14:28
in the developingrozwijanie worldświat.
347
856719
1657
w rozwijających się krajach.
14:30
SPSP: The possessionposiadanie of nuclearjądrowy weaponsBronie.
348
858376
2342
SP: Posiadanie broni nuklearnej.
14:32
RNGRNG: The appealapel to religionreligia to justifyuzasadniać
349
860718
2377
RNG: Powoływanie się na religię,
by usprawiedliwić
rzeczy nie do usprawiedliwienia,
14:35
the otherwisew przeciwnym razie unjustifiablenieuzasadnionej,
350
863095
1640
14:36
suchtaki as the banzakaz on contraceptionAntykoncepcja.
351
864735
2512
takie jak zakaz antykoncepcji.
14:39
SPSP: What about religiousreligijny faithwiara in generalgenerał?
352
867247
1788
SP: A co z religijną wiarą w ogóle?
14:41
RNGRNG: EhEH, I'm not holdingtrzymać my breathoddech.
353
869035
2181
RNG: Nie liczyłabym na to zbytnio.
14:43
SPSP: Still, I have becomestają się convincedprzekonany
354
871216
2057
SP: Jednak jestem przekonany,
14:45
that reasonpowód is a better angelAnioł
355
873273
1711
że rozum jest naszym aniołem
i zasługuje na większe uznanie
14:46
that deserveszasługuje na the greatestnajwiększy creditkredyt
356
874984
1572
14:48
for the moralmorał progresspostęp our speciesgatunki has enjoyedcieszył się
357
876556
2654
za moralny postęp,
którego nasz gatunek dostąpił,
14:51
and that holdstrzyma out the greatestnajwiększy hopenadzieja
358
879210
2115
a także daje największą nadzieję
14:53
for continuingciąg dalszy moralmorał progresspostęp in the futureprzyszłość.
359
881325
2816
na kontynuowanie
tego postępu w przyszłości.
14:56
RNGRNG: And if, our friendsprzyjaciele,
360
884141
1902
RNG: I jeśli, drodzy przyjaciele,
14:58
you detectwykryć a flawwada in this argumentargument,
361
886043
2680
dostrzeżecie błąd w tym argumencie,
15:00
just rememberZapamiętaj you'llTy będziesz be dependingw zależności on reasonpowód
362
888723
3322
pamiętajcie, że to rozum
15:04
to pointpunkt it out.
363
892045
1371
pomoże wam go wskazać.
15:05
Thank you.
SPSP: Thank you.
364
893416
2714
Dziękuję.
SP: Dziękuję.
15:08
(ApplauseAplauz)
365
896130
6995
(Brawa)
Translated by Maciej Mackiewicz
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKERS
Rebecca Newberger Goldstein - Philosopher and writer
Rebecca Newberger Goldstein writes novels and nonfiction that explore questions of philosophy, morality and being.

Why you should listen

In her latest book, Plato at the Googleplex: Why Philosophy Won't Go Away, Rebecca Newberger Goldstein makes the case for the importance of philosophy -- even as neuroscience tells us more about our brains, and connective technologies teach us more about the world around us. It's written in the form of a Socratic dialog, a form that Goldstein is passionate about teaching and exploring.

Meanwhile, her novels, from The Mind-Body Problem (Contemporary American Fiction) to 2011's 36 Arguments for the Existence of God: A Work of Fiction (Vintage Contemporaries), use techniques of fiction to untangle philosophical questions, such as: How should we balance heart and mind? What should we have faith in?

In 1996 Goldstein became a MacArthur Fellow, receiving the prize popularly known as the “Genius Award.” She was designated Humanist of the Year 2011 by the American Humanist Association. She's also the author of Betraying Spinoza: The Renegade Jew Who Gave Us Modernity, a combination memoir and history.

More profile about the speaker
Rebecca Newberger Goldstein | Speaker | TED.com
Steven Pinker - Psychologist
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature.

Why you should listen

Steven Pinker grew up in the English-speaking community of Montreal but has spent his adult life bouncing back and forth between Harvard and MIT. He is interested in all aspects of human nature: how we see, hear, think, speak, remember, feel and interact.

To be specific: he developed the first comprehensive theory of language acquisition in children, used verb meaning as a window into cognition, probed the limits of neural networks and showed how the interaction between memory and computation shapes language. He has used evolution to illuminate innuendo, emotional expression and social coordination. He has documented historical declines in violence and explained them in terms of the ways that the violent and peaceable components of human nature interact in different eras. He has written books on the language instinct, how the mind works, the stuff of thought and the doctrine of the blank slate, together with a guide to stylish writing that is rooted in psychology.

In his latest book, Enlightenment Now: The Case for Reason, Science, Humanism, and Progress, he writes about progress -- why people are healthier, richer, safer, happier and better educated than ever. His other books include The Language InstinctHow the Mind Works, The Blank Slate: The Modern Denial of Human NatureThe Stuff of Thought, and The Better Angels of Our Nature.

More profile about the speaker
Steven Pinker | Speaker | TED.com