TED2007
Gever Tulley: 5 dangerous things you should let your kids do
Gever Tulley - 5 niebezpiecznych zabaw dla dzieci
Filmed:
Readability: 3.5
5,050,524 views
Gever Tulley, twórca Szkoły Majsterkowania, mówi o pięciu niebezpiecznych zabawach, na które powinno się pozwolić swoim dzieciom. Zaprezentowano na TED University 2007.
Gever Tulley - Tinkerer
The founder of the Tinkering School, Gever Tulley likes to build things with kids. Full bio
The founder of the Tinkering School, Gever Tulley likes to build things with kids. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Welcome to "Five Dangerous Things You Should Let Your Children Do."
0
0
5000
Witam w "Pięciu niebezpiecznych zabawach,
na które należy pozwalać dzieciom".
na które należy pozwalać dzieciom".
00:18
I don't have children.
1
5000
2000
Sam nie mam dzieci.
00:20
I borrow my friends' children, so
2
7000
2000
Pożyczam dzieci od znajomych.
00:22
(Laughter)
3
9000
3000
(Śmiech)
Traktujcie moje uwagi z przymrużeniem oka.
00:26
take all this advice with a grain of salt.
4
13000
2000
00:28
I'm Gever Tulley.
5
15000
3000
Nazywam się Gever Tulley.
00:31
I'm a contract computer scientist by trade,
6
18000
4000
Z zawodu jestem informatykiem,
00:35
but I'm the founder of something called the Tinkering School.
7
22000
5000
ale jestem też założycielem
tak zwanej Szkoły Majsterkowania.
tak zwanej Szkoły Majsterkowania.
00:40
It's a summer program which aims to help kids to learn
8
27000
3000
Jest to zielona szkoła
pomagająca dzieciom nauczyć się,
pomagająca dzieciom nauczyć się,
00:43
how to build the things that they think of.
9
30000
3000
jak konstruować przedmioty,
które sobie wymyślą.
które sobie wymyślą.
00:46
So we build a lot of things.
10
33000
2000
Budujemy wiele rzeczy.
00:48
And I do put power tools into the hands of second-graders.
11
35000
3000
Daję drugoklasistom
urządzenia elektryczne do ręki.
urządzenia elektryczne do ręki.
00:51
So if you're thinking about sending your kid to Tinkering School,
12
38000
4000
Jeśli więc chcecie posłać dzieci
do Szkoły Majsterkowania,
do Szkoły Majsterkowania,
00:55
they do come back bruised, scraped and bloody.
13
42000
3000
to wrócą posiniaczone,
podrapane i pokrwawione.
podrapane i pokrwawione.
01:00
So, you know, we live in a world
14
47000
2000
Nasz świat podlega
coraz surowszym przepisom
coraz surowszym przepisom
01:02
that's subjected to ever more stringent child safety regulations.
15
49000
4000
dotyczącym bezpieczeństwa dzieci.
01:06
There doesn't seem to be any limit on how crazy
16
53000
6000
To, jak bardzo niedorzeczne
mogą być te przepisy,
mogą być te przepisy,
01:12
child safety regulations can get.
17
59000
2000
wydaje się nie mieć granic.
01:14
We put suffocation warnings on all the -- on every piece of plastic film
18
61000
5000
Ostrzeżenia przed uduszeniem
widnieją na każdym kawałku folii
widnieją na każdym kawałku folii
01:19
manufactured in the United States or for sale
19
66000
2000
wyprodukowanej lub sprzedawanej
w USA z jakąś inną rzeczą.
w USA z jakąś inną rzeczą.
01:21
with an item in the United States.
20
68000
2000
01:23
We put warnings on coffee cups to tell us
21
70000
3000
Daje się ostrzeżenia na kubkach do kawy,
01:26
that the contents may be hot.
22
73000
3000
mówiące, że ich zawartość może sparzyć.
01:29
And we seem to think that any item
23
76000
4000
Twierdzimy, że każdy przedmiot
ostrzejszy od piłeczki golfowej
ostrzejszy od piłeczki golfowej
01:33
sharper than a golf ball is too sharp
24
80000
2000
jest zbyt ostry
dla dzieci poniżej 10 roku życia.
dla dzieci poniżej 10 roku życia.
01:35
for children under the age of 10.
25
82000
2000
01:37
So where does this trend stop?
26
84000
4000
Gdzie leży kres takiego myślenia?
01:41
When we round every corner and eliminate every sharp object,
27
88000
5000
Jeśli zaokrąglimy każdy kant
i pozbędziemy się ostrych przedmiotów,
i pozbędziemy się ostrych przedmiotów,
01:46
every pokey bit in the world,
28
93000
2000
każdej wystającej rzeczy na świecie,
to gdy dzieci pierwszy raz
zetkną się z czymkolwiek ostrym
zetkną się z czymkolwiek ostrym
01:49
then the first time that kids come in contact with anything sharp
29
96000
4000
01:53
or not made out of round plastic,
30
100000
3000
lub nie wykonanym
z zaokrąglonego plastiku,
z zaokrąglonego plastiku,
01:56
they'll hurt themselves with it.
31
103000
2000
zrobią sobie tym krzywdę.
01:59
So, as the boundaries of what we determine as the safety zone
32
106000
6000
Gdy kurczą się granice tego,
co określamy jako strefa bezpieczeństwa,
co określamy jako strefa bezpieczeństwa,
02:05
grow ever smaller, we cut off our children from valuable opportunities
33
112000
6000
odcinamy nasze pociechy
od cennych możliwości nauczenia się,
od cennych możliwości nauczenia się,
jak oddziaływać z otaczającym je światem.
02:11
to learn how to interact with the world around them.
34
118000
2000
02:14
And despite all of our best efforts and intentions,
35
121000
4000
Mimo najszczerszych chęci i starań,
dzieciaki i tak zawsze wynajdą sposób,
02:18
kids are always going to figure out
36
125000
1000
02:19
how to do the most dangerous thing they can,
37
126000
3000
by zrobić najbardziej niebezpieczną rzecz,
jaką tylko mogą,
jaką tylko mogą,
02:22
in whatever environment they can.
38
129000
2000
gdziekolwiek by nie były.
02:25
So despite the provocative title, this presentation is really about safety
39
132000
6000
Mimo prowokacyjnego tytułu,
ta prezentacja jest o bezpieczeństwie
ta prezentacja jest o bezpieczeństwie
i o pewnych prostych rzeczach,
które możemy zrobić,
które możemy zrobić,
02:32
and about some simple things that we can do
40
139000
4000
02:36
to raise our kids to be creative, confident
41
143000
6000
żeby wychować nasze dzieci
na pomysłowych, pewnych siebie ludzi,
na pomysłowych, pewnych siebie ludzi,
02:42
and in control of the environment around them.
42
149000
2000
umiejących radzić sobie z otoczeniem.
02:45
And what I now present to you is an excerpt from a book in progress.
43
152000
5000
Pokażę wam fragmenty
z pisanej właśnie książki pod tytułem
z pisanej właśnie książki pod tytułem
"50 niebezpiecznych zabaw"
("50 Dangerous Things").
("50 Dangerous Things").
02:51
The book is called "50 Dangerous Things."
44
158000
2000
02:53
This is five dangerous things.
45
160000
2000
Teraz powiem tylko o pięciu.
02:55
Thing number one -- play with fire.
46
162000
3000
Pierwsza z nich - igraj z ogniem.
02:58
Learning to control one of the most elemental forces in nature
47
165000
5000
Uczenie się panowania
nad jedną z podstawowych sił przyrody
nad jedną z podstawowych sił przyrody
03:03
is a pivotal moment in any child's personal history.
48
170000
4000
jest przełomowym wydarzeniem
w życiu dziecka.
w życiu dziecka.
03:07
Whether we remember it or not,
49
174000
2000
Czy o tym pamiętamy, czy nie,
03:09
it's a -- it's the first time we really get
50
176000
3000
jest to pierwszy raz,
03:12
control of one of these mysterious things.
51
179000
3000
kiedy panujemy nad jedną
z tych tajemniczych sił.
z tych tajemniczych sił.
03:15
These mysteries are only revealed
52
182000
2000
Te tajemnice odkrywają tylko ci,
03:17
to those who get the opportunity to play with it.
53
184000
2000
którzy mają okazję się nimi pobawić.
03:19
So, playing with fire.
54
186000
3000
Zatem - zabawa z ogniem.
03:22
This is like one of the great things we ever discovered, fire.
55
189000
6000
Ogień jest jedną z tych
niesamowitych rzeczy, które odkryliśmy.
niesamowitych rzeczy, które odkryliśmy.
03:28
From playing with it, they learn some basic principles about fire,
56
195000
3000
Bawiąc się nim,
dzieci uczą się podstawowych praw,
dzieci uczą się podstawowych praw,
03:31
about intake, about combustion, about exhaust.
57
198000
4000
uczą się o zużyciu tlenu,
procesie spalania i spalinach.
procesie spalania i spalinach.
03:35
These are the three working elements of fire
58
202000
2000
Ogień działa w oparciu o te trzy składowe,
03:37
that you have to have to have a good controlled fire.
59
204000
3000
które trzeba znać,
by dobrze go kontrolować.
by dobrze go kontrolować.
03:40
And you can think of the open-pit fire as a laboratory.
60
207000
5000
Można myśleć o otwartym ogniu
jako o laboratorium.
jako o laboratorium.
03:45
You don't know what they're going to learn from playing with it.
61
212000
2000
Nigdy nie wiadomo,
czego się przy tej zabawie nauczą.
czego się przy tej zabawie nauczą.
03:47
You know, let them fool around with it on their own terms and trust me,
62
214000
5000
Pozwólmy dzieciom bawić się
na ich własnych zasadach,
na ich własnych zasadach,
a możecie mi wierzyć, że poznają rzeczy,
03:53
they're going to learn things
63
220000
2000
03:55
that you can't get out of playing with Dora the Explorer toys.
64
222000
5000
których nie nauczyłyby się dzięki
zabawkom z serii "Dora poznaje świat".
zabawkom z serii "Dora poznaje świat".
04:01
Number two -- own a pocketknife.
65
228000
3000
Punkt drugi - miej własny scyzoryk.
04:04
Pocketknives are kind of drifting out of our cultural consciousness,
66
231000
4000
Scyzoryki powoli odchodzą
z naszej świadomości kulturowej
z naszej świadomości kulturowej
i jest to rzecz straszna.
04:09
which I think is a terrible thing.
67
236000
2000
04:11
(Laughter)
68
238000
3000
(Śmiech)
04:15
Your first -- your first pocketknife is like the first universal tool that you're given.
69
242000
5000
Pierwszy scyzoryk jest to pierwsze
uniwersalne narzędzie, które się dostaje.
uniwersalne narzędzie, które się dostaje.
04:20
You know, it's a spatula, it's a pry bar,
70
247000
3000
Może służyć do podważania, jako szpatułka,
04:23
it's a screwdriver and it's a blade.
71
250000
3000
jako śrubokręt czy po prostu nóż.
04:26
And it's a -- it's a powerful and empowering tool.
72
253000
5000
Jest potężnym
i dającym poczucie siły narzędziem.
i dającym poczucie siły narzędziem.
04:31
And in a lot of cultures they give knives --
73
258000
3000
W wielu kulturach noże daje się dzieciom,
04:34
like, as soon as they're toddlers they have knives.
74
261000
2000
które dopiero uczą się chodzić.
04:36
These are Inuit children cutting whale blubber.
75
263000
4000
To są eskimoskie dzieci
odkrawające wielorybi tłuszcz.
odkrawające wielorybi tłuszcz.
04:40
I first saw this in a Canadian Film Board film when I was 10,
76
267000
4000
Zobaczyłem to pierwszy raz
w kanadyjskim filmie edukacyjnym.
w kanadyjskim filmie edukacyjnym.
04:44
and it left a lasting impression, to see babies playing with knives.
77
271000
4000
Miałem 10 lat
i wywarło to na mnie ogromne wrażenie.
i wywarło to na mnie ogromne wrażenie.
04:48
And it shows that kids can develop an extended sense of self
78
275000
4000
To pokazuje, że dzieci potrafią
rozwijać poczucie siebie dzięki narzędziu
rozwijać poczucie siebie dzięki narzędziu
04:52
through a tool at a very young age.
79
279000
2000
i to już w bardzo młodym wieku.
04:54
You lay down a couple of very simple rules --
80
281000
2000
Ustala się kilka prostych zasad.
04:57
always cut away from your body, keep the blade sharp, never force it
81
284000
5000
Ostrze zawsze kieruj od ciała,
nie używaj tępego ostrza, nic na siłę.
nie używaj tępego ostrza, nic na siłę.
05:02
-- and these are things kids can understand and practice with.
82
289000
3000
Dzieci potrafią zrozumieć te zasady
i kierować się nimi.
i kierować się nimi.
05:05
And yeah, they're going to cut themselves.
83
292000
1000
Tak, skaleczą się.
05:06
I have some terrible scars on my legs from where I stabbed myself.
84
293000
3000
Sam mam na nogach okropne blizny po nożu.
Ale dzieciom rany szybko się goją.
05:10
But you know, they're young. They heal fast.
85
297000
2000
05:12
(Laughter)
86
299000
4000
(Śmiech)
05:16
Number three -- throw a spear.
87
303000
2000
Punkt trzeci - rzucaj oszczepem.
Okazuje się, że nasze mózgi
są zaprogramowane do rzucania.
są zaprogramowane do rzucania.
05:19
It turns out that our brains are actually wired for throwing things
88
306000
4000
05:23
and, like muscles, if you don't use parts of your brain,
89
310000
5000
Podobnie jak mięśnie,
jeśli części mózgu są nieużywane,
jeśli części mózgu są nieużywane,
05:28
they tend to atrophy over time.
90
315000
2000
to z czasem zanikają.
Ale jeśli je trenujesz,
05:31
But when you exercise them,
91
318000
3000
05:34
any given muscle adds strength to the whole system
92
321000
2000
każdy mięsień umacnia całe ciało
05:36
and that applies to your brain too.
93
323000
2000
i tyczy się to również mózgu.
Wykazano, że gdy ćwiczy się rzucanie,
05:39
So practicing throwing things has been shown to
94
326000
4000
05:43
stimulate the frontal and parietal lobes,
95
330000
3000
pobudzane są płaty czołowe i ciemieniowe,
05:46
which have to do with visual acuity, 3D understanding,
96
333000
5000
które odpowiadają za ostrość wzroku,
myślenie przestrzenne,
myślenie przestrzenne,
05:51
and structural problem solving, so it gives a sense --
97
338000
5000
czy całościowe podchodzenie do problemów.
05:56
it helps develop their visualization skills and their predictive ability.
98
343000
4000
Pomaga to rozwinąć
zdolności obrazowania i przewidywania.
zdolności obrazowania i przewidywania.
Rzucanie jest połączeniem
umiejętności analitcznych i fizycznych,
umiejętności analitcznych i fizycznych,
06:01
And throwing is a combination of analytical and physical skill,
99
348000
5000
06:06
so it's very good for that kind of whole-body training.
100
353000
4000
więc jest to ćwiczenie ogólnorozwojowe.
06:10
These kinds of target-based practice also
101
357000
6000
Ćwiczenia oparte na celowaniu
pomagają dzieciom
pomagają dzieciom
06:16
helps kids develop attention and concentration skills.
102
363000
5000
rozwijać zdolność
skupienia uwagi i koncentracji.
skupienia uwagi i koncentracji.
06:21
So those are great.
103
368000
2000
Są więc znakomite.
06:23
Number four -- deconstruct appliances.
104
370000
4000
Punkt czwarty - rozkręcaj urządzenia.
06:27
There is a world of interesting things inside your dishwasher.
105
374000
4000
Można znaleźć mnóstwo
ciekawych rzeczy wewnątrz zmywarki.
ciekawych rzeczy wewnątrz zmywarki.
06:31
Next time you're about to throw out an appliance, don't throw it out.
106
378000
5000
Następnym razem, gdy będziesz chciał
wyrzucić urządzenie, nie rób tego.
wyrzucić urządzenie, nie rób tego.
06:36
Take it apart with your kid, or send him to my school
107
383000
3000
Rozbierz je z dzieckiem na części
lub przyślij je do naszej szkoły,
lub przyślij je do naszej szkoły,
06:39
and we'll take it apart with them.
108
386000
2000
a my z dzieciakami się tym zajmiemy.
06:41
Even if you don't know what the parts are,
109
388000
2000
Nawet gdy się nie wie, co to za części,
06:43
puzzling out what they might be for
110
390000
3000
kombinowanie, do czego mogą służyć,
06:46
is a really good practice for the kids
111
393000
3000
jest świetnym zajęciem dla dzieci.
06:49
to get sort of the sense that they can take things apart,
112
396000
6000
Poczują, że mogą rozebrać coś na części,
06:55
and no matter how complex they are,
113
402000
2000
i nieważne czy coś jest skomplikowane,
06:57
they can understand parts of them and that means that eventually,
114
404000
4000
wystarczy, że zrozumieją
jakąś część z tego,
jakąś część z tego,
07:01
they can understand all of them.
115
408000
2000
bo w końcu zrozumieją całość.
07:03
It's a sense of knowability, that something is knowable.
116
410000
3000
Chodzi o to poczucie, że da się coś pojąć.
Te czarne pudełka,
które uważamy za coś oczywistego,
które uważamy za coś oczywistego,
07:07
So these black boxes that we live with and take for granted
117
414000
3000
07:10
are actually complex things made by other people
118
417000
4000
są obiektami złożonymi,
ale stworzonymi przez innych ludzi
ale stworzonymi przez innych ludzi
07:14
and you can understand them.
119
421000
2000
i można je zrozumieć.
07:16
Number five -- two-parter.
120
423000
4000
Punkt piąty - podwójny.
Łam ustawę DMCA
o prawach autorskich w cyfrowych mediach.
o prawach autorskich w cyfrowych mediach.
07:20
Break the Digital Millennium Copyright Act.
121
427000
2000
07:22
(Laughter)
122
429000
3000
(Śmiech)
07:25
There are laws beyond safety regulations
123
432000
3000
Poza przepisami bezpieczeństwa
są inne prawa,
są inne prawa,
które ograniczają możliwości działania
z rzeczami, które posiadamy,
z rzeczami, które posiadamy,
07:28
that attempt to limit how we can interact with the things
124
435000
3000
07:31
that we own -- in this case, digital media.
125
438000
2000
w tym przypadku - nagrania cyfrowe.
07:34
It's a very simple exercise -- buy a song on ITunes, write it to a CD,
126
441000
7000
To bardzo proste ćwiczenie,
kup piosenkę na iTunes, zapisz na CD,
kup piosenkę na iTunes, zapisz na CD,
zgraj ją do formatu MP3
i odsłuchaj na tym samym komputerze.
i odsłuchaj na tym samym komputerze.
07:41
then rip the CD to an MP3 and play it on your very same computer.
127
448000
3000
07:44
You've just broken a law.
128
451000
2000
Właśnie złamałeś prawo.
07:46
Technically the RIAA can come and persecute you.
129
453000
4000
Zasadniczo w USA można skazać
za złamanie praw autorskich.
za złamanie praw autorskich.
07:50
It's an important lesson for kids to understand --
130
457000
2000
Ważne jest by dzieci zrozumiały,
07:52
that some of these laws get broken by accident
131
459000
4000
że niektóre z tych praw
są łamane przez przypadek
są łamane przez przypadek
07:56
and that laws have to be interpreted.
132
463000
2000
i że prawo trzeba interpretować.
07:58
And it's something we often talk about with the kids
133
465000
3000
Często rozmawiamy o tym z dziećmi,
08:01
when we're fooling around with things and breaking them open
134
468000
4000
gdy bawimy się różnymi rzeczami,
otwieramy je,
otwieramy je,
08:05
and taking them apart and using them for other things --
135
472000
3000
rozkładamy je i używamy do innych rzeczy,
08:08
and also when we go out and drive a car.
136
475000
5000
a także gdy prowadzimy samochód.
Prowadzenie auta
daje dziecku poczucie kontroli,
daje dziecku poczucie kontroli,
08:14
Driving a car is a -- is a really empowering act for a young child,
137
481000
4000
08:18
so this is the ultimate.
138
485000
2000
jest to szczyt do osiągnięcia.
08:20
(Laughter)
139
487000
2000
(Śmiech)
08:22
For those of you who aren't comfortable actually breaking the law,
140
489000
4000
Ci, którzy nie chcą łamać prawa,
08:26
you can drive a car with your child.
141
493000
3000
mogą prowadzić samochód razem z dzieckiem.
08:29
This is -- this is a great stage for a kid.
142
496000
3000
Jest to dla dzieci wspaniały etap.
08:32
This happens about the same time
143
499000
2000
Dzieje się to mniej więcej wtedy,
08:34
that they get latched onto things like dinosaurs,
144
501000
3000
gdy zaczynają fascynować się dinozaurami
i innymi wielkimi rzeczami
z zewnętrznego świata,
z zewnętrznego świata,
08:37
these big things in the outside world
145
504000
2000
08:39
that they're trying to get a grip on.
146
506000
2000
które próbują zrozumieć.
08:41
A car is a similar object, and they can get in a car and drive it.
147
508000
5000
Auto to podobny przedmiot,
a dzieci mogą wsiąść i nim kierować.
a dzieci mogą wsiąść i nim kierować.
08:46
And that's a really, like -- it gives them a handle on a world
148
513000
4000
Pozwala im to kontrolować świat w sposób,
08:50
in a way that they wouldn't -- that they don't often have access to.
149
517000
5000
który normalnie jest dla nich niedostępny.
08:55
So -- and it's perfectly legal.
150
522000
2000
I jest to zupełnie legalne.
Znajdź pustą działkę,
upewnij się, że nic na niej nie ma
upewnij się, że nic na niej nie ma
08:57
Find a big empty lot, make sure there's nothing in it
151
524000
2000
08:59
and it's on private property, and let them drive your car.
152
526000
4000
i że jest własnością prywatną,
i pozwól im prowadzić.
i pozwól im prowadzić.
09:03
It's very safe actually.
153
530000
2000
Właściwie jest to bardzo bezpieczne.
09:05
And it's fun for the whole family.
154
532000
2000
I sprawia frajdę całej rodzinie.
09:07
(Laughter)
155
534000
2000
(Śmiech)
09:09
So, let's see.
156
536000
2000
Zobaczmy.
09:11
I think that's it. That's number five and a half. OK.
157
538000
3000
To chyba wszystko. Punkt pięć i pół.
ABOUT THE SPEAKER
Gever Tulley - TinkererThe founder of the Tinkering School, Gever Tulley likes to build things with kids.
Why you should listen
Gever Tulley writes the best Twitters: Just landed my paraglider in an empty field behind Santa 8arbara. ... Making amazing tshirts with a laser cutter at the maker faire in austin. ... Washing fruit, putting sheets on bunkbeds, and grinding up aluminum foil in a cheap blender ... Updating the school blog, trying to figure out how many cubic feet of air are in a 5 gallon cylinder at 200 PSI. ... Trying to figure out if the tinker kids are going to be able to get molten iron from magnetite sand ...
A software engineer, Gever Tulley is the co-founder of the Tinkering School, a weeklong camp where lucky kids get to play with their very own power tools. He's interested in helping kids learn how to build, solve problems, use new materials and hack old ones for new purposes. He's also a certified paragliding instructor.
Gever Tulley | Speaker | TED.com