TEDMED 2014
Marc Abrahams: A science award that makes you laugh, then think
Mark Abrahams: Nagroda naukowa, która najpierw rozśmiesza, a potem daje do myślenia
Filmed:
Readability: 3.5
1,534,520 views
Jako założyciel nagród Ig Nobla Mark Abrahams wyszukuje najbardziej nieprawdopodobne badania naukowe na świecie. W tej dającej do myślenia (i momentami rozbawiającej do łez) przemowie opowiada historie o naprawdę dziwnych badaniach naukowych i zaznacza, iż śmieszność jest niezbędna, by zwiększyć zainteresowanie społeczeństwa nauką.
Marc Abrahams - Science humorist
Marc Abrahams writes about research that makes people laugh, and then think. Full bio
Marc Abrahams writes about research that makes people laugh, and then think. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
George and Charlotte Blonsky, who were
0
4831
3406
George i Charlotte Blonsky,
małżeństwo z Bronksu w Nowym Jorku,
00:20
a married couple living in
the Bronx in New York City,
the Bronx in New York City,
1
8237
3372
00:23
invented something.
2
11609
1245
wynaleźli pewną rzecz.
00:24
They got a patent in
1965 for what they call,
1965 for what they call,
3
12854
3979
W 1965 dostali patent na urządzenie
"pomagające kobietom przy porodzie".
00:28
"a device to assist women in giving birth."
4
16833
5675
Urządzenie składało się z dużego,
okrągłego stołu
okrągłego stołu
00:34
This device consists of a large, round table
5
22508
3930
00:38
and some machinery.
6
26438
1753
i pewnej maszynerii.
00:40
When the woman is ready to deliver her child,
7
28191
3209
Kiedy kobieta jest gotowa do porodu,
kładzie się na plecach,
00:43
she lies on her back,
8
31400
1401
jest przypinana pasami do stołu
00:44
she is strapped down to the table,
9
32801
2431
i stół zaczyna wirować z dużą prędkością.
00:47
and the table is rotated at high speed.
10
35232
3079
00:50
The child comes flying out
11
38311
3425
Dziecko wyfruwa na zewnątrz
(Śmiech)
00:53
through centrifugal force.
12
41736
7031
w wyniku działania siły odśrodkowej.
(Śmiech)
Przyglądając się ich patentowi,
01:01
If you look at their patent carefully,
13
49717
4529
01:06
especially if you have any
engineering background or talent,
engineering background or talent,
14
54246
3869
zwłaszcza mając wiedzę
lub talent do inżynierii,
lub talent do inżynierii,
można dostrzec jedną czy dwie rzeczy,
01:10
you may decide that you see
15
58115
1459
01:11
one or two points where the design is
not perfectly adequate. (Laughter)
not perfectly adequate. (Laughter)
16
59574
6687
w których projekt odbiega od ideału.
(Śmiech)
01:18
Doctor Ivan Schwab in California
17
66261
2769
Doktor Ivan Schwab z Kalifornii
jest jedną z osób,
jest jedną z osób,
01:21
is one of the people,
one of the main people,
one of the main people,
18
69030
1954
które pomogły odpowiedzieć na pytanie:
"Dlaczego dzięcioły nie maja bólu głowy?".
"Dlaczego dzięcioły nie maja bólu głowy?".
01:22
who helped answer the question,
19
70984
1586
01:24
"Why don't woodpeckers get headaches?"
20
72570
5711
01:30
And it turns out the answer to that
21
78281
1217
Okazuje się, że ich mózg
jest upakowany w czaszce
jest upakowany w czaszce
01:31
is because their brains
22
79498
2224
01:33
are packaged inside their skulls
23
81722
1771
w inny sposób niż nasze mózgi.
01:35
in a way different from the way
24
83493
2500
01:37
our brains, we being human beings,
25
85993
2504
"Nasze" w znaczeniu ludzkie.
01:40
true, have our brains packaged.
26
88497
3959
Dzięcioły zazwyczaj stukają,
01:44
They, the woodpeckers, typically
27
92456
2383
01:46
will peck, they will bang their head
28
94839
2188
walą głową w kawałek drewna,
01:49
on a piece of wood thousands
of times every day. Every day!
of times every day. Every day!
29
97027
5291
tysiące razy dziennie.
Każdego dnia!
01:54
And as far as anyone knows,
30
102318
1913
I wiadomo, że wcale im nie przeszkadza.
01:56
that doesn't bother them in the slightest.
31
104231
1206
01:57
How does this happen?
32
105437
2266
Jak to możliwe?
01:59
Their brain does not slosh around like ours does.
33
107703
2926
Ich mózg nie obija się o czaszkę,
jak u nas.
jak u nas.
02:02
Their brain is packed in very tightly,
34
110629
2712
Jest bardzo ciasno upakowany,
przygotowany na uderzenia z przodu.
02:05
at least for blows coming
right from the front.
right from the front.
35
113341
2856
02:08
Not too many people paid attention
36
116197
1943
Niewiele osób zwróciło uwagę
na te badania.
na te badania.
02:10
to this research until
the last few years
the last few years
37
118140
3084
Dopiero ostatnio, szczególnie w tym kraju,
02:13
when, in this country especially,
38
121224
2615
zaczęto się interesować,
co się dzieje z mózgami piłkarzy,
co się dzieje z mózgami piłkarzy,
02:15
people are becoming curious about
39
123839
1388
02:17
what happens to the brains
of football players
of football players
40
125227
2195
przy częstych uderzeniach w głowę.
02:19
who bang their heads repeatedly.
41
127422
2728
02:22
And the woodpecker maybe relates to that.
42
130150
5068
Możliwe, że dzięcioły mają z tym związek.
02:27
There was a paper published
43
135218
2093
Kilka lat temu w Anglii
opublikowano artykuł
opublikowano artykuł
02:29
in the medical journal The Lancet
44
137311
1745
w czasopiśmie medycznym
"The Lancet" pod tytułem:
"The Lancet" pod tytułem:
02:31
in England a few years ago called
45
139056
1430
02:32
" A man who pricked his finger
and smelled putrid for 5 years."
and smelled putrid for 5 years."
46
140486
7417
"Człowiek, który ukłuł się w palec
i cuchnął zgnilizną przez 5 lat".
i cuchnął zgnilizną przez 5 lat".
Dr Caroline Mills i jej zespół
przyjęli tego pacjenta,
przyjęli tego pacjenta,
02:39
Dr. Caroline Mills and her team
47
147903
1808
02:41
received this patient and didn't
really know what to do about it.
really know what to do about it.
48
149711
4099
ale nie wiedzieli, co z nim zrobić.
02:45
The man had cut his finger,
49
153810
1860
Mężczyzna skaleczył się w palec
przy obróbce kurczaków,
przy obróbce kurczaków,
02:47
he worked processing chickens,
50
155670
3473
i zaczął cuchnąć.
02:51
and then he started to
smell really, really bad.
smell really, really bad.
51
159143
2436
Tak źle, że nawet lekarze i pielęgniarki
02:53
So bad that when
he got in a room
he got in a room
52
161579
1219
02:54
with the doctors and the nurses,
53
162798
1317
02:56
they couldn't stand being
in the room with him.
in the room with him.
54
164115
2759
nie mogli wytrzymać z nim w pokoju.
02:58
It was intolerable.
55
166874
1801
Było to nie do zniesienia.
Próbowano przeróżnych lekarstw
i terapii leczniczych.
i terapii leczniczych.
03:00
They tried every drug,
56
168675
1499
03:02
every other treatment
they could think of.
they could think of.
57
170174
1818
Po roku ciągle śmierdział zgnilizną.
03:03
After a year, he still
smelled putrid.
smelled putrid.
58
171992
2231
03:06
After two years, still smelled putrid.
59
174223
1809
Po dwóch latach to samo.
03:08
Three years, four years,
still smelled putrid.
still smelled putrid.
60
176032
3230
Po trzech, czterech latach
nadal śmierdział zgnilizną.
nadal śmierdział zgnilizną.
Po pięciu latach zapach sam zniknął.
03:11
After five years, it went away on its own.
61
179262
3037
To niewytłumaczalne.
03:14
It's a mystery.
62
182299
3699
03:17
In New Zealand, Dr. Lianne Parkin
63
185998
2349
W Nowej Zelandii
dr Lianne Parkin i jej zespół
dr Lianne Parkin i jej zespół
03:20
and her team tested an old
tradition in her city.
tradition in her city.
64
188347
5562
wystawili na próbę
starą tradycję z jej miasta.
starą tradycję z jej miasta.
W ich mieście jest wiele wzniesień,
03:25
They live in a city that has huge hills,
65
193909
2727
rangi tych z San Francisco.
03:28
San Francisco-grade hills.
66
196636
1619
03:30
And in the winter there,
it gets very cold
it gets very cold
67
198255
2117
Zimą jest bardzo zimno
i wszędzie jest lód.
i wszędzie jest lód.
03:32
and very icy.
68
200372
1184
Jest wiele wypadków.
03:33
There are lots of injuries.
69
201556
1594
03:35
The tradition that they tested,
70
203150
2265
Tradycję, którą poddali próbie,
03:37
they tested by asking people
71
205415
1632
testowano prosząc ludzi
idących rano do pracy
idących rano do pracy
03:39
who were on their way to
work in the morning,
work in the morning,
72
207047
2399
o wypróbowanie czegoś:
03:41
to stop and try something out.
73
209446
1943
03:43
Try one of two conditions.
74
211389
2003
jednego z dwóch przypadków.
03:45
The tradition is that in the winter,
75
213392
2753
Tradycyjnie zimą w tym mieście
03:48
in that city, you wear your socks
on the outside of your boots.
on the outside of your boots.
76
216145
4716
zakłada się skarpetki na buty.
03:52
And what they discovered by experiment,
77
220861
3399
Eksperymentalnie dowiedli,
i to dość obrazowo,
i to dość obrazowo,
03:56
and it was quite graphic when they saw it,
78
224260
2169
03:58
was that it's true.
79
226429
1415
03:59
That if you wear your socks on the
outside rather than the inside,
outside rather than the inside,
80
227844
3319
że faktycznie skarpetki na butach
zamiast w butach
zamiast w butach
04:03
you're much more likely
to survive and not slip and fall.
to survive and not slip and fall.
81
231163
5353
zwiększają szansę
na uniknięcie poślizgu i upadku.
na uniknięcie poślizgu i upadku.
04:08
Now, I hope you will agree
with me that these things
with me that these things
82
236516
5378
Mam nadzieję, że zgodzicie się ze mną,
że przypadki, które właśnie opisałem,
04:13
I've just described to you,
83
241894
2215
zasługują na jakąś nagrodę.
04:16
each of them, deserves some kind of prize.
(Laughter)
(Laughter)
84
244109
6180
(Śmiech)
04:22
And that's what they got,
85
250289
1635
I takową też dostały.
04:23
each of them got an Ig Nobel prize.
86
251924
3275
Każdy z nich dostał nagrodę Ig Nobla.
04:27
In 1991, I, together with bunch of other people,
87
255199
3992
W 1991 wraz z kilkoma osobami
zapoczątkowałem ceremonię
rozdania nagród Ig Nobla.
rozdania nagród Ig Nobla.
04:31
started the Ig Nobel prize ceremony.
88
259191
2903
04:34
Every year we give out 10 prizes.
89
262094
2932
Co roku rozdajemy 10 nagród.
04:37
The prizes are based on just
one criteria. It's very simple.
one criteria. It's very simple.
90
265026
6983
Stosujemy tylko jedno kryterium.
To bardzo proste.
Trzeba zrobić coś, co rozśmieszy,
a potem da do myślenia.
a potem da do myślenia.
04:44
It's that you've done something that
makes people laugh and then think.
makes people laugh and then think.
91
272009
5984
04:49
What you've done makes
people laugh and then think.
people laugh and then think.
92
277993
3844
Rozśmieszyć, a potem dać do myślenia.
W każdym wypadku tak właśnie było.
04:53
Whatever it is, there's something about it
93
281837
2008
04:55
that when people encounter it at first,
94
283845
2737
Pierwszą reakcją jest śmiech.
04:58
their only possible reaction is to laugh.
95
286582
3311
05:01
And then a week later,
96
289893
1923
Po tygodniu sprawa wciąż za nimi chodzi
05:03
it's still rattling around in their heads
97
291816
1691
05:05
and all they want to do
is tell their friends about it.
is tell their friends about it.
98
293507
2760
i chcą się tym podzielić ze znajomymi.
05:08
That's the quality we look for.
99
296267
2198
Właśnie tej cechy szukamy.
05:10
Every year, we get in the neighborhood
100
298465
2785
Co roku dostajemy blisko 9000
05:13
of 9,000 new nominations
for the Ig Nobel prize.
for the Ig Nobel prize.
101
301250
4442
nowych nominacji do nagrody Ig Nobla.
05:17
Of those, consistently between 10 percent
102
305692
2829
Od 10 do 20% z nich pochodzi od ludzi,
05:20
and 20 percent of those nominations
103
308521
2483
którzy sami się nominowali. (Śmiech)
05:23
are people who nominate themselves.
104
311004
3910
Samo-zgłaszający
prawie nigdy nie wygrywają.
prawie nigdy nie wygrywają.
05:26
Those self-nominees almost never win.
105
314914
3967
Statystycznie jest bardzo trudno
dostać nagrodę celowo.
dostać nagrodę celowo.
05:30
It's very difficult, numerically,
to win a prize if you want to.
to win a prize if you want to.
106
318881
4319
05:35
Even if you don't want to,
107
323200
1845
Nawet niechcący jest dość ciężko.
05:37
it's very difficult numerically.
108
325045
2716
Wybierając kandydata do nagrody Ig Nobla,
05:39
You should know that when
we choose somebody
we choose somebody
109
327761
3650
05:43
to win an Ig Nobel prize,
110
331411
1272
kontaktujemy się z daną osobą po cichu.
05:44
We get in touch with that person, very quietly.
111
332683
3576
05:48
We offer them the chance to decline
112
336259
2561
Dajemy im szansę odmowy
przyjęcia tego zaszczytu.
przyjęcia tego zaszczytu.
05:50
this great honor if they want to.
113
338820
3382
Ku naszej radości prawie wszyscy kandydaci
05:54
Happily for us, almost everyone
who's offered a prize
who's offered a prize
114
342202
3324
decydują się przyjąć nagrodę.
05:57
decides to accept.
115
345526
3509
06:01
What do you get if you
win an Ig Nobel prize?
win an Ig Nobel prize?
116
349035
2941
Co się dostaje po wygraniu
nagrody Ig Nobla?
nagrody Ig Nobla?
06:03
Well, you get several things.
117
351976
1577
Dostaje się kilka rzeczy.
06:05
You get an Ig Nobel prize.
118
353553
3530
Nagrodę Ig Nobla.
Jej wygląd zmienia się co roku. (Śmiech)
06:09
The design is different every year.
119
357083
2331
06:11
These are always handmade
from extremely cheap materials.
from extremely cheap materials.
120
359414
4806
Jest to zawsze ręczna robota,
z niezwykle tanich tworzyw.
z niezwykle tanich tworzyw.
06:16
You're looking at a picture
121
364220
1661
Patrzycie właśnie na zdjęcie
06:17
of the prize we gave last year, 2013.
122
365881
4029
zeszłorocznej nagrody, z 2013.
06:21
Most prizes in the world also give
123
369910
2036
Większość nagród na świecie
daje laureatom gotówkę.
daje laureatom gotówkę.
06:23
their winners some cash, some money.
124
371946
4698
My nie mamy pieniędzy,
więc nie możemy im dać.
więc nie możemy im dać.
06:28
We don't have any money,
125
376644
1063
06:29
so we can't give them.
126
377707
1511
06:31
In fact, the winners have to
pay their own way
pay their own way
127
379218
2876
Właściwie to zwycięzcy muszą zapłacić
za swoją podróż na ceremonię Ig Nobla
06:34
to come to the Ig Nobel ceremony,
128
382094
2804
06:36
which most of them do.
129
384898
1863
i większość z nich tak robi.
06:38
Last year, though, we did manage
to scrape up some money.
to scrape up some money.
130
386761
2993
W zeszłym roku udało się nam
zebrać trochę pieniędzy.
zebrać trochę pieniędzy.
06:41
Last year, each of the 10
Ig Nobel prize winners
Ig Nobel prize winners
131
389754
4511
Każdy z 10 zeszłorocznych laureatów
nagrody Ig Nobla
nagrody Ig Nobla
06:46
received from us 10 trillion dollars.
132
394265
5778
dostał od nas 10 trylionów dolarów.
06:52
A $10 trillion bill from Zimbabwe. (Laughter)
133
400043
5433
Banknot o wartości
10 trylionów dolarów Zimbabwe.
10 trylionów dolarów Zimbabwe.
06:57
You may remember that
Zimbabwe had a little adventure
Zimbabwe had a little adventure
134
405476
2824
Pewnie pamiętacie, że Zimbabwe
miało kilkuletnią przygodę z inflacją.
07:00
for a few years there of inflation.
135
408300
2595
Skończyli na drukowaniu banknotów
o nominałach wartości 100 trylionów.
o nominałach wartości 100 trylionów.
07:02
They ended up printing bills
136
410895
1620
07:04
that were in denominations as
large as 100 trillion dollars.
large as 100 trillion dollars.
137
412515
3856
07:08
The man responsible, who runs
the national bank there, by the way,
the national bank there, by the way,
138
416371
2785
Naczelnik tamtejszego banku narodowego
07:11
won an Ig Nobel prize in mathematics.
139
419156
2773
wygrał Ig Nobla
w dziedzinie matematyki. (Śmiech)
w dziedzinie matematyki. (Śmiech)
07:13
The other thing you win is an invitation
140
421929
1752
Wygrana daje też zaproszenie na ceremonię,
07:15
to come to the ceremony,
141
423681
1503
która odbywa się
na Uniwersytecie Harvarda,
na Uniwersytecie Harvarda,
07:17
which happens at Harvard University.
142
425184
1742
07:18
And when you get there,
143
426926
1135
w największej sali,
która może pomieścić 1110 osób.
która może pomieścić 1110 osób.
07:20
you come to Harvard's biggest
meeting place and classroom.
meeting place and classroom.
144
428061
2717
07:22
It fits 1,100 people,
145
430778
1285
07:24
it's jammed to the gills,
146
432063
1126
Sala jest wypełniona po brzegi,
07:25
and up on the stage,
147
433189
831
a na scenie, z nagrodami i uściskiem dłoni
07:26
waiting to shake your hand,
148
434020
1794
07:27
waiting to hand you your Ig Nobel prize,
149
435814
2272
czekają na ciebie laureaci Nobla.
07:30
are a bunch of Nobel prize winners.
150
438086
2649
07:32
That's the heart of the ceremony.
151
440735
1299
To sedno ceremonii.
07:34
The winners are kept secret until that moment,
152
442034
2150
Nazwiska zwycięzców są tajemnicą
do ostatniej chwili.
do ostatniej chwili.
07:36
even the Nobel laureates
who will shake their hand
who will shake their hand
153
444184
2427
Nawet laureaci nagrody Nobla
nie wiedzą, komu uścisną dłoń
nie wiedzą, komu uścisną dłoń
07:38
don't know who they are
until they're announced.
until they're announced.
154
446611
3243
aż do momentu ogłoszenia zwycięzców.
Opowiem wam jeszcze
o kilku innych nagrodach,
o kilku innych nagrodach,
07:41
I am going to tell you
about just a very few
about just a very few
155
449854
3120
07:44
of the other medical-related prizes we've given.
156
452974
3054
jakie przyznaliśmy w kategorii medycznej.
Pamiętajcie, że rozdaliśmy 230 nagród.
07:48
Keep in mind, we've given 230 prizes.
157
456028
2256
07:50
There are lots of these people
who walk among you.
who walk among you.
158
458284
2294
Wielu z tych ludzi jest między wami.
07:52
Maybe you have one.
159
460578
2120
Może ty jesteś jednym z laureatów.
30 lat temu opublikowano
artykuł pod tytułem
artykuł pod tytułem
07:54
A paper was published about 30 years ago
160
462698
2144
07:56
called "Injuries due to Falling Coconuts."
161
464842
2510
"Obrażenia spowodowane
spadającymi kokosami".
spadającymi kokosami".
07:59
It was written by Dr. Peter Barss,
162
467352
1955
Autorem jest dr Peter Barss z Kanady.
08:01
who is Canadian.
163
469307
2211
08:03
Dr. Barss came to the ceremony
164
471518
2186
Dr Barss uczestniczył w naszej ceremonii.
08:05
and explained that as a young doctor,
165
473704
1867
Tłumaczył, że jako młody lekarz
chciał zobaczyć świat,
chciał zobaczyć świat,
08:07
he wanted to see the world.
166
475571
1481
08:09
So he went to Papua New Guinea.
167
477052
2289
więc pojechał do Papui-Nowej Gwinei.
08:11
When he got there, he went to work
in a hospital, and he was curious
in a hospital, and he was curious
168
479341
2339
Po przyjeździe pracował w szpitalu
i ciekawiło go,
co sprowadza ludzi do szpitala.
co sprowadza ludzi do szpitala.
08:13
what kinds of things happen to people
that bring them to the hospital.
that bring them to the hospital.
169
481680
5515
08:19
He looked through the
records, and he discovered
records, and he discovered
170
487195
1298
W archiwach odkrył, że zaskakująco często
08:20
that a surprisingly large number of people
171
488493
2790
08:23
in that hospital were there
172
491283
1166
przyczyną obrażeń były spadające kokosy.
08:24
because of injuries due to falling coconuts.
173
492449
3547
08:27
One typical thing that happens is
174
495996
1786
Zwykle ludzie z terenów górzystych,
08:29
people will come from the highlands,
where there are not many coconut trees,
where there are not many coconut trees,
175
497782
3799
gdzie nie ma zbyt wielu palm kokosowych,
08:33
down to visit their relatives on the coast,
176
501581
2248
odwiedzali rodzinę na wybrzeżu,
gdzie palm jest wiele.
gdzie palm jest wiele.
08:35
where there are lots.
177
503829
1460
08:37
And they'll think that a coconut tree
178
505289
1390
Sądzili, że palma świetnie się nadaje,
08:38
is a fine place to stand and maybe lie down.
179
506679
2669
żeby pod nią stanąć czy się położyć.
08:41
A coconut tree that is 90 feet tall,
180
509348
2607
Palma kokosowa, wysoka na 30 m,
z kokosami ważącymi około kilograma,
z kokosami ważącymi około kilograma,
08:43
and has coconuts that weigh two pounds
181
511955
2223
które mogą spaść w każdym momencie.
08:46
that can drop off at any time.
182
514178
4052
08:50
A team of doctors in Europe
183
518230
1793
Grupa lekarzy z Europy
08:52
published a series of papers
about colonoscopies.
about colonoscopies.
184
520023
3509
opublikowała serię artykułów
na temat kolonoskopii.
na temat kolonoskopii.
08:55
You're all familiar with colonoscopies,
185
523532
2030
Wszyscy znacie kolonoskopie
08:57
one way or another.
186
525562
1292
z jednej lub drugiej strony.
08:58
Or in some cases,
187
526854
1315
Może czasem z obydwu stron.
09:00
one way and another.
188
528169
3505
(Śmiech)
09:03
They, in these papers,
189
531674
3349
Artykuły zawierały instrukcje
09:07
explained to their fellow doctors
who perform colonoscopies,
who perform colonoscopies,
190
535023
4168
dla lekarzy prowadzących kolonoskopie,
jak zmniejszyć ryzyko
09:11
how to minimize the chance
191
539191
1971
wybuchu pacjenta podczas zabiegu.
09:13
that when you perform a colonoscopy,
192
541162
2661
09:15
your patient will explode. (Laughter)
193
543823
3590
09:19
Dr. Emmanuel Ben-Soussan
194
547413
1960
Dr Emmanuel Ben-Soussan,
jeden z autorów,
jeden z autorów,
09:21
one of the authors,
195
549373
1174
09:22
flew in from Paris to the ceremony,
196
550547
3159
przyleciał na ceremonię z Paryża
i wyjaśnił historię tego zabiegu.
09:25
where he explained the history of this,
197
553706
1891
09:27
that in the 1950s,
198
555597
1176
Przypomniał, że w latach 50. XX wieku,
09:28
when colonoscopies were becoming
a common technique for the first time,
a common technique for the first time,
199
556773
5328
kiedy kolonoskopie stały się popularne,
próbowano ustalić najlepszą metodę.
09:34
people were figuring out how to do it well.
200
562101
2639
Z początku było to problematyczne.
09:36
And there were some difficulties at first.
201
564740
2760
09:39
The basic problem, I'm sure you're familiar with,
202
567500
3971
Po pierwsze, jak pewnie wiecie,
trzeba zajrzeć w długie,
wąskie, ciemne miejsce,
wąskie, ciemne miejsce,
09:43
that you're looking inside a
long, narrow, dark place.
long, narrow, dark place.
203
571471
5329
więc potrzeba więcej przestrzeni.
09:48
And so, you want to have a larger space.
204
576800
3555
09:52
You add some gas to inflate it
205
580355
2131
Dodając gaz, rozszerza się przestrzeń
09:54
so you have room to look around.
206
582486
1914
żeby móc się rozejrzeć.
09:56
Now, that's added to the
gas, the methane gas,
gas, the methane gas,
207
584400
2727
Gaz ten dodawany jest do metanu,
09:59
that's already inside.
208
587127
1508
który jest już w środku.
10:00
The gas that they used at first,
in many cases, was oxygen.
in many cases, was oxygen.
209
588635
3000
Z początku często używano tlenu.
10:03
So they added oxygen to methane gas.
210
591635
2449
Dodawano tlen do metanu.
Ale by coś zobaczyć, potrzeba światła,
10:06
And then they wanted to be able to see,
211
594084
1715
10:07
they needed light,
212
595799
1248
10:09
so they'd put in a light source,
213
597047
1405
więc wprowadzano
źródło światła do środka,
źródło światła do środka,
10:10
which in the 1950s was very hot.
214
598452
1776
które w latach 50. było bardzo gorące.
10:12
So you had methane gas, which is flammable,
215
600228
3318
Mieliśmy więc łatwopalny metan,
tlen i żar.
tlen i żar.
10:15
oxygen and heat.
216
603546
2792
Zaprzestano używania tlenu dość szybko.
10:18
They stopped using oxygen pretty quickly.
(Laughter)
(Laughter)
217
606338
5138
(Śmiech)
Dziś rzadko się zdarza wybuch pacjenta,
10:23
Now it's rare that patients will explode,
218
611476
2521
ale zdarza.
10:25
but it does still happen.
219
613997
5739
Na koniec chciałbym wam opowiedzieć
10:31
The final thing that I want
to tell you about is a prize
to tell you about is a prize
220
619736
3575
o nagrodzie przyznanej dr Elenie Bodnar.
10:35
we gave to Dr. Elena Bodnar.
221
623311
2431
Dr Elena Bodnar wynalazła biustonosz,
10:37
Dr. Elena Bodnar invented a brassiere
222
625742
4125
który w razie nagłego wypadku
10:41
that in an emergency
223
629867
1558
10:43
can be quickly separated
224
631425
1193
można szybko przekształcić
w parę ochronnych masek na twarz.
w parę ochronnych masek na twarz.
10:44
into a pair of protective face masks.
225
632618
3519
10:48
One to save your life,
226
636137
1767
Jedna dla siebie,
druga dla szczęściarza obok.
druga dla szczęściarza obok.
10:49
one to save the life of some
lucky bystander. (Laughter)
lucky bystander. (Laughter)
227
637904
5324
(Śmiech)
10:55
Why would someone do this, you might wonder.
228
643228
3027
Dlaczego ktoś to wymyślił?
Dr Bodnar przyjechała na ceremonię
10:58
Dr. Bodnar came to the ceremony
229
646255
2132
11:00
and she explained that
she grew up in Ukraine.
she grew up in Ukraine.
230
648387
2961
i wyjaśniła, że wychowała się na Ukrainie.
Była jednym z lekarzy zajmujących się
11:03
She was one of the doctors who treated victims
231
651348
1716
11:05
of the Chernobyl power plant meltdown.
232
653064
2044
ofiarami wybuchu w Czarnobylu.
11:07
And they later discovered that
233
655108
2584
Odkryli, że przyczyną najgorszych
problemów medycznych,
problemów medycznych,
11:09
a lot of the worst medical problems
234
657692
1925
11:11
came from the particles people breathed in.
235
659617
2122
było wchłonięcie cząsteczek przez nos.
11:13
So she was always thinking after that
236
661739
1928
Od tego czasu wciąż myślała
o prostej masce,
o prostej masce,
11:15
about could there be some simple mask
237
663667
1627
11:17
that was available everywhere
when the unexpected happens.
when the unexpected happens.
238
665294
4696
która byłaby zawsze pod ręką
w razie nieprzewidzianej sytuacji.
w razie nieprzewidzianej sytuacji.
Przeprowadziła się do Ameryki,
urodziła dziecko.
urodziła dziecko.
11:21
Years later, she moved to America.
239
669990
1613
11:23
She had a baby,
240
671603
844
11:24
One day she looked, and on the floor,
241
672447
1756
Pewnego dnia dostrzegła, jak jej synek
11:26
her infant son had picked up her bra,
242
674203
3071
podniósł jej biustonosz z podłogi
i założył sobie na twarz.
11:29
and had her bra on his face.
243
677274
1859
Stąd właśnie zrodził się pomysł.
11:31
And that's where the idea came from.
244
679133
1681
11:32
She came to the Ig Nobel ceremony
245
680814
2003
Przyjechała na ceremonię Ig Nobla
11:34
with the first prototype of the bra
246
682817
2340
z pierwszym prototypem stanika
i zademonstrowała go.
i zademonstrowała go.
11:37
and she demonstrated:
247
685157
4354
(Śmiech)
11:41
(Laughter) (Applause)
248
689511
23764
(Brawa)
(Śmiech)
12:10
["Paul Krugman, Nobel laureate
(2008) in economics"]
(2008) in economics"]
249
718265
8429
[Paul Krugman, laureat Nobla
w dziedzinie ekonomii (2008)]
w dziedzinie ekonomii (2008)]
(Brawa)
[Wolfgang Ketterle, laureat Nobla
w dziedzinie fizyki (2001)]
w dziedzinie fizyki (2001)]
12:40
["Wolfgang Ketterle, Nobel
laureate (2001) in physics"]
laureate (2001) in physics"]
250
748574
7009
Ja też mam taki biustonosz.
12:55
I myself own an emergency bra. (Laughter)
251
763663
3620
(Śmiech)
12:59
It's my favorite bra,
252
767283
2338
To mój ulubiony,
13:01
but I would be happy to
share it with any of you,
share it with any of you,
253
769621
2652
ale chętnie się nim z kimś podzielę
w razie potrzeby.
13:04
should the need arise.
254
772273
1849
Dziękuję.
13:06
Thank you.
255
774122
956
(Brawa)
13:07
(Applause)
256
775078
4997
ABOUT THE SPEAKER
Marc Abrahams - Science humoristMarc Abrahams writes about research that makes people laugh, and then think.
Why you should listen
Author and newspaper columnist Marc Abrahams is the editor of the science humor magazine Annals of Improbable Research. In this hilarious talk, he shares thought-provoking stories behind some of the winners of the Ig Nobel Prize Ceremony.
More profile about the speakerMarc Abrahams | Speaker | TED.com