ABOUT THE SPEAKER
Holly Morris - Explorer and filmmaker
Holly Morris tells the stories of women around the world through documentary, television, print and the web.

Why you should listen

Holly Morris is a director, producer, writer and storyteller whose work spans media and continents. She is the author of Adventure Divas: Searching the Globe for a New Kind of Heroine (Random House) and writer/director and executuve producer of its companion PBS documentary series, "Adventure Divas". A former National Geographic Adventure columnist and widely anthologized essayist, Morris is also a regular contributor to The New York Times, among other publications. She presents the PBS televisin series "Globe Trekker," and "Treks in a Wild World," and also hosted "Outdoor Investigations" -- a series in which she investigates the scientific side of today's environmental and natural world mysteries. 

Morris has reported on the illegal caviar trade from Iran's Caspian Sea, sex trafficking from the brothels of India, and the global diaspora of Black Panthers from Cuba. Whether she's exploring underground Soviet missile silos, or the ship breaking yards of Bangladesh, Morris goes to the grassroots to tell a global story.

Her new film, The Babushkas of Chernobyl is about a surprising group of survivors living in the shadow of Chernobyl. Based on her award-winning essay of the same name (also published as "Ukraine: A Country of Women"), it won the Meredith Editorial Excellence Award, was reprinted in London's Daily Telegraph, and The Week and was selected for the book The Best Travel Writing (2012). The film, which has won numerous awards, including the Los Angeles Film Festival Jury Award for Directing, is being widely released in Spring 2016 for the 30th anniversary of the Chernobyl disaster.

 

More profile about the speaker
Holly Morris | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

Holly Morris: Why stay in Chernobyl? Because it's home.

Holly Morris: Neden Çernobil'de kalınır? Çünkü orası ev.

Filmed:
1,157,051 views

Son 27 yıldır, Çernobil dünyanın en kötü nükleer kazasının yaşandığı yerdi, Santral'in etrafındaki bölge 'Kapalı Alan' olarak biliniyor. Buna rağmen 200 kişilik bir topluluk hala orada yaşıyor -- neredeyse hepsi yaşlı kadınlar. Bu gururlu büyük anneler taşınmayı reddediyorlar çünkü memleketleri ve insanlarına olan bağları onların, "radyasyona dahi karşı koyan güçleri".
- Explorer and filmmaker
Holly Morris tells the stories of women around the world through documentary, television, print and the web. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
ThreeÜç yearsyıl agoönce, I was standingayakta about a hundredyüz yardskilometre
0
400
3089
3 yıl önce, 4 numaralı Çernobil nükleer reaktöründen yaklaşık
00:15
from ChernobylChernobyl nuclearnükleer reactorreaktör numbernumara fourdört.
1
3489
3626
91 metre uzaklıkta duruyordum .
00:19
My GeigerGeiger countersayaç dosimeterdosimeter, whichhangi measuresönlemler radiationradyasyon,
2
7115
3147
Radyasyonu ölçen Geiger sayacımın dozimetresi
00:22
was going berserkBerserk,
3
10262
1588
çılgına dönmüştü
00:23
and the closeryakın I got, the more frenetichummalı it becameoldu,
4
11850
3447
ve yaklaştıkça sayacım daha çılgın ve telaşlı
00:27
and franticçılgınca. My God.
5
15297
2796
hale geliyordu. Tanrım.
00:30
I was there coveringkapsayan the 25thinci anniversaryyıldönümü
6
18093
2750
Oraya, dünyanın en kötü nükleer kazasını
00:32
of the world'sDünyanın en worsten kötü nuclearnükleer accidentkaza,
7
20843
3150
25. yılında, anlatmaya gitmiştim.
00:35
as you can see by the look on my faceyüz,
8
23993
1949
Yüzümdeki ifadeden de görebildiğiniz gibi
00:37
reluctantlyisteksizce so, but with good reasonneden,
9
25942
2891
isteksizce, fakat iyi nedenlerle,
00:40
because the nuclearnükleer fireateş that burnedyanmış for 11 daysgünler
10
28833
3463
çünkü nükleer ateş, 1986 yılında 11 gün boyunca
00:44
back in 1986 releasedyayınlandı 400 timeszamanlar as much radiationradyasyon
11
32296
4416
yanmıştı ve Hiroşima'da atılan bombadan 400 kat
00:48
as the bombbomba droppeddüştü on HiroshimaHiroşima,
12
36712
2216
daha fazla radrasyon yaymış ve
00:50
and the sarcophaguslahit, whichhangi is the coveringkapsayan
13
38928
2474
4 numaralı reaktörü belirten, 27 yıl lahit
00:53
over reactorreaktör numbernumara fourdört,
14
41402
1577
önce hızla yapılmış olan lahit
00:54
whichhangi was hastilyaceleyle builtinşa edilmiş 27 yearsyıl agoönce,
15
42979
2882
şimdi çatlamış, paslanmış olarak
00:57
now sitsoturur crackedçatlamış and rustedpaslı
16
45861
1918
durmakta ve radyasyon
00:59
and leakingsızıntı radiationradyasyon.
17
47779
1716
yaymakta.
01:01
So I was filmingfilme.
18
49495
1678
Çekim yapıyordum.
01:03
I just wanted to get the job donetamam
19
51173
1306
Sadece işimi bitirip oradan
01:04
and get out of there fasthızlı.
20
52479
2587
hemen uzaklaşmak istiyordum.
01:07
But then, I lookedbaktı into the distancemesafe,
21
55066
2284
Fakat sonra, ileriye baktım,
01:09
and I saw some smokeduman cominggelecek from a farmhouseçiftlik evi,
22
57350
3277
çiftlik evinden dumanların geldiğini gördüm
01:12
and I'm thinkingdüşünme, who could be livingyaşam here?
23
60627
2543
ve orada kim yaşıyor olabilir diye düşündüm.
01:15
I mean, after all, Chernobyl'sChernobyl'ın soiltoprak, waterSu and airhava,
24
63170
3592
Yani, neticede, Çernobil'in toprağı, suyu
01:18
are amongarasında the mostçoğu highlybüyük ölçüde contaminatedkirlenmiş on EarthDünya,
25
66762
2710
ve havası Dünyanın en çok kirletilmiş olanlar arasındandadır
01:21
and the reactorreaktör sitsoturur at the the centermerkez of
26
69472
1618
ve en ortada reaktörün olduğu
01:23
a tightlysıkıca regulatedDüzenlenmiş exclusionhariç tutma zonebölge, or deadölü zonebölge,
27
71090
3646
sıkıca oluşturulmuş yasak bölge veya ölü bölge,
01:26
and it's a nuclearnükleer policepolis statebelirtmek, bildirmek, completetamamlayınız with bordersınır guardsMuhafızlar.
28
74736
3345
aynı zamanda tüm sınırları korumalarla çevrilmiş nükleer polis bölgesi.
01:30
You have to have dosimeterdosimeter at all timeszamanlar, clickingtıklatma away,
29
78081
2547
Devamlı etrafı tarayan bir dozölçeriniz olmalı,
01:32
you have to have a governmenthükümet minderdefteri,
30
80628
1921
devamlı bir hükümet görevlisiyle olmalısınız,
01:34
and there's draconianacımasız radiationradyasyon ruleskurallar
31
82549
2636
acımasız radyasyon kuralları ve
01:37
and constantsabit contaminationkirlenme monitoringizleme.
32
85185
4705
sürekli kirlilik izlemesi var.
01:41
The pointpuan beingolmak, no humaninsan beingolmak
33
89890
2152
Asıl nokta, hiç bir insanın
01:44
should be livingyaşam anywhereherhangi bir yer nearyakın the deadölü zonebölge.
34
92042
2886
ölü bölge yakınların yaşamıyor olması gerektiği.
01:46
But they are.
35
94928
1593
Ama yaşıyorlar.
01:48
It turnsdönüşler out an unlikelyolası olmayan communitytoplum
36
96521
2653
Ama pek ihtimal dışı gözükse de
01:51
of some 200 people are livingyaşam insideiçeride the zonebölge.
37
99174
3453
200 kişi kadar bir topluluğun ölü bölgenin içinde yaşadığı ortaya çıkıyor.
01:54
They're calleddenilen self-settlerskendi kendine yerleşimciler.
38
102627
1858
Kendilerine öz-yerleşimciler diyorlar.
01:56
And almostneredeyse all of them are womenkadınlar,
39
104485
2640
Ve neredeyse hepsi kadın,
01:59
the menerkekler havingsahip olan shorterdaha kısa lifespansyaşam süreleri
40
107125
1868
erkeklerin kısa bir hayat döngüsü var
02:00
in partBölüm duenedeniyle to overuseaşırı kullanımı of alcoholalkol, cigarettesSigara,
41
108993
2317
kısmi olarak aşırı alkol kullanımı, sigara
02:03
if not radiationradyasyon.
42
111310
1988
tabi radyasyon değilse.
02:05
HundredsYüzlerce of thousandsbinlerce of people were evacuatedboşaltılmış
43
113298
2238
Kaza olduğu yıllarda yüz binlerce insan
02:07
at the time of the accidentkaza,
44
115536
1620
buradan nakil edildi,
02:09
but not everybodyherkes acceptedkabul edilmiş that fatekader.
45
117156
2461
ama hepsi bu kaderi kabullenmedi.
02:11
The womenkadınlar in the zonebölge, now in theironların 70s and 80s,
46
119617
2793
Bu kadınlar şimdilerde 70-80'lerindeler
02:14
are the last survivorsHayatta kalanlar of a groupgrup who defiedmeydan authoritiesyetkililer
47
122410
2995
ve yetkililere meydan okup,
02:17
and, it would seemgörünmek, commonortak senseduyu,
48
125405
1950
ki sağduyu gibi görünüyor,
02:19
and returnediade to theironların ancestralatalarının homesevler insideiçeride the zonebölge.
49
127355
3690
bölge içindeki atalarının evlerine dönmüşler.
02:23
They did so illegallyyasadışı.
50
131045
2484
Bunu yasa dışı olarak yaptılar.
02:25
As one womankadın put it to a soldierasker
51
133529
1917
Bir kadın, kendisini
02:27
who was tryingçalışıyor to evacuatetahliye her for a secondikinci time,
52
135446
2814
ikinci kez tahliye etmek askere şöyle karşı koyuyor,
02:30
"ShootAteş me and digkazmak the gravemezar.
53
138260
1823
"Bir mezar kaz ve öldür beni,
02:32
OtherwiseAksi takdirde, I'm going home."
54
140083
2578
Aksi halde, ben evime gidiyorum."
02:34
Now why would they returndönüş to suchböyle deadlyölümcül soiltoprak?
55
142661
2535
Şimdi, Neden böyle ölümcül bir toprağa dönmek istiyorlardı ki?
02:37
I mean, were they unawarehabersiz of the risksriskler
56
145196
1908
Demek istediğim, tehlikenin farkında değiller mi
02:39
or crazyçılgın enoughyeterli to ignorealdırmamak them, or bothher ikisi de?
57
147104
3011
veya bunu göz ardı edecek kadar çılgınlar mı,
veya ikisi birden?
02:42
The thing is, they see theironların liveshayatları
58
150115
1472
Mesele, hayatlarını ve risk görüşleri
02:43
and the risksriskler they runkoş decidedlykesinlikle differentlyfarklı olarak.
59
151587
3532
kesinlikle farklı.
02:47
Now around ChernobylChernobyl, there are scattereddağınık ghosthayalet villagesköyler,
60
155119
3253
Şu an Çernobil etrafında, dağınık halde hayalet köyler var,
02:50
eerilyürkütücü silentsessiz, strangelygarip bir şekilde charmingbüyüleyici, bucolicpastoral,
61
158372
4331
ürkütücü bir sessizlik, garip bir çekicilik, pastoral,
02:54
totallybütünüyle contaminatedkirlenmiş.
62
162703
1923
ve tamamıyla kirlenmiş.
02:56
ManyBirçok were bulldozedbuldozerle underaltında at the time of the accidentkaza,
63
164626
3139
Bir çoğu kaza zamanında yıkılmış,
02:59
but a fewaz are left like this,
64
167765
2033
bir kaçı bu şekilde kalabilmiş,
03:01
kindtür of silentsessiz vestigesizleri to the tragedytrajedi.
65
169798
3553
bir çeşit sessiz trajedi izleriyle.
03:05
OthersDiğerleri have a fewaz residentssakinleri in them,
66
173351
2311
Kalanlarda bir kaç yaşayan var,
03:07
one or two "babushkasbabushkas," or "babasbabas,"
67
175662
2465
bir iki "babushka" veya "baba" ki bunlar
03:10
whichhangi are the RussianRusça and UkrainianUkrayna dili wordskelimeler for grandmotherbüyükanne.
68
178127
3189
Rusça ve Ukraynaca'da babaanne anlamına gelen kelimeler.
03:13
AnotherBaşka bir villageköy mightbelki have sixaltı or sevenYedi residentssakinleri.
69
181316
3083
Bir başka kasaba 6 veya 7 sakine sahip.
03:16
So this is the strangegarip demographicdemografik of the zonebölge --
70
184399
2730
Bu bölgenin ilginç demografik özellikleri--
03:19
isolatedyalıtılmış aloneyalnız togetherbirlikte.
71
187129
2869
yalıtılmış tek başına birlikte.
03:21
And when I madeyapılmış my way to that pipingBoru chimneyBaca
72
189998
2203
Bu bacalara doğru yol aldığım zaman
03:24
I'd seengörüldü in the distancemesafe,
73
192201
1671
Uzaktan fark ettim,
03:25
I saw HannaHanna ZavorotnyaZavorotnya, and I metmet her.
74
193872
3246
Hanna Zavorotnya'yı gördüm ve onunla buluştum.
03:29
She's the self-declaredkendi kendini ilan mayorBelediye Başkanı of KapavatiKapavati villageköy,
75
197118
3066
Kendiliğinden Kapative köyünün başkanı ilan edilmiş,
03:32
populationnüfus eightsekiz.
76
200184
1962
ki nüfusu 8
03:34
(LaughterKahkaha)
77
202146
1963
(Gülüşmeler)
03:36
And she said to me, when I askeddiye sordu her the obviousaçık,
78
204109
3233
Ona açıkça ortada olanı sorduğum da bana dedi ki,
03:39
"RadiationRadyasyon doesn't scarekorkutmak me. StarvationAçlık does."
79
207342
4009
"Radyasyon beni korkutmuyor. Açlık korkutuyor."
03:43
And you have to rememberhatırlamak, these womenkadınlar have
80
211351
1633
Ve şunu unutmamalısınız, bu kadınlar
03:44
survivedhayatta the worsten kötü atrocitieszulüm of the 20thinci centuryyüzyıl.
81
212984
3868
20. yüzyılın en büyük zulümlerinden kurtuldu.
03:48
Stalin'sStalin'in enforcedzorlanan famineskıtlıklar of the 1930s, the HolodomorHolodomor,
82
216852
3571
Stalin'in 1930'larda zorladığı kıtlıklar, Holodomor,
03:52
killedöldürdü millionsmilyonlarca of UkrainiansUkraynalılar,
83
220423
1831
milyonlarca Ukraynalıyı öldürdü,
03:54
and they facedyüzlü the NazisNaziler in the '40s,
84
222254
2023
ve 40'larda Nazilerle karşı karşıya kaldılar,
03:56
who camegeldi throughvasitasiyla slashingacımasız, burningyanan, rapingtecavüz,
85
224277
2976
ki beraberinde tecavüzler, yakıp yıkma ile
03:59
and in factgerçek manyçok of these womenkadınlar
86
227253
1616
ve gerçek şu ki bu kadınların bir çoğu
04:00
were shippedsevk to GermanyAlmanya as forcedzorunlu laboremek.
87
228869
3085
Almanya'ya zorunlu işçi olarak gönderildi.
04:03
So when a coupleçift decadeson yıllar into SovietSovyet rulekural,
88
231954
2460
Ve bir kaç on yıl önce Sovyet yönetiminde,
04:06
ChernobylChernobyl happenedolmuş,
89
234414
1195
Çernobil oldu,
04:07
they were unwillingisteksiz to fleekaçmak in the faceyüz of an enemydüşman
90
235609
3062
Bu düşman karşısında kaçmaya isteksizlerdi,
04:10
that was invisiblegörünmez.
91
238671
2178
bu sefer ki görülmezdi.
04:12
So they returnediade to theironların villagesköyler
92
240849
1989
Bu yüzden köylerine döndüler
04:14
and are told they're going to get sickhasta and dieölmek soonyakında,
93
242838
3220
ve onlara hasta olacakları çok yakında da ölecekleri söylendi
04:18
but fivebeş happymutlu yearsyıl, theironların logicmantık goesgider,
94
246058
2565
ama beş mutlu yıl, mantıkları gider,
04:20
is better than 10 stucksıkışmış in a highyüksek riseyükselmek
95
248623
2555
Kiev'in eteklerinde bir gökdelene 10 yıl
04:23
on the outskirtsdisi of KievKiev,
96
251178
1860
tıkalı kalmaktan daha iyi,
04:25
separatedayrıldı from the gravesmezarlar of theironların mothersanneler
97
253038
2178
annelerinin babalarının ve bebeklerinin
04:27
and fathersbabalar and babiesbebekler,
98
255216
2320
mezarlarından ayrılmaktan,
04:29
the whisperFısıltı of storkLeylek wingskanatlar on a springbahar afternoonöğleden sonra.
99
257536
3956
bir baharda öğle sonrası bir leyleğin kanat fısıltısından.
04:33
For them, environmentalçevre contaminationkirlenme
100
261492
2398
Onlar için çevresel kirlenme,
04:35
mayMayıs ayı not be the worsten kötü sortçeşit of devastationyıkım.
101
263890
2550
yıkımlar sıralamasında en kötüsü olmayabilir.
04:38
It turnsdönüşler out this holdstutar truedoğru
102
266440
1320
Bunun aynı zamanda
04:39
for other speciesTürler as well.
103
267760
2091
diğer türler içinde doğru olduğu ortaya çıkıyor.
04:41
WildVahşi boaryaban domuzu, lynxvaşak, mooseMus, they'veonlar ettik all returnediade
104
269851
2947
Yaban domuzu, başak, geyik , hepsi
04:44
to the regionbölge in forcekuvvet,
105
272798
1750
bölgeye geri döndüler,
04:46
the very realgerçek, very negativenegatif effectsetkileri of radiationradyasyon
106
274548
3255
radyasyonun çok ciddi ve olumsuz etkilerine
04:49
beingolmak trumpeduydurma by the upsideüst taraf of a masskitle exodusExodus
107
277803
3558
büyük insan göçünün aksine
04:53
of humansinsanlar.
108
281361
1751
karşı geldiler.
04:55
The deadölü zonebölge, it turnsdönüşler out, is fulltam of life.
109
283112
4693
Ölü bölge tamamıyla hayata dönüyor.
04:59
And there is a kindtür of heroickahraman resilienceesneklik,
110
287805
3058
Ve bir çeşit kahramanca esneklik var,
05:02
a kindtür of plain-spokendüz konuşulan pragmatismpragmatizm to those
111
290863
2871
bir çeşit açık açık konuşulan pragmatizm ki
05:05
who startbaşlama theironların day at 5 a.m.
112
293734
2492
günlerine sabahın beşinde
05:08
pullingçeken waterSu from a well
113
296226
2243
kuyudan su çekerek
05:10
and endson it at midnightgece yarısı
114
298469
1704
ve gece yarısı
05:12
poisedhazır to beatdövmek a bucketkova with a stickÇubuk
115
300173
2064
bir kova ve sopa ile
05:14
and scarekorkutmak off wildvahşi boaryaban domuzu that mightbelki messdağınıklık with theironların potatoespatates,
116
302237
2900
patateslerini yaban domuzlarından korumak için hazırlanıyorlar
05:17
theironların only companyşirket a bitbit of homemadeev yapımı moonshinekaçak içki vodkavotka.
117
305137
5152
ve geceleri tek arkadaşları ev yapımı kaçak votka.
05:22
And there's a patinaPatina of simplebasit defiancemeydan okuma amongarasında them.
118
310289
3410
Ve aralarında basit bir meydan okumanın parlaklığı var
05:25
"They told us our legsbacaklar would hurtcanını yakmak, and they do. So what?"
119
313699
3838
"Bize bacaklarımızın incileceğini söylediler ve oldu. Ne olmuş yani?"
05:29
I mean, what about theironların healthsağlık?
120
317537
1702
Demek istediğim, ya sağlıkları?
05:31
The benefitsfaydaları of hardycesur, physicalfiziksel livingyaşam,
121
319239
2822
Fiziksel ve zorlu yaşamın yararları
05:34
but an environmentçevre madeyapılmış toxictoksik
122
322061
1604
ama karmaşık ve çok az anlaşılabilen bir düşman
05:35
by a complicatedkarmaşık, little-understoodküçük anladım enemydüşman, radiationradyasyon.
123
323665
3983
ile zehirli atık yaratan bir çevre, radyasyon.
05:39
It's incrediblyinanılmaz difficultzor to parseayrıştırma.
124
327648
2135
Ayrımını yapabilmek inanılmaz derecede zor.
05:41
HealthSağlık studiesçalışmalar from the regionbölge
125
329783
1817
Bölgedeki sağlığa yönelik çalışmalar
05:43
are conflictingÇakışan and fraughtdolu.
126
331600
2740
çelişkili ve kaygı verici.
05:46
The WorldDünya HealthSağlık OrganizationOrganizasyon
127
334340
1393
Dünya Sağlık Örgütü
05:47
putskoyar the numbernumara of Chernobyl-relatedChernobyl ile ilgili deathsölümler
128
335733
2730
Çernobil ile ilişkili ölü sayısını
05:50
at 4,000, eventuallysonunda.
129
338463
2318
yaklaşık 4.000 olarak veriyor.
05:52
GreenpeaceGreenpeace and other organizationsorganizasyonlar
130
340781
2638
Greenpeace ve diğer örgütler ise
05:55
put that numbernumara in the tensonlarca of thousandsbinlerce.
131
343419
3158
on binler olarak veriyor.
05:58
Now everybodyherkes agreeskabul eder that thyroidtiroid cancerskanserler
132
346577
2992
Herkes tiroit kanserinin çok yüksek
06:01
are skygökyüzü highyüksek, and that ChernobylChernobyl evacueesKurtarılanlar
133
349569
2617
olduğunda hem fikir ve aynı zamanda Çernobil mağdurlarının
06:04
sufferacı çekmek the traumaTravma of relocatedtaşındı peopleshalklar everywhereher yerde:
134
352186
3067
bir çok yere tekrardan iskan edilen insanlarda bulunan travmalardan görüldüğüne de:
06:07
higherdaha yüksek levelsseviyeleri of anxietyanksiyete, depressiondepresyon, alcoholismalkolizm,
135
355253
3278
yüksek seviyelerde kaygı, depresyon, alkolizm,
06:10
unemploymentişsizlik and, importantlyönemlisi,
136
358531
2180
issizlik ve en önemlisi,
06:12
disruptedbozulduğu socialsosyal networksağlar.
137
360711
3243
sosyal iletişimde çöküntü.
06:15
Now, like manyçok of you,
138
363954
2406
Şimdi, bir çoğunuz gibi,
06:18
I have movedtaşındı maybe 20, 25 timeszamanlar in my life.
139
366360
4625
Bende hayatımda belkide 20,25 kere taşınmışımdır.
06:22
Home is a transientgeçici conceptkavram.
140
370985
3422
Ev geçici bir kavramdır.
06:26
I have a deeperDaha derine connectionbağ to my laptopdizüstü
141
374407
2177
Dizüstü bilgisayarımla herhangi bir toprak
06:28
than any bitbit of soiltoprak.
142
376584
4342
parçasından daha derin bir bağlantıya sahibim.
06:32
So it's hardzor for us to understandanlama, but home
143
380926
2239
Bunu anlamak bizim için zor ama
06:35
is the entiretüm cosmosEvren of the ruralkırsal babushkaeşarp,
144
383165
3173
kırsal babushkaların tüm evreni ev
06:38
and connectionbağ to the landarazi is palpablesomut.
145
386338
3456
ve toprakla olan bağları ortada.
06:41
And perhapsbelki because these UkrainianUkrayna dili womenkadınlar
146
389794
1791
Belkide buna sebep olan Ukraynalı kadınların
06:43
were schooledokula giden underaltında the SovietsSovyetler
147
391585
2003
Sovyet döneminde eğitim görmesi
06:45
and versedUsta in the RussianRusça poetsşairler,
148
393588
2242
ve yetenekli Rus şairlerdir,
06:47
aphorismsaforizmalar about these ideasfikirler
149
395830
1558
bu fikirleri hakkında aforizmalar
06:49
slipkayma from theironların mouthsağızlar all the time.
150
397388
2197
ağızlarından sürekli dökülüyor.
06:51
"If you leaveayrılmak, you dieölmek."
151
399585
3007
"Eğer terk edersen, ölürsün."
06:54
"Those who left are worsedaha da kötüsü off now.
152
402592
1967
"Bırakıp gidenler şimdi daha kötü halde.
06:56
They are dyingölen of sadnessüzüntü."
153
404559
1641
Üzüntüden ölüyorlar."
06:58
"MotherlandVatan is motherlandVatan. I will never leaveayrılmak."
154
406200
4487
"Ana vatan, ana vatandır. Asla terk etmeyeceğim."
07:02
What soundssesleri like faithinanç, softyumuşak faithinanç,
155
410687
3256
Bu kulağa inanç, saf inanç gibi gelebilir,
07:05
mayMayıs ayı actuallyaslında be factgerçek,
156
413943
3125
belki de gerçeğin ta kendidir,
07:09
because the surprisingşaşırtıcı truthhakikat --
157
417068
1622
çünkü şok edici gerçek--
07:10
I mean, there are no studiesçalışmalar, but the truthhakikat seemsgörünüyor to be
158
418690
2386
Demek istediğim, herhangi bir yapılmış çalışma yok ama
07:13
that these womenkadınlar who returnediade to theironların homesevler
159
421076
2572
yaptıkları doğru gibi gözüküyor evlerine döndüler
07:15
and have livedyaşamış on some of the mostçoğu radioactiveradyoaktif landarazi
160
423648
2080
ve dünyanın en radyoaktif bölgesinde
07:17
on EarthDünya for the last 27 yearsyıl,
161
425728
2206
son 27 yıldır yaşamaktalar,
07:19
have actuallyaslında outlivedgömdü theironların counterpartsmuadilleri
162
427934
2355
taşınmayı kabul edip dışarda yaşayan
07:22
who acceptedkabul edilmiş relocationyer değiştirme,
163
430289
2047
benzerlerinden ise
07:24
by some estimatestahminler up to 10 yearsyıl.
164
432336
4126
tahmini 10 yıl fazla yaşamış.
07:28
How could this be?
165
436462
2180
Bu nasıl olabilir?
07:30
Here'sİşte a theoryteori: Could it be
166
438642
1699
Bir teori var: Bu olay
07:32
that those tieskravatlar to ancestralatalarının soiltoprak,
167
440341
3065
atalarının toprağına bağlı olabilir,
07:35
the softyumuşak variablesdeğişkenler reflectedyansıyan in theironların aphorismsaforizmalar,
168
443406
2566
yumuşak değişkenler onların aforizmalarını etkileyeyip
07:37
actuallyaslında affectetkilemek longevityuzun ömürlü?
169
445972
2864
uzun yaşamalarını uzatmış olabilir mi?
07:40
The powergüç of motherlandVatan
170
448836
1759
Ata topraklarının gücü
07:42
so fundamentaltemel to that partBölüm of the worldDünya
171
450595
2458
geçici gözükse de dünyanın bu kısmında
07:45
seemsgörünüyor palliativePalyatif.
172
453053
1812
aslında esastır.
07:46
Home and communitytoplum are forcesgüçler
173
454865
2797
Yuva ve halk rakibe karşı üstün geliyor ki
07:49
that rivalrakip even radiationradyasyon.
174
457662
4060
rakip radyasyon.
07:53
Now radiationradyasyon or not,
175
461722
2478
Radyasyon veya değil,
07:56
these womenkadınlar are at the endson of theironların liveshayatları.
176
464200
2604
bu kadınlar hayatlarının sonunda.
07:58
In the nextSonraki decadeonyıl, the zone'sbölgenin humaninsan residentssakinleri will be gonegitmiş,
177
466804
3993
Gelecek on yılda, bölgenin insan yerleşimcileri gitmiş olacak
08:02
and it will revertdönmek to a wildvahşi, radioactiveradyoaktif placeyer,
178
470797
4227
ve vahşi, radyoaktif, hayvanlarla dolu, nadiren
08:07
fulltam only of animalshayvanlar and occasionallybazen
179
475024
3114
cesur ve şaşkınlığa uğrayan bilim adamları
08:10
daringcesur, flummoxedflummoxed scientistsBilim adamları.
180
478138
3092
olduğu bir yere dönecek.
08:13
But the spiritruh and existencevaroluş of the babushkasbabushkas,
181
481230
3102
Ne var ki, onları tanıdığım son üç yılda
08:16
whosekimin numberssayılar have been halvedyarıya
182
484332
1707
sayıları yarıya inen babuşkaların
08:18
in the threeüç yearsyıl I've knownbilinen them,
183
486039
2142
ruhları ve varlıkları,
08:20
will leaveayrılmak us with powerfulgüçlü newyeni templatesşablonları
184
488181
2198
bizlere hakkında düşünmek ve mücadele etmek için
08:22
to think about and grapplekıskaç with,
185
490379
2016
güçlü ve yeni şu örnekleri bırakıyor;
08:24
about the relativebağıl naturedoğa of riskrisk,
186
492395
3663
riskin göreceli doğası,
08:28
about transformativedönüştürücü connectionsbağlantıları to home,
187
496058
3847
eve olan dönüştürücü bağlar,
08:31
and about the magnificentmuhteşem tonictonik
188
499905
3546
ve hür irade ve kendi geleceğini tayin etmenin
08:35
of personalkişisel agencyAjans and self-determinationkendi kaderini tayin.
189
503451
3853
müthiş canlandırıcılığı...
08:39
Thank you.
190
507304
1935
Teşekkürler.
08:41
(ApplauseAlkış)
191
509239
4000
(Alkışlar)
Translated by ilker Gül
Reviewed by Emre Kocahan

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Holly Morris - Explorer and filmmaker
Holly Morris tells the stories of women around the world through documentary, television, print and the web.

Why you should listen

Holly Morris is a director, producer, writer and storyteller whose work spans media and continents. She is the author of Adventure Divas: Searching the Globe for a New Kind of Heroine (Random House) and writer/director and executuve producer of its companion PBS documentary series, "Adventure Divas". A former National Geographic Adventure columnist and widely anthologized essayist, Morris is also a regular contributor to The New York Times, among other publications. She presents the PBS televisin series "Globe Trekker," and "Treks in a Wild World," and also hosted "Outdoor Investigations" -- a series in which she investigates the scientific side of today's environmental and natural world mysteries. 

Morris has reported on the illegal caviar trade from Iran's Caspian Sea, sex trafficking from the brothels of India, and the global diaspora of Black Panthers from Cuba. Whether she's exploring underground Soviet missile silos, or the ship breaking yards of Bangladesh, Morris goes to the grassroots to tell a global story.

Her new film, The Babushkas of Chernobyl is about a surprising group of survivors living in the shadow of Chernobyl. Based on her award-winning essay of the same name (also published as "Ukraine: A Country of Women"), it won the Meredith Editorial Excellence Award, was reprinted in London's Daily Telegraph, and The Week and was selected for the book The Best Travel Writing (2012). The film, which has won numerous awards, including the Los Angeles Film Festival Jury Award for Directing, is being widely released in Spring 2016 for the 30th anniversary of the Chernobyl disaster.

 

More profile about the speaker
Holly Morris | Speaker | TED.com