TEDxDU 2011
Ramona Pierson: An unexpected place of healing
Ramona Pierson: Một nơi ngoài mong đợi để chữa lành vết thương
Filmed:
Readability: 3.1
400,025 views
Ở tuổi 22, Ramona Pierson bị một lái xe say rượu đâm vào và rơi vào hôn mê trong 18 tháng. Tại sự kiện TEDxDU cô ấy kể lại câu chuyện đặc biệt về sự hồi phục của cô -- nhờ vào kỹ năng và sự thông thái của những người ở nhà dưỡng lão.
Ramona Pierson - Education innovator
Ramona Pierson develops tools to revolutionize learning management and assessment systems -- her fourth career after aviation, neuropsychology and software development. Full bio
Ramona Pierson develops tools to revolutionize learning management and assessment systems -- her fourth career after aviation, neuropsychology and software development. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm actually going to share something with you
0
0
2000
Tôi thật sự sắp chia sẻ với các bạn vài điều
00:17
I haven't talked about probably in more than 10 years.
1
2000
3000
mà tôi đã không nói đến có lẽ trong hơn 10 năm rồi.
00:20
So bear with me
2
5000
2000
Thế nên hãy kiên nhẫn với tôi một chút
00:22
as I take you through this journey.
3
7000
2000
khi tôi đưa các bạn qua cuộc hành trình này.
00:24
When I was 22 years old,
4
9000
2000
Khi tôi 22 tuổi
00:26
I came home from work, put a leash on my dog
5
11000
3000
tôi đi làm về, buộc dây con chó của tôi
00:29
and went for my usual run.
6
14000
3000
và chạy bộ như thường lệ
00:32
I had no idea that at that moment
7
17000
2000
Tôi không biết rằng tại thời điểm đó
00:34
my life was going to change forever.
8
19000
2000
cuộc đời của tôi sắp thay đổi mãi mãi.
00:36
While I was preparing my dog for the run,
9
21000
3000
Trong khi tôi đang chuẩn bị buộc con chó để chạy bộ,
00:39
a man was finishing drinking at a bar,
10
24000
4000
một người đàn ông vừa uống xong ở quán rượu,
00:43
picked up his car keys, got into a car
11
28000
2000
cầm lấy chìa khóa, vào xe
00:45
and headed south,
12
30000
2000
và tiến về hướng nam,
00:47
or wherever he was.
13
32000
2000
hay bất cứ nơi nào anh ta đến.
00:49
I was running across the street,
14
34000
2000
Tôi đang chạy băng qua đường,
00:51
and the only thing that I actually remember
15
36000
2000
và điều duy nhất mà tôi thật sự nhớ
00:53
is feeling like a grenade went off in my head.
16
38000
3000
là cảm thấy như lựu đạn nổ trong đầu mình.
00:56
And I remember putting my hands on the ground
17
41000
4000
Và tôi nhớ đã đặt tay mình trên mặt đường
01:00
and feeling my life's blood
18
45000
2000
và cảm thấy máu của sự sống của tôi
01:02
emptying out of my neck
19
47000
2000
đang chảy hết ra ngoài cổ
01:04
and my mouth.
20
49000
3000
và miệng.
01:07
What had happened
21
52000
2000
Chuyện đã xảy ra
01:09
is he ran a red light and hit me and my dog.
22
54000
3000
là anh ta vượt đèn đỏ và đâm vào tôi và con chó của tôi.
01:12
She ended up underneath the car.
23
57000
3000
Nó chết dưới gầm chiếc xe.
01:15
I flew out in front of the car,
24
60000
2000
Tôi bay ra phía trước xe,
01:17
and then he ran over my legs.
25
62000
2000
và sau đó xe của anh ta cán ngang đôi chân của tôi.
01:19
My left leg got caught up in the wheel well --
26
64000
2000
Chân trái của tôi bị kẹt trong bánh xe --
01:21
spun it around.
27
66000
2000
và khiến nó quay vòng vòng.
01:25
The bumper of the car hit my throat,
28
70000
3000
Cái giảm xóc của chiếc xe đập vào cổ họng của tôi,
01:28
slicing it open.
29
73000
2000
và cứa banh nó.
01:30
I ended up with blunt chest trauma.
30
75000
3000
Tôi kết thúc với chấn thương dập vùng ngực.
01:33
Your aorta comes up behind your heart.
31
78000
2000
Động mạch chủ của chúng ta chỉ ở ngay sau tim.
01:35
It's your major artery, and it was severed,
32
80000
3000
Đó là động mạch chính, và giờ nó đã bị cắt lìa,
01:38
so my blood was gurgling out of my mouth.
33
83000
3000
vì vậy mà máu ộc ra miệng của tôi.
01:41
It foamed,
34
86000
2000
Rồi sủi bọt,
01:43
and horrible things were happening to me.
35
88000
2000
phải, những điều khủng khiếp đó đã xảy ra với tôi.
01:47
I had no idea what was going on,
36
92000
2000
Tôi đã không nhận thức được chuyện gì đang xảy ra,
01:49
but strangers intervened,
37
94000
3000
nhưng những người lạ đã can thiệp,
01:52
kept my heart moving, beating.
38
97000
3000
giữ cho trái tim của tôi tiếp tục động đậy, tiếp tục đập.
01:55
I say moving because it was quivering
39
100000
2000
Tôi nói động đậy bởi vì nó đang run lẩy bẩy
01:57
and they were trying to put a beat back into it.
40
102000
3000
và họ cố gắng làm cho nó đập trở lại.
02:00
Somebody was smart and put a Bic pen in my neck
41
105000
3000
Ai đó thông minh đã gim một cây viết mực Bic vào cổ của tôi
02:03
to open up my airway so that I could get some air in there.
42
108000
3000
để mở đường dẫn khí và nhờ vậy mà tôi vẫn có thể có được khí thở vào cơ thể.
02:06
And my lung collapsed,
43
111000
2000
Phổi của tôi bị dập,
02:08
so somebody cut me open and put a pin in there as well
44
113000
3000
nên ai đó đã mổ tôi và đặt một cái ống ở trong đó
02:11
to stop that catastrophic event from happening.
45
116000
7000
để ngăn chặn chuyện thê thảm xảy ra.
02:18
Somehow I ended up at the hospital.
46
123000
2000
Không biết bằng cách nào nhưng cuối cùng tôi đã ở trong bệnh viện.
02:20
I was wrapped in ice
47
125000
2000
Tôi được quấn trong nước đá
02:22
and then eventually put into a drug-induced coma.
48
127000
4000
và sau đó rơi vào tình trạng hôn mê do thuốc.
02:26
18 months later I woke up.
49
131000
4000
18 tháng sau tôi tỉnh dậy.
02:30
I was blind, I couldn't speak,
50
135000
2000
Tôi bị mù, tôi không thể nói,
02:32
and I couldn't walk.
51
137000
2000
và tôi không thể đi.
02:34
I was 64 lbs.
52
139000
3000
Tôi chỉ còn nặng 64 pound.
02:40
The hospital really has no idea
53
145000
2000
Bệnh viện thật sự không biết
02:42
what to do with people like that.
54
147000
2000
phải làm gì với người như vậy.
02:44
And in fact, they started to call me a Gomer.
55
149000
3000
Và lúc đó, họ bắt đầu gọi tôi là Gomer (người ngốc).
02:47
That's another story we won't even get into.
56
152000
4000
Nhưng đó là một câu chuyện khác mà chúng ta sẽ không đi sâu vào.
02:51
I had so many surgeries to put my neck back together,
57
156000
3000
Tôi đã trải qua rất nhiều cuộc phẫu thuật để vá cổ của tôi lại,
02:54
to repair my heart a few times.
58
159000
2000
để phục hồi trái tim của tôi trong vài lần.
02:56
Some things worked, some things didn't.
59
161000
2000
Vài thứ đã hoạt động, vài thứ không.
02:58
I had lots of titanium put in me,
60
163000
2000
Tôi đã phải nhận nhiều chất Titan vào trong cơ thể,
03:00
cadaver bones
61
165000
2000
chất xương của người đã chết
03:02
to try to get my feet moving the right way.
62
167000
3000
để cố gắng giúp bàn chân tôi di chuyển đúng cách.
03:05
And I ended up with a plastic nose, porcelain teeth
63
170000
2000
Và tôi kết thúc với một cái mũi nhựa, răng sứ
03:07
and all kinds of other things.
64
172000
2000
và tất cả các loại vật liệu khác.
03:09
But eventually I started to look human again.
65
174000
3000
Nhưng cuối cùng tôi đã bắt đầu nhìn thấy lại con người.
03:18
But it's hard sometimes to talk about these things,
66
183000
2000
Đôi lúc thật khó khăn để kể lại những điều này,
03:20
so bear with me.
67
185000
3000
bởi vậy hãy kiên nhẫn với tôi.
03:23
I had more than 50 surgeries.
68
188000
2000
Tôi đã có hơn 50 cuộc phẫu thuật.
03:25
But who's counting?
69
190000
3000
Nhưng ai tính đây?
03:28
So eventually, the hospital decided
70
193000
2000
Vì thế cuối cùng, bệnh viện quyết định
03:30
it was time for me to go.
71
195000
2000
đã đến lúc cho tôi đi.
03:32
They needed to open up space
72
197000
2000
Họ cần chỗ
03:34
for somebody else that they thought could come back
73
199000
4000
cho một ai đó mà họ họ nghĩ có thể quay trở lại
03:38
from whatever they were going through.
74
203000
3000
sau bất cứ điều gì họ sắp trải qua.
03:41
Everybody lost faith in me being able to recover.
75
206000
3000
Mọi người mất lòng tin vào việc tôi có thể hồi phục.
03:44
So they basically put a map up on the wall, threw a dart,
76
209000
3000
Vì vậy đại loại là họ đặt một tấm bản đồ lên tường, phóng phi tiêu,
03:47
and it landed at a senior home here in Colorado.
77
212000
5000
và nó đáp trúng vào một viện dưỡng lão ở đây tại Colorado.
03:52
And I know all of you are scratching your head:
78
217000
2000
Và tôi biết tất cả những gì đang gào lên trong đầu các bạn :
03:54
"A senior citizens' home? What in the world are you going to do there?"
79
219000
3000
”Một viện dưỡng lão ư? Bạn có thể làm được gì ở đó cơ chứ?"
03:57
But if you think about
80
222000
2000
Nhưng nếu cho rằng
03:59
all of the skills and talent that are in this room right now,
81
224000
3000
tất cả những kỹ năng và tài năng đang hiện diện ở trong phòng này ngay lúc này,
04:02
that's what a senior home has.
82
227000
2000
thì đó là những gì mà một viện dưỡng lão có.
04:04
So there were all these skills and talents
83
229000
2000
Vâng, tất cả những kỹ năng và tài năng
04:06
that these seniors had.
84
231000
3000
là những gì mà viện dưỡng lão có.
04:09
The one advantage that they had over most of you
85
234000
2000
Một lợi thế mà họ có nhiều hơn hầu hết các bạn
04:11
is wisdom,
86
236000
2000
là sự thông thái,
04:13
because they had a long life.
87
238000
3000
nhờ vào cuộc sống khá dài của mình.
04:16
And I needed that wisdom at that moment in my life.
88
241000
2000
Và tôi cần sự thông thái đó ngay thời điểm đó trong cuộc đời của tôi.
04:18
But imagine what it was like for them
89
243000
2000
Nhưng tưởng tượng xem họ cảm thấy thế nào
04:20
when I showed up at their doorstep?
90
245000
3000
khi tôi xuất hiện ở ngưỡng cửa của họ?
04:23
At that point, I had gained four pounds,
91
248000
2000
Lúc đó, tôi đã lên được 4 pound,
04:25
so I was 68 lbs.
92
250000
2000
thế là tôi nặng 68 pound.
04:27
I was bald.
93
252000
2000
Tôi bị trọc đầu.
04:29
I was wearing hospital scrubs.
94
254000
2000
Tôi đang mặc đồng phục của bệnh viện.
04:31
And somebody donated tennis shoes for me.
95
256000
3000
Và ai đó tặng cho tôi đôi giày tennis.
04:34
And I had a white cane in one hand
96
259000
3000
Và tôi có một cái gậy màu trắng trong một tay
04:37
and a suitcase full of medical records in another hand.
97
262000
3000
và một cái vali đầy những bản ghi chép y tế trong tay kia.
04:40
And so the senior citizens realized
98
265000
3000
Và thế nên những người người cao tuổi này nhận ra
04:43
that they needed to have an emergency meeting.
99
268000
2000
rằng họ cần tổ chức một cuộc họp khẩn cấp.
04:45
(Laughter)
100
270000
2000
(Tiếng cười)
04:47
So they pulled back and they were looking at each other,
101
272000
3000
Vì vậy họ lùi lại rồi nhìn nhau
04:50
and they were going, "Okay, what skills do we have in this room?
102
275000
4000
và họ nói, “Thôi được rồi, chúng ta ở đây có những kỹ năng gì nhỉ?
04:54
This kid needs a lot of work."
103
279000
3000
Sẽ có rất nhiều việc phải làm với đứa trẻ này."
04:57
So they eventually started
104
282000
2000
Thế là cuối cùng họ bắt đầu
04:59
matching their talents and skills
105
284000
2000
kết nối những tài năng và kỹ năng của họ
05:01
to all of my needs.
106
286000
2000
cho tất cả những gì tôi cần.
05:03
But one of the first things they needed to do
107
288000
2000
Nhưng một trong những điều đầu tiên họ cần làm
05:05
was assess what I needed right away.
108
290000
2000
là xác định ngay lập tức là tôi cần gì.
05:07
I needed to figure out
109
292000
2000
Tôi cần tìm cách
05:09
how to eat like a normal human being,
110
294000
2000
để ăn như một người bình thường,
05:11
since I'd been eating through a tube in my chest
111
296000
3000
vì tôi đang ăn qua một cái ống ở trong ngực
05:14
and through my veins.
112
299000
2000
và qua mạch máu.
05:16
So I had to go through trying to eat again.
113
301000
3000
Vì thế tôi phải nỗ lực cố gắng ăn trở lại.
05:19
And they went through that process.
114
304000
2000
Và họ đã vượt qua quá trình đó.
05:21
And then they had to figure out:
115
306000
2000
Và sau đó họ phải tìm ra:
05:23
"Well she needs furniture.
116
308000
2000
“À cô ấy cần đồ đạc trong nhà.
05:25
She is sleeping in the corner of this apartment."
117
310000
3000
Cô ấy đang ngủ trong góc của căn hộ này.”
05:28
So they went to their storage lockers
118
313000
2000
Thế là họ đi đến những tủ chứa đồ cũ của họ
05:30
and all gathered their extra furniture --
119
315000
2000
và thu thập tất cả những đồ dùng mà họ không cần--
05:32
gave me pots and pans, blankets,
120
317000
3000
họ đưa cho tôi vài cái nồi và chảo, chăn,
05:35
everything.
121
320000
3000
tất cả.
05:38
And then the next thing that I needed
122
323000
2000
Và sau đó thứ kế đến mà tôi cần
05:40
was a makeover.
123
325000
3000
là chỉnh trang.
05:43
So out went the green scrubs
124
328000
2000
Vì thế bộ đồng phục xanh được bỏ đi
05:45
and in came the polyester and floral prints.
125
330000
3000
và bộ đồ vải polyester với vài hình bông hoa được khoác vào.
05:48
(Laughter)
126
333000
3000
(Tiếng cười)
05:53
We're not going to talk about the hairstyles that they tried to force on me
127
338000
3000
Chúng ta sẽ không nói về những kiểu tóc mà họ cố làm cho tôi
05:56
once my hair grew back.
128
341000
2000
khi tóc của tôi mọc trở lại.
05:58
But I did say no to the blue hair.
129
343000
2000
Nhưng tôi đã nói không với màu tóc xanh dương.
06:00
(Laughter)
130
345000
3000
(Tiếng cười)
06:04
So eventually what went on
131
349000
3000
Và cuối cùng thì tiếp theo là
06:07
is they decided that, well I need to learn to speak.
132
352000
3000
họ quyết định rằng, à tôi cần phải học nói.
06:10
So you can't be an independent person
133
355000
2000
Vì bạn không thể là một người độc lập
06:12
if you're not able to speak and can't see.
134
357000
3000
nếu bạn không thể nói và không nhìn.
06:15
So they figured not being able to see is one thing,
135
360000
3000
Thế là họ bàn rằng không thể nhìn thấy là một việc,
06:18
but they need to get me to talk.
136
363000
2000
nhưng họ cần làm cho tôi nói được.
06:20
So while Sally, the office manager,
137
365000
3000
Thế là trong khi Sally, giám đốc,
06:23
was teaching me to speak in the day --
138
368000
2000
đã dạy tôi nói trong ngày đó --
06:25
it's hard, because when you're a kid,
139
370000
2000
thật khó, bởi vì khi bạn là một đứa trẻ,
06:27
you take things for granted.
140
372000
2000
bạn cho đó là điều hiển nhiên làm được
06:29
You learn things unconsciously.
141
374000
2000
Bạn có thể học nhiều điều một cách vô thức.
06:31
But for me, I was an adult and it was embarrassing,
142
376000
3000
Nhưng với tôi, tôi là một người trưởng thành và điều đó khiến tôi bối rối,
06:34
and I had to learn how to coordinate
143
379000
2000
và tôi phải học cách để phối hợp
06:36
my new throat with my tongue
144
381000
2000
cái cổ họng mới với lưỡi của tôi
06:38
and my new teeth and my lips,
145
383000
3000
và răng mới và môi của tôi,
06:41
and capture the air and get the word out.
146
386000
3000
và cách thu lấy không khí và nói ra chữ.
06:44
So I acted like a two-year-old
147
389000
2000
Thế là tôi hành động như một đứa trẻ 2 tuổi
06:46
and refused to work.
148
391000
2000
và từ chối làm.
06:48
But the men had a better idea.
149
393000
3000
Nhưng những người đàn ông có một ý hay hơn.
06:51
They were going to make it fun for me.
150
396000
2000
Họ làm trò vui cho tôi.
06:53
So they were teaching me cuss word Scrabble at night,
151
398000
4000
Thế là họ dạy tôi trò ráp chữ Scrabble để chửi bới vào ban đêm,
06:57
(Laughter)
152
402000
4000
(Tiếng cười)
07:01
and then, secretly,
153
406000
2000
và sau đó, một cách kín đáo,
07:03
how to swear like a sailor.
154
408000
3000
họ dạy tôi làm sao để tuyên thệ như một thủy thủ.
07:06
So I'm going to just leave it to your imagination
155
411000
4000
Và giờ tôi sẽ để cho các bạn tưởng tượng
07:10
as to what my first words were
156
415000
4000
những từ đầu tiên của tôi là gì
07:14
when Sally finally got my confidence built.
157
419000
3000
khi Sally cuối cùng cũng đã xây dựng được lòng tin cho tôi.
07:17
(Laughter)
158
422000
2000
(Tiếng cười)
07:19
So I moved on from there.
159
424000
2000
Thế là tôi tiếp tục từ đó.
07:21
And a former teacher who happened to have Alzheimer's
160
426000
3000
Và một cựu giáo viên đã từng bị bệnh Alzheimer
07:24
took on the task of teaching me to write.
161
429000
4000
đã nhận nhiệm vụ dạy cho tôi viết.
07:28
The redundancy was actually good for me.
162
433000
2000
Có nhiều người thật sự tốt cho tôi.
07:30
So we'll just keep moving on.
163
435000
2000
Thế là chúng tôi cứ thế mà tiếp tục.
07:32
(Laughter)
164
437000
5000
(Tiếng cười)
07:38
One of the pivotal times for me
165
443000
3000
Một trong những thời điểm quan trọng cho tôi
07:41
was actually learning to cross a street again
166
446000
3000
là khi tôi thật sự học cách băng qua đường lần nữa
07:44
as a blind person.
167
449000
2000
như một người mù.
07:46
So close your eyes.
168
451000
3000
Các bạn hãy nhắm mắt lại.
07:49
Now imagine you have to cross a street.
169
454000
2000
Và bây giờ tưởng tượng bạn phải băng qua đường.
07:51
You don't know how far that street is
170
456000
4000
Bạn không biết đoạn đường đó bao xa
07:55
and you don't know if you're going straight
171
460000
3000
và bạn không biết bạn có nên đi thẳng
07:58
and you hear cars whizzing back and forth,
172
463000
3000
rồi bạn nghe xe cộ rít còi ngược xuôi,
08:01
and you had a horrible accident
173
466000
2000
mà bạn đã từng có một tai nạn kinh hoàng
08:03
that landed you in this situation.
174
468000
3000
giáng xuống bạn chính trong tình huống giống thế này.
08:06
So there were two obstacles I had to get through.
175
471000
3000
Thế là có 2 thử thách mà tôi phải vượt qua.
08:09
One was post-traumatic stress disorder.
176
474000
3000
Một là chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương.
08:12
And every time I approached the corner or the curb
177
477000
4000
Mỗi lần tôi đến gần góc đường hay lề đường
08:16
I would panic.
178
481000
2000
là tôi sẽ hoảng loạn.
08:18
And the second one
179
483000
2000
Và việc thứ hai
08:20
was actually trying to figure out how to cross that street.
180
485000
3000
là thật sự cố gắng tìm ra cách để băng qua đường.
08:23
So one of the seniors just came up to me,
181
488000
3000
Thế là một trong những người nhiều thâm niên hơn đến bên tôi,
08:26
and she pushed me up to the corner and she said,
182
491000
3000
và bà đẩy tôi đến góc đường rồi nói,
08:29
"When you think it's time to go, just stick the cane out there.
183
494000
3000
“Khi bạn nghĩ đã đến lúc phải đi, chỉ cần đưa cái gậy ra đó.
08:32
If it's hit, don't cross the street."
184
497000
2000
Nếu nó bị xe đụng, đừng băng qua đường.”
08:34
(Laughter)
185
499000
5000
(Tiếng cười)
08:39
Made perfect sense.
186
504000
3000
Hoàn toàn hợp lý.
08:42
But by the third cane
187
507000
2000
Nhưng khi cái gậy thứ ba
08:44
that went whizzing across the road,
188
509000
3000
bị cuốn vèo qua đường,
08:47
they realized that they needed to put the resources together,
189
512000
3000
họ nhận ra rằng họ cần thu góp các nguồn lực lại,
08:50
and they raised funds
190
515000
2000
và họ gây quỹ
08:52
so that I could go to the Braille Institute
191
517000
2000
để tôi có thể đi đến viện Braille
08:54
and actually gain the skills
192
519000
2000
để học một cách nghiêm túc các kỹ năng
08:56
to be a blind person,
193
521000
2000
của một người mù
08:58
and also to go get a guide dog
194
523000
2000
và cũng để có được một con chó dẫn đường
09:00
who transformed my life.
195
525000
2000
con vật mà đã thay đổi cuộc sống của tôi.
09:02
And I was able to return to college
196
527000
2000
Và tôi đã có thể trở lại trường đại học
09:04
because of the senior citizens who invested in me,
197
529000
4000
nhờ những người lớn tuổi đã đầu tư vào tôi,
09:08
and also the guide dog and skill set I had gained.
198
533000
4000
và con chó dẫn đường cũng như những kỹ năng tôi đã có được.
09:12
10 years later I gained my sight back.
199
537000
2000
10 năm sau tôi lấy lại được ánh sáng.
09:14
Not magically.
200
539000
2000
Không phải bằng phép lạ.
09:16
I opted in for three surgeries,
201
541000
3000
Tôi đã chọn tham gia 3 cuộc phẫu thuật,
09:19
and one of them was experimental.
202
544000
2000
và một trong số đó vẫn còn đang giai đoạn thử nghiệm.
09:21
It was actually robotic surgery.
203
546000
2000
Thật ra đó là cuộc phẩu thuật sử dụng robot.
09:23
They removed a hematoma from behind my eye.
204
548000
3000
Họ lấy đi khối máu tụ từ dưới mắt tôi.
09:27
The biggest change for me
205
552000
2000
Thay đổi lớn nhất cho tôi
09:29
was that the world moved forward,
206
554000
3000
là thế giới đã tiến bộ,
09:32
that there were innovations
207
557000
2000
có những sáng tạo
09:34
and all kinds of new things --
208
559000
2000
và tất cả những thứ mới mẻ --
09:36
cellphones, laptops,
209
561000
2000
điện thoại di động, máy vi tính xách tay,
09:38
all these things that I had never seen before.
210
563000
3000
tất cả những thứ này tôi chưa từng thấy trước đây.
09:41
And as a blind person,
211
566000
2000
Và là người mù,
09:43
your visual memory fades
212
568000
2000
những ký ức hình ảnh mất dần
09:45
and is replaced with how you feel about things
213
570000
3000
và bị thay thế bằng các cảm giác cảm nhận mọi thứ xung quanh
09:48
and how things sound
214
573000
3000
các âm thanh của sự vật
09:51
and how things smell.
215
576000
3000
và mùi vị của chúng.
09:54
So one day I was in my room
216
579000
2000
Thế là một ngày nọ khi tôi ở trong phòng mình
09:56
and I saw this thing sitting in my room
217
581000
2000
tôi đã nhìn thấy vật này đang ngồi trong phòng của tôi
09:58
and I thought it was a monster.
218
583000
2000
và tôi đã nghĩ đó là một quái vật.
10:00
So I was walking around it.
219
585000
2000
Thế là tôi đi vòng quanh nó.
10:02
And I go, "I'm just going to touch it."
220
587000
2000
Và tôi đi, “ Tôi chỉ định chạm vào nó”.
10:04
And I touched it and I went,
221
589000
2000
Rồi tôi đã chạm vào nó và tôi đi,
10:06
"Oh my God, it's a laundry basket."
222
591000
2000
“Ôi Chúa ơi, đó là cái rổ quần áo của tôi.
10:08
(Laughter)
223
593000
4000
”(Tiếng cười)
10:12
So everything is different
224
597000
2000
Mọi thứ đều khác hẳn
10:14
when you're a sighted person
225
599000
2000
khi bạn vẫn nhìn thấy được
10:16
because you take that for granted.
226
601000
2000
bởi vì bạn cho đó là điều hiển nhiên.
10:18
But when you're blind,
227
603000
2000
Nhưng khi bạn bị mù
10:20
you have the tactile memory for things.
228
605000
3000
bạn chỉ còn ký ức về mọi thứ bằng xúc giác.
10:23
The biggest change for me was looking down at my hands
229
608000
3000
Thay đổi lớn nhất với tôi là khi nhìn xuống hai bàn tay của mình
10:26
and seeing that I'd lost 10 years of my life.
230
611000
4000
và thấy rằng tôi đã mất 10 năm của cuộc đời.
10:30
I thought that time had stood still for some reason
231
615000
3000
Tôi đã nghĩ quãng thời gian đó đứng yên vì một số lý do
10:33
and moved on for family and friends.
232
618000
2000
và trôi đi đối với gia đình và bạn bè.
10:35
But when I looked down,
233
620000
2000
Nhưng khi tôi nhìn xuống,
10:37
I realized that time marched on for me too
234
622000
2000
tôi nhận ra quãng thời gian đó cũng đã trôi qua đối với cả tôi nữa
10:39
and that I needed to get caught up,
235
624000
2000
và tôi cần phải bắt kịp,
10:41
so I got going on it.
236
626000
2000
để có thể tiếp tục nó.
10:43
We didn't have words like crowd-sourcing and radical collaboration
237
628000
4000
Chúng ta đã không có các từ ngữ như như tìm nguồn cung ứng từ đám đông hay sự cộng tác triệt để
10:47
when I had my accident.
238
632000
2000
khi tôi gặp tai nạn.
10:49
But the concept held true --
239
634000
2000
Nhưng khái niệm thì vẫn đúng --
10:51
people working with people to rebuild me;
240
636000
3000
người làm việc với người để hồi phục lại tôi;
10:54
people working with people to re-educate me.
241
639000
2000
người làm việc với người để dạy lại tôi.
10:56
I wouldn't be standing here today
242
641000
2000
Tôi sẽ không thể đang đứng đây hôm nay
10:58
if it wasn't for extreme radical collaboration.
243
643000
4000
nếu không nhờ có sự cộng tác cực kỳ triệt để.
11:02
Thank you so much.
244
647000
2000
Cám ơn các bạn rất nhiều
11:04
(Applause)
245
649000
2000
(Tiếng vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Ramona Pierson - Education innovatorRamona Pierson develops tools to revolutionize learning management and assessment systems -- her fourth career after aviation, neuropsychology and software development.
Why you should listen
Ramona Pierson first built careers in aviation, neuropsychology and software development. While studying and examining and learning the details of such diverse disciplines, she became interested in the act of learning itself. She volunteered in a San Francisco school while working full-time in Silicon Valley and, just like that, a fourth career was born.
Pierson completed a master’s degree in education in California, then headed north to take the reins of the education technology department for Seattle Public Schools. She combined her passions and expertise to create software that, in a nutshell, helps teachers teach better. In 2007, Ramona launched a private company with the same goal. SynapticMash Inc. was launched to revolutionize the learning management and assessment systems in education.
A self-described “data geek,” Pierson contemplated ways to push education and technology through a paradigm shift — to move from web 2.0 to web 3.0. Now the CEO of Declara, Ramona continues to study the act of learning and to explore ways to make our education system work better for students.
Ramona Pierson | Speaker | TED.com