ABOUT THE SPEAKER
Michael Tilson Thomas - Musician, Conductor
Conductor Michael Tilson Thomas (call him MTT) is an all-around music educator -- connecting with global audiences, young musicians and concertgoers in San Francisco and London.

Why you should listen
As a conductor, Michael Tilson Thomas might be best known for his interpretation of the emotionally charged music of Gustav Mahler. But his legacy won't stop at his Grammy-winning recordings of the complete Mahler symphony cycle with his home orchestra, the San Francisco Symphony. He's also the founder of the New World Symphony, an orchestra that helps to educate young and gifted musicians as obsessed with their craft as he. Since its establishment in 1987, New World Symphony has launched the careers of more than 700 young musicians, and in its new Miami Beach concert hall designed by Frank Gehry, it's bringing well-played classical music to a truly popular audience. 
 
He's the guest conductor of the London Symphony Orchestra -- and the artistic director of the YouTube Symphony Orchestra (YTSO), a 96-member ensemble selected from online video auditions. Tilson Thomas conducted the YTSO at Carnegie Hall in 2009 and in 2011 in Sydney, Australia. And he's the creator of the Keeping Score education program for public schools, which uses PBS TV, web, radio and DVDs, and a K-12 curriculum to make classical music more accessible. In 2010, Tilson Thomas was awarded the National Medal of Arts, the highest award given to artists by the US government.

More profile about the speaker
Michael Tilson Thomas | Speaker | TED.com
TED2012

Michael Tilson Thomas: Music and emotion through time

Michael Tilson Thomas: Âm nhạc và cảm xúc theo thời gian

Filmed:
1,667,198 views

Trong bài nói tổng quan mang ý nghĩa sâu sắc này, Michael Tilson Thomas đã theo dấu sự phát triển của nhạc cổ điển thông qua sự phát triển của các ký hiệu, các bản thu và những bản phối lại.
- Musician, Conductor
Conductor Michael Tilson Thomas (call him MTT) is an all-around music educator -- connecting with global audiences, young musicians and concertgoers in San Francisco and London. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
Well when I was askedyêu cầu to do this TEDTalkTEDTalk, I was really chuckledchuckled,
0
917
2363
Khi được đề nghị thực hiện bài nói TEDTalk này, thực sự tôi đã cười thầm
00:19
because, you see, my father'scha nameTên was TedTed,
1
3280
3793
vì các bạn biết đấy cha tôi cũng tên Ted,
00:22
and much of my life, especiallyđặc biệt my musicalâm nhạc life,
2
7073
4014
và phần lớn cuộc đời tôi, đặc biệt là đời sống âm nhạc
00:26
is really a talk that I'm still havingđang có with him,
3
11087
3121
thực sự là một cuộc trò chuyện (talk) mà tôi vẫn đang tiếp tục với ông ấy,
00:30
or the partphần of me that he continuestiếp tục to be.
4
14208
3748
hay nói cách khác một phần trong tôi vẫn là ông ấy.
00:33
Now TedTed was a NewMới YorkerYork, an all-aroundxung quanh theaterrạp hát guy,
5
17956
3604
Ted là một người New York, một người lúc nào quanh quẩn nhà hát
00:37
and he was a self-taughttự học illustratorngười vẽ minh hoạ and musiciannhạc sĩ.
6
21560
4315
và ông đã tự học để trở thành một hoạ sỹ vẽ tranh minh họa và là một nhạc sỹ.
00:41
He didn't readđọc a notechú thích,
7
25875
1535
Ông không đọc nốt nhạc,
00:43
and he was profoundlysâu sắc hearingthính giác impairedbị khiếm khuyết.
8
27410
2965
và khả năng nghe của ông hết sự bị hạn chế.
00:46
YetNào được nêu ra, he was my greatestvĩ đại nhất teachergiáo viên.
9
30375
3258
Vậy đấy, nhưng ông là giáo viên tuyệt vời nhất của đời tôi.
00:49
Because even throughxuyên qua the squeakssqueak of his hearingthính giác aidsAIDS,
10
33633
3437
Mặc dù nghe âm thanh qua máy trợ thính
00:52
his understandinghiểu biết of musicÂm nhạc was profoundthâm thúy.
11
37070
3180
nhưng hiểu biết về âm nhạc của ông rất sâu sắc.
00:56
And for him, it wasn'tkhông phải là so much the way the musicÂm nhạc goesđi
12
40250
3381
Và đối với ông, vấn đề không phải là cách âm nhạc đi như thế nào
00:59
as about what it witnessesnhân chứng and where it can take you.
13
43631
4196
mà là những gì nó chứng kiến và nó có thể đưa bạn đi đến đâu.
01:03
And he did a paintingbức vẽ of this experiencekinh nghiệm,
14
47827
2617
Và ông đã vẽ nên một bức họa về trải nghiệm này,
01:06
which he calledgọi là "In the RealmLĩnh vực of MusicÂm nhạc."
15
50444
3089
mà ông đặt tên là "In the Realm of Music" (tạm dịch: Trong Cõi Âm Nhạc).
01:09
Now TedTed enteredđã nhập this realmcảnh giới everymỗi day by improvisingimprovising
16
53533
6488
Mỗi ngày Ted bước vào cõi âm nhạc này bằng lối chơi ngẫu hứng
01:15
in a sortsắp xếp of TinThiếc PanPan AlleyHẻm stylePhong cách like this.
17
60021
2781
phần nào theo phong cách Tin Pan Alley kiểu như thế này.
01:18
(MusicÂm nhạc)
18
62802
6842
(Nhạc)
01:25
But he was toughkhó khăn when it cameđã đến to musicÂm nhạc.
19
69644
3354
Nhưng ông khá cố chấp đối với âm nhạc.
01:28
He said, "There are only two things that mattervấn đề in musicÂm nhạc:
20
72998
2706
Ông nói: "Chỉ có hai thứ duy nhất quan trọng trong âm nhạc:
01:31
what and how.
21
75704
2213
"điều gì" và "như thế nào".
01:33
And the thing about classicalcổ điển musicÂm nhạc,
22
77917
3787
Và đối với nhạc cổ điển,
01:37
that what and how, it's inexhaustiblevô tận."
23
81704
3328
"điều gì" và "như thế nào" là vô tận."
01:40
That was his passionniềm đam mê for the musicÂm nhạc.
24
85032
2168
Đó là niềm đam mê của ông đối với âm nhạc.
01:43
BothCả hai my parentscha mẹ really lovedyêu it.
25
87200
1857
Cả cha và mẹ tôi đều rất yêu âm nhạc.
01:44
They didn't know all that much about it,
26
89057
2258
Họ không biết quá nhiều về âm nhạc,
01:47
but they gaveđưa ra me the opportunitycơ hội to discoverkhám phá it
27
91315
3727
nhưng họ dành cho tôi cơ hội để khám phá nó
01:50
togethercùng với nhau with them.
28
95042
1916
cùng với họ.
01:52
And I think inspiredcảm hứng by that memoryký ức,
29
96958
3212
Và tôi nghĩ rằng mình được tạo cảm hứng từ ký ức đó,
01:56
it's been my desirekhao khát to try and bringmang đến it
30
100170
2003
nên mong muốn của tôi là thử và mang âm nhạc
01:58
to as manynhiều other people as I can,
31
102173
1045
đến với càng nhiều người càng tốt trong khả năng tôi có thể,
01:59
sortsắp xếp of passvượt qua it on throughxuyên qua whateverbất cứ điều gì meanscó nghĩa.
32
103218
3574
kiểu như truyền nó đi, bằng mọi phương cách.
02:02
And how people get this musicÂm nhạc, how it comesđến into theirhọ livescuộc sống,
33
106792
5010
Vậy làm thế nào mà người ta cảm nhận được thứ âm nhạc này, làm thế nào mà nó đến với cuộc sống của họ,
02:07
really fascinatesFascinates me.
34
111802
1456
điều này thực sự mê hoặc tôi.
02:09
One day in NewMới YorkYork, I was on the streetđường phố
35
113258
2257
Một ngày nọ ở New York khi đang ở trên đường,
02:11
and I saw some kidstrẻ em playingđang chơi baseballbóng chày betweengiữa stoopsStoops and carsxe hơi and firengọn lửa hydrantsvòi nước.
36
115515
5405
tôi thấy một vài đứa trẻ đang chơi bóng chày ở giữa những bậc cửa, xe hơi và trụ nước cứu hỏa.
02:16
And a toughkhó khăn, slouchyslouchy kidđứa trẻ got up to batgậy,
37
120920
2701
Và một cậu bé cứng cáp đang trong thế thõng người xuống để chuẩn bị tung gậy đánh bóng
02:19
and he tooklấy a swinglung lay and really connectedkết nối.
38
123621
2704
cậu xoay một vòng và đánh trúng phóc.
02:22
And he watchedđã xem the balltrái bóng flybay for a secondthứ hai,
39
126325
1702
Cậu nhìn quả bóng bay trong một giây,
02:23
and then he wentđã đi, "DahHoạt dadaratatatahdadaratatatah.
40
128027
3404
và rồi cậu hô lên: "Dah dadaratatatah
02:27
BrahBrah dadaDada dadadadahdadadadah."
41
131431
3486
Brah dada dadadadah."
02:30
And he ranchạy around the basescăn cứ.
42
134917
1833
Rồi cậu bé chạy xung quanh khu sân đó.
02:32
And I thought, go figurenhân vật.
43
136750
2735
Còn tôi thì mãi nghĩ:
02:35
How did this piececái of 18ththứ centurythế kỷ AustrianÁo aristocraticquý tộc entertainmentsự giải trí
44
139485
5081
Làm thế nào mà bản nhạc giải trí của giới quý tộc Áo thế kỷ thứ 18
02:40
turnxoay into the victorychiến thắng crowcon quạ of this NewMới YorkYork kidđứa trẻ?
45
144566
4672
lại trở thành khúc reo mừng chiến thắng của đứa trẻ New York này?
02:45
How was that passedthông qua on? How did he get to hearNghe MozartMozart?
46
149238
4402
Làm thế nào mà nó được truyền giữ? Làm thế nào mà cậu bé nghe được nhạc Mozart?
02:49
Well when it comesđến to classicalcổ điển musicÂm nhạc,
47
153640
1921
Vậy đấy, khi nói đến nhạc cổ điển,
02:51
there's an awfulkinh khủng lot to passvượt qua on,
48
155561
2256
có một điều lạ lùng diễn ra,
02:53
much more than MozartMozart, BeethovenBeethoven or TchiakovskyTchiakovsky.
49
157817
3737
hơn cả Mozart, Beethoven hay Tchiakovsky.
02:57
Because classicalcổ điển musicÂm nhạc
50
161554
1612
Vì nhạc cổ điển
02:59
is an unbrokenkhông gián đoạn livingsống traditiontruyền thống
51
163166
3417
là một truyền thống sinh hoạt không bao giờ bị gián đoạn
03:02
that goesđi back over 1,000 yearsnăm.
52
166583
3250
đã đi qua hơn 1000 năm.
03:05
And everymỗi one of those yearsnăm
53
169833
2044
Và mỗi năm trong từng ấy năm đó
03:07
has had something uniqueđộc nhất and powerfulquyền lực to say to us
54
171877
3498
đều chứa đựng điều gì đó rất đặc biệt và có tác động lớn để nói với chúng ta
03:11
about what it's like to be alivesống sót.
55
175375
3225
về những gì mà nó muốn được tồn tại mãi.
03:14
Now the rawthô materialvật chất of it, of coursekhóa học,
56
178600
2559
Đến nay nguyên liệu thô của nó dĩ nhiên
03:17
is just the musicÂm nhạc of everydaymỗi ngày life.
57
181159
1716
chỉ là âm nhạc trong đời sống hàng ngày.
03:18
It's all the anthemsBài ca and dancenhảy crazescrazes
58
182875
3033
Đó là tất cả những bài hát vui, những đoạn vũ nhạc ngắn,
03:21
and balladsbản ballad and marchestheo mùa.
59
185908
1735
những bản balat và hành khúc.
03:23
But what classicalcổ điển musicÂm nhạc does
60
187643
2690
Tuy nhiên những gì mà nhạc cổ điển làm là
03:26
is to distillchưng cất all of these musicsâm nhạc down,
61
190333
4860
chưng cất những thứ âm nhạc này,
03:31
to condensengưng tụ them to theirhọ absolutetuyệt đối essenceBản chất,
62
195193
3686
cô đọng lại thành tinh chất chất tuyệt đối,
03:34
and from that essenceBản chất createtạo nên a newMới languagengôn ngữ,
63
198879
3288
và từ tinh chất này tạo ra một ngôn ngữ mới,
03:38
a languagengôn ngữ that speaksnói very lovinglyyêu thương and unflinchinglyunflinchingly
64
202167
5485
một ngôn ngữ mà phát ngôn một cách đầy yêu thương và không nao núng
03:43
about who we really are.
65
207652
2100
về việc chúng ta thực sự là ai.
03:45
It's a languagengôn ngữ that's still evolvingphát triển.
66
209752
2844
Đó là một thứ ngôn ngữ vẫn đang tiến triển.
03:48
Now over the centuriesthế kỉ it grewlớn lên into the biglớn piecesmiếng we always think of,
67
212596
3571
Đến nay qua hàng thế kỷ nó đã phát triển thành những bản nhạc lớn mà chúng ta luôn nghĩ đến
03:52
like concertosConcerto and symphoniesbản giao hưởng,
68
216167
3000
như là các bản nhạc không lời và giao hưởng,
03:55
but even the mostphần lớn ambitioustham vọng masterpiecekiệt tác
69
219167
3331
nhưng ngay cả những kiệt tác nhiều tham vọng nhất
03:58
can have as its centralTrung tâm missionsứ mệnh
70
222498
2419
có thể có sứ mệnh trung tâm của nó
04:00
to bringmang đến you back to a fragilemong manh and personalcá nhân momentchốc lát --
71
224917
4500
là mang các bạn quay trở lại một khoảnh khắc riêng tư và mong manh
04:05
like this one from the BeethovenBeethoven ViolinViolin ConcertoConcerto.
72
229417
3208
như bản nhạc vĩ cầm không lời của Beethoven này.
04:08
(MusicÂm nhạc)
73
232625
22386
(Nhạc)
04:30
It's so simpleđơn giản, so evocativegợi nhiều liên tưởng.
74
255011
5984
Rất đơn giản và gợi nhiều liên tưởng.
04:36
So manynhiều emotionscảm xúc seemhình như to be insidephía trong of it.
75
260995
2860
Dường như rất nhiều cảm xúc được chứa đựng bên trong nó.
04:39
YetNào được nêu ra, of coursekhóa học, like all musicÂm nhạc,
76
263855
1728
Còn nữa, tất nhiên, giống như tất cả các âm nhạc,
04:41
it's essentiallybản chất not about anything.
77
265583
2459
thực sự nó chẳng nói về điều gì cả.
04:43
It's just a designthiết kế of pitchessân and silencekhoảng lặng and time.
78
268042
3783
Nó chỉ là một thiết kế của độ cao thấp của âm thanh cùng với sự tĩnh lặng và thời gian.
04:47
And the pitchessân, the notesghi chú, as you know, are just vibrationsrung động.
79
271825
4092
Và độ cao thấp âm thanh, các nốt nhạc như các bạn biết chỉ là những âm rung.
04:51
They're locationsvị trí in the spectrumquang phổ of soundâm thanh.
80
275917
2953
Chúng là những vị trí trong quang phổ của âm thanh.
04:54
And whetherliệu we call them 440 permỗi secondthứ hai, A,
81
278870
4101
và dù cho chúng ta gọi chúng là 440 một giây, La (A)
04:58
or 3,729, B flatbằng phẳng -- trustLòng tin me, that's right --
82
282971
6718
hay 3729, Si giáng (B flat) -- tin tôi đi, đều đúng cả --
05:05
they're just phenomenahiện tượng.
83
289689
4096
chúng chỉ là hiện tượng.
05:09
But the way we reactphản ứng to differentkhác nhau combinationskết hợp of these phenomenahiện tượng
84
293785
3757
Nhưng cái cách mà chúng ta phản ứng đối với các kết hợp khác nhau của những hiện tượng này
05:13
is complexphức tạp and emotionalđa cảm and not totallyhoàn toàn understoodhiểu.
85
297542
3794
thì phức hợp và đầy xúc cảm và không thể hoàn toàn thấu hiểu được.
05:17
And the way we reactphản ứng to them has changedđã thay đổi radicallytriệt để over the centuriesthế kỉ,
86
301336
3831
Và cái cách mà chúng ta phản ứng lại chúng cũng thay đổi hoàn toàn qua hàng thế kỷ,
05:21
as have our preferencessở thích for them.
87
305167
2375
cũng như sự thích thú của chúng ta đối với chúng.
05:23
So for examplethí dụ, in the 11ththứ centurythế kỷ,
88
307542
3291
Chẳng hạn, ở thế kỷ 11
05:26
people likedđã thích piecesmiếng that endedđã kết thúc like this.
89
310833
3840
người ta thích nghe những bản nhạc có kết thúc như thế này.
05:30
(MusicÂm nhạc)
90
314673
11733
(Nhạc)
05:42
And in the 17ththứ centurythế kỷ, it was more like this.
91
326406
5156
Và đến thể kỷ 17, nó là như thế này.
05:47
(MusicÂm nhạc)
92
331562
5438
(Nhạc)
05:52
And in the 21stst centurythế kỷ ...
93
337000
3842
Và cho đến thế kỷ 21...
05:56
(MusicÂm nhạc)
94
340842
7408
(Nhạc)
06:04
Now your 21stst centurythế kỷ earsđôi tai are quitekhá happyvui mừng with this last chordhợp âm,
95
348250
5319
Đến nay, những đôi tai ở thế kỷ 21 của các bạn khá là thích thú với hợp âm kết thúc như thế,
06:09
even thoughTuy nhiên a while back it would have puzzledbối rối or annoyedkhó chịu you
96
353569
3473
mặc dù một lát sau đó nó sẽ khiến bạn bối rối hay làm bạn khó chịu
06:12
or sentgởi some of you runningđang chạy from the roomphòng.
97
357042
1500
hoặc một số trong số các bạn sẽ rời khỏi căn phòng.
06:14
And the reasonlý do you like it
98
358542
1416
Và lý do vì sao các bạn thích nó
06:15
is because you've inheritedthừa hưởng, whetherliệu you knewbiết it or not,
99
359958
2488
là bởi vì các bạn thừa hưởng, dù các bạn biết hay không biết nó
06:18
centuries-worthgiá trị thế kỷ of changesthay đổi
100
362446
2554
cái đáng giá hàng thế kỷ của những sự thay đổi
06:20
in musicalâm nhạc theorylý thuyết, practicethực hành and fashionthời trang.
101
365000
3500
trong lý thuyết, thực tế và thời trang âm nhạc.
06:24
And in classicalcổ điển musicÂm nhạc we can followtheo these changesthay đổi very, very accuratelychính xác
102
368500
5090
Và trong nhạc cổ điển chúng ta có thể dõi theo những sự thay đổi này một cách rất rất chính xác
06:29
because of the music'scủa âm nhạc powerfulquyền lực silentim lặng partnercộng sự,
103
373590
3983
bởi gã cộng sự đầy quyền lực của âm nhạc chính là là sự tĩnh lặng,
06:33
the way it's been passedthông qua on: notationký hiệu.
104
377573
3629
cái cách mà nó được tiếp tục: ký hiệu.
06:37
Now the impulsethúc đẩy to notatenotate,
105
381202
1965
Đến nay sự thôi thúc để ký hiệu
06:39
or, more exactlychính xác I should say, encodemã hóa musicÂm nhạc
106
383167
2791
hay một cách chính xác hơn mà tôi nên nói là mã hóa âm nhạc.
06:41
has been with us for a very long time.
107
385958
3058
đã ở cùng với chúng ta trong suốt một thời gian rất dài.
06:44
In 200 B.C., a man namedđặt tên SekulosSekulos
108
389016
3901
200 năm trước công nguyên, một người đàn ông có tên là Sekulos
06:48
wroteđã viết this songbài hát for his departedkhởi hành wifengười vợ
109
392917
2950
đã viết ca khúc này cho người vợ quá cố của mình
06:51
and inscribedghi it on her gravestoneông đã được đặt
110
395867
1591
và ghi nó trên bia mộ của cô
06:53
in the notational systemhệ thống of the GreeksNgười Hy Lạp.
111
397458
2625
bằng hệ thống ký hiệu của người Hy lạp
06:55
(MusicÂm nhạc)
112
400083
27375
(Nhạc)
07:23
And a thousandnghìn yearsnăm latermột lát sau,
113
427458
2417
Và một ngàn năm sau đó,
07:25
this impulsethúc đẩy to notatenotate tooklấy an entirelyhoàn toàn differentkhác nhau formhình thức.
114
429875
4010
sự thôi thúc để ký hiệu này mang đến một phiên bản hoàn toàn khác.
07:29
And you can see how this happenedđã xảy ra
115
433885
1365
Và bạn có thể thấy điều này đã xảy ra như thế nào
07:31
in these excerptstrích đoạn from the ChristmasGiáng sinh masskhối lượng "PuerPuer NatusNatus estEST nobisNobis,"
116
435250
6583
trong đoạn trích từ thánh lễ Giáng sinh ""Puer Natus est nobis,"
07:37
"For Us is BornSinh."
117
441833
2375
"For Us is Born." (tạm dịch: để chúng ta được sinh ra)
07:40
(MusicÂm nhạc)
118
444208
4633
(Nhạc)
07:44
In the 10ththứ centurythế kỷ, little squigglessquiggles were used
119
448841
2242
Ở thế kỷ thứ 10, những nét hơi ngoằn nghèo được sử dụng
07:46
just to indicatebiểu thị the generalchung shapehình dạng of the tuneđiều chỉnh.
120
451083
3042
để chỉ hình dạng chung chung của giai điệu.
07:50
And in the 12ththứ centurythế kỷ, a linehàng was drawnrút ra, like a musicalâm nhạc horizonđường chân trời linehàng,
121
454125
7042
Và đến thế kỷ 12, một hàng được vẽ như là đường chân trời trong âm nhạc
07:57
to better pinpointxác định the pitch'scủa sân cỏ locationvị trí.
122
461167
3578
để xác định rõ hơn vị trí của độ cao thấp của âm thanh .
08:00
And then in the 13ththứ centurythế kỷ, more linesđường dây and newMới shapeshình dạng of notesghi chú
123
464745
8330
Và thế kỷ thứ 13, có nhiều hàng hơn và những hình dáng mới của nốt nhạc
08:08
lockedbị khóa in the conceptkhái niệm of the tuneđiều chỉnh exactlychính xác,
124
473090
3618
được khóa lại trong khái niệm của giai điệu một cách chính xác,
08:12
and that led to the kindloại of notationký hiệu we have todayhôm nay.
125
476708
2667
và điều này dẫn đến việc hình thành nên những nốt nhạc mà chúng ta có ngày nay.
08:15
Well notationký hiệu not only passedthông qua the musicÂm nhạc on,
126
479375
3671
Nhưng ký hiệu không chỉ là thứ duy nhất khiến âm nhạc được lan truyền,
08:18
notatingnotating and encodingmã hóa the musicÂm nhạc changedđã thay đổi its prioritiesưu tiên entirelyhoàn toàn,
127
483046
4681
việc ký hiệu và mã hóa âm nhạc đã thay đổi hoàn toàn thứ tự ưu tiên của nó
08:23
because it enabledcho phép the musiciansnhạc sĩ
128
487727
1956
vì nó làm cho các nhạc sỹ
08:25
to imaginetưởng tượng musicÂm nhạc on a much vastervaster scaletỉ lệ.
129
489683
3656
có thể hình dung âm nhạc trên một quy mô rộng lớn hơn nhiều.
08:29
Now inspiredcảm hứng movesdi chuyển of improvisationsự ngẫu hứng
130
493339
3328
Đến nay những chuyển động của sự ngẫu hứng
08:32
could be recordedghi lại, savedđã lưu, consideredxem xét, prioritizedưu tiên,
131
496667
4000
có thể được ghi âm lại, lưu lại, xem xét và ưu tiên,
08:36
madethực hiện into intricatephức tạp designsthiết kế.
132
500667
2541
tạo nên những thiết kế phức tạp.
08:39
And from this momentchốc lát, classicalcổ điển musicÂm nhạc becameđã trở thành
133
503208
3240
Và từ khoảnh khắc này, nhạc cổ điển trở thành
08:42
what it mostphần lớn essentiallybản chất is,
134
506448
2594
một cách thực chất nhất:
08:44
a dialogueđối thoại betweengiữa the two powerfulquyền lực sideshai bên of our naturethiên nhiên:
135
509042
5041
một đoạn hội thoại giữa hai thế lực mạnh mẽ trong bản chất của chúng ta:
08:49
instinctbản năng and intelligenceSự thông minh.
136
514083
2375
bản năng và trí tuệ.
08:52
And there beganbắt đầu to be a realthực differenceSự khác biệt at this pointđiểm
137
516458
3375
Và bắt đầu có một sự khác biệt thực sự ở điểm này
08:55
betweengiữa the artnghệ thuật of improvisationsự ngẫu hứng
138
519833
2917
giữa nghệ thuật của sự ngẫu hứng
08:58
and the artnghệ thuật of compositionthành phần.
139
522750
1408
và nghệ thuật của sự kết hợp.
09:00
Now an improviserimproviser sensesgiác quan and playsvở kịch the nextkế tiếp coolmát mẻ movedi chuyển,
140
524158
4517
Giờ đây, nhà ngẫu hứng cảm nhận và tạo ra sự di chuyển tuyệt vời tiếp theo
09:04
but a composernhà soạn nhạc is consideringxem xét all possiblekhả thi movesdi chuyển,
141
528675
3617
nhưng nhà soạn nhạc đang xem xét tất cả những sự di chuyển có thể,
09:08
testingthử nghiệm them out, prioritizingưu tiên them out,
142
532292
3319
thử chúng và ưu tiên chúng
09:11
untilcho đến he seesnhìn how they can formhình thức a powerfulquyền lực and coherentmạch lạc designthiết kế
143
535611
4472
cho đến khi anh ta thấy chúng có thể hình thành nên một thiết kế mạnh mẽ và chặt chẽ
09:15
of ultimatetối hậu and enduringlâu dài coolnessMát.
144
540083
4407
của sự tuyệt vời nhất và vĩnh viễn.
09:20
Now some of the greatestvĩ đại nhất composersnhà soạn nhạc, like BachBach,
145
544490
1552
Một số nhà soạn nhạc vĩ đại như Bach,
09:21
were combinationskết hợp of these two things.
146
546042
2229
là những sự kết hợp của hai điều trên.
09:24
BachBach was like a great improviserimproviser with a mindlí trí of a chesscờ vua masterbậc thầy.
147
548271
4285
Bach là một nhà ngẫu hứng tuyệt vời với một tâm hồn của bậc thầy chơi cờ.
09:28
MozartMozart was the sametương tự way.
148
552556
1944
Mozart cũng tương tự như vậy.
09:30
But everymỗi musiciannhạc sĩ strikesđình công a differentkhác nhau balancecân đối
149
554500
3246
Nhưng mỗi nhạc sĩ đánh dấu một sự cân bằng khác nhau
09:33
betweengiữa faithđức tin and reasonlý do, instinctbản năng and intelligenceSự thông minh.
150
557746
3796
giữa niềm tin và lý trí, bản năng và trí tuệ.
09:37
And everymỗi musicalâm nhạc erakỷ nguyên had differentkhác nhau prioritiesưu tiên of these things,
151
561542
4908
Và mỗi thời đại âm nhạc có sự ưu tiên khác nhau đối với những điều này,
09:42
differentkhác nhau things to passvượt qua on, differentkhác nhau 'whats''whats' and 'hows''bí quyết'.
152
566450
3967
đi qua những điều khác nhau, "những điều gì" và "những như thế nào" khác nhau.
09:46
So in the first eighttám centuriesthế kỉ or so of this traditiontruyền thống
153
570417
4568
Trong tám thế kỷ đầu hay trong truyền thống này
09:50
the biglớn 'what''những gì' was to praiseca ngợi God.
154
574985
2848
"điều gì" lớn ở đây là ca ngợi Thiên Chúa.
09:53
And by the 1400s, musicÂm nhạc was beingđang writtenbằng văn bản
155
577833
2625
Và trong những năm 1400, âm nhạc được viết nên
09:56
that triedđã thử to mirrorgương God'sCủa Thiên Chúa mindlí trí
156
580458
4084
nhằm cố gắng phản ánh tâm trí của Chúa
10:00
as could be seenđã xem in the designthiết kế of the night skybầu trời.
157
584542
3916
có thể thấy trong cách sắp xếp của bầu trời đêm.
10:04
The 'how''cách' was a stylePhong cách calledgọi là polyphonypolyphony,
158
588458
3292
Yếu tố "như thế nào" là một phong cách được gọi là phức điệu,
10:07
musicÂm nhạc of manynhiều independentlyđộc lập movingdi chuyển voicestiếng nói
159
591750
3750
âm nhạc của nhiều những tiếng nói chuyển động một cách độc lập
10:11
that suggestedgợi ý the way the planetsnhững hành tinh seemeddường như to movedi chuyển
160
595500
2708
gợi ra cách mà các hành tinh di chuyển
10:14
in Ptolemy'sPtolemy geocentricđịa tâm universevũ trụ.
161
598208
2629
trong vũ trụ địa tâm của Ptolemy.
10:16
This was trulythực sự the musicÂm nhạc of the spheresquả cầu.
162
600837
3786
Đây thực sự chính là âm nhạc của các thiên thể.
10:20
(MusicÂm nhạc)
163
604623
29294
(Nhạc)
10:49
This is the kindloại of musicÂm nhạc that LeonardoLeonardo DaVinciDaVinci would have knownnổi tiếng.
164
633917
5250
Đây chính là loại âm nhạc mà Leonardo DaVinci đã biết.
10:55
And perhapscó lẽ its tremendousto lớn intellectualtrí tuệ perfectionsự hoàn hảo and serenitythanh thản
165
639167
3598
Và có lẽ sự hoàn hảo về trí tuệ và sự tĩnh lặng của vũ trụ
10:58
meantý nghĩa that something newMới had to happenxảy ra --
166
642765
2860
có nghĩa là một điều gì đó mới mẻ sẽ xảy ra --
11:01
a radicalcăn bản newMới movedi chuyển, which in 1600 is what did happenxảy ra.
167
645625
4125
một sự chuyển dịch mới hoàn toàn đã xảy ra trong năm 1600.
11:05
(MusicÂm nhạc) SingerCa sĩ: AhAh, bitterđắng blowthổi!
168
649750
6833
(Nhạc) Ca sĩ: Ah, bitter blow! (nỗi thất vọng nặng nề)
11:12
AhAh, wickedxấu xa, cruelhung ác fatesố phận!
169
656583
4792
Ah, wicked, cruel fate! (định mệnh nghiệt ngã)
11:17
AhAh, balefulbaleful starssao!
170
661375
6917
Ah, baleful stars! (những ngôi sao báo điềm gở)
11:24
AhAh, avariciousavaricious heaventhiên đường!
171
668292
6958
Ah, avaricious heaven! (thiên đường tham lam)
11:31
MTTMTT: This, of coursekhóa học, was the birthSinh of operaopera,
172
675250
3708
MTT: Đây tất nhiên là sự ra đời của nhạc opera,
11:34
and its developmentphát triển put musicÂm nhạc on a radicalcăn bản newMới coursekhóa học.
173
678958
2612
và sự phát triển của nó đưa âm nhạc đến một chương hoàn toàn cấp tiến.
11:37
The what now was not to mirrorgương the mindlí trí of God,
174
681570
4340
"Điều gì" không phải phản ánh tâm trí của Chúa nữa,
11:41
but to followtheo the emotioncảm xúc turbulencesự hỗn loạn of man.
175
685925
2950
mà theo dấu những cảm xúc bất an của con người.
11:44
And the how was harmonyhòa hợp,
176
688875
3292
Và yếu tố "như thế nào" ở đây là sự hài hòa,
11:48
stackingXếp chồng up the pitchessân to formhình thức chordshợp âm.
177
692167
3291
xếp chồng lên độ cao thấp của âm nhạc để tạo thành hợp âm.
11:51
And the chordshợp âm, it turnedquay out,
178
695458
1750
Và các hợp âm, hóa ra có khả năng
11:53
were capablecó khả năng of representingđại diện incredibleđáng kinh ngạc varietiesgiống of emotionscảm xúc.
179
697208
4084
đại diện các loại cảm xúc một cách đáng kinh ngạc.
11:57
And the basiccăn bản chordshợp âm were the onesnhững người we still have with us,
180
701292
4799
Và những hợp âm cơ bản là những thứ vẫn theo suốt chúng ta,
12:01
the triadsbăng đó,
181
706091
1261
hợp âm ba,
12:03
eitherhoặc the majorchính one,
182
707352
3259
hoặc hợp âm trưởng,
12:06
which we think is happyvui mừng,
183
710611
4608
mà chúng ta nghĩ là vui sướng,
12:11
or the minordiễn viên phụ one,
184
715219
3345
hay âm thứ
12:14
which we perceivecảm nhận as sadbuồn.
185
718564
3936
mà chúng ta nhận thấy như buồn rầu.
12:18
But what's the actualthực tế differenceSự khác biệt betweengiữa these two chordshợp âm?
186
722500
3269
Nhưng đâu là sự khác biệt thực sự giữa hai hợp âm này?
12:21
It's just these two notesghi chú in the middleở giữa.
187
725769
2237
Chỉ là hai nốt nhạc ở giữa.
12:23
It's eitherhoặc E naturaltự nhiên,
188
728006
2965
Hoặc là Mi thôi (E natural)
12:26
and 659 vibrationsrung động permỗi secondthứ hai,
189
730971
4700
và 659 âm rung một giây,
12:31
or E flatbằng phẳng, at 622.
190
735687
4688
hay Mi giáng (E flat) tại 622.
12:36
So the biglớn differenceSự khác biệt betweengiữa humanNhân loại happinesshạnh phúc and sadnessnỗi buồn?
191
740375
5625
Vậy đâu là sự khác biệt to lớn giữa hạnh phúc và nỗi buồn của con người?
12:41
37 freakin'freakin ' vibrationsrung động.
192
746000
2750
37 âm rung đáng sợ.
12:44
So you can see in a systemhệ thống like this
193
748750
3917
Các bạn có thể thấy trong một hệ thống như thế này
12:48
there was enormousto lớn subtletế nhị potentialtiềm năng
194
752667
2029
có tiềm năng tinh tế rất lớn
12:50
of representingđại diện humanNhân loại emotionscảm xúc.
195
754696
1875
đại diện cho những cảm xúc của con người.
12:52
And in factthực tế, as man beganbắt đầu to understandhiểu không more
196
756571
3733
Và thực sự thì, khi con người bắt đầu hiểu hơn
12:56
his complexphức tạp and ambivalentmơ hồ naturethiên nhiên,
197
760304
2163
về bản chất phức tạp và mâu thuẫn tự nhiên của mình,
12:58
harmonyhòa hợp grewlớn lên more complexphức tạp to reflectphản chiếu it.
198
762467
2658
sự hài hòa trở nên phức tạp hơn nhằm phản ánh nó.
13:01
TurnsBiến out it was capablecó khả năng of expressingbày tỏ emotionscảm xúc
199
765125
4059
Hóa ra là nó có khả năng thể hiện những cảm xúc
13:05
beyondvượt ra ngoài the abilitycó khả năng of wordstừ ngữ.
200
769184
1733
vượt qua khả năng của ngôn ngữ.
13:06
Now with all this possibilitykhả năng,
201
770917
3333
Bây giờ với tất cả khả năng này,
13:10
classicalcổ điển musicÂm nhạc really tooklấy off.
202
774250
4083
nhạc cổ điển thực sự cất cánh.
13:14
It's the time in which the biglớn formscác hình thức beganbắt đầu to arisenảy sinh.
203
778333
3396
Đó là lúc mà những hình thức lớn lao bắt đầu sinh ra.
13:17
And the effectshiệu ứng of technologyCông nghệ beganbắt đầu to be feltcảm thấy alsocũng thế,
204
781729
4604
Và ảnh hưởng của công nghệ cũng bắt đầu được công nhận,
13:22
because printingin put musicÂm nhạc, the scoresđiểm số, the codebookscodebooks of musicÂm nhạc,
205
786333
4436
công nghệ in ấn đặt âm nhạc, bản dàn bè nhạc, bảng mã của âm nhạc
13:26
into the handstay of performersbiểu diễn everywheremọi nơi.
206
790769
2010
vào tay những nhà trình diễn ở khắp mọi nơi.
13:28
And newMới and improvedcải tiến instrumentsdụng cụ
207
792779
2221
Và những nhạc cụ cải tiến và mới mẻ
13:30
madethực hiện the agetuổi tác of the virtuosovirtuoso possiblekhả thi.
208
795000
3292
làm nên thời đại của các nghệ sỹ bậc thầy.
13:34
This is when those biglớn formscác hình thức arosenổi lên --
209
798292
3250
Đây là khi những dạng thức to lớn hình thành --
13:37
the symphoniesbản giao hưởng, the sonatasSonata, the concertosConcerto.
210
801542
3119
các bản nhạc giao hưởng, các bản sonate và nhạc không lời.
13:40
And in these biglớn architectureskiến trúc of time,
211
804661
4006
Và trong những kiến trúc to lớn này của thời gian,
13:44
composersnhà soạn nhạc like BeethovenBeethoven could sharechia sẻ the insightshiểu biết sâu sắc of a lifetimecả đời.
212
808667
5708
các nhà soạn nhạc như Beethoven có thể chia sẻ sự thấu hiểu bên trong của một cuộc đời.
13:50
A piececái like Beethoven'sCủa Beethoven FifthThứ năm
213
814375
2460
Một bản nhạc như bản giao hưởng số 5 của Beethoven
13:52
basicallyvề cơ bản witnessingchứng kiến how it was possiblekhả thi
214
816835
4358
cơ bản chứng kiến làm thế nào mà ông có thể
13:57
for him to go from sorrownỗi buồn and angerSự phẫn nộ,
215
821193
5517
đi từ nỗi buồn và sự tức giận
14:02
over the coursekhóa học of a halfmột nửa an hourgiờ,
216
826710
3707
qua khoảng thời gian nửa tiếng,
14:06
stepbậc thang by exactingexacting stepbậc thang of his routelộ trình,
217
830417
3791
bước từng bước chính xác trong hành trình của ông,
14:10
to the momentchốc lát when he could make it acrossbăng qua to joyvui sướng.
218
834208
4340
để đến với khoảnh khắc khi mà ông có thể vượt qua nó để đến với niềm vui.
14:14
(MusicÂm nhạc)
219
838548
22494
(Nhạc)
14:36
And it turnedquay out the symphonynhạc giao hưởng could be used for more complexphức tạp issuesvấn đề,
220
861042
5041
Vậy hóa ra là nhạc giao hưởng có thể được sử dụng trong những vấn đề phức tạp hơn,
14:41
like grippingnắm bắt onesnhững người of culturenền văn hóa,
221
866083
2627
như những điểm hấp dẫn trong văn hóa,
14:44
suchnhư là as nationalismchủ nghĩa dân tộc or questnhiệm vụ for freedomsự tự do
222
868710
2748
chẳng hạn như chủ nghĩa dân tộc hay sự tìm kiếm tự do
14:47
or the frontiersbiên giới of sensualitycảm giác.
223
871458
3871
hay biên giới của sự cảm tính.
14:51
But whateverbất cứ điều gì directionphương hướng the musicÂm nhạc tooklấy,
224
875329
3771
Nhưng dù cho âm nhạc dẫn đến bất cứ hướng nào
14:55
one thing untilcho đến recentlygần đây was always the sametương tự,
225
879100
2538
một điều vẫn luôn không thay đổi cho đến gần đây,
14:57
and that was when the musiciansnhạc sĩ stoppeddừng lại playingđang chơi,
226
881638
3029
đó là khi các nhạc sỹ ngừng chơi,
15:00
the musicÂm nhạc stoppeddừng lại.
227
884667
2375
âm nhạc dừng lại.
15:02
Now this momentchốc lát so fascinatesFascinates me.
228
887042
3363
Khoảnh khắc này rất mê hoặc đối với tôi.
15:06
I find it suchnhư là a profoundthâm thúy one.
229
890405
1911
Tôi thấy nó là một khoảnh khắc rất sâu sắc.
15:08
What happensxảy ra when the musicÂm nhạc stopsdừng lại?
230
892316
1367
Điều gì xảy ra khi âm nhạc dừng lại?
15:09
Where does it go? What's left?
231
893683
3442
Nó đi đến đâu? Còn lại điều gì?
15:13
What sticksgậy with people in the audiencethính giả at the endkết thúc of a performancehiệu suất?
232
897125
3288
Điều gì đọng lại trong khán giả khi buổi biểu diễn kết thúc?
15:16
Is it a melodygiai điệu êm ái or a rhythmnhịp
233
900413
1772
Có phải đó là một giai điệu hay một nhịp điệu
15:18
or a moodkhí sắc or an attitudeThái độ?
234
902185
2780
hoặc là một tâm trạng hay một thái độ?
15:20
And how mightcó thể that changethay đổi theirhọ livescuộc sống?
235
904965
2269
Và làm thế nào mà điều đó có thể thay đổi cuộc sống của họ?
15:23
To me this is the intimatethân mật, personalcá nhân sidebên of musicÂm nhạc.
236
907234
3933
Đối với tôi, điều này là mặt riêng tư mật thiết của âm nhạc.
15:27
It's the passingđi qua on partphần. It's the 'why''tại sao' partphần of it.
237
911167
4541
Nó đi qua một phần của phần "tại sao" trong nó.
15:31
And to me that's the mostphần lớn essentialCần thiết of all.
238
915708
3258
Và với tôi đó là điều quan trọng nhất trong tất cả.
15:34
MostlyChủ yếu là it's been a person-to-personngười sang người thing,
239
918966
3959
Phần lớn, nó là chuyện giữa người với người,
15:38
a teacher-studentgiáo viên-sinh viên, performer-audiencebiểu diễn đối tượng thing,
240
922925
2607
giữa giáo viên và học sinh, người trình diễn và khán giả,
15:41
and then around 1880 cameđã đến this newMới technologyCông nghệ
241
925532
2777
và rồi khoảng năm 1880 công nghệ mới này đã đến
15:44
that first mechanicallyMáy móc then throughxuyên qua analogschất thay bữa then digitallykỹ thuật số
242
928309
2691
đầu tiên là cơ hóa rồi qua vô tuyến rồi đến kỹ thuật số
15:46
createdtạo a newMới and miraculouskỳ diệu way of passingđi qua things on,
243
931000
4287
tạo ra một cách thức mới và kỳ diệu để tiếp tục những điều trên,
15:51
albeitmặc dù an impersonalnhân hóa one.
244
935287
1788
dẫu cho điều này không của riêng ai.
15:52
People could now hearNghe musicÂm nhạc all the time,
245
937075
3717
Người ta bây giờ có thể nghe âm nhạc mọi lúc,
15:56
even thoughTuy nhiên it wasn'tkhông phải là necessarycần thiết
246
940792
875
thậm chí họ không cần thiết
15:57
for them to playchơi an instrumentdụng cụ, readđọc musicÂm nhạc or even go to concertsbuổi hòa nhạc.
247
941667
4541
phải biết chơi một nhạc cụ, đọc nốt nhạc hay thậm chi đến xem các buổi hòa nhạc.
16:02
And technologyCông nghệ democratizeddân chủ hóa musicÂm nhạc by makingchế tạo everything availablecó sẵn.
248
946208
5304
Và công nghệ dân chủ hóa âm nhạc bằng cách làm cho tất cả mọi thứ có sẵn.
16:07
It spearheadeddẫn đầu a culturalvăn hoá revolutionCuộc cách mạng
249
951512
1761
Nó dẫn đầu một cuộc cách mạng văn hóa
16:09
in which artistsnghệ sĩ like CarusoCaruso and BessieBessie SmithSmith were on the sametương tự footingchân.
250
953273
4860
mà trong đó các nghệ sĩ như Caruso và Bessie Smith ở cùng một phía.
16:14
And technologyCông nghệ pushedđẩy composersnhà soạn nhạc to tremendousto lớn extremescực đoan,
251
958133
3921
Và công nghệ thúc đẩy các nhà soạn nhạc đến những điểm cực hạn,
16:17
usingsử dụng computersmáy vi tính and synthesizerstổng hợp
252
962054
1700
sử dụng máy tính và tổng hợp
16:19
to createtạo nên workscông trinh of intellectuallytrí tuệ impenetrablekhông thể xuyên thủng complexityphức tạp
253
963754
2919
để tạo nên những sản phẩm của sự phức hợp không thể lĩnh hội được bằng trí tuệ.
16:22
beyondvượt ra ngoài the meanscó nghĩa of performersbiểu diễn and audienceskhán giả.
254
966673
4535
vượt trên các phương thức giữa các nhà trình diễn và khán giả.
16:27
At the sametương tự time technologyCông nghệ,
255
971208
2500
Cùng lúc đó, công nghệ
16:29
by takinglấy over the rolevai trò that notationký hiệu had always playedchơi,
256
973708
3292
thông qua việc đảm nhiệm vai trò của các ký hiệu
16:32
shiftedchuyển the balancecân đối withinbên trong musicÂm nhạc betweengiữa instinctbản năng and intelligenceSự thông minh
257
977000
4542
đã chuyển sự cân bằng trong âm nhạc giữa bản năng và trí tuệ
16:37
way over to the instinctivebản năng sidebên.
258
981542
3291
vượt qua phần bản năng.
16:40
The culturenền văn hóa in which we livetrực tiếp now
259
984833
1890
Văn hóa mà chúng ta đang sống trong đó
16:42
is awashAwash with musicÂm nhạc of improvisationsự ngẫu hứng
260
986723
3069
tràn ngập những âm nhạc của sự ngẫu hứng
16:45
that's been slicedcắt lát, dicedThái hạt lựu, layeredlớp
261
989792
1625
được cắt lát, chia nhỏ và phân lớp
16:47
and, God knowsbiết, distributedphân phối and soldđã bán.
262
991417
3750
và, có Chúa mới biết, bị phân phát và bán đi.
16:51
What's the long-termdài hạn effecthiệu ứng of this on us or on musicÂm nhạc?
263
995167
3287
Hậu quả lâu dài của điều này đối với chúng ta hay đối với âm nhạc là gì?
16:54
NobodyKhông ai knowsbiết.
264
998454
1007
Chẳng có ai biết cả.
16:55
The questioncâu hỏi remainsvẫn còn: What happensxảy ra when the musicÂm nhạc stopsdừng lại?
265
999461
3722
Câu hỏi vẫn còn đó: Điều gì xảy ra khi âm nhạc dừng lại?
16:59
What sticksgậy with people?
266
1003183
1951
Điều gì còn lại với mọi người?
17:01
Now that we have unlimitedvô hạn accesstruy cập to musicÂm nhạc, what does stickgậy with us?
267
1005165
3952
Bây giờ chúng ta có thể đến với âm nhạc một cách không giới hạn, vậy điều gì gắn kết với chúng ta?
17:05
Well let me showchỉ you a storycâu chuyện of what I mean
268
1009117
2420
Vâng hãy để tôi chỉ cho các bạn một câu chuyện về những gì tôi muốn bày tỏ khi tôi nói
17:07
by "really stickingbám dính with us."
269
1011537
1792
"thực sự gắn kết với chúng ta".
17:09
I was visitingthăm viếng a cousinanh chị em họ of minetôi in an old agetuổi tác home,
270
1013329
3088
Tôi đến thăm một người anh em họ ở một viện dưỡng lão,
17:12
and I spiedtheo dõi a very shakyrun rẩy old man
271
1016417
3335
và tôi kín đáo quan sát một người đàn ông đang rất run rẩy
17:15
makingchế tạo his way acrossbăng qua the roomphòng on a walkerngười đi bộ.
272
1019752
2277
từng bước băng qua căn phòng với khung tập đi.
17:17
He cameđã đến over to a pianođàn piano that was there,
273
1022029
2516
Ông đến một cây đàn dương cầm ở đó,
17:20
and he balancedcân bằng himselfbản thân anh ấy and beganbắt đầu playingđang chơi something like this.
274
1024545
4330
cố giữ thăng bằng và ông bắt đầu chơi đoạn nhạc như thế này.
17:24
(MusicÂm nhạc)
275
1028875
4535
(Nhạc)
17:29
And he said something like, "Me ... boycon trai ... symphonynhạc giao hưởng ... BeethovenBeethoven."
276
1033410
8863
Và ông nói điều gì đó như là "Tôi...anh chàng...nhạc giao hưởng...Beethoven."
17:38
And I suddenlyđột ngột got it,
277
1042273
1552
Và tôi đột nhiên hiểu ra,
17:39
and I said, "FriendNgười bạn, by any chancecơ hội are you tryingcố gắng to playchơi this?"
278
1043825
2920
và nói "Này anh bạn, anh đang chơi đoạn nhạc này phải không?"
17:42
(MusicÂm nhạc)
279
1046745
4951
(Nhạc)
17:47
And he said, "Yes, yes. I was a little boycon trai.
280
1051696
2429
Và ông nói "Đúng, đúng rồi. Lúc tôi còn là một cậu bé.
17:50
The symphonynhạc giao hưởng: IsaacIsaac SternStern, the concertoConcerto, I heardnghe it."
281
1054125
4596
Nhạc giao hưởng: Issac Stern, nhạc không lời, tôi đã từng nghe."
17:54
And I thought, my God,
282
1058721
1683
Và tôi nghĩ, lạy Chúa,
17:56
how much mustphải this musicÂm nhạc mean to this man
283
1060404
2846
bản nhạc này phải có ý nghĩa nhiều như thế nào đối với người đàn ông này
17:59
that he would get himselfbản thân anh ấy out of his bedGiường, acrossbăng qua the roomphòng
284
1063250
4117
đến nỗi ông đưa mình ra khỏi giường, băng qua phòng
18:03
to recoverbình phục the memoryký ức of this musicÂm nhạc
285
1067367
3300
để khôi phục ký ức về bản nhạc này
18:06
that, after everything elsekhác in his life is sloughingsloughing away,
286
1070667
2908
sau khi tất cả những thứ khác trong đời ông bị phai mờ đi,
18:09
still meanscó nghĩa so much to him?
287
1073575
2258
nó vẫn còn có ý nghĩa nhiều với ông như vậy?
18:11
Well, that's why I take everymỗi performancehiệu suất so seriouslynghiêm túc,
288
1075833
3923
Vâng, đó là lý do vì sao tôi luôn trình diễn một cách rất nghiêm túc
18:15
why it mattersvấn đề to me so much.
289
1079756
1750
vì sao nó lại có ý nghĩa đối với tôi nhiều như vậy.
18:17
I never know who mightcó thể be there, who mightcó thể be absorbinghấp thụ it
290
1081506
3452
Tôi không bao giờ biết ai có thể ở đó, ai có thể cảm nhận nó
18:20
and what will happenxảy ra to it in theirhọ life.
291
1084958
1750
và điều gì sẽ xảy đến với nó trong cuộc đời họ.
18:22
But now I'm excitedbị kích thích that there's more chancecơ hội than ever before possiblekhả thi
292
1086708
5087
Nhưng giờ đây tôi rất phấn khởi vì có nhiều cơ hội hơn bao giờ hết
18:27
of sharingchia sẻ this musicÂm nhạc.
293
1091795
1330
để có thể chia sẻ thứ âm nhạc này.
18:29
That's what drivesổ đĩa my interestquan tâm in projectsdự án
294
1093125
1746
Đó là những gì chi phối sự quan tâm của tôi với những dự án
18:30
like the TVTRUYỀN HÌNH seriesloạt "KeepingGiữ ScoreĐiểm" with the SanSan FranciscoFrancisco SymphonyNhạc giao hưởng
295
1094871
3379
như là serie truyền hình "Keeping Score" với Dàn nhạc giao hưởng San Francisco
18:34
that looksnhìn at the backstoriesbackstories of musicÂm nhạc,
296
1098250
2567
để nhìn lại những câu chuyện trước đây về âm nhạc,
18:36
and workingđang làm việc with the youngtrẻ musiciansnhạc sĩ at the NewMới WorldTrên thế giới SymphonyNhạc giao hưởng
297
1100817
3177
và làm việc với những nhạc sỹ trẻ tại Dàn nhạc Giao hưởng Thế Giới Mới
18:39
on projectsdự án that explorekhám phá the potentialtiềm năng
298
1103994
1594
về những dự án giúp khám phá tiềm năng
18:41
of the newMới performingbiểu diễn artsnghệ thuật centerstrung tâm
299
1105588
3506
của những trung tâm nghệ thuật biểu diễn mới
18:44
for bothcả hai entertainmentsự giải trí and educationgiáo dục.
300
1109094
2374
cho cả mục đích giải trí và giáo dục.
18:47
And of coursekhóa học, the NewMới WorldTrên thế giới SymphonyNhạc giao hưởng
301
1111468
1967
Và tất nhiên, Dàn nhạc Giao hưởng Thế Giới Mới
18:49
led to the YouTubeYouTube SymphonyNhạc giao hưởng and projectsdự án on the internetInternet
302
1113435
3648
đã dẫn đến Dàn nhạc giao hưởng YouTube và những dự án trên internet
18:52
that reachchạm tới out to musiciansnhạc sĩ and audienceskhán giả all over the worldthế giới.
303
1117083
3004
để vươn tới những nhạc sỹ và những khán giả trên khắp thế giới.
18:55
And the excitingthú vị thing is all this is just a prototypenguyên mẫu.
304
1120087
4780
Và điều thích thú là tất cả điều này chỉ là bản mẫu đầu tiên.
19:00
There's just a rolevai trò here for so manynhiều people --
305
1124867
2238
Chỉ có một vai trò duy nhất ở đây cho rất nhiều người --
19:03
teachersgiáo viên, parentscha mẹ, performersbiểu diễn --
306
1127121
2796
các giáo viên, các bậc cha mẹ, những người biểu diễn --
19:05
to be explorersthám hiểm togethercùng với nhau.
307
1129917
2860
là cùng nhau khám phá.
19:08
Sure, the biglớn eventssự kiện attractthu hút a lot of attentionchú ý,
308
1132777
2785
Chắc chắn, những sự kiện lớn thu hút nhiều sự chú ý,
19:11
but what really mattersvấn đề is what goesđi on everymỗi singleĐộc thân day.
309
1135562
3480
nhưng điều thực sự quan trọng chính là những gì đang diễn ra từng ngày.
19:14
We need your perspectivesquan điểm, your curiositysự tò mò, your voicestiếng nói.
310
1139042
4470
Chúng tôi cần quan điểm của các bạn, sự tò mò của các bạn, giọng nói của các bạn.
19:19
And it exciteshứng thú me now to meetgặp people
311
1143512
3090
Và điều làm tôi thích thú khi gặp gỡ những người
19:22
who are hikershikers, chefsđầu bếp, code writersnhà văn, taxixe tắc xi driverstrình điều khiển,
312
1146602
3098
là người đi bộ đường dài, đầu bếp, người viết mã, tài xế taxi
19:25
people I never would have guessedđoán who lovedyêu the musicÂm nhạc
313
1149700
2765
những người mà tôi không nghĩ rằng họ yêu âm nhạc
19:28
and who are passingđi qua it on.
314
1152465
1115
chính là những người đang tiếp tục nó.
19:29
You don't need to worrylo about knowingbiết anything.
315
1153580
3741
Các bạn không cần phải lo lắng về việc biết điều gì.
19:33
If you're curiousHiếu kỳ, if you have a capacitysức chứa for wonderngạc nhiên, if you're alivesống sót,
316
1157321
3762
Nếu các bạn tò mò, nếu các bạn có khả năng tự hỏi, nếu các bạn còn sống,
19:36
you know all that you need to know.
317
1161083
3060
các bạn biết tất cả những gì các bạn cần phải biết.
19:40
You can startkhởi đầu anywhereở đâu. RambleRamble a bitbit.
318
1164143
2209
Các bạn có thể bắt đầu ở bất cứ đâu. Ngao du một chút.
19:42
FollowLàm theo tracesdấu vết. Get lostmất đi. Be surprisedngạc nhiên, amusedamused inspiredcảm hứng.
319
1166352
4104
Theo dấu. Lạc lối. Ngạc nhiên và tạo cảm hứng thích thú.
19:46
All that 'what''những gì', all that 'how''cách' is out there
320
1170456
4619
Tất cả về "điều gì", tất cả về "như thế nào" đều ở ngoài kia
19:50
waitingđang chờ đợi for you to discoverkhám phá its 'why''tại sao',
321
1175075
2463
đợi các bạn khám phá điều "tại sao" của nó,
19:53
to divelặn in and passvượt qua it on.
322
1177569
3058
để đắm chìm vào nó và tiếp tục theo nó.
19:56
Thank you.
323
1180627
2498
Cám ơn các bạn.
19:59
(ApplauseVỗ tay)
324
1183125
7112
(Vỗ tay)
Translated by Thy Tran
Reviewed by Tu Trinh Sydney

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Michael Tilson Thomas - Musician, Conductor
Conductor Michael Tilson Thomas (call him MTT) is an all-around music educator -- connecting with global audiences, young musicians and concertgoers in San Francisco and London.

Why you should listen
As a conductor, Michael Tilson Thomas might be best known for his interpretation of the emotionally charged music of Gustav Mahler. But his legacy won't stop at his Grammy-winning recordings of the complete Mahler symphony cycle with his home orchestra, the San Francisco Symphony. He's also the founder of the New World Symphony, an orchestra that helps to educate young and gifted musicians as obsessed with their craft as he. Since its establishment in 1987, New World Symphony has launched the careers of more than 700 young musicians, and in its new Miami Beach concert hall designed by Frank Gehry, it's bringing well-played classical music to a truly popular audience. 
 
He's the guest conductor of the London Symphony Orchestra -- and the artistic director of the YouTube Symphony Orchestra (YTSO), a 96-member ensemble selected from online video auditions. Tilson Thomas conducted the YTSO at Carnegie Hall in 2009 and in 2011 in Sydney, Australia. And he's the creator of the Keeping Score education program for public schools, which uses PBS TV, web, radio and DVDs, and a K-12 curriculum to make classical music more accessible. In 2010, Tilson Thomas was awarded the National Medal of Arts, the highest award given to artists by the US government.

More profile about the speaker
Michael Tilson Thomas | Speaker | TED.com