TED2019
Joanne Chory: How supercharged plants could slow climate change
Joanne Chory: Thực vật tăng trưởng làm chậm sự biến đổi khí hậu
Filmed:
Readability: 3.3
1,881,351 views
Thực vật là những cỗ máy tuyệt vời -- hàng triệu năm qua, chúng đã loại bỏ CO2 khỏi không khí, tích trữ chúng dưới lòng đất, và giữ vai trò quan trọng trong việc ổn định khí hậu toàn cầu. Nhà di truyền học thực vật Joanna Chory đang tiến hành làm rõ khả năng đặc biệt này: cùng với đồng nghiệp tại Phòng Thí nghiệm Sinh học phân tử và tế bào thực vật Salk, bà đang tạo ra những loại cây có thể trữ được nhiều carbon hơn, hàng trăm năm, dưới lòng đất sâu. Cùng tìm hiểu thêm về cách mà những loại cây tăng trưởng này có thể giúp làm chậm sự biến đổi khí hậu. (Kế hoạch đầy tham vọng này là một phần của dự án Audacious, sáng kiến của TED nhằm truyền cảm hứng và tài trợ cho những thay đổi toàn cầu).
Joanne Chory - Plant geneticist
Recognized as one of the greatest scientific innovators of our time, Joanne Chory studies the genetic codes of plants. Her goal: to use plants to help fight climate change. Full bio
Recognized as one of the greatest scientific innovators of our time, Joanne Chory studies the genetic codes of plants. Her goal: to use plants to help fight climate change. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Gần đây, tôi đã được thức tỉnh
00:12
I recently had an epiphany.
0
929
1928
00:15
I realized that I could
actually play a role
actually play a role
1
3183
3817
và nhận ra
mình có thể góp phần
mình có thể góp phần
00:19
in solving one of the biggest problems
that faces mankind today,
that faces mankind today,
2
7024
5672
giải quyết một trong những thách thức
lớn nhất hiện nay của nhân loại:
lớn nhất hiện nay của nhân loại:
sự thay đổi khí hậu.
00:24
and that is the problem of climate change.
3
12720
2309
00:28
It also dawned on me that
I had been working for 30 years or more
I had been working for 30 years or more
4
16497
4104
Tôi cũng hiểu ra mình đã làm việc
suốt hơn 30 năm qua
suốt hơn 30 năm qua
chỉ để đến được lúc này,
00:32
just to get to this point in my life
5
20625
1921
00:34
where I could actually make
this contribution to a bigger problem.
this contribution to a bigger problem.
6
22570
3891
khi mà tôi thực sự có thể góp sức
cho một vấn đề lớn hơn.
cho một vấn đề lớn hơn.
00:38
And every experiment
that I have done in my lab
that I have done in my lab
7
26857
2213
Mọi thí nghiệm tôi làm
trong phòng nghiên cứu
trong phòng nghiên cứu
00:41
over the last 30 years
8
29094
1993
suốt hơn 30 năm qua
00:43
and people who work for me
did in my lab over the last 30 years
did in my lab over the last 30 years
9
31111
4188
và cả những cộng sự
của tôi trong thời gian ấy
của tôi trong thời gian ấy
đều hướng tới việc thực hiện
những thí nghiệm lớn lao,
những thí nghiệm lớn lao,
00:47
has been directed toward doing
the really big experiment,
the really big experiment,
10
35323
4254
và thí nghiệm lớn nhất cuối cùng.
00:51
this one last big experiment.
11
39601
1933
00:53
So who am I?
12
41871
1151
Vậy tôi là ai?
00:55
I'm a plant geneticist.
13
43046
2103
Tôi là một nhà di truyền học thực vật.
00:57
I live in a world where there's
too much CO2 in the atmosphere
too much CO2 in the atmosphere
14
45173
4237
Tôi đang sống trong một thế giới
có quá nhiều CO2 trong khí quyển
có quá nhiều CO2 trong khí quyển
01:01
because of human activity.
15
49434
3564
bởi hoạt động con người.
01:05
But I've come to appreciate the plants
16
53022
3444
Nhưng tôi thực sự
đánh giá cao thực vật
đánh giá cao thực vật
01:08
as amazing machines that they are,
17
56490
3132
bởi chúng là những cỗ máy tuyệt vời,
có nhiệm vụ hút CO2.
01:11
whose job has been, really,
to just suck up CO2.
to just suck up CO2.
18
59646
2954
Chúng đã làm rất tốt việc ấy,
01:14
And they do it so well,
19
62624
1236
01:15
because they've been doing it
for over 500 million years.
for over 500 million years.
20
63884
4279
như chúng đã làm trong suốt
hơn 500 triệu năm qua.
hơn 500 triệu năm qua.
01:20
And they're really good at it.
21
68187
2222
Và chúng vô cùng giỏi.
01:22
And so ...
22
70433
1150
Và...
01:25
I also have some urgency
I want to tell you about.
I want to tell you about.
23
73401
2841
Tôi cũng có một vài điều cấp bách
muốn nói với các bạn.
muốn nói với các bạn.
01:28
As a mother, I want to give
my two children a better world
my two children a better world
24
76266
3942
Là một người mẹ, tôi muốn cho
hai con mình cuộc sống tốt hơn
hai con mình cuộc sống tốt hơn
cuộc sống tôi có được từ ba mẹ mình,
01:32
than I inherited from my parents,
25
80232
1663
01:33
it would be nicer to keep it going
in the right direction,
in the right direction,
26
81919
2722
sẽ tốt hơn nếu ta lèo lái
cuộc sống ấy đúng hướng,
cuộc sống ấy đúng hướng,
01:36
not the bad direction.
27
84665
1563
thay vì sai đường.
01:38
But I also ...
28
86252
1507
Nhưng tôi cũng....
01:41
I've had Parkinson's
for the last 15 years,
for the last 15 years,
29
89569
2405
Tôi đã mắc Parkinson
hơn 15 năm,
hơn 15 năm,
01:43
and this gives me a sense of urgency
that I want to do this now,
that I want to do this now,
30
91998
3364
và nó khiến tôi cảm thấy
mình cần phải làm điều này ngay,
mình cần phải làm điều này ngay,
01:47
while I feel good enough
to really be part of this team.
to really be part of this team.
31
95386
3588
khi vẫn còn đủ sức khỏe.
01:50
And I have an incredible team.
32
98998
2215
Và tôi có một nhóm tuyệt vời.
01:53
We all work together,
33
101237
2275
Chúng tôi làm việc cùng nhau,
01:55
and this is something we want to do
because we have fun.
because we have fun.
34
103536
3867
và muốn làm vì nó đem lại niềm vui.
01:59
And if you're only going to have
five people trying to save the planet,
five people trying to save the planet,
35
107427
3402
Nếu như chỉ có năm người
cố gắng cứu lấy hành tinh,
cố gắng cứu lấy hành tinh,
thì nên yêu quý nhau,
02:02
you better like each other,
36
110853
1303
02:04
because you're going to be spending
a lot of time together.
a lot of time together.
37
112180
2772
vì các bạn sẽ phải trải qua
nhiều thời gian cùng nhau.
nhiều thời gian cùng nhau.
02:06
(Laughter)
38
114976
1050
(Cười)
02:08
OK, alright. But enough about me.
39
116050
1605
Nói đủ về bản thân tôi rồi.
02:09
Let's talk about CO2.
40
117679
1683
Hãy nói về CO2.
02:11
CO2 is the star of my talk.
41
119386
2103
Tâm điểm
của bài nói chuyện của tôi.
của bài nói chuyện của tôi.
02:13
Now, most of you probably think
of CO2 as a pollutant.
of CO2 as a pollutant.
42
121998
4301
Ắt hẳn các bạn hiện tại đều nghĩ
CO2 là một chất gây ô nhiễm.
CO2 là một chất gây ô nhiễm.
02:18
Or perhaps you think of CO2
as the villain in the novel, you know?
as the villain in the novel, you know?
43
126323
4779
Hay là nhân vật phản diện chính
trong tiểu thuyết?
trong tiểu thuyết?
02:23
It's always the dark side of CO2.
44
131126
2564
Đó luôn là mặt tối của CO2.
02:26
But as a plant biologist,
I see the other side of CO2, actually.
I see the other side of CO2, actually.
45
134174
4800
Là nhà di truyền thực vật,
tôi nhìn thấy mặt khác của nó.
tôi nhìn thấy mặt khác của nó.
02:31
And that CO2 that we see,
46
139411
2769
Và đó là khí CO2
mà chúng tôi thấy,
mà chúng tôi thấy,
02:34
we see it differently because
I think we remember, as plant biologists,
I think we remember, as plant biologists,
47
142204
4660
nó rất khác bởi là những nhà sinh học,
chúng tôi luôn nhớ tới
chúng tôi luôn nhớ tới
02:38
something you may have forgotten.
48
146888
1840
những thứ bạn có thể bỏ quên.
02:40
And that is that plants actually
do this process called photosynthesis.
do this process called photosynthesis.
49
148752
4856
Đó là nhờ thực vật thực hiện
quá trình quang hợp.
quá trình quang hợp.
Khi chúng quang hợp,
02:45
And when they do photosynthesis --
50
153632
2040
02:47
all carbon-based life on our earth
51
155696
3738
mọi sự sống
dựa vào carbon trên Trái Đất
dựa vào carbon trên Trái Đất
02:51
is all because of the CO2 that plants
and other photosynthetic microbes
and other photosynthetic microbes
52
159458
5445
đều nhờ vào CO2 mà thực vật
và các vi khuẩn quang hợp khác
và các vi khuẩn quang hợp khác
02:56
have dragged in from CO2
that was in the atmosphere.
that was in the atmosphere.
53
164927
4390
lấy vào từ CO2
tồn tại trong khí quyển.
tồn tại trong khí quyển.
03:01
And almost all of the carbon in your body
came from air, basically.
came from air, basically.
54
169341
3588
Hầu hết carbon trong người các bạn
cơ bản là từ không khí.
cơ bản là từ không khí.
Vậy nên bạn đến từ không khí,
03:04
So you come from air,
55
172953
1492
03:06
and it's because of photosynthesis,
56
174469
1706
đó là do quá trình quang hợp,
03:08
because what plants do
is they use the energy in sunlight,
is they use the energy in sunlight,
57
176199
3592
bởi điều mà thực vật làm là
sử dụng năng lượng mặt trời,
sử dụng năng lượng mặt trời,
03:11
take that CO2 and fix it into sugars.
58
179815
2865
lấy khí CO2 và biến nó thành đường.
Điều đó thật tuyệt vời.
03:15
It's a great thing.
59
183046
1314
03:16
And the other thing
that is really important
that is really important
60
184384
2079
Một điều khác rất quan trọng
03:18
for what I'm going to tell you today
61
186487
1730
với vấn đề mà tôi đang nói hôm nay
03:20
is that plants and other
photosynthetic microbes
photosynthetic microbes
62
188241
3550
đó là thực vật
và những vi khuẩn quang hợp khác
và những vi khuẩn quang hợp khác
03:23
have a great capacity for doing this --
63
191815
2643
có thừa khả năng để làm điều này --
03:26
twentyfold or more than the amount
of CO2 that we put up
of CO2 that we put up
64
194482
4307
gấp 20 lần hoặc nhiều hơn
lượng khí CO2 được tạo ra thêm
lượng khí CO2 được tạo ra thêm
bởi hoạt động của con người.
03:30
because of our human activities.
65
198813
2166
03:33
And so, even though
we're not doing a great job
we're not doing a great job
66
201003
3000
Và, dù ta đang làm không tốt
03:36
at cutting our emissions and things,
67
204027
2320
trong việc giảm khí thải và nhiều thứ,
03:38
plants have the capacity,
68
206371
3785
thực vật có khả năng giúp đỡ ta
03:42
as photosynthetic organisms, to help out.
69
210180
2976
như những sinh vật quang hợp.
03:45
So we're hoping that's what they'll do.
70
213180
2121
Vì thế, ta mong
chúng sẽ làm điều đó.
chúng sẽ làm điều đó.
03:48
But there's a catch here.
71
216821
1690
Nhưng có một vấn đề tiềm ẩn ở đây.
03:50
We have to help the plants
a little ourselves,
a little ourselves,
72
218535
2238
Ta phải giúp chúng một tay
03:52
because what plants like to do
is put most of the CO2 into sugars.
is put most of the CO2 into sugars.
73
220797
4947
bởi điều chúng muốn làm
là chuyển hóa khí CO2 thành đường.
là chuyển hóa khí CO2 thành đường.
Đến cuối giai đoạn phát triển,
03:57
And when the end
of the growing season comes,
of the growing season comes,
74
225768
2547
04:00
the plant dies and decomposes,
75
228339
2357
chúng sẽ chết và phân hủy,
04:02
and then all that work they did
to suck out the CO2 from the atmosphere
to suck out the CO2 from the atmosphere
76
230720
4873
và lúc đó, mọi thứ chúng làm
để loại bỏ CO2 khỏi khí quyển
để loại bỏ CO2 khỏi khí quyển
04:07
and make carbon-based biomass
77
235617
3230
và tạo ra nhiên liệu sinh khối
dựa trên carbon,
dựa trên carbon,
04:10
is now basically going right back up
in the atmosphere as CO2.
in the atmosphere as CO2.
78
238871
4469
cơ bản đều quay về
khí quyển dưới dạng CO2.
khí quyển dưới dạng CO2.
04:15
So how can we get plants to redistribute
the CO2 they bring in
the CO2 they bring in
79
243364
6373
Vậy làm cách nào để giúp thực vật
phân phối lượng CO2 có được
phân phối lượng CO2 có được
vào thứ gì đó bền vững hơn?
04:21
into something that's
a little more stable?
a little more stable?
80
249761
2411
04:24
And so it turns out
that plants make this product,
that plants make this product,
81
252196
3643
Hóa ra chúng đã tạo ra
loại sản phẩm này
loại sản phẩm này
được gọi là suberin.
04:27
and it's called suberin.
82
255863
1622
04:29
This is a natural product
that is in all plant roots.
that is in all plant roots.
83
257509
3313
Đây là một sản phẩm tự nhiên
có trong mọi loại rễ cây.
có trong mọi loại rễ cây.
Và nó thực sự rất tuyệt,
04:32
And suberin is really cool,
84
260846
1645
04:34
because as you can see there, I hope,
85
262515
2697
bởi như bạn có thể thấy,
04:37
everywhere you see a black dot,
that's a carbon.
that's a carbon.
86
265236
3519
mỗi chấm đen
là một nguyên tử carbon.
là một nguyên tử carbon.
Có tới hàng trăm carbon
trong phân tử này.
trong phân tử này.
04:40
There's hundreds of them in this molecule.
87
268779
2064
04:42
And where you see those few red dots,
88
270867
2396
Chỗ nào bạn thấy những chấm đỏ,
đó là nguyên tử oxi.
04:45
those are oxygens.
89
273287
1156
04:46
And oxygen is what microbes like to find
90
274467
2415
Vi khuẩn tìm kiếm khí oxi
04:48
so they can decompose a plant.
91
276906
2330
để có thể phân hủy thực vật.
04:51
So you can see why this is
a perfect carbon storage device.
a perfect carbon storage device.
92
279260
3650
Nên bạn có thể hiểu vì sao đây
là thiết bị tích trữ carbon hoàn hảo.
là thiết bị tích trữ carbon hoàn hảo.
04:54
And actually it can stabilize
the carbon that gets fixed by the plant
the carbon that gets fixed by the plant
93
282934
5113
Nó còn có thể ổn định
carbon mà thực vật tạo ra
carbon mà thực vật tạo ra
05:00
into something that's a little bit
better for the plant.
better for the plant.
94
288071
3883
vào thứ gì đó tốt hơn cho cây.
Vậy tại sao lại là bây giờ?
05:04
And so, why now?
95
292450
2136
05:06
Why is now a good time to do
a biological solution to this problem?
a biological solution to this problem?
96
294610
5570
Vì sao đây là thời điểm tốt
để ứng dụng giải pháp sinh học này?
để ứng dụng giải pháp sinh học này?
05:12
It's because over the last
30 or so years --
30 or so years --
97
300204
4093
Đó là bởi vì hơn 30 năm qua,
tôi biết đó là khoảng thời gian dài
05:16
and I know that's a long time,
you're saying, "Why now?" --
you're saying, "Why now?" --
98
304321
3018
nhưng 30 năm trước,
ta mới bắt đầu hiểu được
ta mới bắt đầu hiểu được
05:19
but 30 years ago, we began to understand
99
307363
2290
05:21
the functions of all the genes
that are in an organism in general.
that are in an organism in general.
100
309677
3606
tổng thể về chức năng của các loại gen
có trong cơ thể sinh vật sống.
có trong cơ thể sinh vật sống.
05:25
And that included humans as well as plants
101
313307
3588
Bao gồm cả con người, thực vật
05:28
and many other complicated eukaryotes.
102
316919
2824
và nhiều sinh vật nhân thực phức tạp khác.
05:32
And so, what did the 1980s begin?
103
320069
3127
Và, cái gì đã xảy ra vào những năm 1980?
Đó là giờ đây, ta biết được
05:35
What began then is that we now know
104
323220
2183
05:37
the function of many of the genes
that are in a plant
that are in a plant
105
325427
2527
chức năng của nhiều loại gen trong cây
giúp nó phát triển.
giúp nó phát triển.
05:39
that tell a plant to grow.
106
327978
1425
Cộng với việc
ta có thể làm nghiên cứu gen
ta có thể làm nghiên cứu gen
05:41
And that has now converged
with the fact that we can do genomics
with the fact that we can do genomics
107
329427
4706
nhanh và rẻ tiền hơn
so với trước kia.
so với trước kia.
05:46
in a faster and cheaper way
than we ever did before.
than we ever did before.
108
334157
3126
05:49
And what that tells us is that
all life on earth is really related,
all life on earth is really related,
109
337307
4000
Nó giúp ta hiểu rằng mọi sự sống
trên Trái Đất thực ra liên quan với nhau,
trên Trái Đất thực ra liên quan với nhau,
05:53
but plants are more related to each other
than other organisms.
than other organisms.
110
341331
5397
nhưng thực vật liên quan với nhau
nhiều hơn so với các loài khác.
nhiều hơn so với các loài khác.
05:58
And that you can take a trait
that you know from one plant
that you know from one plant
111
346752
3254
Ta có thể lấy một đặc tính
của loài cây ta biết
của loài cây ta biết
06:02
and put it in another plant,
112
350030
2207
rồi cấy vào một cái cây khác,
06:04
and you can make a prediction
that it'll do the same thing.
that it'll do the same thing.
113
352261
3495
và có thể đoán được rằng
cái cây đó sẽ có đặc điểm tương tự.
cái cây đó sẽ có đặc điểm tương tự.
Điều đó cũng khá quan trọng.
06:08
And so that's important as well.
114
356093
1556
06:09
Then finally, we have these little
genetic tricks that came along,
genetic tricks that came along,
115
357673
3433
Cuối cùng, ta có
những thủ thuật di truyền này
những thủ thuật di truyền này
cùng với, như bạn đã nghe sáng nay --
06:13
like you heard about this morning --
116
361130
2773
06:15
things like CRISPR,
that allows us to do editing
that allows us to do editing
117
363927
2259
những thứ như CRISPR
cho phép ta sửa đổi
cho phép ta sửa đổi
06:18
and make genes be a little different
from the normal state in the plant.
from the normal state in the plant.
118
366210
4503
và tạo ra những loại gen khác biệt
một chút với gen bình thường của cây.
một chút với gen bình thường của cây.
Giờ, ta đã có sinh học kề cận.
06:23
OK, so now we have biology on our side.
119
371272
2186
06:25
I'm a biologist, so that's why
I'm proposing a solution
I'm proposing a solution
120
373482
3754
Tôi là nhà sinh học, và đó là lí do
tôi đang kiến nghị một giải pháp
tôi đang kiến nghị một giải pháp
cho vấn đề về thay đổi khí hậu
06:29
to the climate change problem
121
377260
2881
06:32
that really involves the best evolved
organism on earth to do it -- plants.
organism on earth to do it -- plants.
122
380165
5357
liên quan tới loài trên Trái Đất
tiến hóa để làm được điều đó: thực vật.
tiến hóa để làm được điều đó: thực vật.
06:37
So how are we going to do it?
123
385546
1721
Vậy ta sẽ làm bằng cách nào?
06:39
Biology comes to the rescue.
124
387800
1463
Sinh học sẽ giúp ta.
06:41
Here we go.
125
389287
1203
Bắt đầu nhé.
06:43
OK.
126
391204
1150
Được rồi.
06:45
You have to remember
three simple things from my talk, OK?
three simple things from my talk, OK?
127
393634
4152
Cần nhớ ba điều đơn giản
trong bài nói chuyện của tôi, được chứ?
trong bài nói chuyện của tôi, được chứ?
Ta phải giúp thực vật tạo ra
nhiều suberin hơn thông thường,
nhiều suberin hơn thông thường,
06:50
We have to get plants to make more suberin
than they normally make,
than they normally make,
128
398569
3556
06:54
because we need them to be
a little better than what they are.
a little better than what they are.
129
402149
2957
bởi ta cần chúng phải tốt hơn.
06:57
We have to get them to make more roots,
130
405130
4368
Cần khiến chúng
mọc ra nhiều rễ hơn,
mọc ra nhiều rễ hơn,
bởi càng có nhiều rễ
càng có nhiều suberin--
càng có nhiều suberin--
07:01
because if we make more roots,
we can make more suberin --
we can make more suberin --
131
409522
2738
07:04
now we have more of the cells
that suberin likes to accumulate in.
that suberin likes to accumulate in.
132
412284
4753
và ta sẽ có nhiều
tế bào để tích lũy suberin hơn.
tế bào để tích lũy suberin hơn.
Điều thứ ba là, ta muốn
có những chiếc rễ sâu hơn.
có những chiếc rễ sâu hơn.
07:09
And then the third thing is,
we want the plants to have deeper roots.
we want the plants to have deeper roots.
133
417061
3429
Và điều chúng làm được là --
07:12
And what that does is --
134
420514
1722
07:14
we're asking the plant, actually,
"OK, make stable carbon,
"OK, make stable carbon,
135
422260
3667
ta vẫn luôn phải nói với thực vật,
''Hãy tạo ra carbon bền vững,
''Hãy tạo ra carbon bền vững,
nhiều hơn bạn đã từng,
07:17
more than you used to,
136
425951
1444
07:19
and then bury it for us in the ground."
137
427419
2325
và chôn nó vào đất cho chúng tôi."
07:21
So they can do that
if they make roots that go deep
if they make roots that go deep
138
429768
2445
Chúng có thể làm điều đó
nếu rễ của chúng mọc sâu
nếu rễ của chúng mọc sâu
07:24
rather than meander around
on the surface of the soil.
on the surface of the soil.
139
432237
3610
hơn là chỉ lằng ngoằng trên mặt đất.
07:27
Those are the three traits
we want to change:
we want to change:
140
435871
2688
Đây là ba đặc điểm
ta muốn thay đổi:
ta muốn thay đổi:
07:30
more suberin, more roots,
and the last one, deep roots.
and the last one, deep roots.
141
438583
4907
nhiều suberin hơn, nhiều rễ hơn,
và cuối cùng, là những chiếc rễ sâu.
và cuối cùng, là những chiếc rễ sâu.
Sau đó, ta muốn đưa
ba đặc điểm vào cùng một cây,
ba đặc điểm vào cùng một cây,
07:35
Then we want to combine
all those traits in one plant,
all those traits in one plant,
142
443514
2754
07:38
and we can do that easily
and we will do it,
and we will do it,
143
446292
2984
có thể làm được dễ dàng
và sẽ làm nó,
và sẽ làm nó,
07:41
and we are doing it actually,
in the model plant, Arabidopsis,
in the model plant, Arabidopsis,
144
449300
4452
thực ra, ta đang làm
trên cây Arabidopsis mẫu,
trên cây Arabidopsis mẫu,
loại cây có thể
thực hiện thí nghiệm nhanh hơn
thực hiện thí nghiệm nhanh hơn
07:45
which allows us to do these
experiments much faster
experiments much faster
145
453776
2874
07:48
than we can do in another big plant.
146
456674
3284
so với một loại cây lớn khác.
07:51
And when we find that we have plants
where traits all add up
where traits all add up
147
459982
3746
Khi có được những cây mà
mọi đặc tính đều thể hiện rõ rệt,
mọi đặc tính đều thể hiện rõ rệt,
07:55
and we can get more of them,
more suberin in those plants,
more suberin in those plants,
148
463752
3111
ta có thể có nhiều cây
và nhiều suberin hơn,
và nhiều suberin hơn,
ta sẽ đem chúng --
07:58
we're going to move it all --
149
466887
1388
08:00
we can and we we will,
we're beginning to do this --
we're beginning to do this --
150
468299
2583
ta có thể và đang bắt đầu làm --
08:02
move it to crop plants.
151
470906
1599
đưa nó vào cây trồng.
08:04
And I'll tell you why we're picking
crop plants to do the work for us
crop plants to do the work for us
152
472839
4405
Tôi sẽ nói cho bạn lí do chúng tôi
chọn cây lương thực để làm thí nghiệm
chọn cây lương thực để làm thí nghiệm
08:09
when I get to that part of my talk.
153
477268
2385
khi nói tới phần đó.
08:12
OK, so I think this is the science
behind the whole thing.
behind the whole thing.
154
480188
3929
Khoa học đứng đằng sau mọi thứ.
08:16
And so I know we can do the science,
I feel pretty confident about that.
I feel pretty confident about that.
155
484141
3944
Tôi biết rằng ta có thể làm khoa học
nên tôi khá tự tin.
nên tôi khá tự tin.
Lý do là vì, chỉ trong năm ngoái,
08:20
And the reason is because,
just in the last year,
just in the last year,
156
488109
2301
08:22
we've been able to find single genes
that affect each of those three traits.
that affect each of those three traits.
157
490434
4343
nhiều gen đơn tác động tới từng loại
trong ba đặc tính đã được tìm thấy.
trong ba đặc tính đã được tìm thấy.
Trong một số trường hợp này,
hai phần ba chúng,
hai phần ba chúng,
08:27
And in several of those cases,
two out of the three,
two out of the three,
158
495307
4008
có nhiều cách để đạt được.
08:31
we have more than one way to get there.
159
499339
2381
08:33
So that tells us we might be able
to even combine within a trait
to even combine within a trait
160
501744
3412
Điều đó nói rằng ta có thể
gắn kết cùng một đặc tính của cây
gắn kết cùng một đặc tính của cây
08:37
and get even more suberin.
161
505180
1733
và thu được nhiều suberin hơn.
Điều này chỉ ra một kết quả,
08:41
This shows one result,
162
509735
1421
ta có cây bên phải
08:43
where we have a plant here on the right
163
511180
1866
08:45
that's making more than double
the amount of root
the amount of root
164
513070
2750
tạo ra lượng rễ nhiều gấp hai lần
so với cây bên trái,
08:47
than the plant on the left,
165
515844
1331
08:49
and that's just because of the way
we expressed one gene
we expressed one gene
166
517199
2693
và đó là vì
cách ta biểu hiện một gen
cách ta biểu hiện một gen
08:51
that's normally in the plant
167
519916
1454
vốn dĩ bình thường trong cây
08:53
in a slightly different way
than the plant usually does on its own.
than the plant usually does on its own.
168
521394
4493
theo một cách hơi khác
so với cách nó thường làm.
so với cách nó thường làm.
08:57
Alright, so that's just one example
I wanted to show you.
I wanted to show you.
169
525911
2960
Đó chỉ là một ví dụ
tôi muốn cho các bạn xem.
tôi muốn cho các bạn xem.
Bây giờ, tôi muốn nói với các bạn rằng,
09:00
And now I want to tell you that, you know,
170
528895
2071
09:02
we still have a lot
of challenges, actually,
of challenges, actually,
171
530990
2258
thực ra vẫn còn
rất nhiều thách thức,
rất nhiều thách thức,
09:05
when we get to this problem,
172
533272
1726
khi dấn thân vào vấn đề này,
09:07
because it takes ...
173
535022
2285
bởi nó cần...
09:09
We have to get the farmers
to actually buy the seeds,
to actually buy the seeds,
174
537990
3003
Ta phải thuyết phục
nông dân mua hạt giống,
nông dân mua hạt giống,
09:13
or at least the seed company to buy seeds
175
541017
2452
hay ít nhất là công ty
hạt giống mua những loại
hạt giống mua những loại
09:15
that farmers are going to want to have.
176
543493
2237
mà nông dân muốn có.
09:18
And so when we do the experiments,
177
546080
2405
Vì thế, khi làm thí nghiệm này,
09:20
we can't actually take a loss in yield,
178
548509
3703
ta không thể
làm giảm năng suất,
làm giảm năng suất,
09:24
because while we are doing
these experiments,
these experiments,
179
552236
2992
vì trong lúc ta làm thí nghiệm này,
09:27
say, beginning about 10 years from now,
180
555252
2722
trong khoảng 10 năm nữa,
09:29
the earth's population will be
even more than it is right now.
even more than it is right now.
181
557998
3186
dân số Trái Đất
sẽ đông hơn bây giờ
sẽ đông hơn bây giờ
09:33
And it's rapidly growing still.
182
561208
2544
và tiếp tục gia tăng mạnh mẽ.
09:35
So by the end of the century,
we have 11 billion people,
we have 11 billion people,
183
563776
2654
Đến cuối thế kỉ này,
sẽ có 11 tỉ người,
sẽ có 11 tỉ người,
09:38
we have wasted ecosystems that aren't
really going to be able to handle
really going to be able to handle
184
566454
4288
ta đã lạm dụng nhiều hệ sinh thái
và sẽ không thể nào kiểm soát được
và sẽ không thể nào kiểm soát được
09:42
all the load they have to take
from agriculture.
from agriculture.
185
570766
3426
mọi gánh nặng
tạo ra cho nông nghiệp.
tạo ra cho nông nghiệp.
09:46
And then we also have
this competition for land.
this competition for land.
186
574567
4286
Và lúc đó, sẽ có tranh giành đất đai.
09:51
And so we figure, to do this
carbon sequestration experiment
carbon sequestration experiment
187
579209
5241
Chúng tôi ước tính để làm
thí nghiệm tách trữ carbon này
thí nghiệm tách trữ carbon này
09:56
actually requires a fair amount of land.
188
584474
4317
cần một diện tích
đất đai rộng lớn.
đất đai rộng lớn.
Không thể lấy từ
đất trồng lương thực,
đất trồng lương thực,
10:00
We can't take it away from food,
189
588815
2540
10:03
because we have to feed the people
that are also going to be on the earth
that are also going to be on the earth
190
591379
3516
bởi ta cần phải chu cấp
cho người dân trên Trái Đất
cho người dân trên Trái Đất
10:06
until we get past this big crisis.
191
594919
2540
cho đến khi
vượt qua được khó khăn này.
vượt qua được khó khăn này.
10:09
And the climate change is actually
causing loss of yield all over the earth.
causing loss of yield all over the earth.
192
597483
4333
Thay đổi khí hậu làm giảm
sản lượng nông nghiệp khắp nơi.
sản lượng nông nghiệp khắp nơi.
Vì thế, lý do gì khiến
nông dân muốn mua hạt giống
nông dân muốn mua hạt giống
10:13
So why would farmers
want to buy seeds
want to buy seeds
193
601840
3063
nếu nó ảnh hưởng đến sản lượng?
10:16
if it's going to impact yield?
194
604927
1452
10:18
So we're not going to let it impact yield,
195
606403
2031
Ta không thể để nó
ảnh hưởng đến sản lượng
ảnh hưởng đến sản lượng
10:20
we're going to always have
checks and balances
checks and balances
196
608458
2199
nên sẽ phải kiểm soát và cân bằng
10:22
that says go or no go on that experiment.
197
610681
3190
nhiều yếu tố trên thí nghiệm này.
10:25
And then the second thing is,
when a plant actually makes more carbon
when a plant actually makes more carbon
198
613895
4069
Điều thứ hai là, khi một cây
tạo ra nhiều carbon hơn
tạo ra nhiều carbon hơn
và chôn chúng vào đất như thế,
10:29
and buries it in the soil like that,
199
617988
1867
10:31
almost all the soils on earth
are actually depleted of carbon
are actually depleted of carbon
200
619879
3555
hầu như mọi loại đất
trên Trái Đất sẽ cạn kiệt carbon
trên Trái Đất sẽ cạn kiệt carbon
10:35
because of the load from agriculture,
201
623458
2723
bởi gánh nặng từ nông nghiệp,
10:38
trying to feed eight billion people,
202
626205
2476
cố gắng để nuôi sống tám tỉ người,
10:40
which is what lives
on the earth right now.
on the earth right now.
203
628705
2296
trên Trái Đất lúc này.
10:43
And so, that is also a problem as well.
204
631372
2547
Vì thế, đó cũng là một vấn đề.
10:48
Plants that are making more carbon,
those soils become enriched in carbon.
those soils become enriched in carbon.
205
636212
3493
Cây cối tạo ra nhiều carbon hơn
khiến cho đất nơi đó giàu carbon hơn.
khiến cho đất nơi đó giàu carbon hơn.
10:51
And carbon-enriched soils
actually hold nitrogen
actually hold nitrogen
206
639729
4635
Và thực ra những loại đất này
có chứa khí nitơ,
có chứa khí nitơ,
10:56
and they hold sulphur
and they hold phosphate --
and they hold phosphate --
207
644388
2252
lưu huỳnh và cả phốt phát --
tất cả khoáng chất cần thiết để
cây phát triển và đạt năng suất tốt.
cây phát triển và đạt năng suất tốt.
10:58
all the minerals that are required
for plants to grow and have a good yield.
for plants to grow and have a good yield.
208
646664
3596
Và chúng cũng giữ lại cả nước.
11:02
And they also retain water
in the soil as well.
in the soil as well.
209
650284
2952
Suberin sẽ vỡ ra
thành những phần nhỏ
thành những phần nhỏ
11:05
So the suberin will break up
into little particles
into little particles
210
653260
2350
11:07
and give the whole soil a new texture.
211
655634
2522
và tạo ra một kết cấu mới
cho toàn bộ đất.
cho toàn bộ đất.
11:10
And as we've shown that
we can get more carbon in that soil,
we can get more carbon in that soil,
212
658180
3707
Có nhiều carbon hơn,
đất sẽ trở nên tối màu hơn.
11:13
the soil will get darker.
213
661911
1936
11:15
And so we will be able
to measure all that,
to measure all that,
214
663871
3055
Và vì thế, ta có thể
đo lường được tất cả,
đo lường được tất cả,
11:18
and hopefully, this is going to help
us solve the problem.
us solve the problem.
215
666950
3040
và hi vọng nó sẽ giúp
ta giải quyết vấn đề.
ta giải quyết vấn đề.
11:22
So, OK.
216
670363
1436
Được rồi.
Ta sẽ có nhiều thách thức:
cần một lượng lớn đất,
cần một lượng lớn đất,
11:23
So we have the challenges of
a lot of land that we need to use,
a lot of land that we need to use,
217
671823
3905
cần thuyết phục nông dân chọn mua,
11:27
we have to get farmers to buy it,
218
675752
1623
11:29
and that's going to be
the hard thing for us, I think,
the hard thing for us, I think,
219
677399
2615
và tôi nghĩ đó sẽ là khó khăn,
11:32
because we're not really salesmen,
220
680038
2898
bởi thực ra, ta không phải
là những người bán hàng,
là những người bán hàng,
11:34
we're people who like to Google a person
rather than meet them,
rather than meet them,
221
682960
3014
mà là người thích tra cứu một ai đó
trên Google hơn là gặp mặt,
trên Google hơn là gặp mặt,
11:37
you know what I mean?
222
685998
1266
bạn hiểu ý tôi chứ?
11:39
(Laughter)
223
687288
1012
(Cười)
11:40
That's what scientists are mostly like.
224
688324
2487
Đó là điểm chung
của các nhà khoa học.
của các nhà khoa học.
11:43
But we know now that, you know,
no one can really deny --
no one can really deny --
225
691291
3652
Nhưng, giờ đây, ta biết
không thể phủ nhận rằng
không thể phủ nhận rằng
11:46
the climate is changing,
everyone knows that.
everyone knows that.
226
694967
3189
khí hậu đang thay đổi
và ai cũng biết điều đó.
và ai cũng biết điều đó.
11:50
And it's here and it's bad
and it's serious,
and it's serious,
227
698180
2096
Nó ở đây, nghiêm trọng và tồi tệ,
11:52
and we need to do something about it.
228
700300
1849
và ta cần phải làm điều gì đó.
11:54
But I feel pretty optimistic
that we can do this.
that we can do this.
229
702173
3047
Nhưng tôi khá lạc quan
và tin rằng ta có thể.
và tin rằng ta có thể.
11:57
So I'm here today
as a character witness for plants.
as a character witness for plants.
230
705244
4270
Vì thế, tôi có mặt hôm nay như
một nhân chứng đạo đức cho thực vật.
một nhân chứng đạo đức cho thực vật.
12:01
And I want to tell you
that plants are going to do it for us,
that plants are going to do it for us,
231
709538
2921
Và chúng sẽ làm điều đó giúp ta,
12:04
all we have to do
is give them a little help,
is give them a little help,
232
712483
2183
điều ta cần làm
là giúp chúng một tay ,
là giúp chúng một tay ,
12:06
and they will go and get
a gold medal for humanity.
a gold medal for humanity.
233
714690
2521
chúng sẽ làm và giành huy chương vàng
về cho nhân loại.
về cho nhân loại.
12:09
Thank you very much.
234
717235
1412
Xin cảm ơn rất nhiều.
12:10
(Applause)
235
718671
3987
(Vỗ tay)
12:14
(Cheers)
236
722682
1936
(Reo hò)
12:16
Thank you.
237
724642
1151
Xin cảm ơn.
12:17
(Applause)
238
725817
4836
(Vỗ tay)
Tôi đã nói ra được rồi.
12:25
I finally got it out.
239
733428
1400
Chris Anderson: Thật tuyệt.
12:30
Chris Anderson: Wow.
240
738817
1333
12:32
Joanne, you're so extraordinary.
241
740831
1579
Joanne, bà thật phi thường.
12:34
Just to be sure we heard this right:
242
742790
1739
Tôi chỉ muốn xác nhận điều này:
12:36
you believe that within the next 10 years
243
744553
3238
Bà tin rằng chỉ trong 10 năm nữa
12:39
you may be able to offer the world
244
747815
2267
có thể mang đến cho thế giới
biến thể hạt giống
biến thể hạt giống
12:43
seed variants for the major crops,
like -- what? -- wheat, corn, maybe rice,
like -- what? -- wheat, corn, maybe rice,
245
751895
5014
của các loài cây lương thực chính
như? -- lúa mì, bắp, hay gạo
như? -- lúa mì, bắp, hay gạo
có thể cho nông dân
năng suất cao hơn,
năng suất cao hơn,
12:50
that can offer farmers just as much yield,
246
758331
3437
12:53
sequester three times, four times,
more carbon than they currently do?
more carbon than they currently do?
247
761792
5019
gấp ba, bốn lần
và nhiều carbon hơn hiện giờ?
và nhiều carbon hơn hiện giờ?
Thậm chí nhiều hơn?
12:59
Even more than that?
248
767315
1151
Joanne Chory: Đến giờ,
chưa thể biết chính xác con số.
chưa thể biết chính xác con số.
13:00
Joanne Chory: We don't know
that number, really.
that number, really.
249
768490
2275
13:02
But they will do more.
250
770789
1574
Nhưng chúng sẽ tạo ra nhiều hơn.
13:04
CA: And at the same time,
251
772387
1382
CA: Và cùng lúc,
13:05
make the soil that those
farmers have more fertile?
farmers have more fertile?
252
773793
3418
sẽ tạo ra nhiều đất màu mỡ hơn
cho nông dân?
cho nông dân?
JC: Đúng vậy.
13:09
JC: Yes, right.
253
777235
1150
CA: Thật đáng thán phục
13:10
CA: So that is astonishing.
254
778903
1777
13:12
And the genius of doing that
and a solution that can scale
and a solution that can scale
255
780704
3905
công trình cũng như tài năng
phía sau nó.
phía sau nó.
13:16
where there's already scale.
256
784633
1404
JC: Vâng, cảm ơn vì lời khen.
13:18
JC: Yes, thank you for saying that.
257
786061
1691
13:19
CA: No, no, you said it, you said it.
258
787776
1984
CA: Không đâu, bà nói điều đó mà.
13:21
But it almost seems too good to be true.
259
789784
3488
Nhưng dường như, nó quá lạc quan
để trở thành sự thật.
để trở thành sự thật.
Ta nên tăng cường nghiên cứu dự án
Audacious của bà trong phòng thí nghiệm
Audacious của bà trong phòng thí nghiệm
13:25
Your Audacious Project is that we scale up
the research in your lab
the research in your lab
260
793919
4297
và mở đường cho việc bắt đầu
những thí nghiệm như vậy
những thí nghiệm như vậy
13:30
and pave the way to start
some of these pilots
some of these pilots
261
798240
4059
để biến điều khó tin này
thành hiện thực.
thành hiện thực.
13:34
and make this incredible vision possible.
262
802323
2238
JC: Đúng vậy, vâng, cảm ơn.
13:36
JC: That's right, yes, thank you.
263
804585
1802
13:38
CA: Joanne Chory, thank you so much.
264
806411
1779
CA: Joanne Chory,
cảm ơn bà rất nhiều.
cảm ơn bà rất nhiều.
13:40
Godspeed.
265
808214
1201
Xin chúa phù hộ cho bà.
13:41
(Applause)
266
809439
2862
(Vỗ tay)
13:44
JC: Thank you.
267
812325
1150
JC: Xin cảm ơn.
ABOUT THE SPEAKER
Joanne Chory - Plant geneticistRecognized as one of the greatest scientific innovators of our time, Joanne Chory studies the genetic codes of plants. Her goal: to use plants to help fight climate change.
Why you should listen
Joanne Chory grew up in Boston in a close-knit Lebanese-American family who helped her develop the self-confidence to venture into the unknown -- college away from home (where she fell in love with genetics) and graduate school where she learned the value of doing a good experiment and the joy that brings. Over three decades, she's built a career at the forefront of plant biology, pursuing fundamental questions of how plants perceive and adapt to changing environments.
Chory is the Director of the Plant Molecular and Cellular Biology Laboratory at the Salk Institute for Biological Studies. She's received many of science's top distinctions -- she is a Howard Hughes Medical Institute investigator and a 2018 Breakthrough Prize winner, as well as winner of the 2018 Gruber Genetics Prize. Recently, she realized that her work could address the critical problem of climate change. Plants already take carbon dioxide out of the atmosphere; we just need to help them adapt to storing the CO2 in a more stable form. With support from the Audacious Project at TED, she and her Salk colleagues are taking on this challenge in a project she sees as the culmination of her career. Chory is excited to take one more step into the unknown, with a chance to change our planet's future.
Joanne Chory | Speaker | TED.com