TED2019
Joanne Chory: How supercharged plants could slow climate change
Joanne Chory: Süper şarjlı bitkiler iklim değişikliğini nasıl yavaşlatabilir
Filmed:
Readability: 3.3
1,881,351 views
Bitkiler inanılmaz makineler -- milyonlarca yıldır, havadan karbon dioksit alıp yerin altına saklayarak iklim değişikliğinde kritik bir rol oynadılar. Bitki genetikçisi Joanne Chory bu özel yeteneği Salk Plant Molecular and Cellular Biology Laboratuvarı'nda çalışma arkadaşlarıyla birlikte geliştirmek istiyor: Yerin daha derirninde yıllardır daha fazla karbon tutabilen bitkiler üretiyor. Süper şarjlı bitkilerin iklim değişikliğini nasıl etkileyeceği hakkında daha fazlasını öğrenin. (Bu tutkulu plan TED'in küresel değişimi teşvik etme ve buna fon sağlama girişimi olan Audacious Project'in bir parçası.)
Joanne Chory - Plant geneticist
Recognized as one of the greatest scientific innovators of our time, Joanne Chory studies the genetic codes of plants. Her goal: to use plants to help fight climate change. Full bio
Recognized as one of the greatest scientific innovators of our time, Joanne Chory studies the genetic codes of plants. Her goal: to use plants to help fight climate change. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Son zamanlarda harika bir şey keşfettim.
00:12
I recently had an epiphany.
0
929
1928
00:15
I realized that I could
actually play a role
actually play a role
1
3183
3817
Fark ettim ki tüm insanlığın yüzleştiği
en büyük problem olan
en büyük problem olan
00:19
in solving one of the biggest problems
that faces mankind today,
that faces mankind today,
2
7024
5672
iklim değişikliğinin çözülmesi konusunda
00:24
and that is the problem of climate change.
3
12720
2309
bir rolüm olabilecekti.
00:28
It also dawned on me that
I had been working for 30 years or more
I had been working for 30 years or more
4
16497
4104
Aynı zamanda 30 yıldan fazladır
gelmeye çalıştığım hayatımın bu noktasında
gelmeye çalıştığım hayatımın bu noktasında
00:32
just to get to this point in my life
5
20625
1921
bu başarımın daha büyük bir probleme
00:34
where I could actually make
this contribution to a bigger problem.
this contribution to a bigger problem.
6
22570
3891
katkı sağlayabileceğim bana doğdu.
00:38
And every experiment
that I have done in my lab
that I have done in my lab
7
26857
2213
30 yıldır laboratuvarımda
gerçekleştirdiğim
gerçekleştirdiğim
00:41
over the last 30 years
8
29094
1993
her bir deney
00:43
and people who work for me
did in my lab over the last 30 years
did in my lab over the last 30 years
9
31111
4188
ve benim için çalışan insanların her
birinin gerçekleştirdiği deneyler
birinin gerçekleştirdiği deneyler
00:47
has been directed toward doing
the really big experiment,
the really big experiment,
10
35323
4254
hep çok daha büyük
bir bir şeyin parçasıydılar,
bir bir şeyin parçasıydılar,
00:51
this one last big experiment.
11
39601
1933
bu son büyük deney.
00:53
So who am I?
12
41871
1151
Öyleyse ben kimim?
00:55
I'm a plant geneticist.
13
43046
2103
Ben bir bitki genetikçisiyim.
00:57
I live in a world where there's
too much CO2 in the atmosphere
too much CO2 in the atmosphere
14
45173
4237
Ben insan aktivitelerinden dolayı
atmosferinde aşırı derecede CO2 barındıran
atmosferinde aşırı derecede CO2 barındıran
01:01
because of human activity.
15
49434
3564
bir gezegende yaşıyorum.
01:05
But I've come to appreciate the plants
16
53022
3444
Ben işleri sadece CO2 emmek olan
01:08
as amazing machines that they are,
17
56490
3132
bu harika bitki makineleri
01:11
whose job has been, really,
to just suck up CO2.
to just suck up CO2.
18
59646
2954
takdir etmeyi öğrendim.
01:14
And they do it so well,
19
62624
1236
Bunu çok iyi yapıyorlar
01:15
because they've been doing it
for over 500 million years.
for over 500 million years.
20
63884
4279
çünkü 500 milyon yıldır
bunu yapmaya devam ediyorlar.
bunu yapmaya devam ediyorlar.
01:20
And they're really good at it.
21
68187
2222
Ve bu konuda çok iyiler.
01:22
And so ...
22
70433
1150
Yani...
01:25
I also have some urgency
I want to tell you about.
I want to tell you about.
23
73401
2841
Aynı zamanda bahsetmek istediğim
acil bir durum da var.
acil bir durum da var.
01:28
As a mother, I want to give
my two children a better world
my two children a better world
24
76266
3942
Bir anne olarak çocuklarıma
büyük anne ve babamdan aldığımdan
büyük anne ve babamdan aldığımdan
01:32
than I inherited from my parents,
25
80232
1663
daha iyi bir dünya bırakmak isterim.
01:33
it would be nicer to keep it going
in the right direction,
in the right direction,
26
81919
2722
Bunu bu yönde bu şekilde tutmak
daha hoş olur,
daha hoş olur,
01:36
not the bad direction.
27
84665
1563
kötü şekilde bırakmak değil.
01:38
But I also ...
28
86252
1507
Ama aynı zamanda...
01:41
I've had Parkinson's
for the last 15 years,
for the last 15 years,
29
89569
2405
15 yıldır Parkinson hastalığım var,
01:43
and this gives me a sense of urgency
that I want to do this now,
that I want to do this now,
30
91998
3364
bu da bana bir aciliyet durumu
kazandırıyor, bunu şu an,
kazandırıyor, bunu şu an,
01:47
while I feel good enough
to really be part of this team.
to really be part of this team.
31
95386
3588
kendimi ekibin parçası olmak için
gayet iyi hissederken yapmak istiyorum.
gayet iyi hissederken yapmak istiyorum.
01:50
And I have an incredible team.
32
98998
2215
İnanılmaz bir ekibim var.
01:53
We all work together,
33
101237
2275
Hep beraber çalışırız,
01:55
and this is something we want to do
because we have fun.
because we have fun.
34
103536
3867
bunu yapmak hoşumuza gidiyor
çünkü eğleniyoruz.
çünkü eğleniyoruz.
01:59
And if you're only going to have
five people trying to save the planet,
five people trying to save the planet,
35
107427
3402
Dünyayı kurtarmak için sadece
beş kişilik bir takımınız varsa
beş kişilik bir takımınız varsa
02:02
you better like each other,
36
110853
1303
birbirinizi sevseniz iyi edersiniz
02:04
because you're going to be spending
a lot of time together.
a lot of time together.
37
112180
2772
çünkü beraber çok fazla
zaman geçireceksiniz.
zaman geçireceksiniz.
02:06
(Laughter)
38
114976
1050
(Gülüşmeler)
02:08
OK, alright. But enough about me.
39
116050
1605
Pekâlâ. Hakkımda bu kadarı yeter.
02:09
Let's talk about CO2.
40
117679
1683
Şimdi CO2 hakkında konuşalım.
02:11
CO2 is the star of my talk.
41
119386
2103
CO2 konuşmamın yıldızı durumunda.
02:13
Now, most of you probably think
of CO2 as a pollutant.
of CO2 as a pollutant.
42
121998
4301
Muhtemelen çoğunuz,
CO2'yi bir kirletici olarak biliyorsunuz.
CO2'yi bir kirletici olarak biliyorsunuz.
02:18
Or perhaps you think of CO2
as the villain in the novel, you know?
as the villain in the novel, you know?
43
126323
4779
Tıpkı bir kitabın kötü karakteri gibi.
02:23
It's always the dark side of CO2.
44
131126
2564
Her zaman CO2'nin
karanlık yönüne odaklanırız.
karanlık yönüne odaklanırız.
02:26
But as a plant biologist,
I see the other side of CO2, actually.
I see the other side of CO2, actually.
45
134174
4800
Ama ben bitki biyologu olarak daha çok
CO2'nin diğer yönüne odaklanıyorum.
CO2'nin diğer yönüne odaklanıyorum.
02:31
And that CO2 that we see,
46
139411
2769
Bu gördüğümüz CO2'yi farklı görüyoruz
02:34
we see it differently because
I think we remember, as plant biologists,
I think we remember, as plant biologists,
47
142204
4660
çünkü öyle sanıyorum ki
bitki biyologları olarak
bitki biyologları olarak
belki de unuttuğunuz
bir şey hatırlıyoruz.
bir şey hatırlıyoruz.
02:38
something you may have forgotten.
48
146888
1840
02:40
And that is that plants actually
do this process called photosynthesis.
do this process called photosynthesis.
49
148752
4856
O da bitkilerin fotosentez dediğimiz
süreci gerçekleştirdikleri.
süreci gerçekleştirdikleri.
02:45
And when they do photosynthesis --
50
153632
2040
Bitkiler fotosentez yaparken de...
02:47
all carbon-based life on our earth
51
155696
3738
Dünyadaki tüm canlıların
karbon bazlı olmasının nedeni
karbon bazlı olmasının nedeni
02:51
is all because of the CO2 that plants
and other photosynthetic microbes
and other photosynthetic microbes
52
159458
5445
bitki ve diğer fotosentetik mikropların
02:56
have dragged in from CO2
that was in the atmosphere.
that was in the atmosphere.
53
164927
4390
atmosferde bulunan CO2'yi kullanmaları.
03:01
And almost all of the carbon in your body
came from air, basically.
came from air, basically.
54
169341
3588
Kısacası vücudumuzda bulunan karbonun
neredeyse hepsi havadan geldi.
neredeyse hepsi havadan geldi.
03:04
So you come from air,
55
172953
1492
Yani siz havadan geldiniz
03:06
and it's because of photosynthesis,
56
174469
1706
ve bu fotosentezden dolayı
03:08
because what plants do
is they use the energy in sunlight,
is they use the energy in sunlight,
57
176199
3592
çünkü bitkilerin yaptığı sadece
güneş ışınındaki enerjiyi kullanmak,
güneş ışınındaki enerjiyi kullanmak,
03:11
take that CO2 and fix it into sugars.
58
179815
2865
CO2'yi almak ve şekere çevirmek.
03:15
It's a great thing.
59
183046
1314
Muhteşem bir olay.
03:16
And the other thing
that is really important
that is really important
60
184384
2079
Bügün size söyleyeceğim
03:18
for what I'm going to tell you today
61
186487
1730
çok önemli başka bir şey ise
03:20
is that plants and other
photosynthetic microbes
photosynthetic microbes
62
188241
3550
bitki ve diğer fotosentetik mikropların
03:23
have a great capacity for doing this --
63
191815
2643
bunu yapmak için
harika bir kapasitesi var,
harika bir kapasitesi var,
03:26
twentyfold or more than the amount
of CO2 that we put up
of CO2 that we put up
64
194482
4307
insan faaliyetlerin sonucu
ortaya çıkardığımız CO2'nin
ortaya çıkardığımız CO2'nin
03:30
because of our human activities.
65
198813
2166
yirmi katı, hatta belki de daha da fazla.
03:33
And so, even though
we're not doing a great job
we're not doing a great job
66
201003
3000
Yani biz salınımları kesme konusunda
03:36
at cutting our emissions and things,
67
204027
2320
çok iyi bir iş çıkarmıyorsak da
03:38
plants have the capacity,
68
206371
3785
fotosentetik organizmalar olarak
03:42
as photosynthetic organisms, to help out.
69
210180
2976
bitkilerin yardım etmek için
gerekli kapasitesi var.
gerekli kapasitesi var.
03:45
So we're hoping that's what they'll do.
70
213180
2121
Yani umuyoruz ki edeceklerdir.
03:48
But there's a catch here.
71
216821
1690
Ama burada bir nokta var.
03:50
We have to help the plants
a little ourselves,
a little ourselves,
72
218535
2238
Bitkilere biraz yardım etmemiz lazım
03:52
because what plants like to do
is put most of the CO2 into sugars.
is put most of the CO2 into sugars.
73
220797
4947
çünkü onların yaptığı
CO2'nin çoğunu şeker hâline getirmek.
CO2'nin çoğunu şeker hâline getirmek.
03:57
And when the end
of the growing season comes,
of the growing season comes,
74
225768
2547
Büyüme sezonunun sonu geldiği zaman da
04:00
the plant dies and decomposes,
75
228339
2357
bitkiler ölür ve çürür.
04:02
and then all that work they did
to suck out the CO2 from the atmosphere
to suck out the CO2 from the atmosphere
76
230720
4873
Atmosferden CO2 absorbe etmek için
ve karbon bazlı biyo kütle yapmak için
ve karbon bazlı biyo kütle yapmak için
04:07
and make carbon-based biomass
77
235617
3230
yaptıkları tüm her şey de
04:10
is now basically going right back up
in the atmosphere as CO2.
in the atmosphere as CO2.
78
238871
4469
şimdi yeniden atmosfere
CO2 olarak geri gidiyor.
CO2 olarak geri gidiyor.
04:15
So how can we get plants to redistribute
the CO2 they bring in
the CO2 they bring in
79
243364
6373
Peki topladıkları karbon dioksiti
daha dengeli bir hâle getirebilmeleri için
daha dengeli bir hâle getirebilmeleri için
04:21
into something that's
a little more stable?
a little more stable?
80
249761
2411
bitkilere nasıl
yeniden dağıtım yaptırabiliriz?
yeniden dağıtım yaptırabiliriz?
04:24
And so it turns out
that plants make this product,
that plants make this product,
81
252196
3643
Anlaşılan o ki
bitkiler bir madde üretiyor
bitkiler bir madde üretiyor
04:27
and it's called suberin.
82
255863
1622
ve buna suberin deniyor.
04:29
This is a natural product
that is in all plant roots.
that is in all plant roots.
83
257509
3313
Tüm bitkilerin köklerinde olan
doğal bir ürün bu.
doğal bir ürün bu.
04:32
And suberin is really cool,
84
260846
1645
Ve süberin gerçekten harika
04:34
because as you can see there, I hope,
85
262515
2697
çünkü burada görebileceğiniz gibi
04:37
everywhere you see a black dot,
that's a carbon.
that's a carbon.
86
265236
3519
gördüğünüz her siyah nokta karbon.
04:40
There's hundreds of them in this molecule.
87
268779
2064
Bu molekülde yüzlercesi var.
04:42
And where you see those few red dots,
88
270867
2396
Şu birkaç kırmızı nokta ise...
04:45
those are oxygens.
89
273287
1156
Onlar oksijenler.
04:46
And oxygen is what microbes like to find
90
274467
2415
Bir bitkiyi çürütebilmek için
04:48
so they can decompose a plant.
91
276906
2330
mikroplar oksijene ihtiyaç duyar.
04:51
So you can see why this is
a perfect carbon storage device.
a perfect carbon storage device.
92
279260
3650
O yüzden de bu harika bir
karbon depolama aracı.
karbon depolama aracı.
04:54
And actually it can stabilize
the carbon that gets fixed by the plant
the carbon that gets fixed by the plant
93
282934
5113
Bitki tarafından
çevrilen karbonu stabilize ederek
çevrilen karbonu stabilize ederek
05:00
into something that's a little bit
better for the plant.
better for the plant.
94
288071
3883
bitki için daha iyi
bir hâle getirebiliyor.
bir hâle getirebiliyor.
05:04
And so, why now?
95
292450
2136
Peki, neden şimdi?
05:06
Why is now a good time to do
a biological solution to this problem?
a biological solution to this problem?
96
294610
5570
Neden bu probleme biyolojik
bir çözüm sunmak için iyi bir zaman?
bir çözüm sunmak için iyi bir zaman?
05:12
It's because over the last
30 or so years --
30 or so years --
97
300204
4093
Çünkü 30 yılı aşkın bir süredir --
05:16
and I know that's a long time,
you're saying, "Why now?" --
you're saying, "Why now?" --
98
304321
3018
uzun bir zaman olduğunu biliyorum
"Neden şimdi?" diyorsunuzdur.
"Neden şimdi?" diyorsunuzdur.
05:19
but 30 years ago, we began to understand
99
307363
2290
Ancak 30 sene önce
05:21
the functions of all the genes
that are in an organism in general.
that are in an organism in general.
100
309677
3606
genel olarak bir organizma içindeki
tüm genlerin işlevini anlamaya başladık.
tüm genlerin işlevini anlamaya başladık.
05:25
And that included humans as well as plants
101
313307
3588
Bu hem insanları hem bitkileri
05:28
and many other complicated eukaryotes.
102
316919
2824
hem de pek çok başka
ökaryot canlıyı kapsıyordu.
ökaryot canlıyı kapsıyordu.
05:32
And so, what did the 1980s begin?
103
320069
3127
1980'lerde başlayan neydi?
05:35
What began then is that we now know
104
323220
2183
O zamanlarda olan şey,
05:37
the function of many of the genes
that are in a plant
that are in a plant
105
325427
2527
bir bitkiye büyümesini söyleyen
pek çok genin
pek çok genin
05:39
that tell a plant to grow.
106
327978
1425
işlevini anlamaya başladık.
05:41
And that has now converged
with the fact that we can do genomics
with the fact that we can do genomics
107
329427
4706
Bu bilgi şu anda daha hızlı
ve daha ucuz yapabildiğimiz
ve daha ucuz yapabildiğimiz
05:46
in a faster and cheaper way
than we ever did before.
than we ever did before.
108
334157
3126
genomik bilimi ile birleşti.
05:49
And what that tells us is that
all life on earth is really related,
all life on earth is really related,
109
337307
4000
Bunun bize söylediği, dünya üzerindeki
tüm yaşamın bağlantılı olduğu
tüm yaşamın bağlantılı olduğu
05:53
but plants are more related to each other
than other organisms.
than other organisms.
110
341331
5397
ancak bitkilerin birbirleriyle diğer
organizmalardan daha bağlantılı oldukları.
organizmalardan daha bağlantılı oldukları.
05:58
And that you can take a trait
that you know from one plant
that you know from one plant
111
346752
3254
Yani bir bitkiden
bildiğiniz bir özellik alıp
bildiğiniz bir özellik alıp
06:02
and put it in another plant,
112
350030
2207
diğer bitkiye yerleştirirsiniz
06:04
and you can make a prediction
that it'll do the same thing.
that it'll do the same thing.
113
352261
3495
ve aynı şeyi yapacağı düşünürsünüz.
06:08
And so that's important as well.
114
356093
1556
Bu da önemli bir şey.
06:09
Then finally, we have these little
genetic tricks that came along,
genetic tricks that came along,
115
357673
3433
Son olarak bunlarla gelen
küçük genetik hileler var.
küçük genetik hileler var.
06:13
like you heard about this morning --
116
361130
2773
Bu sabah duyduğunuz
06:15
things like CRISPR,
that allows us to do editing
that allows us to do editing
117
363927
2259
genleri düzenleyip değiştirerek
06:18
and make genes be a little different
from the normal state in the plant.
from the normal state in the plant.
118
366210
4503
bitkideki normal durumundan farklı hale
getirmemizi sağlayan CRISPR gibi.
getirmemizi sağlayan CRISPR gibi.
06:23
OK, so now we have biology on our side.
119
371272
2186
Tamam, şimdi biyoloji bizden yana.
06:25
I'm a biologist, so that's why
I'm proposing a solution
I'm proposing a solution
120
373482
3754
Ben bir biyoloğum,
06:29
to the climate change problem
121
377260
2881
bu yüzden de iklim değişikliğine
öyle bir çözüm sunuyorum ki
öyle bir çözüm sunuyorum ki
06:32
that really involves the best evolved
organism on earth to do it -- plants.
organism on earth to do it -- plants.
122
380165
5357
dümyada bunu yapabilmek üzere evrilmiş
en iyi organizmayı seçiyorum -- bitkileri.
en iyi organizmayı seçiyorum -- bitkileri.
06:37
So how are we going to do it?
123
385546
1721
Peki bunu nasıl yapacağız?
06:39
Biology comes to the rescue.
124
387800
1463
Biyoloji yardıma yetişiyor.
06:41
Here we go.
125
389287
1203
İşte başlıyoruz.
06:43
OK.
126
391204
1150
Tamam.
06:45
You have to remember
three simple things from my talk, OK?
three simple things from my talk, OK?
127
393634
4152
Konuşmamdan üç basit şeyi
hatırlamanız gerekiyor.
hatırlamanız gerekiyor.
06:50
We have to get plants to make more suberin
than they normally make,
than they normally make,
128
398569
3556
Bitkilerin normalden daha fazla
süberin üretmelerini sağlamalıyız
süberin üretmelerini sağlamalıyız
06:54
because we need them to be
a little better than what they are.
a little better than what they are.
129
402149
2957
çünkü mevcut hallerinden
biraz daha iyi durumda olmaları gerek.
biraz daha iyi durumda olmaları gerek.
06:57
We have to get them to make more roots,
130
405130
4368
Daha fazla kök yapmalarını sağlamalıyız
07:01
because if we make more roots,
we can make more suberin --
we can make more suberin --
131
409522
2738
çünkü daha fazla kök daha çok
süberin anlamına geliyor.
süberin anlamına geliyor.
07:04
now we have more of the cells
that suberin likes to accumulate in.
that suberin likes to accumulate in.
132
412284
4753
Şimdi süberinin birikmesi için
daha fazla hücremiz oldu.
daha fazla hücremiz oldu.
07:09
And then the third thing is,
we want the plants to have deeper roots.
we want the plants to have deeper roots.
133
417061
3429
Üçüncü şey ise
köklerin daha derine inmelerini istiyoruz.
köklerin daha derine inmelerini istiyoruz.
07:12
And what that does is --
134
420514
1722
Onun sebebi ise --
07:14
we're asking the plant, actually,
"OK, make stable carbon,
"OK, make stable carbon,
135
422260
3667
bitkiden şunu rica ediyoruz aslında:
"Tamam, eskiden yaptığından
"Tamam, eskiden yaptığından
07:17
more than you used to,
136
425951
1444
daha fazla stabil karbon yap
07:19
and then bury it for us in the ground."
137
427419
2325
ve bunu bizim için toprağa göm."
07:21
So they can do that
if they make roots that go deep
if they make roots that go deep
138
429768
2445
Kökler iyice derinlere giderse
bunu yapabilirler,
bunu yapabilirler,
07:24
rather than meander around
on the surface of the soil.
on the surface of the soil.
139
432237
3610
yüzeye yakın gezinmedikleri sürece.
07:27
Those are the three traits
we want to change:
we want to change:
140
435871
2688
Değişmesini istediğimiz
üç özellik bunlar işte:
üç özellik bunlar işte:
07:30
more suberin, more roots,
and the last one, deep roots.
and the last one, deep roots.
141
438583
4907
Daha çok süberin, daha çok kök,
son olarak daha derin kökler.
son olarak daha derin kökler.
07:35
Then we want to combine
all those traits in one plant,
all those traits in one plant,
142
443514
2754
Ve tüm bunları bir bitkide
birleştirmek istiyoruz.
birleştirmek istiyoruz.
07:38
and we can do that easily
and we will do it,
and we will do it,
143
446292
2984
Bunu kolayca yapabiliyoruz
ve yapacağız da.
ve yapacağız da.
07:41
and we are doing it actually,
in the model plant, Arabidopsis,
in the model plant, Arabidopsis,
144
449300
4452
Aslında mdel bitkimiz
Arabidopsis'te bunu yapıyoruz,
Arabidopsis'te bunu yapıyoruz,
07:45
which allows us to do these
experiments much faster
experiments much faster
145
453776
2874
bu deneyleri,
başka bir büyük bitkiye kıyasla
başka bir büyük bitkiye kıyasla
07:48
than we can do in another big plant.
146
456674
3284
çok daha hızlı yapmamızı sağlıyor.
07:51
And when we find that we have plants
where traits all add up
where traits all add up
147
459982
3746
Bütün özelliklerin birleştiği
bir bitki bulduğumuz zaman
bir bitki bulduğumuz zaman
07:55
and we can get more of them,
more suberin in those plants,
more suberin in those plants,
148
463752
3111
daha fazla süberin elde edebiliriz.
07:58
we're going to move it all --
149
466887
1388
hepsini geliştirebiliriz --
08:00
we can and we we will,
we're beginning to do this --
we're beginning to do this --
150
468299
2583
bu işlemleri ekin ürünleri üzerinde
08:02
move it to crop plants.
151
470906
1599
geliştirmeye başladık.
08:04
And I'll tell you why we're picking
crop plants to do the work for us
crop plants to do the work for us
152
472839
4405
Size bu işi yapmak için ekin ürünlerini
08:09
when I get to that part of my talk.
153
477268
2385
neden seçtiğimizi söyleyeyim.
08:12
OK, so I think this is the science
behind the whole thing.
behind the whole thing.
154
480188
3929
Tamam, ben bunun her şeyin arka planında
var olan bilim olduğunu düşünüyorum.
var olan bilim olduğunu düşünüyorum.
08:16
And so I know we can do the science,
I feel pretty confident about that.
I feel pretty confident about that.
155
484141
3944
Şunu biliyorum ki bilimsel kısmı tamam,
bu konuda kendimden eminim.
bu konuda kendimden eminim.
08:20
And the reason is because,
just in the last year,
just in the last year,
156
488109
2301
Bunun sebebi ise, daha geçen sene
08:22
we've been able to find single genes
that affect each of those three traits.
that affect each of those three traits.
157
490434
4343
bahsettiğim üç özelliği etkileyen
tekil genler bulmayı başardık.
tekil genler bulmayı başardık.
08:27
And in several of those cases,
two out of the three,
two out of the three,
158
495307
4008
Bu durumlardan birkaçında, üçte ikisinde,
08:31
we have more than one way to get there.
159
499339
2381
başarabilmek için
birden fazla yolumuz mevcut.
birden fazla yolumuz mevcut.
08:33
So that tells us we might be able
to even combine within a trait
to even combine within a trait
160
501744
3412
Böylece bu özellikleri birleştirip
08:37
and get even more suberin.
161
505180
1733
daha çok süberin
elde etmemiz mümkün.
elde etmemiz mümkün.
08:41
This shows one result,
162
509735
1421
Bu bizi bir sonuca götürüyor.
08:43
where we have a plant here on the right
163
511180
1866
Sol taraftaki bitkiden
08:45
that's making more than double
the amount of root
the amount of root
164
513070
2750
en az iki kat daha fazla kök üreten
08:47
than the plant on the left,
165
515844
1331
sağ taraftaki bitkimiz
08:49
and that's just because of the way
we expressed one gene
we expressed one gene
166
517199
2693
ve bunun sebebi
genellikle bitkide olan bir geni
genellikle bitkide olan bir geni
08:51
that's normally in the plant
167
519916
1454
bitkinin kendi yapacağından
08:53
in a slightly different way
than the plant usually does on its own.
than the plant usually does on its own.
168
521394
4493
biraz farklı şekilde ifade etmiş olmamız.
08:57
Alright, so that's just one example
I wanted to show you.
I wanted to show you.
169
525911
2960
Size göstermek istediğim bir örnek buydu.
09:00
And now I want to tell you that, you know,
170
528895
2071
Şunu da eklemek istiyorum,
09:02
we still have a lot
of challenges, actually,
of challenges, actually,
171
530990
2258
bu sorunla ilgili
hâlâ pek çok zorlukla karşı karşıyayız
09:05
when we get to this problem,
172
533272
1726
09:07
because it takes ...
173
535022
2285
Çünkü --
09:09
We have to get the farmers
to actually buy the seeds,
to actually buy the seeds,
174
537990
3003
Çiftçilerin bu tohumları satın
almalarını sağlamalıyız
almalarını sağlamalıyız
09:13
or at least the seed company to buy seeds
175
541017
2452
ya da en azından
çiftçilerin kullanabilmeleri için
çiftçilerin kullanabilmeleri için
09:15
that farmers are going to want to have.
176
543493
2237
şirketlerin tohumları almasını.
09:18
And so when we do the experiments,
177
546080
2405
Bu deneyleri yaptığımız zaman
09:20
we can't actually take a loss in yield,
178
548509
3703
verim kaybı yaşamamalıyız
09:24
because while we are doing
these experiments,
these experiments,
179
552236
2992
çünkü bir yandan
biz bu deneyleri yaparken
biz bu deneyleri yaparken
09:27
say, beginning about 10 years from now,
180
555252
2722
diğer yandan, 10 yıl sonra
09:29
the earth's population will be
even more than it is right now.
even more than it is right now.
181
557998
3186
dünya nüfusu şimdikinden
çok daha fazla olacak.
çok daha fazla olacak.
09:33
And it's rapidly growing still.
182
561208
2544
Hızla büyümekte.
09:35
So by the end of the century,
we have 11 billion people,
we have 11 billion people,
183
563776
2654
Bu yüzyılın sonunda
11 milyar insan olacağız,
11 milyar insan olacağız,
09:38
we have wasted ecosystems that aren't
really going to be able to handle
really going to be able to handle
184
566454
4288
artan tarımsal yükü kaldırabilecek
09:42
all the load they have to take
from agriculture.
from agriculture.
185
570766
3426
tüm ekosistemleri boşa harcadık.
09:46
And then we also have
this competition for land.
this competition for land.
186
574567
4286
Aynı şekilde toprak için de bir yarış var.
09:51
And so we figure, to do this
carbon sequestration experiment
carbon sequestration experiment
187
579209
5241
Anladık ki bu karbon ayırma
deneyini yapabilmek için
deneyini yapabilmek için
09:56
actually requires a fair amount of land.
188
584474
4317
bir miktar toprağa da ihtiyacımız olacak.
10:00
We can't take it away from food,
189
588815
2540
Bunu yiyecek üretim alanlarından alamayız
10:03
because we have to feed the people
that are also going to be on the earth
that are also going to be on the earth
190
591379
3516
çünkü insanlara bu kriz geçene kadar
10:06
until we get past this big crisis.
191
594919
2540
dünyadaki tüm bu insanlara
besin sağlamamız gerekiyor.
besin sağlamamız gerekiyor.
10:09
And the climate change is actually
causing loss of yield all over the earth.
causing loss of yield all over the earth.
192
597483
4333
Ancak iklim değilikliği tüm dünya üzerinde
verim kaybına sebep olmakta.
verim kaybına sebep olmakta.
10:13
So why would farmers
want to buy seeds
want to buy seeds
193
601840
3063
Peki eğer verimliliği etkileyecekse
10:16
if it's going to impact yield?
194
604927
1452
tohumlar neden satın alınsın?
10:18
So we're not going to let it impact yield,
195
606403
2031
Verimin etkilenmesine izin vermeyeceğiz,
10:20
we're going to always have
checks and balances
checks and balances
196
608458
2199
her zaman deneye devam et
ya da etme diyecek
ya da etme diyecek
10:22
that says go or no go on that experiment.
197
610681
3190
denge ve denetleme
düzeneklerimiz olacak.
düzeneklerimiz olacak.
10:25
And then the second thing is,
when a plant actually makes more carbon
when a plant actually makes more carbon
198
613895
4069
Bir diğer şey ise, bitki gerçekten
daha fazla karbon ürettiğinde
daha fazla karbon ürettiğinde
10:29
and buries it in the soil like that,
199
617988
1867
ve toprağa öylece gömdüğünde
10:31
almost all the soils on earth
are actually depleted of carbon
are actually depleted of carbon
200
619879
3555
dünyadaki neredeyse tüm toprak
karbonu kullanmış olacak,
karbonu kullanmış olacak,
10:35
because of the load from agriculture,
201
623458
2723
bunun da sebebi tarımsal yük;
10:38
trying to feed eight billion people,
202
626205
2476
sekiz milyar insanı
beslemeye çalışacak olan yük,
beslemeye çalışacak olan yük,
10:40
which is what lives
on the earth right now.
on the earth right now.
203
628705
2296
şu anda dünyada yaşayan da bu.
10:43
And so, that is also a problem as well.
204
631372
2547
Evet, bu da bir problem aslında.
Bitkilerin daha fazla karbon yapmaları
toprakları bu açıdan zenginleştirir.
toprakları bu açıdan zenginleştirir.
10:48
Plants that are making more carbon,
those soils become enriched in carbon.
those soils become enriched in carbon.
205
636212
3493
10:51
And carbon-enriched soils
actually hold nitrogen
actually hold nitrogen
206
639729
4635
Karbon bakımından zengin topraklar
10:56
and they hold sulphur
and they hold phosphate --
and they hold phosphate --
207
644388
2252
nitrojen, sülfür ve fosfat tutarlar.
10:58
all the minerals that are required
for plants to grow and have a good yield.
for plants to grow and have a good yield.
208
646664
3596
Bitkilerin gelişmesi ve verim
alabilmesi için gerekli tüm mineralleri
alabilmesi için gerekli tüm mineralleri
11:02
And they also retain water
in the soil as well.
in the soil as well.
209
650284
2952
ve aynı zamanda suyu da tutarlar.
11:05
So the suberin will break up
into little particles
into little particles
210
653260
2350
Böylece süberin küçük parçalara ayrılır
11:07
and give the whole soil a new texture.
211
655634
2522
buysa toprağa yeni bir doku kazandırır.
11:10
And as we've shown that
we can get more carbon in that soil,
we can get more carbon in that soil,
212
658180
3707
Az önce gösterdiğim gibi,
toprakta daha fazla karbon tutulması,
toprakta daha fazla karbon tutulması,
11:13
the soil will get darker.
213
661911
1936
toprağın rengini koyulaştırır.
11:15
And so we will be able
to measure all that,
to measure all that,
214
663871
3055
Böylece ölçüm yapmamız kolaylaşır.
11:18
and hopefully, this is going to help
us solve the problem.
us solve the problem.
215
666950
3040
Umuyoruz bu sorunu çözmemiz
için biraz yardımcı olabilecek.
için biraz yardımcı olabilecek.
11:22
So, OK.
216
670363
1436
Yani, tamam.
11:23
So we have the challenges of
a lot of land that we need to use,
a lot of land that we need to use,
217
671823
3905
Şimdi yüzleştiğimiz zorluklar;
kullanmak için bir alan bulabilmek,
kullanmak için bir alan bulabilmek,
çiftçilerin almalarını sağlamak,
11:27
we have to get farmers to buy it,
218
675752
1623
11:29
and that's going to be
the hard thing for us, I think,
the hard thing for us, I think,
219
677399
2615
bu da zor bir şey olacak bizim için
11:32
because we're not really salesmen,
220
680038
2898
çünkü bizler pazarlamacı değiliz.
11:34
we're people who like to Google a person
rather than meet them,
rather than meet them,
221
682960
3014
Biz tanışmamak için insanları
Google'da arayan kişileriz.
Google'da arayan kişileriz.
11:37
you know what I mean?
222
685998
1266
Anlatabiliyor muyum?
11:39
(Laughter)
223
687288
1012
(Gülüşmeler)
11:40
That's what scientists are mostly like.
224
688324
2487
Bilim insanları böyledir.
11:43
But we know now that, you know,
no one can really deny --
no one can really deny --
225
691291
3652
Ama şimdi biliyoruz ki,
herkes iklim değişiminin farkında artık,
herkes iklim değişiminin farkında artık,
11:46
the climate is changing,
everyone knows that.
everyone knows that.
226
694967
3189
bunu kimse inkar edemez.
11:50
And it's here and it's bad
and it's serious,
and it's serious,
227
698180
2096
İklim değişimi burada ve durum ciddi,
11:52
and we need to do something about it.
228
700300
1849
bu konuda bir şeyler yapmalıyız.
11:54
But I feel pretty optimistic
that we can do this.
that we can do this.
229
702173
3047
Ben bu konuda olduça
optimistik düşünüyorum.
optimistik düşünüyorum.
11:57
So I'm here today
as a character witness for plants.
as a character witness for plants.
230
705244
4270
Ben bitkilerin tanığı olarak
bugün buradayım,
bugün buradayım,
12:01
And I want to tell you
that plants are going to do it for us,
that plants are going to do it for us,
231
709538
2921
bitkilerin bunu bizim için
yapabileceğini söylemek istiyorum,
yapabileceğini söylemek istiyorum,
12:04
all we have to do
is give them a little help,
is give them a little help,
232
712483
2183
tek yapmamız gereken
onlara yardımcı olmak.
onlara yardımcı olmak.
12:06
and they will go and get
a gold medal for humanity.
a gold medal for humanity.
233
714690
2521
Böylece gidip insanlık için
altın madalya alabilirler.
altın madalya alabilirler.
12:09
Thank you very much.
234
717235
1412
Çok teşekkür ediyorum.
12:10
(Applause)
235
718671
3987
(Alkışlar)
12:14
(Cheers)
236
722682
1936
(Alkışlar)
12:16
Thank you.
237
724642
1151
Teşekkür ederim.
12:17
(Applause)
238
725817
4836
(Alkışlar)
12:25
I finally got it out.
239
733428
1400
Sonunda açıkladım.
12:30
Chris Anderson: Wow.
240
738817
1333
Chris Anderson: Vay canına.
12:32
Joanne, you're so extraordinary.
241
740831
1579
Joanne, sen olağanüstüsün.
12:34
Just to be sure we heard this right:
242
742790
1739
Doğru duyduğumuzdan emin olmak için,
12:36
you believe that within the next 10 years
243
744553
3238
on yıl içerisinde dünyaya
ana ekinler için farklı tohum çeşitleri
sunabileceksin, doğru mu?
sunabileceksin, doğru mu?
12:39
you may be able to offer the world
244
747815
2267
12:43
seed variants for the major crops,
like -- what? -- wheat, corn, maybe rice,
like -- what? -- wheat, corn, maybe rice,
245
751895
5014
Mesela buğday belki mısır, belki pirinç.
12:50
that can offer farmers just as much yield,
246
758331
3437
Çiftçilere istedikleri kadar verim
sunabilecekler,
sunabilecekler,
12:53
sequester three times, four times,
more carbon than they currently do?
more carbon than they currently do?
247
761792
5019
karbonu şu ankinden üç dört kat
daha fazla ayrıştırabilecekler.
daha fazla ayrıştırabilecekler.
12:59
Even more than that?
248
767315
1151
Hatta belki daha fazla?
13:00
Joanne Chory: We don't know
that number, really.
that number, really.
249
768490
2275
JC: Numaradan tam olarak
emin değiliz aslında.
emin değiliz aslında.
13:02
But they will do more.
250
770789
1574
Ama daha fazla olacak.
13:04
CA: And at the same time,
251
772387
1382
CA: Aynı zamanda
13:05
make the soil that those
farmers have more fertile?
farmers have more fertile?
252
773793
3418
çiftçiler de daha bereketli
topraklara sahip olabilecekler.
topraklara sahip olabilecekler.
13:09
JC: Yes, right.
253
777235
1150
JC: Evet, doğru.
13:10
CA: So that is astonishing.
254
778903
1777
CA: Bu inanılmaz.
13:12
And the genius of doing that
and a solution that can scale
and a solution that can scale
255
780704
3905
Böylesine ölçeklendirilebilecek
bir çözüm sunmak
bir çözüm sunmak
13:16
where there's already scale.
256
784633
1404
gerçekten dahice.
JC: Bunu söylediğin için teşekkürler.
13:18
JC: Yes, thank you for saying that.
257
786061
1691
13:19
CA: No, no, you said it, you said it.
258
787776
1984
CA: Hayır hayır, bunları söyleyen sensin.
13:21
But it almost seems too good to be true.
259
789784
3488
Neredeyse kulağa doğru
olamayacak kadar iyi geliyor.
olamayacak kadar iyi geliyor.
13:25
Your Audacious Project is that we scale up
the research in your lab
the research in your lab
260
793919
4297
Senin Audacious Projen, bu araştırmayı
laboratuvarında ölçeklendirmek
laboratuvarında ölçeklendirmek
13:30
and pave the way to start
some of these pilots
some of these pilots
261
798240
4059
ve bu başlangıçlara ilk adımları atarak
13:34
and make this incredible vision possible.
262
802323
2238
bu inanılmaz vizyonu mümkün kılmak.
13:36
JC: That's right, yes, thank you.
263
804585
1802
LC: Doğru, evet, teşekkür ederim.
13:38
CA: Joanne Chory, thank you so much.
264
806411
1779
CA: Joanne Chory,
çok teşekkür ederiz.
çok teşekkür ederiz.
13:40
Godspeed.
265
808214
1201
Yolun açık olsun.
13:41
(Applause)
266
809439
2862
(Alkışlar)
13:44
JC: Thank you.
267
812325
1150
JC: Teşekkür ederim.
ABOUT THE SPEAKER
Joanne Chory - Plant geneticistRecognized as one of the greatest scientific innovators of our time, Joanne Chory studies the genetic codes of plants. Her goal: to use plants to help fight climate change.
Why you should listen
Joanne Chory grew up in Boston in a close-knit Lebanese-American family who helped her develop the self-confidence to venture into the unknown -- college away from home (where she fell in love with genetics) and graduate school where she learned the value of doing a good experiment and the joy that brings. Over three decades, she's built a career at the forefront of plant biology, pursuing fundamental questions of how plants perceive and adapt to changing environments.
Chory is the Director of the Plant Molecular and Cellular Biology Laboratory at the Salk Institute for Biological Studies. She's received many of science's top distinctions -- she is a Howard Hughes Medical Institute investigator and a 2018 Breakthrough Prize winner, as well as winner of the 2018 Gruber Genetics Prize. Recently, she realized that her work could address the critical problem of climate change. Plants already take carbon dioxide out of the atmosphere; we just need to help them adapt to storing the CO2 in a more stable form. With support from the Audacious Project at TED, she and her Salk colleagues are taking on this challenge in a project she sees as the culmination of her career. Chory is excited to take one more step into the unknown, with a chance to change our planet's future.
Joanne Chory | Speaker | TED.com