ABOUT THE SPEAKER
Martin Pistorius - Author, designer
At age 12, Martin Pistorius fell into a coma, and spent 13 years locked inside his body, unable to communicate -- until a caregiver noticed his eyes responded to her. His book "Ghost Boy" tells his story.

Why you should listen
Martin Pistorius is a web designer and author whose personal story borders on the unimaginable. In his book Ghost Boy, he tells the story of his return to consciousness after a horrible illness ... and his struggle to tell the world that he was still there, inside his body, hoping to communicate.
More profile about the speaker
Martin Pistorius | Speaker | TED.com
TEDxKC

Martin Pistorius: How my mind came back to life — and no one knew

مارتین پیستۆریەس: چۆن مێشکم بەئاگا هاتەوە - و هیچکەس پێینەزانی

Filmed:
2,460,653 views

بیهێنە پێشچاوت لە تواناتدا نەبێت بڵێیت "برسیمە"، "ئازارم هەیە،" "سوپاست دەکەم،" یان "خۆشمدەوێیت،"— توانای پەیوەندیکردنت لەدەست بدەیت، لەناو جەستەی خۆتدا گیرتخواردبێت، بە خەڵک دەوردرابێتیت بەڵام هێشتاش تەواو تەنها بیت. بۆ ماوەی ١٣ ساڵی درێژ، ئەوە ڕاستی ژیانی مارتین پیستوریەس بوو. پاش ئەوەی لە تەمەنی دوانزە ساڵیدا توشی هەوکردنێکی مێشک بوو، توانای کۆنترۆڵکردنی جوڵە و قسەکردنی لەدەستدا، وە لەکۆتاییدا لە هەموو پشکنینەکانی ئاگایی مێشکدا شکستی هێنا. بوبوو بە تارماییەک. بەڵام دواتر شتێکی سەیر دەستی بە ڕودان کرد – مێشکی دەستیکرد بەوەی خۆی ڕێکبخاتەوە. لەم وتە کاریگەرەدا، پیستۆریەس باسی ئەوە دەکات کە چۆن خۆی ڕزگارکرد لە ژیانێک کە لەناو خودی خۆیدا گیریخواردبوو.
- Author, designer
At age 12, Martin Pistorius fell into a coma, and spent 13 years locked inside his body, unable to communicate -- until a caregiver noticed his eyes responded to her. His book "Ghost Boy" tells his story. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Imagine being unable to say,
"I am hungry," "I am in pain,"
0
960
5296
بیهێنە پێش چاوت لە تواناتدا نەبێت
بڵێیت "برسیمە"، "ئازارم هەیە"
00:18
"thank you," or "I love you."
1
6280
2536
"سوپاست دەکەم" يان "خۆشمدەوێیت"
00:20
Being trapped inside your body,
2
8840
2096
لەناو جەستەی خۆتدا گیرتخواردبێت
00:22
a body that doesn't respond to commands.
3
10960
3136
جەستەیەک وەڵامدانەوەی نەبێت
بۆ فرمانەکانی مێشک
00:26
Surrounded by people,
4
14120
1656
بەخەڵک دەوردرابیت و
00:27
yet utterly alone.
5
15800
1616
هێشتاش تەواو تەنها بیت
00:29
Wishing you could reach out,
6
17440
1696
ئاواتەخوازبیت كە بتوانيت
دەنگت بگەيەنيت بە خەڵک
00:31
to connect, to comfort, to participate.
7
19160
4216
بۆ ئەوەى پەیوەندیبکەیت،
ئارامیببەخشیت، بەشداریبکەیت
00:35
For 13 long years, that was my reality.
8
23400
3080
بۆ ١٣ ساڵی دوور و درێژ،
ئەوە ڕاستی ژیانی من بوو
00:39
Most of us never think twice
about talking, about communicating.
9
27520
5536
زۆربەمان هەرگیز بەوردى بیرناکەینەوە
دەربارەی قسەکردن، دەربارەی پەیوەندیکردن
00:45
I've thought a lot about it.
10
33080
2136
من زۆرم بیرلێکردەوە
00:47
I've had a lot of time to think.
11
35240
2656
کاتی زۆرم هەبوو بۆ بیرکردنەوە
00:49
For the first 12 years of my life,
12
37920
2096
لە ١٢ ساڵی سەرەتای ژیانمدا
00:52
I was a normal, happy, healthy little boy.
13
40040
2696
کوڕێکی سادە و دڵخۆش و تەندروستبووم
00:54
Then everything changed.
14
42760
2136
دواتر هەموو شتێک گۆڕا
00:56
I contracted a brain infection.
15
44920
2256
تووشی هەوکردنێکی مێشکبووم
00:59
The doctors weren't sure what it was,
16
47200
2296
دکتۆرەکان دڵنیا نەبوون کە چیبووە
01:01
but they treated me the best they could.
17
49520
2496
بەڵام چییان لەدەست هات
بۆیان کردم.
01:04
However, I progressively got worse.
18
52040
3376
لەگەڵ ئەوەشدا، خراپتربووم
01:07
Eventually, I lost my ability
to control my movements,
19
55440
4176
لەکۆتایدا، توانای کۆنترۆڵکردنی
جوڵەکانم لەدەست دا
01:11
make eye contact,
20
59640
1336
بۆ تەماشاکردن
01:13
and finally, my ability to speak.
21
61000
3239
و لە کۆتایشدا، توانای قسەکردنم نەما
01:17
While in hospital,
22
65280
1216
کاتێک لە نەخۆشخانە بووم
01:18
I desperately wanted to go home.
23
66520
2576
تامەزرۆ بووم بڕۆمەوە ماڵەوە
01:21
I said to my mother, "When home?"
24
69120
3296
بە دایکمم گوت، "کەی ماڵەوە؟"
01:24
Those were the last words
I ever spoke with my own voice.
25
72440
4456
ئەوانە کۆتا وشەکان بوون
کە بەدەنگی خۆم وتم.
01:28
I would eventually fail every test
for mental awareness.
26
76920
3816
لە کۆتایدا
لە هەموو پشکنینەکانی بەئاگایی مێشکدا
سەرکەوتوونەبووم.
01:32
My parents were told
I was as good as not there.
27
80760
2816
بە دایک و باوکمیان وتبوو
کە هەروەک مردوو وام.
01:35
A vegetable, having the intelligence
of a three-month-old baby.
28
83600
4616
کەسێکی پەککەوتە،
کە ژیری منداڵێکی سێ مانگی هەیە.
01:40
They were told to take me home
and try to keep me comfortable
29
88240
3656
پێیانوترابوو بمبەنەوە بۆ ماڵەوە و
هەوڵبدەن بەئاسوودەیی بمهێڵنەوە
01:43
until I died.
30
91920
1200
تا ئەوکاتەی دەمرم
01:46
My parents, in fact
my entire family's lives,
31
94000
3536
ژیانی دایک و باوکم،
لە ڕاستیدا ژیانی تەواوی خێزانەکەم
01:49
became consumed by taking care of me
the best they knew how.
32
97560
4296
گۆڕابوو لەبەرئەوەی
بەباشترین شێوە کە دەیانزانی
هەوڵياندەدا ئاگایان لێم بێت.
01:53
Their friends drifted away.
33
101880
2336
هاوڕێکانیان دوورکەوتنەوە
01:56
One year turned to two,
34
104240
1816
ساڵێک بوو بە دووان
01:58
two turned to three.
35
106080
1320
دووان بوو بە سیان
02:00
It seemed like the person I once was
began to disappear.
36
108240
4416
وا دەردەکەوت ئەو کەسەی کە ڕۆژێک لە ڕۆژان
من بووم بەرەو دیارنەمان دەچوو
02:04
The Lego blocks and electronic circuits
I'd loved as a boy were put away.
37
112680
4896
پارچە میکانۆکان و سوڕە ئەلكترۆنییەکان
کە وەك کوڕێک حەزم لێيان بوو لابران
02:09
I had been moved out of my bedroom
into another more practical one.
38
117600
4456
لەژوورى نووستنەکەمەوە گواستيانمەوە
بۆ ژوورێکی گونجاوتر
02:14
I had become a ghost,
39
122080
1696
بووم بە تارماییەک
02:15
a faded memory of a boy
people once knew and loved.
40
123800
4375
یادەوەری کاڵبووەوەی کوڕێک
کە ڕۆژانێک خەڵک دەیاناسی و خۆشیان دەویست
02:20
Meanwhile, my mind began
knitting itself back together.
41
128199
4257
لەهەمان کاتدا
مێشکم دەستیکرد بەوەی خۆی ڕێکبخاتەوە
02:24
Gradually, my awareness started to return.
42
132480
3016
بەرەبەرە، هۆشیاریم دەستی بە گەڕانەوە کرد
02:27
But no one realized
that I had come back to life.
43
135520
3336
بەڵام هیچ کەس درکی بەوە نەکرد
کە گەڕاومەتەوە بۆ ژیان
02:30
I was aware of everything,
44
138880
1816
ئاگاداری هەمووشێتک بووم
02:32
just like any normal person.
45
140720
2016
هەروەک هەر کەسێکی ئاسایی
02:34
I could see and understand everything,
46
142760
2296
دەمتوانی هەموو شتێک ببینم و لێيان تێبگەم
02:37
but I couldn't find a way
to let anybody know.
47
145080
2840
بەڵام نەمتوانی ڕێگەیەک بدۆزمەوە
تاوابکەم کەسێک پێيبزانێت
02:40
My personality was entombed
within a seemingly silent body,
48
148560
3976
کەسایەتیم لەناو جەستەیەکی بەڕواڵەت بێدەنگدا
لەگۆڕ نرابوو
02:44
a vibrant mind hidden in plain sight
within a chrysalis.
49
152560
3720
مێشکێکی چالاک لەبەر چاوی خەڵکدا
لە ناو قۆزاخەیەکدا شاردرابوەوە
02:48
The stark reality hit me
that I was going to spend
50
156920
2736
ڕووبەڕووی ئەو ڕاستییە تاڵە بوومەوە کە
02:51
the rest of my life locked inside myself,
51
159680
2656
ئەو کاتەی کە ماومە لە ژیانم
بە زیندانی لەناو خۆمدا بەسەردەبەم،
02:54
totally alone.
52
162360
1696
تەواو بە تەنها
02:56
I was trapped with only
my thoughts for company.
53
164080
3616
گیرم خواردبوو و
تەنها بيركردنەوەكانم هاودەمم بوون
02:59
I would never be rescued.
54
167720
2176
هەرگیز ڕزگار ناکرێم
03:01
No one would ever show me tenderness.
55
169920
2936
هیچ کەس هەرگیز دڵنەرمیم پیشان نادات
03:04
I would never talk to a friend.
56
172880
2256
هەرگیز لەگەڵ هاوڕێیەکدا قسە ناکەم
03:07
No one would ever love me.
57
175160
1920
هەرگیز کەس خۆشیناوێم
03:09
I had no dreams, no hope,
nothing to look forward to.
58
177920
4136
هیچ خەونێک، هیچ هیوایەک،
هیچ شتێکم نەبوو کە تامەزرۆیبم
03:14
Well, nothing pleasant.
59
182080
2496
لەڕاستیدا، هیچ شتێکی خۆش نەبوو
03:16
I lived in fear,
60
184600
1336
لە ترسدا دەژیام
03:17
and, to put it bluntly,
61
185960
1536
و ڕاستر بڵێم
03:19
was waiting for death
to finally release me,
62
187520
3056
چاوەڕوانی مردنم دەکرد
تا لە کۆتایدا ڕزگارم بکات
03:22
expecting to die all alone in a care home.
63
190600
3896
چاوەڕێم دەکرد بە تەنها بمرم
لە خانەیەکی چاودێری تەندروستی
03:26
I don't know if it's truly possible
to express in words
64
194520
3376
نازانم ئایا بەڕاستی دەکرێت
بە وشە دەرببڕدرێت
03:29
what it's like not to be able
to communicate.
65
197920
2816
هەستێکی چۆنە کە نەتوانیت
پەیوەندی بکەیت بە دەوروبەرەوە
03:32
Your personality appears
to vanish into a heavy fog
66
200760
3416
کەسایەتیت وادەردەکەوێت
لەناو تەمێکی چڕداونببێت
03:36
and all of your emotions and desires are
constricted, stifled and muted within you.
67
204200
5776
و هەموو هەست و ئارەزووەکانت
سنووردار دەكرێن
و ڕێيان لێدەگيرێت و
بێدەنگ دەكرێن لەناو خۆتدا
03:42
For me, the worst was the feeling
of utter powerlessness.
68
210000
4496
بۆ من خراپترینیان هەستی تەواو بێهێزیم بوو
03:46
I simply existed.
69
214520
1440
من تەنها بوونم هەبوو
03:48
It's a very dark place to find yourself
70
216680
2456
جێگایەکی زۆر تاریکە کە خۆتی تیا بدۆزیتەوە
03:51
because in a sense, you have vanished.
71
219160
2680
چونکە بە جۆرێک لە جۆرەکان ونبوویت
03:55
Other people controlled
every aspect of my life.
72
223000
3216
خەڵکی تر کۆنتڕۆڵی هەموو لایەنەکانی
ژیانمیان دەکرد
03:58
They decided what I ate and when.
73
226240
2296
ئەوان بڕیاریاندەدا چی بخۆم و کەی بیخۆم
04:00
Whether I was laid on my side
or strapped into my wheelchair.
74
228560
3976
ئایا لەسەر لا پاڵبخرێم یان لەناو
کوورسیە کەمئەندامییەکەمدا ببەسترێمەوە.
04:04
I often spent my days
positioned in front of the TV
75
232560
3376
زۆرجار ڕۆژەکانم بەوە بەسەردەبرد
کە لەبەردەم تەلەفیزێۆنەکەدا دانرابووم
04:07
watching Barney reruns.
76
235960
1840
سەیری ئەو زنجیرانەى بارنیم ئەکرد
كە دووبارە دەكرانەوە
04:10
I think because Barney
is so happy and jolly,
77
238440
2896
وابزانم لەبەر ئەوەی
بارنی زۆر دڵخۆش و قسەخۆشە
04:13
and I absolutely wasn't,
78
241360
1736
و منيش هیچ وانەبووم
04:15
it made it so much worse.
79
243120
1680
ئەوەش دۆخەکەی زۆر خراپتر کرد
04:17
I was completely powerless
to change anything in my life
80
245800
3416
بەتەواوی بێهێزبووم
لە گۆڕینی هەرشتێک لە ژیانمدا
04:21
or people's perceptions of me.
81
249240
2456
یان گۆڕینی تێڕوانینی خەڵک بۆ خۆم
04:23
I was a silent, invisible observer
of how people behaved
82
251720
3576
چاودێرێکی بێدەنگ و نادیاری
ئەوە بووم کە چۆن خەڵک ڕەفتار دەکەن
04:27
when they thought no one was watching.
83
255320
2376
کاتێک پێیان وابوو کەس سەیریان ناکات
04:29
Unfortunately, I wasn't only an observer.
84
257720
3696
بەداخەوە، تەنها چاودێرێک نەبووم
04:33
With no way to communicate,
I became the perfect victim:
85
261440
3976
لەبەرئەوەی ‌هیچ ڕێگەیەک نەبوو
بۆ گفتووگۆکردن، بووم بە قوربانیەکی تەواو
04:37
a defenseless object,
seemingly devoid of feelings
86
265440
3976
تەنێکی بێبەرگری،
بەڕواڵەت بەتەواوى بەتاڵبووم لە هەست
04:41
that people used
to play out their darkest desires.
87
269440
3736
کە خەڵکی واڕاهاتبوون
تاریکترين حەزەکانی خۆیانی تیا بەتاڵبکەنەوە
04:45
For more than 10 years,
people who were charged with my care
88
273200
3656
بۆ زیاتر لە ١٠ ساڵ، ئەو کەسانەی کە
بەرپرس بوون لە چاودێریکردنم
04:48
abused me physically,
verbally and sexually.
89
276880
3160
بە خراپی مامەڵەیان لەگەڵ دەکردم
لە ڕووی جەستەیی و زارەکی و سێکسیەوە
04:52
Despite what they thought, I did feel.
90
280760
2760
سەرەڕای ئەوەی کەچۆن بیریان دەکردەوە
هەستم پێکرد
04:56
The first time it happened,
91
284400
1736
یەکەم جار کە ئەوە ڕوویدا
04:58
I was shocked and filled with disbelief.
92
286160
2656
شۆک بووم و
نەمدەتوانى باوەڕ بەوە بكەم كە ڕوودەدات
05:00
How could they do this to me?
93
288840
1520
چۆن دەتوانن ئەمە بکەن لەگەڵم؟
05:03
I was confused.
94
291120
1576
سەرم لێتێکچوو بوو
05:04
What had I done to deserve this?
95
292720
2120
چیم کردبوو تاوەکو شایەنی ئەمە بم؟
05:07
Part of me wanted to cry
and another part wanted to fight.
96
295440
4056
بەشێکم دەیویست بگری و
بەشەکەی ترم دەیویست بجەنگێت
05:11
Hurt, sadness and anger
flooded through me.
97
299520
3736
ئازار و خەمباری و تووڕەیی
بەناو جەستەمدا شەپۆلیدەدا
05:15
I felt worthless.
98
303280
1776
هەستم بە بێنرخی دەکرد
05:17
There was no one to comfort me.
99
305080
1920
هيچ کەسێک نەبوو ئاسوودەم بکات
05:20
But neither of my parents
knew this was happening.
100
308080
3256
بەڵام هیچ کام لە دایک و باوکم
نەیاندەزانی ئەمە ڕوودەدات
05:23
I lived in terror, knowing
it would happen again and again.
101
311360
4056
لە ناو ترسدا دەژیام، دەمزانی ئەمە
جار لەدوای جار ڕوودەداتەوە
05:27
I just never knew when.
102
315440
2096
تەنها نەمدەزانی کەی
05:29
All I knew was that I would
never be the same.
103
317560
2760
هەموو ئەوەی دەمزانی ئەوەبوو
كە هەرگیز وەک پێشتر نابم
05:33
I remember once listening
to Whitney Houston singing,
104
321360
3616
لەبیرمە جارێکیان گوێم دەگرت لە
گۆرانیەکی ویتنی هۆستن دەیوت
05:37
"No matter what they take from me,
they can't take away my dignity."
105
325000
4856
"گرنگ نیە ئەوان چیم لێدەبەن،
ناتوانن کەرامەتم ببەن"
05:41
And I thought to myself,
"You want to bet?"
106
329880
2920
منيش بە خۆمم وت،
"ئەتەوێت گرەو بکەین؟"
05:47
Perhaps my parents could have
found out and could have helped.
107
335120
3736
ڕەنگە دایک و باوکم بیانتوانیایە
پێبزانن و بیانتوانییایە یارمەتیم بدەن
05:50
But the years of constant caretaking,
108
338880
2256
بەڵام ساڵانێک لە چاودێریکردنی بەردەوام
05:53
having to wake up
every two hours to turn me,
109
341160
2896
ئەوەی کە ناچاربن هەموو
دوو کاژمێرێک بە خەبەربێن و بمجوڵێنن
05:56
combined with them essentially
grieving the loss of their son,
110
344080
3376
لەگەڵ ئەوەی ئەوان لە بنەڕەتدا
شینی لەدەستدانی کوڕەکەیان دەکرد
05:59
had taken a toll on my mother and father.
111
347480
3336
دایک و باوکمی بە تەواوی لە پێ خستبوو
06:02
Following yet another heated argument
between my parents,
112
350840
3576
لە پاش مشتوومڕێکی گەرمی تری دایک و باوکم
06:06
in a moment of despair and desperation,
113
354440
2616
لە ساتێکی بێ ئومێدی و بێچارەییدا
06:09
my mother turned to me
and told me that I should die.
114
357080
3320
دایکم ڕووی تێکردم و پێی ووتم کە دەبێت بمرم
06:14
I was shocked, but as I thought
about what she had said,
115
362160
3136
،شۆک بووم
بەڵام کە بیرمکردەوە لەوەی ووتبووی
06:17
I was filled with enormous compassion
and love for my mother,
116
365320
4016
پڕببووم لە هاوسۆزی و
خۆشەویستییەکی گەورە بۆ دایکم
06:21
yet I could do nothing about it.
117
369360
1960
هێشتاش نەمدەتوانی هيچ بکەم دەربارەی
06:24
There were many moments when I gave up,
118
372640
2376
چەندین سات هەبوون کە تیایدا کۆڵم دا
06:27
sinking into a dark abyss.
119
375040
2376
نووقمی قووڵاییەکی تاریک دەبووم
06:29
I remember one particularly low moment.
120
377440
3136
ساتێکی ناخۆشى دیاریکراوم لە یادە
06:32
My dad left me alone in the car
121
380600
2256
باوکم لە ئۆتۆمبیلەکەدا بە تەنیا جێیهێشتم
06:34
while he quickly went
to buy something from the store.
122
382880
3576
کاتێک بەپەلە ڕۆشت
بۆ کڕینی شتێک لە فرۆشگايەك
06:38
A random stranger walked past,
123
386480
2616
کەسێکی نەناسراو بەلامدا تێپەڕی
06:41
looked at me and he smiled.
124
389120
2840
سەیریکردم و زەردەخەنەی کرد
06:44
I may never know why, but that simple act,
125
392880
3136
ڕەنگە هەرگیز نەزانم بۆ،
بەڵام ئەو کردارە سادەیە
06:48
the fleeting moment of human connection,
126
396040
2296
ئەو ساتە زوو گووزەرە لە پەیوەندی مرۆڤ
06:50
transformed how I was feeling,
127
398360
2376
ئەوەی گۆڕی کە چۆن هەستم دەکرد
06:52
making me want to keep going.
128
400760
1920
وایلێکردم بمەوێ بەردەوامبم
06:55
My existence was tortured by monotony,
129
403760
2936
بوونم بە هۆی دووبارەییەوە لە ئەشکەنجەدابوو
06:58
a reality that was often too much to bear.
130
406720
3016
واقیعێک کە زۆرجار
زۆر لەوە زیاتر بوو بەرگەى بگرم
07:01
Alone with my thoughts,
I constructed intricate fantasies
131
409760
4136
بە تەنها لەگەڵ بیرکردنەوەکانمدا،
خەیاڵگەلێکی ئاڵۆزم دروستکرد
07:05
about ants running across the floor.
132
413920
3376
دەربارەی مێروولەکان
کە بەسەر ڕووی زەویەکەدا دەڕۆشتن
07:09
I taught myself to tell the time
by noticing where the shadows were.
133
417320
5096
خۆم فێرکرد کە بزانم کاتژمێر چەندە
بە تێبینیکردنی شوێنی سێبەرەکان
07:14
As I learned how the shadows moved
as the hours of the day passed,
134
422440
4136
چونکە فێرببووم چۆن سێبەرەکان دەجوڵان
کاتێک کە کاتژمێرەکانی ڕۆژەکە تێدەپەڕین
07:18
I understood how long it would be
before I was picked up and taken home.
135
426600
4656
درکم پێدەکرد کە چەندە دەخایەنێت
تا ئەو کاتەی دێن بەشوێنمدا و دەبرێمەوە ماڵەوە
07:23
Seeing my father walk
through the door to collect me
136
431280
3256
بینينی باوکم كاتێك کە لە دەرگاکەوە دەهات
تا بمباتەوە لەگەڵ خۆی
07:26
was the best moment of the day.
137
434560
2160
خۆشترین ساتی ڕۆژەکە بوو
07:29
My mind became a tool that I could use
138
437600
2336
مێشکم ببووە کەرەستەیەک
کە دەمتوانی بەکاریبهێنم
07:31
to either close down
to retreat from my reality
139
439960
2816
بە شێوەيەك یان دايبخەم و
بکشێمەوە لە واقیعی ژیانم
07:34
or enlarge into a gigantic space
that I could fill with fantasies.
140
442800
4976
یاخود فراوانى بکەم بۆ بۆشاییەکی
زۆر گەورە کە بتوانم بە خەیاڵ پڕیبکەمەوە
07:39
I hoped that my reality would change
141
447800
1976
هیوام دەخواست کە واقیعی ژیانم بگۆڕایە
07:41
and someone would see
that I had come back to life.
142
449800
2856
و یەکێک بیبینیایە کە من
گەڕاومەتەوە بۆ ژیان
07:44
But I had been washed away
like a sand castle
143
452680
2696
بەڵام من سڕابوومەوە وەکو قەڵايەكى لم
07:47
built too close to the waves,
144
455400
2136
کە زۆر نزیک لە شەپۆلەکانەوە دروست کرابێت
07:49
and in my place was the person
people expected me to be.
145
457560
4176
وە لە شوێنی من کەسێک هەبوو
کە خەڵکی چاوەڕوانیان دەکرد کە من وابم
07:53
To some I was Martin,
a vacant shell, the vegetable,
146
461760
3776
بۆ هەندێکیان من مارتن بووم،
قاوغە بەتاڵەكە، کەسە پەککەوتەکە
07:57
deserving of harsh words,
dismissal and even abuse.
147
465560
4416
كە شایەنی قسەی ڕەق و
دوورخستنەوە و تەنانەت بەد بەکارهێنان بوو
08:02
To others, I was the tragically
brain-damaged boy
148
470000
2936
بۆ ئەوانى تر، من ئەو کوڕە بووم كە
بە شێوەيەكى تراژیدی مێشکى زیانى لێکەوت
08:04
who had grown to become a man.
149
472960
2216
و گەورە بووم بۆ ئەوەى ببم بە پیاوێک
08:07
Someone they were kind to and cared for.
150
475200
3176
کەسێک کە لەگەڵی میهرەبان بوون و
ئاگایان لێی بوو
08:10
Good or bad, I was a blank canvas
151
478400
2496
باش یان خراپ، من ڕووتەختێکی بەتاڵ بووم
08:12
onto which different versions
of myself were projected.
152
480920
3320
کە لەسەری چەند شێوازێکی
جیاوازی خۆم پيشاندەدرا
08:17
It took someone new
to see me in a different way.
153
485160
3296
ئەمەش کەسێکی نوێى پێویست بوو
بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی جیاواز بمبینێت
08:20
An aromatherapist began coming
to the care home about once a week.
154
488480
4256
چارەسەرکەرێك دەستیکرد بەوەی
نزيكەى هەفتەی جارێک بێت بۆ
خانەی چاودێری تەندروستییەکە
08:24
Whether through intuition
or her attention to details
155
492760
2976
بەهۆی پەیپێبردنەوە یاخود
سەرنجدانی بۆ وردەکارییەکان
08:27
that others failed to notice,
156
495760
2016
کە ئەوانی تر نەیانتوانی بیبینن
08:29
she became convinced that I could
understand what was being said.
157
497800
4136
قایل بوو بەوەی کە
من دەمتوانی تێبگەم لەوەی چى دەوترا
08:33
She urged my parents
to have me tested by experts
158
501960
3496
دایک و باوکمی هاندا تا
بمبەن بۆ پشکنین لەلایەن پسپۆڕانی
08:37
in augmentative
and alternative communication.
159
505480
3296
بوارى پەیوەندیکردنی پەرەپێدراو و جێگرەوەوە
08:40
And within a year,
160
508800
1216
و لەماوەی ساڵێکدا
08:42
I was beginning to use
a computer program to communicate.
161
510040
4056
دەستمکرد بە بەکارهێنانی
بەرنامەیەکی کۆمپیوتەر بۆ پەیوەندیکردن
08:46
It was exhilarating,
but frustrating at times.
162
514120
3736
زۆر خۆشیهێنەر بوو
بەڵام بێهیواکەریش بوو لە هەندێک کاتدا
08:49
I had so many words in my mind,
163
517880
1976
زۆر وشەم هەبوو لە مێشکمدا
08:51
that I couldn't wait
to be able to share them.
164
519880
2816
کە زۆر بەپەرۆشبووم تا بتوانم دەريانببڕم
08:54
Sometimes, I would say things to myself
simply because I could.
165
522720
4736
هەندێک کات، قسەم بۆخۆم دەکرد
تەنها لەبەرئەوەی دەمتوانی
08:59
In myself, I had a ready audience,
166
527480
2616
لەناو خۆمدا، گوێگرێکم هەبوو
09:02
and I believed that by expressing
my thoughts and wishes,
167
530120
3136
و باوەڕم وابوو کە
بە دەربڕینی بیرکردنەوە و ویستەکانم
09:05
others would listen, too.
168
533280
1736
ئەوانى تریش گوێبیست دەبن
09:07
But as I began to communicate more,
169
535040
2256
بەڵام کە دەستمکرد بەوەی
زیاتر پەیوەندیبکەم بە دەوروبەرەوە
09:09
I realized that it was in fact
only just the beginning
170
537320
3176
بۆم دەرکەوت لە ڕاستیدا ئەوە تەنها دەسپێکی
09:12
of creating a new voice for myself.
171
540520
2936
دروستکردنی دەنگێکی نوێبوو بۆ خۆم
09:15
I was thrust into a world
I didn't quite know how to function in.
172
543480
4336
فڕێدرابوومە جیهانێکەوە کە
بە باشی نەمدەزانی چۆن ڕەفتاربکەم تیایدا
09:19
I stopped going to the care home
173
547840
1656
ئیتر نەچوومەوە بۆ
خانەی چاودێری تەندروستییەکە
09:21
and managed to get my first job
making photocopies.
174
549520
3856
و توانیم یەکەم ئیشی خۆم دەستبکەوێت
کە ئیستینساخ کردن بوو
09:25
As simple as this may sound,
it was amazing.
175
553400
3456
،ڕەنگە ئەمە چەندە سادەش دەربکەوێت
بەڵام کارێکی نایاب بوو
09:28
My new world was really exciting
176
556880
2016
جیهانە تازەکەم بەڕاستی دڵخۆشکەر بوو
09:30
but often quite overwhelming
and frightening.
177
558920
2816
بەڵام زۆرجار زۆر پەرێشانکەر و ترسێنەربوو
09:33
I was like a man-child,
178
561760
1816
وەکو منداڵێك وابووم
09:35
and as liberating as it often was,
179
563600
2096
و ئەمەش چەندە زۆرجار ئازادی بەخش بوو
09:37
I struggled.
180
565720
1736
ئەوەندە توشی سەختی هاتم
09:39
I also learned that many of those
who had known me for a long time
181
567480
3536
هەروەها ئەوەشم زانی کە زۆرێک
لەوانەی منیان بۆ ماوەیەکی زۆر دەناسی
09:43
found it impossible to abandon the idea
of Martin they had in their heads.
182
571040
4656
مەحاڵبوو بەلایانەوە بیرۆکەی ئەو
مارتنەی کە لە مێشکیاندا بوو بەلاوەبنێن
09:47
While those I had only just met
183
575720
1616
لە کاتێکدا ئەوانەی کە
تازە چاوم پێیان کەوتبوو
09:49
struggled to look past the image
of a silent man in a wheelchair.
184
577360
3760
سەختبوو بەلایانەوە کە ڕوو وەربگێڕن لە
وێنای پیاوێکی بێدەنگ لەسەر کورسیەکی کەمئەندامی
09:54
I realized that some people
would only listen to me
185
582000
2736
بۆم دەرکەوت کە هەندێک خەڵک
تەنها گوێیان لێدەگرتم
09:56
if what I said was in line
with what they expected.
186
584760
3016
ئەگەر ئەوەی دەمگوت هاوتەريب بوایە
لەگەڵ ئەوەى کە ئەوان چاوەڕێیاندەکرد
09:59
Otherwise, it was disregarded
187
587800
2016
ئەگەرنا، پشتگوێ دەخرا
10:01
and they did what they felt was best.
188
589840
2656
و ئەوەیان دەکرد کە بە باشیان دەزانی
10:04
I discovered that true communication
189
592520
2016
بۆم دەرکەوت کە پەیوەندیکردنی ڕاستەقینە
10:06
is about more than merely
physically conveying a message.
190
594560
3816
زیاترە لە تەنها گواستنەوەی پەیامێک
لە ڕێگەى جەستەوە
10:10
It is about getting the message
heard and respected.
191
598400
2960
پەیوەندیکردنی ڕاستەقینە بریتییە لەوەی
کە پەیامەکە ببیسترێت و ڕێزی لێبگیرێت
10:14
Still, things were going well.
192
602960
2256
هێشتاش، شتەکان باش دەڕۆشتن
10:17
My body was slowly getting stronger.
193
605240
2576
جەستەم هێواش هێواش بەهێزتر دەبوو
10:19
I had a job in computing that I loved,
194
607840
2456
پیشەیەکم هەبوو لە بوارى
كارى كۆمپيوتەردا کە خۆشمدەویست
10:22
and had even got Kojak, the dog
I had been dreaming about for years.
195
610320
4896
تەنانەت کۆجاکیشم بەدەستهێنا،
ئەو سەگەی کە بۆ چەندین ساڵ خەونم پێوەدەبینی
10:27
However, I longed to share
my life with someone.
196
615240
3936
بەڵام، تامەزرۆبووم کە
ژیانم هاوبەشی پێبکەم لەگەڵ کەسێکدا
10:31
I remember staring out the window
as my dad drove me home from work,
197
619200
4416
بیرمە چاوم بڕیبوە دەرەوە لە جامی ئۆتۆمبێلەکەوە
کاتێک باوکم لە کارەوە هێنامیەوە بۆ ماڵەوە
10:35
thinking I have so much love inside of me
and nobody to give it to.
198
623640
4696
بیرمدەکردەوە خۆشەویستیەکی زۆر
لە ناخمدا هەیە و کەسێک نیە پێی ببەخشم
10:40
Just as I had resigned myself
to being single for the rest of my life,
199
628360
4456
ڕێک ئەوکاتەی باوەڕم بەخۆم هێنا
کە سەڵتبم تا کۆتایی ژیانم
10:44
I met Joan.
200
632840
1776
جەونم بینی
10:46
Not only is she the best thing
that has ever happened to me,
201
634640
3456
جەون نەک تەنها باشترین شتە
کە تا ئێستا ژیان پێيدابم
10:50
but Joan helped me to challenge
my own misconceptions about myself.
202
638120
4896
بەڵکو یارمەتیدام بۆ بەرەنگاربوونەوەی
بۆچوونە هەڵەکانم دەربارەی خۆم
10:55
Joan said it was through my words
that she fell in love with me.
203
643040
4616
جەون وتی لەڕێی وشەکانمەوە بووە
کە کەوتۆتە خۆشەویستی منەوە
10:59
However, after all I had been through,
204
647680
2776
بەڵام، دوای هەموو ئەوەی کە پێیدا تێپەڕبووم
11:02
I still couldn't shake the belief
205
650480
1736
هێشتا نەمدەتوانی ئەو باوەڕە بەلاوەبنێم
11:04
that nobody could truly see
beyond my disability
206
652240
3216
کە هیچ کەسێک بتوانێت بەڕاستی
پشت بێتواناییەکەم ببینێت
11:07
and accept me for who I am.
207
655480
2576
و قبووڵم بکات وەک ئەوەی کە هەم
11:10
I also really struggled
to comprehend that I was a man.
208
658080
4176
هەروەها بەڕاستی سەختبوو بۆم
تێبگەم کە من پیاوم
11:14
The first time someone
referred to me as a man,
209
662280
2816
یەکەم جار کەسێک وەک پیاوێک بانگیکردم
11:17
it stopped me in my tracks.
210
665120
2296
لە شوێنی خۆم وەستاندمی
11:19
I felt like looking around
and asking, "Who, me?"
211
667440
4616
هەستم كرد سەیری دەوروبەر ئەکەم
و ئەپرسم، "کێ، من؟"
11:24
That all changed with Joan.
212
672080
2176
ئەوە هەمووی گۆڕا لەگەڵ جەوندا
11:26
We have an amazing connection
213
674280
1576
ئێمە پەیوەنديەکی سەرسامكەرمان هەیە
11:27
and I learned how important it is
to communicate openly and honestly.
214
675880
4656
و فێربووم چەند گرنگە کە
بە ڕاستگۆیی و ڕاشکاوانە پەیوەندیبکەیت
11:32
I felt safe, and it gave me the confidence
to truly say what I thought.
215
680560
4936
هەستم بە سەلامەتی دەکرد و
ئەم پەیوەندییە متمانە بەخۆبوونی پێدام
تا بەڕاستی ئەوە بڵێم کە بیرم لێدەکردەوە
11:37
I started to feel whole again,
a man worthy of love.
216
685520
4296
دووبارە هەستم بە تەواوی خۆم کرد،
پیاوێک کە شایستەی خۆشەویستییە
11:41
I began to reshape my destiny.
217
689840
2456
دەستمکرد بە دووبارە بنیاتنانەوەی چارەنووسم
11:44
I spoke up a little more at work.
218
692320
2216
لەكاتى کاردا کەمێک زیاتر ڕاشکاوانەتر قسەمكرد
11:46
I asserted my need for independence
to the people around me.
219
694560
4376
بۆ کەسانی چواردەورم دووپاتکردەوە
کە پێویستم بە سەربەخۆییە
11:50
Being given a means of communication
changed everything.
220
698960
3856
ئەوەی کە هۆكارێکی پەیوەندیکردنم پێدرابوو
هەموو شتێکی گۆڕی
11:54
I used the power of words and will
to challenge the preconceptions
221
702840
4216
هێزی وشە و ئارەزووم بەکارهێنا
بۆ ئاڵنگاریکردنی بۆچوونەکانی
11:59
of those around me
and those I had of myself.
222
707080
3576
کەسانی دەورووبەرم و
ئەوانەی کە خۆم لەسەر خۆم هەمبوو
12:02
Communication is what makes us human,
223
710680
2696
پەیوەندیکردن ئەو شتەیە کە
ئێمە دەکات بە مرۆڤ
12:05
enabling us to connect
on the deepest level
224
713400
2296
توانای پەوەندیکردنمان دەداتێ
لە قوڵترین ئاستدا
12:07
with those around us --
225
715720
1936
لەگەڵ ئەوانەی دەوروبەرماندا--
12:09
telling our own stories,
226
717680
1576
باسکردنى چیرۆکەکانی خۆمان و
12:11
expressing wants, needs and desires,
227
719280
3616
دەربڕینی ویست و پێویستی و ئارەزووەکان
12:14
or hearing those of others
by really listening.
228
722920
3136
یان بیستنی ئەم شتانەی کەسانی دیکە
تەنها لەڕێی گوێگرتنەوە
12:18
All this is how the world
knows who we are.
229
726080
3336
لەڕێی هەموو ئەو شتانەوەیە
جیهان ئەزانێ ئێمە کێین
12:21
So who are we without it?
230
729440
1800
کەواتە ئێمە کێن بەبێ پەیوەندیکردن؟
12:24
True communication increases understanding
231
732480
3176
پەیوەندیکردنی ڕاستەقینە تێگەشتن زیاددەکات
12:27
and creates a more caring
and compassionate world.
232
735680
3040
و جیهانێکی میهرەبانتر و
بە بەزەییتر دروستدەکات
12:31
Once, I was perceived
to be an inanimate object,
233
739800
3096
ڕۆژێک لە ڕۆژان،
وەکو تەنێکی بێگیان دەبینرام
12:34
a mindless phantom
of a boy in a wheelchair.
234
742920
3296
تارماییەکی بێ ئاگای کوڕێک
لەسەر کورسیەکی کەمئەندامی
12:38
Today, I am so much more.
235
746240
2256
ئەمڕۆ، من زۆر لەوە زیاترم
12:40
A husband, a son, a friend,
236
748520
2416
مێرد، کوڕ، هاوڕێ
12:42
a brother, a business owner,
a first-class honors graduate,
237
750960
4256
برا، خاوەن بازرگانی،
دەرچوویەکی یەکەمی زانکۆم
12:47
a keen amateur photographer.
238
755240
2336
وێنەگرێکی تامەزرۆی ئارەزوومەند
12:49
It is my ability to communicate
that has given me all this.
239
757600
3840
ئەوە توانای پەیوەندیکردنمە
کە هەموو ئەم شتانەی پێبەخشیووم
12:54
We are told that actions
speak louder than words.
240
762320
3696
پێمان دەوترێت کە کردار گرنگترە لە قسە
12:58
But I wonder,
241
766040
1936
بەڵام دەپرسم
13:00
do they?
242
768000
1200
ئایا گرنگترن؟
13:02
Our words, however we communicate them,
243
770880
2656
وشەکانمان، هەر چۆنێک دەریانببڕین
13:05
are just as powerful.
244
773560
2096
هەر هێندە بەهێزن
13:07
Whether we speak the words
with our own voices,
245
775680
2736
ئەگەر وشەکان بەدەنگی خۆمان دەرببڕین
13:10
type them with our eyes,
246
778440
1336
بەچاومان بیان نوسین
13:11
or communicate them non-verbally
to someone who speaks them for us,
247
779800
4256
یان نازارەکی دەریان ببڕین
بۆ کەسێک کە لە جیاتی ئێمە دەریان ببڕێت
13:16
words are among our most powerful tools.
248
784080
2880
وشە یەکێکە لە بەهێزترین کەرەستەکانمان
13:20
I have come to you through
a terrible darkness,
249
788400
2816
من لە تاریکییەکی سامناکەوە
هاتووم بۆ لای ئێوە
13:23
pulled from it by caring souls
250
791240
2096
کە لێێ دەرهێنرام
بەهۆی ڕۆحە میهرەبانەکانەوە
13:25
and by language itself.
251
793360
2336
و بەهۆی خودی زمانەوە
13:27
The act of you listening to me today
brings me farther into the light.
252
795720
4016
گوێگرتنی ئێوە لەمن ئەمڕۆ
زیاتر دەمهێنێتە ناو ڕووناکییەوە
13:31
We are shining here together.
253
799760
2296
لێرە هەموومان پێکەوە دەدرەوشێینەوە
13:34
If there is one most difficult obstacle
to my way of communicating,
254
802080
4296
ئەگەر سەخترین ئاستەنگێک
لە ڕێگەی پەیوەندیکردنمدا هەبێت
13:38
it is that sometimes I want to shout
255
806400
1936
ئەوەیە کە هەندێك جار دەمەوێت هاواربکەم
13:40
and other times simply to whisper
a word of love or gratitude.
256
808360
4296
و هەندێ جاری دیکەش، دەمەوێت تەنها
وشەیەکی خۆشەویستی یان سوپاسگوزاری بچرپێنم
13:44
It all sounds the same.
257
812680
2256
هەموویان وەک یەک دێنە بەرگوێ
13:46
But if you will,
258
814960
1416
بەڵام بە ئەرک نەبێت
13:48
please imagine these next two words
as warmly as you can:
259
816400
3760
تکایە ئەم دوو وشەیەیی دواتر بە دڵسۆزانەترین شێوە
کەدەتوانن بیهێننە پێش چاوتان:
13:54
Thank you.
260
822480
1200
سوپاستان دەکەم
13:56
(Applause)
261
824280
10800
(چەپڵەلێدان)
Translated by Avan Hassan
Reviewed by mabbast chato

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Martin Pistorius - Author, designer
At age 12, Martin Pistorius fell into a coma, and spent 13 years locked inside his body, unable to communicate -- until a caregiver noticed his eyes responded to her. His book "Ghost Boy" tells his story.

Why you should listen
Martin Pistorius is a web designer and author whose personal story borders on the unimaginable. In his book Ghost Boy, he tells the story of his return to consciousness after a horrible illness ... and his struggle to tell the world that he was still there, inside his body, hoping to communicate.
More profile about the speaker
Martin Pistorius | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM
مارتین پیستۆریەس: چۆن مێشکم بەئاگا هاتەوە - و هیچکەس پێینەزانی | TED Talk | TED.com