ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.

Why you should listen

By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.

Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.

Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.

Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.

More profile about the speaker
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com
TEDSalon NY2012

Jonathan Haidt: How common threats can make common (political) ground

Џонатан Хајдт: Како заедничките закани може да направат заедничка (политичка) основа

Filmed:
662,958 views

Ако астероид од кон Земјата, ќе се здружиме и ќе бараме начин како да го спречиме, како во филмовите нели? А сепак, кога сме соочени со проблеми кои се големи, поддржани со податоци, и кои носат одлика на крај-на-светот во вистинскиот живот, често се повлекуваме во партиско викање и пат. Џонатан Хајдт ни покажува неколку од навистина вистинските астероиди што одат кон нас -- некои од нив се цели миленичиња на левицата, некои на десницата -- и предлага како двете крила може да работат заедно продуктивно во корист на целото човештво.
- Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
So if you've been following the news,
0
699
1758
Ако ги следите вестите,
00:18
you've heard that there's a pack of giant asteroids
1
2457
2489
чувте дека има група гигантски астероиди
00:20
headed for the United States,
2
4946
1073
упатени кон Соединетите држави,
00:21
all scheduled to strike within the next 50 years.
3
6019
3467
сите на пат да удрат во следните 50 години.
00:25
Now I don't mean actual asteroids made of rock and metal.
4
9486
3053
Не мислам на вистински астероиди напревени од камен и метал.
00:28
That actually wouldn't be such a problem,
5
12539
1507
Тоа всушност не би било толкав проблем,
00:29
because if we were really all going to die,
6
14046
2104
бидејќи ако е сигурно дека ќе умреме,
00:32
we would put aside our differences, we'd spend whatever it took,
7
16150
3038
треба да ги ставиме на страна нашите разлики и да направиме сѐ шо може
00:35
and we'd find a way to deflect them.
8
19188
2130
за да најдеме начин да ги одбиеме.
00:37
I'm talking instead about threats that are headed our way,
9
21318
2702
Наместо тоа зборувам за опасности кои одат кон нас
00:39
but they're wrapped in a special energy field
10
24020
2136
но тие се завиени во специјално енергетско поле
00:42
that polarizes us, and therefore paralyzes us.
11
26156
4350
кое не поларизира и потоа парализира.
00:46
Last March, I went to the TED conference,
12
30506
1904
Минатиот март, бев на конференцијата TED
00:48
and I saw Jim Hansen speak, the NASA scientist
13
32410
2836
и го гледав говорот на Џим Хансен, научникот од NASA
00:51
who first raised the alarm about global warming in the 1980s,
14
35246
2910
кој прв го вклучи алармот за глобалното затоплување во 1980-тите
00:54
and it seems that the predictions he made back then
15
38156
2465
и се чини дека предвидувањата што ги направи тогаш
00:56
are coming true.
16
40621
1841
се исполнуваат.
00:58
This is where we're headed in terms of global temperature rises,
17
42462
3487
Ако температурите продолжат да растат
01:01
and if we keep on going the way we're going,
18
45949
1609
и продолжиме да одиме по овој пат
01:03
we get a four- or five-degree-Centigrade temperature rise
19
47558
3468
ќе добиеме покачување на температурите од 4-5 степени
01:06
by the end of this century.
20
51026
1348
до крајот на векот.
01:08
Hansen says we can expect about a five-meter rise in sea levels.
21
52374
3788
Хансен вели дека можеме да очекуваме петметарско покачувњае на нивото на морето.
01:12
This is what a five-meter rise in sea levels would look like.
22
56162
3242
Вака ќе изгледа петметарско покачување на нивото на морето.
01:15
Low-lying cities all around the world will disappear
23
59404
3008
Градовите што се на ниска надморска височиња ќе исчезнат
01:18
within the lifetime of children born today.
24
62412
3798
во генерацијата што се раѓа сега.
01:22
Hansen closed his talk by saying,
25
66210
2296
Хансен го заврши својот говор велејќи
01:24
"Imagine a giant asteroid on a collision course with Earth.
26
68506
4137
„Замислете гигантски астероид на упатен кон Земјата.
01:28
That is the equivalent of what we face now.
27
72643
2353
Ова е еквивалентот со кој сега се соочуваме.
01:30
Yet we dither, taking no action to deflect the asteroid,
28
74996
3774
Сепак не преземаме акција да го одбиеме астероидот,
01:34
even though the longer we wait,
29
78770
1709
иако колку повеќе чекаме,
01:36
the more difficult and expensive it becomes."
30
80479
3077
толку тоа станува потешко и поскапо.“
01:39
Of course, the left wants to take action,
31
83556
1807
Се разбира, левицата сака да преземе акција,
01:41
but the right denies that there's any problem.
32
85363
3336
но десницата негира било каков проблем.
01:44
All right, so I go back from TED,
33
88699
1578
Во ред, се враќам од TED,
01:46
and then the following week, I'm invited to a dinner party
34
90277
2894
и потоа следната недела сум поканет на вечера
01:49
in Washington, D.C., where I know that I'll be meeting
35
93171
2465
во Вашингтон, каде што знам дека ќе се сретнам
01:51
a number of conservative intellectuals, including Yuval Levin,
36
95636
2742
со бројни конзервативни интелектуалци, вкучувајќи го и Јувал Левин,
01:54
and to prepare for the meeting, I read this article by Levin
37
98378
3596
и за да се подготвам за средбата, го читам овој текст од Левин
01:57
in National Affairs called "Beyond the Welfare State."
38
101974
3366
во National Affairs наречен „По државата на благосостојба“.
02:01
Levin writes that all over the world,
39
105340
3199
Левин пишува дека насекаде низ светот,
02:04
nations are coming to terms with the fact
40
108539
2211
државите го прифаќаат фактот
02:06
that the social democratic welfare state
41
110750
2301
дека социјал-демократската држава на благосостојба
02:08
is turning out to be untenable and unaffordable,
42
113051
3519
станува неодржлива и прескапа,
02:12
dependent upon dubious economics
43
116570
2564
зависна од сомнителна економија
02:15
and the demographic model of a bygone era.
44
119134
3637
и на демографски модел од измината ера.
02:18
All right, now this might not sound as scary as an asteroid,
45
122771
2645
Во ред, ова можеби не звучи страшно колку астероид,
02:21
but look at these graphs that Levin showed.
46
125416
2678
но видете ги сите овие графици што ги покажa Левин.
02:23
This graph shows the national debt
47
128094
2450
Овој график го прикажува државниот долг
02:26
as a percentage of America's GDP, and as you see,
48
130544
3082
како процент од БДП на Америка и како што гледате
02:29
if you go all the way back to the founding,
49
133626
2081
ако одите назад до формирањето
02:31
we borrowed a lot of money to fight the Revolutionary War.
50
135707
2116
ние позајмивме многу пари за да ја водиме Револуционерната војна.
02:33
Wars are expensive. But then we'd pay it off, pay it off, pay it off,
51
137823
3338
Војните се скапи. Но потоа ние сме ја отплатиле, отплатиле, отплатиле,
02:37
and then, oh, what's this? The Civil War. Even more expensive.
52
141161
3052
и потоа што е ова? Граѓанската војна. Уште поскапа.
02:40
Borrow a lot of money, pay it off, pay it off, pay it off,
53
144213
2733
Позајмивме, отплативме, отплативме, отплативме,
02:42
get down to near zero, and bang! -- World War I.
54
146946
2722
и стигнавме речиси до нула и бенг - Прва светска војна.
02:45
Once again, the same process repeats.
55
149668
1702
Уште еднаш се повторува процесот.
02:47
Now then we get the Great Depression and World War II.
56
151370
1908
Стигнуваме до големата депресија и Втората светска војјна.
02:49
We rise to an astronomical level, around 118 percent of GDP,
57
153278
4358
Се креваме до астрономско ниво, околу 118% од БДП,
02:53
really unsustainable, really dangerous.
58
157636
3680
навистина неодржливо, навистина опасно.
02:57
But we pay it off, pay it off, pay it off, and then, what's this?
59
161316
4627
Но отплаќаме, отплаќаме, отплаќаме, и тогаш што е ова?
03:01
Why has it been rising since the '70s?
60
165943
3009
Зошто се крева од 1970-тите?
03:04
It's partly due to tax cuts that were unfunded,
61
168952
2793
Делумно, тоа е поради кратење на даноците што се неосновани,
03:07
but it's due primarily to the rise of entitlement spending,
62
171745
2694
но пред сѐ е поради покачување на буџетско трошење,
03:10
especially Medicare.
63
174439
2154
посебно Медикер.
03:12
We're approaching the levels of indebtedness we had at World War II,
64
176593
3095
Се приближуваме до нивоата на задолженост што ги имавме во време на Втората светска војна,
03:15
and the baby boomers haven't even retired yet,
65
179688
2991
а Бејби бум генерацијата сѐ уште не се пензионирала.
03:18
and when they do, this is what will happen.
66
182679
3270
Кога ќе се пензионира, ова се ќе се случи.
03:21
This is data from the Congressional Budget Office
67
185949
1729
Овие податоци се од Конгресната служба за буџет
03:23
showing its most realistic forecast of what would happen
68
187678
2827
и ги покажуваат најреалните предвидување што може да се случат
03:26
if current situations and expectations and trends are extended.
69
190505
4115
ако тековната ситуација, трошење и трендови се продолжат.
03:30
All right, now what you might notice is that these two graphs
70
194620
2932
Во ред, можете да забележите дека овие два графици
03:33
are actually identical, not in terms of the x- and y-axes,
71
197552
4631
се идентични, не во однос на x и y оските,
03:38
or in terms of the data they present,
72
202183
1195
или во однос на податоците што ги презентираат,
03:39
but in terms of their moral and political implications, they say the same thing.
73
203378
4473
туку во однос на нивните морални и политички импликации, тие кажуваат исто нешто.
03:43
Let me translate for you.
74
207851
1836
Да ви преведеам.
03:45
"We are doomed unless we start acting now.
75
209687
3667
„Ние сме проколнати освен ако не почнеме да дејстуваме сега.
03:49
What's wrong with you people on the other side in the other party?
76
213354
2980
Што е проблемот со вас луѓе на другата страна во другата партија?
03:52
Can't you see reality? If you won't help, then get the hell out of the way."
77
216334
4389
Не ја гледате реалноста? Ако не сакате да помогнете, тогаш тргнете се од патот.“
03:56
We can deflect both of these asteroids.
78
220723
2281
Можеме да ги одбиеме двата астероиди.
03:58
These problems are both technically solvable.
79
223004
3390
Обата проблеми се технички решливи.
04:02
Our problem and our tragedy is that in these hyper-partisan times,
80
226394
2779
Нашиот проблем и нашата трагедија е во тоа дека во овие хипер-партиски времиња,
04:05
the mere fact that one side says, "Look, there's an asteroid,"
81
229173
2992
самиот факт што едната страна вели „Гледајте астероид“,
04:08
means that the other side's going to say, "Huh? What?
82
232165
2241
значи дека другата страна ќе рече, „Што?
04:10
No, I'm not even going to look up. No."
83
234406
2578
Не, не сакам ни да погледнам нагоре. Не.“
04:12
To understand why this is happening to us,
84
236984
3104
За да разбереме зошто ова ни се случува,
04:15
and what we can do about it, we need to learn more about moral psychology.
85
240088
4046
и што можеме да направиме, мораме да научиме повеќе за морална психологија.
04:20
So I'm a social psychologist, and I study morality,
86
244134
2658
Јас сум социјален психолог и го проучувам моралот,
04:22
and one of the most important principles of morality
87
246792
2387
и еден од најважните принципи на моралот
04:25
is that morality binds and blinds.
88
249179
3250
е дека моралот залепува и заслепува.
04:28
It binds us into teams that circle around sacred values
89
252429
2434
Не залепува во тимови кои кружат околу нашите свети вредности
04:30
but thereby makes us go blind to objective reality.
90
254863
3913
но со тоа не прави слепи за објективната реалност.
04:34
Think of it like this.
91
258776
1106
Мислете за тоа на овој начин.
04:35
Large-scale cooperation is extremely rare on this planet.
92
259882
4063
Соработка од големи размери е екстремно ретка на оваа планета.
04:39
There are only a few species that can do it.
93
263945
2159
Само неколку видови ја прават.
04:42
That's a beehive. That's a termite mound, a giant termite mound.
94
266104
3000
Рој на пчели. Колонија на термити.
04:45
And when you find this in other animals, it's always the same story.
95
269104
3100
И кога ќе го најдете ова кај други животни, секогаш е истата приказна.
04:48
They're always all siblings who are children of a single queen,
96
272204
4897
Тие секогаш се браќа и сестри кои се деца на една кралица,
04:53
so they're all in the same boat.
97
277101
1859
и така сите се во ист брод.
04:54
They rise or fall, they live or die, as one.
98
278960
3321
Тие се воздигнуваат или паѓаат, живеат или умираат, како еден.
04:58
There's only one species on the planet that can do this
99
282281
2291
Само еден вид на земјава може да го прави ова
05:00
without kinship, and that, of course, is us.
100
284572
2575
без сродство, и тој вид, секако сме ние.
05:03
This is a reconstruction of ancient Babylon,
101
287147
2271
Ова е реконструкција на античкиот Вавилон,
05:05
and this is Tenochtitlan.
102
289418
2323
а ова е Теночитлан.
05:07
Now how did we do this? How did we go
103
291741
2092
Како го направивме ова? Како од
05:09
from being hunter-gatherers 10,000 years ago
104
293833
2994
почетокот на ловџии-собирачи пред 10.000 години
05:12
to building these gigantic cities in just a few thousand years?
105
296827
4018
стигнавме да ги градиме овие гигантски градови за само неколку илјади години?
05:16
It's miraculous, and part of the explanation
106
300845
3043
Чудовишно е, и дел од објаснувањето е
05:19
is this ability to circle around sacred values.
107
303888
4224
оваа можност за собирање околу свети вредности.
05:24
As you see, temples and gods play a big role in all ancient civilizations.
108
308112
3924
Како што гледате, храмовите и боговите играат голема улога во сите антички цивилизации.
05:27
This is an image of Muslims circling the Kaaba in Mecca.
109
312036
3852
Ова е слика од муслимани околу Каба во Мека.
05:31
It's a sacred rock, and when people circle something together,
110
315888
3145
Тоа е свет камен, и кога луѓето ќе се соберат околу нешто,
05:34
they unite, they can trust each other, they become one.
111
319033
4371
се обединуваат, си веруваат еден на друг, стануваат еден.
05:39
It's as though you're moving an electrical wire
112
323404
2181
Како да мрдате електрична жица
05:41
through a magnetic field that generates current.
113
325585
2137
низ магнетно поле кое создава струја.
05:43
When people circle together, they generate a current.
114
327722
2923
Кога луѓето ќе се здружат, тие генерираат струја.
05:46
We love to circle around things.
115
330645
1533
Сакаме да се здружуваме околу работи.
05:48
We circle around flags, and then we can trust each other.
116
332178
3698
Се здружуваме околу знамиња и тогаш можеме да си веруваме.
05:51
We can fight as a team, as a unit.
117
335876
2841
Можеме да се бориме како тим, како едно.
05:54
But even as morality binds people together into a unit,
118
338717
3159
Но дури и кога моралот ги спојува луѓето заедно во единица,
05:57
into a team, the circling blinds them.
119
341876
3972
во тим, тоа и ги заслепува.
06:01
It causes them to distort reality.
120
345848
1808
Ги предизвикува да си ја извитоперат реалноста.
06:03
We begin separating everything into good versus evil.
121
347656
4037
Почнуваме да делиме сѐ на добро наспроти зло.
06:07
Now that process feels great. It feels really satisfying.
122
351693
3898
Тоа создава одлично чувство. Не тера да се чуствуваме задоволени.
06:11
But it is a gross distortion of reality.
123
355591
4219
Но тоа е голема дисторзија на реалноста.
06:15
You can see the moral electromagnet operating in the U.S. Congress.
124
359810
3408
Можете да го видите моралниот електромагнет во фукнција во конгресот на САД.
06:19
This is a graph that shows the degree to which voting
125
363218
2232
Ова е график што покажува до кој степен гласањето
06:21
in Congress falls strictly along the left-right axis,
126
365450
2831
во Конгресот паѓа строго по десно-левата оска,
06:24
so that if you know how liberal or conservative someone is,
127
368281
2676
па ако знаете колку некој е либерален или конзервативен,
06:26
you know exactly how they voted on all the major issues.
128
370957
3226
знаете точно како гласале на сите главни прашања.
06:30
And what you can see is that,
129
374183
2054
И можете да видите дека
06:32
in the decades after the Civil War,
130
376237
2385
во декадите по граѓанската војна,
06:34
Congress was extraordinarily polarized,
131
378622
2489
конгресот беше невообичаено поларизиран,
06:37
as you would expect, about as high as can be.
132
381111
2543
како што би очекувале, најмногу што може.
06:39
But then, after World War I, things dropped,
133
383654
2976
Но потоа, по Првата светска војна, работите паднаа,
06:42
and we get this historically low level of polarization.
134
386630
2905
и го имаме ова историско ниско ниво на поларизација.
06:45
This was a golden age of bipartisanship,
135
389535
1692
Ова е златното време на непартиското одлучување,
06:47
at least in terms of the parties' ability to work together
136
391227
3275
барем во однос на способноста на партиите да работат заедно
06:50
and solve grand national problems.
137
394502
3008
и да решаваат големи државни проблеми.
06:53
But in the 1980s and '90s, the electromagnet turns back on.
138
397510
4449
Но во 1980-тите и 90-тите електромагнетот повторно се вклучува.
06:57
Polarization rises.
139
401959
2841
Поларизацијата се крева.
07:00
It used to be that conservatives and moderates and liberals
140
404800
2966
Порано конзервативците, умерените и либералите
07:03
could all work together in Congress.
141
407766
1832
можеа заедно да работат во конгресот.
07:05
They could rearrange themselves, form bipartisan committees,
142
409598
2841
Можеа да се прилагодат, да формираат непартиски комитети,
07:08
but as the moral electromagnet got cranked up,
143
412439
3273
но како што проработе моралниот електромагнет,
07:11
the force field increased,
144
415712
2270
се зголеми струјното поле
07:13
Democrats and Republicans were pulled apart.
145
417982
2764
и демократите и републиканците се разделија.
07:16
It became much harder for them to socialize,
146
420746
1987
Стана многу тешко да се социјализираат заедно,
07:18
much harder for them to cooperate.
147
422733
1478
уште потешко да соработуваат.
07:20
Retiring members nowadays say that it's become like gang warfare.
148
424211
4841
Конгресмените што се пензионираат сега велат дека е како војна помеѓу банди.
07:24
Did anybody notice that in two of the three debates,
149
429052
3512
Дали некој забележа дека во две од трите дебати,
07:28
Obama wore a blue tie and Romney wore a red tie?
150
432564
3516
Овама носеше сина а Ромни црвена вратоврска?
07:31
Do you know why they do this?
151
436080
1986
Знаете зошто го направија ова?
07:33
It's so that the Bloods and the Crips will know which side to vote for. (Laughter)
152
438066
4142
За бандите да знаат за кого да гласаат.
07:38
The polarization is strongest among our political elites.
153
442208
2766
Поларизацијата е најсилна помеѓу нашите политички елити.
07:40
Nobody doubts that this is happening in Washington.
154
444974
2178
Никој не се сомнева дека ова се случува во Вашингтон.
07:43
But for a while, there was some doubt as to whether it was happening among the people.
155
447152
3436
Но некое време имаше сомнеж дали ова се случува помеѓу луѓето.
07:46
Well, in the last 12 years it's become
156
450588
1308
Па, во последните 12 години
07:47
much more apparent that it is.
157
451896
2087
тоа стана многу по очигледно.
07:49
So look at this data. This is from the American National Elections Survey.
158
453983
3222
Погледнете ги овие податоци. Ова е од истражувањето за изборите во Америка.
07:53
And what they do on that survey is they ask
159
457205
2640
Во тоа истражување прашуваат
07:55
what's called a feeling thermometer rating.
160
459845
2012
нешто што се вика рангирање по термометар.
07:57
So, how warm or cold do you feel about, you know,
161
461857
4237
Значи, колку топло или ладно се чувствувате за, знаете,
08:01
Native Americans, or the military, the Republican Party,
162
466094
2775
Индијанците, војската, републиканската партија,
08:04
the Democratic Party, all sorts of groups in American life.
163
468869
2926
демократската партија, сите разни групи во Американскиот живот.
08:07
The blue line shows how warmly Democrats feel
164
471795
2682
Сината линија покажува колку топло се чувствуваат демократите
08:10
about Democrats, and they like them.
165
474477
2463
за демократите, и тие ги сакаат.
08:12
You know, ratings in the 70s on a 100-point scale.
166
476940
2705
Знаете, рангот во 70-тите на скала од 100.
08:15
Republicans like Republicans. That's not a surprise.
167
479645
3015
Републиканците ги сакаат републиканците. Тоа не е изненадување.
08:18
But when you look at cross-party ratings,
168
482660
2074
Но кога ќе ги погледате рангирањата што не се внатре-партиски
08:20
you find, well, that it's lower, but actually,
169
484734
2535
ќе видите дека сакањето е пониско, но всушност
08:23
when I first saw this data, I was surprised.
170
487269
1984
кога прв пат ги видов овие податоци, бев изненаден.
08:25
That's actually not so bad. If you go back to the Carter and even Reagan administrations,
171
489253
3295
Тоа всушност не е толку лошо. Ако се вратите назад во времето на Картер или Реган,
08:28
they were rating the other party 43, 45. It's not terrible.
172
492548
4577
тие ја рангираа другата партија околу 43, 45. Не е лошо.
08:33
It drifts downwards very slightly,
173
497125
2315
Оди надолу малку,
08:35
but now look what happens under George W. Bush and Obama.
174
499440
3861
но видете што се случува во времето на Буш и Обама.
08:39
It plummets. Something is going on here.
175
503301
2752
Пропаѓа. Нешто се случува овде.
08:41
The moral electromagnet is turning back on,
176
506053
2401
Моралниот електромагнет повторно се вклучува,
08:44
and nowadays, just very recently,
177
508454
2160
и денес, скоро,
08:46
Democrats really dislike Republicans.
178
510614
2240
демократите навистина не ги сакаат републиканците.
08:48
Republicans really dislike the Democrats. We're changing.
179
512854
3516
Републиканците навистина не ги сакаат демократите. Ние се менуваме.
08:52
It's as though the moral electromagnet is affecting us too.
180
516370
2850
Како моралниот електромагнет да влијае и на нас.
08:55
It's like put out in the two oceans and it's pulling the whole country apart,
181
519220
3725
Како да е ставен во двата океани и да ја тегне земјата на два дела,
08:58
pulling left and right into their own territories
182
522945
3956
лево и десно во нивни сопствени територии
09:02
like the Bloods and the Crips.
183
526901
2809
како Bloods-ите и Crips-ите (две познати спротиставени банди).
09:05
Now, there are many reasons why this is happening to us,
184
529710
3014
Има многу причини зошто ова ни се случува,
09:08
and many of them we cannot reverse.
185
532724
2920
и многу од нив не можеме да ги поправиме.
09:11
We will never again have a political class
186
535644
2497
Никогаш повторно нема да имаме политичка класа
09:14
that was forged by the experience of fighting together
187
538141
3559
која е создадена од искуството на заедничка борба
09:17
in World War II against a common enemy.
188
541700
2744
во Втора светска војна против заеднички непријател.
09:20
We will never again have just three television networks,
189
544444
3534
Никогаш повеќе нема да имаме само три телевизии
09:23
all of which are relatively centrist.
190
547978
3173
од кои сите се релативно центристички.
09:27
And we will never again have a large group of conservative southern Democrats
191
551151
4840
И никогаш нема да имаме голема група на конзервативни јужни демократи
09:31
and liberal northern Republicans making it easy,
192
555991
3791
и либерални северни републиканци кои ќе прават
09:35
making there be a lot of overlap for bipartisan cooperation.
193
559782
4318
да има преклопување за двопартиска соработка.
09:40
So for a lot of reasons, those decades after the Second World War
194
564100
2648
Така, од многу причини, тие декади по Втората светска војна
09:42
were an historically anomalous time.
195
566748
1803
беа историска аномалија.
09:44
We will never get back to those low levels of polarization, I believe.
196
568551
3717
Верувам дека никогаш нема да се вратиме на тоа ниско ниво на поларизација.
09:48
But there's a lot that we can do. There are dozens
197
572268
2598
Но има многу што може да се направи. Има дузина
09:50
and dozens of reforms we can do that will make things better,
198
574866
3146
реформи што можеме да ги направиме кои ќе ги направат работите подобри,
09:53
because a lot of our dysfunction can be traced directly
199
578012
2424
бидејќи многу од нашето нефункционирање може да се следи назад дирекнто
09:56
to things that Congress did to itself in the 1990s
200
580436
3623
до нештата што конгресот ги направи во 1990-тите
09:59
that created a much more polarized and dysfunctional institution.
201
584059
5095
што создаде многу пополаризирана и нефункционална институција.
10:05
These changes are detailed in many books.
202
589154
2192
Овие промени се опишани во многу книги.
10:07
These are two that I strongly recommend,
203
591346
2240
Овие две ги препорачувам.
10:09
and they list a whole bunch of reforms.
204
593586
2151
и тие предлагаат еден куп реформи.
10:11
I'm just going to group them into three broad classes here.
205
595737
2770
Ќе ги групирам во три широки класи.
10:14
So if you think about this as the problem of a dysfunctional,
206
598507
3038
Ако мислите дека ова е проблем на нефункционална,
10:17
hyper-polarized institution, well, the first step is,
207
601545
3344
хипер-поларизирана институција, првиот чекор е
10:20
do what you can so that fewer hyper-partisans get elected in the first place,
208
604889
5274
да направите сѐ што може за помалку хипер-партијци да бидат избрани,
10:26
and when you have closed party primaries,
209
610163
1394
а кога имате затворени партиски избори,
10:27
and only the most committed Republicans and Democrats are voting,
210
611557
3064
и кога само најпосветените републиканци и демократи гласаат,
10:30
you're nominating and selecting the most extreme hyper-partisans.
211
614621
3996
тогаш ги номинирате и бирате само најектремните хипер-партијци.
10:34
So open primaries would make that problem much, much less severe.
212
618617
3587
Така, отворени партиски избори ќе го направат проблемот многу полесен.
10:38
But the problem isn't primarily that we're electing bad people to Congress.
213
622204
4751
Но проблемот не е примарно дека избираме лоши луѓе за конгресот.
10:42
From my experience, and from what I've heard from Congressional insiders,
214
626955
3400
Од моето искуство и од она што сум го чул од луѓе од конгресот,
10:46
most of the people going to Congress are good, hard-working,
215
630355
2980
повеќе од луѓето што одат во конгресот се добри, работливи,
10:49
intelligent people who really want to solve problems,
216
633335
2661
интелегентни луѓе кои навистина сакаат да решаваат проблеми,
10:51
but once they get there, they find that they are forced
217
635996
2625
но штом ќе стигнат таму, приморани се
10:54
to play a game that rewards hyper-partisanship
218
638621
2931
да играат игра која наградува хипер-партизираност
10:57
and that punishes independent thinking.
219
641552
1649
и казнува независно мислење.
10:59
You step out of line, you get punished.
220
643201
2578
Излезеш ли од редот, ќе бидеш казнет.
11:01
So there are a lot of reforms we could do
221
645779
1767
Има многу реформи што може да ги направиме
11:03
that will counteract this.
222
647546
1172
кои ќе делуваат против ова.
11:04
For example, this "Citizens United" ruling is a disaster,
223
648718
3220
На пример, пресудата "Citizens United" е катастрофа,
11:07
because it means there's like a money gun aimed at your head,
224
651938
2199
бидејќи значи дека има пиштол од пари прилепен на твоето чело,
11:10
and if you step out of line, if you try to reach across the aisle,
225
654137
2765
и ако излезеш од линијата и пробаш да посегнеш преку преминот,
11:12
there's a ton of money waiting to be given to your opponent
226
656902
2516
има тон пари што ќе му бидат дадени на твојот противник
11:15
to make everybody think that you are a terrible person through negative advertising.
227
659418
5665
за сите со помош на негативно рекламирање да бидат натерани да мислат дека ти си одвратна личност.
11:20
But the third class of reforms is that we've got to change
228
665083
2303
Третата класа реформи е дека мораме да ја промениме
11:23
the nature of social relationships in Congress.
229
667386
2827
природата на социјалните врски во конгресот.
11:26
The politicians I've met are generally very extroverted,
230
670213
4311
Политичарите што ги сретнав се генерално многу екстровертни,
11:30
friendly, very socially skillful people,
231
674524
3071
пријателски настроени, социјално вешти луѓе
11:33
and that's the nature of politics. You've got to make relationships,
232
677595
3354
и тоа е природата на политиката. Мора да создаваш врски,
11:36
make deals, you've got to cajole, please, flatter,
233
680949
3279
правиш зделки, да задоволуваш, ласкаш,
11:40
you've got to use your personal skills,
234
684228
2385
мора да ги користиш личните вештини,
11:42
and that's the way politics has always worked.
235
686613
2391
и така политиката функционирала од секогаш.
11:44
But beginning in the 1990s, first the House of Representatives
236
689004
3080
Но во почетокот на 1990-тите конгресот
11:47
changed its legislative calendar
237
692084
2385
го смени календарот
11:50
so that all business is basically done in the middle of the week.
238
694469
3656
така што сета работа се прави во средина на неделата.
11:54
Nowadays, Congressmen fly in on Tuesday morning,
239
698125
2229
Денес, конгресмените долетуваат во вторник наутро,
11:56
they do battle for two days, then they fly home Thursday afternoon.
240
700354
2849
се борат два дена и одат дома во четврток вечер.
11:59
They don't move their families to the District.
241
703203
1905
Не ги селат своите фамилии во Вашингтон.
12:01
They don't meet each other's spouses or children.
242
705108
2318
Не ги среќаваат своите партнери и деца.
12:03
There's no more relationship there.
243
707426
2514
Нема повеќе врски таму.
12:05
And trying to run Congress without human relationships
244
709940
3796
И да се раководи конгресот без човечки односи
12:09
is like trying to run a car without motor oil.
245
713736
2827
е како да се вози кола без масло во моторот.
12:12
Should we be surprised when the whole thing freezes up
246
716563
2837
Треба ли да бидеме изненадени кога целата работа смрзнува
12:15
and descends into paralysis and polarization?
247
719400
3833
и пропаѓа во парализа и поларизација?
12:19
A simple change to the legislative calendar,
248
723233
1751
Проста промена во законодавниот календар,
12:20
such as having business stretch out for three weeks
249
724984
2327
што ќе овозможи развлекување на работата во 3 недели
12:23
and then they get a week off to go home,
250
727311
1563
и потоа недела дома,
12:24
that would change the fundamental relationships in Congress.
251
728874
3325
ќе ги смени основните односи во конгресот.
12:28
So there's a lot we can do, but who's going to push them to do it?
252
732199
3136
Значи има многу што треба да се направи, но кој ќе ги натера да го направат?
12:31
There are a number of groups that are working on this.
253
735335
2384
Има повеќе групи што работат на ова.
12:33
No Labels and Common Cause, I think,
254
737719
2152
No Labels и Common Cause мислам
12:35
have very good ideas for changes we need to do
255
739871
2139
имаат многу добри идеи за промените што треба да ги направиме
12:37
to make our democracy more responsive and our Congress more effective.
256
742010
3165
за нашата демократија да биде почувствителна и нашиот конгрес поефективен.
12:41
But I'd like to supplement their work
257
745175
1823
Но би сакал да ја дополнам нивната работа
12:42
with a little psychological trick, and the trick is this.
258
746998
4064
со мал психолошки трик, и тој е ова.
12:46
Nothing pulls people together like a common threat
259
751062
3050
Ништо не ги зближува луѓето заедно како заедничка закана
12:50
or a common attack, especially an attack from a foreign enemy,
260
754112
3793
или заеднички напад, посебно напад од надворешен непријател,
12:53
unless of course that threat hits on our polarized psychology,
261
757905
5322
освен се разбира, ако таа закана не удри по нашата поларизирана психологија,
12:59
in which case, as I said before, it can actually pull us apart.
262
763227
2954
и тогаш, како што реков претходно, да не подели уште повеќе.
13:02
Sometimes a single threat can polarize us, as we saw.
263
766181
2923
Некогаш некоја закана може и да не поларизира.
13:05
But what if the situation we face is not a single threat
264
769104
3110
Но што ако ситуација со која се соочуваме не е една закана
13:08
but is actually more like this,
265
772214
1837
туку повеќе е дека
13:09
where there's just so much stuff coming in,
266
774051
1430
толку многу работи надоаѓаат
13:11
it's just, "Start shooting, come on, everybody,
267
775481
2081
што едноставно е „Почнете да пукате, сите,
13:13
we've got to just work together, just start shooting."
268
777562
2250
мораме заедно да работиме, почнете да пукате.“
13:15
Because actually, we do face this situation.
269
779812
2625
Бидејќи всушност, се соочуваме со оваа ситуација.
13:18
This is where we are as a country.
270
782437
2536
Овде сме како држава.
13:20
So here's another asteroid.
271
784973
2194
Еве уште еден астероид.
13:23
We've all seen versions of this graph, right,
272
787167
1676
Сите сме виделе верзии од овој график, нели,
13:24
which shows the changes in wealth since 1979,
273
788843
3834
кој покажува промени во богатството од 1979,
13:28
and as you can see, almost all the gains in wealth
274
792677
2599
и како што можете да видите, речиси сите придобивки во богатство
13:31
have gone to the top 20 percent, and especially the top one percent.
275
795276
4894
се отидени во горните 20% и посебно во врвните 1%.
13:36
Rising inequality like this is associated
276
800170
2128
Растечка нееднаквост како ова е асоцирана
13:38
with so many problems for a democracy.
277
802298
2673
со многу проблеми за една демократија.
13:40
Especially, it destroys our ability to trust each other,
278
804971
2968
Посебно, тоа ја уништува способноста да си веруваме,
13:43
to feel that we're all in the same boat, because it's obvious we're not.
279
807939
3453
да се чувствуаме дека сме во ист брод, затоа што е очигледно дека не сме.
13:47
Some of us are sitting there safe and sound in gigantic private yachts.
280
811392
2958
Некои од нас си седат безбедно во гигантски приватни јахти.
13:50
Other people are clinging to a piece of driftwood.
281
814350
1590
Други се држат за тенка гранка што плови.
13:51
We're not all in the same boat, and that means
282
815940
2052
Не сме во истиот брод и тоа значи
13:53
nobody's willing to sacrifice for the common good.
283
817992
4909
дека никој не сака да се жртвува за заедничко добро.
13:58
The left has been screaming about this asteroid for 30 years now,
284
822901
2876
Левицата вриска за овој астероиод веќе 30 години
14:01
and the right says, "Huh, what? Hmm? No problem. No problem."
285
825777
4942
а десницата вели “Што? Хм? Нема проблем. Нема проблем.“
14:06
Now,
286
830719
2579
Сега,
14:09
why is that happening to us? Why is the inequality rising?
287
833298
2349
зошто ни се случува ова? Зошто се зголемува нееднаквоста?
14:11
Well, one of the largest causes, after globalization,
288
835647
3618
Една од најголемите причини, по глобализацијата,
14:15
is actually this fourth asteroid,
289
839265
2846
е овој четврт астероид,
14:18
rising non-marital births.
290
842111
1975
растечки број на вонбрачни деца.
14:19
This graph shows the steady rise of out-of-wedlock births
291
844086
2936
Овој график прикажува постојан раст на раѓања надвор од брак
14:22
since the 1960s.
292
847022
1978
од 1960-тите.
14:24
Most Hispanic and black children are now born to unmarried mothers.
293
849000
3279
Повеќето деца од шпанско и црно потекло се родени од немажени мајки.
14:28
Whites are headed that way too.
294
852279
2408
Белите се на тој пат исто така.
14:30
Within a decade or two, most American children
295
854687
2345
За декада или две повеќето Американски деца
14:32
will be born into homes with no father.
296
857032
2869
ќе бидат родени во домови без татко.
14:35
This means that there's much less money coming into the house.
297
859901
2354
Ова значи дека многу помалку пари ќе доаѓаат во домот.
14:38
But it's not just money. It's also stability versus chaos.
298
862255
3958
Но не само пари. И стабилност наспроти хаос.
14:42
As I know from working with street children in Brazil,
299
866213
2235
Како што знам од работата со деца од улица во Бразил,
14:44
Mom's boyfriend is often a really, really dangerous person for kids.
300
868448
5062
дечкото на мајката често е многу, многу опасна личност за децата.
14:49
Now the right has been screaming about this asteroid since the 1960s,
301
873510
4017
Десницата вриска за овој астероид од 1960-тите,
14:53
and the left has been saying, "It's not a problem. It's not a problem."
302
877527
3879
а левицата вели: „Не е проблем. Не е проблем“.
14:57
The left has been very reluctant to say
303
881406
1706
Левицата беше многу неволна да рече
14:59
that marriage is actually good for women and for children.
304
883112
3605
бракот е добар за жените и децата.
15:02
Now let me be clear. I'm not blaming the women here.
305
886717
1961
Да бидам јасен. Не ги обвинувам жените.
15:04
I'm actually more critical of the men
306
888678
1494
Повеќе сум критичен кон мажите
15:06
who won't take responsibility for their own children
307
890172
1993
кои не сакаат да преземат одговорност за нивните деца
15:08
and of an economic system that makes it difficult
308
892165
2831
и кон економски систем кој прави да биде тешко
15:10
for many men to earn enough money to support those children.
309
894996
3233
за многу мажи да заработат доволно за да ги издржуваат тие деца.
15:14
But even if you blame nobody, it still is a national problem,
310
898229
4368
Но дури и да не обвинувате никого, сепак тоа е државен проблем,
15:18
and one side has been more concerned about it than the other.
311
902597
3735
и едната страна била поконцентрирана на него отколку другата страна
15:22
The New York Times finally noticed this asteroid
312
906332
2233
Њу Јорк Тајмс конечно го забележа овој астероид
15:24
with a front-page story last July
313
908565
2280
со насловна страница минатиот јули
15:26
showing how the decline of marriage contributes to inequality.
314
910845
4214
прикажувајќи како падот на бракот придонесува кон нееднаквоста.
15:30
We are becoming a nation of just two classes.
315
915059
3594
Стануваме нација на две класи.
15:34
When Americans go to college and marry each other,
316
918653
2742
Кога Американците одат на факултет и се земаат меѓу себе,
15:37
they have very low divorce rates.
317
921395
2700
имаат многу ниски стапки на развод.
15:39
They earn a lot of money, they invest that money in their kids,
318
924095
3045
Заработуваат многу пари, ги инвестираат тие пари во своите деца,
15:43
some of them become tiger mothers,
319
927140
1543
некои од нив стануваат тигрици мајки,
15:44
the kids rise to their full potential,
320
928683
1676
децата израснуваат во цел свој потенцијал,
15:46
and the kids go on to become
321
930359
2423
и стануваат
15:48
the top two lines in this graph.
322
932782
4291
првите две линии во овој график.
15:52
And then there's everybody else:
323
937073
2630
И потоа тука се сите други:
15:55
the children who don't benefit from a stable marriage,
324
939703
3244
децата што немаат корист од стабилен брак,
15:58
who don't have as much invested in them,
325
942947
1703
во кои не се инвестира многу,
16:00
who don't grow up in a stable environment,
326
944650
1784
кои не растат во стабилна околина,
16:02
and who go on to become the bottom three lines in that graph.
327
946434
4958
и кои стануваат последните три линии од овој график.
16:07
So once again, we see that these two graphs are actually saying the same thing.
328
951392
3565
Уште еднаш гледаме дека овие два графици покажуваат иста работа.
16:10
As before, we've got a problem, we've got to start working on this,
329
954957
3014
Како и претходно имаме проблем и мораме да почнеме да работиме на ова,
16:13
we've got to do something,
330
957971
2032
мораме да направиме нешто,
16:15
and what's wrong with you people that you don't see my threat?
331
960003
2640
и што е проблемот со вас луѓе што не ја гледата мојата закана?
16:18
But if everybody could just take off their partisan blinders,
332
962643
3802
Но ако сите ги извадат своите партиски завеси
16:22
we'd see that these two problems actually
333
966445
2603
ќе видиме дека овие два проблеми
16:24
are best addressed together.
334
969048
2747
всушност можат најлесно да се решат заедно.
16:27
Because if you really care about income inequality,
335
971795
1743
Затоа што ако навистина се грижите за нееднаквоста на приходот,
16:29
you might want to talk to some evangelical Christian groups
336
973538
2307
можеби ќе сакате да зборувате со некои христијански групи
16:31
that are working on ways to promote marriage.
337
975845
3131
кои работат на начини за промовирање на бракот.
16:34
But then you're going to run smack into the problem
338
978976
2206
Но тогаш ќе се соочите со проблемот дека
16:37
that women don't generally want to marry someone
339
981182
2528
жените генерално не сакаат да се омажат со некој
16:39
who doesn't have a job.
340
983710
2352
што нема работа.
16:41
So if you really care about strengthening families,
341
986062
1813
Па ако навистина се грижите за зајакнување на семејствата,
16:43
you might want to talk to some liberal groups
342
987875
1661
треба да зборувате со некои либерални групи
16:45
who are working on promoting educational equality,
343
989536
3406
кои работат на промовирање на образовна еднаквост,
16:48
who are working on raising the minimum wage,
344
992942
1760
кревање на минималната плата,
16:50
who are working on finding ways to stop so many men
345
994702
2840
кои бараат начини да спречат многу мажи
16:53
from being sucked into the criminal justice system and
346
997542
2039
од тоа да бидат вовлечени во кривичниот систем
16:55
taken out of the marriage market for their whole lives.
347
999581
3354
и извадени од пазарот за брак засекогаш.
16:58
So to conclude, there are at least four asteroids headed our way.
348
1002935
5848
За заклучок, има барем четири астероиди што одат кон нас.
17:04
How many of you can see all four?
349
1008783
2792
Колкумина од вас можат да ги видат сите четири?
17:07
Please raise your hand right now if you're willing to admit
350
1011575
2615
Кренете ја ракате сега ако сте спремни да признаете
17:10
that all four of these are national problems.
351
1014190
2993
дека сите четири се државни проблеми.
17:13
Please raise your hands.
352
1017183
1857
Кренете рака.
17:14
Okay, almost all of you.
353
1019040
1647
Во ред. Речиси сите.
17:16
Well, congratulations, you guys are the inaugural members
354
1020687
2842
Па честитки. Вие се првите членови
17:19
of the Asteroids Club, which is a club
355
1023529
3263
на клубот на астероиди, што е клуб
17:22
for all Americans who are willing to admit
356
1026792
3241
за сите Американци кои се спремни да признаат
17:25
that the other side actually might have a point.
357
1030033
2903
дека другата страна всушнст можеби е во право.
17:28
In the Asteroids Club, we don't start by looking for common ground.
358
1032936
3031
Во клубот на астероиди не почнуваме со барање на заеднчка основа.
17:31
Common ground is often very hard to find.
359
1035967
1894
Заедничка основа често многу тешко се наоѓа.
17:33
No, we start by looking for common threats
360
1037861
2184
Не. Почнуваме со барање на заеднички закани
17:35
because common threats make common ground.
361
1040045
3669
затоа што заеднички закани прават заедничка основа.
17:39
Now, am I being naive? Is it naive to think
362
1043714
3824
Сега, дали сум наивен? Дали е наивно да се мисли
17:43
that people could ever lay down their swords,
363
1047538
1371
дека луѓето можат да го положат оружјето
17:44
and left and right could actually work together?
364
1048909
3606
и левото и десното да работат заедно?
17:48
I don't think so, because it happens,
365
1052515
2487
Не мислам дека е така затоа што се случува,
17:50
not all that often, but there are a variety of examples that point the way.
366
1055002
3864
не често, но има повеќе примери кои покажуваат натаму.
17:54
This is something we can do.
367
1058866
1439
Ова е нешто што можеме да го направиме.
17:56
Because Americans on both sides care about the decline in civility,
368
1060305
4035
Затоа што Американците на двете страни се грижат за падот на учтивоста
18:00
and they've formed dozens of organizations,
369
1064340
1751
и тие формираа дузина организации
18:01
at the national level, such as this one,
370
1066091
2173
на национално ниво, како оваа,
18:04
down to many local organizations,
371
1068264
1648
па сѐ до многу локални организации,
18:05
such as To The Village Square in Tallahassee, Florida,
372
1069912
2358
како To The Village Square во Талахасе, Флорида,
18:08
which tries to bring state leaders together to help facilitate
373
1072270
2475
која се обидува да ги спои државните водачи
18:10
that sort of working together human relationship
374
1074745
3446
за да создаде човечки односи
18:14
that's necessary to solve Florida's problems.
375
1078191
3040
кои се потребни за решавање на проблемите на Флорида.
18:17
Americans on both sides care about global poverty and AIDS,
376
1081231
4395
Американците на двете страни се грижат за светската сиромаштија и СИДА,
18:21
and on so many humanitarian issues,
377
1085626
2896
и за многу хуманитарни прашања,
18:24
liberals and evangelicals are actually natural allies,
378
1088522
3024
либералите и евангелистите се всушност природни сојузници,
18:27
and at times they really have worked together
379
1091546
1883
и некогаш навистина работеле заедно
18:29
to solve these problems.
380
1093429
1917
за да решаваат проблеми.
18:31
And most surprisingly to me, they sometimes can even see
381
1095346
2723
И најизненадувачки за мене, тие понекогаш гледаат
18:33
eye to eye on criminal justice.
382
1098069
1996
еднакво на прашањето за кривична правда.
18:35
For example, the incarceration rate, the prison population
383
1100065
3953
На пример, стапката на затворање, затворската популација
18:39
in this country has quadrupled since 1980.
384
1104018
3953
во оваа земја четворократно се золемила од 1980.
18:43
Now this is a social disaster,
385
1107971
2584
Ова е општествена катастрофа,
18:46
and liberals are very concerned about this.
386
1110555
2052
и либералите се многу загрижени за ова.
18:48
The Southern Poverty Law Center is often fighting
387
1112607
2787
Southern Poverty Law Center често се бори
18:51
the prison-industrial complex, fighting to prevent a system
388
1115394
2872
против затворско-индустрискиот комплекс, се бори да го спречи системот
18:54
that's just sucking in more and more poor young men.
389
1118266
2778
што вовлекува повеќе и повеќе сиромашни млади мажи.
18:56
But are conservatives happy about this?
390
1121044
2333
Но дали конзервативците се среќни со ова?
18:59
Well, Grover Norquist isn't, because this system
391
1123377
3082
Па Грувер Норквист не е, затоа што овој систем
19:02
costs an unbelievable amount of money.
392
1126459
3072
чини неверојано многу пари.
19:05
And so, because the prison-industrial complex
393
1129531
2579
И така бидејќи затворско индустрискиот комплекс
19:08
is bankrupting our states and corroding our souls,
394
1132110
4237
ги банкротира нашите држави и кородира нашите души,
19:12
groups of fiscal conservatives and Christian conservatives
395
1136347
3732
групи на фискални конзервативци и христијански конзерватици
19:15
have come together to form a group called Right on Crime.
396
1140079
3832
формираа група што се вика Right on Crime.
19:19
And at times they have worked with the Southern Poverty Law Center
397
1143911
2656
И повремено работеа заедно со Southern Poverty Law Center
19:22
to oppose the building of new prisons
398
1146567
1978
за да се спротиват на градењето на нови затвори
19:24
and to work for reforms that will make the justice system
399
1148545
3341
и на реформи кои ќе го направат правниот систем
19:27
more efficient and more humane.
400
1151886
3121
поефикасен и похуман.
19:30
So this is possible. We can do it.
401
1155007
3295
Значи ова е можно. Можеме да го направиме.
19:34
Let us therefore go to battle stations,
402
1158302
3081
Затоа да се упатиме на борбените позиции,
19:37
not to fight each other,
403
1161383
1259
не да се бориме еден со друг,
19:38
but to begin deflecting these incoming asteroids.
404
1162642
3326
туку да почнеме да ги одбиваме овие надоаѓачки астероиди.
19:41
And let our first mission be to press Congress
405
1165968
3071
И нашата прва мисија нека биде да го притиснеме конгресот
19:44
to reform itself, before it's too late for our nation.
406
1169039
3943
да се реформира, пред да биде предоцна за нашата држава.
19:48
Thank you. (Applause)
407
1172982
4000
Благодарам. (Аплауз)
Translated by Novica Nakov
Reviewed by Tanja Nestoroska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.

Why you should listen

By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.

Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.

Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.

Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.

More profile about the speaker
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com