ABOUT THE SPEAKER
David Deutsch - Quantum physicist
David Deutsch's 1997 book "The Fabric of Reality" laid the groundwork for an all-encompassing Theory of Everything, and galvanized interest in the idea of a quantum computer, which could solve problems of hitherto unimaginable complexity.

Why you should listen

David Deutsch will force you to reconsider your place in the world. This legendary Oxford physicist is the leading proponent of the multiverse (or "many worlds") interpretation of quantum theory -- the idea that our universe is constantly spawning countless numbers of parallel worlds.

In his own words: "Everything in our universe -- including you and me, every atom and every galaxy -- has counterparts in these other universes." If that doesn't alter your consciousness, then the other implications he's derived from his study of subatomic physics -- including the possibility of time travel -- just might.

In The Fabric of Reality, Deutsch tied together quantum mechanics, evolution, a rationalist approach to knowledge, and a theory of computation based on the work of Alan Turing. "Our best theories are not only truer than common sense, they make more sense than common sense,"Deutsch wrote, and he continues to explore the most mind-bending aspects of particle physics.

In 2008, he became a member of the Royal Society of London.
 

More profile about the speaker
David Deutsch | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2009

David Deutsch: A new way to explain explanation

David Deutsch: Een nieuwe manier om de verklaring te verklaren

Filmed:
1,268,796 views

Gedurende tienduizenden jaren verklaarden onze voorouders de wereld via mythes en veranderde alles ijzig traag. De opkomst van het wetenschappelijke begrijpen veranderde de wereld in een paar eeuwen. Hoe kwam dit? Fysicus David Deutsch doet een poging tot een voorzichtig antwoord.
- Quantum physicist
David Deutsch's 1997 book "The Fabric of Reality" laid the groundwork for an all-encompassing Theory of Everything, and galvanized interest in the idea of a quantum computer, which could solve problems of hitherto unimaginable complexity. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
I'm sure that, throughoutoveral the hundred-thousand-oddhonderd-duizend-oneven yearsjaar
0
0
5000
Ik weet zeker dat, gedurende de ongeveer 100.000 jaar
00:23
of our species'soorten existencebestaan,
1
5000
3000
dat de menselijke soort nu bestaat,
00:26
and even before,
2
8000
3000
en zelfs voordien
00:29
our ancestorsvoorvaders lookedkeek up at the night skyhemel,
3
11000
2000
onze voorouders naar de hemel keken
00:31
and wonderedvroeg me af what starssterren are.
4
13000
3000
en zich afvroegen wat sterren precies zijn.
00:34
WonderingBenieuwd, thereforedaarom,
5
16000
2000
Zich daarbij afvragend
00:36
how to explainuitleg geven what they saw
6
18000
4000
hoe ze het waargenomene konden verklaren
00:40
in termstermen of things unseenongezien.
7
22000
5000
door niet waargenomen oorzaken.
00:45
Okay, so, mostmeest people
8
27000
4000
OK, de meeste mensen
00:49
only wonderedvroeg me af that occasionallyaf en toe, like todayvandaag,
9
31000
3000
stelden zich, net als vandaag, die vraag maar af en toe
00:52
in breaksbreaks from whateverwat dan ook
10
34000
2000
als ze zich even konden vrijmaken
00:54
normallynormaal preoccupiedin gedachten verzonken them.
11
36000
2000
van hun alledaagse beslommeringen.
00:56
But what normallynormaal preoccupiedin gedachten verzonken them
12
38000
4000
Maar ook hun alledaagse beslommeringen
01:00
alsoook involvedbetrokken yearningverlangen to know.
13
42000
3000
zetten aan tot zoeken naar meer inzicht.
01:03
They wishedwenste they knewwist
14
45000
3000
Ze wilden weten
01:06
how to preventvoorkomen theirhun foodeten supplylevering
15
48000
2000
hoe ze konden vermijden dat hun voedselvoorraad
01:08
from sometimessoms failingtekortkoming,
16
50000
2000
tekortschoot
01:10
and how they could restrust uit when they were tiredmoe
17
52000
3000
en hoe ze konden rusten wanneer ze moe waren
01:13
withoutzonder riskingriskeren starvationuithongering,
18
55000
4000
zonder gevaar te lopen te verhongeren en
01:17
be warmerwarmer, coolerkoeler, saferveiliger,
19
59000
4000
warmer, koeler, veiliger konden zijn
01:21
in lessminder painpijn.
20
63000
2000
of minder pijn moesten lijden.
01:23
I betinzet those prehistoricprehistorische cavegrot artistskunstenaars
21
65000
3000
Ik durf te wedden dat die prehistorische grotartiesten
01:26
would have lovedgeliefde to know
22
68000
2000
graag hadden willen weten
01:28
how to drawtrek better.
23
70000
2000
hoe ze beter konden tekenen.
01:30
In everyelk aspectaspect of theirhun liveslevens,
24
72000
5000
Op alle vlakken van hun leven
01:35
they wishedwenste for progressvooruitgang, just as we do.
25
77000
5000
wilden ze vooruitgang boeken, net als wij.
01:40
But they failedmislukt, almostbijna completelyhelemaal, to make any.
26
82000
6000
Maar ze slaagden er bijna nooit in dat te doen.
01:46
They didn't know how to.
27
88000
3000
Ze wisten niet hoe.
01:49
DiscoveriesOntdekkingen like firebrand
28
91000
4000
Uitvindingen zoals het vuur
01:53
happenedgebeurd so rarelyzelden, that from an individual'siemands pointpunt of viewuitzicht,
29
95000
4000
gebeurden zo zelden dat, vanuit het standpunt van het individu,
01:57
the worldwereld- never improvedverbeterd.
30
99000
3000
de wereld er niet op vooruitging.
02:00
Nothing newnieuwe was learnedgeleerd.
31
102000
4000
Er werd niets nieuws geleerd.
02:04
The first clueaanwijzing to the originoorsprong of starlightStarlight
32
106000
3000
Het eerste inzicht van wat sterrenlicht veroorzaakte
02:07
happenedgebeurd as recentlykort geleden as 1899: radioactivityradioactiviteit.
33
109000
7000
kwam pas in 1899, namelijk radioactiviteit.
02:14
WithinBinnen 40 yearsjaar,
34
116000
2000
In de volgende 40 jaar
02:16
physicistsnatuurkundigen discoveredontdekt the wholegeheel explanationuitleg,
35
118000
4000
ontdekten fysici de hele verklaring,
02:20
expresseduitgedrukt, as usualgebruikelijk, in elegantelegant symbolssymbolen.
36
122000
5000
die ze zoals gewoonlijk in elegante symbolen uitdrukten.
02:25
But never mindgeest the symbolssymbolen.
37
127000
2000
Maar bedenk daarnaast eens
02:27
Think how manyveel discoveriesontdekkingen
38
129000
4000
hoeveel ontdekkingen
02:31
they representvertegenwoordigen.
39
133000
2000
ze vertegenwoordigen.
02:33
NucleiKernen and nuclearnucleair reactionsreacties, of courseCursus.
40
135000
3000
Kernen en kernreacties, uiteraard.
02:36
But isotopesisotopen, particlesdeeltjes of electricityelektriciteit,
41
138000
7000
Maar ook isotopen, elektrisch geladen deeltjes,
02:43
antimatterantimaterie,
42
145000
4000
antimaterie,
02:47
neutrinosneutrino 's,
43
149000
2000
neutrino's,
02:49
the conversionconversie of massmassa- to energyenergie -- that's E=mcMC^2 --
44
151000
4000
de omzetting van massa in energie -- E=mc^2 --
02:53
gammagamma raysstralen,
45
155000
2000
gammastralen
02:55
transmutationtransmutatie.
46
157000
4000
transmutatie.
02:59
That ancientoude dreamdroom that had always eludedontgaan the alchemistsalchemisten
47
161000
5000
De oeroude droom die de alchemisten nooit hebben kunnen realiseren
03:04
was achievedbereikt throughdoor these samedezelfde theoriestheorieën
48
166000
2000
werd gerealiseerd met behulp van dezelfde theorieën
03:06
that explaineduitgelegd starlightStarlight
49
168000
2000
die sterrenlicht verklaarden
03:08
and other ancientoude mysteriesmysteries,
50
170000
3000
alsook andere oeroude mysteries
03:11
and newnieuwe, unexpectedniet verwacht phenomenafenomenen.
51
173000
3000
en nieuwe, onverwachte fenomenen.
03:14
That all that, discoveredontdekt in 40 yearsjaar,
52
176000
4000
Het feit dat dit alles, ontdekt over een periode van 40 jaar,
03:18
had not been in the previousvoorgaand hundredhonderd thousandduizend,
53
180000
3000
niet werd ontdekt in de vorige 100.000 jaar
03:21
was not for lackgebrek of thinkinghet denken
54
183000
4000
kwam niet door een gebrek aan denken
03:25
about starssterren, and all those other urgentdringend problemsproblemen they had.
55
187000
4000
over de sterren en alle andere dringende problemen waarmee ze te kampen hadden.
03:29
They even arrivedaangekomen at answersantwoorden,
56
191000
3000
Ze kwamen zelfs tot antwoorden
03:32
suchzodanig as mythsmythen,
57
194000
2000
zoals mythen
03:34
that dominatedgedomineerd theirhun liveslevens,
58
196000
2000
die hun leven overheersten
03:36
yetnog boreboring almostbijna no resemblancegelijkenis
59
198000
4000
maar in bijna niets
03:40
to the truthwaarheid.
60
202000
2000
op de waarheid leken.
03:42
The tragedytragedie of that protractedlangdurig stagnationstagnatie
61
204000
5000
De tragedie van deze voortdurende stagnatie
03:47
isn't sufficientlyvoldoende recognizederkend, I think.
62
209000
2000
wordt volgens mij onvoldoende erkend.
03:49
These were people with brainshersenen of
63
211000
2000
Deze mensen hadden praktisch
03:51
essentiallyin wezen the samedezelfde designontwerp
64
213000
3000
dezelfde hersenen als wij,
03:54
that eventuallytenslotte did discoverontdekken all those things.
65
216000
5000
die uiteindelijk al deze zaken ontdekten.
03:59
But that abilityvermogen to make progressvooruitgang
66
221000
4000
Maar die mogelijkheid om vooruitgang te boeken
04:03
remainedbleef almostbijna unusedongebruikt,
67
225000
3000
bleef zo goed als ongebruikt
04:06
untiltot the eventevenement that
68
228000
3000
tot de gebeurtenis die
04:09
revolutionizedrevolutie the humanmenselijk conditionstaat
69
231000
2000
voor de menselijke conditie een revolutie zou betekenen
04:11
and changedveranderd the universeuniversum.
70
233000
2000
en de wereld zou veranderen.
04:13
Or so we should hopehoop.
71
235000
2000
Of dat mogen we toch hopen.
04:15
Because that eventevenement was the
72
237000
2000
Die gebeurtenis was
04:17
ScientificWetenschappelijke RevolutionRevolutie,
73
239000
2000
de wetenschappelijke revolutie.
04:19
ever sincesinds whichwelke our knowledgekennis
74
241000
2000
Sindsdien is
04:21
of the physicalfysiek worldwereld-,
75
243000
2000
onze kennis van de fysische wereld
04:23
and of how to adaptzich aanpassen it to our wisheswensen,
76
245000
4000
en van hoe we hem aan onze wensen kunnen aanpassen
04:27
has been growinggroeiend relentlesslymeedogenloos.
77
249000
2000
onverminderd gegroeid.
04:29
Now, what had changedveranderd?
78
251000
3000
Wat was er nu veranderd?
04:32
What were people now doing for the first time
79
254000
2000
Wat deed de mens nu voor het eerst
04:34
that madegemaakt that differenceverschil
80
256000
2000
dat het verschil maakte
04:36
betweentussen stagnationstagnatie
81
258000
2000
tussen stilstand
04:38
and rapidsnel, open-endedvrijblijvend discoveryontdekking?
82
260000
4000
en snelle, eindeloze vooruitgang?
04:42
How to make that differenceverschil
83
264000
2000
Dat onderscheid te kunnen maken is
04:44
is surelyzeker the mostmeest importantbelangrijk universaluniverseel truthwaarheid
84
266000
4000
zeker de belangrijkste universele waarheid
04:48
that it is possiblemogelijk to know.
85
270000
2000
die we kunnen kennen.
04:50
WorryinglyZorgwekkend, there is no consensusovereenstemming about what it is.
86
272000
5000
Maar daarover is men het spijtig genoeg niet eens.
04:55
So, I'll tell you.
87
277000
2000
Dan zal ik het jullie maar vertellen.
04:57
But I'll have to backtrackBacktrack a little first.
88
279000
4000
Maar eerst moet ik even teruggaan in de tijd.
05:01
Before the ScientificWetenschappelijke RevolutionRevolutie,
89
283000
3000
Vóór de wetenschappelijke revolutie
05:04
they believedgeloofde that everything importantbelangrijk, knowablekenbaar,
90
286000
3000
geloofde men dat alles wat belangrijk was om weten
05:07
was alreadynu al knownbekend,
91
289000
2000
al gekend was,
05:09
enshrinedverankerd in ancientoude writingsgeschriften, institutionsinstellingen,
92
291000
3000
vastgelegd in oude geschriften, instituten
05:12
and in some genuinelyecht usefulnuttig rulesreglement of thumbduim --
93
294000
3000
en in enkele echt nuttige vuistregels
05:15
whichwelke were, howeverechter, entrenchedingeworteld as dogmasdogma 's,
94
297000
4000
die echter samen met vele onwaarheden
05:19
alonglangs with manyveel falsehoodsonwaarheden.
95
301000
2000
verankerd waren in dogma's.
05:21
So they believedgeloofde that knowledgekennis camekwam from authoritiesoverheid
96
303000
4000
Men dacht dat de autoriteiten
05:25
that actuallywerkelijk knewwist very little.
97
307000
3000
die eigenlijk heel weinig wisten, alle kennis bezaten.
05:28
And thereforedaarom progressvooruitgang
98
310000
3000
Vooruitgang kan er slechts zijn
05:31
dependedafhankelijk on learningaan het leren how to rejectverwerpen
99
313000
3000
als je het gezag van die wijze mannen
05:34
the authorityautoriteit of learnedgeleerd menmannen,
100
316000
3000
leert verwerpen:
05:37
priestspriesters, traditionstradities and rulerslinialen.
101
319000
4000
priesters, tradities en heersers.
05:41
WhichDie is why the ScientificWetenschappelijke RevolutionRevolutie
102
323000
3000
Daarom moest de wetenschappelijke revolutie
05:44
had to have a widerbreder contextcontext.
103
326000
2000
een bredere context hebben:
05:46
The EnlightenmentVerlichting, a revolutionrevolutie in how
104
328000
4000
de Verlichting, een radicale wijziging in de manier waarop
05:50
people soughtgezocht knowledgekennis,
105
332000
3000
de mens kennis zocht
05:53
tryingproberen not to relyvertrouwen on authorityautoriteit.
106
335000
3000
door niet op autoriteit te vertrouwen.
05:56
"Take no one'séén is wordwoord for it."
107
338000
2000
"Geloof niemand op zijn woord."
05:58
But that can't be what madegemaakt the differenceverschil.
108
340000
4000
Maar dat alleen maakte het verschil niet.
06:02
AuthoritiesAutoriteiten had been rejectedverworpen before, manyveel timestijden.
109
344000
2000
Gezag werd vele malen verworpen
06:04
And that rarelyzelden, if ever,
110
346000
2000
en dat leidde zelden of nooit
06:06
causedveroorzaakt anything like the ScientificWetenschappelijke RevolutionRevolutie.
111
348000
4000
tot iets als een wetenschappelijke revolutie.
06:10
At the time, what they thought
112
352000
2000
Indertijd dachten ze dat dat
06:12
distinguishedvoornaam sciencewetenschap
113
354000
2000
wat wetenschap onderscheidde
06:14
was a radicalradicaal ideaidee about things unseenongezien,
114
356000
4000
een radicaal idee over de achterliggende oorzaken was,
06:18
knownbekend as empiricismempirisme.
115
360000
3000
empirisme genaamd.
06:21
All knowledgekennis derivesvloeit voort from the sensesverstand.
116
363000
5000
Alle kennis komt van de zintuigen.
06:26
Well, we'vewij hebben seengezien that that can't be truewaar.
117
368000
3000
We weten nu dat dat niet klopt.
06:29
It did help by promotinghet bevorderen van
118
371000
4000
Het hielp bij het aanzetten tot
06:33
observationobservatie and experimentexperiment.
119
375000
2000
waarneming en experimenteren.
06:35
But, from the outsetbegin, it was obviousduidelijk
120
377000
2000
Maar van in het begin was het duidelijk
06:37
that there was something horriblyverschrikkelijk wrongfout with it.
121
379000
3000
dat daar iets vreselijk mis mee was.
06:40
KnowledgeKennis comeskomt from the sensesverstand.
122
382000
2000
Kennis komt van de zintuigen.
06:42
In what languagetaal? CertainlyZeker not the languagetaal of mathematicswiskunde,
123
384000
3000
In welke taal? Zeker niet die van de wiskunde,
06:45
in whichwelke, GalileoGalileo rightlyterecht said,
124
387000
3000
waarin, zoals Galileo terecht zegt,
06:48
the bookboek of naturenatuur is writtengeschreven.
125
390000
3000
het boek van de natuur is geschreven.
06:51
Look at the worldwereld-. You don't see equationsvergelijkingen
126
393000
3000
Kijk naar de wereld. Je ziet geen vergelijkingen
06:54
carvedgesneden on to the mountainsidesbergwanden.
127
396000
3000
gebeiteld in berghellingen.
06:57
If you did, it would be because people
128
399000
2000
Als dat zo was dan
06:59
had carvedgesneden them.
129
401000
2000
zouden mensen dat hebben gedaan.
07:01
By the way, why don't we do that?
130
403000
3000
Waarom doen we dat overigens niet?
07:04
What's wrongfout with us?
131
406000
2000
Wat mankeert ons?
07:06
(LaughterGelach)
132
408000
1000
Wat mankeert ons?
07:07
EmpiricismEmpirisme is inadequateonvoldoende
133
409000
2000
Empirisme is ontoereikend
07:09
because, well,
134
411000
2000
omdat wetenschappelijke theorieën nu eenmaal
07:11
scientificwetenschappelijk theoriestheorieën explainuitleg geven the seengezien in termstermen of the unseenongezien.
135
413000
5000
het zichtbare verklaren in termen van het onzichtbare.
07:16
And the unseenongezien, you have to admittoegeven,
136
418000
2000
En het onzichtbare, dat zal je moeten toegeven,
07:18
doesn't come to us throughdoor the sensesverstand.
137
420000
2000
bereikt ons niet via de zintuigen.
07:20
We don't see those nuclearnucleair reactionsreacties in starssterren.
138
422000
4000
We zien die kernreacties in de sterren niet.
07:24
We don't see the originoorsprong of speciessoorten.
139
426000
3000
We zien het ontstaan der soorten niet.
07:27
We don't see the curvaturekromming of space-timeruimte-tijd,
140
429000
4000
We zien de ruimtetijdkromming niet
07:31
and other universesuniversa.
141
433000
2000
en ook geen andere universa.
07:33
But we know about those things.
142
435000
3000
Maar toch weten we allerlei daarover.
07:36
How?
143
438000
2000
Hoe?
07:38
Well, the classicklassiek empiricistempirische answerantwoord is inductioninductie.
144
440000
5000
Het klassieke empiristische antwoord is inductie.
07:43
The unseenongezien resembleslijkt op the seengezien.
145
445000
4000
Het ongeziene lijkt op het geziene.
07:47
But it doesn't.
146
449000
2000
Maar dat is niet zo.
07:49
You know what the clinchingplaatsing evidencebewijsmateriaal was
147
451000
2000
Je weet wat het cruciale bewijs was
07:51
that space-timeruimte-tijd is curvedgebogen?
148
453000
3000
voor de kromming van de ruimtetijd.
07:54
It was a photographfotograaf, not of space-timeruimte-tijd,
149
456000
3000
Het was een foto, niet van de ruimtetijd,
07:57
but of an eclipseeclipse, with a dotpunt there ratherliever than there.
150
459000
4000
maar van een eclips, met een vlekje hier in plaats van daar.
08:01
And the evidencebewijsmateriaal for evolutionevolutie?
151
463000
2000
En het bewijs voor de evolutie?
08:03
Some rocksrotsen and some finchesvinken.
152
465000
3000
Wat rotsen en wat vinken.
08:06
And parallelparallel universesuniversa? Again: dotsstippen there,
153
468000
3000
En parallelle universa? Alweer: vlekjes hier
08:09
ratherliever than there, on a screenscherm.
154
471000
2000
eerder dan daar op een scherm.
08:11
What we see, in all these casesgevallen,
155
473000
3000
Wat we in al deze gevallen zien
08:14
bearsbears no resemblancegelijkenis to the realityrealiteit
156
476000
4000
lijkt helemaal niet
08:18
that we concludeconcluderen is responsibleverantwoordelijk --
157
480000
2000
op de achterliggende realiteit -
08:20
only a long chainketen of theoreticaltheoretisch reasoningredenering
158
482000
4000
ze zijn met elkaar verbonden door een
08:24
and interpretationinterpretatie connectsconnects them.
159
486000
2000
lange keten van theoretisch denken en interpretatie.
08:26
"AhAh!" say creationistscreationisten.
160
488000
3000
"Aha!" zeggen de creationisten,
08:29
"So you admittoegeven it's all interpretationinterpretatie.
161
491000
2000
"Je geeft dus toe dat het allemaal interpretatie is.
08:31
No one has ever seengezien evolutionevolutie.
162
493000
3000
Niemand heeft ooit evolutie waargenomen.
08:34
We see rocksrotsen.
163
496000
2000
We zien stenen.
08:36
You have your interpretationinterpretatie. We have oursDe onze.
164
498000
3000
Jullie hebben jouw interpretatie. Wij de onze.
08:39
YoursJou comeskomt from guessworkgiswerk,
165
501000
2000
Die van jullie komt van giswerk;
08:41
oursDe onze from the BibleBijbel."
166
503000
2000
de onze van de bijbel."
08:43
But what creationistcreationist and empiricistsempiristen bothbeide ignorenegeren
167
505000
6000
Maar wat creationisten en empiristen niet weten
08:49
is that, in that sensezin,
168
511000
2000
is dat, in die betekenis,
08:51
no one has ever seengezien a bibleBijbel eithereen van beide,
169
513000
3000
niemand ook ooit een bijbel heeft gezien,
08:54
that the eyeoog only detectsdetecteert lightlicht, whichwelke we don't perceivewaarnemen.
170
516000
4000
dat ons oog slechts licht detecteert, dat wij niet waarnemen.
08:58
BrainsHersenen only detectopsporen nervezenuw impulsesimpulsen.
171
520000
3000
Hersenen detecteren slechts zenuwimpulsen.
09:01
And they don't perceivewaarnemen even those as what they really are,
172
523000
3000
En ze nemen ze niet eens waar voor wat ze echt zijn,
09:04
namelynamelijk electricalelektrisch cracklesgekraak.
173
526000
2000
namelijk elektrisch geknetter.
09:06
So we perceivewaarnemen nothing as what it really is.
174
528000
5000
We nemen dus niets waar zoals het echt is.
09:11
Our connectionverbinding to realityrealiteit
175
533000
3000
Onze connectie met de realiteit
09:14
is never just perceptionperceptie.
176
536000
2000
is nooit maar alleen waarneming.
09:16
It's always, as KarlKarl PopperPopper put it,
177
538000
4000
Het is altijd, zoals Karl Popper het zegt,
09:20
theory-ladentheorie beladen.
178
542000
3000
"met theorie beladen".
09:23
ScientificWetenschappelijke knowledgekennis isn't derivedafgeleide from anything.
179
545000
3000
Wetenschappelijke kennis komt niet uit het niets.
09:26
It's like all knowledgekennis. It's conjecturalveronderstelde, guessworkgiswerk,
180
548000
5000
Het is als met alle kennis. Ze is voorlopig, giswerk,
09:31
testedgetest by observationobservatie,
181
553000
2000
getest door waarneming,
09:33
not derivedafgeleide from it.
182
555000
4000
niet ervan afgeleid.
09:37
So, were testabletestbare conjecturesvermoedens
183
559000
3000
Waren dan testbare hypothesen de grote vernieuwing die
09:40
the great innovationinnovatie that openedgeopend the intellectualintellectueel prisongevangenis gatespoorten?
184
562000
4000
de deuren van onze intellectuele gevangenis openzetten?
09:44
No. ContraryTegendeel to what's usuallydoorgaans said,
185
566000
3000
Nee. In tegenstelling met wat vaak wordt beweerd,
09:47
testabilitytestbaarheid is commongemeenschappelijk,
186
569000
2000
komt testbaarheid ook voor
09:49
in mythsmythen and all sortssoorten of other irrationalirrationeel modesmodes of thinkinghet denken.
187
571000
4000
in mythes en allerlei andere irrationele denkwijzen.
09:53
Any crankzwengel claimingbeweren the sunzon will go out nextvolgende TuesdayDinsdag
188
575000
4000
Iedere gek die volhoudt dat dinsdag de zon zal uitdoven
09:57
has got a testabletestbare predictionvoorspelling.
189
579000
3000
heeft een testbare voorspelling.
10:00
ConsiderOverwegen the ancientoude GreekGrieks mythmythe
190
582000
3000
Denk maar aan de oude Griekse mythe
10:03
explaininguitleggen seasonsseizoenen.
191
585000
3000
om de seizoenen te verklaren.
10:06
HadesHades, God of the UnderworldOnderwereld,
192
588000
2000
Hades, de god van de onderwereld
10:08
kidnapsontvoeringen PersephonePersephone, the GoddessGodin of SpringLente,
193
590000
3000
ontvoert Persephone, de godin van de lente,
10:11
and negotiatesonderhandelt a forcedgedwongen marriagehuwelijk contractcontract,
194
593000
3000
en dwingt haar tot een huwelijkscontract
10:14
requiringvereisen her to returnterugkeer regularlyregelmatig, and letslaten we her go.
195
596000
4000
zodat ze regelmatig naar hem terug moet komen,
10:18
And eachelk yearjaar,
196
600000
2000
en laat haar vrij. En elk jaar
10:20
she is magicallybij toverslag compelledgedwongen to returnterugkeer.
197
602000
3000
keert ze dan ook op magische wijze terug.
10:23
And her mothermoeder, DemeterDemeter,
198
605000
2000
Dan treurt Demeter, haar moeder en
10:25
GoddessGodin of the EarthAarde,
199
607000
2000
de godin van de aarde,
10:27
is sadverdrietig, and makesmerken it coldkoude and barrendor.
200
609000
5000
en maakt ze de aarde koud en dor.
10:32
That mythmythe is testabletestbare.
201
614000
3000
Deze mythe is verifieerbaar.
10:35
If winterwinter is causedveroorzaakt by Demeter'sDe Demeter sadnessdroefheid,
202
617000
4000
Als het winter wordt door Demeters droefheid,
10:39
then it mustmoet happengebeuren everywhereoveral on EarthAarde simultaneouslygelijktijdig.
203
621000
4000
moet het overal op aarde tegelijkertijd winter zijn.
10:43
So if the ancientoude GreeksGrieken had only knownbekend that AustraliaAustralië
204
625000
3000
Hadden de oude Grieken dus maar geweten dat het in Australië
10:46
is at its warmestwarmste when DemeterDemeter is at her saddestmeest trieste,
205
628000
4000
het warmst is wanneer Demeter het droevigst is,
10:50
they'dze zouden have knownbekend that theirhun theorytheorie is falsevals.
206
632000
3000
dan hadden ze geweten dat hun theorie niet klopt.
10:53
So what was wrongfout with that mythmythe,
207
635000
3000
Wat scheelt er nu precies met deze mythe
10:56
and with all pre-scientificvooraf wetenschappelijke thinkinghet denken,
208
638000
3000
en met al het pre-wetenschappelijk denken
10:59
and what, then, madegemaakt that momentousgedenkwaardige differenceverschil?
209
641000
5000
en wat veroorzaakte dan dat belangrijke verschil?
11:04
I think there is one thing you have to carezorg about.
210
646000
4000
Ik denk dat we met één iets moeten rekening houden,
11:08
And that impliesimpliceert
211
650000
2000
namelijk verifieerbaarheid,
11:10
testabilitytestbaarheid, the scientificwetenschappelijk methodmethode,
212
652000
3000
de wetenschappelijke methode,
11:13
the EnlightenmentVerlichting, and everything.
213
655000
2000
de Verlichting, en al de rest.
11:15
And here is the crucialbeslissend thing.
214
657000
2000
En dit is cruciaal:
11:17
There is suchzodanig a thing as a defectdefect in a storyverhaal.
215
659000
3000
Er bestaat zoiets als een fout in een verhaal.
11:20
I don't just mean a logicallogisch defectdefect. I mean a badslecht explanationuitleg.
216
662000
5000
Ik bedoel niet zomaar een logisch defect, maar een verkeerde uitleg.
11:25
What does that mean? Well, explanationuitleg
217
667000
3000
Wat bedoel ik daar nu mee? Wel, een uitleg is
11:28
is an assertionbewering about what's there, unseenongezien,
218
670000
3000
een bewering over iets dat onzichtbaars,
11:31
that accountsrekeningen for what's seengezien.
219
673000
3000
dat een waargenomen fenomeen verklaart.
11:34
Because the explanatoryverklarend rolerol
220
676000
3000
De uitleggende rol
11:37
of Persephone'sPersephone van marriagehuwelijk contractcontract
221
679000
2000
van Persephone's huwelijkscontract
11:39
could be playedgespeeld equallyeven well
222
681000
2000
kan evengoed door
11:41
by infinitelyoneindig manyveel other
223
683000
2000
een oneindig aantal
11:43
adadvertentie hochoc entitiesentiteiten.
224
685000
2000
andere ad hoc verklaringen worden vervuld.
11:45
Why a marriagehuwelijk contractcontract and not any other reasonreden
225
687000
3000
Waarom een huwelijkscontract en geen andere reden
11:48
for regularregelmatig annualjaar- actionactie?
226
690000
4000
voor een regelmatig terugkerend jaarlijks gebeuren?
11:52
Here is one. PersephonePersephone wasn'twas niet releasedvrijgelaten.
227
694000
3000
Hier is er een. Persephone werd niet losgelaten.
11:55
She escapedontsnapt, and returnskomt terug everyelk springde lente
228
697000
4000
Ze ontsnapte en komt elke lente terug
11:59
to take revengewraak on HadesHades,
229
701000
2000
om zich op Hades te wreken,
12:01
with her SpringLente powersbevoegdheden.
230
703000
2000
met haar lentelijke krachten.
12:03
She coolsCools his domaindomein with SpringLente airlucht,
231
705000
5000
Ze koelt zijn domein af met lentelijke lucht
12:08
ventingontluchting heatwarmte up to the surfaceoppervlak, creatinghet creëren van summerzomer.
232
710000
4000
en jaagt daarbij warmte op naar de oppervlakte om zomer te maken.
12:12
That accountsrekeningen for the samedezelfde phenomenafenomenen as the originalorigineel mythmythe.
233
714000
4000
Dit verklaart dezelfde fenomenen als de oorspronkelijke mythe.
12:16
It's equallyeven testabletestbare.
234
718000
3000
En het is even verifieerbaar.
12:19
YetNog what it assertsbeweert about realityrealiteit
235
721000
3000
Maar wat het beweert over de werkelijkheid
12:22
is, in manyveel waysmanieren, the oppositetegenover.
236
724000
2000
is in vele opzichten net het omgekeerde.
12:24
And that is possiblemogelijk because
237
726000
2000
En dat is mogelijk omdat
12:26
the detailsgegevens of the originalorigineel mythmythe
238
728000
3000
de bijzonderheden van de oorspronkelijke mythe
12:29
are unrelatedniet verwant to seasonsseizoenen,
239
731000
2000
niets te maken hebben met de seizoenen
12:31
exceptbehalve viavia the mythmythe itselfzelf.
240
733000
4000
tenzij via de mythe zelf.
12:35
This easygemakkelijk variabilityveranderlijkheid
241
737000
3000
Die gemakkelijke aanpasbaarheid
12:38
is the signteken of a badslecht explanationuitleg,
242
740000
4000
is een teken van een slechte verklaring.
12:42
because, withoutzonder a functionalfunctioneel reasonreden to preferverkiezen
243
744000
4000
Omdat, zonder een functionele reden om aan een van
12:46
one of countlessontelbaar variantsvarianten,
244
748000
5000
de talloze varianten de voorkeur te geven,
12:51
advocatingpleiten voor one of them, in preferencevoorkeur to the othersanderen,
245
753000
2000
er eentje uitkiezen boven alle anderen
12:53
is irrationalirrationeel.
246
755000
2000
irrationeel is.
12:55
So, for the essenceessence of what
247
757000
2000
Wat dus van belang is om
12:57
makesmerken the differenceverschil to enablein staat stellen progressvooruitgang,
248
759000
3000
vooruitgang te kunnen maken,
13:00
seekzoeken good explanationstoelichtingen,
249
762000
2000
is goede verklaringen zoeken,
13:02
the onesdegenen that can't be easilygemakkelijk variedafwisselend,
250
764000
3000
die niet makkelijk kunnen worden veranderd
13:05
while still explaininguitleggen the phenomenafenomenen.
251
767000
5000
zonder de verklaring van de fenomenen geweld aan te doen.
13:10
Now, our currentactueel explanationuitleg of seasonsseizoenen
252
772000
3000
Onze huidige verklaring van het bestaan van de seizoenen
13:13
is that the Earth'sAarde axisas is tiltedgekanteld like that,
253
775000
4000
is dat de as van de Aarde zo helt dat elk halfrond
13:17
so eachelk hemispherehalfrond tiltskantelt towardin de richting van the sunzon for halfvoor de helft the yearjaar,
254
779000
3000
de ene helft van het jaar naar de zon
13:20
and away for the other halfvoor de helft.
255
782000
3000
toe neigt en de andere helft ervan weg.
13:23
Better put that up.
256
785000
2000
Laat dat maar even zien.
13:25
(LaughterGelach)
257
787000
1000
Laat dat maar even zien.
13:26
That's a good explanationuitleg: hardhard to varyvariëren,
258
788000
5000
Dit is een goede verklaring: moeilijk te wijzigen
13:31
because everyelk detaildetail- playstoneelstukken a functionalfunctioneel rolerol.
259
793000
3000
omdat elk detail functioneel is.
13:34
For instanceaanleg, we know, independentlyonafhankelijk of seasonsseizoenen,
260
796000
3000
We weten bijvoorbeeld - onafhankelijk van de seizoenen -
13:37
that surfacesoppervlakken tiltedgekanteld away
261
799000
2000
dat oppervlaktes die niet naar de zon gekeerd zijn
13:39
from radiantstralende heatwarmte are heatedverwarmd lessminder,
262
801000
3000
minder worden opgewarmd
13:42
and that a spinningspinnen spheregebied, in spaceruimte,
263
804000
3000
en dat de as van een draaiende bol in de ruimte
13:45
pointspoints in a constantconstante directionrichting.
264
807000
3000
voortdurend in dezelfde richting wijst.
13:48
And the tiltkantelen alsoook explainslegt uit
265
810000
3000
De helling verklaart ook waarom de maximale hoogte van de zon
13:51
the sun'szon anglehoek of elevationverhoging at differentverschillend timestijden of yearjaar,
266
813000
4000
boven de horizon in de loop van het jaar verandert.
13:55
and predictsvoorspelt that the seasonsseizoenen
267
817000
2000
En ze legt ook uit waarom de seizoenen
13:57
will be out of phasefase in the two hemispheresHemispheres.
268
819000
3000
in de twee halfronden een half jaar uit fase zijn.
14:00
If they'dze zouden been observedopgemerkt in phasefase,
269
822000
2000
Als de waarneming was dat ze in fase waren
14:02
the theorytheorie would have been refutedweerlegd.
270
824000
2000
dan moest deze theorie worden verworpen.
14:04
But now, the factfeit that it's alsoook a good explanationuitleg,
271
826000
5000
Dat het ook een goede verklaring is en
14:09
hardhard to varyvariëren, makesmerken the crucialbeslissend differenceverschil.
272
831000
5000
moeilijk te wijzigen, maakt het hele verschil.
14:14
If the ancientoude GreeksGrieken had foundgevonden out
273
836000
2000
Indien de oude Grieken iets hadden geweten over
14:16
about seasonsseizoenen in AustraliaAustralië,
274
838000
3000
de seizoenen in Australië
14:19
they could have easilygemakkelijk variedafwisselend theirhun mythmythe
275
841000
2000
hadden ze hun mythe gemakkelijk kunnen aanpassen
14:21
to predictvoorspellen that.
276
843000
2000
om dat te voorspellen.
14:23
For instanceaanleg, when DemeterDemeter is upsetboos,
277
845000
2000
Bijvoorbeeld: wanneer Demeter van slag is
14:25
she banishesverbant heatwarmte from her vicinityomgeving,
278
847000
3000
bant ze warmte uit haar buurt
14:28
into the other hemispherehalfrond, where it makesmerken summerzomer.
279
850000
3000
naar de andere hemisfeer, waardoor het daar zomer wordt.
14:31
So, beingwezen provedbewees wrongfout by observationobservatie,
280
853000
3000
Dus, doordat de feiten hen tegenspreken
14:34
and changingveranderen theirhun theorytheorie accordinglydienovereenkomstig,
281
856000
2000
en doordat ze hun theorie daaraan hebben aangepast
14:36
still wouldn'tzou het niet have got the ancientoude GreeksGrieken
282
858000
3000
zouden de oude Grieken
14:39
one jotjot closerdichterbij to understandingbegrip seasonsseizoenen,
283
861000
3000
geen stap dichter bij het begrijpen van de seizoenen geweest zijn
14:42
because theirhun explanationuitleg was badslecht: easygemakkelijk to varyvariëren.
284
864000
3000
omdat hun verklaring verkeerd was: gemakkelijk aan te passen.
14:45
And it's only when an explanationuitleg is good
285
867000
3000
Het is enkel wanneer een verklaring goed is
14:48
that it even mattersaangelegenheden whetherof it's testabletestbare.
286
870000
2000
dat het van belang is of ze verifieerbaar is.
14:50
If the axis-tiltas-tilt theorytheorie had been refutedweerlegd,
287
872000
3000
Als de ashellingtheorie was verworpen,
14:53
its defendersverdedigers would have had nowherenergens to go.
288
875000
2000
zouden haar verdedigers niets anders hebben kunnen vinden.
14:55
No easilygemakkelijk implementedgeïmplementeerd changeverandering
289
877000
3000
Geen enkele makkelijke aanpassing
14:58
could make that tiltkantelen
290
880000
2000
kon maken dat die helling
15:00
causeoorzaak the samedezelfde seasonsseizoenen in bothbeide hemispheresHemispheres.
291
882000
5000
een verklaring van de seizoenen in beide halfronden zou opleveren.
15:05
The searchzoeken for hard-to-varyhard-aan-verschillen explanationstoelichtingen
292
887000
3000
De zoektocht naar moeilijk te veranderen verklaringen
15:08
is the originoorsprong of all progressvooruitgang.
293
890000
3000
ligt aan de oorsprong van alle vooruitgang.
15:11
It's the basicbasis- regulatingregulering van de principlebeginsel
294
893000
3000
Het is het basisregulerende principe
15:14
of the EnlightenmentVerlichting.
295
896000
2000
van de Verlichting.
15:16
So, in sciencewetenschap, two falsevals approachesbenaderingen blightmeeldauw progressvooruitgang.
296
898000
4000
In de wetenschap staan dus twee valse benaderingen vooruitgang in de weg.
15:20
One is well knownbekend: untestableuntestable theoriestheorieën.
297
902000
3000
Een is goed gekend: ontestbare theorieën.
15:23
But the more importantbelangrijk one is explanationlessexplanationless theoriestheorieën.
298
905000
4000
Maar de belangrijkste zijn theorieën zonder verklaring.
15:27
WheneverWanneer you're told that some existingbestaand statisticalstatistisch trendneiging will continuevoortzetten,
299
909000
4000
Als men je zegt dat een bestaande statistische trend zich zal doorzetten,
15:31
but you aren'tzijn niet givengegeven a hard-to-varyhard-aan-verschillen accountaccount
300
913000
3000
maar ze geven er geen moeilijk te veranderen verklaring bij
15:34
of what causesoorzaken that trendneiging,
301
916000
3000
van wat die trend veroorzaakt dan komt het erop neer
15:37
you're beingwezen told a wizardtovenaar did it.
302
919000
2000
dat men je zegt dat een tovenaar het deed.
15:39
When you are told that carrotswortelen have humanmenselijk rightsrechten
303
921000
3000
Als men je zegt dat peentjes mensenrechten hebben
15:42
because they sharedelen halfvoor de helft our genesgenen --
304
924000
2000
omdat ze de helft van hun genen met ons gemeen hebben -
15:44
but not how genegen percentagespercentages conferverlenen rightsrechten -- wizardtovenaar.
305
926000
6000
maar niet hoe genpercentages rechten met zich meebrengen -- weer tovenaar.
15:50
When someoneiemand announceskondigt that the nature-nurturenature-nurture debatedebat
306
932000
4000
Als iemand volhoudt dat het natuur-cultuur debat
15:54
has been settledverrekend because there is evidencebewijsmateriaal
307
936000
2000
zijn beslag heeft gevonden omdat er evidentie is
15:56
that a givengegeven percentagepercentage of our
308
938000
2000
dat een bepaald percentage van onze
15:58
politicalpolitiek opinionsmeningen are geneticallygenetisch inheritedgeërfd,
309
940000
4000
politieke opinies genetisch overerfbaar is,
16:02
but they don't explainuitleg geven how genesgenen causeoorzaak opinionsmeningen,
310
944000
4000
maar ze er geen verklaring bijgeven hoe genen dan opinies veroorzaken,
16:06
they'veze hebben settledverrekend nothing. They are sayinggezegde that our
311
948000
2000
dan hebben ze niets opgelost. Het is hetzelfde als zeggen dat onze
16:08
opinionsmeningen are causedveroorzaakt by wizardswizards,
312
950000
2000
opinies door tovenaars worden veroorzaakt;
16:10
and presumablyvermoedelijk so are theirhun owneigen.
313
952000
3000
de hunne waarschijnlijk niet uitgezonderd.
16:13
That the truthwaarheid consistsbestaat of
314
955000
3000
Dat de waarheid bestaat uit
16:16
hardhard to varyvariëren assertionsbeweringen about realityrealiteit
315
958000
4000
moeilijk te variëren beweringen over de realiteit
16:20
is the mostmeest importantbelangrijk factfeit
316
962000
3000
is het belangrijkste gegeven
16:23
about the physicalfysiek worldwereld-.
317
965000
2000
van de fysische wereld.
16:25
It's a factfeit that is, itselfzelf, unseenongezien,
318
967000
3000
Het is een feit, dat zelf ongezien,
16:28
yetnog impossibleonmogelijk to varyvariëren. Thank you.
319
970000
4000
toch onmogelijk te wijzigen is. Dank u.
16:32
(ApplauseApplaus)
320
974000
4000
(Applaus)
Translated by Rik Delaet
Reviewed by Walter Brand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
David Deutsch - Quantum physicist
David Deutsch's 1997 book "The Fabric of Reality" laid the groundwork for an all-encompassing Theory of Everything, and galvanized interest in the idea of a quantum computer, which could solve problems of hitherto unimaginable complexity.

Why you should listen

David Deutsch will force you to reconsider your place in the world. This legendary Oxford physicist is the leading proponent of the multiverse (or "many worlds") interpretation of quantum theory -- the idea that our universe is constantly spawning countless numbers of parallel worlds.

In his own words: "Everything in our universe -- including you and me, every atom and every galaxy -- has counterparts in these other universes." If that doesn't alter your consciousness, then the other implications he's derived from his study of subatomic physics -- including the possibility of time travel -- just might.

In The Fabric of Reality, Deutsch tied together quantum mechanics, evolution, a rationalist approach to knowledge, and a theory of computation based on the work of Alan Turing. "Our best theories are not only truer than common sense, they make more sense than common sense,"Deutsch wrote, and he continues to explore the most mind-bending aspects of particle physics.

In 2008, he became a member of the Royal Society of London.
 

More profile about the speaker
David Deutsch | Speaker | TED.com