ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.

Why you should listen

Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.

His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.

More profile about the speaker
Dean Ornish | Speaker | TED.com
TED2006

Dean Ornish: The killer American diet that's sweeping the planet

Najbardziej zabójcza dieta świata

Filmed:
2,673,937 views

Nie załamuj rąk kiedy słyszysz o AIDS, raku, ptasiej lub świńskiej grypie. Choroby układu krążenia zabijają więcej ludzi niż wszystkie te choroby razem wzięte. W swoim krótkim przemówieniu, Dr Dean Ornish wyjaśnia jak można temu zapobiec zmieniając sposób odżywiania się.
- Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
With all the legitimateprawowity concernsobawy
about AIDSAIDS and avianptasia flugrypa --
0
0
2976
Pomimo uzasadnionych obaw o AIDS i ptasią grypę --
00:28
and we'lldobrze hearsłyszeć about that from the
1
3000
1976
usłyszymy jeszcze o tym od błyskotliwego Dr Brillianta --
00:30
brilliantznakomity DrDr. BrilliantGenialny laterpóźniej todaydzisiaj --
2
5000
1976
usłyszymy jeszcze o tym od błyskotliwego Dr Brillianta --
00:32
I want to talk about the other
pandemicpandemiczny, whichktóry is
3
7000
2334
chcę opowiedzieć o innych pandemiach, takich jak
choroby układu krwionośnego, cukrzyca, nadciśnienie --
00:34
cardiovascularsercowo-naczyniowe diseasechoroba,
diabetescukrzyca, hypertensionnadciśnienie --
4
9358
2618
00:37
all of whichktóry are completelycałkowicie
preventabledo uniknięcia for at
5
12000
2976
wszystkie są całkowicie do uniknięcia dla co najmniej 95% ludzi, poprzez zmianę diety i stylu życia.
00:40
leastnajmniej 95 percentprocent of people
6
15000
1976
wszystkie są całkowicie do uniknięcia dla co najmniej 95% ludzi, poprzez zmianę diety i stylu życia.
00:42
just by changingwymiana pieniędzy dietdieta and lifestylestyl życia.
7
17000
976
wszystkie są całkowicie do uniknięcia dla co najmniej 95% ludzi, poprzez zmianę diety i stylu życia.
00:43
And what's happeningwydarzenie is that there's a
8
18000
976
Obecnie występuje globalizacja chorób, gdzie ludzie
00:44
globalizationglobalizacja of illnesschoroba
occurringwystępujący, that people
9
19000
2239
Obecnie występuje globalizacja chorób, gdzie ludzie
zaczynają jeść, żyć i umierać jak my.
00:46
are startingstartowy to eatjeść like us,
and liverelacja na żywo like us, and
10
21263
2713
00:49
dieumierać like us. And
in one generationgeneracja, for exampleprzykład,
11
24000
2976
W ciągu jednego pokolenia, Azja mając jeden z najniższych wskaźników
00:52
Asia'sAsia goneodszedł from havingmający
one of the lowestnajniższy ratesstawki of
12
27000
1976
W ciągu jednego pokolenia, Azja mając jeden z najniższych wskaźników
00:54
heartserce diseasechoroba and obesityotyłość
and diabetescukrzyca to one
13
29000
2143
chorób serca, otyłości i cukrzycy, doszła do najwyższych. W Afryce, choroby układu krążenia
chorób serca, otyłości i cukrzycy, doszła do najwyższych. W Afryce, choroby układu krążenia
00:56
of the highestnajwyższy. And in AfricaAfryka,
cardiovascularsercowo-naczyniowe diseasechoroba
14
31167
2809
00:59
equalsrówna się the HIVHIV and AIDSAIDS deathsśmierci
15
34000
2976
powodują tyle samo zgonów co HIV i AIDS w większości krajów.
01:02
in mostwiększość countrieskraje.
16
37000
976
powodują tyle samo zgonów co HIV i AIDS w większości krajów.
01:03
So there's a criticalkrytyczny
windowokno of opportunityokazja we
17
38000
1976
Tak więc mamy wgląd w to, co co należy zrobić, aby wpłynąć na życie milionów ludzi,
01:05
have to make an importantważny
differenceróżnica that can
18
40000
1976
Tak więc mamy wgląd w to, co co należy zrobić, aby wpłynąć na życie milionów ludzi,
01:07
affectoddziaływać the liveszyje of literallydosłownie
millionsmiliony of people,
19
42000
1976
Tak więc mamy wgląd w to, co co należy zrobić, aby wpłynąć na życie milionów ludzi,
01:09
and practicećwiczyć preventivezapobiegawczy
medicinelekarstwo on a globalświatowy
20
44000
2096
wdrażając medycynę zapobiegawczą na skalę globalną.
wdrażając medycynę zapobiegawczą na skalę globalną.
01:11
scaleskala.
21
46120
856
01:12
HeartSerce and bloodkrew vesselstatek
diseaseschoroby still killzabić more
22
47000
2191
Choroby serca i naczyń krwionośnych wciąż zabijają więcej ludzi
Choroby serca i naczyń krwionośnych wciąż zabijają więcej ludzi
01:14
people -- not only in this
countrykraj, but alsorównież
23
49215
2096
niż wszystkie inne choroby razem wzięte, lecz można im zapobiec prawie w każdym przypadku.
01:16
worldwidena calym swiecie -- than everything
elsejeszcze combinedłączny, and yetjeszcze
24
51335
2641
01:19
it's completelycałkowicie preventabledo uniknięcia
for almostprawie everybodywszyscy.
25
54000
2334
niż wszystkie inne choroby razem wzięte, lecz można im zapobiec prawie w każdym przypadku.
01:22
It's not only preventabledo uniknięcia; it's actuallytak właściwie
26
57000
1976
Nie tylko można im zapobiec, ale nawet można je odwrócić.
01:24
reversibleodwracalny. And for the last
almostprawie 29 yearslat,
27
59000
2143
Nie tylko można im zapobiec, ale nawet można je odwrócić.
Dziś w wyniku prostej zmiany diety i stylu życia,
01:26
we'vemamy been ablezdolny to showpokazać
that by simplypo prostu changingwymiana pieniędzy
28
61167
2239
Dziś w wyniku prostej zmiany diety i stylu życia,
01:28
dietdieta and lifestylestyl życia, usingza pomocą
these very high-techwysoka technologia,
29
63430
2546
01:31
expensivedrogi, state-of-the-artstate-of-the-art
measuresśrodki to proveokazać się how
30
66000
2334
opierając się o najnowsze osiągnięcia techniki badawczej,
jesteśmy w stanie udowodnić jak proste i tanie jest to działanie.
01:33
powerfulpotężny these very simpleprosty
and low-techlow-tech and low-costniska cena
31
68358
2618
01:36
interventionsinterwencje can be like -- quantitativeilościowy
32
71000
1976
Arteriografia ilościowa, przed i po roku, oraz tomograficzny obraz serca (PET).
01:38
arteriographyarteriografia,
before and after a yearrok, and
33
73000
2048
Arteriografia ilościowa, przed i po roku, oraz tomograficzny obraz serca (PET).
Arteriografia ilościowa, przed i po roku, oraz tomograficzny obraz serca (PET).
01:40
cardiacsercowy PETPET scansskany.
34
75072
904
01:41
We showedpokazał a fewkilka monthsmiesiące
agotemu -- we publishedopublikowany the
35
76000
1976
Kilka miesięcy temu opublikowaliśmy pierwsze studium pokazujące, że można zatrzymać
01:43
first studybadanie showingseans you
can actuallytak właściwie stop or
36
78000
2096
Kilka miesięcy temu opublikowaliśmy pierwsze studium pokazujące, że można zatrzymać
lub odwrócić rozwój raka prostaty przez zmiany w diecie i stylu życia,
01:45
reverserewers the progressionpostęp
of prostateprostata cancernowotwór by
37
80120
2143
lub odwrócić rozwój raka prostaty przez zmiany w diecie i stylu życia,
01:47
makingzrobienie changeszmiany in dietdieta
and lifestylestyl życia, and 70 percentprocent
38
82287
2689
01:50
regressionregresja in the tumorguz
growthwzrost, or inhibitionzahamowanie of
39
85000
3976
oraz w 70% zredukować rozrost guza
01:54
the tumorguz growthwzrost, comparedporównywane
to only ninedziewięć percentprocent in the
40
89000
1976
w porównaniu do jedynie 9% w grupie kontrolnej.
01:56
controlkontrola groupGrupa.
41
91000
976
w porównaniu do jedynie 9% w grupie kontrolnej.
01:57
And in the MRIMRI and MRMR
spectroscopyspektroskopia here, the
42
92000
2096
W spektroskopiach MRI i MR, aktywność guza prostaty pokazana jest na czerwono,
W spektroskopiach MRI i MR, aktywność guza prostaty pokazana jest na czerwono,
01:59
prostateprostata tumorguz activityczynność
is shownpokazane in redczerwony -- you can
43
94120
1976
można zobaczyć, że zanika po roku.
02:01
see it diminishingmalejący after a yearrok.
44
96120
1856
02:03
Now there is an epidemicepidemia
of obesityotyłość: two-thirdsdwie trzecie of
45
98000
2976
Obecnie mamy epidemię otyłości, na którą choruje 65% dorosłych i 15% dzieci.
02:06
adultsdorośli ludzie and 15 percentprocent of kidsdzieciaki.
What's really concerningo
46
101000
2976
Obecnie mamy epidemię otyłości, na którą choruje 65% dorosłych i 15% dzieci.
02:09
to me is that diabetescukrzyca has
increasedzwiększony 70 percentprocent in the
47
104000
2976
Liczba chorych na cukrzycę powiększyła się o 70%
02:12
pastprzeszłość 10 yearslat, and this maymoże be the first
48
107000
1976
w ciągu ostatnich 10 lat, i obecne pokolenie może żyć krócej niż my.
02:14
generationgeneracja in whichktóry our kidsdzieciaki
liverelacja na żywo a shorterkrótszy life
49
109000
1976
w ciągu ostatnich 10 lat, i obecne pokolenie może żyć krócej niż my.
02:16
spanprzęsło than we do. That's pitifulżałosny, and it's
50
111000
1976
Jest to niestety smutne, ale można temu zapobiec.
02:18
preventabledo uniknięcia.
51
113000
976
Jest to niestety smutne, ale można temu zapobiec.
02:19
Now these are not electionwybór
returnszwraca, these are the
52
114000
2976
To nie są wyniki wyborcze, to jest liczba ludzi, którzy są otyli
02:22
people -- the numbernumer
of the people who are obeseotyły
53
117000
2286
To nie są wyniki wyborcze, to jest liczba ludzi, którzy są otyli
w poszczególnych stanach, zaczynając od lat 85, 86, 87
02:24
by statestan, beginningpoczątek in '85,
'86, '87 -- these are
54
119310
3666
02:28
from the CDCCDC websitestronie internetowej --
'88, '89, '90, '91 -- you
55
123000
3976
dane pochodzą ze strony CDC - lata '88,'89,'90,'91
02:32
get a newNowy categoryKategoria --
'92, '93, '94, '95, '96,
56
127000
3976
nowa kategoria - '92, '93, '94, '95, '96,
02:36
'97, '98, '99, 2000, 2001
-- it getsdostaje worsegorzej. We're
57
131000
4976
'97, '98, '99, 2000, 2001 - jest coraz gorzej.
02:41
kinduprzejmy of devolvingdewolucja. (LaughterŚmiech)
58
136000
1381
Cofamy się w ewolucji.
02:46
Now what can we do about this?
Well, you know, the
59
141000
2976
Co możemy z tym zrobić? Dieta, którą odkryliśmy
02:49
dietdieta that we'vemamy founduznany
that can reverserewers heartserce
60
144000
976
odwracająca choroby serca i raka, jest dietą azjatycką.
02:50
diseasechoroba and cancernowotwór is an AsianAzjatycki dietdieta.
61
145000
1976
odwracająca choroby serca i raka, jest dietą azjatycką.
02:52
But the people in AsiaAsia
are startingstartowy to eatjeść like we
62
147000
1976
Ale ludzie w Azji zaczynają jeść jak my, dlatego zaczynają chorować tak jak my.
02:54
are, whichktóry is why they're
startingstartowy to get sickchory
63
149000
976
Ale ludzie w Azji zaczynają jeść jak my, dlatego zaczynają chorować tak jak my.
02:55
like we are.
64
150000
976
Ale ludzie w Azji zaczynają jeść jak my, dlatego zaczynają chorować tak jak my.
02:56
So I've been workingpracujący
with a lot of the bigduży foodjedzenie
65
151000
1976
Pracowałem z wielkimi koncernami spożywczymi.
02:58
companiesfirmy. They can make
it funzabawa and sexyseksowny and hipcześć p
66
153000
1976
Można tę dietę wylansować, tak aby okazała się modna.
03:00
and crunchychrupki and convenientwygodna
to eatjeść healthierzdrowiej foodsżywność,
67
155000
2381
Można tę dietę wylansować, tak aby okazała się modna.
Zasiadam w komitetach doradczych McDonalda
03:02
like -- I chairkrzesło the advisorydoradczy
boardsdeski to McDonald'sMcDonald's,
68
157405
2571
03:05
and PepsiCoPepsiCo, and ConAgraConAgra,
and SafewaySafeway, and soonwkrótce
69
160000
1976
Pepsico, Conagra, Safeway i Del Monte,
03:07
DelDel MonteMonte, and they're
findingodkrycie that it's good
70
162000
2143
wszyscy doszli do wniosku, że może to być dobry interes.
wszyscy doszli do wniosku, że może to być dobry interes.
03:09
businessbiznes.
71
164167
809
03:10
The saladssałatki that you see
at McDonald'sMcDonald's cameoprawa ołowiana witrażu from
72
165000
976
Sałatki, które są w McDonaldach, pojawiły się dzięki tej pracy.
03:11
the work -- they're going
to have an AsianAzjatycki saladSałatka. At
73
166000
1976
Sałatki, które są w McDonaldach, pojawiły się dzięki tej pracy.
03:13
PepsiPepsi, two-thirdsdwie trzecie
of theirich revenuedochód growthwzrost cameoprawa ołowiana witrażu
74
168000
1976
Dwie trzecie dochodów Pepsi pochodzi z ich lepszej żywności.
03:15
from theirich better foodsżywność.
75
170000
976
Dwie trzecie dochodów Pepsi pochodzi z ich lepszej żywności.
03:16
And so if we can do that,
then we can freewolny up
76
171000
2143
Więc jeśli to zrobimy, uwolnimy wtedy środki na zakupy leków, które naprawdę potrzebujemy,
Więc jeśli to zrobimy, uwolnimy wtedy środki na zakupy leków, które naprawdę potrzebujemy,
03:18
resourceszasoby for buyingkupowanie drugsleki
that you really do need
77
173167
2809
03:21
for treatingleczenie AIDSAIDS and HIVHIV
and malariamalaria and for
78
176000
2976
na kurację AIDS, HIV, malarii i dla zapobiegania ptasiej grypie. Dziękuję.
03:24
preventingzapobieganie avianptasia flugrypa. Thank you.
79
179000
1524
na kurację AIDS, HIV, malarii i dla zapobiegania ptasiej grypie. Dziękuję.
Translated by Anna Chadzynska
Reviewed by Łukasz Rumiński

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.

Why you should listen

Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.

His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.

More profile about the speaker
Dean Ornish | Speaker | TED.com